TAJUK : GRAF FUNGSI

NOTA RINGKAS

Linear
Linear
1. Kuadratik
y = ax 2 + bx + c
y y
b
x
O
x x
a = kecerunan O O
b = pintasan-y a>0 a<0

a = kecerunan
a = kecerunan
b = pintasan-y
Kubik
b = pintasan-y
Kubik

y y
y y
x x
x x

O O

a>0 a<0
a>0 a<0
a>0 a<0

Salingan
Salingan

y y

O x O x

a> a>0 a>1 a<0 a<1

a>
 LATIHAN

1 (a) Lengkapkan Jadual 1 di ruang jawapan bagi persamaan y = 2 x 2 - x - 10 dengan menulis nilai-
nilai y apabila x = – 4 dan x = 2.

x -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4

y 11 0 -7 -10 -9 5 18

Jadual 1

(b) Untuk ceraian soalan ini gunakan kertas graf sendiri. Anda boleh menggunakan pembaris
fleksibel.

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 1 unit pada paksi-x dan 2 cm kepada 5 unit pada paksi-y,
lukiskan graf y = 2 x 2 - x - 10 bagi -4 �x �4 .
(c) Daripada graf anda, carikan

(i) nilai-nilai x apabila y = 8,

(ii) nilai y apabila x = -1.3 .

(d) Lukis satu garis lurus yang sesuai pada graf anda untuk mencari semua nilai x yang memuaskan
persamaan 2 x 2 - 4 x - 19 = 0 bagi -4 �x �4 .

Nyatakan nilai x itu.

 1
Lengkapkan Jadual 2 di ruang jawapan bagi persamaan y = x - x + 5.
3
2 (a)
2

x -3 -2 -1 0 1 2 3 4

y -20.5 4.5 5 5.5 30.5 67

Jadual 2

(b) Untuk ceraian soalan ini gunakan kertas graf sendiri. Anda dibenarkan menggunakan
pembaris fleksibel.

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 1 unit pada paksi-x dan 2 cm kepada 10 unit pada
1
paksi-y, lukiskan graf y = x -
3
x + 5 bagi -3  x  4.
2
(c) Daripada graf anda, carikan

(i) nilai y apabila x = 3.4,

(ii) nilai x apabila y = -12.

(d) Lukiskan satu garis lurus yang sesuai pada graf anda untuk mencari semua nilai x yang
1
memuaskan persamaan x 3 − 15x = x - 5 bagi -3  x  4.
2
Nyatakan nilai-nilai x itu.
 8
3 (a) Lengkapkan Jadual 3 bagi persamaan y = .
x

x –4 –3 –2 – 1.5 –1 1 1.5 2 2.8 4

y –2 –4 – 5.3 –8 8 5.3 2.9 2

Jadual 3

(b) Untuk ceraian soalan ini, gunakan kertas graf sendiri. Anda boleh menggunakan pembaris
fleksibel.

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 1 unit pada paksi-x dan 2 cm kepada 2 unit pada

8
paksi-y, lukis graf y = bagi - 4 �x �4 .
x
(c) Daripada graf di 12(b), carikan;

(i) nilai x apabila y = 5

(ii) nilai y apabila x = – 2.5

(d) Lukis satu garis lurus yang sesuai pada graf di 12(b) untuk mencari nilai-nilai x yang
4
memuaskan persamaan = x +1 untuk - 4 �x �4 .
x
Nyatakan nilai-nilai x ini.
 TAJUK : PENJELMAAN

NOTA RINGKAS

1. Translasi

(+) gerak titik ke kanan

(–) gerak titik ke kiri

(+) gerak titik ke atas

(–) gerak titik ke bawah
2. Pantulan
Garis-garis pantulan

x = –3 y x=2 y=x

6 y=6

y=–x
4

x
–2 O 2 4 6 8

–2 y = –2

garis pantulan
x=1

4
(-2, 2) (4, 2)
2
Objek Imej
O 2 4 6 8
–2

Jarak tegak–2
dari objek ke garis pantulan sama dengan
jarak tegak imej ke garis pantulan
3. Putaran
 Pusat putaran
 Arah putaran (arah jam atau lawan arah jam)
 Sudut putaran ( 90⁰ atau 180⁰)

Langkah-langkah mencari koordinat imej bagi titik A di bawah putaran 90⁰ ikut arah jam pada pusat
(1,0)

(i) Tandakan pusat putaran

(ii) Sambung pusat putaran ke titik A
(iii) Kenalpasti arah putaran – arah jam
(iv) Bina sudut 90⁰ di pusat putaran ( jangka sudut, bucu pembaris atau bucu kertas)

4 A
A (iii) arah jam
2 (ii)
A
(i)
x
–2O 2 4 A 6 8
((iv)
A’
–2

4 B

B’ 2
(ii)
((iv) (i)
8 x
–2O 2 4 6

–2

Putaran 90⁰ ikut arah lawan jam pada asalan

 y

C’
4

O x
–2 2 4 6 8

–2 C

Putaran 180⁰ lawan arah jam pada

pusat ( 2, 1 )

4 Pembesaran

 pusat pembesaran
 faktor skala

panjang imej
faktor skala = Luas imej = kx luas objek
panjang objek

y A’

4
A
B’ C’
2
B C
x
–2 2 4 6 8
Pusat pembesaran
–2

Pembesaran dengan faktor skala 2 pada

pusat ( -1, -1 )
 LATIHAN

1 (a) Rajah 1.1 menunjukkan titik H pada suatu satah Cartes.

H
4

x
‒4 ‒2 O 2 4 6

‒2

Rajah 1.1
 -1
Penjelmaan T ialah satu translasi 
 
 - 3
Penjelmaan R ialah satu pantulan pada garis y = ‒ x.

Nyatakan koordinat imej bagi titik H di bawah penjelmaan berikut:

(i) T2 ,

(ii) RT.

(b) Rajah 1.2 menunjukkan tiga sisi empat, ABCD, EBFG dan HIFJ yang dilukis pada grid segi
empat sama.
 D

A F B I

J
E

Rajah 1.2

Diberi sisi empat HIFJ ialah imej bagi sisi empat ABCD di bawah gabungan penjelmaan YX. Huraikan
selengkapnya penjelmaan:

(i) X,

(ii) Y.

(c) Diberi sisi empat ABCD mewakili kawasan yang luasnya 45 m 2 . Hitung luas dalam m 2 ,
luas yang diwakili oleh kawasan berlorek.

2 (a) Rajah 2.1 menunjukkan titik M yang dilukis pada satah Cartes.
 4

x
‒4 ‒2 O 2 4

‒2
M

Rajah 2.1

 - 2
Diberi penjelmaan T ialah translasi   , penjelmaan R ialah putaran 90° ikut arah lawan
 3 
jam pada asalan dan penjelmaan P ialah pantulan pada garis lurus y=x.

Nyatakan koordinat imej bagi titik M di bawah gabungan penjelmaan berikut:

(i) TP,

(ii) PR.

(b) Rajah 2.2 menunjukkan segi tiga ABC, DAF dan DEF dilukis pada suatu Satah Cartes.
 y

12

10

8
F E

A D B

x
O 2 4 6 8 10 12 14

Rajah 2.2

Segi tiga DAF ialah imej bagi segi tiga ABC di bawah gabungan penjelmaan QP. Huraikan
selengkapnya penjelmaan

(i) P,

(ii) Q.

(c) Diberi luas yang diwakili oleh segi tiga ABC ialah 12 cm 2 , hitung luas yang diwakili oleh
kawasan berlorek.
  - 2
3 (a) Penjelmaan T ialah translasi 
 .
 3 
Penjelmaan P ialah pantulan pada garis y = 3.

Penjelmaan R ialah putaran 90° ikut arah jam pada pusat (3, k )

(i) Titik (1, 9) ialah imej bagi titik (4,10) di bawah penjelmaan R. Nyatakan nilai k.

(ii) Nyatakan imej bagi titik (4, 2) di bawah gabungan penjelmaan

(a) PT,
(b) TP

(b) Rajah 3.1 menunjukkan segi tiga ABC, DAF dan DEF dilukis pada suatu Satah Cartes.
y

12

D E
10

8
C F

6
G

I H
2

A B
x
O 2 4 6 8 10 12 14

Rajah 3.1
Segi tiga GHI ialah imej bagi segi tiga ABC di bawah gabungan penjelmaan MN. Huraikan
selengkapnya penjelmaan

(iii) M,

(iv) N.

(c) Diberi luas yang diwakili oleh segi tiga DEF ialah 6 cm 2 , hitung luas yang diwakili oleh
segitiga ABC.

TAJUK : STATISTIK
NOTA RINGKAS

1. Selang Kelas data terkumpul ialah julat nilai bagi setiap kelas dalam jadual kekerapan.

2. Had Bawah ialah nilai terkecil dalam suatu selang kelas.

3. Had Atas ialah nilai terbesar dalam suatu selang kelas.

4. Sempadan Bawah sesuatu kelas ialah nilai yang terletak di tengah-tengah had bawah kelas itu dengan

had atas sebelumnya.

5. Sempadan Atas sesuatu kelas ialah nilai yang terletak di tengah-tengah had atas kelas itu dengan had

bawah kelas yang berikutnya.

6. Saiz Selang Kelas = Sempadan atas – Sempadan bawah.

Nilai data terbesar - Nilai data terkecil

7. Julat Selang Kelas =
Bilangan kelas

8. Jadual Kekerapan ialah jadual untuk kekerapan data terkumpul.

9. Mod, Titik Tengah dan Min bagi Data Terkumpul

Kelas mod ialah selang kelas dengan kekerapan tertinggi.

( Had bawah + Had atas)

Titik tengah =
2

Jumlah (Kekerapan  titik tengah)

Min =
Jumlah kekerapan

10. Histogram
Histogram ialah graf yang menunjukkan kekerapan data terkumpul.

HISTOGRAM

Kekerapan

Ukuran

Titik tengah

11. Poligon Kekerapan

Poligon kekerapan ialah graf yang menyambungkan titik tengah untuk kekerapan data terkumpul.
 POLIGON KEKERAPAN

Kekerapan

Titik tengah

12. Ogif
Ogif ialah graf kekerapan longgokan.
Ukuran
Julat = Titik tengah kelas akhir – Titik tengah kelas pertama

1
Kuartil pertama =  Jumlah kekerapan
Titik tengah
4

1
Median (kuartil kedua) =  Jumlah kekerapan
2

3
Kuartil ketiga =  Jumlah kekerapan
4
Julat Antara Kuartil = ( Kuartil Ketiga - Kuartil Pertama )

OGIF

Kekerapan
Longgokan

Sempadan Atas

LATIHAN
Ukuran

Sempadan atas
1. Data di bawah menunjukkan tinggi (cm) bagi 32 pokok tomato kepunyaan seorang peladang

48 56 42 55 69 58 54 51

50 48 65 51 62 54 47 46

46 39 49 41 42 56 60 62

35 45 54 55 61 57 44 48

(a) Berdasarkan data di atas dan menggunakan selang kelas seragam 5 cm, lengkapkan
jadual di bawah.

Tinggi (cm) Kekerapan Titik Tengah

35 - 39

40 - 44

(b) Berdasarkan jadual anda

(i) Nyatakan kelas mod

(ii) Hitung min bagi ketinggian pokok itu

(c) Menggunakan skala 2 cm kepada 5 cm pada paksi-x dan 2cm kepada 2 pelajar pada paksi-y,
lukis histogram untuk data di atas.

(d) Menggunakan histogram yang dibina, lukis poligon kekerapan .

2. Jadual berikut menunjukkan masa (minit) diambil oleh 42 peserta bagi melengkapkan pertandingan lari
berhalangan

Masa ( minit) 20 – 24 25 – 29 30 - 34 35 – 39 40 - 44 45 - 49

Bilangan pelanggan 3 5 11 10 7 6

(a) Berdasarkan data di atas, lengkapkan jadual di bawah

Masa ( min) Kekerapan Sempadan bawah Kekerapan Longgokan

20– 24

25 – 29

(b) Menggunakan skala 2cm kepada 5 minit pada paksi-x dan 2cm kepada 5 pelajar pada paksi-y,
lukis ogif untuk data di atas.

(c) Berdasarkan ogif di bahagian (b), cari

i. median

ii. kuartil pertama

iii. julat antara kuartil

3. Rajah di bawah menunjukkan bilangan tiket yang telah dijual oleh sekumpulan 32 orang murid di
dalam satu projek mengumpul dana.

51 45 73 56 98 65 42 75

62 53 80 78 58 76 55 84

76 48 65 54 60 89 71 36

84 34 71 85 70 68 75 79

(a) Berdasarkan data di atas lengkapkan jadual di bawah.

Selang Kelas Kekerapan Titik tengah

21 – 30 0 25.5

31 – 40

(b) Hitung min anggaran bagi bilangan tiket yang telah dijual oleh kumpulan murid itu.
(c) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 10 tiket pada paksi mengufuk dan 2 cm kepada
1 murid pada paksi mencancang, lukis satu poligon kekerapan bagi data tersebut.
(d) Nyatakan satu maklumat tentang jualan tiket itu berdasarkan poligon kekerapan
4. (a) Data di bawah menunjukkan markah yang diperolehi dalam ujian Geografi.

90 59 61 50 68 35 65 65 90 78
77 39 70 42 60 52 70 58 77 58
67 74 54 71 62 77 48 82 67 89
60 80 61 55 65 80 74 82 60 75

(i) Berdasarkan data dalam rajah di atas dan dengan menggunakan saiz selang kelas 10.
lengkapkan jadual di bawah .

Markah Kekerapan Kekerapa longgokan Sempadan atas

21 – 30

31 − 40

(ii) Berdasarkan jadual di atas,

(a) nyatakan kelas mod

(b) hitung min anggaran markah pelajar tersebut.

(iii) (a) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 10 markah pada paksi-x dan 2 cm kepada
5 pelajar pada paksi-y, lukiskan ogif berdasarkan data tersebut.
(b) Daripada ogif, cari nilai julat antara kuartil bagi taburan ini.

5. Data di bawah menunjukkan tinggi, dalam cm, bagi sekumpulan 45 orang pelajar di sebuah sekolah.
 (a) Berdasarkan data itu, lengkapkan jadual di bawah.

152 142 160 150 161 156 140 160 155

138 167 146 146 159 148 148 162 169

161 155 136 149 142 165 139 147 168

(b) Berdasarkan
150 151 158 164 156 137 153 144 151
jadual ini,
159 147 145 153 157 152 157 154 154 hitung min
anggaran
tinggi bagi seorang pelajar. Nyatakan jawapan anda betul kepada dua tempat perpuluhan.

Selang kelas Titik Tengah Kekerapan

136 – 140 138

Kekerapan

(c) Dengan menggunakan skala 2 cm

kepada 5 cm pada paksi mengufuk dan
2 cm kepada 1 orang pelajar pada paksi
14
mencancang, lukis satu poligon
kekerapan bagi data tersebut.
12
(d) Jika tinggi seorang pelajar lebih daripada 160 cm, dia akan dipilih untuk menyertai kelab bola
tampar.Dengan menggunakan poligon kekerapan yang dilukis , cari bilangan pelajar yang dipilih
untuk menyertai kelab itu.
10

6. (a) Poligon kekerapan dalam rajah di bawah menunjukkan taburan panjang dalam mm, 50 helai

4 daun.

0 3 8 13 18 23 28 33 38 Panjang
 (i) Berdasarkan poligon kekerapan kekerapan di atas, lengkapkan jadual di bawah.

Kekerapan
Panjang(mm) Titik tengah Kekerapan Sempadan Atas
Longgokan

1–5

6 – 10

11 – 15

16 – 20

21 – 25

26 – 30

31 – 35
(ii) Berdasarkan jadual dalam (i)
(a) nyatakan kelas mod
(b) kirakan min
 (iii) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 5 mm pada paksi x dan 2 cm kepada 5 helai pada
paksi y, lukiskan ogif berdasarkan jadual (i)..

(iv) Daripada ogif, carikan

(a) median

(b) bilangan daun yang panjangnya lebih daripada 28 mm.

TAJUK : PELAN DAN DONGAKAN

NOTA RINGKAS
 Pelan suatu objek ialah unjuran ortogonnya pada satah mengufuk.
Contoh:
Garis padu digunakan
untuk mewakili sisi
K objek yang boleh dilihat
Jawapan: dari arah pandangan
J
H
E E/A H/D
G

F
D 3 cm
N J/M K/N
A C
M
3 cm 6 cm
B
F/B G/C
H/D
K/N
E/A G/C Bucu ini dilabel dengan
J/M F/B kerana apabila
F/B objek itu dipandang dari
atas, didapati F berada
di atas B.
Dongakan depan ialah dongakan pandangan dari depan sesuatu objek.
Dongakan sisi ialah dongakan pandangan dari sisi sesuatu objek.
Contoh:
Dongakan sisi (X)
B/A A 3 cm B

F/A E/B
6 cm
F E Jawapan:
E/F
E/F A/B
J/K L Q/P
C/P P C
O/L/K K L O
2 cm
4 cm
J Q
Q/J I/M 2 cmN/P D/C
H/G
A 3 cm B X
D/G/N/M
M N G D Q/J O/L/K
2 cm
H/I
I 3 cm H
6 cm
F E H/I D/G/N/M C/P

P C
Contoh:K L O
2 cm
Dongakan depan (Y) 4 cm
J Q
2 cm

M N G D
2 cm
I 3 cm H

Y
 Jawapan :
F/A E/B

J/K L Q/O

I/M N/P H/G D/C

Garis putus-putus
mewakili sisi LN
yang terlindung
daripada pandangan

4 cm

M
2 cm
S
N
K
O
LATIHAN
T
5 cm
1 (a) Rajah 1.1 menunjukkan sebuah pepejal berbentuk prisma tegak dengan tapak PQRSTU terletak di
atas satah mengufuk. Satah JKLMN ialah keratan rentas seragamnya.
U R
J
P
6 cm
5 cm

Q Rajah 1.1
 Lukis dengan skala penuh, pelan pepejal itu.

(b) Sebuah pepejal berbentuk kubus dengan sisi 3 cm dikeluarkan daripada pepejal seperti dalam Rajah
1.1. Rajah yang tinggal adalah seperti dalam Rajah 1.2.
L

4 cm

M
2 cm
S
N
K
O F
T
G 5 cm
E
U C
R
P D B

5 cm A 6 cm

X Y
Rajah 1.2
Lukis dengan skala penuh 1 cm Q
W V
(i) dongakan pepejal yang tinggal itu pada satah mencancang yang selari dengan PQ
sebagaimana dilihat daripada X.
K
(ii) dongakan pepejal yang tinggal itu pada satah mencancang yang selari dengan QR
sebagaimana dilihat daripada Y.
T U
L
2 (a) Rajah 2.1 menunjukkan sebuah pepejal berbentuk prisma tegak. Satah PQNMUT 4 cm ialah keratan rentas
seragam prisma itu. Tapak PQRS ialah sebuah segi empat tepat yang terletak pada suatu satah
mengufuk. Satah UVLM dan satah KLMN ialah satah condong N dan satah TUVM ialah satah
mengufuk. Titik6M berada 2 cm tegak S atas titik tengah PQ.
di
cm R

M 4 cm

P 6 cm Q

Rajah 2.1
 Lukis dengan skala penuh pelan pepejal itu.

(b) Sebuah pepejal prisma tegak lain dicantumkan kepada prisma tegak dalam Rajah 2.1 pada satah
mencancang QRKN. Segi tiga BCD adalah keratan seragam prisma tegak itu dan satah ABDQ adalah
satah condong. Gabungan pepejal adalah seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2.2.
A B
1 cm
W V

T U 7 cm
L

N
S R
6 cm C

M 4 cm Y

P 6 cm Q 2 cm D

X Rajah 2.2

Lukis dengan skala penuh,

J 3 cm K

(i) dongakan pepejal itu pada satah mencancang yang selari dengan PD sebagaimana dilihat dari X.
L dengan CD sebagaimana dilihat dari Y.
(ii) dongakan pepejal itu pada satah mencancang yang selari
3 (a) 6 cm
Rajah 3.1 menunjukkan sebuah pepejal berbentuk prisma tegak. Tapak EFGH ialah sebuah segi empat
tepat yang terletak pada suatu satah P
mengufuk. SatahNEFMNP ialah keratan rentas seragam prisma itu.
Satah PNKJ ialah suatu satah mengufuk manakala satah KLMN ialah satah condong.

H M
G

5 cm 4 cm

E 7 cm F

X
Rajah 3.1
 Lukis, dengan skala penuh, dongakan pepejal itu pada satah mencancang yang selari dengan EF
sebagaimana dilihat dari X.

(b) Sebuah pepejal lain berbentuk sukuan silinder dengan jejari 2 cm dicantumkan kepada prisma dalam
Rajah 3.1 pada satah mencancang EHQT. Gabungan pepejal adalah seperti yang ditunjukkan dalam
Rajah 3.2.

J 3 cm K

L
Q
P N

R H
M
G
T
Y 4 cm

S E 7 cm F
Lukis dengan skala penuh,
Rajah 3.2
(i) pelan gabungan pepejal itu,

(ii) dongakan pepejal itu pada satah mencancang yang selari dengan RS sebagaimana dilihat dari Y.