Fahruddin Faiz
1
Pamedhare wasitaning ati //cumanthaka aniru pujangga
//dahat mudha ing batine //nanging kedah ginunggung
//datan wruh yen akeh ngesemi //ameksa angrumpaka
//basa kang kalantur //tutur kang katula-tula //tinalaten
rinuruh kalawan ririh // mrih padhanging sasmita.
DANDHANGGULA
MEMEDOMANI KITAB SUCI
• Andhap Asor Dipun Simpar : Tidak rendah hati, tidak tahu sopan santun
• Umbag gumunggung ing dhiri: mentang mentang, sombong
• Obrol umuk: suka omong besar
• Kumenthus lan Kemaki: Sok
• Sopo sira sopo ingsun: Membanggakan status
• Angalunyat sarta edir: sombong
• Sugih wuwus nanging den sampar pakolih: banyak bicara tak ada gunanya
• Amemadha angrasa pinter pribadhi: mencela karena merasa diri pandai
• Dahwen open: suka mencela karena menginginkan/memiliki pamrih
Gajah = Adigang
Menyombongkan besar dan tinggi tubuhnya
Ular = Adigung
Menyombongkan kekuatan upasnya/bisanya.
Kijang = Adiguna
Mengandalkan kecekatannya, merasa dirinya satu-
satunya yang terampil/pandai
SIMBOL KESOMBONGAN
Subscribe
GAMBUH
JANGAN ‘SOK TAHU’
16. Aja kakehan sanggup// durung weruh tuture angupruk // tutur
nempil panganggepe wruh pribadi //pangrasane keh wong
nggunggung //kang wis weruh amalengos.
GAMBUH
PANGKUR
Deduga
Mempertimbangkan, mengukur hasil,
akibat dan efek
Prayoga
SEBELUM Mengkaji pilihan tindakan yang sebaiknya
MENGAMBIL diambil
KEPUTUSAN Watara
Memperhatikan pendapat orang, pedoman,
adat kebiasaan
Reringa
Hati-hati sebelum benar-benar diputuskan
PENYAKIT HATI
PANGKUR
MASKUMAMBANG
BAKTI
Dasar:
kerukunan serta kesadaran akan kewajiban
dan tanggung jawab
Yanglebih tua: kamot/momot, teliti dan adil,
memuji atau mencela/menghukum secara tepat
Yang muda: mencari dan belajar dari segala
kejadian.
JANGAN TINGGALKAN SYARI’AT
4. Parentahira Hyang Widhi //kang dhawuh mring Nabiyullah //ing dalil kadis
enggone //aja na ingkang sembrana// rasakna den karasa// dalil kadis
rasanipun// dadi padhang ing tyasira.
Perintah Tuhan // yang memerintah kepada Nabi-Nya // berada di dalam
Dalil dan hadits tempatnya // jangan ada ada yang menyepelekannya //
rasakanlah hingga paham // rasa dari Dalil dan Hadits // sehingga menjadi
terang hatimu.
5. Nora gampang wong ngaurip// yen tan weruh uripira// uripe padha lan kebo//
anur kebo dagingira// kalala yen pinangana// pan manungsa dagingipun// yen
pinangan pesthi karam.
Tidak mudah manusia hidup // jika tidak memahami hidupnya // hidupnya
bagaikan seekor kerbau // lebih baik seekor kerbau karena dagingnya //
halal jika dimakan // namun daging manusia // jika dimakan pastilah
kharam.
KEUTAMAAN
• Jangan angkuh [tinggi hati, sombong] • Jangan ladak [suka mengganggu]
• Jangan bengis [sewenang-wenang] • Jangan sumalonong [kurang ajar, slonang-
• Jangan lengus [tidak ramah, tidak slonong]
‘sumanak’], • Jangan ngedak [menganggap sepi orang
• Jangan lanas [‘brangasan’, pemarah], lain]
• Jangan langar [kasar] • Jangan ngepak [menghina].
• Jangan lancang [mendahului yang bukan • Jangan jahil [usil].
wewenangnya], • Jangan Parapadu [suka bertengkar]
• Jangan calak [mendahului/memotong • Jangan parawadul [suka mengadu]
perkataan],
27. Nom-noman samengko iki// yen den pituturi arja// arang kang
angrungokake// den slamur asasembranan// emoh yen anirua// malah males
apitutur// pangrasane uwis wignya.
Para muda di jaman sekarang // ketika diberi nasihat yang baik // jarang yang
mau mendengarkan // disambi dengan sikap semaunya // tiak mau untuk
meniru // justra membalas menasehati// karena merasa telah mahir.
28. Aja ta mengkono ugi// yen ana wong cacarita// rungokena saunine// ingkang
becik sira nggoa// buwangen ingkang ala// anggiten sajroning kalbu // ywa
nganggo budi nom-noman.
Janganlah bersikap seperti itu // jika ada orang yang berbicara // dengarkanlah
isi pembicaraannya // isi yang baik pakailah // dan buanglah isi yang jelek //
cernalah di dalam batin // jangan menggunakan budi anak muda-muda.
KALAU SUDAH TINGGI