LATIHAN SOAL UJIAN SEKOLAH BERSTANDAR NASIONAL

Mata Pelajaran : Bahasa Jawa (Muatan Lokal)

Hari/ Tanggal :
Alokasi Waktu : 120 Menit

A. Wangsulana pitakonan sing ana ing ngisoe numpuk kandel lan bisa nyumpedi pembuluh
iki kanthi cara milih jawaban sing paling darah. Yen nganti buntu, wong mau bisa tilar
bener saka pilihan jawaban a, b, c, d, utawa e donya menawa ora enggal ketututan. Salah
! sijine cara kanggo ngatasi mung cara operasi
1. Sawijining artikel kang tujuane ngajak supaya pembuluh darah sing kesumpedan mau
marang pamaca supaya melu karo apa kang bisa bolong maneh.
dikarepake panulis yaiku..... 2. Teks artikel iki kalebu jinis artikel......
a. Artikel eksposisi a. Artikel Eksposisi
b. Artikel argumentasi b. Artikel Persuasi
c. Artikel persuasif c. Artikel Deskriptif
d. Artikel preskriptif d. Artikel Prediktif
e. Artikel prediktif e. Artikel Eksplanatif

Dhaharan Sehat Kanggo Jantung

Saliyane diabetes mellitus (DM), hipertensi,
gangguan kesehatan ing jantung kalebu urutan
nomer telu penyakit sing bisa marakake pepati.
Bab iki diumumake dening WHO, bebadan
kesehatan sadonya. Saya suwe wong sing lara
jantung ora mung wong sing wis lansia (lanjut
usia) wae nanging nom-noman uga wis akeh
sing kena gangguan jantung. Sebabe merga cara
uripe lan cara mangane sing ora perduli marang
kesehatan.
Wiwit cilik bocah saiki umume padha 3. Sapa ta asmane tokoh Panakawan ing
seneng jajan panganan sing modern nanging ora gambar?
sehat kayata fried chicken, sosis, nugget, soft a. Petruk
drink lan panganan “cepat saji” sing tinemu ing b. Bagong
endi-endi. Bocah saiki racake ora seneng c. Anoman
mangan sayur (janganan), buah, lan panganan d. Gareng
tradhisional. e. Semar
Penyakit sing disebabake urip modern
werna-werna, salah sijine yaiku penyakit 4. Dasanamane Raden Janaka yaiku....
jantung koroner, sing disebabake pembuluh a. Werkudara–Bimasena – Arya Panenggak
darah saya suwe saya ciyut merga kesumpedan b. Purbaya – Kaca Negara – Tetuka
lemak lan kolesterol. Lemak lan kolesterol sing c. Kurupati – Jakapitana – Suyudana
digawa mili dening getih menyang sarandune d. Ismaya – Nayantaka – Badranaya
awak akeh sing nemplek ing pembuluh darah, e. Permadi – Dananjaya – Prabu Kariti
mligine pembuluh darah sing tumuju jantung
lan sing saka jantung. Tumpukan lemak lan 5. Nalika, Petruk dadi ratu akeh wong kang
kolesterol iki diarani plak, sing saya suwe saya gumuyu. Miturut wong-wong, Petruk dadi
 ratu iku among lakon impen. Lakon impen
wong cilik kang bisa ngowahi kahanan.
Apa ana rakyat kang mlarat lan bodho bisa
dadi raja kang sugih lan bijaksana? Ana uga
kang kandha lakon iki mung pasemon
babagan kere mungah bale. Ana uga kang
ngarani manawa Petruk dadi ratu kuwi
among lakon aji mumpung babagan kawula
alit kang migunakake kesempatan sajroning
kesempitan. Petruk dadi ratu dudu lakon
wong bodho kang dadi raja, utawa lakone
wong cilik kang aji mumpung ananging
lakon mencoke wahyu marang kawula.
Miturut cuplikan crita “Petruk dadi Ratu”
kenapa akeh wong kang gumuyu nalika
Petruk dadi ratu.....
a. amarga Petruk dadi ratu kuwi lakon
mencoke wahyu marang kawula
b. amarga Petruk dadi ratu itu bisa dumadi
raja kang adil lan bijaksana
c. amarga Petruk dadi ratu iku among
lakon impene wong cilik
d. amarga Petruk dadi ratu iku kabegjane
wong cilik
e. amarga Petruk dadi ratu iku bisa
ngowahi kahanane wong cilik
6. Mingkar-mingkurin ukara
Akarana karenan mardi siswi
Sinawung resmining kidung
Sinuba sinukarta
Mrih kretarta pakartining ilmu luhung
Kang tumrap ing tanah Jawa
Agama ageming aji
Yen dideleng paugerane, tembang macapat
ing dhuwur kalebu
a. Tembang Pangkur
b. Tembang Asmarandana
c. Tembang Dhandhanggula
d. Tembang Mijil
e. Tembang Pucung
7. Tembang macapat kang nduweni paugeran
12u, 6a, 8i, 12a yaiku
a. Durma
b. Pocung
c. Dhandhanggula
d. Asmarandana
e. Kinanthi
8. Ing ngandhap punika lumrah kangge
nggambaraken bagus saha agungipun
pinanganten kekalih, inggih punika
a. Burisrawa lan Dewi Wara Sumbadra.
b. Rahwana dalasan Dewi Shinta.
c. Bathara Kamajaya dalah Bathari
Kamaratih ngejawantah.
d. Prabu Baladewa dalah Dewi Erawati.
e. Bathara Guru dalah Bathari Durga
ngejawantah.
9. Widya Mandala. Ukara basa kawi kasebut
tegese yaiku
a. Bocah wadon sing sampurna.
b. Pikiran sing apik lan becik.
c. Bumi kapinteran.
d. Mega sing apik.
e. Ketok srengenge.
10. Paragraf kang nggunakake tetembungan
basa rinengga
a. UKS-e kudu lengkap isine sokur ana
dokter pengawase sing kalamangsa
nunggoni ing UKS. Kader kesehatan uga
kudu ana supaya ana calon-calon
penerus tenaga medis.
b. Ing area sekolah kudu akeh wit-witan
kang cukup gedhe sokur yen uga
ngasilake uwoh. Wit-witan ditandur ana
ing plataran ngarep, antarane gedhung
karo gedhung, mburi sekolah, pinggir
lapangan.
c. Mbiyen ora ana sing nglirik, nanging
saiki dadi rebutan. Kepopulerane saya
tambah merga pranyata tanduran kang
ber-“racun” iki manfaate akeh banget.
Wiwit minangka bahan baku biodisel,
tanduran pelindung, obat tradisional,
pakan ternak, insektisida lan sumber
pupuk.
d. Sawise pikirane kagelar kagulung, Dewi
Sedhah Merah wis manteb nedya nduwa
kersame ramane yen nganti dheweke
arep kadhaupake klawan patih Jathasura.
 Mula sekaring kedhaton ing kadipaten 15. Ing ngisor iki kalebu upacara adat kang ana
Blambangan kuwi tansah mbududaya gegayutane karo manungsa nalika isih ing
golek cara supaya bisa uwal saka papan kandhutan nganti kaseban jati yaiku.....
kono. a. Pethik laut
e. Saiki sawise ndonya rumangsa b. Bersih esa
c. Brokohan
kekurangan bahan organ minyak , merga
d. Sedekah bumi
cadangan minyake saya entek, manungsa e. Grebeg sura
bali nggunakake lenga jarak minangka
bahan baker disel. Yen dibandhingake
16. Sawijining paraga sing nduweni jejibahan
karo BBM lenga jarak luwih lantarake titilaksana ing sawijining adicara
nguntungake merga sumbere ora bakal diarani.....
entek, angger gelem nandur. a. Pambagyaharja
11. Maca endhah geguritan iku kudu..... b. Orator
a. Banter swarane tanpa ana sing ngalahake c. Pranatacara
b. Cepet lan cetha supaya ora ngentekake d. Pamedarsabda
wektu e. Pambiwara
c. Sopan, yen perlu disalini dadi basa
krama disik 17. Bedane teks pranatacara karo pamedhar
d. Diwaca lan diapalake geguritane, banjur sabda bisa dititeni perangan.....
ditembangake a. Pambuka
e. Didhasarake wewatakan, tata krama, lan b. Ramtaman adicara
njiwani c. Isi
d. Panutup
12. Geguritan minangka salah siji wujude e. Papan lungguhe
karangan/anggitan sing ora migatekake
pathokan...... 18. Perangane sesorah sing isine puji syukur
a. Basane endhah, mentes, lan mantes marang Gusti lan maturnuwun marang
b. Basa rinengga, mentes, lan mantes pamiarsa, iku diarani perangan.....
c. Guru swara, guru sastra, lan guru basa a. Salam pambuka
d. Purwakanthi, pepindhan, lan paribasan b. Pambuka
e. Guru gatra, guru wilangan, lan guru lagu c. Wusana basa
d. Enggal pangarep-arep
13. Supaya bisa mangerteni isine geguritan, kita e. Panutup
kudu mangerteni.....
a. Tegese tembung 19. Watake sengkalan iku wiwit angka....
b. Pralambange tembung nganti ......
c. Pamacane tembung a. 1-9
d. Ekspresi wajah b. 1-10
e. Wong sing ngarang c. 0-10
d. 0-9
14. Sing ditindakake nalika adicara brojolan ing e. 1-0
tingkeban yaiku.....
a. Nglebokake klapa gading enom 20. Sengkalan sing wujude gambar diarani.....
b. Medhot lawe utawa lilitan benang a. Watake sengkalan
c. Mecahake wajan lan gayung b. Sengkalan lamba
d. Nyolong endhoge tanggane c. Sengkalan memet
e. Kendhuran wong sakampung d. Candra sengkala
e. Surya sengkala
21. Kanggorembugankarowong sing 25. Unsur intrinksik crita kang ngandharake
luwihdhuwurpangkate, papan lan wayah sing digunakake ing crita
nangingwisraketnggunakakebasa ... cekak diarani .....
a. ngoko a. alur
b. ngokoalus b. tokoh
c. kramaalus
c. amanat
d. kramalugu
e. kramamadya d. tema
e. latar
22. ..... asile rembugan ing kantor mau?
Tembung pitakon kanggo ngganepi ukara MAKMUR NING AJUR
kasebut yaiku ...
a. kepriye …………………………………………………
b. kapan …………………………………………………
c. ngendi ………………..” mengko mbengi Mami arep
d. sapa kulak dagangan maring Bandung, Pap. Dadi
e. pira Papi sing kudu njaga kiose. Eman-eman angger
tutup, mengkorejeki atusan ewu ilang. Pokoke
23. Tiyang sepuh badhe ..... penggalihipun Papi kudu bisa ijin,” Omonge bojone tambah
manawi putranipun sae budi pekertinipun. rosa, tur madan kesuh.
Tembung kang trep kanggo ngganepi ukara
Sugeng ora semaur. Gagean motore destater
kasebut yaiku .....
terus diplayokna metu sekang ngumah maring
a. gela
sekolahan. Ora nganti seprapat jam wis gutul.
b. sarujuk
Montor diparkir, Sugeng mlebu kantor terus
c. mongkog
njagong. Garapane sing wes tumpuk undung ora
d. anyel
disenggol acan merga pikirane putek kemutan
e. nesu
polahe bojone sing tambah wani goli ngatur
wong lanang.
24. Mawar diutus ibune menyang pasar Jane Sugeng ya jengkel. Umpamane ora
nanging Mawar ora gelem amarga dheweke melas, bojone arep dikampleng supayane dadi
arep nggarap tugas kelompok ing omahe kawus. Ning yen dipikir malah nambahi geger
Dina. Mawar anggone matur ..... thok lan isin karo tanggane. Mulane Sugeng
a. Sepurane Bu, aku arep nggarap tugas trima meneng bae. Sing aneh, Yanti gemiyen
kelompok ana omahe Dina. lagi isih mlarat ngundange Mas maring Sugeng.
b. Pangapunten nggih Bu, kula nembe Siki bareng sugih ngundange Papi. Diundang
kathah gawean nggarap tugas kelompok Bu ora gelem karepe Mami.
dhateng omahe Dina.
c. Nyuwun pangapunten Bu, kula badhe
nggarap tugas kelompok dhateng 26. Sekang pethikan cerkak ing ndhuwur
dalemipun Dina. wateke Yanti yakuwi…
d. Sorry Bu, aku akeh tugas. Dina iki a. Sabar lan narima
tugasku nggarap tugas kelompok ing b. Ngabekti maring wong lanang
omahe Dina. c. Jujur lan ngati-ati
e. Nyuwun pangapunten Bu, kula badhe d. Wani lan seneng ngatur bojone
ndamel tugas kelompok wonten e. Seneng ngapusi
griyanipun Dina.
27. Banjir Bandhang ing Njember iku kena wetara suwe sing wadon metu karo nggawa teh
dienggo minangka …. sajroning crita rong gelas lan suguhan.
cekak. Apa tumon, gara-gara disemoni radio …
a. Tema gorokan ora sida garing.
b. Latar 31. Crita ing nduwur kalebu crita sing kepriye?
c. Sudhut pandhang a. Mbingungake
d. Gaya crita b. Nganyelake
e. Amana c. Nyedihake
d. Nyengsemake
28. Ciri khas crita cerkak, yaiku ... e. Nggentunake
a. Migunakake alur kilas balik
b. Nduweni konflik mung siji 32. Ing saben dina, kabeh bakal ngerti apa iku
c. Paraga sing akeh lan dawa sing diarani anekdot, ing ngisor iki sing iso
d. Latar lan alur sing ruwet diarani anekdot yaiku ...
e. Prakara sing kedadeyan akeh a. Cerita romansa
b. Cerita Rakyat
29. Pepeling kang kinandhut ing crita iku utawa c. Gugon tuhon
pesen pangripta arane ..... d. Dagelan
a. Amanat e. Jaturan wayang
b. Paraga
c. Penokohan 33. Ancase (tujuwane) wong ngarang sawijine
d. Tema crita anekdot yaiku kanggo ....
e. Alur a. Mbangun tatanan masarakat
b. Mrovokator masarakat
30. Sawijine karya sastra kang awujud crita lan c. Ngina marang tatanan
nduweni piguna kanggo gegojegan (lucu- d. Nglipur masarakat
lucuan) iku diarani ... e. Lelucon
a. Cerkak
b. Wacan bocah 34. Jenis drama sing saemper klawan pantomim
c. Wayang yaiku .....
d. Mitos a. Pantomim
e. Anekdot b. Tragedi
c. Dhagelan
Disemoni Radio d. Pasie
e. Tablau
Dina Setu 22 Januari kepungkur, aku karo
T dolan menyang omahe kancaku. Olehku
35. Drama khayalan kang lumrahe nyritakake
mertamu suwe banget. Karo omong aku mbatin,
ngenani kesaktene salah sawijining wong
kok ora ana tandha-tandha yen arep metu
diarani drama....
suguhane. Ora ngerti ndadak saka njero omah
a. Modern
ana swara radio seru banget” Saudara pendengar
b. Kolosal
…sekarang akan kami hadirkan beberapa
c. Melodrama
lagu…..sebagai penghantar minum teh….”
d. Action
Ngono mau swarane penyiar. Krungu swara
e. Tradisional
penyiar mau aku lan T pandeng-pandengan.
Sing duwe omah sajak tanggap sasmita. Ora
36. Ibu lagi masak dene bapak maca koran.
Ukara kasebut kalebu ukara camboran ....
 a. Camboran sajajar Pak Mitro : Weladalah, uwong tuwa kok
b. Camboran reketan digeret-geret! Ora, aku isa mlaku dhewe!
c. Camboran susun Dinda : Selak keblebeg, Pak!
d. Camboran jejeran (mlayu)
e. Camboran kosok balen Bu Mitro : Bocah jaman saiki ora duwe
tatanan tenan. Mosok ing
37. Ban motore bocor, kamangka dheweke telat kalen wae arep keblebeg.
budhal sekolah. Jejer saka ukara camboran
kasebut yaiku ... Tema saka teks drama kasebut yaiku ......
a. Ban motore
a. Bocah nakal
b. Dheweke
b. Keblebeg ing kalen
c. Telat budal
c. Kurang ajar
d. Sekolah
d. Unggah-ungguh basa
e. Kamangka
e. Tata krama
38. Wacanen teks drama ing ngisor iki nganti
39. Latar panggonan sing ana ing teks drama
patitis!
kasebut yaiku ......
Dinda lajeng pados tiyang. Dhewekipun
a. Sabin
tepang kaliyan tiyang saking sabin ingkang
b. Kalen
badhe kondur. Asmanipun Pak Mitro
c. Omah
kaliyan Bu Mitro. Pak kaliyan Bu Mitro
d. Pinggir dalan
menika tiyang sepuhipun Diana, ananging
e. Galengan
Dinda mboten mangertosi.
Dinda : Pak, rencang kula
40. Ing ludruk, adegan pelawak siji karo liyane
kecemplung kalen. Saged nulungi
sing padha guneman kanthi materi humor
mboten, Pak?
diarani ...
Bu Mitro : Sapa sing kecemplung?
a. Adegan lakon
Dinda : Rencang kula, Bu.
b. Adegan lawak
Pak Mitro : Kalen ngendi?
c. Bedayan
Dinda : Kalen lor, Pak.
d. Gara-gara
Ibu Mitro : Ya wis, Pak, ayo ditulungi!
e. Bedolan
Dinda lajeng eling menawi Diana mboten saged
nglangi. Dinda nggeret astanipun Pak Mitro.
B. Wangsulana pitakonan ing ngisor iki kanthi wangsulan kang ringkes
1. Apa wae tuladhane basa rinengga iku ?

2.

Yen diwaca unine .....

Semaken teks pacaturan ing ngisor iki!
Pak Agus : “Lha, ngene iki Nak Sutanta, kagungan kersa apa, Nak?”
Sutanta : “Inggih, namung badhe sowan Pakdhe, sampun kangen.”
Pak Agus : “Kepriye, garwa putra rak ya padha becik-apik ta?”
Sutanta : “Saking pangestunipun Pakdhe, sadaya sami sae.”
 Pak Agus : “Iki mau saka kantor apa saka tindak ngendi?”
Sutanta : “Saking griya kemawon, mboten mlebet amargi badan radi mboten sekeca.”

3. Basa kang digunakake paraga Pak Agus, yaiku basa .....

4. Apa wae unsur intrinsik sing ana ing cerkak?
5. Ukara camboran sing jejere ukara kang siji oradisebutne maneh diarani ukara camboran..