FAKULTI EKONOMI DAN PENGURUSAN

PROGRAM IJAZAH SARJANAMUDA PERAKAUNAN DENGAN KEPUJIAN

PUSAT PENGAJIAN PERAKAUNAN

SCHOOL OF ACCOUNTING
EPPA 4153 – PERAKAUNAN UNTUK SEMESTER II SESI 2014/2015
INSTRUMEN KEWANGAN ISLAM & ZAKAT
Pensyarah/Lecturer: Status Kursus / Jam Kredit / Credit
Course status: Hours:
Set 1: Muhammad Arzim Naim
Khamis (2.00ptg – 5.00ptg)
No. bilik PROGRAM BEBAS / 3 JAM / 3 HOURS
No. tel: 03-8921 ELECTIVE
Email: arzim@ukm.edu.my
Tempat / Venue:

BILIK SEMINAR / SEMINAR ROOMS

Semester ditawarkan / Semester offered:

SEMESTER 2 / 2ND SEMESTER

Prasyarat/Pre-requisites:

1.0 Hasil Pembelajaran kursus / Course Learning Outcome

Di akhir kursus, pelajar sepatutnya mampu:

On completion of the course, students should be able to:(DWI BAHASA)

1. Menginterpretasi pelbagai isu berkaitan perakaunan dan perniagaan di dalam konteks organisasi
(HPK1).
Interpreting various accounting and business related issues in an organisational context (CLO1).

2. Menjalankan penyelidikan secara bebas (HPK2).

Undertake independent research (CLO2).

3. Membentuk penyelesaian alternatif terhadap isu, merangka pelan tindakan, dan menyelesaikan
isu perlaksanaan (HPK3).
 Develop alternative solutions to issues, devise action plans, and resolve implementation issues
(CLO3).

4. Mengkomunikasikan ide-ide, pandangan dan cadangan dengan efektif secara lisan dan
penulisan (HPK4).
Communicate ideas, views and recommendations effectively both verbally and in writing issues
(CLO4).

5. Mempamerkan kesedaran terhadap pertimbangan etika sebagai sebahagian dari proses

pembuatan keputusan (HPK5).
Demonstrate awareness of ethical considerations as part of the decision making process
(CLO5).

6. Mempamerkan sifat kepimpinan dan bekerja secara kumpulan dalam pembetukan dan
penyelesaiaian isu (HPK6).
Demonstrate leadership and teamwork in issues development and resolution (CLO6).

2.0 Sinopsis/Synopsis

Kursus ini merupakan pengenalan kepada konsep asas perakaunan bagi instrumen kewangan Islam dan
pengiraan zakat. Penekanan akan diberikan kepada perakaunan bagi instrumen asas iaitu Al-Murabahah,
al Bay Bithaman Ajil, Ijarah, Mudharabah, Musharakah, Salam dan Istisna’. Pelajar akan didedahkan
kepada ilmu fekah bagi harta, hak dan pemilikan, dan kontrak. Ilmu asas yang diperolehi daripada kursus
ini akan membantu pelajar bagi memahami konsep kewangan Islam dan perbankan Islam.

This course is designed to provide students with the introductory knowledge for accounting for Islamic
financial instruments and zakat computation. Emphasis will be given on the accounting for Al-Murabahah,
al Bay Bithaman Ajil, Ijarah, Mudharabah, Musharakah, Salam dan Istisna’.Students will be exposed to
the science of Fiqh of property (maal), rights (huquq), ownership (milkiyah) and contract (‘aqd). Basic
knowledge gained from this course will help students to understand the concept of Islamic finance and
Islamic banking.

3.0 Objektif/Objectives

Kursus ini direka bentuk untuk memberi pendedahan bagaimana hukum-hukum yang menghalalkan
instrumen kewangan Islam berserta pandangan dari sudut keempat mazhab serta pengetahuan asas
maqasid Shariah (tujuan Shariah). Ianya memberi pendedahan yang diperlukan untuk merekod transaksi
asas perakaunan instrumen kewangan Islam.

This course is designed to enable students to integrate knowledge on the laws that legalize Islamic
financial instruments as well as from the point of view of the four Islamic schools and with basic
knowledge on the objectives of Shariah (maqasid Shariah). It gives necessary exposure on the principles
to record Islamic financial instruments.

4.0 Rujukan / References

Rujukan Utama /
Abdul Rahman, Abdul Rahim, (2010), An Introduction to Islamic Accounting
Main Reference
Theory and Practice, 1st Edition, CERT Publications Sdn. Bhd.
Rujukan
1. Piawaian Perakaunan Lembaga Piawaian Perakaunan Malaysia (MASB),
Tambahan /
Piawaian Perakaunan yang diluluskan oleh Lembaga Piawaiaan Perakaunan
 Additional
Malaysia (FRS) dan Teknikal Buletin MICPA Asian Journal of Case Research
References
(AJCR) Volume 4 (Special Issue) 2011.
2. Shahul, H.M.I., (2009), Accounting and Auditing for Islamic Financial
Institutions, INCEIF.
3. Zaharuddin, A.R., (2010), Contracts & The Products of Islamic Banking, CERT
Publications Sdn Bhd.

5.0 Jam Pengajaran dan Pembelajaran / Teaching and Learning Hours

Aktiviti / Activities Jam Pertemuan /

Contact Hours
Kuliah/ Lecture 28
Tutorial / Tutorial 14
Permbentangan dalam kumpulan / Group presentations 2
Pembelajaran Kendiri / Self-learning 71
Peperiksaan Akhir / Final exam 5
Jumlah / Total 120*
*RUJUK LAMPIRAN 2

6.0 Pelaksanaan / Implementation

Minggu Topik / Topics HPK/ Blooms *Kuliah/ Tutorial Pembenta Pembela Kuiz, ujian,
CLO Taxonomy Lecture ngan jaran peperiksaan
/Week
* / Kendiri
Presentati
on
1 Pengenalan kepada Shariah 1 C5 2 1 5
/ Introduction to Shariah
o Islam & Shariah
o Sumber utama:
o Al-Quran
o Sunnah
o Sumber sekunder:
o Ijma’
o Qiyas
o Maslahah
Mursalah
o ‘Uruf etc.
o Evolusi sekolah
perundangan Islam
o Maqasid Shariah (tujuan
Shariah)
2 Pengenalan kepada 1 C5 2 1 5
ekonomi Islam dan
perakaunan bagi instrument
kewangan Islam /
Introduction to Islamic
economics and accounting
 for Islamic financial
instruments
o Asas ekonomi kapitalis
o Asas ekonomi sosialis
o Asas ekonomi Islam
o Perbandingan di antara
ketiga jenis ekonomi
o Kepentingan
perakaunan bagi
instrumen kewangan
Islam.

3 Prinsip kontrak komersial 1 C5 2 1 5

kewangan Islam / Principle
of Islamic commercial
contracts
o Definisi kontrak
o Rukun kotrak
o Ekspresi (ijab
dan qabul)
o Kapasiti
perundangan
(Ahliyyaah)
o Perkara pokok
o Tujuan dan kesan
kontrak (‘aqd)
o Applikasi perdagangan
(al-bay) dan prinsip
Wa’ad
o Larangan riba’ dan
jenisnya
o Larangan ketidakpastian
(gharar)
o Larangan berjudi
(maysir)
o Unsur dilarang dalam
transaksi
o Jenis-jenis kontrak
o Murabahah dan
Al-bay Bithaman
Ajil
o Ijarah
o Mudharabah
o Musharakah
o Salam
o Istisna’
4-5 1-6 C6,A5 4 2 5
Perakaunan bagi
Murabahah dan Al- Bay
Bithaman Ajil (BBA) /
Accounting for bagi
Murabahah dan Al- Bay
Bithaman Ajil (BBA)
 o Prinsip asas Murabahah
dan BBA
o Hukum dan dalil
o Jenis-jenis murabahah
dan BBA
o Perakaunan dan
penrekodan Murabahah
dan BBA
6-7 1-6 C6,A5 4 2 5
Perakaunan bagi Ijarah /
Accounting for Ijarah
o Prinsip asas Ijarah
o Hukum dan dalil
o Jenis-jenis Ijarah
o Perakaunan dan
penrekodan Ijarah
8 1-6 C6,A5 2 1 5
Perakaunan bagi
Mudharabah / Accounting
for Mudharabah
o Prinsip asas
Mudharabah
o Hukum dan dalil
o Jenis-jenis Mudharabah
o Perakaunan dan
penrekodan
Mudharabah
9 1-6 C6,A5 2 1 5
Perakaunan bagi
Musharakah / Accounting for
Musharakah
o Prinsip asas
Musharakah
o Hukum dan dalil
o Jenis-jenis Musharakah
o Perakaunan dan
penrekodan Musharakah
10 1-6 C6,A5 2 1 5
Perakaunan bagi Salam /
Accounting for Salam
o Prinsip asas Salam
o Hukum dan dalil
o Perakaunan dan
penrekodan Salam
11-12 1-6 C6,A5 4 1 5
Perakaunan bagi Istisna’ /
Accounting for Istisna’
o Prinsip asas Istisna’
o Hukum dan dalil
o Perakaunan dan
penrekodan Istisna’
13 1-6 C6,A5 2 2 5
Perakaunan bagi Zakat /
Accounting for Zakat
o Prinsip asas zakat
o Hukum dan dalil
 o Pandangan pengiraan
zakat mengikut mazhab
o Pengiraan zakat
berdasarkan kaedah
aset bersih mengikut
Mazhab Hanafi dan
Shafii’ (Net Asset
Method)
o Pengiraan zakat
berdasarkan kaedah
dana pelaburan bersih
(Net Invested Fund)
14 1-6 C6,A5 2 1 5
Isu-isu semasa berkaitan
perakaunan bagi instrumen
kewangan Islam / Current
issues in Islamic financial
instruments
o Applikasi FRS bagi
kesemua instrumen
kewangan Islam dan
perbandingannya
dengan AAOIFI
o Aplikasi ‘Rizab
Persamaan Keuntungan’
(Profit Equalization
Reserves) dalam akaun
pelaburan umum
Mudharabah
o Isu perakaunan di dalam
Ijarah
o Isu perakaunan dalam
Mudharabah,
Musharakah, Salam,
Istisna’ dan Zakat
Pembentangan 1, 3 2 8
Peperiksaan akhir 1, 3 8 5
Jumlah/Total 28 14 2 79 5

*Taksonomi Bloom:
Domain Kognitif/ Cognitive Domain : 1= Pengetahuan/ Knowledge, 2= Kefahaman/ Comprehension, 3=
Aplikasi/ Application, 4= Analisis/ Analysis, 5= Sintesis/ Synthesis, 6= Penilaian/ Evaluation

Domain Afektif/ Affective Domain: : 1= Menerima/ Receiving, 2= Memberi maklum balas/ Responding, 3=
Menilai/ Valuing, 4=Mengorganisasi/ Organization, 5=Menghayati/ Internalizing values

Domain Psikomotor/ Psychomotor Domain : : 1= Persepsi/ Perception, 2= Set/ Set, 3= Respons

bersepadu/ Guide Response, 4= Mekanisme/ Mekanisme, 5=Respons ketara kompleks/ Complex overt
response, 6= Adaptasi/ Adaptation, 7= Lakuan tulen/ Origination

7.0 Penilaian / Evaluation

Item Peratus/Percentage
Peperiksaan pertengahan semester 25%
Mid-term exam
Pembentangan kumpulan 20%
Group presentation
Penyertaan individu dalam kelas 5%
Individual participation in class
Peperiksaan Akhir 50%
Final Exam
 Lampiran 1

Hubungan hasil pembelajaran kursus (HPK) dengan hasil pembelajaran program (HPP)*:-

Taksonomi

HPP1

HPP2

HPP3

HPP4

HPP5

HPP6

HPP7

HPP8
Bi Kaedah
Hasil Pembelajaran Kursus Penilaian
l Pengajaran

1. Menginterpretasi pelbagai isu berkaitan perakaunan PBL Pembentangan

dan perniagaan di dalam konteks organisasi Perbincangan Perbincangan
C5 2 2 2
Pembentangan Laporan Kes
Peperiksaan
2. Menjalankan penyelidikan secara bebas. PBL Pembentangan
C6 2 2 1 1 Perbincangan Perbincangan
Pembentangan Laporan Kes
3. Membentuk penyelesaian alternatif terhadap isu, PBL Pembentangan
merangka pelan tindakan, dan menyelesaikan isu Perbincangan Perbincangan
C6 2 2 2 1
perlaksanaan. Pembentangan Laporan Kes
Peperiksaan
4. Mengkomunikasikan ide-ide, pandangan dan PBL Pembentangan
cadangan dengan efektif secara lisan dan 2 Perbincangan Perbincangan
C3 2 2 1 1
penulisan. Pembentangan Laporan Kes
Peperiksaan
5. Mempamerkan kesedaran terhadap pertimbangan PBL Pembentangan
etika sebagai sebahagian dari proses pembuatan Perbincangan Perbincangan
A5 1 2
keputusan. Pembentangan Laporan Kes
Peperiksaan
6. Mempamerkan sifat kepimpinan dan bekerja secara PBL Pembentangan
kumpulan dalam pembetukan dan penyelesaiaian 2 Perbincangan Perbincangan
A5
isu. Pembentangan

Nota:
1= HPK memenuhi HPP tanpa penilaian rasmi
2= HPK memenuhi HPP melalui penilaian rasmi
HASIL PEMBELAJARAN PROGRAM SARJANAMUDA PERAKAUNAN

Pada akhir program pengajian, graduan seharusnya boleh:

HPP1= Menguasai pengetahuan bidang asas perakaunan dalam pembuatan

keputusan ekonomi.
HPP2= Mengaplikasikan pengetahuan bidang asas perakaunan dalam pembuatan
keputusan ekonomi.
HPP3= Mempamerkan tingkah laku yang mengambil tanggungjawab sosial.
HPP4= Mempamerkan tingkah laku yang beridentiti nasional konsisten dengan etika
profesional.
HPP5= Berkomunikasi secara berkesan, bekerja dalam pasukan dan menunjukkan
kemahiran kepimpinan.
HPP6= Berkemahiran menyelesaikan masalah dan berkemahiran saintifik
HPP7= Menunjukkan kemahiran pengurusan maklumat dan komitmen bagi
pembelajaran sepanjang hayat.
HPP8= Mempamerkan kemahiran pengurusan dan keusahawanan yang berdaya saing
dan berinovasi.

10
 Lampiran 2

Minggu Topik / Topics *Kuliah Tutori Makmal PBL Pembentangan Pembelajaran Kuiz,
/ al /Presentation Kendiri ujian,
/Week
Lecture peperi
ksaan
1 Pengenalan kepada Shariah 2 1 5
2 Pengenalan kepada ekonomi 2 1 5
Islam dan perakaunan bagi
instrument kewangan Islam
3 Prinsip kontrak komersial 2 1 5
kewangan Islam
4-5 4 2 5
Perakaunan bagi Murabahah
dan Al- Bay Bithaman Ajil (BBA)
6-7 4 2 5
Perakaunan bagi Ijarah
8 2 1 5
Perakaunan bagi Mudharabah
9 2 1 5
Perakaunan bagi Musharakah
10 2 1 5
Perakaunan bagi Salam
11-12 4 1 5
Perakaunan bagi Istisna’
13 2 2 5
Perakaunan bagi Zakat
14 2 1 5
Isu-isu semasa bagi perakaunan
bagi instrumen kewangan Islam
Pembentangan 2 8
Peperiksaan akhir 8 5
Jumlah/Total 28 14 2 79 5

11