• Berbentuk powder
• mempunyai butir lebih kasar
• Tidak dapat larut dalam zat perantara, tetapi dapat
bercampur secara homogen.
• Tahan terhadap :
o Zat kimia
o Panas
o Cahaya
Ciri‐ciri Zat Warna Dai ( Dye Stuff )
• Berbentuk powder halus
• Dapat larut dalam zat perantara
• Kurang tahan terhadap :
o Zat kimia
o Panas
o Cahaya
• Zat warna dai mempunyai konsentrasi dan
kecerahan warna yang tinggi serta sifat alir yang
baik, namun penggunaannya dalam pembuatan
tinta cetak terbatas, karena sifatnya yang mudah
larut dalam air.
• Jika akan digunakan zat warna ini tidak langsung
ditambahkan dalam vernis akan tetapi terlebih
dahulu dicampur fosfor molibdat atau zat lainnya
untuk menghilangkan kemampuan daya larutnya
dalam air dan menjadikannya bersifat sama
dengan pigmen.
Syarat‐syarat bahan pewarna
• Dapat dibuat dalam bentuk partikel yang halus
• Mempunyai kekuatan warna yang tinggi dan jernih
• Tidak bersifat abrasif
• Berat jenis tidak tinggi
• Tahan terhadap panas, cahaya dan bahan kimia
• Mudah untuk didispersikan
• Tidak menimbulkan bleed dalam minyak pelarut
• Tidak rusak dalam penyimpanan
• Larut dan mudah dibasahi oleh cairan bahan pengikatnya secara merata
• Mudah digiling sehingga menghasilkan tinta yang halus
BAHAN PENGIKAT ( VERNIS )
• VERNIS DALAM TINTA CETAK DIPERLUKAN SEBAGAI
MEDIUM UNTUK MENDISPERSIKAN BAHAN PEWARNA DAN
BAHAN PENOLONG DENGAN BAIK DAN SEMPURNA
FUNGSI BAHAN PENGIKAT ( VERNIS )
• SEBAGAI PENGIKAT MOLEKUL‐MOLEKUL BAHAN PEWARNA
SERTA MEMBAWA PEWARNA DARI BAK TINTA MENGALIR
SAMPAI PADA BAHAN CETAK MELALUI ROL‐ROL TINTA
KEPADA ACUAN DAN DICETAK DI ATAS PERMUKAAN BAHAN
CETAK SEHINGGA KITA DAPAT MELIHAT WARNA CETAKAN
PADA BAHAN TERSEBUT
JENIS BAHAN PENGIKAT ( VERNIS )
• VERNIS UNTUK TINTA CETAK KENTAL ( Oil Base Ink ) yaitu
terdiri dari komponen RESIN + MINYAK Contohnya : Tinta
Letter Press & Tinta Ofset
• VERNIS UNTUK TINTA CETAK ENCER ( Liquid Ink ) yaitu
terdiri dari komponen RESIN + PELARUT Contohnya : Tinta
Rotogravure, Fleksografi dan Tinta Cetak saring ( Sablon )
RESIN
• SUATU ZAT YANG BERBENTUK PADAT, ADA JUGA YANG
BERBENTUK CAIRAN YANG MERUPAKAN SENYAWA
KOMPLEKS DAN MEMPUNYAI BERAT MOLEKUL YANG
BESAR.
• Contohnya :
Resin Alam ( Shelac, Latex, Maleic
Resin Sintetis : Phenol resin, alkyd, keton resin, acrylic dsb.
FUNGSI RESIN
• Sebagai bahan pengikat bahan pewarna dapat terdispersikan
dengan baik dan sempurna
• memperbaiki sifat gloss
• menambah sifat fleksibilitas tinta cetak
• menambah kemampuan daya lekat lapisan tinta di atas
permukaan bahan cetak
• Mempercepat daya kering tinta cetak di atas permukaan
bahan cetak.
• ADALAH BAHAN CAIR YANG DIGUNAKAN UNTUK
MEMBASAHI MOLEKUL‐MOLEKUL BAHAN PEWARNA
SEHINGGA DAPAT DIDISPERSIKAN OLEH BAHAN PENGIKAT
DENGAN BAIK DAN DIGUNAKAN UNTUK TINTA KENTAL.
UNTUK MEMBASAHI BAHAN PEWARNA SEHINGGA MUDAH
DIDISPERSIKAN
UNTUK MELARUTKAN RESIN
MEMPERKUAT DAYA MELEKAT LAPISAN TINTA DIATAS
PERMUKAAN BAHAN CETAK
MINYAK MENGERING ( DRYING OIL )
Minyak Nabati, hasil kempa ( melalui ekstraksi ) yang berasal
dari tumbuh‐tumbuhan.
Sistem pengeringannya Oksidasi Polimerisasi
Contohnya : Minyak Lena, Minyak Tung & Minyak Jarak.
Digunakan untuk pembuatan tinta ofset khususnya ofset
lembaran dan letter press.
Minyak yang tidak mengering yang berasal dari hasil destilasi
minyak bumi dengan temperatur di atas 150 derajad celcius
dan digunakan untuk pembuatan tinta cetak koran dengan
sistem pengeringannya secara absorpsi ( penyerapan ).
Contoh minyak : Spindle oil, Fuel oil dan Kerosin.
PELARUT ( SOLVENT )
MUDAH MENGUAP
TIDAK BERACUN
TIDAK MUDAH TERBAKAR
MEMPUNYAI DAYA LARUT YANG BAIK
PELARUT YANG UMUM DIGUNAKAN UNTUK
PEMBUATAN TINTA JENIS INI ADALAH :
ALKOHOL
GLYKOL
TOLUOL
XYLOL
KETON
ESTER
FUNGSI BAHAN PENOLONG
PEMBUATAN TINTA ENCER SEPERTI TINTA FLEXOGRAFI,
ROTOGRAVURE & TINTA SABLON
TAHAP PENCAMPURAN DAN PENGGILINGAN DILAKUKAN
SECARA BERSAMAAN DENGAN KECEPATAN YANG TINGGI
TAHAP PENCAMPURAN ( MIXING )
GEJALA TIKSOTROPI
Kekentalan tinta
yang sebenarnya
CARA PENGERINGAN TINTA CETAK
PENGUAPAN
PENYERAPAN
POLIMERISASI OKSIDASI
TINTA ROTOGRAVURE
TINTA FLEKSOGRAFI
TINTA HEAT SET
TINTA SABLON
KERTAS KE ACUAN
NILAI BATAS ALIR
SUATU WARNA.
PANJANG GELOMBANG CAHAYA
CONTOHNYA :
1. RED + GREEN = YELLOW
2. RED + BLUE = MAGENTA
3. GREEN + BLUE = CYAN
PENCAMPURAN WARNA
SECARA SUBTRAKTIF :
PENCAMPURAN WARNA YANG TERJADI MELALUI HASIL
CONTOHNYA :
1. MAGENTA + CYAN = BLUE
2. MAGENTA + YELLOW = RED
3. CYAN + YELLOW = GREEN
WARNA PRIMER CAHAYA
RED
GREEN
BLUE
MAGENTA
YELLOW
DENSITOMETER
50 – 47 55 – 47 67 – 55
3% loss 8% Mechanical gain 12% Optical gain