Anda di halaman 1dari 20

Kaulinan

Barudak
Pangajaran 1 Kelas 5
KOMPETENSI DASAR
 3.1 Memahami teks deskripsi tentang kaulinan
barudak yang menggunakan benda sekitar
 4.1 Memeragaka kaulinan barudak yang
menggunakan benda sekitar

 TUJUAN PEMBELAJARAN
 Setelah selesai mempelajari materi pada bagian ini,
peserta didik diharapkan dapat memahami teks
deskripsi tentang kaulinan barudak yang
menggunakan benda sekitar serta dapat
memeragakan kaulinan barudak yang menggunakan
benda sekitar
KAULINAN BARUDAK
 Engklek/sondah  Bebentengan
 Congklak  Boy-boyan
 Bekles/beklen  Suit/suten
 Gobak sodor/galah asin  Ucing-ucingan
 Jajangkungan/egrang
 Ucing sumput
 Gatrik
 Gasing
 Maen kaleci
 Anyang-anyangan
 Langlayangan
 Maen bal/sepak bola
 Oray-orayan
 hahayaman  kasti
KAMUS ALIT
 Leumpang gagancangan:  Nojo : menembak
berjalan tergesa-gesa  Rikat : cekatan
 Muru : menuju  Ngagiwar : menghindar
 Buleud : bulat
 Ngincer : mengincar
 Peureup : kepalan
 Dibeungkeut : diikat  Boyot : lamban
 Pageuh : Kuat  Balong : kolam
 Talawengkar : pecahan  Kasanggap : tertangkap
genting  Emprak : bertepuk
 Ngalung : melempar tangan
 Ti heula : lebih dulu  Salse : santai
 Ngaburulu : berserakan  Gantar : galah
 Ngeplos : tidak kena  Ampir surup : hampir
sasaran tenggelam
 Dibaledogkeun :
dilemparkan  Enggeusan : berhenti
KECAP PANANYA+CONTO KALIMAH PANANYA
Naon -apa Naon gunana talawengkar?
Saha - siapa Saha wae anu ulin egrang teh?
Dimana -dimana Dimana barudak teh arulin na?
Kamana -kemana Kamana bal teh ragragna?
Kunaon/naha-mengapa Kunaon barudak ulin di balong?
Kumaha -bagaimana Kumaha carana ulin congklak?
Iraha -kapan Iraha Mida jeung Dami ulin?
Timana -dari mana Timana kaulinan bekles asalna?
Sabaraha -berapa Sabaraha urang anu ulin kaleci?
1. Congklak
Congklak nyaeta kaulinan barudak
tradisional anu jarang dimaenkeun.
Kaulinan congklak diwangun ku dua atawa
leuwih pamaenna. Dina kaulinan congklak
bisa ngagunakeun siki sirsak atawa
marbles. Kaulinan congklak make papan
congklak nu diwangun ku 14 liang leutik
jeung 2 liang nu gede. Ieu kaulinan bisa
dimaenkeun dimana jeung iraha wae.
Biasana dimaenkeun ku barudak di teras
bumi pasosore.
Cara maen congklak nyaeta:
 Siki/marbles dieusikeun ka 14 liang leutik
sarta jumlah tiap liangna sami.
 Nangtukeun saha anu maen pangheulana,
kadua pamaen suit heula.
 Pamaen nyokot siki/marbles dina liang leutik,
:

terus muter dieusikeun ka 13 liang leutik


sarta ngabagina hiji-hiji.
 Sanggeus beres siki dina liang nu ageing
dihitung jumlahna. Mun siki dina tabungna
jumlahna panglobana, eta nu juara.
2. Bekles
2. Bekles
 Bekles nyaeta kaulinan barudak tradisional.
Pamaen dina kaulinan bekles teh aya 2
urang. Alatna nyaeta bekles, kerang
(kuweuk). Tempat maena di teras.

 Cara maenna teh nyaeta bekles


dialungkeun ka luhur terus mantul kana
ubin, terus pamaen nyandak kerang
(kuweuk) hiji hiji, dua dua, tilu tilu jeung
saterusna dugi ka kerangna seep.
3. Gatrik
3. Gatrik
Gatrik nyaeta hiji kaulinan barudak tradisional,
anu dimaenkeun di kampung/desa. Pamaenna
aya 5-10 orang. biasana gatrik dimaenkeun di
lapang anu lega. Di kota mah jarang anu maen
gatrik. Gatrik mah loba dimaenkeun di desa.
Lamun maen gatrik teh kudu aya alat-alatna
nyaeta awi jeung batu. Cara maenna nyaeta
simpen awi dina luhureun batu. Terus pamaen
mukul awi dina luhureun batu sajauh-jauhna. Ku
pamaen anu jaga kedah disangkap, terus
dialungkeun kudu ngena kana batu.
 4. Engklek
4. Engklek

Cara maen kaulinan engklek nyaeta:


1. urang kudu nangtukeun saha anu mimiti
maen engklek pangheulana, ku cara
hompimpah. Anu meunang maen engklek
pangheulana.
2. Pamaen anu pangheulana maen
ngalungkeun kenteng kana kotak-kotak
kucara urutan
3. Pamaen terus engklek dugi ka tempat
kenteng dialungkeun ngalewat kenteng nu
dialungkeun,
terus balik deui ka awal engklek
5. Galah atanapi gobak sodor
5. Galah atanapi gobak sodor
 Galah nyaeta sajenis kaulinan lembur asli
Indonesia. Kaulinan ieu mangrupikeun
kaulinan kalompok anu masing-masing tim
aya 3 dugi 5 jalmi. Anu utami tina kaulinan ieu
nyaeta ngahalangan lawan supados teu tiasa
lolos ngalawitan garis ka baris anu ahir
sacara bulak-balik, sareng Inti kaulinanna
nyaeta sadaya anggota kalompok sacara
lengkap ngalakukeun lumpat bulak-balik di
wilayah lapang anu parantos ditangtukeun.
5. Galah atanapi gobak sodor
 Galah mangrupakeun kaulinan barudak Sunda anu
dimaenkeunnana ku cara nyieun kalang di taneuh buruan
imah atawa di sakola. Anu maen galah kudu lumpat ti hiji
kalang ka kalang anu lianna terus balik deui. Salila anu
maen eta bolak balik, henteu meunang katangkep atawa
katoel ku anu ngajaga kalang.
 Dina maenkeunnana, galah dimaenkeun boh ku barudak
lalaki boh ku barudak awewe sacara kelompok atawa
baladan. Jadi kusabab galah teh bisa dipiluan boh ku
barudak lalaki boh ku barudakk awewe, galah sok disebit
kalulinan barudak awewe jeung lalaki.
6. Jajangkungan atanapi Egrang
6. Jajangkungan atanapi Egrang
Jajangkungan atawa égrang nyaéta
kaulinan leumpang maké awi dua anu
aya panincakan. Jajangkungan di
Indonésia biasa dipintonkeun atawa
dipasanggirikeun nalika pangéling
Proklamasi Kamerdékaan Indonésia, 17
Agustus. Vérsi séjénna diulinkeun ogé
alika sunatan.
MANFAAT/PESAN MORAL KAULINAN
 Mengajar kejujuran  Taat aturan/ketaatan
 Adaptasi/berbaur  Kreatif
 Mempererat hubungan  Tanggung jawab
 Memanfaatkan SDA yang ada  Melatih kesabaran
 Melatih daya tahan/kekuatan  Ceria/semangat
 Mengasah ketangkasan  Sopan santun
 Betah/nyaman di lingkungan  Toleransi
 Berstrategi memecahkan masalah  Kebersamaan
 Siap menerima kekalahan  Kesederhanaan
 Tidak sombong saat menang  Kekompakan

Anda mungkin juga menyukai