Sifat-sifat Logaritma:
(1)
a
log b a log c a log bc
Contoh:
a. 3
log 4 3 log 53 log4.5 Masih ingat, kenapa nilai 2 log 8 3 ?
Ingat, untuk mendapatkan nilai 2 log 8
3 log 20
berarti kita pikirkan2 pangkat berapa
1 1 yang sama dengan 8?
b.
2
log 24 2 log 2 log 24.
3 3
2 log 8
3
c. 3
log 153 log 3 3 log 5 Dalam suatu soal, mungkin sifat
a
log b a log c a logbc
1 3 log 5
digunakan dari ruas kanan
d. 2
log 12 log 4 log 3
2 2 dijabarkan menjadi ruas kiri
seperti ini
22 log 3
b
(2)
a
log ba log c a log
c
Ini diperoleh dengan cara seperti di
Contoh: atas, kita pikirkan 2 pangkat berapa
48 yang sama dengan 16?
a.
2
log 482 log 32 log
3
2 log 16
4
24
b.
3
log 24 3 log 8 3 log
8
3 log 3
1
6
c.
2
log 62 log 482 log
48
1
2 log
8
3
200 5
d. 5
log 2005 log 25 log 4 5 log log 4
2
5 log 1005 log 4
100
5 log
4
5 log 25
2
Contoh:
a. 2
log 812 log 34
4 2 log 3
Ingat, nilai 2 log 2 adalah 1
b. 2
log 322 log 25
5 2 log 2
5.1
1
5 Ingat, nilai 32
9
1
c.
3
log 3 log 32
9
1
2 3 log 3 Ingat, 25 5 52.5 2
2.1
2
1
1
d. 5
log 25 5 5 log 52.52 Dengan menggunakan sifat (1), 52.5 2
dapat diubah menjadi
1 1
5 log 52 5 log 52 5
log 5 log 5
2 5 2
15
2 5 log 5 log 5
2
1
2
2
1
2
2
an 1a
(4) log b log b
n
Contoh:
3
Ingat, nilai 2 log 2 1
a. 8
log 22 log 2
1
2 log 2
3
1
3
1 Ingat, nilai 3 log 9 2
b. 3
log 9 log 9
32
1
1
3
log 9
2
2.2 1
Ingat, nilai 2 1
4 2
1
c. 0 ,5
log 8 2 log 8
1
2 log 8
1
.2 log 8
1
3
6 2
1 3
6 1 22 3
e. log log 2
4
b. 81 4
log 3 3 log 31 8
3
1
4 2
1
3
c. 8 23
log 16 log 2 4 f. 27
log 3 3 log 32
1
4 2
3
3
1
6
Bisa kita lihat, bahwa sifat ini dapat diterapkan untuk menentukan nilai dari bentuk
logaritma tertentu dengan lebih sederhana dibanding menggunakan definisi logaritma
seperti pada contoh dalam materi 4 (pelajaran yang sebelum ini).
(6) a
log b.b log c.c log d a log d
Contoh:
a. log 5.5 log 73 log 7
3
b. 2
log 7.7 log 5.5 log 642 log 64
6
c. log 27. log 25. log 642 log 33.3 log 52.5 log 26
2 3 5
73
343
Contoh soal:
1. Hitung nilai dari
a. 3 log 18 3 log 63 log 12 Soal-soal ini akan diselesaikan
b. 2
log 6 log 36 log 48
2 2 dengan menerapkan sifat
logaritma (1) dan (2)
c. 2
log 33 log 162 log 24 3 log 48
Jawab:
a. 3 log 18 3 log 63 log 123 log18.63 log 12
9 Tidak harus dengan
18.6
log
3
pencoretan seperti ini, bisa
12 2 juga dikalikan dan dibagi biasa.
3 log 9
2
6
b.
2
log 62 log 36 2 log 482 log 2 log 48
36
8
6.48
log
2
6 36
2 log 8
3
c. 2
log 33 log 162 log 24 3 log 482 log 32 log 24 3 log 483 log 16
3 48 Ingat bahwa nilai
2 log 3 log
24 16 1
2
log 3
1 8
2 log 3 log 3
8 dan 3 log 3 1
3 1
2
Jawab:
a. 2
log 152 log3.5 d. 2
log 452 log 32.5
2 log 32 log 5 2 log 32 2 log 5
xy 2.2 log 32 log 5
6 2x y
b.
2
log 0,62 log
10
e. 2
log 3752 log3.53
3
2 log 2 log 32 log 53
5
2 log 32 log 5 2 log 3 3.2 log 5
xy x 3y
5 f. 2
log 302 log2.3.5
c.
2
log 2,5 log
2
Jawab:
a. log 6 log 2.3 c. log 18 log2.32
log 2 log 3 log 2 log 32
0,3010 0,4771 log 2 2.log 3
0,7781 0,3010 2.0,4771
0,3010 0,9542
3
b. log 1,5 log 1,2552
2
log 3 log 2
d. log 24 log 23.3
log 23 log 3
0,4771 0,3010
0,1761 3.log 2 log 3
3.0,3010 0,4771
0,9030 0,4771
1,3801
3.100
f. log 75 log
4
4. Bila log 3 p dan log 5 q , maka tentukan nilai
3
a. log 5
5
Soal-soal ini akan diselesaikan dengan
b. log 3 menerapkan sifat logaritma (7)
15
c. log 10
Jawab:
log 5 log 10
a. 3
log 5 c. 15
log 10
log 3 log 15
q 1
p log 3.5
1
5
log 3
log 3
b.
log 5 log 3 log 5
1
p
pq
q
1
3 25 0 ,25
b. log 81 g. log 5 l. log 0.125
5 4 0 ,04
c. log125 h. log 8 m. log 0,2
3 1
d. 2
log 2 i. log 3 n. 0 ,75
log1,333 ...
3
2 1 1
e. log j. 9
log o. 0 ,666...
log2,25
32 3
4
d. 5
log 6 5 log10 5 log 75 i. 4
log 5 . 25 log27 . 81 log128 n. 8 log 5
3
log144
e. 9
log129 log 69 log 54 j. 0 ,5
log 9 . 0 ,2 log 0,25 . 3 log125 o. 3
log 36 3 log2 4
2
3. Diketahui nilai log 2 m dan log 3 n. Tentukan nilai logaritma berikut dalam m dan atau n!
log 36 2
3
a. e. log 2
c. log
b. log 72 3 f. 2
log 9
2
d. log 3