Gambar 3.7.1 Denah Pembagian Beban pada Balok Sloof 30/60 Lantai Dasar Arah
Memanjang Grid 4
Dari Hasil Perhitungan Menggunakan ETABS diperoleh Momen Balok Sloof
dengan menggunakan Beban Kombinasi (1,2DL+1,2SIDL+1,6LL+0,5R)
sebagai berikut:
- Momen tumpuan terbesar = 206,83 kN.m
- Momen lapangan terbesar = 133,03 kN.m
- Gaya lintang terbesar = 127,04 kN
0,25.√𝑓𝑐′ 0,25.√25
𝜌 min = = = 0,0031
𝑓𝑦 400
𝑀𝑢 206,83 ×106
Rn = Ø𝑏.𝑑² = 0,9×300×540,5² = 2,622 Mpa
0,85 𝑥 𝑓𝑐 ′ 2.2,36
𝜌 perlu = [1 − √1 − 0,85.𝑓𝑐 ′ ]
𝑓𝑦
0,85 𝑥 25 2.×2,622
= [1 − √1 − ]
400 0,85×25
= 0,0070
400
0,003+ 25 600
200.000
=[ ] × [0,85 x 0,85 x x ]
0,008 400 600+400
= 0,625 x 0,0271
= 0,01693
𝜌min < 𝝆 < 𝜌maks
0,0035 < 0,0070 < 0,01693 ( OK )
Gambar 3.7.2 Tulangan Tumpuan Balok Sloof 30/60 Arah Memanjang Grid 4
Sn = 26,25 mm
𝐴1 .𝑌1 + 𝐴2.𝑌2
Maka : 𝑦̅ = 𝐴1+𝐴2
850,58 . 59,5 + 567,05 . 103,5
= 850,58 + 567,05
= 77,09 mm
= 271,3 kNm
∅Mn > Mu
0,9 × 271,3 > 206,83
244,17 kNm > 206,83 kNm (aman)
B. Menghitung Penulangan Lapangan
Momen Lapangan terbesar = 133,03 kNm
1,4 1,4
𝜌 min = 𝑓𝑦 = = 0,0035 ( Diambil )
400
0,25.√𝑓𝑐′ 0,25.√25
𝜌 min = = = 0,0031
𝑓𝑦 400
𝑀𝑢 133,03 ×106
Rn = Ø𝑏.𝑑² = 0,9×300×540,5² = 1,687 Mpa
0,85 𝑥 𝑓𝑐 ′ 2.𝑅𝑛
𝜌 perlu = [1 − √1 − ]
𝑓𝑦 0,85.𝑓𝑐 ′
0,85 𝑥 25 2×1,687
= [1 − √1 − 0,85×25 ]
400
= 0,0044
400
0,003+ 25 600
200.000
=[ ] × [0,85 x 0,85 x x ]
0,008 400 600+400
= 0,625 x 0,0271
= 0,01693
𝜌min < 𝝆 < 𝜌maks
0,0035 < 0,0044 < 0,01693 ( OK )
AS perlu
n = 1/4 𝜋𝑑2
713,21
= 1/4 𝜋 192 = 2,51 ~ 3 buah
Maka dipakai tulangan 3D19, As = 850,58 mm2
Gambar 3.7.3 Tulangan Lapangan Balok Sloof 30/60 Arah Memanjang Grid 4
Sn = 71,5 mm
= 174,82 kNm
∅Mn > Mu
0,9 × 174,82 kNm > 133,03 kNm
157,34 kNm > 133,03 kNm (aman)
a) TUMPUAN
Vuc = Vu Max – Qu.x
Parameternya :
- x = ½ bw + d
= ½ 0,3 + 0.5405
= 0,6905 m
𝑉𝑢 𝑀𝑎𝑥 1+𝑉𝑢 𝑀𝑎𝑥 2
- qu = 𝐿
127,04 + 124,35
= 8
= 31,42 kN/m
Sehingga :
Vuc Tumpuan = Vu Max – Qu.x
= 127,04 – 31,42 . 0,6905
= 105,34 kN
Periksa apakah membutuhkan tulangan geser
Vc = (0,17. .√fc’) b.d
= (0,17. 1.√25) 300 . 540,5
= 137.827,5 N = 137,83 kN
Vc = × 137.827,5
= 103.370,62 N = 103,37 kN
½ Vc = ½ 103.370,62
= 51.685,31 N = 51,68 kN
𝑉𝑢− Ø𝑉𝑐
Vs =
Ø
105,34− 103,37
= 0,75
= 2,62 kN = 2.620 N
𝑉𝑠 . 𝑆
𝐴𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖𝑡𝑖𝑠 = 𝑓𝑦𝑡 . 𝑑
2620 × 100
= 400 × 540,5
= 1,21 mm2
1 1
ØS = 10 mm As = 𝜋𝑑 2 = 4 𝜋 102 = 78,53 mm²
4
𝐴𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖𝑡𝑖𝑠 1,21
n = = 78,53 = 0,015 2 kaki
𝐴𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙
1 1
Av =2× 𝜋𝑑 2 = 2 × 4 𝜋 102 = 157,06 mm²
4
Kategori Vs :
- S4 = 600 mm
b) LAPANGAN
Vuc = Vu Max – Qu.x
Parameternya :
- x = ½ bw + d + ¼ l
= ½ 0,3 + 0.5405 + 2
= 2,6905 m
𝑉𝑢 𝑀𝑎𝑥 1+𝑉𝑢 𝑀𝑎𝑥 2
- qu = 𝐿
127,04 + 124,35
= 8
= 31,42 kN/m
Sehingga :
Vuc Tumpuan = Vu Max – Qu.x
= 127,04 – 31,42 . 2,6905
= 42,5 kN
Vc = × 137.827,5
= 103.370,62 N = 103,37 kN
½ Vc = ½ 103.370,62
= 51.685,31 N = 51,68 kN
Vuc < ½ Vc sehingga secara teoritis tidak perlu tulangan geser
1 1
Av =2× 𝜋𝑑 2 = 2 × 4 𝜋 102 = 157,06 mm²
4
- S4 = 600 mm
Maka diambil S2 = 270,25 mm 200 mm
Jadi, dipasang sengkang
Tumpuan 𝑫𝟏𝟎 − 𝟏𝟎𝟎 𝒎𝒎
Lapangan 𝑫𝟏𝟎 − 𝟐𝟎𝟎 𝒎𝒎
Gambar 3.7.6 Denah Pembagian Beban pada Balok Sloof 30/60 Lantai Dasar
Arah Melintang Grid D
Dari Hasil Perhitungan Menggunakan ETABS diperoleh Momen Balok
Anak Arah Melintang dengan menggunakan Beban Kombinasi
(1,2DL+1,2SIDL+1,6LL+0,5R) sebagai berikut :
Momen tumpuan terbesar = 313,86 kN.m
Momen lapangan terbesar = 114,22 kN.m
Gaya lintang terbesar = 226,75 kN
0,25.√𝑓𝑐′ 0,25.√25
𝜌 min = = = 0,0031
𝑓𝑦 400
𝑀𝑢 313,86×106
Rn = Ø𝑏.𝑑² = 0,9×300×539² = 4,001 Mpa
0,85 𝑥 𝑓𝑐 ′ 2.𝑅𝑛
𝜌 perlu = [1 − √1 − 0,85.𝑓𝑐 ′ ]
𝑓𝑦
0,85 𝑥 25 2×4,001
= [1 − √1 − ]
400 0,85×25
= 0,0112
400
0,003+ 25 600
200.000
=[ ] × [0,85 x 0,85 x x ]
0,008 400 600+400
= 0,625 x 0,0271
= 0,01693
𝜌min < 𝝆 < 𝜌maks
0,0035 < 0,0112 < 0,01693
Maka, 𝜌 perlu > 𝜌 min sehingga yang digunakan adalah 𝜌 perlu
ASperlu =𝜌.b.d
= 0,0112 × 300 × 539
= 1807,71 mm2
ASperlu
n = 1/4 𝜋𝑑2
1807,71
= 1/4 𝜋 192 = 4,75 ~ 5 buah
Gambar 3.7.7 Tulangan Tumpuan Balok Sloof 30/60 Lantai Dasar Arah
Melintang Grid D
Sn = 22.5 mm
𝐴1 .𝑌1 + 𝐴2.𝑌2
Maka : 𝑦̅ = 𝐴1+𝐴2
1140,39 . 61 + 760,26 . 108
= 1140,39 + 760,26
= 79,79 mm
= 89,10 kNm
∅Mn > Mu
0,9 × 364,45 kNm > 313,86 kNm
328 kNm > 313,86 kNm (aman)
B. Menghitung Penulangan Lapangan
Momen Lapangan terbesar = 114,22 kN.m
1,4 1,4
𝜌 min = 𝑓𝑦 = = 0,0035 ( Diambil )
400
0,25.√𝑓𝑐′ 0,25.√25
𝜌 min = = = 0,0031
𝑓𝑦 400
𝑀𝑢 114,22×106
Rn = Ø𝑏.𝑑² = 0,9×300×539² = 1,839 Mpa
0,85 𝑥 𝑓𝑐 ′ 2.𝑅𝑛
𝜌 perlu = [1 − √1 − ]
𝑓𝑦 0,85.𝑓𝑐 ′
0,85 𝑥 25 2×1,839
= [1 − √1 − 0,85×25 ]
400
= 0,0038
400
0,003+ 25 600
200.000
=[ ] × [0,85 x 0,85 x x ]
0,008 400 600+400
= 0,625 x 0,0271
= 0,01693
ASperlu =𝜌.b.d
= 0,0038 × 300 × 539
= 610,32 mm2
ASperlu
n = 1/4 𝜋𝑑2
610,32
= 1/4 𝜋 222 = 1,606 ~ 3 buah
Maka dipakai tulangan 3D22, As = 1140,39 mm2
Gambar 3.7.8 Tulangan Lapangan Balok Sloof 30/60 Lantai Dasar Arah
Melintang Grid D
Sn = 67 mm
= 229,55 kNm
∅Mn > Mu
0,9 × 229,55 kNm > 114,22 kNm
206,59 kN. m > 114,22 kN.m (aman)
a) TUMPUAN
Vuc = Vu Max – Qu.x
Parameternya :
- x = ½ bw + d
= ½ 0,3 + 0,539
= 0,689 m
𝑉𝑢 𝑀𝑎𝑥 1+𝑉𝑢 𝑀𝑎𝑥 2
- qu = 𝐿
226,75 + 217,95
= 8
= 55,58 kN/m
Sehingga :
Vuc Tumpuan = Vu Max – Qu.x
= 226,75 – 55,58 . 0,689
= 188,45 kN
Periksa apakah membutuhkan tulangan geser
Vc = (0,17. .√fc’) b.d
= (0,17. 1.√25) 300 . 539
= 137.445 N = 137,44 kN
Vc = × 137.445
= 103.083,75 N = 103,08 kN
½ Vc = ½ 103.083,75
= 51.541,87 N = 51,54 kN
𝑉𝑢− Ø𝑉𝑐
Vs =
Ø
188,45 − 103,08
= 0,75
= 113,82 kN = 113.820 N
𝑉𝑠 . 𝑆
𝐴𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖𝑡𝑖𝑠 = 𝑓𝑦𝑡 . 𝑑
113.820 × 100
= 400 × 539
= 52,79 mm2
1 1
ØS = 10 mm As = 𝜋𝑑 2 = 4 𝜋 102 = 78,53 mm²
4
𝐴𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖𝑡𝑖𝑠 52,79
n = = 78,53 = 0,672 2 kaki
𝐴𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙
1 1
Av =2× 𝜋𝑑 2 = 2 × 4 𝜋 102 = 157,06 mm²
4
Kategori Vs :
- S4 = 600 mm
b) LAPANGAN
Vuc = Vu Max – Qu.x
Parameternya :
- x = ½ bw + d
= ½ 0,3 + 0,539 + 2
= 2,689 m
𝑉𝑢 𝑀𝑎𝑥 1+𝑉𝑢 𝑀𝑎𝑥 2
- qu = 𝐿
226,75 + 217,95
= 8
= 55,58 kN/m
Sehingga :
Vuc Tumpuan = Vu Max – Qu.x
= 226,75 – 55,58 . 2,689
= 77,29 kN
Vc = × 137.445
= 103.083,75 N = 103,08 kN
½ Vc = ½ 103.083,75
= 51.541,87 N = 51,54 kN
1 1
Av =2× 𝜋𝑑 2 = 2 × 4 𝜋 102 = 157,06 mm²
4
- S4 = 600 mm
tumpuan 58.54 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00189 0.01693 306.3 283.39 2 5D19
A-B lapangan 45.31 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00146 0.01693 236.1 283.39 1 3D19
tumpuan 5.93 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00019 0.01693 30.5 283.39 1 5D19
tumpuan 5.93 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00019 0.01693 30.5 283.39 1 5D19
B-C lapangan 43.68 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00140 0.01693 227.5 283.39 1 3D19
tumpuan 12.32 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00039 0.01693 63.6 283.39 1 5D19
tumpuan 56.96 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00184 0.01693 297.9 283.39 2 5D19
C-D lapangan 133.03 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00440 0.01693 713.2 283.39 3 3D19
tumpuan 62.1 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00201 0.01693 325.3 283.39 2 5D19
tumpuan 206.83 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00702 0.01693 1138.1 283.39 5 5D19
D-E lapangan 49.43 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00159 0.01693 257.9 283.39 1 3D19
tumpuan 23.97 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00077 0.01693 124.1 283.39 1 5D19
tumpuan 23.97 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00077 0.01693 124.1 283.39 1 5D19
E-F lapangan 45.19 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00145 0.01693 235.5 283.39 1 3D19
tumpuan 64.52 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00209 0.01693 338.2 283.39 2 5D19
tumpuan 58.41 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00188 0.01693 305.6 283.39 2 5D19
F-G lapangan 0.812 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00003 0.01693 4.2 283.39 1 3D19
tumpuan 1.21 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00004 0.01693 6.2 283.39 1 5D19
tumpuan 1.21 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00004 0.01693 6.2 283.39 1 5D19
G-H lapangan 0.83 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00003 0.01693 4.3 283.39 1 3D19
tumpuan 1.27 25 400 19 10 40 300 600 540.5 0.0035 0.00004 0.01693 6.5 283.39 1 5D19
Tabel 7.2 Rekapitulasi Penulangan Balok Sloof 30/60 Lantai Dasar Arah Melintang Grid D
Mu fc' fy db ds ts b h deff as tulangan jumlah tulangan tulangan
grid r min r r maks As perlu
(kN.m) (Mpa) (Mpa) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (buah) terpasang
tumpuan 53.61 25 400 22 10 40 300 600 539 0.0035 0.00174 0.01693 280.9 379.94 3 5D22
1-2 lapangan 40.23 25 400 22 10 40 300 600 539 0.0035 0.00130 0.01693 209.9 379.94 1 3D22
tumpuan 7.67 25 400 22 10 40 300 600 539 0.0035 0.00025 0.01693 39.6 379.94 0 5D22
tumpuan 4.82 25 400 22 10 40 300 600 539 0.0035 0.00015 0.01693 24.9 379.94 0 5D22
2-3 lapangan 1.91 25 400 22 10 40 300 600 539 0.0035 0.00006 0.01693 9.8 379.94 0 3D22
tumpuan 4.82 25 400 22 10 40 300 600 539 0.0035 0.00015 0.01693 24.9 379.94 0 5D22
tumpuan 313.86 25 400 22 10 40 300 600 539 0.0035 0.01118 0.01693 1807.7 379.94 5 5D22
3-4' lapangan 114.22 25 400 22 10 40 300 600 539 0.0035 0.00377 0.01693 610.3 379.94 2 3D22
tumpuan 313.86 25 400 22 10 40 300 600 539 0.0035 0.01118 0.01693 1807.7 379.94 3 5D22