JALSAH ULA

MUSHOHIH PERUMUS MODERATOR

1. Agus H. M Chasbil Aziz Ust. Rofiq Ajhuri
Tsalju Shodr
1. K. Abdul Manan NOTULEN
2. Agus H. M. Kanzul Fickri
2. K. Muh. Anas
3. Ust. M. Halimi
3. K. Ridwan Qoyyum
4. Ust. M. Hamim
4. K. A. fauzi Hamzah Ust. M. Idris
5. Ust. Rahmatullah
5. K. Ya’qub Ust. Hasan Asy’ari
6. Ust. Fahrur Rozi
7. Ust. Lutfi Hakim
Memutuskan
8. Ust. M. Nur Mufid

1. MASJID DAN MUSHOLLA NU AKAN DIBERI PRASASTI | PP. AL ANWAR SARANG

Deskripsi masalah :
Blitar, NU Online. Hilangnya beberapa aset NU, termasuk masjid dan musholla milik warga NU,
menjadi perhatian khusus pada pengurus NU Kabupaten Blitar yang baru. PCNU Kabupaten Blitar akan
memberikan prasasti untuk masjid dan musholla milik warga NU, dengan label Nahdlatul Ulama. “Ini perlu
dilakukan. Karena berbagai cara orang luar banyak yang ingin menguasai masjid dan musholla milik warga
kita. Ini bukan isapan jempol. Namun sudah banyak terjadi,’’ ungkap KH Mohammad Djais, Ketua
Lembaga Ta’mir Masjid Indonesia (LTMU NU) Kabupaten Blitar, Rabu (26/12) pagi.
Sebenarnya, lanjut Kiai Djais, program tersebut periode kepengurusan yang lalu sudah mulai
dilaksanakan. Namun belum bisa maksimal. Karena belum semua masjid dan musholla diberi prasasti yang
berlabel Nahdlatul Ulama. “Dampaknya sangat besar sekali dengan pemasangan prasasti tersebut. Karena
orang yang mau sembarangan merubah tatacara beribadah warga NU jadi segan dan tidak berani,’’ tandas
Kiai Djais yang kini juga menjabat sebagai Ketua Lembaga Kerukunan Kesejahteraan Keluarga (LK3)
Kabupaten Blitar ini. Menurut Mbah Djais, panggilan akrabnya, bukan tanpa alasan mengapa NU
Kabupaten Blitar melakukan gerakan ini. "Belakangan, banyak masjid dan musholla di wilayah Kabupaten
Blitar, tahu-tahu dikuasai sekelompok orang. Mereka kemudian melaksanakan kegiatan di luar kebiasaan
yang dilakukan jamaah masjid NU. Sehingga meresahkan para jamaah masjid," katanya. Misalnya mereka
membid'ahkan, mengkafirkan jamaah lain yang tidak sesuai dengan amalan ubudiyahnya. “Sudah nunut
(numpang: Red), lalu membid’ah-bid’ahkan lagi. Sehingga warga resah. Akhirnya NU turun tangan,’’
katanya. (Rabu 26 Desember 2012 09:55 WIB)

1
Pertanyaan :
a. Bagaimana hukum memberi prasasti NU di masjid?
Jawaban : Hukumnya diperbolehkan, kecuali jika menimbulkan dampak negatif seperti :

➢ Memicu gesekan & perpecahan antar warga masyarakat setempat

➢ Menyebabkan berkurangnya jamaah

Catatan : Pemasangan prasasti NU di wilayah kab. Blitar, yang diinisiasi PCNU setempat hukumnya
mutlak diperbolehkan sebab pemasangan tersebut berdasarkan permintaan masyarakat warga NU
setempat dan tanpa paksaan, sehingga potensi terjadinya dampak negatif sebagaimana di atas tidak
mungkin terjadi.

REFERENSI
1. Tuhfatul Muhtaj, Juz. 3 Hal. 197
2. Fathul Bari, Juz. 1 Hal. 515
3. I'anatut Tholibin, Juz. 3 Hal.178

羭 ‫﮸‬襖羭 ‫ ﮸‬羭‫﮸﮸‬羭羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬羭ř‫ ﮸‬羭 ƿ‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬羭ŝ ‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬ŝ‫ ﮸^ ﮸‬㌳羭‫ ﮸ ﮸‬羭‫﮸‬ ‫ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸﮸ ﮸ ﮸‬羭羭‫ ﮸﮸‬羭羭羭 ‫ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ŝ‫﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬橔
羭 ઢ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ^‫ ﮸‬羭‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬ༀ‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸‬羭‫ ﮸﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭ઢ羭耀‫﮸^ ﮸ ﮸‬襖‫ ﮸ ﮸‬羭ઢ羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭㌳ ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭 羭‫^﮸‬ƿ‫﮸ ﮸‬ 橔‫﮸ ﮸‬羭‫﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 羭b羭‫﮸ ﮸﮸‬ༀ^‫ ﮸‬羭‫﮸ ﮸‬
羭 ‫﮸ ﮸‬ŝ‫﮸‬ 羭 ‫﮸ ﮸‬羭ř ‫﮸ ﮸﮸﮸ ﮸‬㌳‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭〼 ‫ ﮸‬羭‫ ﮸ ﮸ ﮸﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬羭羭‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸‬羭‫﮸﮸‬羭羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭㌳䁤‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬〼‫ ﮸ ﮸‬羭 ƿ‫﮸ ﮸ ﮸‬〼‫ ﮸ ﮸‬羭羭 ‫﮸ ﮸‬ŝ‫﮸ ﮸‬ 耀羭ઢ‫ ﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬羭⿠羭‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬
‫﮸ ﮸ ﮸‬羭〼‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬羭羭‫﮸ ﮸ ﮸‬〼‫ ﮸ ﮸‬羭‫﮸^ ﮸ ﮸﮸‬ઢ羭香羭 羭 ‫ ﮸‬㌳羭 ‫﮸‬䁤‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬ઢ‫﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬羭 羭 ‫ ﮸‬䁤羭ƿ‫﮸‬羭羭‫ ﮸﮸‬羭 羭 ^‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭⿠羭 ‫ ﮸‬羭‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸﮸‬ ‫﮸ ﮸ ﮸‬䁤‫﮸ ﮸^ ﮸‬ŝ‫ ﮸‬羭‫﮸﮸‬〼‫﮸ ﮸‬

j

䁤 ŝ 䁤 耀 ‫ ﮸‬羭 橔 ‫ ﮸‬ŝ 襖 ^耀쳌 羭 䁤 ‫﮸‬ ŝ 耀 ^襖䁤 ^ ‫﮸‬橔
‫﮸‬ ‫﮸‬ ^羭 ^  ༀ 〼䁤ŝ ^ ‫﮸‬ 〼ƿ쳌 ŝ ^ ‫^ ﮸‬ ‫ ﮸‬ༀ^耀쳌 ^  ༀ ઢ ^ 耀䁤ŝ ƿ ƿ‫ ﮸‬䁤 襖
〼 ઢ‫ ﮸‬羭〼 橔 ‫﮸‬ ⿠䁤 羭 䁤 ^羭 ‫﮸‬ 〼 ઢ‫^ ﮸﮸‬ 〼 羭ༀ ‫﮸‬ ઢƿ쳌 ŝ ^羭 ŝ ^ ^
〼 羭 ‫﮸‬ŝ ŝŝ ŝ ㌳ ^羭 ‫﮸‬ ⿠䁤 羭 䁤ŝ ઢ  ㌳橔ŝ ^ ⿠ 〼 ŝ ‫﮸‬〼 〼‫﮸‬
〼ƿ 襖䁤ŝ 耀 襖䁤 ⿠䁤 ^ ઢ ‫﮸‬ ŝ ^羭‫﮸‬ ㌳ ઢ‫﮸ ﮸‬ ‫﮸‬ ‫ ^﮸‬쳌 ŝ  ‫﮸‬
〼 ‫﮸‬羭 ^ 香 ^ ༀŝ 〼‫ ﮸‬ༀ^耀쳌 ŝ ‫^﮸‬㌳ ‫ ﮸‬襖‫﮸‬

䁤ŝ ^ ^羭 ^ ㌳ 〼 ƿઢ ‫﮸‬ ^羭 ^〼 䁤 ‫^ ﮸‬羭 ^ ‫ ﮸‬ઢ ‫﮸‬ŝ ‫﮸‬ ^ ŝ
^ༀ ŝ ^ ‫ ﮸‬ઢ ^䁤 ^ઢ‫﮸‬ ^‫﮸‬ 쳌 ‫﮸‬ ŝ ⿠쳌 ŝ‫﮸‬ ŝ ⿠羭 ^襖쳌 〼 ^
^ 䁤 ^羭 ‫ ﮸‬ઢ ŝ 〼 ^ ‫^ ﮸‬襖쳌 〼 〼 ‫﮸‬ ŝ ઢ‫﮸‬ ‫﮸‬ ^ƿ ‫﮸‬ 橔ŝ 〼 ‫﮸‬
䁤ŝ ^ ‫﮸‬ ^ઢ ŝ ‫﮸‬ ^‫﮸‬ 쳌 ㌳ઢ쳌 ‫﮸‬ ‫﮸‬ ŝ ƿ〼‫﮸‬ ^ઢ‫﮸‬ ^‫﮸‬ 橔ŝ ^
ƿ‫﮸‬ 䁛 ઢ羭䁤 ༀŝ 〼 ‫﮸‬ 〼ༀ ƿ䁤ŝ ‫﮸‬ ^ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬ 쳌 〼 ‫﮸‬ŝ ^ 耀‫﮸‬ 耀
ƿ‫﮸‬ ^橔 ઢ 쳌 ŝ ŝŝ ƿ‫ ﮸‬ŝ 쳌 ^襖쳌 香 ŝ 〼ༀ ઢ ^ 耀‫﮸‬ ઢ䁤ŝ ^ ^쳌^ ^ ‫﮸‬ 〼
ƿ‫﮸ ^ ﮸‬ 〼 쳌 〼 ^ ‫ ﮸‬㌳襖 〼‫﮸‬ ‫﮸‬ ŝ 䁤 ‫﮸‬ ŝ‫﮸‬ ‫﮸‬ 香 ŝ ^ ŝ
j 

2
‫﮸‬〼 ^⿠ ŝ ^ ^ ⿠䁤 ^ ^襖‫^﮸‬ ‫﮸‬ ⿠ ༀƿ羭䁤 䁤 ‫﮸‬ ^ ‫﮸‬ŝ ^ƿ襖‫﮸‬ ^ઢ ŝ
ŝ ‫﮸‬〼 橔 ^⿠〼‫^ ﮸‬ ‫﮸‬〼 ‫^ ﮸‬ ƿ橔 〼 耀〼  䁤 ŝ ㌳ઢ 䁤 쳌 ‫﮸‬ ŝ ༀŝ
‫﮸‬ ^羭  䁤 襖䁤 ‫﮸‬ ‫﮸﮸‬ 䁤 ^ ‫﮸‬ ㌳‫﮸‬
吾 
‫﮸‬橔‫ ﮸‬羭 ^‫﮸ ﮸‬羭羭‫ ﮸ ﮸^﮸‬羭 羭耀 羭 ‫﮸ ﮸ ﮸‬〼‫ ﮸ ﮸‬ƿ ‫﮸ ﮸ ﮸‬䁤‫﮸﮸^ ﮸ ﮸‬羭 羭 羭 ‫﮸‬ 〼羭耀‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭 羭耀‫﮸‬羭羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫⿠﮸^ ﮸ ﮸‬耀‫﮸ ﮸‬ŝ‫﮸﮸^ ﮸‬羭 羭ƿ‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸‬羭 ^‫﮸ ﮸‬羭羭‫﮸ ﮸‬ ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭ઢ羭 ‫﮸‬ŝ
‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬㌳羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫⿠﮸ ﮸ ﮸⿠﮸‬羭ઢ ‫﮸ ﮸ ﮸‬羭羭‫ ﮸﮸‬羭 ‫﮸‬羭 ^‫﮸‬㌳‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸ ﮸‬羭羭 ‫ ﮸‬羭 羭襖羭 ‫﮸‬ŝ‫ ﮸‬羭 羭羭羭 ‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬ŝ‫﮸^ ﮸ ﮸‬ ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ઢ羭 ‫ ﮸‬羭 羭耀‫﮸‬羭羭‫ ﮸ ﮸‬䁤羭 羭〼‫ ﮸ ﮸‬羭ઢ羭 ‫﮸‬ 羭 䁤‫﮸‬

b. Jika tidak diperbolehkan, bagaimana jika sudah terlanjur?

Jawaban : Idem

2. EKSPEDISI AL QUR’AN | PP. DARIS SULAIMANIYYAH TRENGGALEK

Deskripsi masalah :
Zaman modern saat ini serba mudah. Apapun bisa dilakukan dengan cara singkat. Begitu pun dalam
hal belanja kebutuhan atau hanya sekedar jual beli barang barang yang kita kehendaki, mau dekat, jauh,
bahkan di luar pulaupun kita bisa membeli barang yang kita inginkan. Ya, kita tahu semua itu juga karena
tidak lepas dari jasa ekspedisi pengiriman barang. Barang yang hendak dikirimkan ke alamat tujuan
diangkut oleh petugas kurir menggunakan mobil ataupun sepeda motor. Tentunya petugas kurir pun tidak
hanya mengantar satu barang, ada banyak macam paketan barang yang tentunya barang-barang tersebut
harus ditumpuk.
Jeje adalah pemuda yang gemar memberikan hadiah pada kerabat dan juga teman-temannya entah
itu yang berada di dekat rumahnya maupun teman yang berada jauh bahkan di luar daerah. Jeje memang
sengaja memberikan hadiah-hadiah pada orang lain karena prinsip Jeje adalah jika memang dengan
memberi sesuatu yang bermanfaat kepada orang lain mendapatkan pahala maka tentunya jika
pemberiannya digunakan dalam kebaikan maka pahalanya akan terus mengalir. Inilah alasannya kenapa dia
gemar memberikan Al Qur’an kepada orang lain. Karena saat orang yang diberi Al Qur’an membaca Al
Qur’an, dia juga akan ikut mendapatkan pahala.
Pertanyaan :
a. Sebenarnya, bolehkah mengirimkan Al Qur’an lewat jasa ekspedisi pengiriman barang, sedangkan
dia tahu bisa saja Al Qur’an tersebut selama dalam perjalanan tidak dalam posisi terhormat atau
dimuliakan dari segi memegangnya, meletakkannya dan lain-lain yang dilakukan oleh pegawai
ekspedisi?
Jawaban : Mengirimkan Al Quran lewat jasa ekspedisi pengiriman barang sebagaimana dalam
deskripsi hukumnya diperbolehkan, kecuali jika ada dugaan kuat atau dipastikan bahwa saat
pengiriman, terjadi tindakan penghinaan kepada mushaf menurut ‘urf seperti : diinjak, dilempar,
dsb oleh pihak ekspedisi.
REFERENSI
1. Bughyatul Mustarsyidin, hal. 251
2. Bughyatul Mustarsyidin, hal. 124
3. Al Majmu’ Sarh Muhadzab, Juz. 2 Hal. 71

251 1



3
 〼羭㌳ 耀䁤 ㈀ ŝ 〼 䁛ŝ ^ 羭㌳ 耀䁤 ř‫ ﮸‬橔 ŝ ŝ ŝ ‫﮸‬ 〼 ^㌳ ‫﮸‬耀
‫﮸‬ ‫﮸‬ŝ ‫ ﮸‬ŝŝ ઢ‫﮸‬ ‫ ﮸‬ŝ ^ 〼‫﮸‬ 耀‫ ﮸‬ŝ 〼‫﮸‬ ㌳‫ ﮸‬ŝ ‫﮸‬ ઢ㌳‫ ﮸‬ŝ ‫﮸‬ 䁤 쳌 䁤 ‫﮸‬ ^
‫﮸‬橔 ‫ ﮸‬ŝ ⿠耀〼‫﮸‬ ઢ㌳‫﮸‬ ŝ 䳌‫ ^﮸‬〼‫ ﮸‬䁤 ‫^﮸‬ 〼羭㌳ 耀䁤 ŝ 〼 ^㌳쳌 〼 ‫﮸‬ŝ ŝ 〼‫﮸‬
ŝ 〼 ^㌳쳌 羭 쳌 ^羭㌳ ‫﮸ ﮸‬  ༀŝ ‫﮸‬ ‫﮸‬ŝ ‫ ﮸‬ŝŝ 〼ƿ‫ ﮸‬ŝ 䁤 ‫﮸‬ 襖‫﮸‬ 耀‫ ﮸‬ŝ ^ 〼‫﮸‬
⿠‫ ﮸ ﮸‬耀 ŝ 䁤橔 ‫﮸ ﮸‬耀 쳌 ⿠‫﮸‬ 香‫﮸‬ 〼 ^㌳쳌 ƿŝ ઢ䁤 橔 ŝ
124

^襖〼㌳ ‫﮸‬ŝ 〼 ŝ ƿ㌳ ŝ ㈀橔^‫﮸‬ ⿠쳌 ŝŝ ŝ ^‫﮸‬香‫ ﮸‬ŝ ⿠‫﮸‬ ‫﮸‬ ƿ䁤 ‫﮸‬耀
‫^﮸‬ 〼 ^㌳  ㌳ ^‫﮸‬ 〼羭 ‫﮸‬ŝ ઢ‫﮸‬ ‫ ^﮸ ﮸‬ŝ ^橔^ ‫﮸‬ 襖 ŝ ^⿠‫ ﮸‬羭‫﮸‬羭
^ ㌳‫^ ﮸‬ 〼‫^ ﮸‬ ŝ ^橔 ‫﮸‬ ^ 襖 〼 ⿠쳌 ‫﮸﮸‬ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸ ^ ﮸‬〼 ⿠쳌
‫^﮸ ^ ﮸‬ ^ 䁤 ŝ ‫﮸‬ƿ㌳ 〼 ^ ^ ઢ‫﮸‬ ^ ƿ䁤 ㌳ ^襖〼 ‫﮸‬ 〼耀羭〼‫﮸‬
71 2

〼 ㌳羭ༀ ŝ ŝ ^橔 〼‫^﮸‬ ^‫﮸‬㌳‫ ﮸‬ŝ ^襖‫ ﮸‬〼 ŝ ƿ쳌 ^‫﮸‬ ༀŝ 〼 ^羭〼㌳‫﮸‬ 羭ༀ 香‫^﮸‬香‫﮸‬
ƿ쳌 襖 耀䁤ŝ 襖‫﮸‬〼㌳ ŝ 襖 ŝ ‫﮸‬ ^ 䁤ŝ ^ ^ 䁤 ŝ ^ ઢ‫ ﮸﮸‬ŝ ^ 耀 ŝ ƿ쳌 ^ ^
^ ^ ŝ ઢƿ쳌 ‫﮸‬ ઢ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬ ŝ 䁤 ‫﮸‬ŝ 〼‫﮸‬ ‫﮸‬ ^‫﮸‬ 〼⿠ ŝ
‫﮸‬ŝ ‫ ^ ﮸‬
158 1
j 
羭ŝ‫﮸‬ 羭‫﮸‬ 羭 羭 羭羭‫﮸‬ ‫ ﮸‬羭〼‫﮸‬ 羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 羭 羭〼羭ༀ羭 羭 ‫﮸‬ 羭 ‫﮸﮸‬ ‫﮸^ ﮸‬ ‫ ﮸‬羭 羭 羭 ‫﮸‬羭羭 羭 羭 〼‫﮸‬ ‫﮸‬〼‫ ﮸‬羭 ^‫﮸‬ƿ 羭‫ ﮸^﮸‬羭 ‫ ﮸^ ﮸‬羭 ^羭 羭㌳羭 ‫﮸  ﮸^ ﮸‬䁤‫﮸‬
‫﮸‬  ‫﮸‬䁤‫﮸‬ 羭ઢ羭 ‫﮸‬〼羭 ‫﮸‬ ‫﮸‬ 羭 ‫﮸‬羭ༀ羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 羭 ‫﮸‬ŝ‫﮸‬ ‫﮸ ﮸‬ƿ羭 羭 ‫﮸‬ 羭 羭 ‫ ﮸‬羭ƿ羭羭‫ ﮸‬羭 羭 ‫﮸ ﮸ ﮸‬ ‫ ﮸‬羭‫﮸﮸‬ 羭 ‫﮸^ ﮸‬ 羭 羭ƿ‫﮸‬襖羭 ‫﮸‬ 〼
‫ ﮸^ ﮸‬羭 ^‫﮸‬耀羭〼‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ 羭羭⿠ 羭 羭㌳‫⿠﮸‬羭‫ ﮸‬羭 羭 ^‫﮸‬羭 羭ઢ羭 ‫﮸^ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭羭‫﮸﮸‬ 羭羭⿠ 羭 ^‫﮸‬ 羭 ⿠羭‫﮸﮸‬ 羭 ‫﮸‬ 羭〼羭 羭 ‫﮸‬香‫﮸‬ 羭〼羭 羭 ^‫ ﮸‬羭 ‫﮸﮸‬ ‫ ﮸‬羭ƿ
羭 ‫ ﮸‬羭 羭‫^﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬ 羭 ‫﮸^ ﮸‬橔‫﮸‬ 〼 ‫﮸‬ ‫ ﮸‬羭 羭ŝ 羭 ‫ ﮸‬羭 羭‫ ﮸‬羭 羭 羭ŝ‫﮸‬ 〼 ‫﮸ ﮸‬ 羭 ‫ ﮸‬羭ƿ羭羭‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 羭 羭 ‫^ ﮸ ﮸‬ 羭 ‫ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭 羭 ‫ ﮸‬羭 羭‫﮸﮸‬〼‫^ ﮸‬橔 羭 ‫﮸‬
ƿ羭〼‫﮸ ^ ﮸‬羭〼羭 ‫^ ﮸‬襖‫﮸‬〼羭
41 7 
⿠ ‫^ ﮸ ﮸﮸‬ ‫﮸‬ 〼‫﮸‬ 〼 ^ƿ ‫﮸‬ ^㌳‫﮸‬ ༀ ^羭 ‫﮸‬〼 ŝ ƿ 〼 ‫﮸‬ ઢ䁤 橔 ㌳ ‫﮸‬橔
^‫﮸‬ƿ‫ ﮸‬ŝ 〼‫﮸‬ ŝ ㈀ 橔 ‫﮸‬〼 ^ 䳌 ^ 䁤 ^㌳‫﮸‬ ༀ^ 〼香 ŝ ^ 䁤 ઢ䁤ŝ
‫﮸‬ ⿠䁤 ‫﮸‬ ઢ 羭〼㌳ 䁤 䁤 ‫﮸‬ ŝ 䁤 香 ‫﮸‬襖 ‫﮸‬ ŝ ઢ 耀‫﮸‬ 橔ŝ ^ 襖ŝ ^ ઢ‫﮸‬
^ 䁤䁤 ‫^﮸‬ ^ƿ‫﮸‬ ŝ ^香‫﮸‬ ^ƿ‫﮸‬ ઢ ‫﮸‬ŝ ƿ ‫﮸‬ ㌳ ‫﮸‬ŝ^ ^ ŝ
ŝ^ 襖‫﮸‬ ‫^﮸‬橔ŝ ༀŝ 〼 ⿠‫^﮸‬ ŝ ‫^ ﮸‬羭‫﮸‬ ‫^﮸‬橔 ^羭 ‫﮸‬ƿ㌳ ‫﮸‬ ㌳ ^㌳ ઢ䁤 ㌳ ㈀ 襖‫^﮸‬
‫﮸‬香䁤 ‫﮸‬
1 4 
^羭㌳‫﮸‬ ŝ^ 䁤 耀‫﮸‬ ༀ 羭‫﮸‬〼 ‫﮸‬ ‫﮸‬ŝ ŝ ^ 〼香 䁛 ƿ쳌 ㌳ 䁤 ‫﮸‬ŝŝ ŝ
ŝ ^ 䁤 ŝ 耀䁤 ‫﮸‬ŝŝ ŝ 〼橔ŝ ^ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬ ㌳ 䁤ŝ 䁤ༀ ㌳ ‫﮸‬〼 䁤 䁤
耀쳌^ ƿ‫﮸‬ ƿ ઢ‫﮸‬ ŝ ŝ㌳䁤 ‫﮸‬ ŝ ⿠ ‫﮸‬橔 ‫﮸‬ ‫﮸﮸‬ ༀ^ ŝ ‫^﮸‬ ŝ^ ‫ ﮸‬䁤
ƿ쳌 ŝ  䁤ŝ ŝ^ઢ쳌 ‫^﮸‬橔 ^羭 羭 䁤 ƿ‫﮸‬ 䁤ŝ 羭 ㌳ ㌳ ^ ‫﮸‬ŝ ‫﮸‬橔 ^ઢ ༀ ઢ‫﮸‬
‫﮸‬〼橔 ‫﮸‬ŝ ^ ㌳ ŝ 〼 ƿ쳌 ŝ 䁤ŝ ઢ 〼 ‫﮸‬ༀ ŝŝ ƿ
‫﮸‬쳌
1 4 

4
 ^羭㌳‫﮸‬ ŝ^ 䁤 耀‫﮸‬ ༀ 羭‫﮸‬〼 ‫﮸‬ ‫﮸‬ŝ ŝ ^ 〼香 䁛 ƿ쳌 ㌳ 䁤 ‫﮸‬ŝŝ ŝ
ŝ ^ 䁤 ŝ 耀䁤 ‫﮸‬ŝŝ ŝ 〼橔ŝ ^ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬ ㌳ 䁤ŝ 䁤ༀ ㌳ ‫﮸‬〼 䁤 䁤
耀쳌^ ƿ‫﮸‬ ƿ ઢ‫﮸‬ ŝ ŝ㌳䁤 ‫﮸‬ ŝ ⿠ ‫﮸‬橔 ‫﮸‬ ‫﮸﮸‬ ༀ^ ŝ ‫^﮸‬ ŝ^ ‫ ﮸‬䁤
ƿ쳌 ŝ  䁤ŝ ŝ^ઢ쳌 ‫^﮸‬橔 ^羭 羭 䁤 ƿ‫﮸‬ 䁤ŝ 羭 ㌳ ㌳ ^ ‫﮸‬ŝ ‫﮸‬橔 ^ઢ ༀ ઢ‫﮸‬
‫﮸‬〼橔 ‫﮸‬ŝ ^ ㌳ ŝ 〼 ƿ쳌 ŝ 䁤ŝ ઢ 〼 ‫﮸‬ༀ ŝŝ ƿ
‫﮸‬쳌
383 1 
^ ^‫ ﮸‬羭 羭 ‫﮸‬ ‫ ﮸‬羭 羭 ‫﮸‬羭 ‫﮸‬ ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 羭 ‫ ﮸‬羭ઢ‫﮸‬ ‫﮸‬橔羭 ‫﮸‬ ‫﮸‬〼‫﮸ ﮸ ﮸‬ 羭〼羭 ‫ ﮸‬羭 羭‫﮸^﮸‬ 羭 ‫ ﮸‬羭 羭‫﮸﮸‬〼‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ŝ‫﮸‬ 羭ઢ羭 ^ 羭‫﮸﮸‬ 羭ŝ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭ƿ羭羭‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ 羭‫﮸‬

353 9

⿠䁤 䁤 ‫^﮸‬㌳ 〼‫﮸‬ ㌳䁤 羭 耀‫﮸‬ ‫ ﮸‬ŝ ‫ ﮸‬ઢ‫﮸‬ 羭㌳䁤 羭 羭 ‫﮸‬ŝ 羭 ‫﮸‬ ㌳䁤 羭 ઢ㌳‫﮸‬ ‫﮸‬ ⿠䁤ŝ
^橔 ‫﮸‬ 耀‫^﮸‬ ‫^﮸‬㌳ 〼‫﮸‬ ㌳䁤 ŝ 羭 ‫﮸‬ 䁤 橔 ‫﮸﮸‬ ઢ ^ ^ ‫﮸‬ƿ㌳쳌 〼 ㌳ ‫﮸‬
襖 ŝ ‫^﮸‬㌳ 〼‫﮸‬ ㌳䁤 羭 ‫﮸‬耀‫ ﮸‬ŝ 羭 ‫﮸‬ ㌳䁤 羭 ƿ㌳‫﮸‬ ‫﮸‬ 쳌 〼‫﮸‬ 羭 ㌳^ ‫﮸‬
쳌 耀‫ ﮸‬ŝ ‫ ﮸‬ઢ‫^ ^ ﮸‬ 쳌 羭 ‫﮸‬ŝ 羭 ‫^ ^ ﮸‬ 쳌 ƿ㌳‫﮸‬ ‫﮸‬ ⿠䁤 ^ઢ ^ ^橔 ƿ ‫﮸﮸‬
^ ƿ‫﮸‬ ^羭 ^⿠ ^ ༀŝ 羭䁤 耀‫﮸‬ ㌳䁤 ŝ ‫ ﮸‬ŝ 羭 ‫﮸﮸‬ ^ 襖 ^ 耀‫^﮸‬ ^‫﮸‬ƿ㌳‫^﮸‬
⿠䁤 ^ ‫ ﮸‬쳌ŝ ^䁤ŝ ‫ ﮸‬〼襖 ^羭 䁛ŝ ^䁤ŝ ‫ ﮸‬ŝ 쳌 ‫﮸‬ŝ ‫ ﮸‬쳌ŝ
^ 〼 ^ ^羭 䁛ŝ ^‫﮸‬ ‫﮸‬ƿ ‫﮸‬ŝ ^ ‫﮸ ﮸‬ 橔 ŝ 䁤 ^羭 ŝ 䁤 ŝ 䁤
䁤 ‫ ﮸‬ŝ ⿠〼‫⿠ ^ ﮸‬ ^ ŝ ༀ‫﮸‬ 〼

5
 JALSAH
MUSHOHIH PERUMUS MODERATOR
1. K. Mahbub Aman Ali 1. Ust. M. Halimi UST. Ashabul Kahfi
2. K. Abdul Manan 2. Ust. M. Hamim
NOTULEN
3. K. Muh. Anas 3. Ust. Rahmatullah
4. K. Ridwan Qoyyum 4. Ust. Fahrur Rozi
5. K. A. fauzi Hamzah 5. Ust. Lutfi Hakim Ust. M. Idris

6. K. Ya’qub 6. Ust. M. Nur Mufid Ust. Hasan Asy’ari

Memutuskan
7. Ust. Rofiq Ajhuri

Pertanyaan :
b. Apakah ada kewajiban memberi tahu kepada petugas bahwa barang yang hendak dikirim adalah Al
Qur’an?
Jawaban : Dalam konteks hukum diperbolehkan mengirim Al Qur’an via ekspedisi. Bagi pengirim
wajib memberitahukan atau memberikan tulisan bahwa isi paketan berisi Al Qur’an, untuk
menghindari potensi terjadi ihanah (melecehkan ) terhadap Al Qur’an
REFERENSI
1. At-Tasyri Al Jana i, Juz. 2Hal. 53
2. Tuhfatul Muhtaj, Juz. 2 Hal.137

e

‫﮸‬ƿ ŝ ㌳쳌^ ŝ ŝ ^ ^橔ŝ ŝ ^ ŝ ŝ ㌳쳌^ ‫﮸‬ ‫⿠ ﮸﮸‬ઢ쳌 ઢ‫ ﮸‬ŝ ŝ ㌳쳌^ ŝ ŝ
^ 䁤 ^ ŝ 〼 ‫ ﮸‬ŝ ⿠ઢ쳌 ઢ‫^ ﮸‬ ^ઢ ŝ 橔ŝ ƿ ^ༀ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬〼㌳ ŝ 䁤 ŝ
ŝ ^ ⿠䁤 ŝ ^ ‫﮸‬ ༀ ⿠䁤 ŝ ⿠ઢ ༀŝ ŝ ‫﮸‬ ŝ ‫ ﮸ ﮸‬ŝ ઢ‫ ﮸‬ ‫﮸‬
ઢ䁤 ^ 䁤^ ⿠ઢ쳌 䁤 ŝ 耀
137 2 
⿠䁤 ‫﮸‬ ŝ 耀쳌 ŝƿ‫﮸‬ ŝ ㌳쳌^ ŝ ŝ ƿ‫ ﮸‬ઢ ㌳ 䁛 香ŝ 䁤䁤 ‫﮸‬ŝ
䁛 ^ 䁤^ 〼襖 ^ ༀ 䁤 ㈀ ‫﮸‬〼㌳ ƿ〼䁤 ŝ 耀‫﮸‬ ƿ㌳‫^﮸ ﮸‬橔 ^羭 ^‫﮸‬ƿ
^ઢ‫﮸‬㌳ ŝ 襖䁤
쳌 ŝ 䁤^ ઢ‫﮸‬ ^ 〼⿠ ‫﮸‬ŝ ‫ ﮸‬橔 䁤^ ઢ‫﮸‬ ƿ‫﮸‬ ‫﮸‬ŝ 쳌 ŝ ‫﮸‬橔 ‫﮸‬ ‫﮸‬ŝ ‫ ﮸‬橔
ŝ ŝ 〼ƿ䁤 ^耀 ^ઢ䁤 ‫﮸‬ŝ ^羭 ^ઢ ‫﮸‬ ^ ‫﮸‬ 香ŝ 䁤䁤 ‫﮸‬橔 ^ઢ䁤
ƿ〼䁤 ŝ ‫﮸‬橔 耀쳌 ŝƿ‫ ﮸ ﮸‬橔 ‫﮸‬ ‫﮸‬ ^ઢ羭〼 ^ઢ‫﮸‬〼 ༀŝ 羭〼㌳䁤 ‫﮸‬ ^⿠
〼㌳䁤 ‫﮸‬ŝ ^ ༀŝ ^ ^ 䁤 ‫﮸‬ ‫﮸‬ ㈀ŝ 䁛 ^ ‫﮸‬橔 〼⿠쳌
ŝ ༀŝ ŝ ^ઢ‫﮸‬ 襖 ƿ‫﮸‬ ŝ ƿ〼‫﮸‬ 䁤 ŝ 羭〼㌳䁤 ‫﮸‬ ઢ ‫﮸‬
4 41 
羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬㌳ 羭 ‫ ﮸‬羭 羭‫﮸﮸‬〼‫ ﮸‬羭 羭⿠‫^ ﮸‬耀羭 ‫﮸‬ઢ‫﮸‬ 羭 ‫ ﮸﮸﮸‬羭 ⿠羭‫﮸‬ ‫﮸‬〼‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭耀⿠羭‫ ﮸‬羭 羭 羭 橔羭 ༀ‫﮸ ﮸‬ ‫ ﮸﮸‬羭 羭 ^‫ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬ ‫﮸‬ 䁤羭 ‫﮸ ﮸‬ ^‫﮸ ﮸‬ 羭 橔‫﮸‬
羭 ^‫﮸‬襖羭 羭 羭 羭 ‫ ﮸‬羭耀羭ઢ‫^﮸‬羭 羭ઢ‫﮸‬ 羭㌳‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 羭‫﮸‬ ‫ ﮸ ﮸‬羭 羭 ^羭‫﮸‬ ‫﮸‬香‫﮸‬ 䁤羭 ^‫ ﮸‬羭ŝ‫⿠^ ﮸‬羭〼羭 ‫﮸‬羭 ‫﮸‬ ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ ‫﮸‬ ‫﮸‬羭 ‫﮸‬橔‫﮸‬ 羭 ‫﮸‬羭 〼‫﮸‬ƿ ‫﮸‬羭 羭羭
‫ ﮸ ﮸‬羭ઢ‫ ﮸ ﮸‬羭㌳‫﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬䁛‫﮸‬ ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬羭〼‫﮸‬ƿ ‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬橔‫ ﮸‬羭䁤‫ ﮸‬䁤‫﮸‬ŝ ‫ ﮸‬羭 ^‫﮸‬ ‫﮸ ﮸‬ 羭 ‫﮸‬㌳羭橔 羭 ‫ ﮸‬羭 羭 ‫﮸﮸‬ 羭 羭 ‫ ﮸‬羭 羭 羭‫﮸﮸‬〼‫ ﮸‬羭 羭 羭
羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭ƿ‫ ﮸ ﮸﮸﮸‬羭ઢ羭 ‫﮸ ﮸‬
(

䁤 ŝ ‫﮸‬ƿ ŝ ㌳쳌^ ŝ ŝ ^ ^橔ŝ ŝ ^ ŝ ŝ ㌳쳌^ ‫﮸‬ ‫﮸﮸‬ ⿠ઢ쳌 ઢ‫ ﮸‬ŝ ŝ ㌳쳌^ ŝ ŝ
ŝ ઢ‫ ﮸‬ ‫^﮸‬ 䁤 ^ ŝ 〼 ‫ ﮸‬ŝ ⿠ઢ쳌 ઢ‫^ ﮸‬ ^ઢ ŝ 橔ŝ ƿ ^ༀ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬〼㌳ ŝ
䁤 ŝ 耀 ŝ ^ ⿠䁤 ŝ ^ ‫﮸‬ ༀ ⿠䁤 ŝ ⿠ઢ ༀŝ ŝ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸ ﮸‬
⿠ઢ쳌 ŝ ⿠ઢ ^ઢ ⿠䁤 ⿠ઢ쳌 ‫﮸‬ ŝ ⿠ઢ쳌 ઢ‫ ﮸‬ ‫﮸‬ 䁤 ⿠ઢ ༀŝ ŝŝ ‫﮸‬ ઢ䁤 ^ 䁤^ ⿠ઢ쳌
羭 〼⿠ 䁛 ŝ ^ 〼⿠ ⿠ઢ쳌 ^ ⿠䁤 耀䁤ŝ ‫﮸‬ 橔‫ ﮸‬ŝ ^ ^ ŝ ㌳䁤 ‫^ ﮸‬ ‫﮸‬ƿ㌳
ŝ ㌳ઢ羭䁤 ‫﮸‬〼㌳ 羭‫﮸‬ 䁤ŝ ઢ 羭 ƿ䁤 ^ ઢ ŝ ㌳ઢ羭䁤ŝ 羭 䁤䁤 ‫﮸‬〼㌳ 羭 ‫﮸‬ 䁤^ ઢ ŝ ^‫﮸‬
耀ઢ〼‫ ﮸‬ƿઢ‫﮸‬ ^ ŝ ‫ ﮸‬ઢༀŝ^ 〼 ‫﮸‬ŝ ^羭 ‫﮸‬ ㌳‫﮸‬ ⿠ ⿠ઢ쳌 ‫﮸‬ ŝ ⿠ઢ쳌 ઢ‫﮸‬ ⿠‫﮸‬ ŝ ƿ‫﮸‬
㌳ઢ ŝ ઢ ઢ‫﮸‬ 䁤ŝ ^ ƿ‫﮸‬ ^ ŝ ⿠ઢ ‫﮸‬ ^‫ ﮸‬ઢༀŝ


쳌ŝ ^ ‫﮸‬ ^ 耀쳌 ^⿠ ‫﮸^ ﮸ ﮸‬ 〼ƿ䁤ŝ ŝ ઢ ‫^ ﮸‬ઢ  ‫﮸﮸‬ 䁤 ‫﮸‬ ‫﮸‬ ‫﮸‬羭 ^ઢ‫﮸‬ 〼 䁤ŝ
‫﮸﮸‬ ŝ 쳌ŝ 耀쳌 ^羭 ‫﮸﮸‬ ^ 䁤 ^羭 ^ ŝ ^‫﮸‬ 橔ŝ ^ ƿ‫ ﮸‬ŝ ^ ^羭襖‫﮸‬ ‫﮸﮸ ﮸‬ ^ 䁤^ 䁤 ‫^﮸‬
5 1 吾j 
‫ ﮸‬羭‫﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 襖 ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸^ ﮸‬羭 ^香‫﮸ ﮸‬ŝ ‫﮸^﮸﮸‬㌳‫ ﮸‬羭 〼‫ ﮸‬羭 襖 羭 羭 ‫﮸ ﮸ ﮸^ ﮸^ ﮸^ ﮸‬ ^‫﮸‬耀羭橔‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ 羭耀‫﮸‬襖羭ઢ‫ ﮸﮸﮸‬羭 ‫⿠﮸ ﮸‬羭ઢ羭羭‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 羭 ઢ‫﮸ ﮸ ^ ﮸‬ 羭ƿ‫﮸‬
〼‫﮸‬㌳‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ^香‫ ﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬羭㌳羭‫^﮸‬羭 ‫ ﮸‬〼‫﮸‬㌳‫﮸^ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬耀羭橔‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬〼‫﮸‬㌳‫﮸^﮸﮸ ﮸ ﮸‬㌳‫ ﮸ ﮸‬〼‫﮸ ﮸‬ 襖 ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭ઢ‫ ﮸ ﮸‬羭 ઢ‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 襖‫ ﮸‬羭‫﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸^ ﮸‬羭‫^﮸‬香‫﮸ ﮸‬ŝ
‫ ﮸ ﮸‬ƿ羭 ‫﮸‬羭羭‫^﮸‬羭 ‫﮸‬
‫ ﮸ ﮸‬羭香羭 ‫ ﮸ ﮸‬ઢ羭耀‫﮸‬羭羭‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ^‫ ﮸‬羭ŝ‫ ﮸ ﮸‬羭‫﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭羭‫﮸‬㌳‫ ﮸‬羭羭‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬ŝ羭 ‫﮸‬羭羭‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ^‫ ﮸‬羭‫﮸^﮸﮸ ﮸ ﮸ ﮸﮸‬ ‫ ﮸‬羭 ^‫﮸‬襖羭‫﮸ ﮸⿠﮸^﮸‬ ‫ ﮸^ ﮸‬羭㌳羭‫^﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭〼‫﮸‬㌳‫ ﮸‬羭羭‫﮸^ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬㌳羭羭‫^﮸‬羭 ‫ ﮸‬〼‫﮸‬㌳‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭‫^﮸‬香‫﮸ ﮸‬ŝ
‫⿠﮸^ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭耀‫ ﮸‬羭 羭羭〼羭〼‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ઢ羭耀‫﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬䁛‫ ﮸^ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭ŝ ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬ƿ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬䁤羭ƿ‫﮸‬䁤‫﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬羭䗥羭 ‫﮸‬ŝ‫﮸ ﮸ ﮸‬羭䗥羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭‫ ﮸ ﮸‬羭ƿ羭襖‫﮸‬䁤‫﮸‬
襖‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭‫﮸﮸‬〼‫⿠﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 羭 ‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬羭 羭 ‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬耀‫﮸‬ༀ‫ ﮸‬羭 羭 ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭‫﮸ ﮸ ﮸﮸‬ŝ‫﮸ ﮸‬ 羭 ‫ ﮸⿠﮸ ﮸ ﮸ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬羭羭 ‫ ﮸‬襖‫﮸‬䁤‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸﮸﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ^‫﮸‬㌳羭羭‫ ﮸ ﮸‬䁤羭 羭 ‫﮸ ﮸‬ŝ‫﮸‬
‫﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬〼羭㌳‫﮸‬ઢ羭 ‫ ﮸‬羭 羭耀‫﮸‬羭羭‫ ﮸ ﮸﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬ༀ‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭耀羭 羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬䁤羭 羭 ^ઢ‫﮸ ﮸‬ 羭㌳‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭⿠ ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸^﮸﮸‬ઢƿ‫^﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬ŝ‫^﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬䁤‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬羭ઢ羭 ‫ ﮸‬羭‫﮸ ﮸﮸‬
‫﮸ ﮸⿠﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬ઢ羭ƿ‫﮸ ﮸‬ ‫﮸ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬〼‫﮸‬䁛‫﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬羭耀羭 羭‫⿠﮸^ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬ ‫﮸‬㌳‫ ﮸ ﮸‬羭〼羭 ^‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ༀ‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬羭‫﮸﮸‬〼‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭‫⿠﮸ ﮸ ﮸﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭‫﮸‬〼‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸^ ﮸‬羭‫﮸ ﮸ ﮸﮸‬羭羭 羭 ‫﮸‬ 羭 ‫﮸‬䁤‫﮸‬
‫﮸ ﮸ ﮸‬羭羭 ‫^﮸‬羭 ‫﮸ ﮸﮸﮸ ﮸‬䁤‫ ﮸‬羭⿠‫﮸﮸﮸‬ŝ‫⿠﮸^ ﮸ ﮸‬羭 羭 ^羭 ‫ ﮸‬羭〼羭 ^‫﮸‬㌳䁤‫﮸﮸﮸ ﮸‬ŝ‫^﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 羭 ‫ ﮸‬䁤‫﮸﮸^ ﮸﮸﮸ ﮸‬羭ƿ‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬ƿ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬䁤‫﮸‬ŝ‫﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬ઢ‫ ﮸‬羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭耀 羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬䁤‫ ﮸ ﮸ ﮸‬ༀ‫ ﮸‬羭 ‫﮸﮸﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬
‫ ﮸‬羭 ^‫ ﮸‬ŝ 羭 ‫﮸‬羭羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭 羭 ‫﮸‬ŝ‫ ﮸‬羭橔 襖 ‫﮸^ ﮸‬襖羭 ‫﮸ ﮸‬〼‫ ﮸ ﮸‬〼‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬䁤‫﮸‬ŝ‫ ﮸‬羭㌳‫﮸‬䁤‫﮸‬
3. AYUNAN KAKI | PP. AL IS’AF SUMENEP
Deskripsi masalah :
Sering kita jumpai keterangan tentang anjuran memperbanyak langkah untuk menuju tempat-
tempat kebaikan, seperti mendatangi masjid pada saat jum’atan, menghadiri majlis ta’lim serta ziaroh
maqam. Karena di sana kita bisa memperoleh pahala di setiap langkahnya, sebagaimana kutipan sebagian
hadits berikut ini :
. 羭 ‫﮸‬㌳羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭㌳‫ ﮸ ﮸‬羭 ⿠‫﮸‬䁤‫﮸‬ŝ‫﮸ ﮸‬ઢ‫ ﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬橔‫⿠ ﮸‬羭 ‫﮸^﮸﮸ ﮸‬㌳‫ ﮸ ﮸‬〼‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸^ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭〼羭㌳羭‫ ﮸ ﮸‬羭〼羭 ‫﮸ ﮸‬ ‫﮸ ﮸ ﮸‬
Bahkan semakin banyak kita langkahkan kaki, akan semakin banyak pula nilai-nilai ibadah bonus
yang dapat kita raih. Sehingga rugi rasanya, jika dalam menuju tempat kebaikan kita malah memilih jalur
pintas. Jadi, tak perlu diherankan jika untuk menuju tempat tujuan justru kita malah melintasi jalur yang
berkejauhan. Namun yang masih membutuhkan kajian ulang, adalah ketika saat kita berangkat
menggunakan alat transportasi seperti halnya mobil, sepeda motor dll, yang tentunya dalam hal ini sedikit,
bahkan minim sekali langkah kaki yang kita terapkan sehingga seakan sedikit pula pahala yang bisa kita
dapatkan.

7
 Pertanyaan :
a. Apakah menuju ke tempat-tempat kebaikan dengan menggunakan alat transportasi juga bisa
menghasilkan nilai pahala seperti pahalanya berjalan kaki, baik bagi si pengendara maupun yang
hanya menumpang saja sebagaimana deskripsi?
Jawaban :Nilai pahala berjalan kaki menuju tempat kebaikan lebih besar dari pada menggunakan alat
transportasi jika jarak tersebut bisa ditempuh dengan berjalan kaki tanpa menimbulkan masyaqot.
Namun perlu diketahui bahwa menggunakan alat transportasi juga memiliki nilai positif lain yang bisa
bernilai pahala, seperti :
Mentasarufkan harta untuk kebaikan, memberi tumpangan kepada orang lain dll
REFERENSI
1. Fathul Muin, Juz. 2 Hal. 75
2. At Tahdzib Fi Fiqh Syafii, Juz. 2 Hal. 351
3. Roudlotut Tholibin, Juz. 2 Hal. 7

75 2 
^ ‫ ﮸﮸‬ŝ ⿠䁤ŝ ^ ŝ ƿ橔 ㈀ 䁤 ༀ ‫ ﮸‬ŝ ઢ‫⿠﮸‬耀 ^‫^ ﮸‬ 䁤 䁤 〼ƿ쳌 ‫﮸‬ ^ ‫﮸‬ 耀䁤ŝ
^ 䁤 ‫﮸‬ ‫﮸‬ 橔ŝ ‫﮸ ﮸‬ ^ ㌳‫﮸‬ ^耀
‫﮸‬橔 ŝ ‫﮸‬〼 橔 〼 ŝ ^‫^ ﮸‬ ^ ^ 耀䁤 襖쳌 ^ ‫﮸‬ ^ ^ ^‫^ ﮸‬ ‫ ﮸‬橔ŝ
^羭 ř쳌 ŝ ‫﮸‬ ‫﮸‬ 䁤ŝ ‫﮸‬ ^橔 ƿ橔 ㈀ 䁤 ༀ‫﮸‬ 耀䁤ŝ ƿ橔 ㈀ 䁤 ༀ ‫﮸‬ŝ
䁤 ༀ ‫ ﮸‬ŝ ઢ‫⿠﮸‬耀 ^‫^ ﮸‬ 䁤 䁤 ^ ‫﮸‬ 耀䁤 ŝ ^ ŝ ‫﮸‬橔 ‫﮸‬㌳‫﮸‬ 䁤
^ 䁤 ^羭 ‫﮸‬ ‫﮸‬ 耀ઢ‫ ^ ﮸‬ઢ 香 耀䁤ŝ 䁤쳌 ^‫ ﮸‬ŝ ^ઢ ‫ ﮸‬ŝ ‫﮸‬㌳‫^﮸‬ ^ ƿ橔 ㈀
351 2 
^ 〼 ŝ ‫﮸‬〼 〼‫﮸‬ 〼 ઢ‫﮸‬ ŝ 䁤쳌 ^‫ ﮸‬ŝ ^ઢ ‫ ﮸‬ŝ ‫﮸‬㌳‫﮸‬ ‫﮸‬ ‫ ﮸‬ŝ ^‫ ﮸ ^ ^ ﮸‬䁤 耀䁤ŝ
ŝ ⿠‫﮸‬ ⿠ ŝŝ 耀쳌 ^ ^ ŝ ㌳羭 ‫﮸‬ 䁤 ‫﮸‬ŝ ^ઢༀ ŝ ‫﮸‬
^ ŝ ઢ‫⿠﮸‬耀‫﮸⿠ ﮸‬〼 ŝ 羭 ^ ŝ ㌳耀 ^ ŝ 羭 ^ ƿ‫﮸‬ 羭‫﮸‬橔 耀‫﮸ ﮸‬〼 ‫ ﮸‬襖‫ ﮸‬㌳耀䁤
〼 ‫﮸‬ŝ 䁤
7 2 
ŝ⿠䁤 襖〼‫﮸‬ 耀䁤ŝ ༀ‫﮸‬ ‫﮸‬ ^襖〼‫﮸‬ŝ ‫ ﮸‬〼 ŝ ⿠‫﮸‬ ㌳ ř쳌 ‫﮸‬㌳‫﮸‬ ^襖‫ ﮸‬ઢ耀‫﮸‬
‫﮸‬ 橔‫﮸‬ 䁤 ^ b‫ ﮸‬ઢ耀‫ ﮸‬ŝ ƿ‫ ﮸‬ŝ ƿ ઢ䁤ŝ 耀‫^﮸‬ ŝ ‫﮸﮸‬ ƿ‫﮸‬ 〼 䁤 ‫﮸‬㌳‫﮸‬ ‫﮸‬
㌳䁤ŝ ‫﮸‬〼橔 ‫﮸ ﮸‬ ŝ ‫﮸‬ 䁤 ^ b‫﮸‬ 耀䁤ŝ ‫﮸‬㌳‫﮸‬ 〼ƿ쳌 ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬ 〼ƿ䁤
ŝ
319 2 
^羭 ༀ ŝ ŝ䗥 ‫^ ﮸‬羭 ‫﮸‬ ŝ ^ઢ ŝ ŝ ‫﮸‬〼 ŝ 〼‫ ﮸‬ŝ ઢ〼‫^ ﮸‬ ŝ ŝ ‫﮸ ﮸‬ 羭〼⿠‫ ﮸‬ŝ
ༀ ^ 襖〼 ‫﮸‬ŝ ‫﮸‬橔 ઢ ŝ ^㌳ ŝ ^ ŝ ŝ ^⿠羭 ^ઢ‫ ﮸‬〼 ^㌳ ‫^ ﮸‬ ^ ŝ ^ ‫ ﮸‬ŝ 〼襖‫﮸‬
羭〼‫ ﮸‬羭 ㌳쳌 ^ ‫﮸‬ ŝ ⿠ŝ 橔 ‫﮸‬ ^‫﮸‬ ^ 䁤 䁤 橔ŝ 〼
^䁤ŝ ^ ŝ 〼 ŝ 〼㌳‫﮸‬ 〼 ^ ^ ‫﮸‬ ^ ‫﮸‬ ŝ ƿ‫﮸‬ ‫ ﮸ ^ ﮸‬羭䁤 襖‫﮸‬ ^쳌 ^ 羭 ŝ ‫﮸‬
ŝ 䁤 ‫﮸‬ ^羭 ŝ ŝ ^쳌 䁤^ ŝ 䁤ƿ ‫﮸‬ŝ ‫﮸‬羭 ŝ 橔
〼‫﮸‬ ‫﮸‬ ^ ^ ㌳ ㌳ ŝ ^羭䁤 ‫﮸﮸‬ 䁤 ^羭 ^ 〼 橔 ^ ŝ ^ ŝ ŝ 橔
䁤 ‫﮸‬ ŝ ^ ^ ^ ŝ

8
 ( S a n s Sa s a䒙 
ř쳌 䁤‫﮸ ﮸‬ ř쳌 ⿠ ŝ ༀ‫﮸‬ ƿ‫﮸‬ ŝ ƿ襖 ŝ ^ ^쳌 ř쳌 ‫﮸ ﮸‬ ŝ
ŝ ^耀 ‫﮸‬㌳ 耀쳌 ^ 〼‫﮸‬ 羭 ^羭〼㌳‫﮸‬ 〼 ŝ . ^耀쳌 ‫﮸‬ 〼 橔ŝ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬ ^ ^ ‫﮸‬
⿠ ŝ ŝŝ ƿ‫﮸‬ 䁤ŝ 䁤 ŝ ŝ ⿠ ŝ ŝŝ ƿ‫﮸‬ 䁤ŝ ř羭䁤 ŝ ‫ ﮸‬橔 〼
^ ㌳‫^﮸‬ ^ 〼ƿ ^ 〼‫﮸‬ ⿠ ŝ ŝŝ ƿ‫﮸‬ ŝ ŝ 䁤 ŝ ‫ ﮸‬襖‫﮸‬
ř羭䁤 ŝ 䁤 ‫﮸‬ ŝ^ ^ ㌳‫﮸‬ 〼ƿ ઢ 〼‫﮸‬ ř쳌 ^ ŝ
Pertanyaan :
b. Jika memang mendapatkan pula, lantas bagaimanakah tolok ukurnya? Mengingat jika dengan
berjalan kaki, caranya cukup dengan setiap hitungan langkahnya.
Jawaban : Menimbang bahwa urusan pahala bersifat tauqifi maka musyawirin tidak berani
menentukan tolak ukurnya ketika menggunakan alat transportasi, namun menggunakan alat
transportasi juga memiliki nilai positif lain yang bisa bernilai pahala seperti di sub A
REFERENSI
1. Tuhfatul Ahwadzi, Juz. 3 Hal. 394
2. Sharhu Al-Suyuthi Li Sunan An-Nasa I, Juz. 4 Hal. 1

394 3 j 
^ ‫﮸‬〼 〼 襖 ^ ㌳‫﮸‬ 䁛^ ŝ ^ઢ耀 ‫﮸‬㌳ ŝ 襖 〼㌳ ƿༀ ^ ŝ ‫ ﮸‬襖 쳌 ^‫^﮸‬ŝ
^ ‫﮸‬ ^ ‫﮸‬ ^ ^ ŝ ^ઢ〼‫^ ﮸‬ 䁤 ^襖 橔 ^羭 ŝ ^ઢ㌳ 襖‫﮸‬ ^橔 ^ઢ‫﮸‬ ㌳
䁤襖 ‫﮸‬〼 ‫﮸‬香䁤 〼‫﮸‬ ^‫﮸‬ƿ‫﮸‬ 〼‫^ ﮸‬
1 4 e 
^ ‫﮸‬ ^橔 ‫﮸‬㌳ ઢ耀 䁤 䁤 ㌳ ‫﮸‬ 襖‫﮸﮸‬ ŝ 쳌 䁤 ‫﮸‬ŝ ઢ 䁤 ‫ ﮸‬ༀŝ ^橔
橔 ^羭 ŝ ^ઢ㌳ ^香‫﮸‬ 襖‫ ﮸‬ŝ  ‫﮸‬ ŝ ^쳌 ‫﮸‬ 橔ŝ 〼‫^ ﮸‬㌳ ^橔 ^⿠‫﮸‬ ‫﮸‬ŝ
䁤襖 ‫﮸‬〼 ‫﮸‬香䁤 〼‫﮸‬ ^‫﮸‬ƿ‫﮸‬ 〼‫﮸‬ ^ ^ ‫﮸‬ ^羭㌳ ‫﮸‬ ㌳ ^ ŝ ^ઢ〼‫^ ﮸‬ 䁤 ^襖
〼‫^ ﮸‬ ^ ‫﮸‬ ㌳ ^羭㌳ ‫^﮸ ^ ﮸‬香 ㌳ ઢ耀 ‫﮸‬ ^ 䁤 ㈀ 羭 ^橔 ‫﮸‬ 쳌 䁤ŝ ^耀 ‫﮸‬ 䁤ŝ
襖쳌 ‫﮸‬㌳ 䁛 香 ‫﮸‬〼 ^ༀ ƿༀ ^ ŝ ‫﮸‬ ƿ‫﮸‬ 〼‫﮸‬ ^橔

9
 JALSAH
MUSHOHIH PERUMUS MODERATOR
1. Ust. M. Halimi UST. M. Lutfilllah
1. K. Abdul Manan
2. Ust. M. Hamim
2. K. Muh. Anas NOTULEN
3. Ust. Rahmatullah
3. K. Ridwan Qoyyum
4. Ust. Fahrur Rozi Ust. M. Idris
4. K. A. fauzi Hamzah
5. Ust. Lutfi Hakim Ust. Hasan Asy’ari
6.Memutuskan
Ust. M. Nur Mufid

4. STRATEGI BISNIS | PP. AL FALAH PLOSO

Deskripsi masalah :
Tempat perbelanjaan seperti mall dan distro selalu ramai dikunjungi oleh berbagai kalangan. Hal ini
tidak lain disebabkan oleh kelengkapan barang dan strategi bisnis yang jitu. Namun ada sedikit kejanggalan
dalam sebagian strategi yang diterapkan oleh sebagian pihak, yakni diskon bodong. Kenapa demikian?
Karena memang seolah-olah kita diberi diskon, namun pada kenyataannya harga yang harus dibayarkan
adalah harga asli. Misalnya satu baju harga aslinya 100 ribu, namun dalam bandrolnya tertera harga 200
ribu dengan diskon 50% sehingga yang harus dibayarkan adalah 100 ribu.
Cara seperti ini sangat jitu untuk menarik para pengunjung apalagi mereka yang terkenal dengan
pemburu diskon, pasti akan langsung klepek-klepek dibuatnya. Padahal jika mereka tahu harga yang
sebenarnya, minat belinya tidak akan sebesar ketika ada diskonnya.
Pertanyaan:
a. Bagaimana tanggapan fiqh mengenai strategi bisnis sebagaimana dalam deskripsi?
Jawaban : Diperbolehkan dengan pertimbangan :
➢ Penjual memilki hak untuk menentukan harga sesuai kehendaknya sehingga tidak bisa
dikatakan sebagai khianah, kadzib, najsh dll. Namun secara etika dalam muamalah lebih
baik dihindari.
REFERENSI
1. Al Majmu’ Sarh Muhadzab, Juz. 13 Hal. 3
2. Ikhya’ Ulumuddin, Juz, 13 Hal. 3
3. I'anatut Tholibin, Juz. 3 Hal.3


〼 ŝ ‫﮸‬〼 〼‫﮸‬ 〼 ‫ ﮸‬襖‫﮸‬ ઢ ŝ ઢ 橔 ŝ ^쳌 ^ ㌳‫﮸‬ ‫^ ﮸‬ༀ ㌳〼 쳌 ‫﮸‬ ^
^ 䁤 ༀ^ ŝ ^耀ઢ‫ ﮸‬ŝ 〼耀 ŝ 羭 ༀ 䁤 ‫﮸‬ ‫﮸‬ ‫﮸‬ ㌳‫﮸‬ ^耀ઢ ‫﮸‬ 〼
香羭 香 〼쳌^ 〼쳌 ŝ 羭 ‫^﮸‬ 羭 ‫﮸‬ŝ ㌳ ‫^﮸‬ ㌳ ‫﮸‬ŝ ‫^﮸‬ ‫﮸‬ŝ ‫^﮸‬ ‫﮸‬ŝ ‫^﮸‬ ‫﮸‬ 〼 ^ƿ‫﮸‬
㈀ ŝ ઢ ŝ ŝŝ ‫﮸‬ 䁤 ^ ‫﮸‬ ㌳‫﮸‬ ^ઢ 〼 ‫﮸‬ 䁤 耀
㌳耀 ŝ 䁤 ㌳耀 〼‫﮸‬ 䁤 ŝ ^ઢ ‫﮸‬ ‫﮸‬ 䁤 ‫^﮸‬ ㌳ ‫﮸‬ŝ ㌳ ‫^﮸‬ ‫﮸‬ ‫﮸‬ ^ ŝ
^ ‫﮸‬ ŝ^ઢ 〼 ^ ‫﮸ ﮸‬ ^香䁤 〼 ŝ ‫﮸‬〼 〼‫﮸‬ 〼 〼‫﮸‬ ‫﮸‬ ŝ 〼 ^

1
 ^ ‫^﮸‬ ‫﮸‬ŝ ⿠‫^﮸‬ ^ 襖‫﮸‬ ‫﮸‬ŝ 䁤 ŝ 羭 〼 ŝ ‫﮸‬〼 〼‫﮸‬ 〼 ઢ‫﮸‬ 䁤 ^ ŝ 〼耀 ŝ
^羭香 ŝ 羭
j 
䁤 ŝ 襖 ^ ઢ‫﮸‬ ㌳‫ ﮸‬ŝ ^㌳‫﮸‬羭ༀ ^耀 ŝ ㌳‫^﮸‬ ‫^﮸‬㌳ 〼‫﮸‬ 橔ŝ 〼 ^㌳쳌 ^耀 ‫﮸‬ ^‫﮸‬
‫﮸‬ ㌳䁤 ŝ ‫﮸‬ ^ ‫﮸‬ 䁤 ŝ ^㌳耀‫﮸‬ ‫﮸‬ŝ ‫﮸‬ ^耀 ŝ ^쳌 ^ ‫﮸‬
䁤ŝ 〼ƿ‫﮸‬ ^ઢ ༀ ŝ ㌳‫﮸‬ 〼 襖䁤 䁤 羭〼‫﮸‬ ઢ䁤 ^㌳ ⿠ ‫^﮸‬ ^‫﮸ ﮸‬ ^㌳ ઢ橔
^ ^橔ŝ ^耀 ŝ ㌳‫^﮸‬ 䁤 〼‫﮸‬ ༀŝƿ ^橔ŝ ‫ ﮸﮸‬〼‫﮸‬ 耀 ^羭 耀 ŝ 〼‫﮸‬ ^橔 橔ŝ ^耀
ઢ ઢ⿠‫﮸‬ŝ ‫﮸‬〼 ༀŝ 䁛 ŝ ^㌳쳌 ઢ䁤 ^ ㌳ ^耀 ^ ㌳ŝ ઢ耀 쳌 䁤 橔 〼‫﮸‬ 羭
ઢ‫﮸‬ ઢ^ 쳌 ŝŝ : ^耀 ^ઢ ŝ ^ 橔ŝ 〼ƿ‫﮸‬ ŝ ㌳‫﮸‬ ^ 䁤 ༀ ‫﮸‬
^ ‫﮸‬ ⿠羭䁤 ŝ 〼‫﮸ ﮸ ﮸‬ ŝ ‫﮸‬ ŝ 羭 ઢ^ 쳌 ^ ^㌳‫﮸‬ ^ 䁤 ^羭 ^ 䁤
ઢ‫﮸‬ ‫﮸﮸‬ ^ ‫﮸‬ ༀ^ ‫﮸‬ŝ 䁛 ‫^﮸‬ ^ ㌳쳌 ‫﮸‬ 〼 ^䁤 쳌 䁤襖‫﮸ ﮸‬ 䁤 ⿠‫﮸‬ŝ
^耀 ‫﮸‬ ‫ ﮸‬橔 ઢ 羭䁤

‫﮸‬ ‫﮸‬ŝ ŝ ‫﮸‬ ^‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬ 䁛 ‫ ﮸‬橔ŝ ^ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬橔
ŝ ‫﮸﮸‬ ŝ ^香‫ ﮸‬ŝ ^ ༀŝ 羭 䁤ŝ 䁤 ^ ‫ ﮸‬㌳ ㌳ 䁤 ‫﮸‬쳌 ‫﮸‬ ༀ䁤 ‫﮸﮸‬ ŝŝ ^‫ ﮸ ﮸‬ŝ
^ ^ ^ઢ羭 ‫﮸‬ 䁤 ŝ ^ ^ƿ ƿ䁤 ^ ŝ

ઢ‫﮸‬ ŝ 橔 ㌳耀 ^ ^ŝ ^羭 䁤 ^橔 ^ 〼䁛 ‫﮸‬ŝ ^䁤ƿ ^ ƿ
^ ŝ 耀‫ ﮸﮸‬〼 ^‫^ ﮸‬ ^羭 ‫﮸^ ﮸‬ ŝ ㌳ ‫﮸‬ ^羭 ŝŝ 羭香‫﮸‬ ^ ^ ‫﮸‬〼羭 ŝ ^ ŝ ^䁤ƿ‫﮸‬ 襖
䁤 ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬ ‫﮸﮸‬ 〼 ^羭 ŝ ^ ‫^﮸‬ ^‫﮸‬橔^ ‫﮸‬쳌 ^ ‫﮸‬ŝ 橔ŝ^ ŝ^ 쳌
‫﮸﮸‬ ઢ羭䁤
e 吾 
〼耀 ⿠‫ ^ ^ ﮸‬䁤 〼‫﮸‬ 〼 ઢ ŝ 䁤 ‫^﮸‬ 䁛ŝ ‫﮸ ﮸‬ ‫﮸‬ ^쳌 ‫ ﮸‬쳌 ⿠‫﮸‬
^ઢ ‫﮸‬〼 ^ઢ 䁛 ŝ ^ઢ ‫﮸‬〼 耀‫^ ﮸‬ઢ‫﮸‬〼 羭 ^橔 〼 ŝ ‫﮸‬〼 〼‫﮸‬ 〼 〼‫﮸‬ ઢ 〼‫﮸‬ 䁤
ŝ 〼‫﮸‬ 襖 ƿ䁤 ‫﮸‬ ઢ 䁤 ^ ŝ ^ ㌳ ^ ‫﮸‬ઢ
‫﮸ ﮸‬ ^쳌 ƿ ‫﮸‬ŝ ^羭 ŝ‫﮸‬ ‫﮸‬ ⿠‫﮸‬ ㌳ 䁤 ઢ㌳〼 ⿠ 쳌
^ ^ 䁤 ‫﮸‬〼 〼 ‫﮸^ ﮸‬ ^‫﮸‬ ŝ ^ ㌳〼耀‫ ﮸‬ŝ 〼㌳䁤 쳌 ‫﮸‬ ^ ŝ ‫﮸‬ 䁤 ‫﮸‬
^ 䁛ŝ 〼 ŝ 䁤 䁤ŝ ƿ 〼 ‫﮸﮸‬ 羭〼㌳䁤 ‫﮸‬〼 ‫﮸‬ ^襖쳌 ‫﮸‬ ^
‫﮸‬〼 䁤 ^羭 ^ઢ ‫ ﮸‬耀䁤 ‫﮸‬ ŝ^ 䁤 䁤 ^‫﮸‬ ㌳〼耀‫^﮸‬ 〼 ઢༀ 〼 ^ 䁤 䁤 ^ઢ ^
〼 ŝ 〼 橔ŝ 橔 ŝ 〼 ^㌳쳌 ㈀ ‫ ^﮸‬䁤 䁤 䁤 ^ ^耀 ŝ ^‫﮸‬ ŝ ^ 〼㌳䁤ŝ 䁤 ^ ^耀
^ ŝ 羭〼耀쳌 ^ ‫^﮸‬ ༀŝ 쳌 ‫﮸‬ƿઢ〼‫﮸‬ ‫﮸‬ 耀䁤 ‫﮸‬ ŝ 䁤 ^ ‫^ ﮸‬羭
1 8 
䁛 ‫﮸﮸‬ 䁛 羭香‫﮸‬ 䁤ƿ䁤 ŝ 䁤 ‫﮸‬ ㌳쳌 ŝ ‫ ﮸‬ƿ‫﮸‬ ઢ ઢ〼‫﮸‬ ઢ‫ ﮸‬ŝ
ŝ ^ༀ ‫﮸‬ 䁛 ŝ 羭‫﮸‬襖‫﮸‬ 襖 ઢ  ‫﮸‬ ‫ ﮸‬橔ŝ ‫ ﮸‬쳌 䁤ŝ^耀䁤 ^ 〼 ^䁤ƿ‫^﮸‬ ‫﮸‬ 䁛ŝ ^ ‫﮸‬橔ŝ
ŝ ‫﮸‬ ŝ ‫﮸‬ ༀ 䁤 ‫﮸‬ŝ 䁤 ‫﮸ ﮸‬ 䁤 ‫﮸‬ 쳌 ŝ ŝ 羭〼‫﮸^ ﮸‬ ŝ ‫ ^﮸‬䁤 ^ ŝ
^羭 䁤 ‫^﮸‬ ^ŝ 羭〼‫﮸^ ﮸‬ ^ ‫﮸‬쳌 ‫﮸‬ ‫^﮸‬쳌 ^橔 ŝ ^‫﮸‬ ༀ^ઢ‫﮸‬

11
 ઢ‫﮸‬ ^ 〼㌳‫﮸‬ ^ઢ쳌 ‫﮸‬羭ༀ 䁤 ‫﮸‬ŝ ༀ ^ ^ઢ ŝ ‫ ﮸‬쳌 䁤 ‫﮸‬ ‫﮸‬
㌳䁤 ‫﮸‬ ‫﮸‬ ‫﮸‬ ㌳䁤 ^羭 䁛 ‫﮸‬ 〼 ‫^﮸ ﮸‬ 䁛 ^ 羭㌳‫﮸‬ 〼㌳ ^ 羭䁤 ŝ ㌳䁤 ŝ
‫﮸‬ƿ㌳ ‫﮸‬ ‫﮸‬ƿ ༀ ‫﮸‬ŝ ^ 羭㌳‫﮸‬ 〼㌳ 䁤 ŝ 襖 ‫﮸‬ŝ ㌳ ‫﮸‬ ^橔 ‫﮸‬ ㌳䁤
ઢ‫﮸‬ ㌳^ ‫﮸‬ 襖‫﮸﮸‬ 襖 ^ ŝ ŝ ઢ‫﮸‬ ‫﮸‬〼 橔ŝ ƿ ŝ 羭㌳ 䁤 ‫﮸‬ 羭
^ઢ쳌
Pertanyaan:
b. Jika terlanjur dibeli, apakah pembeli boleh mengembalikan barangnya?
Jawaban : Idem

5. ZAKAT PETERNAK IKAN DAN ZAKAT UANG | MA’HAD ALY LIRBOYO SM IV

Deskripsi masalah :
Harta yang wajib zakat tijarah adalah harta yang yang di saat membelinya ditujukan untuk
didagangkan. Biasanya, niat pebisnis ikan di saat membeli bibit adalah untuk dirawat sampai besar
kemudian dijual. Sementara dalam kitab Hasiyah As-Syarwani dijelaskan bahwa hasil panen tidak menjadi
mal tijarah meskipun pada akhirnya hasil panen akan dijual. Sementara dalam kasus pembelian buah
simsim yang ditujukan untuk dijual sarinya menjadi mal tijarah.

295 3 j 
㌳‫﮸‬ ^ ‫﮸ ﮸‬ ‫﮸ ^ ﮸‬ 橔 ‫﮸‬橔‫﮸‬ ŝ^㌳羭 耀 ^ ‫﮸‬ 橔 ^ 〼‫﮸‬ ㌳‫﮸‬ ƿ䁤 ^羭 ŝ ‫﮸‬
^羭ઢ‫﮸‬ 〼 ‫﮸﮸ ﮸‬ ઢ ‫﮸‬ ‫^﮸‬ ^쳌 ‫﮸‬〼襖 ^ ‫﮸‬ ^ 䁤 襖ŝ ŝ^㌳羭 ⿠〼羭 ŝ ㌳‫﮸‬ ‫﮸‬ 耀⿠
^ ŝ ^ ⿠䁤 襖‫﮸‬ ઢ ƿ 䁤ŝ ઢ䁤 ^羭 䁤 ƿ䁤 ‫﮸‬ઢ 쳌 ‫﮸‬ ‫﮸‬
ŝ^㌳羭 〼羭䁤 ‫﮸‬ ^香‫ ^ ﮸‬ŝ ઢ ઢ䁤 ^羭 耀 ^ ‫﮸‬ ‫﮸‬ઢ 襖䁤 ‫﮸‬ ŝŝ ^ ઢ
䳌 ƿ‫﮸‬ ㌳ ^ઢ ^ ‫﮸‬ ŝ ㌳ ^ઢ〼‫﮸‬ 䳌 ƿ‫﮸﮸‬ 䳌 〼 쳌 ‫﮸‬ ^襖䁤 ŝ ‫﮸‬ઢ襖‫ ﮸‬ƿ ƿ
‫﮸‬ ŝ ઢ 䁤ŝ ㌳‫﮸﮸‬ 耀羭 〼 ŝ ‫﮸‬ ⿠㌳ 쳌 ‫﮸‬ ઢ ઢ䁤 ^羭 쳌
ઢ ƿ 〼 ŝ^ 䁤 쳌 ㌳ ^ઢ ^ ‫^﮸‬ ઢ ^ ŝ 襖‫﮸‬襖 ઢ ƿༀ 耀 ㌳ ‫^﮸‬ ‫﮸‬ ༀ ‫﮸‬
‫﮸‬〼 ŝ 襖‫﮸‬襖 〼 ^ ‫ ﮸‬襖‫﮸‬襖 ŝ ƿ 䁤 ƿ㌳‫﮸‬ ŝ 䁤ŝ ‫﮸﮸‬
ઢ ^ ^羭 쳌 ㌳ ^ 䁤 ^ઢ ^ ‫^﮸‬ 襖 쳌 ^羭 ŝ

Dalam ibarot bulghatut tulab dijelaskan bahwa pembelian ikan yang bertujuan untuk dirawat
kemudian dijual tidak menjadi mal tijarah meskipun bertujuan untuk mencari keuntungan.

2

ŝ ^ ‫ ^ ﮸‬ઢ‫﮸‬ ^ ^ ŝ ^ ^ ^ ㌳‫ ﮸‬䁤 ^‫﮸‬ ‫﮸‬ ^ ^ ^羭 ‫﮸‬耀
㌳‫﮸‬ ^ ‫﮸^ ﮸‬ ‫﮸‬ ^ ‫^ ﮸‬〼 ƿ‫﮸‬ ઢ䁤 ‫﮸‬ŝ ‫﮸‬ ŝ ƿ‫ ﮸‬ŝ 〼쳌 ^ ‫﮸‬ 羭㌳‫^ ﮸﮸‬
ŝ^㌳쳌 ^ ^ 䁤 ઢ䁤 ^ ‫﮸‬ ŝ ^  ‫﮸‬ ŝ ‫ ﮸‬ༀŝ 羭㌳䁤 ‫﮸‬ ^㌳‫﮸‬ ^ ŝ ^ ‫﮸ ﮸‬
耀〼 ŝ 襖㌳‫﮸‬ 〼 ŝ

Sementara di ibarot lain di kitab yang sama terkait persoalan pebisnis ikan, kyai mushonnif
memberi hukum wajib jika saat membeli diniati untuk dagang (istirbah).

2


12
 ‫﮸‬ŝ ^羭 ŝ ^ ^  ‫⿠﮸ ﮸‬ ઢ ^ ㌳‫﮸‬ ^ ŝ ^羭 ŝ ‫﮸‬耀
ŝ ‫﮸‬ 〼羭 ‫﮸‬ ^ ^ƿઢ‫﮸‬ 〼 ‫ ﮸‬ઢ ^ ‫﮸‬ ^  ‫﮸‬〼 ༀŝ ^ ‫^ ^ ﮸‬ ^ ‫﮸‬
襖 羭耀‫﮸‬ ^ ^  ‫﮸‬〼㌳ ^ ‫﮸ ﮸‬ઢ ^羭 ŝ 䁤ŝ ༀ 耀
Pertanyaan :
a. Apakah niat pebisnis ikan untuk menjual ketika sudah besar menjadikan hasil panen sebagai harta
tijarah?
Jawaban : Niat menjual ketika sudah besar tidak identik dengan niat tijaroh, sehingga ikan hasil
panen tidak menjadi harta niaga.
REFERENSI
1. Khasiyah Bujairomi Ala Minhaj, Juz. 5 Hal. 235
2. Al Majmu’ Sarh Muhadzab, Juz. Hal. 48

j 
‫ ﮸⿠ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 羭 ^香‫﮸‬ ‫﮸ ﮸‬ŝ^‫﮸‬㌳羭羭 ‫ ﮸‬羭〼羭羭‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ ŝ‫﮸‬羭ŝ ŝ 羭 羭 ‫﮸‬羭羭‫ ﮸‬羭 羭 ‫ ﮸‬羭 羭 ‫﮸ ﮸ ﮸﮸‬ŝ^‫﮸‬㌳羭羭 ‫﮸ ﮸‬〼 ^‫﮸‬羭‫﮸‬羭 羭ༀ ‫ ﮸‬羭‫﮸ ﮸‬ ‫﮸‬羭 ‫﮸‬
羭ઢ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 羭 ^耀‫﮸‬ 羭 羭 ‫ ﮸‬羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ㈀ ^ ^‫﮸‬ƿ羭 ‫﮸‬䳌〼羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 羭 ^‫ ﮸‬羭‫﮸‬ 羭 ‫ ﮸‬羭‫﮸‬ 羭 ‫﮸‬ ‫﮸﮸ ﮸‬羭ઢ襖羭‫ ﮸ ﮸‬羭 羭ઢ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 羭‫^﮸‬香‫﮸‬ 羭 ‫ ﮸^ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬羭ઢ羭
^ 羭‫﮸‬ ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 羭襖‫﮸‬㌳羭‫ ﮸‬羭 羭〼羭 ‫﮸‬ 羭 羭 ‫﮸﮸﮸‬ ‫﮸‬㌳羭橔 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ ‫ ﮸^ ﮸‬羭 羭 ‫﮸‬羭ઢ羭 ‫﮸‬羭 ‫﮸‬ ^‫﮸‬ઢ 羭‫﮸﮸‬ ‫﮸ ﮸‬ ^‫﮸‬ƿ羭 ‫ ﮸‬ŝ ‫ ﮸ ﮸‬羭 羭 ‫﮸‬襖 ^‫﮸‬羭羭
羭 羭 ^‫ ﮸‬羭 羭 ‫﮸‬ 羭 ‫ ﮸‬羭 羭‫﮸‬ ‫﮸‬羭 ‫﮸‬橔‫﮸‬ 羭 ‫﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ŝ‫ ﮸‬羭 羭 羭 羭 ‫ ﮸‬羭‫﮸‬ ‫ ﮸‬羭 羭 ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸^ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ^‫﮸‬ 羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ ‫ ﮸^ ﮸ ﮸⿠﮸ ﮸ ﮸﮸‬羭 ‫﮸‬羭 羭 羭 ‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸^ ﮸‬羭 〼羭
羭 ‫﮸‬羭羭‫ ﮸‬羭 ^‫﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬襖 ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 羭 ‫ ﮸‬羭ઢ‫﮸‬䁤‫﮸‬ 羭 羭‫﮸﮸‬〼‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸^ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 羭⿠ 羭 ^‫ ﮸‬羭耀羭 羭 羭 ‫ ﮸^ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ^‫ ﮸‬羭 羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬羭羭‫ ﮸‬羭 羭 羭 ‫﮸‬ ‫ ﮸‬羭㌳‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ ‫﮸‬ ‫﮸‬
羭 羭 ‫ ﮸‬羭 羭襖‫﮸‬㌳羭‫ ﮸‬羭 ‫﮸^ ﮸‬ 羭 羭‫﮸‬ 羭 羭⿠‫﮸ ﮸‬ ‫ ﮸‬羭 羭羭 ‫﮸ ﮸‬ 羭 ^‫﮸ ﮸‬ 羭‫ ﮸‬羭 羭 羭‫﮸ ﮸ ﮸‬ 羭 ‫﮸‬ༀ 羭 ‫ ﮸‬羭 羭‫﮸‬ 羭ઢ羭 羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸^ ﮸‬ ༀ 羭 羭⿠‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 羭襖‫﮸‬㌳羭‫﮸‬
羭 羭襖‫﮸‬㌳羭‫﮸‬ 羭 羭 羭橔 ‫ ﮸‬羭‫ ﮸^﮸‬羭 羭〼羭 ‫﮸‬羭羭‫﮸‬ 羭 ‫ ﮸‬羭橔 ‫ ﮸‬羭‫﮸‬ ‫﮸‬ 羭⿠羭 耀‫ ﮸‬羭 ‫﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬ઢ‫ ﮸‬羭‫﮸﮸‬ 羭䁤‫﮸ ﮸‬ ^‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸﮸﮸‬羭 羭襖‫﮸‬㌳羭‫ ﮸‬羭 羭〼羭 ‫﮸‬ 羭 羭 ‫ ﮸‬羭ༀ
‫﮸‬〼‫﮸‬ ‫﮸‬ ‫﮸‬


ઢ䁤 ^香‫ ﮸‬ŝ 〼 ‫ ﮸‬ŝ ^⿠ઢ‫ ﮸‬ŝ ^ༀ ŝ ‫^﮸ ﮸‬ ‫﮸‬ 襖㌳ ⿠〼羭䁤 ^羭 ^ 〼‫﮸‬ ㌳‫﮸‬ ƿ䁤 ŝ
⿠〼 ŝ ‫﮸‬ઢ‫^﮸‬ ^ 〼‫﮸‬ ƿ 香‫﮸‬ 䁛 ŝ ‫ ﮸‬ŝŝ ^ ⿠〼 ^ ŝ ^ 〼‫⿠ ﮸‬〼羭 襖㌳‫ ﮸‬ઢ
^ 〼 ^ઢ ^ ‫﮸⿠ ﮸‬ ^橔ŝ ^ 〼‫﮸‬ 䁤 ‫﮸‬ ^ 〼‫﮸‬ 襖㌳‫ ﮸‬ઢ ઢ䁤 ‫﮸‬ŝ ^ༀ ŝ ‫^﮸ ﮸‬
⿠䁤 ‫^ ﮸‬ ŝ 쳌 ŝ ‫﮸‬ઢ‫^﮸‬ ‫﮸‬ઢ襖〼‫^ ﮸‬ ‫﮸‬ઢ襖‫﮸‬ ^ 〼‫﮸‬ ^ ઢ ^ ^羭 ^ 〼‫^ ﮸‬ ^ 〼‫﮸‬
‫﮸‬ઢ襖‫﮸‬ ^ ‫﮸‬ ^羭 ‫﮸‬ઢ襖‫﮸‬ ^ 䁤ŝ ^ ^ 〼㌳쳌^ ‫﮸‬ઢ‫﮸‬ 羭 ^ ƿ〼‫﮸‬ 䁤 ‫ ﮸‬〼 ^ ƿ〼‫﮸‬
〼 ‫ ﮸‬ༀ 䁤 ‫﮸‬ŝ ‫﮸‬ઢ‫﮸‬ ༀŝ 橔ŝ ^ ‫﮸ ﮸‬ઢ ‫﮸‬ ^ ‫ ﮸‬ŝ ‫﮸‬ઢ‫ ﮸‬ŝ ^耀 ༀŝ 橔ŝ ‫﮸‬ઢ襖‫﮸ ﮸‬ઢ ^耀
^ 〼‫﮸‬ 䁤


‫ ﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 羭 羭‫ ﮸ ﮸﮸‬羭羭‫﮸ ﮸‬ ŝ^‫﮸‬㌳ ‫^﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭〼羭羭‫﮸‬䁤‫﮸ ﮸‬羭‫﮸‬羭 ‫﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬ઢ羭〼橔‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬䁛‫ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬羭ઢ羭香‫ ﮸‬羭耀 ‫﮸^ ﮸‬襖‫ ﮸^ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸﮸﮸^ ﮸﮸ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ^ઢ‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬
羭 羭‫﮸ ﮸‬ ‫ ﮸‬羭㌳‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬䁛‫﮸‬ŝ‫﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸^﮸‬羭 ‫﮸‬羭羭‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ŝ^‫﮸‬㌳羭羭‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ŝ‫﮸﮸ ﮸‬羭䁛‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭羭‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸ ﮸‬羭ઢ羭 ‫ ﮸ ﮸‬ŝ 羭襖‫﮸‬羭羭‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ŝ^‫﮸‬㌳羭羭‫^﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬
‫﮸‬ 羭羭‫ ﮸ ﮸ ﮸^﮸‬羭 ‫﮸‬䁛‫﮸ ﮸ ﮸‬ŝ^‫﮸‬㌳羭羭‫^﮸‬羭 ‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸‬羭‫ ﮸ ﮸﮸‬羭羭‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬ŝ‫ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭 〼羭‫ ﮸﮸‬羭ƿ‫﮸‬䁤‫﮸ ﮸‬ 羭 ‫﮸‬襖羭‫﮸ ﮸ ﮸‬㌳‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭〼ƿ‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸‬㌳羭〼 ‫﮸‬ŝ‫ ﮸‬橔 ‫﮸ ﮸ ﮸‬
羭 ‫ ﮸‬羭‫﮸ ﮸ ﮸﮸‬㌳䁤‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭‫﮸﮸‬㌳羭‫^﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭 羭 羭 ‫﮸‬ŝ‫﮸ ﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸‬羭 羭 ‫﮸‬ŝ‫ ﮸ ﮸‬羭 羭‫ ﮸ ﮸^﮸‬羭 羭 ‫﮸ ﮸‬ŝ‫﮸﮸^ ﮸ ﮸‬羭 羭 羭 ^羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭〼 ‫ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭‫﮸‬羭 ‫﮸‬橔‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸^ ﮸‬䁤羭‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬
‫﮸ ﮸‬羭‫﮸‬香‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫⿠ ﮸‬羭〼羭羭‫﮸‬䁤‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭䁤‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸‬ŝ‫ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭 〼羭‫ ﮸ ﮸ ﮸﮸‬羭羭‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬ŝ^‫﮸‬㌳羭羭‫^﮸‬羭 ‫⿠ ﮸‬羭〼羭羭‫﮸‬䁤‫﮸ ﮸‬羭‫﮸‬羭 ‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬〼羭羭䁤‫﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬〼‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸ ﮸‬羭䁤 ‫﮸ ﮸‬ŝ‫ ﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸ ﮸‬
‫ ﮸‬羭羭⿠ ‫﮸ ﮸‬〼‫ ﮸^ ﮸ ﮸ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸ ﮸^ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ^‫﮸ ﮸ ﮸‬羭ŝ‫﮸﮸﮸ ﮸ ﮸‬ŝ‫﮸‬ŝ‫﮸‬
羭 ‫ ﮸‬羭 羭‫﮸‬ 羭 ‫ ﮸ ﮸‬羭‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫﮸^ ﮸‬ ༀ 羭 羭⿠‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 羭襖‫﮸‬㌳羭‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬羭羭‫ ﮸‬羭 ^‫﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‬襖 ‫ ﮸ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬ 羭 ‫ ﮸‬羭ઢ‫﮸‬ 羭 ‫ ﮸^ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 ‫﮸‬羭ઢ羭 ‫ ﮸‬ŝ 羭襖‫﮸‬羭羭‫﮸‬ ‫﮸‬羭 ‫﮸‬
^‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸﮸﮸‬羭 羭襖‫﮸‬㌳羭‫ ﮸‬羭 羭〼羭 ‫﮸‬ 羭 羭 ‫ ﮸‬羭ༀ 羭 羭 ‫ ﮸‬羭 羭襖‫﮸‬㌳羭‫ ﮸‬羭 ‫﮸^ ﮸‬ ‫﮸﮸‬ 羭 羭⿠‫﮸ ﮸‬ ‫ ﮸‬羭 羭羭 ‫﮸ ﮸‬ 羭 ^‫﮸ ﮸ ﮸‬ ‫ ﮸﮸‬羭 羭‫ ﮸‬羭 ‫ ﮸‬羭 羭 羭‫﮸ ﮸ ﮸‬ 羭 ‫﮸‬ༀ

13
 ‫‪羭〼羭‬‬ ‫﮸‪羭〼‬‬ ‫‪羭‬﮸ ﮸‬ ‫﮸‬ ‫﮸ ‪羭 羭 羭ŝ 羭‬﮸ ﮸ ‪ 羭‬﮸‬ ‫‪羭 羭‬﮸﮸ ‪ 羭ઢ羭 羭‬﮸‬ ‫‪ 羭 羭 羭‬﮸^ ‪羭ઢ羭 羭‬﮸ ‪ 羭‬﮸‬ ‫﮸﮸ ﮸‬ ‫﮸ ﮸^ ﮸ ﮸‬ ‫‪羭ઢ羭‬﮸ ‪ 羭‬﮸ ‪ 羭‬﮸^ ﮸ ‪羭‬‬ ‫﮸ ‪羭‬﮸‬ ‫﮸‪羭〼‬﮸ ﮸ ﮸ ‪羭‬‬
‫﮸ ^ ﮸‪羭‬‬ ‫‪羭‬﮸ ‪羭‬‬ ‫‪羭 羭‬﮸﮸ ﮸ ﮸^ ﮸ ﮸‬ ‫﮸‬ ‫﮸ ‪ 羭‬﮸^ ﮸ ﮸‪羭羭‬﮸‪羭 羭ઢ‬‬ ‫﮸ ‪㌳‬﮸‬ ‫‪羭‬﮸^ ﮸ ﮸ ﮸‪襖‬‬ ‫﮸‬ ‫‪羭‬﮸ ‪ 羭‬﮸‪ƿ‬﮸‬ ‫‪羭羭 羭ༀ‬﮸^ ‪羭‬﮸^ ﮸ ﮸‪橔‬‬ ‫﮸﮸﮸ ﮸‪㌳‬﮸‬ ‫﮸ ‪羭 羭 羭ŝ‬﮸ ﮸ ﮸ ﮸﮸‬
‫﮸ ‪ 羭‬﮸‪㌳羭羭‬﮸^‪ŝ‬﮸ ﮸ ‪羭‬‬ ‫‪羭 羭‬﮸ ﮸^‬ ‫﮸ ‪羭‬﮸‬ ‫﮸‪ 羭耀羭羭‬﮸‪ 羭襖‬﮸ ‪ 羭‬﮸ ﮸ ﮸‪羭〼‬﮸ ﮸ ﮸ ‪羭‬‬ ‫‪羭 羭‬﮸﮸ ﮸ ‪羭‬‬ ‫﮸ ﮸‬ ‫﮸^ ﮸‬

‫‪14‬‬