..

-l
KVA = KVARzTKH?
KH '== KVAxCgSQ'
KVAR KVA x SIN Q

KVA = DRYA TOTAL

Ktll :: OAYAAKTIF
rinN '= DAYA YANG TIOAK TERPAKAI
A ' ": . SUOUT ANTARA Kt.l OAN KVA

CONTOH : ' .

r.. DAYA (KvA) = 2,500 KvA

2.. BEBAN (Kh') = 2.500 KVA x COS O (SEBELUI'I DITINCKATKAN )
= 2,500 KVA x 0-r
= t,750 Ktl
3. KERUGIAN (KVAR) =F KVAz Ktdz
= !r 6,250,000 3,062,500
= l|- 3, i.87,500
= 1,785 KVAR

4. BII.A COS O DITINGKATKAN },IENJADI ': 0.95 , IUHLAH OAYA YANG OTPERI.UTAII
Kt,J

=
cos a
1,750

0 .95
1,842 KVA
5. KERUGIAN SETELAH COS A DIPERBAIKI
v- 3,392,964 J 3,062 ,500
v- 350,464
574 KVAR
6. KAP6SITOR YANG DIPERLUKAN = ,SETELAH
KERUGiAN OAYA SAAT COS Q 0,7 - KERUGIAN DAYA GOS A DITINGKATKAN
I,IENJAOI O,95 1,785 KVAR - 574 KVAR
l,2rl KVAR

0' - 12' 0.5 30X3OX2.2, 2.000 6 SJ

13' - 30' 0,6 30x30x2,2 2.000 6 SJ

31 '. - 53.* 0,7 cox30x2.2 1.500 6 3r + ru,rrucg

54'- Bi' O,B 40x4.ox3.2 i,soo 0 FIANG€

83" - UP t,0 50X50X4.2 1.500 s FI.ANGE

SJ. SLUEF JOlatT

 -r
F--r

-] r

f
i

220VI1Phl50H2 380V/3Ph/50H2
l(/ HP FLA FUSE FFB WIRE SIZE FI.A FUSE FFB WIRE SIZE
IA} (At {mm2) (A) rA) IA\ /mm2\
0.1 0.13 0.5 4 6r 2.5 0.2 4 6 2.5
'o.2 a27 1 b 6 2.5 0.4 4 6 2.5
0.25 0.33 1.5 10 '6; 2.5 0.5 4 6 2.5
0.4 0,5 2 10 6 2.5 0.7 6 (6) 10 2.5
0.s5 0.75 3 10 10 2.5 1 b (6) 10 2.5

\- o.75 1 4 10 10 2.5 1.4 6 (6) 10 Q.s\- 4

1.1 1.5 o 10 16 4 -'2 8 (6) 10 {2.5) 4
1.5 2 I 16 20 4 3 10 10 (2.5) 4
2-2 3 13 20 25 4 4 10 (10) 16 (2.s) 4
3 4 17 25 a2 4 A ,46 io /a=\
t4.J' it
3.7 5 21 35 40 o 7 -20 (16) 20 e.s) 4
4 5.5 23 35 40, (6) 10 I 20 (16) 2A 4

5.5 7.5 32 50 50r (10) 16 10 35 20 4

7.5 10 43 63 63 (16) 25 14 35 (25) 32 4
11 15 63 80 |.2't 35 21 50 40 4
15 20 85 100 (35) s0 29 63 (50) 60 (4) 6
18_5 25 100 125 (50) 70 35 80 (60) 44 - 63 (6) 10
22 30 125 160 r0) 95 42 80 44- 63 (10) 16
30 40 170 200 (95) 120 57 100 56- 80 (16) 2s
37 50 210 250 (120) 150 70 160 70 100 1.2st 35
45 60 256 250 (150) 185 86 160 87 125 (35) 50
55 75 313 400 (185) 240 105 200 112 - 160 (50) 70
75 100 426 500 (2401 300 143 250 140 - 200 fio) 95
90 125 511 800 'l x240\ 170 315 175 250 (s5) 120
110 150 625 800 'l x 300) 210 400 240 - 324 (120) 150
132 180 750 800 1 x 400) 250 500 300 - 400 1s0) 185
160 220 900 800 1 x 500) 300 800 (300400) 375 - 500 185) 240
200 270 1.136 (1 x 630) 380 800 472 630 (240\ 300
250 340 1.420 475 800 (472-630) 800
350 650 1000
420 800 1.250
525 I 1,000 -
800 1,600
630 I 1.200 .
(800-1600) 1,000 '2,000
840 ' 1.600 1,2s0 - 2,500
1.000 | i
2,000 1,600 - 3.200
1,300 i ; 2,500 (1600-3200) 4.000
t'
ti
I

FI.A Full Load Ampere

FFB Fuse Free Breaker
800-3200' Power Circuit Breaker
4000 Air Circuit Breaker
 .N :JUMLA}I ARMATUR YANG DIPERLUMN
(TrilK)
E : TEMPAT PEMERATMN YANG DIKEHENDAIq
lrux )
,.A : TU/\S RUANGAN ( M2)
'z :P :.FACTOR MATNTENANCE (i.25)
: JUIvILAH t
MPU PER ARMATUR
r., .:
. ARUSCAMYA TAMPU (tM}
. : FACTOR UT|L|TAS EF|S|ENSI RUANGAT{ (%)
.: /. .g TLrX36 E 2500 LM'
"r TLIX1O = 1000 LM
J
T'|MPUYANG DIPAIqI TL 36 W

500 [ux :300a 1x1.25

': r.6?5 .:---
lx 25d) x 0.4
. l.M2 :22.5 WATT PATOKAN KEKUATAN CAHAYA DALAIU BANGUNAN
.r00 LUx 40O x 1x'1.25
D500
Ix 2500 x 0..1
't
1.M2 : 18 WATT
..'..
300 urx . 300x 1x1.25
oJ75 .:-
' lx 25@ x 0.1.
.1 M2 : 13.5 WATT

:: y: 0.313
.250x 1x1.25
1-----:-
1x25fi) x 0.4.
I ,M2 : 11.5 WATT

200 lttx : ltD.x 1x1.25

.'9.375 _-- :
1xe500 r 0.{
t U2 ':9 \4,ATT
150 tux .. l50x 1x1.25
"'::'-:-'!
o.813
lx?5$ x,0.1
1.. M2 - 5.75 .wATf

ioir[r* i00x lxl.?5

,:o3It q---

lx 2500 x 0.4
::!l lJt2 .:{.5 WAfi
.;' ....
i
50:LUX .. ,50.x lxl.25
r0.as .i-:-
. tlx 2500 x 0;4
;1 1',12,.:.:226'llVATT

;
 .6D--- . 4-=+;-,Yi'
nG .-:
o
D
EI
ol
rl E
a!
:] S*$ d
o
o
@ro
h3c o

o
€
:l
=l
c-I ls cc
.D

T :''
o oc3
vo o

6 , ...
ts
FtsPF NO
5
i-O.
=d
"\J
5
-tpoo
. . <
o d!o
g.
O-JEor
OJ
oP
Pf
hlJ.lt+r.
pe3:65J:
. O6@ --a
d
--- N N
J!
gq -r|
!d
T E\
il lto
-h
t
HEE
E=5
=
J.

. ddo
J.4
+
d
N N
JJO
c0-N a
o
tr x xJ.
@
3r;.
xiln
C)
O
co\. oo fl r- ONooo dil
o
@
In
N
l
x I
OFN
t
ooN
ra.+r=\zq T
o Io -f
a o =r.E N fl n il o
.I Ol 6 . O@ll . oo
l I I Joo.ON
n J.c O
r 61COC
Jo -o.
! tscjo. o l q ooo 3:i -
,N,
!NtrP
a f 1
OO
ddqr
30€
@NN
ll . . 5
(o @€6
5C
v\
oo
(r.
otd
o xx o@@
o@@
o
5@3 5
5
o
o
ra
N
5€ O.
x @o
o E-=
:3=
(D
io) tr H x do
:56.
O. p.
,frOOlN
o da
E-+r n
!
4., 1
@ a ri.
'o@!-9
P€
il O Pg, !
t
(of
!
oll
N
@o
=co
N
o
c6
qr5
o- t
o
@
3
N
ro5
@ -@
=
oo o3 r @ _a
dHoa a
'b{
ito
i' ro f
a -
'D
a
AF
9' (Do
@o
ll .
F
!
o
@
@
€g I
o
I
6
J'. =+o +e
6&
d
I
o
! !
-
v,
:-
i:o
:.F
o 0
it.D

'. :{{r
Hll
o
=F [[
: ={ 0a -r rxFrx-FFr r-r
-F gJ. 7S
6 TEE!!T!E! NN
o!
r= ;l d F
o@ @@ 3==
33 o

i
N=
oJ I doaoogooqo P! nnil
: xil dooo !o
o€ o il
x l il
N
x
iln x
In 3
('O trnn00= ilJ n il I [ [ [ X I n o xil OOP ol il
Ots o ?
1' {a o c-J x
.OO
i..
'' oN o66d ddo
d-t
od
'td bo o.
a o.
!. . P. 5N.
NPoo. NN!
eO a
q N
oo tr
N.O
.o. \r
,@ T aoq@oNoo. ots
a
@. 55 oN6 oo o N A5 60(f,
50
oll {c) o
x ON o9
coa
ail ilo ^n @ooN qP€q .@ r.o !
oo FOo
-
=A
\d
OP ;'!
o @ UO
@55€
a @N
d = n
s JE o
-.=l = dJ.d6
@
-n GHJ.
6==
E
:N + ol
6l 'iq @
@ q9
N6
!a a€ 9
g
tso E. + 6@
=o
o5 o@ g
5
E\
!d
5l dq oJ, \o
c c+NN1 a5
o
= = :\J. 9.q -u NJ
--' CF
'.:c F^ o !
o-NN-+
JAONN-@
--
ooN -d =@ o
o
r@ o
co
qN -.1 o
f
o
oo N f
li. JJ
J J.
-. oo occa -o -
o o
=i
9
r:
:r .- o
-,@,
ccc c. \o
I
t\-
1;
1
1- -\
5v
o
t l. c
a. a

fiLEl_fu{T-LEL-EI-qIJT
iif,hi=fii-eil'hi-fuliui-rhl-'ii- H Hi uir ttu
a ^O aU
-
r.t'=
!--{
!'d F 5A SFfS== 59fr1 -E',g eE <=
op
o o ^A
Fo € o
o v5 a vf o Od
=
<'" c'";' ;; jE: sirgiigg
€ oo .(D
5
6
E
@o.1
r.
6=
do €eiSiea;1nH gd*i d.'
c@
3v
o
F
o
c
oo
ddo
or.f
c o.d
.4
i-=
I
ot
.-;:
@
:o
ItJ
i1--+ - -: '-
3q3
;* o .t<o
or.
od c)
o(t1 sd

i-_
ii+ No @o, H_r, xdo@E 4 6 @@ @1 opJE @@
-{ -l
PPPPHPSFXH
@ CH(-) JJ q@ OF
!
9lnrtTT J. J. . .f JO
(s"r. J. J.

al*;;7d
P !i
r.
= @ 1-:.
Jcc.
ot.
t=l n n
gq

'-i d
;';,,

-)
-o
j
+-t
cc
+J
dd
-
F@
N
ooqo
5J.nJ'
J.O @ O
cc
'1 g
=-==ss;=;=
ioi-
j
q =o
J=
Ei30 n 1J.
-=>
'r
cc\
>'1
=J
5J'
ef
=l
o
A\\\\
(i.-,J.J.J.
==N1
o
oI
d il PNI -
<-
j ds
-o o o
o
!
O no
O
ll .o
'+r T n n - .
n
il
J'
. N+
a
o
_
- 5 5 5 f \T
^x\ dF'gl illl il.qn[:
' il ll oN\P d na O d =
"
s ONt NI No!'oxNxi
j===-
60000
'c
=
=g JOFrO
a 6@
!Fg
o .o
.
O@"ONdO
; o
tr
{o
N O
O'
O 5_+r
I N(<
:- ,-oN
d O.
Noorooa
o.
OO
.
O
d
N {
ol

[ [ il ll n. [= u) oO ^i
E
.
H
. 6
6
oo
o@ Nq
f
il o 6- os:
H6@
sl'.
Nq' T
c "a
!t aL C' ON r PN . \ I @ ID
o:i z.x
NN O5' .o . =uxLoF+F@
1,, L\ q Nd !o s .o-oo rr
0 @
ol
NA'!Q =
=\ 3 {
.f
6.\x
; ;d'\ !O
=-- ;t: 6 \c
N= .'o
a
\\\F-
@
K 60. @@
L
= -t1q
= .:
3 6 = =@
dtN
aa aa .5 =
a
lu
E t!T! H tsP Pts
I P PH N ts il H
,"F
o-€ ot
o oooo
J=
N:
.NOG
:-=
= L I
(l -.
-
-:
@: =
(. rx
=
3 !E!
= - - r-r
;i\-@6!\.\o
ooo
{;66sNo.\
FF
\\ ts= €=
:t
-<
==' ; 66 6@0 s F 6
:[ il [ [ x
a\
or ll ll I --a u ui,u ua
Ai ,: = =t4 u F^ .a I x s tr n -;
--
_+
o [ tr
\
r= OO n
o i'i n..*..fo r.r
H:'.. tr
p E9;
ooo o n
il'- FHN
a aro.I'ie
{H
66
@'
c-.1
C
oo
- oo
;-,.- <)o
d b(i 6N @[ No @ Cl
,o'! @ P (., -l !O_ ;.- oNo 6 o l-oru-N@N\5.o
@ ai !-05'N
eg=q-,;1 >
HN55A c. -(f
O@ =
:'. { - o:s { o.
o5 .J {:o ; 'oQ ! N 33
lllll or@ @ oo to i5 € 66 oog* -'6
B- @ 3 :' r-
3t=J=
6q@46
6=
o5d
@=
-l s
o -J'5
q '?:' +Peoacdd4
; a. ji q :j'-P J' + -c tq --T=<:'l
Ito=='N+ol
a: 'o T, g
>>)>>
ooooo
o.
a
3 "l::
-.{
rr .*--
';=c:io-!'\-{
: +- i: o J.a a,
-i_1 =E
q.i
.@
dc'.+dd
1a't-14
o6000
l d '..t
,.:! -:lr:: ;.to
'-: 6'. Bq ;* ;,
..-o
-.:r. i; 6-t
'' :-i.' r N T
S
. ,'-i.
'*i

, .bo\xt Ll
r{ qt
t
-\ $$t
 7V*JET|LT I E116 9' CONVERSION INDEX
lmperial lmperial To Metric
ffii€lffi#ffi
14.435 Psi l Btu/Hr 0.00029 Kw
i3,
I
0.1 Pa l Btu/HrFt2 = 5.67826 W/M2K

o.2778 L/S 1 Cfm o.472 L/S

1.163 Watt 1 Cfm 1.7 M/Hr

3.968 Btu / Hr 1 Cu. Yd. 0.7646 Cu. M

2.2 Lb 1 Fpm 0.00508 M/S

0.145 Psi 1Ft 2.989

4.O14 ln 1Ft 12

o.102 M 1Hp 9000

(
3400 Btu / Hr 1 o.o7577

I
I
o.2843 Ton 1 lnl 3.386

;
o.264 1ln 249.1
:

13.2 1 lnoh 25.4

25.4 1Lb/ln3 0.0002768

4I l_rll
3.281 lYitYa 9.8006

0.00001 1 Psi

100 Pa 1

10.7639 Ft2 1 Ft2

1.388 Yd3 1 ln2

16.6784 L/ Min 1 Ton (Re0 3.517 Kw

0.03281 Ft. 1 Ton 12000 Btu / Hr

1 nl mz 0.0631 LI
59.88 Rpm 1 M3/Hr

0.32 HP 1"C x 1.8) + 32 oF

[oo :-

t\
f ,ruo*t- kabelawg.png (PNG Image, 540 x 500 pixels) http ://w30. indonetworkco.id/p dimage/ 83 / 3260g g3_kabelawg.png

o*o*ut'**T:;*'' es
**

**##MMM

12
AUI'G
stranded

26/061201217:r1
 AWG to mm2 http: //www.palonncom/sommer_cable/aw g_mrnhtm

American Wire Gauge (AWG) to Metric Replacement Ghart

;mluul hlt.
liz : [D-- .:f - i f-i
-

I of I 26106/201216:38
r
5-68 INDUSTRIAL VENTILATION

c. tlood Dcs[g1
Dcitgn alot vclocltY . 2000 tPm

slot Arca- $ . ;#ffi . l.oe eq it.

. slorwrdth r * . # - o.z8 n . 3.3?5 rn.
Plenum depth . (2) (slots,tdth) = (2)(3.3?5) . 6.15"

. Ductarea c+-*m - 1.35etl(L use16tn.duct,rrea. r.igoeqn..'.

Ftrnl.ductvetoctgrc f '# - 2'120 tpm

tsood SP. Entr7 loes + Acceleration

. 1.?8 VPr + 0.25 VPO + 1.0 VPO (sec Sectlon {)
' * (1.?8 x 0.25") + (O.2S x O.3?").+ 0.3?'t . '.:'r.- '. -
, '' :
. 0.{5 + 0.09 + 0.3? .
Hood SP - 0.91'r

TABLE 5-.5- I -DETER MINATION OF'IAZARD POTENTTAL

HYGIENIC STANDARDS
TTAZARD FIAS'' POINT .

POTENTTAL Ges end Vapor Mist (See Appcndtx)

(See Appcndix) (Scc Appcndtx)

A O-10 ppm 0-0.1 ms/M3

B Il-100 ppm O.ri-r.O mg/1r13 Undcr t00 F'
c l0l-500 pprn 1.r-10 mglM3 100-200 F
D Over 500 ppm Over l0 mglu3 Ovcr 200 F

TABLE 5.5.2-DETER}NNATION OF RATE OF GAS, VAPOR OA MIST EVOLUTTON

Liquid Degrees Below Reletive Evaporation.
o,: Temperature Boiling Point (Time lor 100% Q2sqtigrr
(F) (F) Evaporation)

I Over 20O 0-20 Fe,st (0-3 hours) tligh

2 150-200 2l-50 Mediurn (3-12 hoqrs) .Mediura
3 9{-1 {9 5t-100 Slor (12-50 hours) Lov
4 Under 9{ Over 100 Nll (Over 50 bours) Nil

.Dry Tlae Relatlm (See .l,ppeoaid

Belos 5 - Faa! 5-15 - UeOum, 15-?5 - Slor, ?S-over -lttt.
:rRate d gzsalng depeads oo rate ol cherslcal or electrocbemlcal tctloo aad tberefore depends on
tbe fiterlel treated aad the solulion used in the talk end teods to Increase wttfr: (1) Amour! o[ worL,
la the lok at aoy coe Ume; (2) Streagtlr ol tle solulioa ln the r^.t; (3) Temperature oI tbe solulloo lD
$6 tralr; and (1) Curreut deostty applied to tbe work tn elecLroche-1."1 ,^.v".
 llaqaii ulqtan Diffuser,grill RalrTr, Cfm, Grh I
'ir :j. .r-:
gvt+t ''!,a

Ljntuk l'lqnc€rl .Uqran

'
i 6x;tE z,L Sb i.i,,.t,l
jorj . )ari aJ
. x-.

thttJ< I'tencart ltr<uran t

. Vo!
' .$at
CFl"l Volqns ruanll€n x Alr c?rang1c,tr. x 7921 ArctVqLufflo '
"
', Ctil{ I Volvrne ruangan x Alr d:uttgc.ttt

9TATIC PRE99IJRE :

Ton rcfFlasratlanc i Al2tc.,fa6t' / fiIf,,lt

.r TR r . Luag (fi2) aCFJ"f .'. 9TUthxOP
.20t2b''. :l: : .-,'-.'' .tlPO x ( ZO - 2r. C)

r, flPl'f r l2O xFrdglrlqpt ( W tE )

Junlah Krtrrr ( polc )

.rDcngan mnuc : LRx(+. !_

'r krrt : TR . Total fus-hgan

LR Luae nrangan
,q2-u .' caPactuc-tntt
'@rftafi-t
dtkeutut r a r l4nn2 Jaurab : a. 14 x bOOA . 4286 ctn
'b i'@ m2 49
e .29rA' b. l@ xEO@O t 3@61 cfnt
49::

A
taLal i 4a n2
thlt gg tdrccdl, t E-OOA cf\n
4S
Jadl t E@@ c,fm

--: Si$TEIl Cc.lGF9l

I CFlf r l;I CIll{ I TR . nO@ BTUI-|,

l;l . @bo82 R1 t TR . 2,4g 9ft1
.t.
I ct{H
lTR.4OA-bOORl
I CHH . @pA82 ffiI I FK, . WO eiltl
n/c x l{l x 3b@ ' CfS{ atau FFI'! x fi! . CFlrl @
 r)r rrio r.Air Cnrdd@nrr€ Co::1;a!'ly o, Air tI"T:o:to
. o E. . Q O--. tr-*' r- ! lr<- b 9-.

rAav lto., JO8 NO

f,(i Dt JO B
r,.\ -
LOC;:iOfi At?19V€b

sfAc€ usEo Fon

ITT M

.6r"Ass, .:30FT x
GL SS
OUTDOOR AIR.'
6tlss
PEOP(E, X ..
G LASS
S<YLICHT 90 rT x #-- scjr.r 'x #cFM,/soFf '---
-1 1-;1.'.i
cFuvENTlLAT|ON i .+
SOLAR & TRANS. GAIN
x
X
WA LL -CFM,/P6RSON
t _cFH/oooa
W ALL
-cFlt,,PERSJN
cn^bx'', . ' FECr. ,,x
. ,C'f -.--:
cf M/Fr
M.INFILTRATION;
CFlt OV'TdUOR Atn THRU'APPARATU:-,'
\-., TRANs. chlN '-
elinFaTuso e* roi Hr a o s.:'lu M lo o A I R o'J AN r lr ?'
2-9 q
IFI€
.,.ut Gt-^ss
_.- . r{l tTtON
lr6
SOFT
SC FT
X

X I.r:..
SX€ il;liJJJ'
ri€Af F,\croR
.tzs3]('$t.6-gg --
F LOOn r's? - ' tN[rtCr:TEC.^OP . -----\----i F, j.i.r, SEL€qrEo AoP ' F
rlif iAOPj
TNFILiFATTON I . CIM X X,,.r .Orhim.,
n---:s-:8Fl X lTnMLf-::-F -,Teop
Fre '

ITITERHAL HEAT, -' O.liri6. . EaqH \ -_-! aFv^.

Cln'
-':
i.r6HrJ .:";J LCI nh ,i ,.w{Ts
SUPPLY AIH OUANTI?Y
.
AFPLllNcts.ETc, ..,.: , .x ,l-, '-' ASH'
^ot
roottrhnlt H€aT GA|NS ', x .l r.o0 xI cfr'.ge
IOT^ L B s1't I ' CFa-.
sc;r 'r.o9 x

i sAF€T.y FAcToR ;
a

sUP'LY qUCT i._'3:l1"ll TAN

!i
- XEAT 6AIN L€4r c"o*s-
ovToooA Arn
{r'FEC'trig r lEisil. r
LATENT }rE:A,t'
'.
I

rrrlruinltlolr ' ,6;n rJ r';'',,,: -j;i+ i,t66r.ie x, o:os

r€orLg,
bL u^. +. u , -=--1Ti
'r.s
"F k.\!i!io,.,
Lr.4rrcEs, ETC.
I
AoorltoNAL
rtrP0R TAaNs,
l{Ea GArh's'
s0 tr I !r(vi x' 6nlL8'x "ld'tii'= c FM ir.l,'ti"i"a H
.' SUB 1OTAL

S:tgtY g
f^CTOA
NCICM (^i€NY H€AT InLHl
rcPl,l::
5'JtPLY OUCr LEA{ . LosS ,t i' q4> K Itz
Ll'l'
ouToooe AIA I C; HI ,7
errgC;'r'e hObq tir€NI' H€iY l€nLHl f,rLl: q/
7l
L.S c FM
iFFeSTrvl nc.p,ilrt lW^ufi€rA:t lEnTHl I
q( OUIO"QOR AIB H€4T,r,,
, f.'0-
,.' :,,'ir.. . ,' 6 q 6 0 L ?tt4
s!ti3tgL€; ,ru ;,* i'-QlSbii * ,.bg
LAre!f'
I UNN
.NE
9 ,l,tl:g 960'/ 6s, |

xEAT GAIN
A€r.EUnN atA.6R BLO*ITXAUf4iji:!:-.;,e/ ti'r'r}t:i':'. ih,f, X'?S{5 tz.0u0
GR^rio ior^LiHt'ATilctHl ,on o€HUM|otFr€R lo^o r
|tJMt tl.P. , *cfi , 'jff,o;ni"' i'' 'i, ' r.crx fl ,1 ul6 Ts
n€FnrcEnAtibN Lo,t\o r O,L0A0 EST'IlrlATE

1) 6TH. 3Lrv9ro, 6e '

.:
':"i i
.:i:ji.

L) CFA/= ggt0 '.ii;i:

.:i irrjl:iiii
r i .i(,l
.r,'L i.
r

s}rae ! j DA IC ".won:KsEssroN 4l ,tc'- SrF.AcosE N-Y. -

rlt?Aifo tY No JO6 tO
A-t I "nor
|.rs[ Ot JOI --^^.-: ' \
LOc^ ^tenov€o
sracE
x *ta s. llE< sorr x t? ' Aztry-----c".::
GsrruArt L PA-_--
Fon N @N
Local rru€
suil TlHt m: sA^{t tocaL lttrlE
SUh TIM€

o?E e AT ror{ HOURS'D

- Y

GR/! A

SpLA& - GLASS
so'ii'x , I x.uzx
{ :3:::-6 OUTOOOR AIR
50 f I r 2t _/9 ft_ reorre , JE9--"Flr{!!!9R
,l x fT

sOLIiR & TRANS. GAIN

soar x
- WALLS& FOOF
r --SOFT
cFMrso
cfM vExtnaf,rolN
-
.7?32:
x .3L swrHowc. I ...
sottr tO nEvoLvrNG ooons-_ PE@LE x ; .,'clfr.l.eenson
4P5'..soet x 23 | oOORS.---_ OOOnS x j-=:::et*'qtrO"
OPEil
-
?al1orr x 4l 'r
v wrLL-SUn tA.d so(t x tA cRAcK ""
./FOO;
v-- rr ";;:;:i*'-724 -
frOOt - SiaOCD SO X
cf M ouroooR ArA f HRU aPPaRAtvS . -JlE
ffi-
JE------ CFvor
TNAHS. GAIN - EXCEPT Y{AILS & ROOF il€o ltR ouAr\lTtrY
ATUS O€WPOINT &
V A*-\il^ss Io{7_2:-:}O__:_L-l_
-{ Ftcr rvE
V ;^enlo'.-6,Sf so' r i==A
€F
S€LslAL€
x€^I f rctoi
tislr -
ERTH -
q!11rH6 so tr r x

,fi ooA -------<'4 ol so' r' INDTCAT€O AOP F S€L€C!€D aoP . _--- f

IN'ILIRAIION cFu x x IIRM -- f IAOP --- Fr

y'tN . RSH
-.-- cf vD,r
2t DrLt
RNAL HEAT
72b- ',7-w. l0!r x '--- toexu.iffi.'
_t I __-
Qt SUPPLY AIfl OUANTITY

_-F J r flJ t
tsH
cfMoA
FrAM ourL€rAlRl'

t . SiSH

_t I
trtl \ sotst1toot.r.

cfv54
sattlY racloR
A@M StNgrott xf Ar l^sHl ' -.l--- .t' tHrs jl rt roo xrcx.o€l€evliL
-----
supglY cfM toa of 5lR€o oltr€o
crMoa

fNCE Ay SlregLv Att OuaftTlTv aOAi{uLA

CI (* NESULTING ENT & LVG CONOTTIONS AT APPARAIUS

tt<
ctMoA rg6,s--F
IRM __ t x trOA-F - Tnv-tr'
--#
tA'CNT hTAI t192-t , .-sF x lf69g-t - Taot-rl
tNt tLtRAllot Cf M x Ci,rs x oGa
tflOM CHART Y€WA r, tLWg
"SYCH
.wHf N aYoAisrNG A MIXtUFE ots ovlmoR aNo 8f TUeft Alr' 6E 3Ue?!v cf v
wxcft UY'ASSING l€lU{N Alt- oftLY. us€ o€HuMlol'lEo
-F ctM'
AtLTaNCES. f tC.
NOTES
aoortroNAL x€Ar cAlNs
vatox tRARs. soFt x l/l@ x GR'LS r * UsE'tst ra,r PtAcE- otr t nq /4
IOIAL
sBr€lY tacToe
SUA
fre,tqol.t
_
RooM tAr€Nr HEAI ltLHl

m I€AIHI '

,/ s€rsroLr 3712 cru * rrrr-rQfortxr.r:o

y' urtxr qZ crta
luRN oucf 1. lRSx
r<Acl carx
E€ TUNN AIR OR SLOW IHNU ATi
xt x 25.5
'
GRAiO TO'AL XTAI lGrHl oR o€xuuroltrtn loAo I
P rPrNC
{EA I GAIN
atoltot)t
t€rRtl3€RAlroN LoAo I At8 CoflDlT LOAD €SIIiIATE
 1,

. .: PERH|TUNGAN AMPERE, POWER POMPA

& DIAGRAM KWh.

Doyoxl.25 -
rZe
Doyo x t'25 -_
220
E
x 0'8 -
xl.ZS=r..

x l.?S
Amp
"*l
Porol
x 0.8 ,f3 qt,1g,Z.OJ=..
__T26,s.._-- Am
tBO
-E---
lihot lobel kobel & MCB
Amporo <tii slohui

e-f!lgl- = Jumtoh ( bh )
Armolur

Junrloh lror
meler ,1
tlgj v/o!!-.
= Lux > llhot lobet lrrx kokr,
::r=l
Bower Untuk Pon?oo
;

I
', no = -sru-+dle+gj-It--L
t""t -(uutoi
*:#ry-
I

l _ ---.'^--
-\:
aa
oo

@&
")<5Oirp/3k"r= -OO

\p
Kilov.'oll-iom fhose soiu
Kilcvroll-iorn lhose ligo-

t!
i6t_l'tr_bzJt J
-rT
.L
q'tu 1,t ul
\? a)n {
 p L Aa ulJle_ :

E
S.1E( trDp Prl --r -1.'| 't P'F'9 iili, I i l, :-
,A.P \,
l0lii; ii r ' !;:')li';'; ' lt
: E
.Tu kr lt't+t't .
ii 'z.o.B(.{ \
e$ t** r,',i.7gt17fip
N= JUMI-At-i ARMATUR YANC DtpE,tLUl(Ai.l
(titik)
=, j:yfAl
: = LUAS RUANGANPEKRATAAN yA\G urxEr-leruonrr (tux)
A fut2)
P = i:ACTOi-: MAINTENANCE (1.25)
Z = JJML.t'.t LAMptJ pER ARMATUR
I = Al-tUS CAt-t,AyA Li\MpU (Lm)
3 = TACTOR UT|LITAS ,/ fn'SrAr,rSt RUA^?cAN (%)
$ - ]L 1x36 : 25CC LM
Q = TL 1x36 = 10OO LM

$
e

ll2 = I Wot

1 M2 = 1 1.25 Wott
w
) \ I toorr "r .zs nv'r??ct r
| 1x2500x0.4 -- -
1 M2 = 13.5 Wott
400x.lx1.25
1x2500x0.4 - v'!,,

50011x1.25
_G25_m;m_o.52s

t -'"'
-1t,;'rlyf
.: .t.l .j:,'

t,
(6t - llr-bzJl J
--2,
c,?J

u.tu l,tug
t
\? t)'1 r.r t
{
 .Iu.Lo!,,??ou'!tsgpoo.I3u7uo119puoxl'!V,''apunaSof,snopald'aqluopaulo1fixaa.LDslaqu'nupap.llxsql:gIoN
0l IruroJ i --Iffi-TftoToNYuD
----- ;;*;:,;:",:':.1'^li:"T::::i: Hlt oxl looor l'ioHlo dB
lrno
rtnllu
tfnd
ttn!3U
.i! rlaant tta 'rtt tlilrtt .llottoa lttlttao lvlol cos
ool tl rV ttx! ll'
tot rl' llJrol ltltttr"'ttlt x
rry r1r/n5 lr=tiiftii-niiitto X
x (is x
-r)rvlH ulv uooolno
u 3Al

890x .--i j"a--sa.,:t"imn:na-^ilant

't

tttol tns ,r oot/t ; rl;;

,=,,, x ;E
05
t5fiiEi !6lll
--*------;fr'-x
6ilii5 iiifr'lVfr6iiidoV

- o;6i i !fr74i frfirs

6t-o x stzuc
srloN IVIH tNTIVl

!---t^'I :IUvHf, 'Hf,Isd l{oul

F:*I
Xlg-=:+J - r
l--"orl= (l-drf -l-i"qrl) -JdY.

* J-rrl
l.-"o,1 = (g----rlr-l-r=irot) ffi)g+
snrvuvddv lv sNolrlcNoT^t 'l-t "-t"g-- sns
: as
d!.)--
,o wl:)- ---=
Yo t{JJ---' -
--
lJtqc:!rs!q
- 1 X 8O'l
tt wll-..-
ulv Alddns
^rlrNvno
Yo tr1tr x gO'I
. (arv t!lrno-tsr) trt*-fi1g-[-o6E--.:-----
,r,.'."t^ ! x Bo't lvstl lYNllrNl
yo'.t)- ly-3H-sffis-,r-68;niitrtl5-
(J----i--{oYl - 3<iu1; X (lg-- l}
l-=
.rllrNifid ulv oltlialwnHla
o
rollYl x ll
^-"--
lYlol noou !^lrttJJl 1Y3H sn:ls
ry:!H 3^rtr3rI' tdltx:-ryv'o'sNwi
t*I ;j'd oatli^fu:-rir5------i-1- rcoi a $1Y/A
rNlod,fAlc snlvuvddv x
x
x bs
x os

\ooc/"t- x saooo-suooc [tao

-------T-ffi
,oor ,|' s'llv' 'SNYxt 4 rYfol,'",=,.,=
-Nlv9 xs
-' -' - " - - -ri o iiv-i-r f if l- n iJ
= l-l os''rl3-x
X
ll
!ldo!'
--a---------vrt'u----- ----ffi''u--
Nolt3d' d!)-
t' =
xlv uooolno XIJoS
x
sivro-xtvo uvros

c3sn 3IYJS

I
r
I

()-oaot
ot+rc ) \
.\

aql uo pawo1dxa aro srlqunu

pa'ltt'2 tql :gIoN
ilu1uo1llpuoc tlY r?pun a?o| snonatd
'utot lrsg pDo'I "
oz ;l urrol
tfn6
------;;;;;"
r! rlt.il ,9n rtl{ islltl
:t:.,;,:.Ili:.,"J;::::i:
oNl loooro .!rnrto,
fil,
llttitn! thQthsT'g lvtol
t'
sos E1^ rtnl!x

rltlx ool tl rV llrr ll' ( thl.L

lol r!' rlJ'dl ttlrrtuc 'o r
rrr r1...t ra;:i5it;G-niiilii " hzh (Q,59"6
/
,th{ aol -t
rvll{ ulv
^ 't (]
qD irt'9 'vil) zbttll o

t&ti :Y,i{i
iL x gh'lt -.osT
.t'lJl
,hL'Qhg'hdl
Hv ;
sh'l)x tlJ 2' Hl o
-tl . tW
!

1}l 000 -z\

5'15 =
rH
yl 5s'ht =
EA L ' €h9'htr 8tO X s1/rC
iorrvu.rrl:xl

I'h9 - slloN
atr 'H3l,sd ttoul
^rr :tuvHf,
(tgi"r1'ffi"", "'Tff* tSlo't stiL''#AA
'dH
NIJ
15'lgr-"o'r =
- f F-L,-""',
, CgT =,,J", - r"'- : #r. i,frUJir*;l
lv sNolrlcNof 9A'l 4 lNl'
snrvuYddY

,Jlo o:rlslo I x eo'l

llllNvno ulv ,llddns

) = t;;;*1;5-g' n-a-r;f::--:--- --- -

000'15
. (u ry r r I I n o- Ha I -'-
:srt .irr 'g Q0,h1 t so'r 001ht .tV3H 1YNUIINI

" ,TgL
s5'hh
h'r_h{9 ,Ti " ".,9f;;;ry""*v*

Il NollYUrrrr!l ^rJ
- \!/t/JF
X f3:tl#XIVU:)
xYf lSnYlll3
26tttzQ
ll:do
-1ssa1tt)#
X slooo.Fsuooq gL't6t€' ,, s11Y/^-NtY9 'sNYul a uv-Ios
_ xosrrd/{rl- x 3lrotd-suooo ";slii}u"

8t8| ' 9t5s

xxrlx h,otG.tztt
-a

:{ll xn5
:irl lYto1
;;--,''ilil'I,::l LrA lt uol SlYl{tlsf

lllJo--- -
900znu6 L ro I a6ed l tv 9t:6

or I slouunl t8 01 9 sptoH otts 6t

c 0z sollallol It 9 0l sooejeS st
c sujoou Jolsuejl 9[
0:z s zt salrArmj' tl
I ZI sajols 9l 9 0t sqjortrEJ 9t
9 0l stloou so|es tt z 0c suDou at4ttu3 9t
I 4,1 SLUOOU ISOU cc I 0r sauollurroo ,j
, 9l saf,uoplsou zc g zt SiUooU DW-In 8l
I zt suroou uqlsaJcag s zt sleH acueo at
I srltoo8 uqp4oJd I
G) 0c 0t sqt oueaJS ]t \r1tt\ \rltl))
t cl sluqd bullrlrd 5Z 9 zt sarplnqS 0!
c oz srsoou or4|eld 8Z I zj 3uroou qq3 6
e oz sasnoH Arpped t7 zt \ro r
s rr4ueaF I
I zl saollm 9Z I ot suroo8 ssqc I
9 zI s[!n 9Z I zl seyqareS 9
9 0t oorls oulrpsw ,z I zt sIo{V fju|/r.og I
I zt suroou aopo'l tz I 0e srroou x)l!o8 I
c 0z Saupune'l zz e 0z qtleH pnbueg t h
I zt sauolejoqa'l tz e oz sapaleg
0c suaqf,uy oz I zt uruoDprllr
{3V rNlw lo'oN 8H }Hf,V JO'ON o3IV'lrrN:r 'oN HCV l',NtW lO 'ON UH HCV JO'ON o:[\rrllN3A
:l9NVH3 lO :|l\'ll :ont:avje ' 'oN t
39NV|{C JO 3rVU a9 r :av/c
^
- slN:rhrSutno3u NotIvlIN3n -lvu3N39 - .'!t

009'z 06 od)z r (noe o0x8tt

009'z 86. ooqt x ilne G)x0tl
ooo-z 08 oott x oosz gc x oot oooz x 0@z ogrog 906'Z9t
000-z 0g 001 r r 000c ttxStl oocl x mgz z9x0ll 008t x 008t 7t t7
000'z 0s (xxlt x (xnc 0tr84 ooct x (ngz zsr0l! (X)8t x 008t 7' X7t
008' ZL 000t I 000e 0txgtl ooel xoorz Itrt6 00lt x 00lr 99r99 ee6'r0r
008'! ZL @6 r 000c 9ex9!t ool l x mzz ttx98 (not r (nol t9x x) tr!'93
0{]s' ZL (n6 x (X)oe 9ex9rt @ll x 00za ttx9g d)gt x oost 09 x 09. &6'r8
oo9' t9 0c x 0zt 006x 000e ofxmt 00t I x 00za ttx g8 oogt x (x)el 09x09
009' r9 gzxozt 000 x00lz z9xmt (xxll x(xrrz otx08 mtt lmtt 99x99
fixr' X' 9Zx0tt m, x (Yxtc gzryLt m8 t 00lz zcxta (xnt x o(xtz 0txog oott x oolt 99x99
00r' 99 009 x 000c ,zx gtt nqq mtrz x 9Z x 00t oglr0oZZ oex90 {x}6 x oa}nl qcx 7t ooetxfl)fl zcxzc
0{)t' 99 009 x 0008 bzxqtl 099 x oo9z 9Z x 00t oglxon,zz nexno aYt6 x ooet set zt 00€l x 00e1 z9xz9
oor' 9S og! r (xxlc x9[ 0@ x oo9z ,cxo{Jl m, x antz SZ ri 09 mxmt 9CrZl ()(lct x antrt z9xzg
oot' ogg x txne zzxmt 009 x 00rz ,zxz6 ffl, r {xnz gzx9l mg x oo2t zexes 00zt x 00zr ItxSt
002' at: {xxi x {nez oz x 00t 099 r mgz zzt 9s o99 x (ntz 9ZxZL 009I (nol ze x 00tl xootl ,,xw ee tz
mZ' It 009 x 0092 02r00 ncc x {'nqz zz\og (n9 x m8t ,zxzL 009 x fi)qt zc x '!l
(x) 000r x 000t otxot tgg'of ll
002't 8t, 009 x 009e ozxoe o99 x (ngz zz rl0L 0(x) x mot }ZIrc 009 x 00s zcx09 o00l x 0@t otxot tgr'92 )t
000't 0|, 09t x 0@z 9]x08 tmx(x)8t lr7tn, atcc x rYxll 77 tM ool txlcl
x azxzs (n6 x 006 9ex9e ;r
, 000 :'9Ct: 00t x (xtoz .9, x zL oct x,mzt 0txo9 MTML. ozxec ooo xfi)z ,zx'8, , oce x a!q9 textc '9t )t ..

006 9e 00tt(noz 9tx0l mlxmrt gll09 mxmct i2t7c (x!gxmz ,2r'i, oo8 x oos zerze )tt'9t
006 9C 00t r 0002 9txol nclxmrt 01. x (xt mc x aYlcl ozr0q ooo x ooz ,zxgr. m8 x 0c9 zexzc t6z'st xx''6
006
006
00s
9e
9e
zt
00t r (xDz
00t I 0002
oge x m8t
qlxn,
9txoz
tt x02
mrxmrt
0e, x oo1 r
mr r (not
otxm
gtxog
glxSs
mxml
mtmt
ffitml
ozxoc
nTxm
0l x0e
(n9 x 002
009 x 002
009 x 00zt
,arg>
,zx g,
oz\ 8,
008 x 008
008 x 008
nc, x nc,
ze
zerzE
0cx0c
rze lrr'rI
t6s'c
zrL'z
e
000 zt m9 I mor tt x02 00t x (xxlt 9txeq ocr x tncl It r09 009 r 00t I ozxw o9l x o9l (}cr0e ea8'1
00s zt mrmor zl\ot osc x o09l rt x89 oor r (nct 9tx0€ 00e x 0001 0zx0t 001 x 001 gzx 9z cro' t09'9
008 ze 00c x 008t zlx90 osc x (ngl tlxt9 00t x m€t 9tx9t onc x fftoL 0zx0t fin, x m, a7xa, 16t'0t m'9
ooe ze ffixmot zlx09 09c x 009r ,l x'29 00t x 00gt 9Lxtt 009 x 000r ozx0t oglt x 0G9 92x92 rt9'6 J09'9
oo2 az. fl)c x ooet ztrs qcr(x)et tlxSt mt r ooct 9lxzt o09 x o00t ozxot 099 x os(t gzx9z ;0r'9 m'9
001 sz mrmt 7rt7c mcxml ttxgt oqe x oozt ,txz, 009 x @ot 0zxot 099 I O99 g?x 92 taz )o9't
001 sz mzxmt otx0e mrmcr lx9t osc r oot I ttx0t 09, x @8 8]xze o09 x o(x) ,zx9z )61'9 ,00't
001 sz ncz r rYnt ntxoc (x)e x oozr lrtt oec x {no.t ttrSe 00t x 008 qlxzt o99 I O9g zzxzz 9et'e )00'g
00!t vz mz x oogt oxrc ocz x oozl olr" fi)e x (Xxtl zI x9c 09c x 008 ttxzc (x)9 x (ns ozx0E' t60'9 m'c
0s9 zz m7 x mqt orTc osz xmzl otxzt me x o00t ztxze 09e x m8 ttxzc (x)gr (xlq ozxoz Lrz', n9'z
009 oz ml rml 9rgq mz x oozt gxz, 092 x 008 0txze 09c r
00{t ,lrtz oet r oct glxgt 86e'e no'a
0et It 091 I mt] 9x'9 002 x 0001 9x8e 092 x 008 ot x0c occ r noo ,lrrz o9r x 09t 8lx8t 190-e n0-t
09t 8t 09r I 00er 9r9t 0oz r 006 gxtt dcz I m, ol x9z mtmc 2L XZZ mtxmt 9t x9t tls'z ne'r
00t 9t 091 x00e1 9xot mz r 006 8x0c oqz x ool otxtz (xlc x osc ztxzz (nt x 00t 9t xgt !o,z'z ne't
oot 9t ogt x 00L 9rzc ogt r (n6 9xzc mzx(m gxtz oqz r fi)c 01 xoz o9t x 09e tlttt tag l xx)'1
09c ,l ogt x 006 9xoc ooa r o99 grzz ogz r o()s otxoz oce x oqc tlxtl izs'l n6
09e tl ogt x 006 9x9Z mz x o09 Sxoz o9z x mt nlxot fi)f x 0(!c .L'ZJ ;sc't n8
occ tt ogt I @9 9xtz mz r 0€, 8x0t o9z x ogt otxgl fltc r (xlc zt ,zJ i81't x)l
ooe zt oet x fix) 9\ rz 09t x o99 9rza flv x fnt 0x91 ooc x (xle zLxzt ir0't )09
0()c zt oet x occ 9XZZ oet x(xlc exnz dtz x flcc 8xtl (x,c x(xlc za tzt ir8 )0s
ooc zl oet x oo' 9x9t 002 x @e Sxzt ogzx o9z nt xnr t9g
(rz ot ml r oot oct x (}0c 9xzt ogzxosz ol xot Itq xlo
0ez ol mtxmc 'xot ogt x (nc 9xzl atalz x.mz 9xg 9Z' ,92
ogz ot 'xlt {}sl x oez 9x0t 002 x (nz grg )re nz
6Z s ml x ooz txg 062 x (atz 8xg ilz )ct
09t 9 oel x oel 9x9 tlt )ot
0zt 9 mt lmI gxq :c
(qu sl (tl3ut o, UU qful UU qfu! uuJ qful UU qrul UU rlrul Hrftc nif,
15nO ONnOA t: :t I MO1J UIV

# oNnou ? uvtngNvl33u '3uvnos : 9Nll3no ]38vI f

otuDtslry ,iil:t/ll ozrt I 'IVl;rii \/.Luv)vr 'oz 'oN 1060r{ ueeo 'lr 'vNVcN3X y3tu3l_Nt V
 r+.

GRAFIK DATA UDARA { Materi Tambahan}

\
A. BY PASS AIR
Bagian dari udara yang dilewatkan ke Coil yang tidak menyentuh permukaan Coil adalah udara yang
di By Pass, penyebab utama dari kejadian ini adalah :

L. KonstruksiCoil.
2. Velocity Aliran udara. -
Konstruksi Coil : 1 Fin/inch By Pass besar.
7 Fin/inch By Pass kecil.
Velocity Aliran : Pada Velocity yang rendahrBy Pass
lebih kecil dibanding pada Velocity
yang tinggi.

Contoh: Ep, = 80'F

Loe = 60 "F
Surface CoilTemp. = 50 "F
Maka : By Pass Factor= 60 - 50 =10 = 0.33
80-50 30

Berarti Coil menyebabkan Temperature Leaving Drop 20" (2/3 Bagian) dari beda Temperature (A t ).

B. APPARATUS DEWPOINT

Pada contoh di atas, maka Temperature permukaan Coil digunakan untuk mendapatkan nilai By Pass
Factor. Saat dilewati Coil , maka Temperature Entering 80'F dB Drop menjadi Temperature Leaving Coil
yaitu 60'F dB, sedangkan Temperature permukaan coil adalah 50"F dB.
Bila dikehendaki Leaving lebih rendah, maka luas permukaan coil harus diperluas, antaranya dengan
menambahkan Row Coil yang kedua. Jadi saat keluar / meninggalkan Row yang pertama dengan
Temperature 60"F dB, saat melewati Row kedua akan Drop dan Leaving Row kedua dengan Temperature
antara 60"F dB dan 50"F dB. Demikian setiap penambahan Row akan menurunkan Temperaturenya. Saat
Leaving Temperature menjadi sama dengan Temperature permukaan coil, maka udara disebut menjadi
jenuh (Saturated), karena mencapai Dew-Pointnya. Coil Surface Temperature atau Temperature
permukaan coil inidisebut : Apparatus Dew-Point.

C. ENTHATPHY

Enthalphy adalah Total Heat Content, berartijumlah Heat yang ada di udara maupun
di Moisture.Satuannya : BTU/Ib.

TRAINING PROGRAM
---7 I
/
D. AIR MIXTURE

Diketahui data udara :

Total Air Quantity : 2000CFM

Return Air Quantity : 1000CFM
Temperature Return : 80'F dB / 62"F wB
Outdoor Air Quantity : 1000CFM
Outdoor Air Temp. : 90"F dB / 75'F wB

1. Gambarkan posisi Outdoor Air : Titik Q

2. Gambarkan posisi Return Air : Titik A
3. Tarik garis OA atau AO
4. Return Air = 1000 = 0.5 atau 50%
TotalAir 2000
5. Outdoor Air = 1000 =5OTo dariTotal Air
2000
6. Temp.Difference antara Outdoor dan
Return :

90 - 80 = 10'F dB
\- 7. Temp. Mixture : 90"F - ( 0.5 x 1-0"F ) =
85"F dB
8. Tentukan Temp. wB dari Mixture didapat :

69"F wB

E. COOTING & DEHUMIDIFYING

Data udara : Outdoor Air 95"F dB / 78"F wB

Room 78"F dB |\O%RH
cFMoA 900
cFMdA 9000

1. Gambarkan posisi Outdoor, titik Q.

2. Posisi lndoor atau Room Temp. ; kemudian
tarik garis QA
3. Tentukan posisi Entering Coil
(Mixture kondisi)
\ EdB = 78' + 900 ( 95'- 78" )
9000
= 79.7" F
'C7l,7
EwB = 66.30"F wB
4. Bila L.A.T = 60.60"FdB/58.10'F wB
5. Maka didapat RSHF = 0.91
6. Bila dari E ditarik garis ke L, maka kepanjangannya -
akan memotong garis Saturated pada 55.90"F ; inilah ADP.

r) CFMOA
Rumus : E6s = TRM + l roo - f*rl
CFMdA T )
Catatan: dA=SA
-
,/
TRAINING PROGRAM
7 r.,

#?- r#
-(E PT. KARYA INTERTEK KEN.ANA 3# l^'\
!,, l€t*$ j

PANDUAN UNTUK ESTIMASI PEMAKAIAN DEHUMIDIFIER UNTUK

PENENTUAN KONDISI RUANGAN
\
MISALNYA : 1. Beberapa Ruangan darisuatu Area akan dikondisikan dengan datadata sbb :

Temp. : 24"C -) =
RH : 4'o/o j "" 8.4 Srlf' ( dari Psychrometric Chart ).

2. Pengkondisian Udara Ruangan tersebut dengan menggunakan Chiller System.

3. KondisiUdara Luar :

Temp. : 33 "C dB / 60.40 %

FA ; 'l0o/o

PERHATIKAN DIAGRAM DI BAVI'AH :

\-'
)\-
7.59r/kg3 fH*ifbUl^g
93%

rslo crn
fzosoa U.r

oon
rl,E

PENJELASAN:

l. a. Langkah awal menghitung kapasitas pendinginan dari Ruangan-ruangan tersebut

*
( anggaplah cooling capacity dari Air Flow Rate untuk Ruangan-ruangan tersebut sudah didapat).

b. Misalkan : Mesin yang akan digunakan untuk mengkondisikan Ruangan pakaiAHU dengan
- Air Flow Rate : 1,700CFM
- Lvg.A.Temp : 10.60 "C dB / 10.00 "C wB
ll. Dengan cara Tryal and Enor : Akan didapat Unit Dehumidifier yang sesuai dengan kebutuhan
( kebutuhan DH : t 35% dari Total Air Flow dari Ruangan )

D:FL82009\panduan estimasi 1 12
 kenaikan Temperatur i 'C menjadiZS
JC.Oan
Return Air 1530 CFM , dengan estimasiada
Mc dianggap tetap 8.40 gr/Kg , dari Psychrometric Chart didapat RH = 44olo.

By Pass
Estimasi Air Flow Rate t 65% dari Totial atau = 935 CFM , sedangkan T ; Mc dan RH tetap.

@ Uasuf ke DH ( Proces Air ) t 595 CFM sedangkan T ; Mc dan RH tetap. \

@ eroces Air 595 CFM = 1011.50 CMH , maka pemilihan :

a. Unit DH (Munter) yang mendekatiadalah Type ML 1100.
b. Proces pembacaan pada Grafik Munter ( pakaiyang Silica Gel (S) Rotors ).
. Plot Mc :
8.40 gr/Kg lalu tarik garis vertikal dan horisontal hingga memotong Mc dry Air dan
grafik T. 20 'C - i..
u pr
t
didapat : i.sogr/Kg dan AT : 17.40"C ,{-P {trhtt {l a* r fi Yuqtu\f
a (4

maka : TotalDryAirTemPeratur = 2{"c + 17.40"c -+ |6,Y'(" ''

= 42.40"C j:
Lll\ 1/ t)
&
e"
Dengan f. = 42.40'C dan Mc = 2.50 gr/Kg
setelah diplot di Psychrometric didapat RH = 5o/o

o tn
25 x935 + 42.40x 595
tr@a
\.
28.60'C ,,
I
ae.
4 t)
*-.;l. "
. -- -'-*l ft
1530
N
t/ .,.
+ \ ./'
b. 8.40 x 935 2.5O x 595 L - t!-.
6.10 gr/Kg
It/]
1530 ti(

git{l/
tl l/ {

@a.33 x170 + 28.60 x 1530 i

29.00 "c !__-i--
1700 *-.p
b. 20.30 x 170 + 6.10 x 1530
&, &'t
7.50 gr/Kg
1700

Selama udara yang masuk dan keluar Gooling CoilAHU , tidak ada kebocoran pada saluran -
udara maka udara yang keluar dari AHU Mc nya tetap : 7.50 gr/Kg.
Pada tahap ini ada proses penurunan Temperatur oleh AHU menjadi {0.60 'C sehingga Rh nya
F- naik menjadi 93%.
u Air Flow dariAHU menuju Ruangan mengalami kenaikan Temperatur serta penurunan RH ,

bisa diamati di Psychrometric.

Jakarta, 06 Februari 2009

Drs, Thomas.S
Ka.Bag.Engineering

D:\FllEl2dl9lpanduan estimasi ' 2t2