Pentingnya Sabar Saat Puasa

.‫ات‬ ُ ‫ َو ِب َت ْو ِف ْي ِق ِه َت َت َح َّق ُق ْال َم َقاصِ ُد َو ْال َغا َي‬،‫ات‬ ُ ‫ َو ِب َفضْ لِ ِه َت َت َن َّز ُل ْال َخي َْر‬،‫ات‬
ُ ‫ات َو ْال َب َر َك‬ ُ ‫ْال َحمْ ُد هلِل ِ الَّذِيْ ِبنِعْ َم ِت ِه َت ِت ُّم الصَّال َِح‬
ْ‫ارك‬ ِ ‫ص ِّل َو َسلِّ ْم َو َب‬َ ‫ اللهم‬.ُ‫ْك َل ُه َوَأ ْش َه ُد َأنْ م َُح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُ ُه اَل َن ِبيَّ َبعْ دَ ه‬ َ ‫َأ ْش َه ُد َأنْ اَل ِإ َل َه ِإاَّل هللاُ َوحْ دَ هُ اَل َش ِري‬
َ ‫الحاضِ ر ُْو َن ُأ ْوصِ ْي ُك ْم َوِإي‬
‫َّاي ِب َت ْق َوى‬ َ ‫ َف َيا آ ُّي َها‬،‫ َأمَّا َبعْ ُد‬.‫الطاه ِِري َْن‬
َّ ‫صحْ ِب ِه الم َُجا ِه ِدي َْن‬ َ ‫َع َلى َس ِّي ِد َنا م َُح َّم ٍد َو َع َلى آلِ ِه َو‬
َّ‫ َو َت َزوَّ ُدوا َفِإن‬،‫ُون‬َ ‫ِين آ َم ُنوا ا َّتقُوا هَّللا َ َح َّق ُت َقا ِت ِه َواَل َتمُو ُتنَّ ِإاَّل َوَأ ْن ُت ْم مُسْ لِم‬ َ ‫ َيا َأ ُّي َها الَّذ‬.‫اع ِت ِه َل َعلَّ ُك ْم ُت ْفلِح ُْو َن‬
َ ‫هللا َو َط‬
ِ
‫الزا ِد ال َّت ْق َوى‬َّ ‫ َخي َْر‬.
Hadirin Sholat Jum’at ingkang bingah, lumantar mimbar menika para Khatib ngajak kita
tansah ningkataken taqwa dhumateng Allah SWT.
Kanthi netepi dhawuhipun Allah SWT.
Lan ugi usaha supados tansah saged nebihi laranganipun.
Semanten ugi nglampahi sunnahipun Nabi Muhammad SAW wonten ing pagesangan.
Supados kasampurnan iman lan taqwa dhumateng Allah SWT lan Rasulipun.
Para rawuh ingkang kinurmatan dening Allah SWT, salah satunggalipun hakekatipun
pasa inggih punika sabar.

Temtunipun sabar ing rangka taqwa dhumateng Allah SWT.

Sabar minangka sifat sing penting banget kanggo saben Muslim.
Ing Al Qur'an ing surat Az-Zumar ayat 10 Allah SWT ngandika
ّ ٰ ‫ق‍ُ ْل ٰي ِع َبا ِد الَّ ِذي َْن ٰا َم ُنوا ا َّتقُ ْوا َر َّب ُك ْم ۗلِلَّ ِذي َْن اَحْ َس ُن ْوا فِيْ ٰه ِذ ِه ال ُّد ْن َيا َح َس َن ٌة َۗواَرْ ضُ هّٰللا ِ َواسِ َع ٌة ۗ ِا َّن َما ي َُو َّفى ال‬
‫ص ِبر ُْو َن‬
ٍ ‫اَجْ َر ُه ْم ِب َغي ِْر ح َِسا‬
‫ب‬
Artinya:
"Katakanlah (Muhammad), “Wahai hamba-hamba-Ku yang beriman! Bertakwalah
kepada Tuhanmu.”
"Bagi orang-orang yang berbuat baik di dunia ini akan memperoleh kebaikan,"
"Dan bumi Allah itu luas,"
"Hanya orang-orang yang bersabarlah yang disempurnakan pahalanya tanpa batas,"
Malah Allah SWT nerangake yen sabar iku senjatane umat Islam.
Nalika ngadhepi maneka warna pacoban lan musibah, Allah SWT paring donga lan
Sabat minangka cara kanggo nyuwun pitulungan marang Panjenengane.
ّ ٰ ‫صب ِْر َوالص َّٰلو ِة ۗ اِنَّ هّٰللا َ َم َع ال‬
‫ص ِب ِري َْن‬ َّ ‫ٰ ٓيا َ ُّي َها الَّ ِذي َْن ٰا َم ُنوا اسْ َت ِع ْي ُن ْوا ِبال‬
Artinya:
"Wahai orang-orang yang beriman! Mohonlah pertolongan (kepada Allah) dengan sabar
dan salat. Sungguh, Allah beserta orang-orang yang sabar ," QS. (Al-baqarah ayat 15)
Pramila sumangga kita sedaya kanthi sabar lan telaten nglajengaken usaha ningkataken
kualitas iman dhumateng Allah SWT wonten ing wulan siyam wulan Ramadhan menika.
Sinambi nyuwun pangapunten.
Supados rampungipun wulan Ramadhan menika kita kalebet tiyang ingkang bejo.
Ingkang pinaringan ampunan lan Maghfirah saking Allah SWT.
Kanjeng Nabi Muhammad SAW ngendika: "Man shama Ramadana faithan wahtisaban
gufira lahu ma taqaddama min dzanbihi".
Artinya:
‫‪"Barangsiapa berpuasa di siang harinya dengan keimanan dan keikhlasan maka akan‬‬
‫"‪diampuni dosa-dosanya yang terdahulu,‬‬
‫‪Mula, kita uga kudu sabar.‬‬
‫‪Kuwat-kuwat kanggo ngisi baris ngarep ing ibadah Sholat Tarawih ing wayah wengi ing‬‬
‫‪wulan Puasa Ramadhan nganti dina pungkasan.‬‬
‫‪Rasulullah SAW ugi ngendika:‬‬
‫"‪"Man qama Ramadhana faithan wahtisaban gufira lahu ma taqaddama min dzanbihi‬‬
‫‪Artinya:‬‬
‫‪"Barangsiapa mendirikan shalat di waktu malamnya Ramadan dengan keimanan dan‬‬
‫"‪keikhlasan maka akan diampuni dosa-dosanya yang terdahulu,‬‬
‫‪Pungkasan, mugi-mugi kita sedaya kalebet tiyang ingkang dipun paringi berkah saha‬‬
‫‪Maghfirah dening Allah SWT ing wulan ingkang mulya punika.‬‬
‫الذ ْك ِر ْال َح ِكي ِْم َأقُ ْو ُل َق ْولِي َه َذا َوَأسْ َت ْغ ِف ُر‬
‫ت َو ِّ‬ ‫‍ار َك هللاُ لِي َو َل ُك ْم فِي ْالقُرْ ِ‬
‫آن ْال َعظِ ي ِْم َو َن َف َعنِي َوِإيَّا ُك ْم ِب َما ِف ْي ِه م َِن اآل َيا ِ‬ ‫َ‍ب َ‬
‫اِئر ْالمُسْ لِ ِمي َْن َفاسْ َت ْغ ِفر ُْوهُ َو ُت ْوبُوا ِإ َل ْي ِه ِإ َّن ُه ه َُو ال َّتوَّ ابُ الرَّ ِحي ِْم‬
‫هللا ْال َعظِ ْي َم لِي َو َل ُك ْم َول َِس ِ‬
‫َ‬
‫‪# Khutbah ke Dua‬‬
‫ْك َلهُ‪،‬‬ ‫هلل َع َلى َفضْ لِهِ‪َ ،‬وِإحْ َسا ِنهِ‪َ ،‬وَأ ْش ُك ُرهُ َع َلى َت ْو ِف ْي ِق ِه َوامْ ِت َنا ِنهِ‪َ ،‬وَأ ْش َه ُد َأنْ اَل ِإل َه ِإاَّل هللاُ َوحْ دَ هُ اَل َش ِري َ‬ ‫اَ ْل َحمْ ُد ِ‬
‫صحْ ِب ِه الم َُجا ِه ِدي َْن‬ ‫اركْ َع َلى َس ِّي ِد َنا م َُح َّم ٍد َو َع َلى آلِ ِه َو َ‬ ‫ص ِّل َو َسلِّ ْم َو َب ِ‬ ‫َوَأ ْش َه ُد َأنَّ م َُحمَّداً َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُهُ‪ ،‬اللهم َ‬
‫الطاه ِِري َْن‪َ ،‬أمَّا َبعْ ُد‬ ‫‪َّ :‬‬
‫ص اَل َت ُد ْو ُم َوِإنَّ ْال َح َيا َة َزاِئ َل ٌة‬ ‫ت مُمْ ِك َن ًة َل ُك ْم َو ُم َيس ََّر ًة َل ُك ْم َفِإنَّ ْالفُرْ َ‬ ‫هللا‪َ ،‬و َبادَ رُوا ِب ْال َخي َْرا ِ‬ ‫ً‬
‫ت َما دَ ا َم ْ‬ ‫هللا‪ ،‬عِ َبادَ ِ‬ ‫َفا ّتقُوا َ‬
‫‪َ .‬وِإنَّ ْال َع َم َل َباقِي َع َلى َخي ِْر ِه َأ ْو َشرِّ ِه‬
‫صلَّى هللاُ َع َل ْي ِه َو َسلَّ َم‪َ ،‬و َشرُّ اُأْلم ُْو ِر مُحْ دَ َثا ُت َها‪،‬‬ ‫ي م َُح َّم ٍد َ‬ ‫هللا‪َ ،‬و َخي َْر ْال َه ْديِ َه ْد ُ‬ ‫ث ِك َتابُ ِ‬ ‫َواعْ َلمُوا َأنَّ َخي َْر ْال َح ِد ْي ِ‬
‫ضاَل َل ٌة‬ ‫‪َ .‬و ُك ُّل ِب ْد َع ٍة َ‬
‫مْر َعظِ ي ٍْم َف َقا َل‬ ‫هللا َأ َم َر ُك ْم ِبَأ ٍ‬ ‫ار ُث َّم اعْ َلمُوا َأنَّ َ‬ ‫َّ َّ‬
‫اع ِة َو َمنْ َشذ َشذ فِي ال َّن ِ‬ ‫هللا َع َلى ْال َج َم َ‬ ‫اعةِ‪َ ،‬فِإنَّ َيدَ ا ِ‬ ‫َو َع َل ْي ُك ْم ِب ْال َج َم َ‬
‫ص ِّل‬ ‫صلُّوا َع َل ْي ِه َو َسلِّمُوا َتسْ لِيمًا)‪ ،‬اللَّ ُه َّم َ‬ ‫ِين آ َم ُنوا َ‬ ‫ون َع َلى ال َّن ِبيِّ َيا َأ ُّي َها الَّذ َ‬ ‫ُسب َْحا َن ُه َو َت َعا َلى (ِإنَّ هَّللا َ َومَالِئ َك َت ُه ي َ‬
‫ُصلُّ َ‬
‫ض اللَّ ُه َّم َعنْ ُخ َل َفاِئ ِه الرَّ اشِ ِدي َْن‪،‬اَألِئ َّم ِة ْال َم ْه ِد ِّيي َْن‪َ ،‬أ ِبي َب ْك ٍر‪َ ،‬و ُع َم َر‪،‬‬ ‫ِك َو َرس ُْول َِك َن ِب ِّي َنا م َُح َّمدٍ‪َ ،‬وارْ َ‬ ‫َو َسلِّ ْم َع َلى َع ْبد َ‬
‫ْن‬ ‫ان ِإ َلى َي ْو ِم ال ِّدي ِ‬ ‫ان‪َ ،‬و َعلِيٍّ ‪َ ،‬و َع ِن الص ََّحا َب ِة َأجْ َم ِعي َْن‪َ ،‬و َع ِن ال َّت ِاب ِعي َْن‪َ ،‬و َمنْ َت ِب َع ُه ْم بِِإحْ َس ٍ‬ ‫‪َ .‬وع ُْث َم َ‬
‫ُطمَِئ ّنا ً‬ ‫ْن‪َ ،‬واجْ َع ْل َه َذا ْال َب َلدَ آمِنا ً م ْ‬ ‫اللَّ ُه َّم َأعِ َّز اِإْلسْ اَل َم َو ْالمُسْ لِ ِمي َْن‪َ ،‬وَأ ِذ َّل ال ِّشرْ َك َو ْال ُم ْش ِر ِكي َْن‪َ ،‬ودَ مِّرْ َأعْ دَ ا َء ال ِّدي ِ‬
‫اب‬ ‫ان‪ ،‬اللَّ ُه َّم ارْ ُز ْق َنا ِف ْي ِه ْالقُوَّ َة َوااْل ِحْ ت َِس َ‬ ‫ض َ‬ ‫اركْ َل َنا فِي َشه ِْر َر َم َ‬ ‫اِئر ِباَل ِد ْالمُسْ لِ ِمي َْن َيا َربَّ ْال َعا َل ِمي َْن‪ ،‬اللَّ ُه َّم َب ِ‬ ‫َو َس ِ‬
‫ضاِئلِ ِه َو َم َغا ِن ِم ِه َما َيسَّرْ َت ُه َل َنا‪،‬‬ ‫ِك‪ ،‬اللَّ ُه َّم ارْ ُز ْق َنا مِنْ َف َ‬ ‫ش ْك ِر َك َوحُسْ ِن عِ َبادَ ت َ‬ ‫َأ‬
‫ْال َع َم َل الصَّال َِح‪ ،‬اللَّ ُه َّم عِ َّنا َع َلى ذ ِْك ِر َك َو ُ‬
‫ت ال َّسمِي ُع ْال َعلِي ُم)‪ ،‬اللَّ ُه َّم‬ ‫(ر َّب َنا َت َق َّب ْل ِم َّنا ِإ َّن َك َأ ْن َ‬
‫اع‪َ ،‬‬ ‫ض َي ِ‬‫اللَّ ُه َّم َأعِ َّنا َع َلى صِ َيا ِم ِه َو ِق َيا ِم ِه َو ِح ْفظِ َأيَّا ِم ِه م َِن ْال ِخ َل ِل َوال ِّ‬
‫ضالِّي َْن َواَل مُضِ لِّي َْن‪ ،‬اللَّ ُه َّم َأصْ لِحْ ِب َطا َن َت ُه ْم َوَأ ْبع ِْد َع ْن ُه ْم ِب َطا َن َة‬ ‫َأصْ لِحْ وُ اَّل ةُ ًأم ًْو ِر َنا َواجْ َع ْل ُه ْم هُدَ ا َة مهدين َغي َْر َ‬
‫‪.‬السُّو ِء َو ْال ُم ْفسِ ِدي َْن َيا َربَّ ْال َعا َل ِمي َْن‬
‫ان َوِإي َتا ِء ذِي ْالقُرْ َبى َو َي ْن َهى َعنْ ْال َفحْ َشا ِء َو ْالمُن َكر َو ْال َب ْغي َيع ُ‬ ‫ْأ‬
‫ِظ ُك ْم َل َعلَّ ُك ْم‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫عبادَ هللا‪ِ( ،‬إنَّ هَّللا َ َي ُم ُر ِب ْال َع ْد ِل َواِإلحْ َس ِ‬
‫ان َبعْ دَ َت ْوكِي ِد َها َو َق ْد َج َع ْل ُت ْم هَّللا َ َع َل ْي ُك ْم َكفِيالً ِإنَّ هَّللا َ َيعْ َل ُم‬ ‫)‪(،‬وَأ ْوفُوا ِب َع ْه ِد هَّللا ِ ِإ َذا َعا َه ْد ُت ْم َوال َتنقُضُوا اَأل ْي َم َ‬ ‫ُون َ‬ ‫َت َذ َّكر َ‬
‫هللا َأ ْك َبر‪ ،‬وهللاُ َيعْ َل ُم َما َتصْ َنع ُْو َن‬ ‫هللا َي ْذ ُكرْ ُك ْم‪َ ،‬وا ْش ُكر ُْوهُ َع َلى ن َِع ِم ِه َي ِز ْد ُك ْم‪َ ،‬و َلذ ِْك ُر ِ‬ ‫ون)‪َ ،‬ف ْاذ ُكرُوا َ‬ ‫‪َ .‬ما َت ْف َعلُ َ‬

‫‪Sejatine Poso Romadhon‬‬

Khutbah I

‫ َأ ْش َه ُد َأنْ اَل اِل َه‬، ‫اِئر‬

َ ‫ص‬ َ ‫ْق َأ ْو َلى ْال َب‬ َ ‫ب ْال َح‬
ِ ‫اِئر ِا َلى َط ِري‬ َ ‫ َف َهدى ْال َق ْل‬، ‫اِئر‬ َ ‫ َو َن َّقى الس ََّر‬، ‫اِئر‬
َ ‫ض َم‬ َّ ‫هلل الَّذِي َأصْ َل َح ال‬
ِ ‫اَ ْل َحمْ ُد‬
‫ اللهم‬، ‫ َوَأ ْش َه ُد َأنَّ م َُح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُه َن ِبيُّ ْالمُصْ َط َفى ْال َف ِقيْر‬، ‫ْك َل ُه َربُّ ْالع َِّزة َو ْالبَصِ ي ِْر‬ َ ‫ِإاَّل هللاُ َوحْ دَ هُ اَل َش ِري‬
‫اركْ َع َلى َس ِّي ِد َنا مُح َّم ٍد َخا َت ِم اَأْل ْن ِب َيا ِء َو ْالمُرْ َسلِي َْن َو َعلى آلِ ِه وَأصْ َح ِاب ِه َأجْ َم ِعي َْن‬
ِ ‫ص ِّل َو َسلِّ ْم َو َب‬ َ

ِ ْ‫الى فِي ْالقُر‬

:‫ان ْال َك ِري ْم‬ َ ‫هللا َو َط‬
َ ‫ َقا َل هللاُ َت َع‬، ْ‫اع ِت ِه َل َعلَّ ُك ْم ُت ْفلِح ُْون‬ ُ ‫ ْأو‬،‫ َف َياأ ُّي َها اِإل ْخ َوان‬:‫َأمَّا َبعْ ُد‬
ِ ‫ص ْي ُك ْم َو َن ْفسِ يْ ِب َت ْق َوى‬
ْ‫ يُصْ لِح‬،‫ِين َآ َم ُنوا ا َّتقُوا هللا َوقُولُوا َق ْواًل َسدِي ًدا‬ َ ‫ َيا َأ ُّي َها الَّذ‬:‫هللا الرَّ حْ ٰم ِن الرَّ ِحي ِْم‬
ِ ‫ ِبسْ ِم‬،‫ان الرَّ ِجيْم‬ ِ ‫ْط‬ ِ ‫َأع ُْو ُذ ِبا‬
َ ‫هلل م َِن الَّشي‬
َ ُ‫صدَ َق هللا‬
‫العظِ ي ْم‬ َ ،‫از َف ْو ًزا َعظِ يمًا‬ َ ‫َل ُك ْم َأعْ َما َل ُك ْم َو َي ْغفِرْ َل ُك ْم ُذ ُنو َب ُك ْم َو َمنْ يُطِ ِع هللا َو َرسُو َل ُه َف َق ْد َف‬
Ma’syirol Muslimin Rahimakumullah

Monggo kito sami taqwa lan taat marang Gusti Allah, wonten ing pundi kemawon
kawontenan kito, rame utawi sepi, kanthi tansah nindakaken sedoyo perintah lan nebihi
sedoyo awisanipun, supados kita tansah pikantuk rahmat lan kanugrahan saking Gusti
Allah, Amiin.

Sholawat serto salam keaturaken dumateng Kanjeng Nabi Muhammad ingkang paring
pituduh lan paring tupo tulodo kesaenan marang kito sedoyo, sehinggo kito saget
paham lan mangertosi bab agomo Islam. Termasuk bab poso.

Sampun jelas, bilih ing lebete wulan Ramadan katah kesaenan ingkang saget dipun
alap, salah setunggale amalan poso. Miturut Al-Qur’an bilih hikmahe poso nggih meniko
supados kito langkung taqwo dumateng Allah. Wonten surat al-Baqarah dipun
dawuhake:

‫ِب َع َلى الَّ ِذي َْن مِنْ َق ْبلِ ُك ْم َل َعلَّ ُك ْم َت َّتقُ ْو ۙ َن‬
َ ‫ص َيا ُم َك َما ُكت‬ َ ‫ٰ ٓيا َ ُّي َها الَّ ِذي َْن ٰا َم ُن ْوا ُكت‬
ِّ ‫ِب َع َل ْي ُك ُم ال‬
Artosipun: Hai wong-wong kang podo iman, diwajibake tumrap siro kabeh poso kang
wis diwajibaken tumrap wong kang sakdurunge siro, supoyo siro podo taqwo.
(Al-Baqarah 183)

Ayat meniko ngimutaken dumateng kito supados ibadah poso saben wulan Ramadan
ampun ngantos dipun lampahi namung ngempet dahar lan ngunjuk kimawon, ananging
kedah saget nambahi raos ajrih kito dumateng Gusti Allah. Kranten katah tiyang
ingkang ngelampahi poso namung angsal ngelak lan luweh, kranten mboten saget
nggayuh hikmahe poso. Kanjeng Nabi dawuh:

َ ‫اِئم َلي‬
‫ْس َل ُه‬ ٍ ‫ْس َل ُه مِنْ صِ َيا ِم ِه َّإال ْالج ُْو ِع َورُبَّ َق‬
َ ‫اِئم َلي‬
ٍ ‫ص‬ َ َّ‫صلَّي هللاُ َع َل ْي ِه َو َسلَّ َم رُب‬ ِ ‫َعنْ َأ ِبي هريرة َقا َل َرس ُْو ُل‬
َ ‫هللا‬
‫)مِنْ ِق َيا ِم ِه ِإاَّل ال َّس َهر (رواه النسائي‬
Artosipun: Saking Abu Hurairah, Kanjeng Nabi dawuh, pinten-pinten tiyang poso mboten
angsal ganjaran, kejobo luwe lan ngelak. Pinten-pinten tiyang sholat wengi mboten
angsal ganjaran kejobo ngelilir wengi kemawon (HR An-Nasai).
 Jama’ah Muslimin Rahimakumullah

Sepindah maleh, kito kedah imut bilih sejatine poso Romadhon puniko mboten namung
ngempet ngelak lan luwe, ananging ugi nggulo wentah jasmani lan ruhani. Kelawan
poso kito kedah ngelatih sabar, lan ngempet sedoyo kekarepan keenakan ingkang saget
mengku doso ingkang dados kesenengane howo nafsu.

Pramila poso kito ampun ngantos namung ngeker tutuk saking perkawis ingkang
lumebet kemawon, ananging ingkang langkung penting nggih meniko njogo tutuk
saking perkawis ingkang awon, kados guneman olo, adu-adu, rasan-rasan lan goroh.

Poso Ramadhan ndidik kito supados ningkataken sifat kumawulo kanti amal ibadah
soho amal sosial, keranten saklebetipun wulan Ramadhan kito mboten namung poso
kimawon, ananging ugi ngatahaken ibadah kados shalat tarawih dalunipun, tadarus Al
Qur’an, giyatipun pengaosan, mekaten ugi amal sosial, kados ngatahaken shadaqah,
silaturrahim, ngabekti dateng tiyang sepuh, welas asih dateng sederek lan sanesipun,
ingkang sedoyo wau saget kita raosaken, saget meningkat ketimbang wekdal sanesipun
wulan Ramadan.

Poro Sederek Muslimin Rahimakumullah

Tiyang ingkang ngelampahi poso niku ugi saget dipun pada'aken kados tiyang berjihad,
artosipun bilih tiyang mukmin ing wulan Ramadhan sejatine ngelampahi jihad kaleh,
inggih puniko:

1. Jihad kangge piyambake ing wekdal rahino kanti nindakkaken puasa.

2. Jihad ing wekdal dalu kanti nindakaken shalat malam, kados tarawih, tahajud.

Pramilo, sinten kimawon ingkang saget ngelampahi jihad kaleh kasebat lan netepi
sabar. Insyaallah bakal dipun paringi ganjaran saking ngersane Gusti Allah. Mugi-mugi
kito pinaringan kekuatan lan maunah saking Gusti Allah sehinggo semangat, cancut
taliwondo, ngelampahi poso Ramadhan lan ngasilaken hikmah ingkang katah tumrap
kita sedoyo, soho ditompo wonten ngersanipun Gusti Allah.

‫ با َ َر َك‬.‫ِين آ َم ُنوا ا َّتقُوا هَّللا َ َوقُولُوا َق ْواًل َسدِي ًدا‬ َ ‫ َيا َأ ُّي َها الَّذ‬:‫من الرَّ حِي ْم‬
ِ ْ‫هللا الرَّ ح‬
ِ ‫ ِبسْ ِم‬،‫ْطان الرَّ ِجي ْم‬ ِ ‫هلل م َِن ال َّشي‬ ُ ‫أع‬
ِ ‫ُوذ ِبا‬
ٌ‫ك َبرٌّ َرُؤ ْوف‬ َ ‫ت وذ ِْك ِر‬
ٌ ِ‫ إ ّن ُه َتعا َ َلى َجوّ ا ٌد َك ِر ْي ٌم َمل‬.‫الح ِكي ِْم‬ ِ ‫ َو َن َف َعنِيْ َوِإيّا ُك ْم ِباآليا‬،‫العظِ ي ِْم‬
َ ‫آن‬ِ ْ‫هللاُ لِيْ َولك ْم فِي القُر‬
‫َر ِح ْي ٌم‬

Khutbah II

‫ْك َل ُه َوَأ ْش َه ُد‬َ ‫الَ ِا َل َه ِإالَّ هللاُ َوهللاُ َوحْ دَ هُ الَ َش ِري‬
‫َع َلى َس ِّي ِد َنا م َُح َّم ٍد ِو َع َلى اَلِ ِه َوَأصْ َح ِاب ِه َو َسلِّ ْم‬
‫َتسْ لِ ْيمًا كِثيْرً ا‬
ْ‫ َوَأ ْش َه ُد َأن‬.ِ‫لى َت ْو ِف ْي ِق ِه َواِمْ ِت َنا ِنه‬
َ ‫لى ِإحْ َسا ِن ِه َوال ُّش ْك ُر َل ُه َع‬ ِ ‫اَ ْل َحمْ ُد‬
َ ‫هلل َع‬
‫ص ِّل‬َ ‫ الل ُه َّم‬.ِ‫إلى ِرضْ َوا ِنه‬ َ ‫أنَّ َسيِّدَ َنا م َُح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُ ُه ال َّداعِ ى‬
‫مْر َبدَ َأ ِف ْي ِه ِب َن ْفسِ ِه َو َثـ َنى ِب َمآل‬ ‫هللا ِف ْي َما َأ َم َر َوا ْن َته ُْوا َعمَّا َن َهى َواعْ َلم ُْوا َأنَّ َ‬
‫هللا َأ َم َر ُك ْم ِبَأ ٍ‬ ‫َأمَّا َبعْ ُد َفيا َ اَ ُّي َها ال َّناسُ ِا َّتقُوا َ‬
‫صلُّ ْوا َع َل ْي ِه َو َسلِّم ُْوا َتسْ لِ ْيمًا‪ .‬الل ُه َّم‬
‫لى ال َّن ِبى يآ اَ ُّي َها الَّ ِذي َْن آ َم ُن ْوا َ‬
‫ُصلُّ ْو َن َع َ‬ ‫ِئ َك ِت ِه ِبقُ ْدسِ ِه َو َقا َل َتعا َ َلى ِإنَّ َ‬
‫هللا َومَآلِئ َك َت ُه ي َ‬
‫ض اللّ ُه َّم َع ِن ْال ُخ َل َفا ِء‬ ‫يآِئك َو ُر ُسل َِك َومَآلِئ َك ِة ْال ُم َقرَّ ِبي َْن َوارْ َ‬ ‫آل َس ِّيدِنا َ م َُح َّم ٍد َو َع َلى اَ ْن ِب َ‬
‫ص ِّل َع َلى َس ِّي ِد َنا م َُح َّم ٍد َو َع َلى ِ‬ ‫َ‬
‫ان ِا َلى َي ْو ِم‬ ‫الرَّ اشِ ِدي َْن َأ ِبى َب ْك ٍر َو ُع َمر َوع ُْث َمان َو َعلِىّ َو َعنْ َب ِق َّي ِة الص ََّحا َب ِة َوال َّت ِاب ِعي َْن َو َت ِابعِي ال َّت ِاب ِعي َْن َل ُه ْم ِباِحْ َس ٍ‬
‫ِك َيا َأرْ َح َم الرَّ ا ِح ِمي َْن‬ ‫ض َع َّنا َم َع ُه ْم ِب َرحْ َمت َ‬ ‫ْن َوارْ َ‬ ‫ال ِّدي ِ‬

‫ت الل ُه َّم َأعِ َّز ْاِإلسْ الَ َم َو ْالمُسْ لِ ِمي َْن‬ ‫ت اَالَحْ يآ ِء ِم ْن ُه ْم َو ْاالَ َ‬
‫مْوا ِ‬ ‫ت َو ْالمُسْ لِ ِمي َْن َو ْالمُسْ لِ َما ِ‬ ‫اغفِرْ ل ِْلمُْؤ ِم ِني َْن َو ْالمُْؤ ِم َنا ِ‬ ‫اَلل ُه َّم ْ‬
‫اخ ُذ ْل َمنْ َخ َذ َل ْالمُسْ لِ ِمي َْن َو دَ مِّرْ‬ ‫ص َر ال ِّدي َْن َو ْ‬ ‫َوَأ ِذ َّل ال ِّشرْ َك َو ْال ُم ْش ِر ِكي َْن َوا ْنصُرْ عِ َبادَ َك ْالم َُوحِّ ِد َّي َة َوا ْنصُرْ َمنْ َن َ‬
‫الزالَ ِز َل َو ْالم َِح َن َوس ُْو َء ْال ِف ْت َن ِة َو ْالم َِح َن‬
‫ْن‪ .‬الل ُه َّم ْاد َفعْ َع َّنا ْال َبالَ َء َو ْا َلو َبا َء َو َّ‬
‫ِك ِإ َلى َي ْو َم ال ِّدي ِ‬
‫ْن َواعْ ِل َكلِ َمات َ‬ ‫َأعْ دَ ا َء ال ِّدي ِ‬
‫ان ْالمُسْ لِ ِمي َْن عآم ًَّة َيا َربَّ ْا َلعا َل ِمي َْن‪َ .‬ر َّب َنا آتِنا َ فِى‬ ‫َما َظ َه َر ِم ْن َها َو َما َب َط َن َعنْ َب َل ِد َنا ِا ْن ُدو ِنيْسِ يَّا خآص ًَّة َو َس ِ‬
‫اِئر ْالب ُْلدَ ِ‬
‫ار‬‫اب ال َّن ِ‬‫‪.‬ال ُّد ْن َيا َح َس َن ًة َوفِى ْاآلخ َِر ِة َح َس َن ًة َو ِق َنا َع َذ َ‬

‫بى َو َي ْن َهى َع ِن ْال َفحْ شآ ِء َو ْال ُم ْن َكر َو ْال َب ْغي َيع ُ‬

‫ِظ ُك ْم َل َعلَّ ُكم‬ ‫ان َوِإيْتآ ِء ذِي ْالقُرْ َ‬ ‫ْأ‬
‫ِ‬ ‫هللا َي ُم ُر ِباْ َلع ْد ِل َو ْاِإلحْ َس ِ‬
‫هللا ! ِإنَّ َ‬
‫عِ َبادَ ِ‬
‫ْ‬ ‫َأ‬
‫هللا ك َبرْ‬ ‫ْ‬
‫لى ن َِع ِم ِه َي ِز ْد ُك ْم َو َلذِك ُر ِ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫هللا ْا َلعظِ ْي َم َيذ ُكرْ ُك ْم َواش ُكر ُْوهُ َع َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫َتذ َّكر ُْو َن َواذ ُكرُوا َ‬

‫‪5 Anugrah Ramadhan‬‬

‫‪KHUTBAH PERTAMA‬‬

‫ص َي ِام َو ْال ِق َي ِام‪َ .‬وأ ْش َه ُد أنْ‬

‫ت و َشه َْر ال ّ‬
‫اعا ِ‬ ‫ت َو ْال َب َر َك ِة و َشه َْر َّ‬
‫الط َ‬ ‫ان َشه َْر ْال َخي َْرا ِ‬
‫ض َ‬‫ْال َحمْ ُد هّلِل ِ ا َلذِى َج َع َل َشه َْر َر َم َ‬
‫ان م َِن‬ ‫ض َ‬ ‫ض َو َج َع َل َشه َْر َر َم َ‬ ‫َّام َع َلى َبعْ ٍ‬ ‫ض ال ُّشه ُْو ِر َواالَي ِ‬ ‫ض َل َبعْ َ‬ ‫ْك َل ُه الّذِى َف َّ‬ ‫ال اِل َه اِال هللاُ َوحْ دَ هُ ال َش ِري َ‬
‫َّام ْالك َِر ِام َوأ ْش َه ُد أنَّ َسيِّدَ َنا م َُح ّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُ ُه الَّذِى أرْ َس َل ُه هللاُ َرحْ َم ًة ل ِْل َعا َل ِمي َْن‪.‬‬ ‫ْ َ‬
‫ال ُّشه ُْو ِر العِظ ِام َوأيَّا َم ُه م َِن االي ِ‬
‫ان الرَّ ِجي ِْم‪:‬‬
‫ْط ِ‬ ‫ار َك َو َت َعا َلى‪َ ،‬أع ُْو ُذ ِبا ِ‬
‫هلل م َِن ال َّشي َ‬ ‫ْث َقا َل َت َب َ‬ ‫هللا‪ُ ،‬أ ْوصِ ْي ُك ْم َو َن ْفسِ يْ ِب َت ْق َوى ِ‬
‫هللا َع َّز َو َج َّل َحي ُ‬ ‫عِ َبادَ ِ‬
‫ث ِم ْن ُه َما ِر َجااًل َك ِثيرً ا َون َِسا ًء َوا َّتقُوا‬
‫س َواحِدَ ٍة َو َخ َل َق ِم ْن َها َز ْو َج َها َو َب َّ‬ ‫َيا َأ ُّي َها ال َّناسُ ا َّتقُوا َر َّب ُك ُم الَّذِي َخ َل َق ُك ْم مِنْ َن ْف ٍ‬
‫ان َع َل ْي ُك ْم َرقِيبًا‬‫ون ِب ِه َواَأْلرْ َحا َم ِإنَّ هَّللا َ َك َ‬‫هَّللا َ الَّذِي َت َسا َءلُ َ‬
‫هللا َح َّق ُت َقا ِت ِه َوالَ َتم ُْو ُتنَّ ِإالَّ َوَأ ْن ُت ْم مُّسْ لِم ُْو َن‬
‫َيا َأ ُّي َها الَّ ِذي َْن آ َم ُنوا ا َّتقُوا َ‬
‫ِين آ َم ُنوا ا َّتقُوا هَّللا َ َوقُولُوا َق ْواًل َسدِي ًدا يُصْ لِحْ َل ُك ْم َأعْ َما َل ُك ْم َو َي ْغفِرْ َل ُك ْم ُذ ُنو َب ُك ْم َو َمنْ يُطِ ِع هَّللا َ َو َرسُو َل ُه َف َق ْد‬
‫َيا َأ ُّي َها الَّذ َ‬
‫از َف ْو ًزا َعظِ يمًا‬
‫َف َ‬
‫صلّى هللا َع َل ْي ِه َو َسلّ َم‪َ ،‬و َشرّ ْاُألم ُْو ِر مُحْ دَ َثا ُت َها‪َ ،‬و ُك ّل‬‫ى م َُح ّم ٍد َ‬ ‫هللا‪َ ،‬و َخي َْر ْال َه ْد ِ‬
‫ى َه ْد ُ‬ ‫ث ِك َتابُ ِ‬ ‫َفإنّ َأصْ دَ َق ْال َح ِد ْي ِ‬
‫ار‪َ .‬أمَّا َبعْ د‬ ‫مُحْ دَ َث ٍة ِب ْد َع ٌة َو ُك ّل ِب ْد َع ٍة َ‬
‫ضالَ َل ًة‪َ ،‬و ُك ّل َ‬
‫ضالَ َل ِة فِي ال ّن ِ‬
‫‪Sepindah mangga kita sesarengan raosaken puji syukur dumateng Allah subhanahu‬‬
‫‪wata’ala ingkang sampun maringi pinten-pinten kenikmatan sahingga kita sedaya saget‬‬
‫‪rawuh makempal wonten ing baitullah siang punika.‬‬
Shalawat lan salam katunjuk katur dumateng junjungan kita Rasulullah Muhammad
shallallahu ‘alaihi wasallam, sumrambah dhateng kaluwarganipun para sahabat, ugi para
penderekipun dumugi dinten kiamat. Amin

Mangga, kita tansah netepi takwa lan ngabekti dumateng Allah subhanahu wata’ala
kanti tenanan lan nebihi awisanipun, minonggo dados sarana kita ngerungkepi Iman lan
Islam saklebete gesang wonten ing dunya menika.

Allah Ta’ala paring pangandikan,

‫هللا َح َّق ُت َقا ِت ِه َوالَ َتم ُْو ُتنَّ ِإالَّ َوَأ ْن ُت ْم مُّسْ لِم ُْو َن‬
َ ‫َيا َأ ُّي َها الَّ ِذي َْن آ َم ُنوا ا َّتقُوا‬
“He para wong Mukmin kabeh, sira padha wedia ing Allah kalawan sajatining wedi, Ian
sira aja padha mati, kajaba mati Islam.” (QS. Ali Imran: 102)

Jamaah shalat Jumat ingkang dipun rahmati Allah,

Dumugi dinten menika kita sampun ngelampahi shiyam 25 dinten langkung, artosipun
kita saya cedak kaliyan pungkasane ibadah shiyam ramadhan.

Mangga kita sami tansah ningkatake ibadah supados saget manggihi kamulyan lan
anugerah agung saking ngarsane Allah subhanahu wata’ala.

Sak mbotene enten 5 anugrah kaggone tiyang kang tenanan nindakke shiyam sahingga
shiyamipun menika ditampi dening Allah subhanahu wata’ala. Mangga para jamaah kita
papak sareng-sareng.

Anugrah Kaping Sepindah: Sifat Takwa

Anugrah Ramadhan ingkang kaping sepindah inggih punika sifat takwa. Salah
satunggaling cara kangge ngindhaaken takwa inggih menika nglampahi shiyam
ramadhan. Jumbuh kaliyan dhawuhipun Allah subhanahu wata’ala wonten surat
al-Baqarah ayat 183.

Allah subhanahu wata’ala paring pangandikan,

‫ِب َع َلى الَّ ِذي َْن مِنْ َق ْبلِ ُك ْم َل َعلَّ ُك ْم َت َّتقُ ْو ۙ َن‬
َ ‫ص َيا ُم َك َما ُكت‬ َ ‫ٰ ٓيا َ ُّي َها الَّ ِذي َْن ٰا َم ُن ْوا ُكت‬
ِّ ‫ِب َع َل ْي ُك ُم ال‬
“He wong-wong kang padha Iman, diwajibake tumrap sira pasa (ramadhan) kayadene
kang wus diwajibake marang wong-wong sadurungira, supaya sira kalebu dadi wong kang
Takwa.”

Ayat menika cetho lan jelas nerangaken bilih sinten kang nglaksanakaken shiyam kanthi
sae kayadena kang wus dipun tuladhani Rasulullah shallallahu ‘alaihi wasallam inggih
punika mboten naming nilar dahar lan ngunjuk, ananging sedaya perkawis kang saget
mbatalaken hukum wajibe shiyam lan ganjarane.
Utawi kawestanan shiyam jiwa lan raga, shiyam lahiriyah lan bathiniyah, yekti tiyang
menika dados tiyang kang takwa dumateng Allah subhanahu wata’ala tiyang menawi
sampun takwa mboten wonten balesan kejawi dilebetake jannah Allah subhanahu
wata’ala.

Jamaah shalat Jumat ingkang dipun rahmati Allah,

Anugrah Kaping Kalih: Pangapura Dosa

Anugrah Ramadhan ingkang kaping kalih inggih punika pangapura dosa. Salah
setunggale kekhususan ibadah shiyam nggih punika Allah badhe paring pangapura
dhumateng tiyang ingkang nindakake ibadah menika kanthi ikhlas lillahi ta’ala. Allah
njanjekaken badhe ngumbah sedaya dosa kula lan panjenengan kanthi maghfirahipun.

Rasulullah shallallahu ‘alaihi wasallam paring dhawuh,

‫ان ِإي َما ًنا َواحْ ت َِسابًا ُغف َِر َل ُه َما َت َق َّد َم مِنْ َذ ْن ِب ِه‬
َ ‫ض‬ َ ْ‫َمن‬
َ ‫صا َم َر َم‬
“Sing sapa nindakake shiyam ing sasi Ramadhan amarga iman lan ngarep-arep ganjaran,
mula deweke bakal diparingi pangapura dosa-dosane kang wis klakon.” (HR. Al-Bukhari
No. 38; HR. Muslim No. 760)

Wonten dawuh sanes, Rasulullah shallallahu ‘alaihi wasallam paring dhawuh,

‫ ُغف َِر َل ُه َما َت َق َّد َم مِنْ َذ ْن ِب ِه‬،‫ان ِإي َما ًنا َواحْ ت َِسابًا‬
َ ‫ض‬َ ‫َمنْ َقا َم َر َم‬
“Sing sapa nindakake qiyamu lail ing sasi Ramadhan amarga iman lan ngarep-arep
ganjaran, mula deweke bakal diparingi pangapura dosa-dosane kang wis klakon.” (HR.
Al-Bukhari No. 2009; HR. Muslim No. 759)

Pangapurane Allah subhanahu wata’ala menika anugrah kang tansah diluru tiyang
ingkang beriman, jalaran tiyang iman kalawau saget resik saka dosa-dosa sahingga
gampil anggene mlebet jannah Allah subhanahu wata’ala.

Anugrah Kaping Tiga: Ganjaran Gedhe

Anugrah Raamadhan ingkang kaping tiga inggih punika ganjaran gedhe. Perlu dingertosi
bilih ibadah pasa menika gadahi keistimewaan ingkang agung lan mboten enten dateng
ibadah-ibadah lintunipun. Kados ingkang dipun dawuhaken kalian Rasulullah shallallahu
‘alaihi wasallam,

‫ َفِإ َّن ُه لِي‬،‫ ِإاَّل الص َّْو َم‬:َّ‫ َقا َل هللاُ َع َّز َو َجل‬،ٍ‫ ْال َح َس َن ُة َع ْش ُر َأمْ َثالِ َها ِإ َلى َسبْع ِماَئ ة ضِ عْ ف‬، ُ‫اعف‬َ ‫ُض‬ َ ‫ْن ٰادَ َم ي‬
ِ ‫ُك ُّل َع َم ِل اب‬
‫ َيدَ ُع َشه َْو َت ُه َو َط َعا َم ُه مِنْ َأجْ لِي‬،ِ‫َوَأ َنا َأجْ ِزي ِبه‬
“saben amal becik anak adam bakal ditikelaken ganjarane. Siji kebecikan dibales sepuluh
tikel ngantos pitungatus (700) tikel. Allah Ta’ala dawuh wonten ing hadits qudsi: Kejaba
pasa, mergo sak temene pasa iku kanggo-Ku lan Aku langsung sing bakal bales, wong
sing pasa ninggalna syahwat lan dhahar kerana Aku.” (HR. Muslim No. 1151)

Punapa sebab ibadah shiyam menika ganjarane gedhe tun dipun tikel, sebab Imam
Nawawi njelasaken wonten kitabipun Syarh Shahih Muslim, “Keranten ibadah pasa
menika tebih saking penyakit riya’ (pamer) utawi ngarep pujian menungsa.”

Jamaah shalat Jumat ingkang dipun rahmati Allah,

Anugrah Kaping Sekawan: Dislametake saka geni Neraka

Anugrah Ramadhan ingkang kaping sekawan inggih punika dislametake saka geni
neraka.

Menawi wonten tiyang ingkang dipun bebasaken saking tanggungan utang dateng
tiyang sanes, tentunipun ndadosno piyambake kalawau bungah sanget. Tentunipun kita
sedaya ingkang dipun bebasaken saking ancaman geni nerakane Allah subhanahu
wata’ala saya tambah remen lan bungah.

Maknane tiyang menika dibebaske saka neraka nggih menika ditebihake saking
kasengsaran, bebendu, lan kahanan kang mboten ngremenake.

Rasulullah shallallahu ‘alaihi wasallam paring pangandikan,

‫ َوِإنَّ لِ ُك ِّل مُسْ ل ٍِم دَ عْ َو ًة َي ْدع ُْو ِب َها َف َيسْ َت ِجيْبُ َل ُه‬،‫ان‬
َ ‫ض‬ ِ ‫ِإنَّ هّلِل ِ فِى ُك ِّل َي ْو ٍم عِ ْت َقا َء م َِن ال َّن‬
َ ‫ار فِى َشه ِْر َر َم‬
“Saktemene Allah hanggadahi saben dina anaing ramadhan tiyang kang dibebasake saka
geni neraka, lan kanggone wong islam setunggal donga kang mustajab.” (HR. Al-Bazzar,
Majma’ az-Zawa-id, 10/149)

Anugrah Kaping Gangsal: Lailatul Qadar

Anigrah Ramadhan ingkang kaping gangsal inggih punika Lailatul Qadar. Wengi kang
diwastani Lailatul Qadar sanes wengi damel perayaan, seneng-seneng utawi pepestan
nasib, ananging wengi ingkang kebak kemulyan.

Antawisipun mandape para Malaikat utamine malaikat Jibril kelawan izin saking
Ngarsane Allah subhanahu wata’ala lan wonten wengi niku paring tambah keslametan
ngantos metune fajar.
ۤ
‫ىك َما َل ْي َل ُة ْال َق ْد ۗ ِر َل ْي َل ُة ْال َق ْد ِر ۙە َخ ْي ٌر مِّنْ اَ ْلفِ َشه ۗ ٍْر َت َن َّز ُل ْال َم ٰل ِٕى َك ُة َوالرُّ ْو ُح ِف ْي َها‬
َ ‫ِا َّنآ اَ ْن َز ْل ٰن ُه فِيْ َل ْي َل ِة ْال َق ْد ِر َو َمآ اَ ْد ٰر‬
‫ِي َح ٰ ّتى َم ْط َل ِع ْال َفجْ ِر‬ َ ‫مْر َس ٰل ٌم ۛه‬
ٍ ۛ َ‫ِبا ِْذ ِن َرب ِِّه ۚ ْم مِنْ ُك ِّل ا‬
“Saktemene Ingsun wus nurunake Al-Quran ing jerone lailatul Qodar. Opotoh sira kabeh
ngerti apa iku lailatul qodar?. Yaiku wengi kamulyan ingkang luwih becik tinimbang sewu
wulan. Wonten dalu niku para malaikat lan malaikat Jibril sami mandap kelawan izine
‫‪Gusti Allah kagen nata sedaya urusan. Tambahe keslametan ngantos metune fajar.” (QS.‬‬
‫)‪Al-Qadr: 1-5‬‬

‫‪Jamaah shalat Jumat ingkang dipun rahmati Allah,‬‬

‫‪Mekaten materi khutbah Jumat ing akhir wulan Ramadhan babagan anugrah Ramadhan‬‬
‫‪ingkang saget kawula aturaken, mugi saget dados pitutur kang manfaat lan nasehat‬‬
‫‪kang minulya kagem khatib pribadi lan jamaah samudayanipun.‬‬

‫اِئر ْالمُسْ لِ ِمي َْن مِنْ ُك ِّل َذ ْنبٍ‪َ ،‬فاسْ َت ْغ ِفر ُْوهُ ِإ َّن ُه ه َُو ْال َغفُ ْو ُر الرَّ ِح ْي ُم‪.‬‬ ‫َأقُ ْو ُل َق ْولِيْ هذا َوَأسْ َت ْغ ِف ُر َ‬
‫هللا لِيْ َو َل ُك ْم َول َِس ِ‬
‫‪KHUTBAH KEDUA‬‬
‫ْك َلهُ‪َ ،‬وَأ ْش َه ُد َأنَّ َن ِب َّي َنا م َُح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُ ُه‬
‫َأحْ َم ُد َربِّي َوَأ ْش ُك ُرهُ‪َ ،‬وَأ ْش َه ُد َأنْ اَل ِإ َل َه ِإاَّل هللاُ َوحْ دَ هُ اَل َش ِري َ‬

‫ان ِإ َلى َي ْو ِم ال ِّدي ِ‬

‫ْن‬ ‫ص ِّل َع َلى َن ِب ِّي َنا م َُح َّم ٍد َو َع َلى آلِ ِه َو َمنْ َت ِب َع ُه ْم بِِإحْ َس ٍ‬‫اللَّ ُه َّم َ‬
‫ان الرَّ ِجي ِْم‪:‬‬
‫ْط ِ‬ ‫ار َك َو َت َعا َلى‪َ ،‬أع ُْو ُذ ِبا ِ‬
‫هلل م َِن ال َّشي َ‬ ‫هللا َع َّز َو َج َّل َحي ُ‬
‫ْث َقا َل َت َب َ‬ ‫هللا‪ُ ،‬أ ْوصِ ْي ُك ْم َو َن ْفسِ يْ ِب َت ْق َوى ِ‬ ‫عِ َبادَ ِ‬
‫هللا َح َّق ُت َقا ِت ِه َوالَ َتم ُْو ُتنَّ ِإالَّ َوَأ ْن ُت ْم مُّسْ لِم ُْو َن‬
‫َيا َأ ُّي َها الَّ ِذي َْن آ َم ُنوا ا َّتقُوا َ‬
‫ت ِإ َّن َك َس ِم ْي ٌع َق ِريْبٌ ُم ِجيْبُ‬ ‫ت اَألحْ َيا ِء ِم ْن ُه ْم َواَأل َ‬
‫مْوا ِ‬ ‫ت َوالمْؤ ِم ِني َْن َوالمْؤ ِم َنا ِ‬ ‫اغفِرْ ل ِْلمُسْ لِ ِمي َْن َوالمسْ لِ َما ِ‬ ‫الل ُه َّم ْ‬
‫الدَّعْ َو ِة‬
‫ور‪َ ،‬و َج ِّن ْب َنا ْال َف َواح َ‬
‫ِش‬ ‫ت ِإ َلى ال ُّن ِ‬ ‫الظلُ َما ِ‬ ‫ِ‬ ‫وب َنا‪َ ،‬وَأصْ لِحْ َذ َ‬
‫ات َب ْي ِن َنا‪َ ،‬واهْ ِد َنا ُس ُب َل ال َّساَل م‪َ ،‬و َنجِّ َنا م َِن ُّ‬ ‫اللَّ ُه َّم َألِّفْ َبي َْن قُلُ ِ‬
‫وب َنا‪َ ،‬وَأ ْز َوا ِج َنا‪َ ،‬و ُذرِّ يَّا ِت َنا‪َ ،‬و ُتبْ َع َل ْي َنا ِإ َّن َك َأ ْن َ‬
‫ت‬ ‫ار َنا‪َ ،‬وقُلُ ِ‬ ‫اركْ َل َنا فِي َأسْ مَاعِ َنا‪َ ،‬وَأب َ‬
‫ْص ِ‬ ‫َما َظ َه َر ِم ْن َها َو َما َب َط َن‪َ ،‬و َب ِ‬
‫ِين َل َها‪َ ،‬وَأ ِتمِمْ َها َع َل ْي َنا‬ ‫ِك م ُْث ِني َْن ِب َها َع َلي َ‬
‫ْك‪َ ،‬ق ِابل َ‬ ‫ال َّتوَّ ابُ الرَّ حِي ُم‪َ ،‬واجْ َع ْل َنا َشاك ِِر َ‬
‫ين لِن َِعم َ‬
‫َر َّب َنا َهبْ َل َنا مِنْ َأ ْز َوا ِج َنا َو ُذرِّ يَّا ِت َنا قُرَّ َة َأعْ ي ٍُن َواجْ َع ْل َنا ل ِْل ُم َّتق َ‬
‫ِين ِإ َمامًا‬
‫اف‪ ،‬وال ِغ َنى‬ ‫اللَّ ُه َّم إ َّنا َنسْ َألُ َك الهُدَ ى‪ ،‬وال ُّت َقى‪َ ،‬‬
‫والع َف َ‬

‫اب ال َّن ِ‬
‫ار‬ ‫َر َّب َنا آ ِت َنا فِي ال ُّد ْن َيا َح َس َن ًة َوفِي اآْل خ َِر ِة َح َس َن ًة َو ِق َنا َع َذ َ‬
‫ان ِإ َلى َي ْو ِم ال ّديْن‬
‫صحْ ِب ِه و َ َمنْ َت ِب َع ُه ْم بِِإحْ َس ٍ‬‫صلَّى هللاُ َع َلى َن ِب ِّي َنا م َُح َّم ٍد َو َع َلى آلِ ِه َو َ‬ ‫َو َ‬
‫َوآ ِخ ُر دَ عْ َوا َنا َأ ِن ْال َحمْ ُد هلل َربِّ ْال َعا َل ِمي َْن‬