Anda di halaman 1dari 48

ANATOMI REPRODUKSI

Dr. Iman Indrasyah


Perkembangan Organ Genital Pria
Wanita
Pria Wanita
Testis Ovarium
Utriculus prostaticus
Tuba uterina, uterus,
vagina
Corpus cavaernosum
penis
Clitoris, glans clitoridis
Scrotum Labia majora
ORGANA GENITALIA
MASCULINA
Scrotum
Kantong berisi:
Testis
Epidydimis
Funiculus spermaticus
Penis
Pars fixa = radix penis melekat pada
pelvis
Pars libera:
Corpus penis:
2 corpora cavernosa penis
1 corpus spongiosa/corpus cavernosum penis
Glans penis: ostium urethrae externum,
praeputium
Testis
Dalam scrotum
Bulat panjang
Memproduksi sperma dan
hormon testosteron
Descensus Testis:
testis masuk ke scrotum untuk
menghindari suhu
intraabdominal yang 2-5 lebih
tinggi dari scrotum
Usia kehamilan 8-9 bulan
Spermatogenesis
Tubulus seminiferus contortus
Dirangsang oleh FSH (follicle stimulating
Hormone)
3-4 minggu
Epidydimidis
Tempat penyimpanan dan
maturasi sperma
Cauda epidydimidis
berlanjut sebagai ductus
deferens

Ductus deferens
Cauda epidydimis ductus ejaculatorius
Berjalan dalam funiculus spermaticus

Funiculus spermaticus
Berisi:
Ductus deferens
Vasa darah, lymphatica
dan nervi dari dan ke
testis
Anulus inguinalis
profundus canalis
inguinalis anulus
inguinalis superficialis
Ductus ejaculatorius
Lanjutan ductus deferens + ductus
excretorius vesicula seminalis
Bermuara pada pada urethrae pars prostata
Glandula Seminalis
Di lateral vesica urinaria
Sekret alkalis,
mengandung fruktosa
energi untuk
spematozoa
Secret vesica seminalis
+ cairan prostat bag.
terbesar semen
Glandula Prostata
Bangunan berbentuk conus
Inferior vesica urinaria ditembus oleh
urethrae pars prostatica
Menghasilkan getah alkalis bermuara ke
sinus prostaticus
Semen
Mengandung:
Sekret epidydimidis
Sekret Vesicula seminalis
Sekret Prostat
Spermatozoa
Ejakulasi 3,5 ml semen
1 ml semen 60-120 juta spermatozoa
Aliran sperma
Testis epididimidis ductus deferens
ductus ejaculatorius urethrae ostium
urethrae externum
Ereksi penis
= pembesaran penis karena rangsang seksual
Rangsang medulla spinalis S2,3,4
saraf parasimpatis a. pudenda interna
pada jaringan erektil penis vasodilatasi
arteri aliran darah meningkat corpora
cavernosa dan corpus spongiosum
membesar
Ejakulasi
Rangsang seksual rangsang saraf
simpatis otot polos epidydimidis, ductus
deferens, vesicula seminalis, prostat
kontraksi spermatozoa, sekret vesica
seminalis, prostat dikeluarkan ke urethra
kontraksi m. bulbospongiosus semen
disemprotkan
sphincter vesica kontraksi mencegah
refluks semen ke vu
ORGANA GENITALIA
FEMININA
ORGANA GENITALIA FEMININA
ORGANA GENITALIA FEMININA

EXTERNA INTERNA
Clitoris Ovarium
Labia majora Tuba uterina
Labia minora Uterus
Vestibulum vaginae Vagina
Bulbus vestibuli
SISTEM REPRODUKSI
PEREMPUAN
Anatomi & fisiologi sist. reprod.
perempuan lebih kompleks

Siklus menstruasi
Menghasilkan ova
Setelah fertilisasi: memberi makan,
mengandung dan melindungi embryo yang
sedang berkembang
Setelah partus: glandula mammae sekresi
ASI (laktasi)
ANATOMI & FISIOLOGI SIST.
REPROD. PEREMPUAN
OVARIUM: menghasilkan ova dan hormon estrogen dan
progesteron
TUBA UTERINA (tuba Fallopii/oviductus): mengangkut
ova, tempat fertilisasi
UTERUS: tempat pemberian makan dan perkembangan
embryo
VAGINA: menerima semen (dari penis pada waktu
copulatio), tempat keluar menstrum, jalan lahir bayi
(waktu partus)
ORGANA GENITALIA EXTERNA (DISEBUT JUGA
VULVA): fungsi protektif, berperan dalam sexual arousal
GLAND. MAMMAE: sekresi ASI
OVARIUM
Sepasang, oval, pipih
Lokasi:fossa ovarica
Dibungkus peritoneum viscerale
Duplikatura (penggantung): mesovarium
Penggantung:
Lig. Suspensorium ovarii
Lig. ovarii

TUBA UTERINA
(TUBA FALLOPII/ SALPINX)
Menerima oosit II dari ovarium dan mengangkutnya ke
dalam uterus
Pipa muskuler (stratum circulare, stratum longitudinale):
tidak menghubungkan langsung ovarium dengan uterus
(ujung inferior bermuara ke dalam cavitas abdominis
melalui ostium abdominale tubae/ostium tubae uterinae)
Terletak di dalam duplikatura peritoneum (penggantung:
mesosalpinx), sebagian lig. latum (lebar)
Terdiri atas: 1. Infundibulum (corong, dekat ovarium,
mempunyai rumbai2: fimbriae, mengandung ciliae);
2. Ampulla (bag. Tengah, melebar, dinding tipis);
3. Isthmus (penyempitan, bermuara ke dalam uterus)
TRANSPORTASI OVUM
OVULASI: terlepasnya ovum (oosit II) dari
folikel de Graaf (masak)
Fimbria Tuba uterina
(kontraksi ritmik ke arah uterus:-aksi cilia
- sekresi & absorpsi cairan) Ampulla
Cavitas uteri (fertilisasi)
Vagina conceptus
Keluar Cavitas uteri
(menstrum: Endometrium
waktu menstruasi) (di fundus uteri:
nidasi)

UTERUS
Organ muskuler berongga, di anterior rectum di
posterior vesica urinaria
Bentuk: buah peer terbalik
Waktu hamil (9 bulan): membesar 7-10 x
POSISI:
Anteversi* (sudut cervix-corpus: ke anterior)
antefleksi (sudut cervix-vagina: ke anterior)
*Dorsoversi (sudut cervix-corpus: ke dorsal
(biasa dijumpai pada lansia)
LAPISAN UTERUS
LAPISAN UTERUS

ENDOMETRIUM MYOMETRIUM PERIMETRIUM
(mucosa) (lamina musc.: (peritoneum
otot polos: bentuk viscerale)
spiral)

PARAMETRIUM: jaringan ikat di kanan/kiri (lateral)
uterus, di dalam lig. Latum
PERITONEUM PARIETALE
Excavatio uterovesicalis
Excavatio rectouterina (cavum Douglasi)

UTERUS

FUNDUS CORPUS ISTHMUS CERVIX
UTERI UTERI UTERI
(+ cavitas uteri)

p. supravaginalis

p. (intra) vaginalis

ostium uteri int. ostium uteri ext.
(canalis cervicis)

UTERUS
PENGGANTUNG UTERUS
Lig. cervicale (sisi lat. cervix p. supravaginalis
dinding lat. pelvis)
Lig. uterosacrale (tunggal: permukaan post. cervix
p. supravaginalis sacrum)
Lig. pubocervicale (bag. ant. cervix os pubis)
Lig. latum hanya sedikit menunjang
Lig. ovarii uterus
Lig. rotundum

Lig. cardinale: - pemadatan fascia di sekitar a. uterina
- di dasar lig. latum
- cervix dinding ant. lat. diaphragma
pelvis
VAGINA
VAGINA (sheath/sarung/bungkus)
Pipa muskuler, 8-10 cm
Saluran pengeluaran menstrum, tempat deposisi semen, saluran
lahir
Di posterior vesica urinaria, anterior rectum & anus
Dinding: otot polos + jar. fibroelastik + membr. mucosa (dengan
rugae) dilapisi epit. Squamosa kompleks + nonkeratinisasi, bersifat
elastis (lam. musc.: sirkuler & longitudinal)
Tidak memp. gland. mucosa (lubrikasi mukus berasal dari kelenjar
cervix)
Lingkungan: asam Membantu mencegah infeksi
Aksi fermentasi bakteri di epitel vagina
Lingk. asam: - merusak spermatozoa (tetapi spermatozoa dilindungi
oleh cairan alkalis sekret kelenjar aksesoris lelaki: netralisasi)
(Masa subur, sekitar ovulasi: uterus sekresi mukus alkalis)

HYMEN
HYMEN: selaput/plica mucosa vagina
(memblok sebagian introitus vaginae)
(hymen: membran)
Bentuk2 hymen:
- sabit (semilunaris)
- sirkuler 9anularis)
- imperforata (tidak berlubang)
- cribriformis (berlubang-lubang)


ORGANA GENITALIA FEMININA
EXTERNA
Mons Pubis:
peninggian membulat jaringan lemak di depan
symphisis pubis.
Pada gadis dewasa ditumbuhi pubes.
Labium Majus:
Ada 2 kanan-kiri rima pudendi
Mengandung akhiran ligamentum teres uteri, otot polos,
saraf dan lemak
Labium Minus: 2 kanan-kiri
Ke arah depan preputium clitoridis & frenulum
clitoridis
Ke belakang frenulum labiorum minorum
ORGANA GENITALIA FEMININA
EXTERNA
Vestibulum vagina: ruangan yang dibatasi oleh
kedua labium minus, terdapat lubang-lubang:
Ostium urethrae externum
Ostium vaginae
Muara gld. Vestibularis major
Muara gld. Vestibularis minor
Muara gld. paraurethralis
Clitoris: homolog dengan penis, mengandung
jaringan erektil
ORGANA GENITALIA FEMININA
EXTERNA
Bulbus vestibuli:
jaringan erektil pada sisi ostium vagina dan
ditutup oleh m. bulbospongiosus.
Homolog dengan bulbus penis pada pria
Glandula vestibularis major: gld. Bartholini,
di belakang bulbus vestibuli

Anda mungkin juga menyukai