Anda di halaman 1dari 31

SUKU BANYAK(Polinom)

dan
TOEREMA SISA
Matematika SMA Semester GENAP
Kelas XI.IPA A
OLEH
-Darmiati Maliku
-Nur Ayu Handayani
-Pratika Sri Damayani
-Ririn Anjelika Lestari Annas
-St. Nurhalifah
SMAN. 01 Unggulan Kamanre

1. Pengertian dan Nilai Suku Banyak


a. Pengertian Suku Banyak
Suku banyak adalah suatu bentuk yang memuat variabel berpangkat. Suku banyak
dalam x berderajat n
-Bentuk Umum: P(x)= P(X)=anxn+an-1xn-1+an-2xn-2+.....+anx+a0
Ket:
an, an-1 ,an-2, ........ =koefisien Variael
x
=Variabel
n1,n-1,n-2,.....
=Derajat
a0
=Konstanta/Suku banyak
Contoh:
1. 2x2 4x4+3 x3-x+5
Jawab:
4x4+3 x3+ 2x2-x+5
Koefisien=-4,3,2,1
derajat+=4,3,2,1
Konstanta=5
2. (x4+ 2)( x2-2x-3
Jawab:
(x4+ 2)( x2-2x-3)
x6-2x5-3x4+ 2x2-4x-6
Koefisien=-4,-3,2,-2,1
derajat+=6,5,4,2,1
Konstanta=6

Menyelesaikan Persamaan Suku Banyak


Nilai Suku Banyak
Suku banyak dengan derajat n dapat dinyatakan sebagai suatu fungsi f(x) berikut ini.
f(x)= anxn+an-1xn-1+an-2xn-2+.....+anx+a0
di mana n bilangan cacah dan an 0.
Contoh:
1.f(x)=x3+3x2x+5 dengan x=m-2(m R)
Jawab:
-cara subtitusi:
f(m-2) =(m-2) + 3(m 2)2 (m 2) + 5
=(m-2)(m-2)(m-2)+3(m-2)(m-2)-m+2+ 5
=(m2-4m+4)(m-2)+3(m2-4m+4)-m+7
= m3-2m2+4m2+8m+4m-8+3m2-12m+12-m+ 7
= m3-3m2-m+11
2.f(x)=x4-3x3+4x2-x+10 dengan x=5
Jawab:
-cara 1:skema =
5
1
-3
4
-1
10
+
+
+
+
10
70
345
5
1

14

69

355

Cara 2:subtitusi
f(5) = 54-3(53) +4(52)-5+10
=625-3(125)+4(25)-5+10
=625-375+100-5+10
=355
3.f(x)= 2x+2x3-5x2 +6x-8 jika f(-2)
Jawab:
3
2
f (x) = 2x+2x -5x +6x-8
=2x3-5x2 +8x-8
-2

-5
-4

-9

8
18

-8

-52
26

4. f(x) = x4 + 3x3 x2 + 7x + 25 jika f(x) = 4


Jawab:
4
3
2
f (x) = x + 3x x + 7x + 25
= -44 + 3(-4)3 (-4)2 + 7(-4) + 25
= 256 192 16 28 + 25
= 45

-60

Operasi Antar Suku Banyak


Penjumlahan
:f(x)+g(x)
Pengurangan
: f(x)-g(x)
Perkalian : f(x) . g(x)
Pembagian :f(x)
g(x)
Contoh:
Dik. f(x)=4x3-x2+8x-1
g(x)= 4x3+2x2-10x+5
tentukan:
a) f(x)+g(x) serta deajatnya
Jawab:
f(x)+g(x)
=(4x3-x2+8x-1)+(4x3+2x2-10x+5)
=4x3+4x3 x2+2x2+8x-10x-1+5
=8x3+x2 2 x+4
Derajatnya= 3,2,1
b) f(x)-g(x) serta deajatnya
Jawab:
b) f(x)-g(x)
=(4x3-x2+8x-1)-(4x3+2x2-10x+5)
= 4x3-4x3-x2-2x2+8x+10x-1-5
= -3x2 +18x-6
Derajatnya=2,1

c) f(x) . g(x) serta deajatnya


Jawab:
c) f(x).g(x)
= (4x3-x2+8x-1) . (4x3+2x2-10x+5)
=16x6+8x5-40x4+20x3-4x5-2x4+10x3-5x2+32x4+16x3-80x2+40x -4x3-2x2 +10x-5
=16x6+8x5-4x5 -40x4-2x4+32x4+20x3+10x3+16x3-4x3-5x2-80x2-2x2 +40x +10x-5
=16x6 +4x5 -10x4 +42x3 -87x2 +50x -5
Derajatnya=6,5,4,3,2,1
f(x)=ax +bx +c
g(x)= px2 +qx +r
f(x) g(x)
ax2 +bx +c= px2 +qx +r
2

Kesamaan Suku Banyak

bx =
ax2=
qx
px2
b=q
a=p
Contoh:
Carilah nilai konstanta a pada setiap kesamaan berikut:
a) (x+1)(x+3)-2a x2 +4x-1
Jawab:
(x+1)(x+3)-2a x2 +4x-1
x2 +4x+3 x2 +4x -1
x2 = x2
4x = 4x
1=1
4=4

c=
r

3-2a = -1
-2a = -1-3
-2a = -4
a=2

Dik:
Dit: p=.....?
q=......?
Penye:

Eliminasi:p+q =4.......(1)
2p-2q=0.......(2)
1
2p-2q+2q-(-2q)=8-0
4q =8
q=2
2p 2q =0
2p 2.2=0
2p 4 =
2p =4
p =2

2 2p+2q=4
2p-2q=0

Pembagian Suku Banyak


f(x)
= P(x)
H(x) + S(x)
Yang dibagi = Pembagi Hasil bagi + Sisa
Contoh:
Dik: x3 4x2 +10x +8 dibagi x-1
Jawab:
f(x) = x3 4x2 +10x +8 maka a3 =1, a2 =-4, a1 =10 dan a0 =8 pembagian x-1 berarti x=1
1 1 -4 10 8

-3

-3

15

HASIL BAGI

x2 -3x +7

Hasil bagi

x-1 x3 -4x2 +10x +8


x3 x2
-3x2+10x
-3x2 +3x
7x + 8
7x 7
Pemba
gi

15

Yang dibagi

Sisa Pembagian

Contoh:
1.Tentukan hasil bagi da sisa pembagian:
a) x2 +4x-10 dibagi x+3
Jawab:
a)
x+1
x+3

x2 +4x-10
x2 +3x
x-10
x-3
-13

Cara II:
x2 +4x-10 dibagi x+3 berarti x= -3
-3 1 4
-10

-3

-3

-13

H(x)=x+1

S(x)

-5x5 +2x3 +4x +3 dibagi x+1


b)

-5x4 +5x3 -3x2 +3x


x+1 +1
-5x5 +2x3 +4x +3
-5x5 -5x4
-5x4 +2x3 +4x +3
-5x4 -5x3
-3x3 +4x+3
-3x3 -3x2
-3x3 +4x+3
-3x3 -3x2
x+3
x+1
2

Cara II:
-5x5 +2x3 +4x +3 dibagi x+1
-1 -5 0 2 0 4 3
5

-5

-3

-5 5 -3 3 1
H(x)= 5x4 +5x3 -3x2 +3x
+1

-1
2

Pembagian Suku Banyak Dengan Pembagi Berbentuk ax+b


Bentuk umum:
f(x)= P(x) . H(x) + S(x) atau
Contoh:
1. Tentukan hasil bagi dan sisa pembagian dari
a. f(x)=x3 +ax2 x+1 dibagi x-2 sisa 10
Jawab:
Cara I:subtitusi
x-2 =0
x=2
f(2)= x3 +ax2 x+1
=23 +a.22 -2 +1
=8 + 4a -2 -1
=7 + 4a
S1 = S2
7 + 4a = 10
4a = 10- 7
4a = 3
a=

cara II:skema
2
1

-1

2a+4

4a+6

a+2 2a+3

4a+7

S1 = S2
4a+7 = 10
4a = 10- 7
4a = 3
a=
b) f(x)=x4 -x2 +ax +2 habis dibagi dengan (x-1)
Jawab:
Cara I :subtitusi
X=1
f(1) =14 -12 +a.1 +2
=1 +1 +a +2
=a +2
a+2 =0
a =2

Cara II:skema
1 1
0
1
1

a
0

2
a

a+2
a+2=0
a = -2
2. (x+2) adlah faktor dari f(x)=x3 +x2 ax +8
Jawab:
x=2
f(-2)= -23 +(-22 ) (a.-2) +8
= -8+4 +2a +8
= 4 +2a
4+2a = 0
2a = -4
a = -2
2 1
1
-a 8
-2 2
2a+4
1

-1
1

-1

-a+2 2a+4
2a+4=0
2a =-4
a= -2

Pembagian Dengan 3 Angka


Contoh:
1.f(x)= x3 +3x +7 dibagi x2 +x -2
Jawab:
x-1
x2 +x -2

x3 +3x +7
X3 +x2 -2x
-x2 +5x+7
-x2 x +2

6x+5
2. f(x)= x4 + 3x2 -10x -4 dibagi x2 -x -2
Jawab:
x2 x+4
x2 -x -2
x4 + 3x2 -10x -4
X4 x3 -2x2
-x3 +5x2 -10x4
-x3 +4xx22 -12x
+2x -4
4x2 -4x -8
-8x+4

S(x) =ax2 +bx +c


Contoh:
x-1 =0
1.
X=1
=4
S(x) = ax2 +bx +c
S(1) = a(1)2 +b.1 +c
=a+b+c
=4.......(1)
Eliminasi
a-b+c =4.......(1)
a+b+c =-3.....(2)
a+b+c =2......(3)
a+b+c =-3
a-b+c =4
2b =-7

=3
a+b+c = 4
4a+2b+c =2
-3a -b =2

(x+1) =0
x= -1
S(x) = ax2 +bx + c
S(1) = a(-1)2 + b(-1) +c
=a-b+c
=-3.......(2)

x-2=0
X=2
S(x) = ax2 +bx +c
S(2) =a(2)2 +b (2) +c
=4a+2b+c
=2.......(3)

-3a-b =2
-3a =2
-3a 2 +
-3a =
-3a =

Menentukan Sisa Pembagian Suatu Suku Banyak


Oleh Pembagi
Contoh:
1. Tentukan sisa pembagian suku banyak f(x) = x5 4x3 +3 dibagi x2 -2x -3
Jawab:
x3 +2x2 +3x +12
x2 -2x -3 x5 4x3 +3
x5 - 2x4 -3x3
2x4 -x3 +3
2x4 -4x3 -6x2
3x3 +6x2 +3
3x3 -6x2 -9x
12x2 +9x +3
12x2 -24x -36
33x +39

2. (x2 1) sisanya (2x +4) tentukan sisanya jika dibagi x+2


Jawab:
(x2 -1) = (x + 1) (x- 1)
Sisa = (2x +4)
x + 1 =0
x= -1

2x + 4 = 0
2( -1) + 4=2
3. Jika f(x) dibagi (x + 1) sisanya -3
Jika f(x) dibagi (x - 1) sisanya 5
Tentukan sisanya jika f(x) dibagi (x2 -1)
wab:
Dik. :f(x) dibagi (x+1)= -3
(x1)= 5
Dit. S(x) jika dibagi (x2 1)
Misal :S(x) = ax + b
(x+1)
=0
S(-1) = a(-1) + b
x= -1
= -a+b
= -3.......(1)
( x1)
=0
x=1
S(1) = a.1 + b
=a + b
=5.......(2)

Sistem persamaan linier


-a + b = -3
ab=5
-2a = -8
a=4
a+b = 5
4b = 5
b=1
S(x) = ax + b
= 4x + 1

Toerema Faktor
Misalkan f(x) adalah sebuah suku banyak, maka (x-k) adalah faktor dari f(x) jika dan hanya
jika (f(k) = 0
Contoh:
1. Buktikan bahwa x-2 atau x+5 adalah faktor dari x2 +3x -10
Jawab:
x2=0
x=2
x2 + 3x 10 = 0
22 + 3.2 10 = 0
4 + 6 10 = 0
10 10 = 0
x+5=0
x = -5
x2 + 3x 10 = 0
-52 + 3(-5) 10 = 0
25 15 -10 = 0
25 -25 =0
TERBUKTI

2. x+y adlah faktor dari x3 + 4x2y +4xy2 + y3 +x +y


jawab:
x2 + 3xy + y2 +1
x+y x3 + 4x2y + 4xy2 + y3 +x +y
x3 + x2 y
3x2 y + 4xy2
3x2 y + 3xy2
xy2 + y3
xy2 + y3
x +y
x +y
0

3. Tentukan nilai a jika x3 +ax2 -11x +30 mempunyai faktor x+3


Jawab:
x+3=0
x= -3
x3 +ax2 -11x +30=0
-33 +a(-3)2 -11(-3) +30=0
-27 + 9a 33 +30 = 0
9a + 36 = 0
9a = - 36

a=4

Menentukan faktor-faktor suatu suku banyak


Axn +bxn-1 +cxn-2 +.......+a0 =0 pembagi x-k maka nilai k adalah faktor dari 0 (nol)
Contoh:
f(x) = x3 -13x +12
Jawab:
Cara I:
Faktor 12= {1,2,3,4,6,12}
Untuk x=1
(1)3 13 . 1 + 12
=1 13 + 12
=0
Untuk x= -1

x=1
x 1 = 0

(-1)3 13 . (-1) + 12
= -1 + 13 + 12
24
x2 +x -12
x 1

x3 -13x +12
x3 - x2
x2 -13x+12
x2 - x
-12x + 12
-12x + 12
0

x2 + x -2 = 0
(x-3) (x+4) = 0
x = 3 V x = -4
Akar-akarnya = (x=1),(x=3),(x= -4)
Faktor-faktornya = (x-1),(x-3),(x+4)
Cara II:
f(x) = x3 -13x +12
x= 1
1
1

1
Hasil bagi
Dibagi -a

-13

12

-12

-12

1x2 +1x -12 =0


-12
+

Akar-akarnya: x=3
=(x=1),(x=3),(x= -4)
Faktor-faktornya = (x-1),(x-3),(x+4)

x= -4

Akar akar persamaan suku banyak


x=k merupakan persamaan suku banyak f(x)=0, jika dan hanya jika berlaku f(k)=0
Contoh:

1. Buktikan bahwa -2 merupakan akar dari x3 -4x2 -4x +16 =0. Tentukan pula akar-akar yang lain
jawab:
x = -2
f(-2) =x3 -4x2 -4x +16
=(-2)3 -4(-2)2 -4 (-2) +16
= -8 -16 +8 +16
= -24+ 24
=0
x2 -6x +8
x+2
x3 -4x2 -4x +16
x3 +2x2
-6x2 4x +16
-6x2 -12x
8x +16
8x +16
x -6x +8 = 0
(x 2) (x 4) = 0
x=2 V x=4
2

2. Tentukan akar-akar suku banyak dari x3 +2x2 -5x -6 = 0


Jawab:
Faktor 6= {1,2,3,6}
x=2
f(2) = x3 +2x2 -5x -6
=23 +2 . 22 -5.2 6
=8 + 8 10 6
=0
x2 +4x +3
x2
x3 +2x2 -5x -6
x3 -2x2
4x2 -5x -6
4x2 -8x
3x 6
3x 6
0
x2 +4x +3 =0
(x + 1) (x + 3) =0
x = -1

x = -3

3. Tentukan HP dari:
a. x3 +7x2 +4x -12 0
b. x4 -37x3 +36 > 0
Jawab:
Jawab
x3 +7x2 +4x -12 0
x4 -37x3 +36 > 0
x3 +4x -12 -7x2
x4 +36 > 37x3
x + 4x -12 -7
x + 36 > 37
5x -5 0
x +36 37 > 0
5x 5
X1>0
x1
x>1
Hp = {1,2,3,4,6,12}
Hp = {2,3,4,6,9,12,18}
4. Tentukan nilai a dan akar-akar yang lain dari x=1 merupakan akar dari x 3 +ax2 2x +2 = 0
Jawab:
x=1
Ff(1) = x3 +ax2 2x +2 = 0
13 +a.12 2.1 +2 = 0
1+a=0
a = -1
a = -1
13 +(-1).12 2.1+2= 0
112+2=0

Rumus
1. x1 + x2 + x3 =
2. x1 . x2 + x1 . x3 + x2 . x3 =
3. x1 . x2 . x3 =
Contoh:
Dik. Akar-akar persamaan 2x3 +5x2 6x 4 =0 Adalah x1 ,x2 , dan x3 tentukan
a. x1 + x2 + x3
Jawab:
x1 + x2 + x3 =

x1 . x2 + x1 . x3 + x2 . x3
wab:
. x2 + x1 . x3 + x2 . x3

c. x1 . x2 . x3
jawab:
. x2 . x3 =

d. x12 + x22 + x32


Jawab:
2
2
2
2
1 + x2 + x3 = (x1 + x2 + x3 ) 2 (x1 . x2 + x1 . x3 + x2 . x3 )

wab:

wab:

Anda mungkin juga menyukai