BAB 2 : KEKAYAAN HASIL BUMI MENDORONG CAMPUR TANGAN BRITISH

OBJEKTIF PEMBELAJARAN Menyenaraikan ak!"r #a$%&r !an'an Bri!i() *i ne'eri+ne'eri Me,ay& Men')&-&n'kai!kan kea*aan *i Perak. Se,an'"r. Ne'eri Se$-i,an *an Pa)an' yan' $e$-eri %e,&an' #a$%&r !an'an Bri!i() Men/e,a(kan !in*akan Re(i*en yan' $en''&'a! k&a(a (&,!an *an %e$-e(ar Men'ana,i(i( %en'&k&)an k&a(a Bri!i() $e,a,&i %e$-en!&kan Ne'eri+Ne'eri Me,ay& Ber(ek&!& 0123 Me$-&a! in eren( %en&-&)an Per(ek&!&an 0123 $en#a-ar ke4i-a4aan (&,!an

NILAI PATRIOTISME Ke-i/ak(anaan $en/a,inkan )&-&n'an Sen!ia(a -er4a(%a*a !er)a*a% ana(ir ,&ar Men')ar'ai *an $e$an a!kan a(e! ne'ara ki!a Me$-&a! ke%&!&(an yan' -i/ak(ana

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

15

PETA KONSEP BAB 2 KEKAYAAN HASIL BUMI MENDORONG CAMPUR TANGAN BRITISH

2.1 Dasar Campur Tangan British di Negeri-Negeri Melayu

2.3 Residen Menggugat Kuasa ultan dan !em"esar

2.# !engu$uhan Kuasa British Melalui !em"entu$an NegeriNegeri Melayu Berse$utu

2.2 Keadaan di !era$% elang&r% Negeri em"ilan dan !ahang Mem"eri !eluang Campur Tangan British

2.5 !em"entu$an !erse$utuan Men'a"ar Ke(i"a(aan ultan

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

16

BAB 2 : KEKAYAAN HASIL BUMI MENDORONG CAMPUR TANGAN BRITISH 250 Da(ar Ca$%&r Tan'an Bri!i() Di Ne'eri+Ne'eri Me,ay&
Kekayaan Ha(i, B&$i Negeri-Negeri Melayu $aya dengan "i*ih timah% emas% "i*ih "esi dan arang "atu !ahang + emas di l&m"&ng di ,lu Tem"eling dan "i*ih timah dil&m"&ng di ungai !ahang dan ungai -em"ing. !era$ + "i*ih timah terdapat di daerah -arut dan Kinta. elang&r + $a(asan perl&m"&ngan "i*ih timah yang utama terleta$ di Kuala -umpur% -u$ut% .mpang dan !etaling. Negeri em"ilan + $a(asan $aya dengan "i*ih timah terdapat di ungai ,*&ng. Re6",&(i Perin*&(!rian Bi*ih timah diperlu$an untu$ perusahaan mengetin ma$anan. !enguasaan negeri Melayu memasti$an "e$alan "i*ih timah "erterusan dan men*adi tempat memasar$an hasil $eluaran $ilang. Ter&(an S&e7 *an Ka%a, 8a% Terusan ue/ telah di"u$a pada tahun 1061. !em"u$aan Terusan ue/ dapat memende$$an *ara$ per*alanan dari 2ngland $e Tanah Melayu. !en'iptaan $apal (ap dapat memper'epat$an per*alanan dan mem"a(a muatan yang le"ih "anya$. Bi$-an' K&a(a Er"%a) British "im"ang dengan $emaraan $uasa 2r&pah lain di .sia Tenggara. Belanda meluas$an $uasanya di 3india Timur 45nd&nesia6% !eran'is di 5nd&China dan epany&l di 7ilipina. Per!&karan Kera/aan !ada tahun 10)3% !arti K&nser8ati9 telah mengam"il alih pimpinan $era*aan Britain daripada !arti -i"eral. Kera*aan "aru telah menu$ar dasar tida$ 'ampur tangan $epada dasar 'ampur tangan di negeri-negeri Melayu. De(akan Pe*a'an' !erteling$ahan di $alangan pem"esar dan pergaduhan $&ngsi gelap Cina menga$i"at$an huru-hara. !edagang Negeri-negeri elat mendesa$ $era*aan British 'ampur tangan untu$ men*aga $epentingan pela"uran mere$a. !ada tahun 10)3% seramai 2# &rang pedagang NN menulis surat $epada etiausaha Tanah :a*ahan British% -&rd Kim"erley "agi mendesar British 'ampur tangan.
SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

Fak!"r Ca$%& r Tan'an Bri!i()

1)

252 Kea*aan *i Perak. (e,an'"r. Ne'eri Se$-i,an *an Pa)an' $e$-eri %e,&an' #a$%&r !an'an Bri!i() Fak!"r Ke!i*ak(!a-i,an P",i!ik *i Perak Peran' Lar&! o Daerah -arut di !era$% $hususnya di Klian !auh dan Klian Bharu $aya dengan "i*ih timah o !ada tahun 10#0% -&ng :aa9ar mem"a(a masu$ ramai &rang Cina untu$ mema*u$an perl&m"&ngan "i*ih timah di -arut. o Kemasu$an &rang Cina menim"ul$an pergaduhan $erana $e"anya$$an &rang Cina menggangg&tai $&ngsi gelap ;hee 3in atau 3ai an. o !ergaduhan ini men'etus$an !erang -arut yang men*e*as$an perusahaan "i*ih timah. o Bagi menamat$an $e$a'auan terse"ut% Menteri -arut% Ngah 5"rahim telah melanti$ Kapten peedy iaitu Tim"alan !esuruh*aya !&lis Negeri-Negeri elat.
o

Peran' Sa&*ara
!ere"utan ta$hta di $alangan $era"at dira*a !era$ meletus setelag sistem pe(arisan ta$hta tida$ dipatuhi. elepas $emang$atan ultan .li pada tahun 10)1% Ra*a 5smail iaitu Ra*a Bendahara telah dilanti$ se"agai sultan &leh pem"esar !era$. !elanti$an ini ditentang &leh Ra*a ."dullah dan Ra*a <usu9. Ra*a ."dullah ialah Ra*a Muda yang sepatutnya dita"al men*adi sultan mengi$ut sistem pe(arisan ta$hta !era$. Ra*a <usu9 pula pernah memegang *a(atan Ra*a Di 3ilir tetapi di$etepi$an $erana tida$ disu$ai &leh pem"esar !era$. Ra*a ."dullah telah dis&$&ng &leh pem"esar di hilir !era$ seperti Dat&= Mahara*a -ela dan Dat&= ag&r. >alaupun Ra*a 5smail dita"al se"agai sultan namun $uasanya hanya ter"atas di 3ulu !era$. Ra*a ."dullah pula terus "er$uasa di 3ilir !era$. !er"alahan menye"a"$an perpe'ahan dan tergugat $eamanan di !era$. Ra*a ."dullah telah meminta "antuan British untu$ mengi$tira9nya se"agai sultan. ;a"en&r Negeri-Negeri elat% .ndre( Clar$e melihat permintaan Ra*a ."dullah se"gai peluang untu$ menguasai $e$ayaan "i*ih timah !era$.

o o

o o o
o

o o Ra/a A-*&,,a)

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

10

Si(!e$ Pe4ari(an Tak)!a Perak ultan Ra*a Muda Ra*a Bendahara Ra*a Di 3ilir

Ja4a!an Ta)&n 10)1 1065 105) 1051

S&,!an ultan 5smail ultan .li ultan :aa9ar ultan Muhammad yah

Ra/a M&*a Ra*a ."dullah Ra*a ."dullah Ra*a .li Ra*a :aa9ar

Ra/a Ben*a)ara Ra*a 5smail Ra*a 5smail Ra*a .li

Ra/a Di Hi,ir

Ra*a ."dullah Ra*a <usu9

Per/an/ian Pan'k"r 019: 1. .ndre( Clar$e telah memanggil pem"esar-pem"esar Melayu dan pemimpin-pemimpin $&ngsi gelap Cina untu$ "erunding di !ulau !ang$&r 2. .ntara pem"esar yang hadir ialah Ra*a ."dullah% Ngah 5"rahim dan Dat&= ag&r. 3. ultan 5smail tida$ hadir $erana le(at menerima surat *emputan #. !er*an*ian !ang$&r termeterai pada 2? :anuari 10)#. Syarat Perjanjian : Ra*a ."dullah dii$tira9 se"agai ultan !era$ Ra*a 5smail dia$ui se"agai Ra*a Muda ultan menerima se&rang Residen British yang a$an menasihati "aginda dalam semua per$ara $e'uali yang "er$aitan dengan agama 5slam dan adat istiadat Melayu Residen "er$uasa penuh $e atas pungutan 'u$ai di !era$ Residen% !en&l&ng Residen% sultan dan pem"esar di"ayar daripada pungutan hasil mahsul !era$ Ngah 5"rahim $e$al se"agai Menteri -arut dan menerima se&rang !en&l&ng Residen Menteri -arut "ertanggung*a(a" mem"iayai segala usaha mengem"ali$an $eamanan di !era$

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

11

Peran' K,an' Di Se,an'"r Peran' K,an'

Peran' K,an'

Daerah Klang pada mulanya dileta$$an di "a(ah $e$uasaan Ra*a ulaiman

Ra*a Mahadi

Ra*a ."dullah@ Ra*a 5smail

.pa"ila Ra*a ulaiman mang$at- daerah Klang diserah$an $epada Ra*a ."dullah

Dis&$&ng + a6 ;hee 3in "6 !em"esar elang&r

Dis&$&ng + a6 3ai an "6 British

!enyerahan mendapat tentangan Ra*a Mahadi 4 putera ra*a ulaiman 6

!ere"utan men'etus$an !erang Klang

!erang Klang "ertam"ah "uru$ dengan pengli"atan pel&m"&ng Cina

S&,!an A-*&, Sa$a*

ultan elang&r% ultan ."dul amad melanti$ Teng$u Kudin 4menantu "aginda6 untu$ menamat$an perang !elanti$an Teng$u Kudin ditentang pem"esar elang&r $erana dianggap "u$an ana$ elang&r

Teng$u Kudin meminta "antuan luar termasu$ British untu$ tamat$an $e$a'auan di elang&r

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

2?

Ta)&n 10)3 10)#

A,a(an Bri!i() Un!&k Menen%a!kan Re(i*en Di Se,an'"r Peri(!i4a e"uah $apal dagang British dalam per*alanan dari !ulau !inang $e Mela$a dir&mpa$ "erde$atan -angat Rumah api British di Tan*ung Ra'had& diserang

Per-a,a)an Di S&n'ai U/"n'. Ne'eri Se$-i,an

S&n'ai U/"n' P&n#a :mere"ut -inggi ungai

Dat&= Kelana yed ."dul Rahman

Dat&=Bandar Kul&p Tunggal

Di("k"n' : British

Di("k"n' : !endudu$ tempatan !el&m"&ng Cina

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

21

Bri!i() Bi$-an' Ke$araanK&a(a Er"%a) Lain Di Pa)an'

Per,&a(an K&a(a Bri!i() Di Pa)an'

0113 7ran$ (etthenham dan 7rederi'$ >eld% ;a"en&r NegeriNegeri elat memu*u$ ultan !ahang% ultan.hmad Menerima Residen British tetapi gagal

0119 Dengan "antuan ultan :&h&r% ultan ."u Ba$ar British "er*aya memu*u$ ultan .hmad menerima (a$il British 43ugh Cli99&rd6 British tida$ puas hati $erana (a$il British mempunyai $uasa terhad

0111 ;& 3ui% se&rang (arganegara British "er"angsa Cina ditemui mati "erhampiran istana ultan .hmad British mengguna$an peristi(a terse"ut untu$ mendesa$ ultan !ahang menerima Residen British "agi me(u*ud$an $etenteraman :. !R&dger dilanti$ se"agai Residen British pertama di !ahang

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

22

25; Re(i*en $en'&'a! k&a(a S&,!an *an Pe$-e(ar

Re(i*en Per!a$a Ne'eri Me,ay&

J58585 Bir#)

J5P R"*'er

J5G5 Da6i*("n

Mar!in Li(!er

J58585 Bir#)

J5P R"*'er

Mar!in Li(!er

J5G5 Da6i*("n

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

23

Se-a- Re(i*en Men''&'a! K&a(a Ra/a *an Pe$-e(ar Me,ay&

Me$ak(a Meneri$a Na(i)a!

Men'&a(ai Pen!a*-iran

Residen nasihati sultan dalam semua per$ara pentad"iran $e'uali "er$aitan agama 5slam dan adat istiadat Melayu Nasihat Residen mesti dipatuhi dan dila$sana

ultan dan pem"esar hilang $uasa $erana Residen men*alan$an semua urusan pentad"iran negeri

Men#a$%&ri A*a!

Men'a$-i, A,i) P&n'&!an C&kai

Tinda$an Residen menghapus$an amalan perham"aan dianggap melampaui "idang $uasa mere$a .malan perham"aan merupa$an adat turuntemurun dalam masyara$at Melayu tradisi&nal

Residen mengam"il alih $uasa dan ha$ mengutip 'u$ai yang dipegang sultan dan pem"esar !ungutan 'u$ai di*alan$an &leh !ega(ai British iaitu !ega(ai Ma*istret dan !emungut 3asil

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

2#

25: Pen'&k&)an k&a(a Bri!i() $e,a,&i %e$-en!&kan Ne'eri+ne'eri Me,ay& Ber(ek&!& Fak!"r Pen&-&)an Ne'eri+Ne'eri Me,ay& Ber(ek&!& Ke,e$a)an Si(!e$ Re(i*en Residen tida$ di"eri panduan yang *elas untu$ men*alan$an tugas Residen men*adi terlalu "er$uasa ;a"en&r Negeri-Negeri elat di ingapura gagal menga(al $uasa Residen !entad"iran di setiap negeri tida$ seragam $erana mempunyai undang-undang tersendiri Men*imat$an "ayaran per$idmatan pa$ar seperti *urutera% *uruu$ur dan d&$t&r Mengu$uh$an $e$uatan dan pertahanan $etenteraan istem perhu"ungan seperti *alan raya dan landasan $ereta api antara negeri Melayu dapat dima*u$an

Perk"n'(ian Perk)i*$a!an Paka! Fak!"r Ke(e,a$a!an Si(!e$ Per)&-&n'an Kri(i( Ke4an'an Pa)an'

!er"elan*aan negeri !ahang mening$at $erana menanggung "anya$ hutang a$i"at $e"ang$itan ra$yat menentang British !enga"ungan dengan negeri yang $aya seperti !era$ dan elang&r dapat meringan$an masalah $e(angan !ahang

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

25

Per/an/ian Per(ek&!&an 012< La!ar Be,akan' Ta)&n Di!an*a!an'ani Tarik) Dik&a!k&a(a Ne'eri Dikena,i P&(a! Pen!a*-iran Ke!&a Per(ek&!&an Re(i*en Jenera, Per!a$a 1015 1 :ulai 1016 !era$% elang&r% Negeri em"ilan dan !ahang Negeri-Negeri Melayu Berse$utu Kuala -umpur Residen :enaral 7ran$ (ettenham

Syara! Per/an/ian NNMB Ra*a-ra*a "ersetu*u mengga"ung$an negeri mere$a men*adi se"uah perse$utuan yang a$an di$enali se"agai Negeri-Negeri Melayu Berse$utu Ra*a-ra*a "ersetu*u menerima se&rang pega(ai British se"agai Residen :eneral Ra*a-ra*a "ersetu*u mengi$ut nasihat Residen :eneral dalam semua per$ara $e'uali yang "er$aitan agama 5slam dan adat istiada Melayu Ra*a-ra*a "ersetu*u mem"antu negeri-negeri yang memerlu$an "antuan mengi$ut nasihat $era*aan British Residen :eneral "ertanggung*a(a" $epada ;a"en&r NegeriNegeri elat yang *uga men*adi !esuruh*aya Tinggi NegeriNegeri Melayu Berse$utu

Re(i*en Jenera, Na(i)a!

Ban!& Ga-en"r NNS

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

26

!esurih*aya Tinggi British 4;a"en&r NN 6

Di ingapura

Residen :eneral

Di Kuala -umpur

Residen !era$

Residen elang&r

Residen Negeri em"ilan

Residen !ahang

Struktur Pentad iran NNMS !"#$

25< Pe$-en!&kan Per(ek&!&an $en#a-ar ke4i-a4aan (&,!an Ke,e$a)an Per(ek&!&an 0123

Kuasa pentad"iran dipegang Residen :eneral Residen :eneral "er$uasa dalam urusan $e(angan dan 'u$ai e$sp&t Kera*aan pusat menu"uh$an *a"atan-*a"atan seperti :a"atan Keha$iman% Ke(angan% !erhu"ungan dan !er$hidmatan .(am yang di$etuai pega(ai British !engli"atan &rang melayu dalam *a"atan $era*aan dihad$an ultan di$ehenda$i menurut nasihat Residen :eneral dalam semua hal $e'uali "er$aitan agama 5slam dan adat istiadat Melayu

Kuasa sultan dan Ma*lis Mesyuarat Negeri diam"il alih Residen :eneral

SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

2)

Per(i*an'an Ra/a+ Ra/a Me,ay& =DURBAR>

Ta)&n Pen&-&)an 101)

Se-a- Pen&-&)an Rasa tida$ puas hati Ra*ara*a Melayu

DURBAR Per!a$a Diada$an di Kuala Kangsar% !era$ pada tahun 101)

A),i !esuruh*aya Tinggi% Ra*a-Ra*a Melayu% Residen :eneral dan # &rang Residen

i6 ii6 iii6 i86 i6 ii6 iii6

DURBAR Ke*&a Diada$an di Kuala -umpur pada tahun 11?3 ultan !era$% ultan 5dris telah + meng$riti$ pemusatan $uasa Residen :eneral mendesa$ agar $uasa Ra*a-Ra*a Melayu di$em"ali$an mendesa$ agar "ilangan pega(ai Melayu dalam per$hidmatan ditam"ah dan dilanti$ $e *a(atan yang le"ih" tinggi mengi$tira9 "ahasa Melayu se"agai "ahasa rasmi Kesan desa$an ultan 5dris + British mengganti$an D,RB.R dengan Ma*lis Mesyuarat !erse$utuan pada tahun 11?1 :a(atan Residen :eneral diganti$an dengan Ketua etiausaha British "ersetu*u serah$an semula $uasa pentad"iran $epada Ma*lis Mesyuarat Negeri

S&,!an I*ri(
SEJARAH T2 LIM CHIN GUAN SMJK PULAU SEBANG

20