Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

Latihan 1:
1. Rajah 1 menunjukkan lukisan rendering menggunakan marker.

Rajah 1

Nyatakan tiga kebaikan penggunaan marker. (BT ms 46)

i. dapat digunakan dengan pantas.
ii memberi kesan yang menarik.
iii boleh diperolehi dalam pelbagai warna.
[3 markah]

2. Rajah 2 di bawah menunjukkan satu tetikus komputer.

Rendering 2
Bayang -2

Rajah 2
Renderkan Rajah 2 berdasarkan arah cahaya yang diberikan dengan
menggunakan ton warna.
[4 markah]

63

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

3. Jadual 3 menunjukkan teknik membayang dalam lukisan reka bentuk. Anak

panah menunjukkan arah cahaya. Nyatakan sama ada teknik membayang yang
dipamerkan Betul atau Salah.

Objek

Jawapan
Betul

Salah

Salah

Jadual 3
[3 markah]
4. Dengan menggunakan pen mata bulat atau pensel, renderkan objek-objek
berikut mengikut arah cahaya yang disuluh kepadanya.

cahaya

Bayang -1
Rendering -1

cahaya

[4 markah]

64

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

5. Melukis bentuk asas kon menggunakan teknik yang betul adalah seperti yang
ditunjukkan dalam rajah di bawah. Lengkapkan urutan teknik yang betul
sehingga dapat membentuk kon.

[3 markah]
6. Rajah 6 menunjukkan satu contoh lukisan rendering.

Rajah 6
Nyatakan tiga ciri yang membezakan lukisan rendering seperti dalam Rajah
6, dengan jenis lukisan yang lain.
i. menggabungkan objek dengan lebih terperinci.
ii tidak mempunyai label.
iii boleh dilukis secara 2D dan 3D dari pelbagai sudut pandangan yang
berlainan.
[3 markah]

65

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

7. Nyatakan empat jenis medium yang biasa digunakan dalam teknik rendering.
(BL ms 56)

i. pensel
ii pensel warna
iii pen dan dakwat
iv pen marker
[4 markah]
8.

Lengkapkan pernyataan tentang jenis garisan dan jenis pensel yang digunakan untuk melukis
garisan.

Jenis Garisan

Pernyataan

Jenis Pensel
HB

(a) garisan objek

Garisan binaan
(b) 2H
2H
(c) Garisan dimensi
Garisan tersembunyi

(d)

[4 markah]

Latihan 2:

66

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

1. Rajah 1 menunjukkan lukisan ortografik sudut ketiga.

Lengkapkan unjuran pandangan sisi objek tersebut.

Bentuk betul -1
G. Tersembunyi -1
Ketepatan -1

Rajah 1
[3 markah]

2. Jadual 2 menunjukkan ciri lukisan isometrik.

Tandakan ( ) pada jawapan yang betul dan ( X ) pada jawapan yang salah di
ruang yang disediakan.
[3

Jadual 2
Ciri Lukisan Isometrik
a. mempunyai satah ufuk yang bersudut 30.
b. mempunyai dua paksi-x dan paksi-y dalam Satah Cartesan.
c. mempunyai tiga dimensi.

67

Jawapan

markah]

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

3. Rajah 3 menunjukkan lukisan isometrik, labelkan sudut-sudut a, b dan c.

c
o

Rajah 3
a

: 30

: 30

: 120
[3 markah]

4. Rajah 4 menunjukkan lukisan ortografik sudut ketiga. Lengkapkan pandangan

sisi lukisan tersebut.

Bentuk betul -1
G. Tersembunyi -1
Ketepatan -1

Pandangan Atas

Pandangan Sisi

Pandangan Hadapan
Rajah 4

[3 markah]

68

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

5. Ilustrasi boleh digambarkan secara 2D dan 3D.

Nyatakan jenis lukisan yang disediakan pada Jadual 5.
Jenis Lukisan
Lukisan Ortografik
Lukisan Isometrik
Lukisan Perspektif
Lukisan Oblik
Lukisan Pemasangan

Jawapan
2D
3D
3D
3D
3D
Jadual 5
[5 markah]

6. Rajah 6 menunjukkan sebuah lukisan isometrik bagi sebuah bongkah.

Lakarkan rupa bentuk pandangan bongkah ini dari sudut pandangan P, Q dan R
dalam ruangan yang disediakan.

Q
Rajah 6

69

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

[3 markah]
7. Rajah 7 menunjukkan gambar rajah sebuah model.

Rajah 7
Berdasarkan Rajah 7, nyatakan arah pandangan di dalam Rajah 7.
A

Pandangan
sisi

B
hadapan

C
atas
______________

[3 markah]

8. Nyatakan tiga arah pandangan dalam lukisan ortografik unjuran sudut ketiga
pada ruang yang disediakan di bawah.

70

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

Pandangan atas / pelan

(i) ..

Pandangan hadapan
(ii)

pandangan sisi
(iii)
[3 markah]

9. Jadual 9 menunjukkan ciri-ciri lukisan secara 3D yang digunakan dalam proses

lakaran reka ciptaan.
Namakan jenis-jenis lukisan itu berdasarkan ciri yang telah dinyatakan dalam
Jadual 9.
Jenis Lukisan
(a) lukisan oblik

Ciri-ciri
- mempunyai sudut 45 sahaja.
- mempunyai ukuran satah yang sama.
- mengecil dan bertemu.

(b) lukisan perspektif

- ukuran satah berbeza walaupun

sebenarnya sama.

(c) lukisan isometrik

- dilukis secara 1 titik, 2 titik atau 3 titik.

- mempunyai sudut 30, 45 dan 60.
- ukuran satah sama.
Jadual 9
[3 markah]

10. Rajah 10 menunjukkan sebuah objek dalam bentuk 3D. Lakarkan unjuran
ortografik sudut ketiga bagi objek itu di ruangan yang disediakan.

71

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

Rajah 10

[6 markah]

11. Rajah 11 menunjukkan beberapa jenis lukisan.

Padankan setiap rajah tersebut dengan jenis lukisan seperti yang diberikan
dalam Jadual 11.
Lukisan pemasangan

Lukisan susun atur

Jadual 11

Lukisan perspektif

Tuliskan jawapan anda di ruang yang disediakan dalam Rajah 11.

72

Bab 3: Ilustrasi

i. lukisan pemasangan

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

ii. lukisan susun atur

iii. lukisan perspektif

Rajah 11
[3 markah]
12. Nyatakan tiga pandangan yang terdapat dalam sebuah lukisan ortografik.
a)

pandangan atas / pelan

b)

pandangan hadapan

c)

pandangan sisi
[3 markah]

13. Rajah 13 menunjukkan satu objek 3D. Dengan menggunakan satah di sebelah
kiri objek sebagai pandangan hadapan, unjurkan tiga pandangan ortografik bagi
objek itu.

Rajah 13

73

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

[6 markah]

14. Namakan jenis-jenis lukisan berdasarkan Rajah 14.

i) lukisan perspektif 1 titik

ii) lukisan isometrik

iii) lukisan oblik

74

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

iv) lukisan perspektif 2 titik

Rajah 14

[4 markah]

15. Setiap unjuran ortografik di bawah ini, terdapat satu pandangan unjuran yang
tidak lengkap. Lengkapkan unjuran pandangan yang tertinggal itu.

a)

[2 markah]

b)

75

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

[2 markah]
16. Unjurkan pandangan ortografik bagi objek di bawah ini.

[6 markah]
17. Rajah 17 menunjukkan contoh lukisan-lukisan perspektif.
Nyatakan jenis lukisan perspektif bagi setiap rajah tersebut dan tuliskan
jawapan di dalam ruangan yang disediakan.
Jenis Lukisan Perspektif

i. 2 titik

ii. 1 titik

76

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

iii. 3 titik

Rajah 17
[3 markah]
18. Rajah 18 menunjukkan sebuah objek dalam bentuk 3D.
Lakarkan unjuran ortografik sudut ketiga bagi objek itu di ruangan yang
disediakan.

Rajah 18

[6 markah]
19. Rajah 19 menunjukkan beberapa contoh lukisan 3D.
Tuliskan pada ruang yang disediakan, jenis setiap lukisan itu.
Bil.
(a)

Contoh Lukisan 3D

Jenis Lukisan

Lukisan oblik
(b)
Lukisan isometrik
(c)

77

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

Lukisan perspektif

[3 markah]
20. Rajah 20 menunjukkan sebuah objek dalam bentuk 3D.

Rajah 20
Lakarkan unjuran ortografik sudut ketiga bagi objek itu di ruangan yang
disediakan.

[6 markah]
21. Jadual 21 menunjukkan jenis-jenis lukisan bagi sebuah kuboid.
Nyatakan jenis setiap lukisan itu pada ruangan yang disediakan.

a).

Lukisan oblik

b).
Lukisan perspektif

78

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

c).
Lukisan isometrik

Jadual 21
[3 markah]
22. Rajah 22 menunjukkan beberapa contoh lukisan 3D.
Tuliskan pada ruang yang disediakan jenis bagi setiap lukisan itu.
Bil.
(a)

Contoh Lukisan 3D

Jenis Lukisan

Lukisan isometrik
(b)

Lukisan oblik
(c)

Lukisan perspektif

Rajah 22
[3 markah]
23. Rajah 23 menunjukkan beberapa contoh lukisan 3D.
Nyatakan jenis lukisan pada ruang yang disediakan bagi setiap lukisan itu.
Bil.
(a)

Contoh Lukisan 3D

Jenis Lukisan

Lukisan oblik

79

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

(b)
Lukisan oblik

(c)
Lukisan isometrik

Rajah 23
[3 markah]

24. Rajah 24 menunjukkan satu lukisan isometrik.

Rajah 24

Dengan menggunakan ukuran objek dalam Rajah 24, lukiskan tiga pandangan
unjuran ortografik.

80

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

[6 markah]

25. Sebutkan tiga jenis lukisan kerja 3 dimensi yang boleh dihasilkan selain dari
lukisan ortografik.
i) Lukisan isometrik
ii) Lukisan oblik
iii) Lukisan perspektif
[3 markah]

26. Rajah 26 menunjukkan satu unjuran ortografik bagi sebuah bongkah.

81

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

Rajah 26
Lakarkan bongkah itu dalam lukisan isometrik pada ruang yang disediakan.

[6 markah]

27. Rajah 27 menunjukkan satu bongkah dalam bentuk lukisan 3D .

Bongkah ini juga boleh dilakarkan dalam bentuk lukisan perspektif.

82

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

A
Rajah 27

a) Nyatakan jenis lukisan yang ditunjukkan dalam Rajah 27.

Lukisan isometrik
[1 markah]
b) Nyatakan sudut A dan B bagi lukisan yang ditunjukkan dalam Rajah 27.
A - 30
B - 30
[2 markah]
c) Nyatakan tiga ciri lukisan unjuran perspektif .
i)

garisan selari di hadapan akan terfokus di penghujung satu titik.

ii)

objek yang sama saiz dan bentuk akan mengecil semakin jauh.

iii)

jarak dan ukuran yang sama akan menjadi kurang dan pendek apabila
semakin ke belakang.
[3 markah]

d) Lakarkan satu lukisan perspektif satu titik bagi objek dalam Rajah 1.

83

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

[4 markah]
e) Lakarkan satu lukisan perspektif dua titik bagi objek dalam Rajah 1.

[5 markah]

28. Rajah 28 menunjukkan sebuah objek dalam bentuk 3D dan paparan unjuran
ortografik sudut ketiga bagi objek itu.
Nyatakan jenis pandangan unjuran itu pada ruang yang disediakan.
84

Bab 3: Ilustrasi

Buku Kerja Reka Cipta Tingkatan 4

Rajah 28

a) atas

b) sisi

c) hadapan
[3 markah]

29. Padankan jenis garisan dengan keterangan yang disediakan

Garisan

Keterangannya
Garisan tengah

A
Garisan tersembunyi
B
Garisan sambungan
C
Garisan binaan
D
Garisan objek
E
Garisan dimensi

[5 markah]

85