BAB III
METODE KERJA
1. Menentukan orde sungai dengan memberi warna yang sama pada orde yang
sama
Diketahui :
ha = 4 m hb = 6 m hc = 6 m
he = 6 m hf = 6 m hg = 6 m
hi = 8 m hd = 6 m hh = 8 m
1. Rata-rata ketinggian
h1 = ha + hc + hi
3
H2 = hb + hf + hj
3
h = h1 + h2 + h3 + h4 (m)
4
2. Jarak horizontal
B = Ba +Bb + Bc + Bd (m)
4
3. Kecepatan aliran
V1 = Sab
Tab
4. Kecepatan Aliran
Vn = Jarak H / waktu = Bn / Tn
V1 = B1 / Tab = S1 / T ab
V2 = S2 / Tbc
V3 = S3 / Tcd
V = V1 + V2 + V3 (m/s)
3
5. Debit Air
Q=AxV
Q=h.b.V
Dimana :
Q = Debit air ( m3/s )
A = Luas penampang ( m2 )
B = Jarak horizontal ( m )
BAB IV
PEMBAHASAN
Problem Set 1
SUBDAS I
1. Aspek Linear
Rbn = Nn / N(n+1)
- Rb1 = N1 / N2 = 32 / 17 = 1.88
- Rb2 = N2 / N3 = 17 / 6 = 2.83
- Rb3 = N3 / N4 = 6 / 7 = 0.85
N1 + N2 + N3 + N4
32 + 17 + 6 + 7
= 1,82
Psn = Kn x Sp
Ps1 = 10.870
Ps2 = 4.625
Ps3 = 3.375
Ps4 = 2.425
Ln = Psn / Nn
L1 = 10.870 / 32 = 339,68
L2 = 4.625 / 17 = 272,05
L3 = 3.375 / 6 = 562,5
L4 = 2.425 / 7 = 346,42
Qn = Ln / Ln+1
Pn = Ln +Ln+1
P1 = L1 + L2
P2 = L2 + L3
P3 = L3 + L4
Rl = ( Qn x Pn ) + ( Qn+1 x Pn+1 )
P 1 + P2 + P3
2355,2
= 1,11
2. Aspek Luasan
L1 = 19.910,4
L2 = 4874,66
L3 = 7045
L4 = 3941,8
Ltotal = L1 + L2 + L3 + L4
= 35.771,86 m2
A1 = 19.910,4
RA = Ln / An
RA1 = 19.910,4 / 19.910,4 =1
A1 = 19.910,4 / 32 = 622,2
A2 = 4874,66 / 17 = 286,74
A3 = 7045 / 6 = 1174,17
A4 = 3941,8 / 7 = 563,11
Rn = Rb rata-rata / RA
R1 = 1,82 / 1 = 1,82
D = Mtotal / Ltotal
= 21295 / 35771,86
= 0,595
F = Nn / Ltotal
= 62 /35571,86
= 0,0017
SUBDAS II
1. Aspek Linear
Rbn = Nn / N(n+1)
- Rb1 = N1 / N2 = 41 / 16 = 2,56
- Rb2 = N2 / N3 = 16 / 11 = 1,45
- Rb3 = N3 / N4 = 11 / 14 = 0,78
N1 + N2 + N3 + N4
41 + 16 + 11 + 14
= 1,66
Psn = Kn x Sp
Ps1 = 17.000
Ps2 = 3.550
Ps3 = 3.375
Ps4 = 8.450
Ln = Psn / Nn
L1 = 17.000 / 41 = 414,63
L2 = 3.550 / 16 = 221,87
L3 = 3.375 / 11 = 306,81
L4 = 8.450 / 14 = 603,57
Pn = Ln +Ln+1
P1 = L1 + L2
P2 = L2 + L3
P3 = L3 + L4
= 32.375
R2 = ( Qn x Pn ) + ( Qn+1 x Pn+1 )
P 1 + P2 + P3
2075.52
= 1.036
2. Aspek Luasan
L2 = 2615,67
L3 = 1380,36
L4 = 3106,76
Ltotal = L1 + L2 + L3 + L4
= 12636,01 m2
A1 = 5533,22
RA = Ln / An
A1 = 5533,22/ 41 = 134,96
A2 = 2615,67/ 17 = 153,86
A3 = 1380,36 / 11 = 125,48
A4 = 3106,76/ 10 = 310,67
Rn = Rb rata-rata / RA
R1 = 1,72 / 1 = 1,72
D = Mtotal / Ltotal
= 32375 / 12636,01
= 2,562
F = Nn / Ltotal
= 79 / 12636,01
= 0,0064
SUBDAS III
1. Aspek Linear
Rbn = Nn / N(n+1)
- Rb1 = N1 / N2 = 25 / 12 = 2.08
- Rb2 = N2 / N3 = 12 / 5 = 2.4
- Rb3 = N3 / N4 = 5 / 7 = 0.71
N1 + N2 + N3 + N4
25 + 12 + 5 + 7
= 1.72
# Menghitung panjang sungai tiap orde :
Psn = Kn x Sp
Ps1 = 11400
Ps2 = 6850
Ps3 = 1575
Ps4 = 7650
Ln = Psn / Nn
L1 = 11400 / 25 = 456
L2 = 6850 / 12 = 570,83
L3 = 1575 / 5 = 315
L4 = 7650 / 7 = 1092,85
Qn = Ln / Ln+1
Pn = Ln +Ln+1
P1 = L1 + L2
P2 = L2 + L3
P3 = L3 + L4
= 27475
R2 = ( Qn x Pn ) + ( Qn+1 x Pn+1 )
P 1 + P2 + P3
= 0,845
2. Aspek Luasan
L1 = 4567,26
L2 = 2113
L3 = 148
L4 = 1304,1
Ltotal = L1 + L2 + L3 + L4
= 8132,36 m2
A1 = 4567,26
RA = Ln/An
A1 = 4567,26 / 25 = 182,69
A2 = 2113 / 12 = 176,08
A3 = 148 / 5 = 0,104
A4 = 1304,1 / 7 = 186,29
Rn = Rb rata-rata / RA
R1 = 1,66/ 1 = 1,66
R3 = 1,66/ 0,02 = 83
D = Mtotal / Ltotal
= 274,75/8132,36
= 3,378
F = Nn / Ltotal
= 49/8.132,36
= 0,0060
Diagram Roset
a. Sub-DAS I
Kedudukan
Turus Frekuensi
I – II III – IV
1 – 10 181 – 190 ||| 3
11 – 20 191 – 200 | 1
21 – 30 201 – 210 |||| 4
31 – 40 211 – 220 ||| 1
41 – 50 221 – 230 |||| |||| 8
51 – 60 231 – 240 | 1
61 – 70 241 – 250 | 1
71 – 80 251 – 260 ||||| 5
81 – 90 261 – 270 | 1
91 – 100 271 – 280 ||||| 5
101 – 110 281 – 290 | 1
111 – 120 291 – 300
121 – 130 301 – 310 |||| 4
131 – 140 311 – 320 ||||| | 6
141 – 150 321 – 330 ||||| |||| 9
151 – 160 331 – 340 ||||| | 6
161 – 170 341 – 350 |||| 4
171 – 180 351 – 360
b. Sub-DAS II
Kedudukan
Turus Frekuensi
] I – II III – IV
Kedudukan
Turus Frekuensi
I – II III – IV
1 – 10 181 – 190 | 1
11 – 20 191 – 200 | 1
21 – 30 201 – 210 | 1
31 – 40 211 – 220 | 1
41 – 50 221 – 230 ||||| ||| 8
51 – 60 231 – 240 || 2
61 – 70 241 – 250 | 1
71 – 80 251 – 260 | 1
81 – 90 261 – 270 ||||| 5
91 – 100 271 – 280 || 2
101 – 110 281 – 290 | 1
111 – 120 291 – 300 || 2
121 – 130 301 – 310 || 2
131 – 140 311 – 320 || 2
141 – 150 321 – 330 ||| 3
151 – 160 331 – 340 ||| 3
161 – 170 341 – 350 || 2
171 – 180 351 – 360 | 1
Pembahasan per Sub-DAS :
# Penentuan tipe pola pengaliran sungai berdasarkan hasil yang diperoleh dari
Sub DAS I
Dalam sub DAS ini diperoleh diagram kipas yang menunjukkan bahwa sub
DAS ini memiliki pola pengaliran dendritik yang mana dibentuk dari cabang-cabang
Sub DAS II
Dalam sub DAS ini diperoleh diagram kipas yang menunjukkan bahwa sub
DAS ini memiliki pola pengaliran dendritik yang mana dibentuk dari cabang-cabang
Dalam sub DAS ini diperoleh diagram kipas yang menunjukkan bahwa sub
DAS ini memiliki pola pengaliran dendritik yang mana dibentuk dari cabang-cabang
SUB DAS I :
SUB DAS II :
Segmen 126, 128 dan 130 termasuk sungai subsekuen karena karena
Segmen 177 termasuk sungai insekuen karena aliran sungai tidak jelas,
Perhitungan Debit
Diketahui :
ha = 4 m hb = 6 m hc = 6 m
he = 6 m hf = 6 m hg = 6 m
hi = 8 m hd = 6 m hh = 8 m
1. Rata-rata ketinggian
h1 = ha + hd + hg + hb + he + hh
6
h1 = 4 + 6 + 6 + 6 + 4 +8
6
h = 5.6 (m)
2. Jarak horizontal
B = 6 +8 + 8 + 10 (m)
4
B =8m
3. Kecepatan aliran
V1 = Sab
Tab
V1= 10/14
V1 = 0.71 m/s
4. Debit Air
Q = h1 x B1 x V1
Q = 5.6 x 8 x 0.71
Q = 31.808 m3/s
B-C
2. Rata-rata ketinggian
h1 = hb + he + hh + hc + hf + hi
6
h1 = 6 + 4 + 8 + 6 + 6 +8
6
h = 6.33 (m)
2. Jarak horizontal
B = 8 +10 + 6 + 6 (m)
4
B = 7.5 m
3. Kecepatan aliran
V1 = Sbc
Tbc
V1= 14/10
V1 = 1.4 m/s
4. Debit Air
Q = h2 x B2 x V2
Q = 6.33 x 7.5 x 1.4
Q = 66.465 m3/s
Q rata-rata
Qrata-rata = Q1 + Q2
2
Q rata-rata = 31.808 + 66.465
2
PENUTUP
V.1. Kesimpulan
2. Suatu pola pengaliran sungai dapat diketahui dengan mengukur besar sudut
3. Pola pengaliran sungai yang terdapat pada peta topografi daerah Mangilu
dimana terdapat sungai besar yang dialiri oleh cabang-cabang sungai kecil
V.2. Saran
laboratorium.
o Sebaiknya problem set yang akan dikerjakan ataupun problem set tambahan
Rochmanto, Budi, 2005, Diktat Mata Kuliah Geologi Fisik, Teknik Geologi Fakultas
Teknik Universitas Hasanuddin.
Tim Asisten, 2006, Sap Praktikum Geomorfologi Dan Geologi Foto Acara “Analisa
DAS”, Makassar.
http://www.lablink.or.id/Hidro/air.htm
LAMPIRAN
2. Pengolahan data