Fungsi Komposisi
Fungsi Komposisi
Rommy Prastyka
Tommy A.N Zihni Weda F
Fungsi
Suatu relasi dari A ke B yang memasangkan setiap anggota A ke tepat satu anggota B disebut fungsi atau pemetaan dari A ke B
2
Notasi Fungsi
Suatu fungsi atau pemetaan umumnya dinotasikan dengan huruf kecil. Misal, f adalah fungsi dari A ke B ditulis f: A B A disebut domain B disebut kodomain
3
Komposisi Fungsi
Penggabungan operasi dua fungsi secara berurutan akan menghasilkan sebuah fungsi baru. Penggabungan tersebut disebut komposisi fungsi dan hasilnya disebut fungsi komposisi.
5
B f
C g
x A dipetakan oleh f ke y B ditulis f : x y atau y = f(x) y B dipetakan oleh g ke z C ditulis g : y z atau z = g(y) atau z = g(f(x))
6
B f
C g
y
gof
maka fungsi yang memetakan x A ke z C adalah komposisi fungsi f dan g ditulis (g o f)(x) = g(f(x))
7
Menentukan Suatu Fungsi Jika Fungsi Komposisi dan Fungsi Yang Lain Diketahui
9
contoh 1
Perhatikan gambar pemetaan f f:AB 1 a domain adalah 2 b
c d A
3
4
A = {a, b, c, d}
kodomain adalah
5 B
B = {1, 2, 3, 4, 5}
10
1 2
f(a) = 1, f(b) = 2
3
4
f(c) = 3, f(d) = 4
range adalah
5 B
R = {1, 2, 3, 4}
11
contoh 2
Misal f: R R dengan f(x) = 1 - x2 Tentukan domain dari fungsi f.
12
Jawab
Supaya f: RR dengan f(x)=1-x2 maka haruslah 1 x2 0. 1 x2 0 x2 1 0 atau (x - 1)(x + 1) 0 atau -1 x 1. Jadi, domain fungsi tersebut adalah -1 x 1.
13
contoh 3
Misal f: R R dengan f(x 1) = x2 + 5x Tentukan : a. f(x)
b. f(-3)
14
Jawab
a.Misal y = x 1 maka x = y + 1 karena f(x 1) = x2 + 5x maka f(y) = (y + 1)2 + 5(y + 1) f(y) = y2 + 2y + 1 + 5y + 5 f(y) = y2 + 7y + 6
15
f(y) = y2 + 7y + 6
a. f(x) = x2 + 7x + 6
b. f(-3) = (-3)2 + 7(-3) + 6 = 9 21 + 6 = -6
16
contoh 4
f : A B dan g: B C didefinisikan seperti pada gambar
A a b B
1 2 3
C p q
Jawab:
(g o f)(a) = ?
A a b B f
1 2 3
C p
(g o f)(b) = ?
A a
B
f
1 2 3
C p
q
contoh 5
Ditentukan g(f(x)) = f(g(x)).
maka nilai p = .
20
Jawab:
f(x) = 2x + p dan g(x) = 3x + 120 g(f(x)) = f(g(x))
3(2x + p) + 120 = 2(3x + 120) + p 6x + 3p + 120 = 6x + 360 + p 3p p = 360 120 2p = 240 p = 120
21
contoh 6
f : R R dan g : R R
f(x) = 3x 1 dan g(x) = 2x2 + 5
Tentukan: a. (g o f)(x)
b. (f o g)(x)
22
Jawab:
f(x) = 3x 1 dan g(x) = 2x2 + 5 a. (g o f)(x) = g[f(x)] = g(3x 1) = 2(3x 1)2 + 5 = 2(9x2 6x + 1) + 5 = 18x2 12x + 2 + 5
= 18x2 12x + 7
23
f(x) = 3x 1 dan g(x) = 2x2 + 5 b. (f o g)(x) = f[g(x)] = f(2x2 + 5) = 3(2x2 + 5) 1 = 6x2 + 15 1 (f o g)(x) = 6x2 + 14
(g o f)(x) = 18x2 12x + 7 (g o f)(x) (f o g )(x) tidak bersifat komutatif
24
contoh 7
f(x) = x 1, g(x) = x2 1 dan
h(x) = 1/x
Tentukan: a. (f o g) o h
b. f o (g o h)
25
Jawab:
f(x) = x 1, g(x) = x2 1 dan h(x) = 1/x ((f o g) o h)(x) = (f o g)(h(x)) (f o g)(x) = (x2 1) 1 = x2 2 (f o g(h(x))) = (f o g)(1/x) = (1/x)2 2
26
f(x) = x 1, g(x) = x2 1 dan h(x) = 1/x (f o (g o h))(x) = (f(g oh)(x)) (g o h)(x)= g(1/x) = (1/x)2 1 = 1/x2 - 1 f(g o h)(x)= f(1/x2 1) = (1/x2 1) 1 =(1/x)2 2
27
contoh 8
I(x) = x, f(x) = x2 dan g(x) = x + 1
Tentukan:
Jawab:
I(x) = x, f(x) = x2 dan g(x) = x + 1 (f o I)(x) = x2 (g o I)(x) = x + 1 (I o f)(x) = x2 (I o g)(x) = x + 1 (I o f)(x) = (f o I) = f
29
Contoh 9
Diketahui f(x) = 3x 1
30
Jawab
f(x) = 3x 1dan (f o g)(x) = x2 + 5 fg(x)] = x2 + 5 3.g(x) 1 = x2 + 5 3.g(x) = x2 + 5 + 1 = x2 + 6 Jadi g(x) = (x2 + 6)
31
contoh 10
Diketahui g(x) = x + 9 dan
(f o g)(x) = x2 6
maka f(x) = .
32
Jawab:
g(x) = x + 9 (f o g)(x) = f(g(x)) = x2 6 f(x + 9) = x2 6 Misal: x + 9 = y x = y 9 f(y) = (y 9)2 6
33
34
contoh
Diketahui f(x) = x 3 dan
(g of)(x) = x2 + 6x + 9
maka g(x 1) = .
35
Jawab:
g(y) = y2 + 6y + 9 + 6y + 18 + 9
= y2 + 12y + 36
g(x 1) = (x 1)2 + 12(x 1) + 36
= x2 2x + 1 + 12x 12 + 36
= x2 + 10x + 25