KERTAS 3 BAB 1 -KEMUNCULAN TAMADUN AWAL

MANUSIA (TINGKATAN 4)
BAB 1 : KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA
TEMA 7:Tamadun Awal Manusia
Tajuk 7.1: Tamadun Awal Dunia
Tema Umum
Tamadun awal manusia yang berkembang di lembah Sungai Tigris dan Sungai Tigris
Euphrates,Sungai Nil,Sungai Indus dan Sungai Hwang Ho mempunyai keunikan dan
keistimewaan tersendiri.Sifat cekal dan inovatif masyarakat tamadun awal manusia tersebut
masih tetap relevan dan wajar dicontohi untuk membina kecemerlangan sesebuah negara
pada masa kini.
Tugasan Spesifik
Tamadun awal manusia yang berkembang di Lembah Sungai Tigris dan Sungai
Euphrates,Sungai Nil,Sungai Indus dan Sungai Hwang Ho mempunyai keunikan dan
keistimewaan tersendiri.Sifat cekal dan inovatif masyarakat tamadun awal manusia tersebut
wajar dicontohi untuk membina kecemerlangan sesebuah negara pada masa kini.
Berdasarkan pernyataan tersebut,huraikan kecemerlangan tamadun Indus dan hubungkaitkan
sumbangannya
dengan
kegemilangan
negara
kita
pada
hari
ini.
Aspek
Pengenalan
Isi dan huraian

Kesimpulan

Perincian

Markah

1.(a) Lokasi tamadun Indus

(b) Kerangka masa tamadun Indus
2. Proses pembentukan tamadun
Indus
3.Ciri-ciri dan sumbangan tamadun
Indus
4.Sifat keterbukaan tamadun Indus
yang membawa kepada
kecemerlangan tamadun tersebut
5. Aspek kegemilangan tamadun
Indus
6. Kemajuan yang dicapai oleh
Malaysia berdasarkan pembangunan
terancang.
7.Merealisasikan matlamat Wawasan
2020 untuk menjadikan Malaysia
sebagai negara maju.
8.Nilai murni dan iktibar daripada
kecemerlangan tamadun Indus demi
kegemilangan Malaysia.
Kesimpulan keseluruhan isi yang
dibincangkan
(a) Pengetahuan yang diperoleh
(b) Iktibar kepada diri,bangsa dan
negara.

5 markah
10 markah
30 markah
15 markah
10 markah
10 markah
10 markah
5 markah
5 markah

(c) Harapan menjadikan masa depan

Malaysia yang lebih cemerlang.
Skema Jawapan Bab 1: Kemunculan Tamadun Awal Manusia
1 (a) Lokasi Tamadun Indus
F1 Terbentuk di lembah Indus yang disaliri oleh Sungai Indus yang berpunca daripada
Pergunungan Himalaya dan mengalir ke laut Arab.
F2 Dikenali sebagai Tamadun Harappa bersempena nama bandar utamanya.
F3 Dikelilingi Banjaran Makran,Pergunungan Baluchistan,Rajasthan dan Punjab di Timur
dan Kathiawar serta Gujerat di Tenggara.
F4 Sungai Indus dipilih sebagai kawasan petempatan kerana terdapat sumber bekalan air dan
kesuburan
tanah.
(b) Kerangka masa Tamadun Indus
F1 Tamadun Indus muncul kira-kira 2500 s.m
F2 Mula merosot pada tahun 1800 s.m
F3 Kemerosotan Tamadun ini dikatakan berpunca daripada serangan orang Aryan.
F4 Bencana Alam seperti kemarau,banjir dan gempa bumi
[Mak.5markah]
2. Proses pembentukan Tamadun Indus
F1 Bermula di bahagian Barat Laut India
F2 Penduduk mengamalkan kehidupan secara nomad
F3 Menyara diri dengan aktiviti berburu dan mengumpul makanan
F4 Wujud petempatan kekal di sepanjang Sungai Indus
F5 Sungai Indus menyediakan sumber air dan tanahnya subur.
F6 Penduduk bijak menyesuaikan diri dengan alam sekitar
F7 Peningkatan pengeluaran hasil pertanian
F8 Berlaku pertambahan penduduk.
F9 Pertambahan penduduk menyumbang kepada kemunculan bandar.
F10 Muncul bandar Harappa dan Mohenjo-Daro di Lembah Indus
F11 Bandar Lothal dan Sutkagen Dor merupakan bandar pelabuhan utama.
[ Mak.10 markah]
3. Ciri-ciri tamadun Indus
F1 Petempatan kekal
H1a Pembentukan bandar terancang.
H1b Terbahagi kepada dua bahagian.
H1c Dikelilingi oleh tembok.
H1d Bahagian utama merupakan pusat pentadbiran dan keagamaan.
H1e Terdapat bangunan pentadbiran dan keagamaan.
H1f Bahagian kedua ialah kawasan perumahan
H1g Sudut susun aturnya sistematik
H1h Dibantu oleh kemajuan ilmu geometrid an pembinaan
H1i Hubungan dengan tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba
H1j Bandar disusun berdasarkan blok-blok berbentuk segi empat.
H1k Setiap blok dipisahkan oleh rangkaian jalan raya yang lurus
H1l Mempunyai sistem kumbahan terancang
H1m Setiap bandar dihubungkan dengan sungai.
2

F2 Organisasi sosial.
H2a Terbahagi kepada dua golongan, iaitu atasan dan bawahan.
H2b Golongan atasan terdiri daripada pendeta dan pedagang.
H2c Golongan kelas atasan yang utama ialah pendeta.
H2 d Pendeta mempunyai kuasa dan pengaruh yang besar.
H2e Tampuk pemerintahan dipegang oleh pendeta
H2f Golongan bawahan terdiri daripada petani dan buruh.
H2g Petani menjalankan aktiviti pertanian
H2h Menyalurkan sebahagian hasil tersebut kepada pihak berkuasa.
H2i Golongan buruh menjaga kebersihan bandar,membina tembok di banteng dan membina
terusan.
F3 Pengkhususan pekerjaan
H3a Menjalankan kegiatan ekonomi
H3b Perdagangan,pertanian,pertukangan dan pembuatan.
H3c Membabitkan perdagangan luar dengan Mesopatamia.
H3d Dibuktikan melalui penemuan cap mohor.
H3e Perdagangan emas,gading gajah,manik dan hasil pertanian.
H3f Menjalankan aktiviti bercucuk tanam
H3g Menanam tanaman makanan seperti barli dan kacang
H3h Menjadi artisan.
H3i Terlibat dalam pembinaan.
H3j Menghasilkan barangan logam dan barangan tembikar.
F4 Agama dan kepercayaan
H4a Dibuktikan dengan penemuan patung dan ukiran
H4b Penemuan patung proto-Siva
H4c Patung stail yoga dan tiga tanduk di kepala.
H4d Melambangkan Dewa Brahma,Vishnu, dan Siva.
H4e Berkait dengan agama Hindu.
H4f Kepercayaan kepada Tuhan Ibu.
H4g Diwarisi daripada kebudayaan yang lebih awal.
H4h Melambangkan kesuburan
F5 Bahasa dan tulisan
H5a Sistem tulisan berbentuk piktograf.
H5b Tulisan pada mohor yang dijumpai di tapak arkeologi tamadun Indus.
Sumbangan Tamadun Indus
F1 Perancangan bandar
H1a Mewujudkan bandar terancang
C1a Mohenjo Daro dan Harappa
H1b Keupayaan masyarakat mengeksploitasi kelebihan Sungai Indus (kelebihan semula jadi).
F2 Gabungan kepakaran (sudut letak bandar dan pengisiannya).
H2a Pemahaman ilmu geometri,kesenian dan matematik
H2b Pemahaman geometri hasil pertembungan dengan tamadun Mesopatamia dan Mesir
Purba
F3 Bandar disusun berasaskan blok berbentuk segi empat
F4 Membina jalan raya yang lurus dan bersambung antara satu sama lain.
F5 Sistem saliran di bandar terancang
H5a Rumah0rumah di bandar mempunyai bilik mandi dan tandas.
H5b Air dan kumbahan disalir keluar ke longkang bawah tanah.
H5c Longkang tidak ditutup untuk memudahkan kerja pembersihan dan mengelak tersumbat.
3

H5d Bahan buangan disalur ke pusat pembuangan di luar bandar.

F6 Setiap bandar dihubungkan dengan sungai.
F7 Meningkatnya mutu bahan binaan.
H7a Teknologi pembakaran batu bata.
H7b Batu bata dibakar dengan suhu yang tinggi.
[Mak.30 markah]
4. Sifat keterbukaan Tamadun Indus yang membawa kecemerlangan.
F1 Membuat hubungan dengan tamadun lain.
F2 Tidak mencapai kecemerlangan tanpa membuat hubungan.
F3 Bertukar pandangan dengan pihak lain.
F4 Hubungan dengan tamadun Mesopotamia.
F5 Hubungan dengan tamadun Mesir Purba
F6 Kedua-dua belah pihak memperoleh manfaat.
F7 Pertukaran teknologi
F8 Teknologi membuat batu bata
F9 Ilmu geometri,kesenian,matematik dan pembinaan.
F10 Pertembungan dengan tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba.
F11 Pembentukan bandar terancang.
F12 Bandar berbentuk segi empat dan jalan raya yang lurus.
F13 Pengaruh luar disesuaikan dengan keadaan dan suasana tempatan.
F14 Masyarakat mengutamakan keamanan.
F15 Kedamaian menjadi tunjang kekuatan sesebuah negara.
F16 Sebuah tamadun yang matang.
F17 Pencapaian cemerlang dalam pelbagai bidang.
F18 Menjadi contoh untuk membentuk tamadun yang cemerlang.
F19 Memudahkan kehidupan
F20 Peningkatan kreativiti masyarakat.
F21 Pemacu kepada kejayaan
F22 Hal-hal positif menjadi ikutan manusia sepanjang zaman.
[Mak.15 markah]
5. Aspek kegemilangan tamadun Indus
F1 Manfaat pembangunan terancang kepada kemajuan negara.
F2 Mewujudkan keselesaan hidup kepada rakyat
F3 Pengurusan bandar yang sistematik
F4Menyediakan jalinan perhubungan dan pengangkuan yang sistematik.
F5 Kemajuan sistem pendidikan
F6 Jaminan keselamatan
F7 Memajukan ekonomi
F8 Pemuliharaan alam sekitar
F9 Menggalakkan pelaburan asing
F10 Menjalin hubungan baik dengan semua negara.
F11 Menjalin hubungan ekonomi dan perdagangan.
F12 Mengekalkan perpaduan kaum.
F13 Mengekalkan keamanan serantau
F14 Mewujudkan kestabilan politik
F15 Mewujudkan pusat pelancongan
F16 Mementingkan agama dan aspek kerohanian.
F17 Penguasaan pelbagai ilmu dan kemahiran.
4

F18 Pertukaran teknologi

F19 Penggunaan teknologi moden.
F20 Mewujudkan peluang pekerjaan dan tenaga mahir.
[Mana-mana jawapan yang munasabah]
[Mak.10 markah]
6. Kemajuan yang dicapai oleh Malaysia berdasarkan pembangunan terancang.
F1 Kemudahan infrastruktur
F2 Kemajuan sistem pendidikan
F3 Kemajuan ekonomi
F4 Keamanan negara dan kestabilan politik
F5 Perpaduan kaum dan keharmonian masyarakat
F6 Kemajuan dalam bidang pengangkutan awam.
F7 Jaringan sistem perhubungan
F8 Pemodenan bandar
F9 Perkembangan perindustrian
F10 Perkembangan teknologi
F11 Pelaksanaan k-ekonomi
F12 Perkembangan e-pendidikan
F13 Tumpuan pelancong asing
F14 Keselamatan negara terjamin
F15 Peningkatan hubungan diplomatic
F16 Hubungan antarabangsa berkembang
F17 Penganggurn dapat dikurangkan
F18 Sistem komunikasi bertambah maju
F19 Kemudahan perkhidmatan awam yang lengkap
F20 Kewujudan bandar pintar,iaitu Cyberjaya
F21 Menjadi tuan rumah penganjuran acara/sukan antarabangsa
[Mana-mana jawapan yang munasabah]
[Mak.10 markah]
7. Merealisasikan wawasan negara untuk menjadi sebuah negara maju
F1 Meningkatkan penguasaan ilmu dan memajukan sistem pendidikan
F2 Meningkatkan R&D
F3 Meneroka teknologi baharu
F4 Mengukuhkan jati diri dengan menyertai PLKN
F5 Mengukuhkan perpaduan rakyat dengan menggunakan konsep 1 Malaysia.
F6 Meningkatkan kemahiran dan menguasai teknologi maklumat (ICT)
F7 Mengukuhkan perpaduan rakyat
F8 Menggalakkan inovasi.
F9 Melaksanakan GTP-Plan Transformasi Kerajaan.
F10 Memperkenalkan Koridor Raya Multimedia.
F11 Menggalakkan pelaburan asing.
F12 Meneruskan Dasar Ekonomi Baru / Dasar Pembangunan Nasional.
F13 Mengurangkan gejala sosial.
F14 Pemberian Biasiswa Pendidikan atau PTPTN
F15 Memperkukuh peranan negara sebagai hub halal
F16 Meneroka bidang dan pengetahuan baharu.
F17 Menjadikan minda rakyat kelas pertama.
F18 Menjadi pusat kecemerlangan ilmu dan pendidikan.
5

[Mana-mana jawapan yang munasabah]

[Mak.10 markah]
8. Kecemerlangan Tamadun Indus yang boleh diterapkan untuk kegemilangan Malaysia.
F1 Memanfaatkan kurniaan Tuhan dengan amanah.
F2 Berwawasan
F3 Kepentiangan meningkatkan ilmu pengetahuan dan kemahiran.
F4 Melahirkan masyarakat inovatif dan kreatif.
F5 Membentuk masyarakat bersatu.
F6 Mengekalkan keamanan negara.
F7 Meningkatkan hubungan antarabangsa.
F8 Memajukan ekonomi
F9 Melakukan pertukaran teknologi dan ilmu.
F10 Bersedia menerima perubahan yang membawa kemajuan.
[Mana-mana jawapan munasabah]
[Mak.5 markah]
9. Kesimpulan keseluruhan isi yang telah dibincangkan.
F1 Menjadikan kegemilangan tamadun Indus sebagai teladan dan rangsangan untuk membina
masa depan negara yang lebih cemerlang.
F2 Mengajar kita bahawa kedamaian dan keamanan menjadi tunjang kepada kekuatan
sesebuah bangsa untuk mencapai kemajuan dan kecemerlangan.
F3 Mengamalkan nilai kreativiti dan inovatif untuk mencapai kemerlangan diri,bangsa dan
negara.
F4 Berusaha mengeksploitasi kelebihan alam semulajadi untuk memajukan kehidupan.
F5 Mempercayai bahawa setiap kejadian Yang Maha Esa mempunyai hikmah dan faedah.
F6 Berusaha menambah ilmu dan meningkatkan kemahiran atau meneroka bidang baharu
untuk mempertingkat kemajuan diri,bangsa dan negara.
[Mana-mana jawapan munasabah]

KERTAS 3 BAB 2-PENINGKATAN TAMADUN (TINGKATAN

4) & SKEMA JAWAPAN
BAB 2: PENINGKATAN TAMADUN
TEMA 7: Tamadun Awal Manusia
Tajuk7.1 (b): Peningkatan Tamadun
Tema Umum
Tamadun manusia bersifat dinamik dan meningkat kerana manusia sentiasa berusaha untuk
mencapai kemajuan hidup.Peningkatan tamadun manusia dapat diukur melalui pencapaian
cemerlang dalam aspek politik,ekonomi dan sosial seperti yang dicapai oleh tamadun
Rom,Yunani,India,dan China.Generasi hari ini patut meningkatkan pemikiran dan kemahiran
serta bersifat inovatif untuk meningkatkan pencapaian cemerlang negara.
Tugasan Spesifik
Tamadun manusia bersifat dinamik dan meningkat kerana manusia sentiasa berusaha
untukmencapai kemajuan hidup.Peningkatan tamadun manusia dapat diukur melalui
pencapaian cemerlang dalam aspek politik,ekonomi dan sosial seperti yang dicapai oleh
tamadu Rom,Yunani,India dan China.Generasi hari ini patut meningkatkan pemikiran dan
kemahiran serta bersifat inovatif untuk meningkatkan pencapaian cemerlang negara.
Bincangkan peningkatan tamadun manusia dan hubungkaitkannya dengan
kecemerlangan negara kita pada hari ini.
Aspek
Pengenalan
Isi dan huraian

Perincian
1. Konsep peningkatan tamadun
2. Latar belakang tamadun Yunani
3. Peningkatan ekonomi dan sosial dalam tamadun awal
berikut:
(a) Tamadun India
(b) Tamadun China
4. Sumbangan tamadun Yunani dan Rom kepada
ketamadunan manusia dari segi pemerintahan dan
pentadbiran.
5. Peningkatan tamadun Yunani boleh dimanfaatkan
untuk kecemerlangan negara kita.
6. Negara kita mengamalkan sistem pemerintahan Raja
Berpelembagaan dan Demokrasi Berparlimen.Kejayaan
yang dicapai berdasarkan amalan sistem pemerintahan
tersebut.
7.Pemimpin negara kita berusaha untuk mengekalkan
kestabilan politik bagi memastikan kesejahteraan hidup
rakyat.Buktikan kebenaran pernyataan tersebut.
8. Nilai-nilaimurni dan iktibar daripada kegemilangan
tamadun awal dunia.

Markah
5 markah
10 markah
30 markah

15 markah
10 markah
10 markah

10 markah
5 markah

Kesimpulan

9. Kesimpulan keseluruhan isi yang telah dibincangkan:

(a) Pengetahuan yang diperoleh
(b) Iktibar kepada diri,bangsa dan negara.
(c) Harapan menjadikan bangsa dan negara Malaysia
cemerlang dan gemilang.

5 markah

Skema Jawapan Bab 2: Peningkatan Tamadun

1. Konsep peningkatan tamadun
F1 Maksud peningkatan tamadun
H1a Kemampuan manusia menggunakan pemikiran mereka mengawal dan menggunakan
sepenuhnya alam perekitaran.
H1b Membentuk kehidupan yang lebih maju dan kompleks daripada yang terdapat sebelum
itu.
H1c Kemahiran menghasilkan idea-idea baharu dalam memahjukan dan meningkatkan cara
hidup.
H1d Bertujuan menambahbaikkan lagi sistem atau cara yang sedia ada.
F2 Aspek dalam peningkatan tamadun.
H2a Politik,ekonomi,dan sosial.
H2b Politik merujuk kepada sistem pemerintahan dan pentadbiran.perundangan serta
peluasan kuasa.
H2c Sosial menekankan aspek pendidikan,falsafah,kesenian,kesusasteraan,seni bina,sains,dan
teknologi.
H2d Ekonomi merupakan kegiatan untuk memenuhi keperluan hidup seperti
bertani,berdagang, dan menghasilkan barang untuk diniagakan.
F3 Contoh tamadun
H3a Tamadun Yunani,Rom,India dan China
[5 markah]
2. Latar belakang tamadun Yunani
F1 Berkembang di semenanjung Greece dan pulau-pulau di sekitarnya
F2 Dikelilingi laut Aegean dan Laut Mediterranean.
F3 Bermula dengan pembentukan petempatan manusia yang dikenali sebagai polis atau
negara kota.
F4 Negara kota terbentuk hasil gabungan beberapa buah kampung dan bandar pada sekitar
1000-800 S.M .
F5 Kewujudan banyak negara kota.
C5a Athens,Sparta, dan Corinth
F6 Terletak berhampiran dengan laut Mediterranean.
F7 Negara kota memiliki sebuah kota yang dikelilingi kawasan pertanian
F8 Di dalam kota terdapat pasar,kubu,kuil dan istana.
F9 Negara kota memiliki corak pemerintahan dan undang-undang sendiri.
F10 Masyarakatnya memiliki beberapa tuhan.
F11 Penduduk negara kota sentiasa bersatu untuk menghadapi serangan daripada negara kota
lain.
[10 markah]

3. Aspek peningkatan tamadun India dan China

(a) Peningkatan Tamadun India
(i) Ekonomi
F1 Perdagangan dan perindustrian
F2 Wujud hubungan perdagangan luar dan dalam negeri.
F3 Wujud pelabuhan penting.
F4 Persatuan perdagangan dan perusahaan (sresthin)wujud di setiap bandar.
F5 Mengawal harga,mengawal kualiti barangan,dan mengawal gaji pekerja.
F6 Mata wang digunakan urusan jual beli.
F7 Perkembangan perusahaan tekstil.
F8 Perusahaan membuat sutera.
F9 Pelbagai jenis cukai dikenakan.
(ii) Sosial
F1 Pendidikan
H1a Bermula pada zaman vedik
H1b Berteraskan agama hindu
H1c Menyediaakan manusia untuk menghadapi hari selepas mati.
H1d Ditekankan untuk mendalami kitab dan mempelajari bahasa Sanskrit.
H1e Kaedah hafalan mendalami kitab-kitab veda.
H1f Pendidikan diberikan kepada kaum lelaki.
H1g Pada awalnya, tempat belajar hanya di istana dan di rumah.
H1h Kemudian apabila berkembang dengan baik,pusat pendidikan tinggi dibina seperti Kolej
Brahman.
H1i Pembelajaran kitab Veda yang mengandungi pelbagai peraturan ritual,mantera, dan lagulagu agama.
H1j Pendidikan meningkatkan ilmu Sains.
H1k Mengatasi buta huruf.
H1l Mendapatkan jawatan dalam kerajaan.
F2 Falsafah
H2a Wujud dalam dua bentuk pemikiran
H2b Kumpulan yang bersumberkan kitab Veda dan yang menolaknya.
H2c Kitab Veda terdiri daripada Rig Veda,Yajur Veda,Sama Veda,dan Atharva Veda.
H2d Falsafah bukan aliran Veda bersumberkan ajaran Carvaka, Jainisme, dan Buddhisme.
F3 Seni Bina
H3a Binaan Great Bath yang sangat baik dan lengkap.
H3b Kompleks kuil dan Gua Ajanta mengandungi 20 buah kuil.
H3c Kompleks kuil di Gua Ellora pula mempunyai 28 buah kuil.
H3d Mempamerkan elemen geometri,iaitu bentuk segi empat dan bulat.
H3e Stupa besar di Sanchi adalah untuk tujuan keagamaan.
F4 Bahasa dan kesusasteraan
H4a Masyarakat tamadun India terbahagi kepada dua kelompok, iaitu Dravidia dan IndoArya.
H4b Bahasa masyarakat Dravidia ialah Telegu,Malayalam,dan Kannada manakala Indo-Arya
ialah Sanskrit.
H4c Bidang sastera terbahagi kepada bentuk vedik,epic dan sajak.
H4d Dua epic tekenal ialah Mahabharata dan Ramayana
F5 Sistem sosial
H5a Wujud sistem kasta
H5b Empat kasta utama,iaitu Brahmin,Ksyatria,Vaisya dan Sudra.
9

H5c Lelaki tidak boleh berkahwin dengan wanita kasta lain dan dilarang bergaul dengan ahli
kasta yang berbeza.

(b) Peningkatan tamadun China

(i) Ekonomi
F1 Bergantung kepada pertanian
F2 Menjalankan perdagangan dalam negeri dan maritime.
F3 Mengusahakan perindustrian.
F4 Tenggala diperkenalkan untuk membuat batas.
F5 Kolar kuda digunakan untukmenarik kereta kuda,tenggala kayu,kereta sorong,dan penyisir
tanah.
F6 Sistem penggiliran tanaman diperkenalkan untuk menjaga kesuburan.
F7 Pembinaan terusan adalah untuk memperoleh sumber air dan mengawal banjir.
F8 Perusahaan logam dan tembikar berkembang.
F9 Hasil itu dibawa melalui Jalan Darat, iaitu Jalan Sutera Darat.
F10 Jalan laut digunakan untuk menghubungkan China dengan India dan Barat,iaitu di Rom.
F11 Jalan laut ini berkembang sejak bermulanya pelayaran jarak jauh.
F12 Penemuan tembikar China bukti perdagangan maritime wujud sejak Dinasti Tang.
F13 Hasil perusahaan China didagangkan di dalam dan luar negeri.
F14 Persatuan perdagangan dibentuk di China.
F15 Lahirnya golongan kelas pertengahan.
(ii) Sosial
F1 Pendidikan
H1a Terdapat tiga peringkat pendidikan,iaitu rendah,menengah, dan tinggi.
H1b Matlamat utama pendidikan untuk lulus dalam peperiksaan awam kerajaan.
H1c Peringkat daerah ialah tahap pertama Hsiu Tai, setaraf dengan ijazah pertama,diadakan
dua kali dlaam tempoh tiga tahun.
H1d Peringkat wilayah ialah tahap kedua Chun-Jen,setaraf dengan sarjana,dan diadakan 3
tahun sekali.
H1e Peringkat negara ialah tahap ketiga Chin Shih, setaraf dengan doctor falsafah,diadakan
tiga taahun sekali .
F2 Falsafah
H2a Menekankan hubungan manusia dengan manusia lain.
H2b Antara sumber falsafah ialah Kung-fu-Tze atau Confucius dengan ajarannya
Conficianisme,Lao Tze,Taoisme,dan Mo Tzu.
H2c Mo Tzu menolak beberapa ajaran Confucianisme.
H2d Menurutnya,manusia berakhlak baik tetapi menjadi sebaliknya kerana pengaruh alam
sekitar.
H2e Falsafah Legalisme percaya hanya undang-undang dapat mewujudkan nilaibaik dan
ketertiban masyarakat.
F3 Seni Bina
H3a Tembok Besar China untuk pertahanan.
H3b Tembok dibandar lain dibuat daripada tanah liat dan batu bata dan lumpur.
H3c Kawasan dalam tembok menempatkan kediaman Maharaja.
H3d Istana yang masih kekal ialah Kota Larangan.
10

H3e Kuil dan pagoda merupakan seni bina penting tinggalan sejarah.
F4 Bahasa dan kesusasteraan
H4a Terdapat tujuh dialek utama.
H4b Semasa Dinasti Han, Ssu-ma Chien menghasilkan karya Shih Chi yang berkaitan
sosial,sejarah,kerajaan,dan pemimpin.
H4c Tokoh puisi semasa Dinasti Tang ialah Tu Fu, Li Po, dan Po Chu-I
H4d Sastera China pada Dinasti Han meliputi sajak dan cerpen.
H4e Golongan terpelajar harus bijak bersajak untuk melahirkan pengetahuan dan
pemikirannya.
F5 Sistem sosial
H5a Terdapat tiga kelas utama,iaitu lapisan pentadbir seperti maharaja,keluarganya,pegawai
bangsawan dan sida-sida,kumpulan kedua seperti rakyat bawahan seperti petani dan
artisan,dan golongan ketiga ialah hamba.
H5b Confucius membahagikan masyarakat China kepada empat kelas utama.
H5c Golongan teratas ialah sarjana (pegawai kerajaan),kedua ialah petani yang menjadi
tulang belakang ekonomi, ketiga ialah golongan tukang,dan keempat (bawah) ialah pedagang.
H5d Setiap individu boleh menukar kelas kedudukannya (status)yang lebih baik melalui
pendidikan
[Mak. 30 markah]
4. Sumbangan tamadun Yunani dan Rom dari segi pemerintahan dan pentadbiran.
(a) Tamadun Yunani
F1 Monarki/sistem beraja
H1a Raja dibantu konsul
H1b Raja berperanan sebagai ketua hakim,ketua tentera, dan ketua agama.
F2 Oligarki
H2a Pemerintahan di tangan beberapa konsul
H2b Kuasa raja merosot
F3 Aristokrasi
H3a Dikuasai golongan bangsawan.
H3b Rakyat tidak puas hati.
H3c Berlaku rampasan kuasa
F4 Tirani
H4a Pemerintahan diktator
H4b Daripada golongan kaya atau tentera.
H4c Berkuasa mutlak
H4d Mendapat tentangan golongan aristocrat.
F5 Demokrasi
H5a Terdapat Dewan Perhimpunan dan Majlis
H5b Dewan Perhimpunan sebagai penggubal undang-undang.
H5c Warganegara lelaki berpeluang menjadi anggota Dewan Perhimpunan.
H5d Keanggotaan Dewan Perhimpunan dikendalikan oleh Majlis.
H5e Dewan Perhimpunan mengemukakan cadangan tentang dasar kerajaan.
H5f Keputusan Dewan Perhimpunan dikendalikan oleh Majlis.
H5g Dewan Perhimpunan melantik Ahli Majlis,Majisret,dan Juri.
H5h Dewan Perhimpunan berkuasa penuh terhadap Ahli Majistret,Majistret,dan Juri.
H5i Penyertaan langsung warganegara lelaki dalam membentuk kerajaan.
H5j Pembentukan kerajaan melalui undian/pilihan raya.
H5k Warganegara lelaki sahaja dibenarkan mengundi.
H5l Dewan Perhimpunan bersidang tiga kali sebulan.
11

(b) Tamadun Rom

F1 Sistem pemerintahan republic
H1a Negara yang ditadbir oleh wakil yang dipilih rakyat melalui pilihan raya dan diketuai
oleh Presiden.
H1b Kuasa tertinggi terletak pada dua orang konsul yang dilantik oleh Dewan Senat.
H1c Konsul dibantu oleh golongan bangsawan.
H1d Dewan Senat membincangkan hal-hal pentadbiran negara dan merangka perundangan.
H1e Di bawah Dewan Senat terdapat Dewan Perhimpunan.
H1f Dewan Perhimpunan diwakili oleh semua rakyat Rom.
H1g Segala keputusan Dewan Senat akan disampaikan kepada Dewan Perhimpunan untuk
diluluskan.
[Mak.15 markah]
5. Mengaplikasi aspek peningkatan tamadun Yunani ke arah kecemerlangan negara
kita.
F1 Aspek politik
H1a Sistem Beraja
H1b Sistem demokrasi
H1c Dewan perhimpunan
H1d Prinsip udang-undang
F2 Aspek sosial
H2a Pendidikan
H2b Bahasa dan kesusasteraan
H2c Falsafah
H2d Seni Bina
H2e Sains dan teknologi
F3 Aspek ekonomi
H3a Pertanian
H3b Perdagangan
H3c Mata wang.
[Mak.10 markah]
6. Kejayaaan negara kita yang mengamalkan sistem pemerintahan Raja
Berpelembagaan dan Demokrasi Berparlimen.
F1 Mewujudkan kestablian politik
F2 Meningkatkan kemajuan ekonomi.
F3 Memupuk perpaduan kaum.
F4 Mengekalkan keharmonian masyarakat.
F5 menjadi tumpuan pelancong luar.
F6 Meningkatkan hubungan diplomatic
F7 Meningkatkan hubungan perdagangan
F8 Menjadi tuan rumah dan penganjur acara peringkat antarabangsa.
F9 Menjadi pusat pendidikan bertaraf dunia.
F10 Mengamalkan kebebasan beragama.
F11 Perkembangan sains dan teknologi.
F12 Kebebasan bersuara dan memilih kerajaan.
[Mak.10 markah]
7. Cara mengekalkan kestabilan politik bagi memastikan kesejahteraan hidup rakyat.
12

F1 Memelihara perpaduan kaum

F2 Melaksanakan konsep 1 Malaysia.
F3 Mengamalkan sikap toleransi.
F4 Hormat-menghormati antara kaum
F5 Mengukuhkan sistem pendidikan kebangsaan.
F6 Meneruskan sistem sekolah wawasan.
F7 Kunjung-mengunjungi semasa musim perayaan
F8 Bersifat kekitaan.
F9 Mendukung Rukun Negara
F10 Menghormati lambang negara.
F11 Taat setia kepada raja dan negara
F12 Patuh kepada ajaran agama.
F13 Memajukan ekonomi.
F14 Menyediakan peluang pekerjaan yang mencukupi.
F15 Patuh kepada undang-undang.
F16 Menyokong dasar kerajaan.
[Mana-mana jawapan munasabah]
[Mak.10 markah]
8. Menghayati nilai murni untuk memastikan kesinambungan kecemerlangan tamadun
negara.
F1 BAngga akan negara
F2 Berbaik dengan semua negara.
F3 Berdaya saing.
F4 Berdikari
F5 Berpegang teguh kepada agama.
F6 Bersemangat kekitaan.
F7 Bersifat terbuka.
F8 Bersikap kepimpinan cemerlang.
F9 Berusaha memakmurkan negara.
F10 Bijak mengambil peluang.
F11 Bijak merancang strategi.
F12 Cinta akan negara.
[Mana-mana jawapan munasabah]
[Mak.5 markah]
9. Kesimpulan keseluruhan isi yang telah dibincangkan
F1 Peningktan berkait secara langsung dengan kemahiran menghasilkan idea-idea baharu
untuk memajukan dan meninkatkan cara hidup.
F2 Mencapai kegemilangan dalam bidang politik,ekonomi dan sosial.
F3 Peningkatan dalam tamadun awal menggambarkan manusia bersikap inovatif dan sentiasa
berusaha membaiki dan meningkatkan kehidupan yang sedia ada.
F4 Generasi hari ini harus merebut peluang yang ada untuk meningkatkan lagi tamadun yang
telah dibina selama ini untuk mencapai kehidupan yang lebih baik sama ada dari segi
politik,ekonomi,ataupun sosial.
F5 Kita patut meningkatkan pemikiran dan kemahiran kita dengan cara menambah ilmu dan
meneroka bidang baharu.
F6 Hal ini penting supaya pencapaian kita pada hari ini dapat diwarisi dan dinikmati generasi
akan datang.
[Mak.5 markah
13

KERTAS 3 BAB 3 : TAMADUN AWAL ASIA TENGGARA

(TINGKATAN 4)
BAB 3: TAMADUN AWAL ASIA TENGGARA
TEMA 7: Tamadun Awal Asia Tenggara
Tajuk 7.2: Tamadun Awal Asia Tenggara
Tema Umum
Kerajaan awal di Asia Tenggara boleh dibahagikan kepada dua kategori berdasarkan aspek
kedudukan geografi dan sosioekonomi.Walaupun berbeza bentuk kerajaan,namun pada
dasarnya,kedua-dua jenis kerajaan tersebut saling bergantung antara satu sama lain dan saling
melengkapi.
Tugasan Spesifik
Kerajaan Awal Asia Tenggara boleh dibahagikan kepada dua kategori berdasarkan aspek
kedudukan geografi dan sosioekonomi.Walaupun berbeza bentuk kerajaan,namun pada
dasarnya,kedua-dua jenis kerajaan tersebut saling bergantung antara satu sama lain dan saling
melengkapi.
Aspek
Pengenalan
Isi dan
huraian

Kesimpulan

Perincian
1. (a) Latar belakang kerajaan awal di Asia
Tenggara
(b) Contoh kerajaan awal di Asia Tenggara
2. Bukti perkembangan perdagangan
maritime di Asia Tenggara.
3. Ciri-ciri dan faktor perkembangan kerajaan
berikut di Asia Tenggara.
(a) Kerajaan Agraria
(b) Kerajaan maritim
4. Kerajaan agrarian dan maritim saling
bergantung antara satu sama lain dan saling
melengkapi
5. Kejayaan yang dicapai oleh negara kita
setelah memanfaatkan kedudukan yang
strategik di Nusantara.
6. Kerjasama ekonomi Malaysia dengan
negara jiran mampu mengembalikan
kegemilangan masa lampau negara
kita.Buktikan kebenaran pernyataan tersebut.
7. Langkah-langkah menjadikan Malaysia
sebagai destinasi pelaburan antarabangsa.
8. Nilai-nilai murni dan iktibar daripada
masyarakat kerajaan awal yangb boleh
diterapkan demi kamajuan negara kita.
9. Kesimpulan keseluruhan isi yang telah
dibincangkan
(a) Pengetahuan yang diperoleh.

Markah
5 markah
10 markah
30 markah

15 markah
10 markah
10 markah

10 markah
5 markah
5 markah

14

(b)Iktibar kepada diri,bangsa dan negara.

(c)Harapan menjadikan masa depan ekonomi
Malaysia yang lebih maju dan makmur

SOALAN KERTAS 3 BAB 6 : PENGUKUHAN NEGARA DAN

BANGSA MALAYSIA.
Tema/Tajuk:11.1 Pengukuhan Negara dan Bangsa yang Merdeka
Soalan:Huraikan sejarah pembentukan Malaysia dan menghubungkaitkannya dengan
kegemilangan negara kita pada hari ini.
Peringatan
Calon hendaklah menjawab berdasarkan kerangka jawapan di bawah.
Format
Pengenalan
Isi dan Huraian

Aspek
Memahami latar
1.
belakang pembentukan
Malaysia.
Memahami cadangan dan
2.
sebab-sebab
pembentukan Malaysia

Perincian
Pengenalan
Jelaskan secara umum
tentang Malaysia
Cadangan pembentukan
Malaysia.
Terangkan cadangan
pembentukan Malaysia
berdasarkan perkara
berikut:
(a) Idea cadangan
pembentukan Malaysia.
[10 m]
(b) Sebab-sebab
pembentukan Malaysia
-Politik
-Ekonomi
-Sosial
Menganalisis reaksi
3. Reaksi pembentukan
terhadap pembentukan
Malaysia.
Malaysia.
Terangkan reaksi terhadap
pembentukan Malaysia.
Mengaplikasi semangat 14. Peranan pelajar
Malaysia
mengamalkan semangat 1
Malaysia.
Bagaimanakah para
pelajar dapat memupuk
semangat perpaduan?
Menilai kejayaan5. Kejayaan Malaysia
kejayaan Malaysia
sehingga kini.
sehingga kini
Berdasarkan pemerhatian

Markah Penuh
5 markah
30 markah

15 markah

15 markah

10 markah

15

anda,jelaskan kejayaan
yang dicapai oleh negara
kita sehingga hari ini.

Kesimpulan

Mencipta/menjana idea 6. Cabaran menjamin

untuk menghadapi
kedaulatan negara dan
cabaran masa hadapan
bangsa Malaysia.
bagi menjamin
(a) Jelaskan cabaran yang
kedaulatan negara dan
dihadapi Malaysia kini.
bangsa Malaysia.
[5m]
(b) Nyatakan langkahlangkah untuk mengatasi
cabaran di atas.[5m]
Menghayati nilai-nilai 7. Penerapan nilai-nilai
murni/iktibar/patriotisme murni/iktibar/patriotisme
daripada pembentukan
yang dapat diterapkan
Malaysia.
daripada pembentukan
Malaysia.
Merumus secara
8. Rumusan
keseluruhan isi yang
Pengetahuan yang
telah dibincangkan
diperoleh.
Iktibar kepada
diri,bangsa dan negara.
Harapan untuk masa
depan Malaysia yang
lebih cemerlang,gemilang
dan terbilang.

10 markah

10 markah

5 markah

Praktis Formatif:Kertas 3
Cadangan Peraturan Pemarkahan Kertas 3 Bab 6

16

Pengenalan
...Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957 telah membawa kemerdekaan
kepada Persekutuan Tanah Melayu.
...Persekutuan Tanah Melayu terdiri daripada sembilan buah negeri Melayu.
...iaitu
Johor,Negeri
Sembilan,Selangor,Pahang,Perak,Kelantan,Terengganu,Kedah,Perlis dan dua
buah Negeri Selat iaitu Pulau Pinang dan Melaka.
...Singapura diletakkan di luar Persekutuan Tanah Melayu seperti yang
terkandung dalam Perjanjian Malayan Union (1946)
...Sarawak dan Sabah terus kekal sebagai Tanah Jajahan Mahkota.
...manakal Kesultanan Brunei terus dilindungi oleh British
...Keadaan ini kekal sehingga Malaysia terbentuk.
...Usaha pembentukan Malaysia menimbulkan reaksi serta cabaran dari
dalam negeri dan negara luar tetapi hal ini ditangani melalui pelbagai usaha.
...Pembentukan Malaysia akhirnya diterima oleh Perlembagaan Malaysia 1963
telah digubal.
[9x1m][Maksimum:5 markah]
2 (a) Idea cadangan pembentukan Malaysia.
Cadangan Lord Brassey
...Idea pembentukan Malaysia telah dikemukakan sejak awal abad ke 19.
...Cadangan pertama dikemukakan pada tahun 1887 oleh Lord Brassey,iaitu
Pengarah Syarikat Borneo Utara.
...Beliau mencadangkan agar kerajaan British menggabungkan Sarawak dan
Sabah (Borneo Utara) dengan Negeri-negeri Melayu dan Negeri-Negeri Selat.
Cadangan Sir Malcolm Mac Donald
...Pada tahun 1948,Gabenor Jeneral Asia Tenggara (1949-1952),Sir Malcolm
MacDonald mencadangkan supaya Sarawak ,Sabah,Singapura,Brunei,dan
Persekutuan Tanah Melayu digabungkan.
Cadangan Dato Onn Jaafar
...Pada tahun 1956,DatoOnn Jaafar mencadangkan agar Persekutuan Tanah
Melayu yang merdeka dinamakan Malaysia.
...Beliau
berpendapat
British
akan
menggabungkan
negeri
Sarawak,Sabah,Brunei,dan Singapura dengan Persekutuan Tanah Melayu
pada suatu masa nanti.
Cadangan pemimpin-pemimpin Singpaura
...Pemimpin-pemimpin Singapura turut mencadangkan pembentukan
Malaysia seperti Lim Yew Hock,David Marshall (1955) dan Lee Kuan Yew
(1959)
...Lee Kuan Yew mendesak British supaya berunding dengan Tunku Abdul
Rahman untuk menggabungkan Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu
sahaja
...Idea ini tidak dipersetujui oleh Tunku Abdul Rahman kerana gabungan ini
akan menyebabkan berlakunya ketidakseimbangan penduduk..
Cadangan Tunku Abdul Rahman
...Pada 27 Mei 1961,Tunku Abdul Rahman menyetujui gagasan Malaysia dan
mencadangkan pembentukannya dalam majlis makan tengah hari anjuran
Persatuan Wartawan Luar Negeri di Hotel Adelphi,Singapura.
...Beliau menyuarakan harapannya supaya negara Malaysia dapat dibentuk
bagi menjamin satu kedudukan politik yang lebih kukuh dan disegani di
rantau ini.
17

...Pembentukan Malaysia dapat mewujudkan kerjasama dalam bidang

ekonomi dan social.
...Menurut beliau,pembentukan Malaysia memerlukan kerjasama antara
British dengan rakyat tempatan.
[13x1m][Maksimum 10 markah]
(b) Sebab-sebab pembentukan Malaysia
Faktor Politik
Keselamatan
...Lee Kuan Yew berminat untuk bergabung dengan Malaysia kerana
perkembangan pengaruh Barisan Sosialis yang memenangi pilihan raya Hong
Lim di Singapura pada bulan April 1961.
...Kebangkitan pengaruh Barisan Sosialis akan melemahkan Parti Tindakan
Rakyat,atau Peoples Action Party (PAP) pimpinan Lee Kuan Yew.
...Perkembangan di Singapura membimbangkan kerana pergerakan yang
berlaku akan menggugat rancangan Kerajaan British dalam memberikan
kemerdekaan kepada Singapura.
...Lee Kuan Yew menganggap Barisan Sosialis sebagai gerakan berhaluan kiri.
...Lee Kuan yew menggunakan alasan ancaman komunis untuk mendesak
British menggabungkan Singapura dengan Persekutuan Tanah Melayu.
...Persekutuan Tanah Melayu berpengalaman dalam membanteras pengaruh
Parti Komunis Malaya (PKM) sepanjang tempoh darurat,iaitu daru tahun 1948
hingga tahun 1960.
...Ancaman komunis turut berlaku di Sarawak dan Clandestine Communist
Organization (CCO) yang bermatlamat menjadikan Sarawak sebagai negara
komunis.
...Ancaman komunis merupakan antara faktor terpenting yang mendorong
Tunku Abdul Rahman mengemukakan idea pembentukan Malaysia.
...kerana penyertaan Singapura,Sarawak,dan Sabah dalam Malaysia
diharapkan dapat menjadi benteng yang kukuh bagi ancaman komunis.
Kemerdekaan
...Penubuhan Malaysia mencepatkan kemerdekaan Sarawak,Sabah,Singapura
dan Brunei.
...kerana pada masa itu Sarawak,Sabah dan Brunei masih belum mampu
berkerajaan sendiri.
...Penyertaan negara-negara ini dalam Malaysia dapat menjamin
kemerdekaan yang lebih awal kerana mengikut perancangan,Malaysia akan
ditubuhkan dalam tempoh dua tahun.
...Dengan menyertai Malaysia,negara-negara ini juga dapat menikmati
pembangunan sosial,ekonomi,dan politik.
Dekolonisasi
...Penubuhan Malaysia merupakan satu usaha dekolonisasi British terhadap
negeri-negeri kecil yang belum membangun.
...Pada masa itu,hampir kesemua negara di Asia Tenggara telah mendapat
kemerdekaan.
...Dalam perhimpunan Agung Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu(PBB) pada
tahun 1960,timbul usul agar tanah-tanah jajahan diberi kemerdekaan.
...Kejayaan pembentukan Malaysia diharapkan dapat memberikan kestabilan
politik kepada rantau Asia Tenggara.

18

...British berharap pembentukan Malaysia dapat menghalang penyebaran

pengaruh komunis di Sinngapura dan wilayah-wilayah Borneo.
...British perlu mengambil langkah-langkah ke arah memastikan kepentingan
mereka terus terkawal,terutamanya di pangkalannya,Singapura.
Faktor Ekonomi.
Kerjasama ekonomi.
...Penubuhan Malaysia akan mewujudkan satu pasaran yang lebih luas bagi
menggalakkan pelaburan dan perkembangan industri pertanian.
...Kerjasama serantau dalam bidang ekonomi dapat memanfaatkan
keistimewaan dan sumber-sumber yang ada di negeri-negeri ini.
...Tanah Melayu kaya dengan bahan mentah.
...seperti getah dan bijih timah,Sarawak dan Sabah mempunyai sumber balak
manakala Brunei kaya dengan sumber minyak.
Faktor Sosial.
Kependudukan
...Pembentukan Malaysia dapat mengimbangkan jumlah dan kadar
pertumbuhan kaum dalam kalangan negeri anggota.
...dengan memasukkan Sarawak,Sabah dan Brunei dalam gabungan itu.
[25x1m][Maksimum:20 markah]
3 Reaksi terhadap pembentukan Malaysia
Reaksi Dalam Negeri
Persekutuan Tanah Melayu
...Rakyat Persekutuan Tanah Melayu melihat persekutuan Malaysia sebagai usaha
murni untuk membantu dan memimpin negeri-negeri anggota.
...Pengalaman Persekutuan Tanah Melayu sebagai negara yang telah merdeka
dan menjadi aset yang boleh digunakan untuk memajukan Malaysia yang akan
ditubuhkan.
...Kebanyakan parti politik di Persekutuan Tanah Melayu menyokong idea ini
tetapi terdapat perbezaan pendapat tentang cara pelaksanaannya.
...Parti Islam Se-Tanah Melayu (PAS) Barisan Sosialis meminta supaya idea ini
dirundingkan terlebih dahulu dalam kalangan penduduk Persekutuan Tanah
Melayu.
...UMNO pula menyetujui penggabungan Persekutuan Tanah Melayu dengan
Sarawak,Sabah,dan Brunei tanpa Singapura.
Singapura
Parti Tindakan Rakyat(PAP)
...Sejak tahun 1950-an lagi,Singapura berhasrat bergabung dengan Persekutuan
tanah Melayu.
...Lee Kuan Yew dan partinya,PAP menyokong usaha ini kerana bimbang dengan
pengaruh parti berhaluan kiri yang kuat.
...Lee Kuan Yew ingin mempertahankan kedudukannya sendiri.
...Menjelang bulan Disember 1961,Majlis Undangan Negeri Singapura meluluskan
usul penggabungan ini.
Barisan Sosialis
...Parti pembangkang Singapura yang terbesar,Barisan Sosialis menentang idea
pembentukan Malaysia kerana beranggapan gabungan tersebut merupakan satu
bentuk penjajahan baru.
...Barisan Sosialis menuntut supaya pandangan rakyat Singapura diperoleh
terlebih dahulu sebelum Singapura menyertai gabungan ini.
Parti Buruh
...Parti Buruh pimpinan David Marshall menyokong pandangan Barisan Sosialis.
19

...Parti Rakyat Bersatu/United Peoples Party pimpinan Ong Eng Guan turut
menyokong pandangan barisan Barisan Sosialis.
...Parti Rakyat Bersatu menggesa kerajaan Singapura mendapatkan pandangan
rakyat.
...Pada 1 September 1962,satu referendum berhubung dengan persoalan dan
syarat penggabungan telah diadakan di Singapura.
...Dalam referendum ini,pengundi-pengundi Singapura memilih penggabungan
diadakan mengikut cadangan kerajaan Singapura seperti yang dipersetujui
dengan Persekutuan Tanah Melayu pada bulan November 1961.
Sarawak dan Sabah
...Reaksi segera di Sarawak dan Sabah selepas cadangan pembentukan Malaysia
diumumkan adalah ke arah menolak cadangan ini.
...Sebabnya kedua-dua negeri ini telah lama berada di bawah pemerintahan
British,iaitu Sabah selama 61 tahun dan Sarawak lebih daripada satu abad.
...Ramai yang ingin kekal di bawah pemerintahan British kerana mereka belum
ada keyakinan untuk membentuk pemerintahan sendiri.
...Sebelum ini,peluang mereka terlibat dalam politik adalah terhad.
Sarawak
...Kesemua parti politik di Sarawak akhirnya menyokong Sarawak menyertai
Malaysia walaupun pada peringkat awalnya mereka menentang kerana mereka
inginkan kemerdekaan Sarawak dicapai terlebih dahulu.
...Hanya SUPP yang terus menentang pembentukan Malaysia.
...Pada bulan Oktober 1962,lima buah parti,iaitu PANAS,SNAP,BERJASA,SCA,dan
PESAKA telah bergabung membentuk Parti Perikatan Sarawak.
...Parti Perikatan Sarawak telah berjuang ke arah menyokong Sarawak menyertai
Malaysia dan berusaha menyekat pengaruh SUPP.
Sabah
...Di Sabah,masih belum terdapat parti-parti politik,namun pengumuman tentang
gagasan Malaysia oleh Tunku Abdul Rahman telah melahirkan beberapa buah
parti politik di Sabah.
Parti-parti politik ini bertujuan mengemukakan pandangan dan mendapatkan
sokongan tentang gagasan Malaysia.
...Pada bulan September 1961,kelima-lima parti politik,iaitu UNKO,USNO,Parti
Pasok Momogun,Parti Bersatu dan Parti Demokratik bergabung membentuk Parti
Perikatan Sabah.
...Kesemua parti di Sabah menyokong penyertaan Sabah dalam Malaysia.
...Parti Perikatan telah mengemukakan tuntutan yang mempunyai 20 syarat yang
dikenal sebagai Perkara 20.
...Tuntutan ini kemudiannya turut diterima oleh Sarawak.
...Perkara 20 menyenaraikan tuntutan Sarawak dan Sabah yang hendak
dimasukkan ke dalam Perlembagaan Malaysia yang baru oleh Jawatankuasa
Antara Kerajaan (JAK).
...Laporan JAK telah memuatkan tuntutan tersebut yang kemudiannya menjadi
asas kepada pembentukan perlembagaan Malaysia yang baru.
...Tuntutan tersebut dapat melindungi hak dan kepentingan penduduk Sabah dan
Sarawak.
...Sabah dan Sarawak diberikan hak wilayah asingan yang menyentuh perkara
seperti ketua negeri/Bahasa Kebangsaan/Agama Islam/kedudukan istimewa
penduduk asal negeri dan hal ehwal imigresen/kerakyatan/peruntukan
kewangan/pelajaran.
20

...Menjelang akhir tahun 1961,ramai pemimpin dan rakyat Sarawak dan Sabah
mulai menyokong pembentukan Malaysia.
...Perubahan sikap ini didorong oleh usaha kerajaan British dan Persekutuan
Tanah Melayu menjelaskan tentang gagasan Malaysia dan mempertimbangkan
pandangan penduduk Sarawak dan Sabah.
...Semangat perpaduan dan sikap toleransi yang diperlihatkan oleh para
pemimpin Tanah Melayu seperti Tunku Abdul Rahman,Tun Abdul Razak,Tun V.T
Sambanthan dan Tun Tan Siew Sin telah membantu kepada perubahan sikap ini.
...Usaha ini turut mendapat kerjasama daripada pemimpin-pemimpin Sarawak
dan Sabah seperti Datu Mustapha datu Harun,Temenggung Jugah,Donald
Stephen,Ong Kee Hui,dan Stephen Kalong Ningkan.
Brunei
...Sultan Brunei,Sultan Omar Ali Saifuddin menyokong gagasan Malaysia pada
peringkat awalnya.
...Sultan Brunei telah membentuk sebuah suruhanjaya untuk meninjau pendapat
rakyat Brunei.
...Parti Rakyat Brunei (PRB) pimpinan A.M Azahari menentang gagasan Malaysia
kerana PRB ingin menubuhkan Persekutuan Borneo,iaitu kerajaan Kalimantan
Utara yang terdiri daripada Sarawak,sabah dan Brunei.
...Anggota PRB menganggap gagasan Malaysia sebagai satu bentuk
neokolonialisme.
...A.M Azahari telah melancarkan pemberontakan di bawah pasukan Tentera
Nasional Kalimantan Utara (TNKU) yang ditubuhkan di beberapa buah bandar di
Sarawak,Sabah dan Brunei.
...Pemberontakan ini dilancarkan apabila Majlis Mesyuarat Undangan Negeri
Brunei diadakan.Sultan Brunei terpaksa menangguhkan keputusan tentang
gagasan Malaysia.
...A.M Azahari dan pendokongnya mendapat bantuan dan sokongan daripada
Indonesia dan Filipina.
...Pemberontakan Brunei yang berlaku pada 7 Disember 1962 dapat dipatahkan
oleh tentera British tetapi A.M Azahari yang berada di Manila tidak dapat
ditangkap.
...A.M Azahari kemudiannya mendapat perlindungan politik di Indonesia.
Reaksi Negara Luar
Indonesia
....Indonesia membantah pembentukan Malaysia walaupun pada peringkat
awalnya Indonesia tidak menunjukkan sebarang reaksi terhadap pembentukan
Malaysia.
...Penentangan Indonesia hanya berlaku pada akhir tahun 1962 kerana Indonesia
berpendapat bahawa pembentukan Malaysia merupakan satu bentuk
neokolonialisme yang akan mengancam Indonesia.
...Pandangan yang disuarakan oleh Parti Komunis Indonesia (PKI) telah
mempengaruhi Presiden Soekarno untuk mengisytiharkan Dasar Konfrontasi.
...Pada 20 Januari 1963,Indonesia melancarkan Dasar Konfrontasi dari segi
ekonomi dan kemasyarakatan terhadap Malaysia dengan konsep Ganyang
Malaysia.
...Ganyang Malaysia merupakan dasar Indonesia untuk memusnahkan
pembentukan Malaysia.
...Antara tindakan Indonesia melalui Ganyang Malaysia ialah menghantar
pengintip untuk memusnahkan gagasan Malaysia dari dalam secara sulit.
21

...Pada peringkat permulaan,Indonesia melakuakan serangan terhadap kapalkapal nelayan Tanah Melayu dan melakukan pencerobohan udara.
...Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu tidak mengambil sebarang tindakan pada
peringkat ini tetapi apabila tentera Indonesia mula melancarkan serangan
terhadap Malaysia melalui Johor,Sarawak dan Sabah,Malaysia bertindak balas
dengan bantuan tentera Komanwel dari Britain,Australia,New Zealand dan
Kanada.
...Malaysia mempunyai perjanjian pertahanan dengan Britain.
...Tunku Abdul Rahman mengambil tindakan menghantar bantahan rasmi kepada
Setiausaha Agung Bangsa-Bangsa Bersatu berhubung dengan pencerobohan
Indonesia terhadap Tanah Melayu,Sarawak dan Sabah.
...Ancaman Indonesia untuk menekan Tanah Melayu dari segi ekonomi tidak
berlaku tetapi sebaliknya tindakan ini telah menjejaskan Indonesia sendiri.
...Malaysia juga terpaksa mengambil langkah memelihara kedaulatan negara dan
rakyatnya apabila Indonesia bertindak memburukkan nama Malaysia di negara
Afro-Asian dan negara Dunia Ketiga.
...Perwakilan Malaysia yang diketuai oleh Tun Abdul Razak mengadakan lawatan
ke beberapa buah negara Afrika untuk menjelaskan masalah hubungan
diplomatik antara Indonesia dengan Malaysia.
...Hubungan tegang antara Indonesia-Malaysia berterusan hingga bulan
September 1965 apabila berlaku pemberontakan bersejanta di Indonesia.
...Presiden Jeneral Soeharto telah menggulingkan Presiden Soekarno dalam
pemberontakan tersebut.
...Presiden Soeharto telah menghantar Menteri Luar Indonesia,Adam Malik bagi
memulihkan hubungan diplomatik Indonesia-Malaysia.
...Perundingan telah diadakan di Bangkok pada tahun 1966 dan Malaysia diwakili
oleh Tun Abdul Razak Hussein.
...Menjelang bulan Ogos 1966,konfrontasi Indonesia terhadap Malaysia
ditamatkan.
Filipina
...Pada tahun Jun 1962,kerajaan Filipina di bawah pimpinan Presiden Macapagal
membuat pengumuman rasmi untuk menuntut hak terhadap Sabah.
...Kerajaan Filipina mendakwa bahawa Sabah masih merupakan sebahagian
daripada milik Kesultanan Sulu.
...Tuntutan Filipina dibuat berdasarkan perjanjian yang ditandatangani pada 22
Januari 1878 antara Sultan Jamalul Alam dengan Baron Overbeck.
...Baron Overbeck kemudiannya telah menjualkan haknya kepada Alfred Dent
yang menubuhkan syarikat perdagangan yang berjaya memperoleh Piagam
Diraja daripada British.
...Pada tahun 1881,syarikat ini dikenal sebagai Syarikat British Utara Borneo
(SBUB)
...Syarikat ini memerintah Sabah sehingga kedatangan Jepun dan pada tahun
1946,SBUB menyerahkan pemerintahan Sabah kepada British.
...Pada 22 Januari 1958,waris Sultan Sulu yang terakhir iaitu Sultan esmail Kiram
telah mengisytiharkan bahawa pajakan ini tamat.
...Walau bagaimanapun ,menjelang bulan Jun 1966,Filipina mengiktiraf
penubuhan Malaysia untuk membaiki hubungan antara Malaysia-Filipina melalui
MAPHILINDO (Malaysia,Filipina,dan Indonesia)
[73x1m] [Maksimum:15 markah]

22

4 Bagaimanakah para pelajar dapat memupuk semangat perpaduan?

...Mengamalkan prinsip Rukun Negara.
...Menggunakan Bahasa Melayu sebagai bahasa komunikasi .
...Menyertai aktiviti sukan di sekolah.
...Melibatkan diri dalam aktiviti perkhemahan yang terdiri daripada pelajar
pelbagai kaum.
...Mengadakan kempen kesedaran kepentingan perpaduan antara kaum.
...Mempelajari kepelbagaian budaya di Malaysia.
...Mengadakan minggu/bulan berkaitan dengan Semangat 1 Malaysia.
...Mengadakan pertandingan mengarang/menulis esei berkaitan dengan
perpaduan kaum di Malaysia.
...Menghormati budaya/kepercayaan sesuatu kaum.
...Bergaul mesra sesama rakan pelajar pelbagai kaum.
...Menyertai aktiviti kokurikulum secara aktif.
...Mengadakan kumpulan perbincangan/group study yang melibatkan pelbagai
kaum.
...Mendeklamasikan sajak bertemakan Perpaduan
...Mengunjungi rumah terbuka bagi rakan-rakan yang berlainan bahasa.
...Mengadakan aktiviti gotong-royong di sekolah.
...Menjaga/meningkatkan nama baik sekolah secara bersama.
[16x1m][Maksimum:15 markah]
[Terima mana-mana jawapan yang munasabah]
5 Kejayaan Malaysia yang boleh dibanggakan oleh generasi kini
...Lapangan Terbang Kuala Lumpur (KLIA)
...Menara Berkembar Petronas Kuala Lumpur/KLCC
...Litar Sepang
...Menara Kuala Lumpur
...Perisytiharan Melaka/Pulau Pinang/sebagai bandaraya warisan dunia.
...Kejayaan pelayar negara Dato Azhar Mansor berjaya mengelilingi dunia.
...Program Angkasawan Negara/Dr.Sheikh Muzaffar Shukor.
...Dato Sharifah Mazlina berjaya merentasi kutub selatan .
...Koridor Raya Multimedia (MSC)
...Dato Malik Maidin merentasi Selat Inggeris.
...Jambatan Pulau Pinang.
...Kemajuan sistem pengangkutan/LRT/MRT/Monorel.
...Kereta nasional/Proton Saga/Myvi/Preve/Persona/Inspira
[13x1m][Maksimum:10 markah]
[Terima mana-mana jawapan lain yang munasabah]
6 (a) Cabaran menjamin kedaulatan negara dan bangsa Malaysia
...Mendapat pengiktirafan dari negara maju.
...Keruntuhan akhlak remaja.
...Nilai-nilai kemanusiaan semakin pudar.
...Penyalahgunaan dadah.
...Institusi kekeluargaan semakin luntur/penceraian meningkat.
...Demonstrasi jalanan untuk menyuarakan ketidakpuasan hati.
...Masalah kemiskinan.
...Kadar pengangguran tinggi.
...Sekatan/kawalan negara maju.
23

...Penyalahgunaan ICT.
[11x1m][Maksimum:5 markah]
[Terima mana-mana jawapan lain yang munasabah]

(b) Langkah-langkah untuk mengatasi cabaran.

...Melahirkan modal insan berkualiti.
...Memperkukuh jati diri/PLKN
...Menerapkan integriti/anti rasuah.
...Merealisasikan wawasan 2020
...Menjayakan konsep 1 Malaysia
...Memperkasa sekolah agama
...Mengukuhkan institusi kekeluargaan.
...Memantapkan peranan masyarakat untuk mengatasi gejala sosial.
...Menguatkuasakan undang-udang secara adil
[9x1m][Maksimum:5 markah]
[Terima mana-mana jawapan lain yang munasabah]
7 Penerapan nilai-nilai murni/iktibar/patriotisme
...Kerjasama antara pemimpin-pemimpin/pemimpin-rakyat.
...Berfikiran positif
...Melakukan rundingan untuk menyelesaikan masalah.
...Berdaya saing.
...Memanfaatkan kurniaan Tuhan.
...Pemikiran yang matang.
...Mempunyai sikap positif.
...Mengekalkan tradisi bangsa.
...Berbangga dengan pencapaian negara.
...Tidak mudah putus asa.
...Memelihara jati diri.
...Tidak bekerjasama dengan kuasa asing yang merosakkan negara
...Mengukuhkan perpaduan kaum.
...Berdisiplin
[14x1m][Maksimum:10 markah]
[Terima mana-mana jawapan lain yang munasabah]
8 Rumusan
...Pengetahuan yang diperoleh.
...Iktibar kepada diri,bangsa dan negara.
...Harapan untuk masa depan ekonomi Malaysia yang lebih cemerlang.

24

SOLAN KERTAS 3 : NASIONALISME DI MALAYSIA

SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA (KELAS 5 A/T)
TEMA /TAJUK :10.2 Nasionalisme di Malaysia sehingga Perang Dunia Kedua
Soalan :Penjajahan British di Tanah Melayu telah membangkitkan semangat nasionalisme dalam
kalangan masyarakat tempatan.
Pada pendapat anda mengapakah semangat patriotisme menjadi tonggak dalam mengekalkan
kedaulatan negara.?
Peringatan
Calon hendaklah menjawab berdasarkan kerangka jawapan di bawah
Format
Pengenalan

Aspek
Memahami latar belakang
gerakan nasionalisme di
Tanah Melayu sehimgga
Perang Dunia Kedua

Isi dan Huraian

Memahami sebab-sebab
penentangan pemimpin
tempatan terhadap British

Menganalisis peristiwa
penentangan pemimpin
tempatan

Perincian
1 Pengenalan
Jelaskan latar belakang
nasionalisme di Tanah
Melayu sehingga Perang
Dunia Kedua.
2 Sebab-sebab
penentangan
Bincangkan sebabsebab penentangan
masyarakat terhadap
British di tanah Melayu.

3 Peristiwa penentangan
pemimpin tempatan
Terangkan peristiwa
penentangan pemimpin
tempatan terhadap
British di
(a) Naning
(b) Kelantan

Markah Penuh
5 markah

30 markah

15 markah

25

Mengaplikasi kepentingan
semangat patriotisme
dalam mengekalkan
kedaulatan negara.

4 Semangat patriotisme
mampu mengekalkan
kedaulatan negara
Bagaimanakah generasi
muda hari ini dapat
menjadi warganegara
Malaysia yang mampu
mengekalkan kedaulatan
negara?

15 markah

5 Kemakmuran negara
hasil daripada semangat
perpaduan dalam
kalangan masyarakat
Pada pendapat
anda,apakah kejayaan
yang dicapai oleh
Malaysia hasil daripada
semangat perpaduan
dalam kalangan
masyarakat pelbagai
kaum.

10 markah

6 Cabaran dan langkah

mengekalkan keamanan
dan kemakmuran
negara.
(a) Jelaskan cabaran yang
dihadapi oleh negara
untuk mengekalkan
keamanan dan
kemakmuran negara[5
markah]
(b) Nyatakan langkahlangkah untuk mengatasi
cabaran di atas.[5
markah]

10 markah

Menilai kejayaan
Malaysia dalam pelbagai
aspek.

Mencipta/menjana idea
dalam usaha
mengekalkan keamanan
dan kemakmuran
Malaysia.

Menghayati nilai-nilai
murni/iktibar/patriotism
dalam usaha
mengekalkan kedaulatan
negara.

7 Nilai-nilai murni
/iktibar/patriotism
daripada usaha
mengekalkan kedaulatan
negara
Nyatakan nilai-nilai murni
yang perlu ada pada
setiap warganegara
Malaysia dalam usaha
mengekalkan kedulatan
negara.

10 markah

26

Kesimpulan

Merumus secara
keseluruhan isi yang telah
dibincangkan

8 Rumusan
Pengetahuan yang
diperoleh
Iktibar kepada
diri,bangsa dan negara
Harapan untuk masa
depan Malaysia yang
lebih
cemerlang,gemilang dan
terbilang.

5 markah

Cadangan Peraturan Pemarkahan (Nasionalisme di Malaysia Sehingga Perang dunia

Kedua)
1

Pengenalan/Latar belakang gerakan nasionalisme di Tanah Melayu sehingga Perang

Dunia Kedua.
Gerakan nasionalisme merupakan usaha masyarakat tempatan menentang apa sahaja
bentuk tekanan atau penjajahan terhadap mereka oleh kuasa luar.
Penentangan bertujuan untuk membebaskan negara mereka daripada penjajah.
Di Malaysia,penentangan terhadap British dilakukan oleh pemimpin dan rakyat
tempatan sejak abad ke-19.
Gerakan nasionalisme secara menyeluruh pula bermula pada abad ke-20
Gerakan pemimpin tempatan berlaku pada awal kedatangan British ke Malaysia.
Gerakan ini merupakan reaksi spontan masyarakat tempatan untuk menjaga
kepentingan mereka daripada dicerobohi dan dikuasai oleh orang luar.
Antara pemimpin penentangan ialah Penghulu Dol Said/Dato Maharaja
Lela/Rentap /Mat Salleh.
[7x1m][Maksimum:5 markah]

Sebab-sebab penentangan
Dasar penaklukan British
Penentangan terhadap British oleh masyarakat tempatan adalah disebabkan dasar
penaklukan Britishdi daerah mereka.
Seperti di Naning,Pahang,Kelantan,Terengganu,Sarawak dan Sabah.
Dasar penaklukan British terhadap negeri-negeri Melayu bertujuan untuk
mengukuhkan kedudukan politiknya.
Melalui dasar ini,penguatkuasaan politik British menjadi luas dan kawasan itu akan
terikat dengan perintah dan peraturannya.
Contohnya,apabila British mengambilalih Melaka daripada Belanda,Naning dipaksa
menjadi jajahan takluk British dan dipaksa membayar ufti.
Penentangan Dol Said terhadap kehendak British mencetuskan peperangan.

27

Eksploitasi terhadap ekonomi tempatan

Penentangan terhadap British berlaku kerana British ingin menguasai ekonomi
tempatan bagi kepentingannya.
Penguasaan ekonomi dilakukan melalui perjanjian yang dimeterai oleh British dengan
pemimpin tempatan.
Menerusi perjanjian,saudagar dari Negeri-negeri Selat dibenarkan menjalankan aktiviti
perlombongan dan perdagangan bijih timah.
Ini menimbulkan kemarahan penduduk tempatan terhadap British.

Pelaksanaan pentadbiran Barat terhadap masyarakat tempatan

...British telah memaksa sistem pentadbiran Barat kepada penduduk tempatan.
British memperkenalkan sistem cukai,undang-undang dan peraturan-peraturan tanah
untuk mendapatkan hasil yang maksimum.
Di Terengganu,penentangan berlaku kerana British menetapkan bahawa setiap tanah
yang hendak dibuka oleh penduduk mesti mendapat kebenaran British dan tanah
dikenakan cukai.
Peraturan British bertentangan dengan amalan tradisi masyarakat tempatan.
iaitu tanah boleh dibuka mengikut keperluan mereka dan tidak perlu membayar cukai.
Campurtangan British dalam adat resam tempatan
Campurtangan British dalam adat resam tempatan turut membawa kepada penentangan
tempatan.
British telah memaksa penduduk tempatan menerima nilai British yang bertentangan
dengan budaya tempatan .
Di Perak,J.W.W Birch telah campur tangan dalam adat resam masyarakat Melayu,iaitu
amalan menggunakan orang suruhan.
Tindakan Birch telah ditentang oleh pemimpin dan masyarakat tempatan.
Pembesar tempatan kehilangan kuasa dan pengaruh
Pemimpin tempatan kehilangan kuasa dan pengaruh pentadbiran ke atas kawasan dan
anak buah mereka setelah British menjajah kawasan mereka.
Sebelum penjajahan,kebanyakan pemimpin tempatan telah dilantik oleh sultan ataupun
masyarakatnya untuk mentadbir kawasan tersebut.
.Perlantikan ini memberikan pemimpin tempatan kuasa untuk menjaga hal ehwal
daerahnya.
Seperti soal pentadbiran,perundangan,ekonomi,dan sosial.
Penjajahan British terhadap daerah mereka menyebabkan pemimpin tempatan
kehilangan kuasa.
Keadaan ini menyebabkan rasa tidak puas hati dlam kalangan pemimpin tempatan yang
mendorong mereka menentang British.
Kesulitan penduduk tempatan
Penduduk tempatan tertekan dengan pelaksanaan undang-undang British.
yang menyulitkan kehidupn mereka telah memberi sokongan kepada penentangan
pemimpin tempatan.
28

Kesetiaan kepada pembesar tempatan memberikan kerjasama dalam menentang

British.
[29x1m][Maksimum:30 markah]

Peristiwa penentangan pemimpin tempatan

a Naning
Penentangan Penghulu Dol Said di naming antara tahun 1881 -1833 merupakan
penentangan paling awal berlaku di tanah Melayu.
Sebab penentangan Dol Said ialah beliau tidak bersetuju dengan tindakan British
meletakkan Naning sebagai sebahagian daripada wilayah jajahan British.
Tidak bersetuju dengan arahan supaya Naning menghantar 1/10 hasilnya kepada
Melaka sebagai ufti.
Pada tahun 1831,British menghantar pasukan tenteranya untuk menakluki Naning.
Dol Said menentang pasukan british.
Dol Said mendapat bantuan ketenteraan daripada Yam Tuan Ali daripada
Rembau/Syed Shaban/Penghulu Remai dan Rechat/DatoKelana Sungai
Ujong/Penghulu Gemencheh.
Dol Said berjaya mengalahkan pasukan tentera British yang berjumlah 150 orang
di bawah pimpinan kapten Wyllie yang ingin menawan Taboh,daerah Naning.
Pada akhir tahun 1832,British dengan tentera seramai 1200 orang menyerang
Naning.
Dol Said dan pengikut-pengikutnya tidak mendapat bantuan dari mana-mana
pihak.
Pasukan British berjaya mengalahkan tentera Penghulu Dol Said.
Beliau diberi pencen dan sebuahrumah di sana.
b Kelantan
Penentangan dilakukan oleh Tok Janggut.
Penentangan terhadap penjajahan British berlaku di Paser Putih pada tahun 1910
apabila British memperkenalkan Sistem Penasihat British.
British memaksa penduduk tempatan menerima pakai sistem cukai yang
diperkenalkan.
Tok Janggut membantah pelaksanaan sistem ini dan bertindak enggan membayar
cukai.
Bantahan Tok Janggut enggan dilayan Pegawai Daerah Paser Putih yang telah
mengarahkan pihak polis menangkap tok Janggut tetapi gagal.
Pada tahun 1915,Engku Besar Jeram,Tuan Ahmad,Penghulu Adam,Haji Said,Che
Ishak,dan rakyat tempatan menyerang Pasir Putih dan berjaya menawannya.
Mereka menduduki Pasir Putih selama 3 hari
Sebuah kerajaan telah dibentuk dengan Engku Besar Jeram sebgai Raja,Tok
Janggut sebgai perdana menteri,dan Che Ishak sebagai pegawai daerah.
Dengan menggunakan nama Sultan Kelantan,British membawa masuk pasukan
tentera dari negeri selat bersama kapal perang H.M.S Cadmus yang mendarat di
Tumpat.
29

Pada Mei 1915 British menyerang Tok Janggut yang berkubu di Saring.
Serangan British yang tersusun dengan penggunaan senjata yang lebih moden
berjaya melumpuhkan perjuangan Tok Janggut dan pengikutnya.
Tok Janggut terkorban dalam serangan tersebut dan mayatnya telah diarak ke
seluruh pekan Kota Bharu sebelum digantung di pasar dalam keadaan kepala di
bawah dan kaki ke atas.
Tindakan ini merupakan amaran kepada masyarakat tempatan yang berani
menentang British.
[23x1 m][Maksimum:15 markah]

Bagaimanakah generasi muda hari ini dapat menjadi warganegara Malaysia yang
mampu mengekalkan kedaulatan negara
...Mempunyai semangat setia negara yang tinggi
Sanggup berkorban untuk bangsa
Mempunyai sifat kerjasama.
Melengkapkan diri dengan segala ilmu pengetahuan yang berguna.
Menguasai pelbagai kemahiran.
Mengekalkan perpaduan kaum.
Mengukuhkan jati diri bangsa Malaysia.
Menguasai kepakaran sains dan teknologi.
Jangan mudah terpengaruh dengan agenda anasir luar.
Mengelakkan diri daripada nilai-nilai negative.
Menjaga keamanan negara.
Patuh pada ajaran agama.
Hormat-menghormati sesame individu
[16x1m][Maksimum:15 markah]

Kejayaan yang dicapai oleh Malaysia hasil daripada semangat perpaduan dalam
kalangan masyarakat pelbagai kaum
Membina Menara Berkembar Petronas
Perisytiharan Melaka sebagai Bandaraya Bersejarah Warisan Dunia
Perisytiharan Pulau Pinang sebagai Bandaraya Warisan Dunia.
Pembinaan Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur (KLIA)
program Angkasawan Negara.
Melancarkan Koridor Raya Multimedia (MSC)
Pelaksanaan K-ekonomi.
Sistem perbankan elektronik
Kemajuan sistem pengangkutan/LRT/MRT/Komuter/Monorail.
Pembinaan Jambatan Pulau Pinang
Pembinaan Menara Kuala Lumpur.
Pelancaran Kapal Selam KD Tun Razak.
[13x1m][Maksimum 10 markah]
[Mana-mana jawapan lain yang munasabah]

(a) Cabaran yang dihadapi oleh negara untuk mengekalkan keamanan dan
kemakmuran negara .
Mengukuhkan perpaduan kaum
Pelbagai bahasa
30

Pelbagai budaya
Pelbagai kepercayaan/agama
Pelbagai fahaman politik
Pendudukan yang berbeza
Polarisasi kaum
Merapatkan jurang perbezaan pendapatan/ekonomi
Merapatkan jurang perbezaan pendidikan
Keruntuhan akhlak dalam kalangan remaja
Mudah terpengaruh dengan anasir luar
[12x1m][Maksimum:5 markah]
(b) Langkah-langkah untuk mengatasi cabaran di atas ialah
Menjayakan konsep 1 Malaysia.
Pengamalan Dasar Kebudayaan Kebangsaan.
Pengamalan Prinsip Rukun Negara.
Penggunaan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan.
Pelaksanaan Dasar Pendidikan kebangsaan
Penganjuran Sukan Malaysia(SUKMA)
Konsep Rumah Terbuka setiap musim perayaan.
Program latihan Khidmat Negara(PLKN)
Pengagihan ekonomi secara seimbang
[Mana-mana jawapan lain yang munasabah]
7

Penerapan nilai murni/iktibar/patriotisme dalam usaha mengekalkan kedaulatan

negara.
Cinta akan negara.
Kerjasama antara pelbagai kaum.
Bertolak ansur.
Kebijaksanaan pemerintah.
Keadilan.
Berani mempertahankan negara.
Berakhlak mulia.
Menghormati hak asasi manusia.
Permuafakatan antara pemimpin-pemimpin rakyat.
Sanggup berkorban untuk negara.
[10x1m][[Maksimum:10 markah]

Rumusan
Pengetahuan yang diperoleh
Iktibar kepada diri bangsa dan negara.
Harapan untuk masa depan Malaysia yang lebih cemerlang,gemilang dan terbilang.

SOALAN KERTAS 3 BAB 4 : PEMBINAAN NEGARA DAN

BANGSA MALAYSIA
Tema/Tajuk:11.1 Pembinaan Negara dan Bangsa Malaysia
31

Soalan:Pengenalan Malayan Union di Tanah Melayu 1946 telah

membangkitkanpenentangan masyarakat terhadap penjajahan British.
Pada pendapat anda,sejauh manakah perpaduan rakyat dapat menjamin
keharmonian negara kita?
Peringatan
Calon hendaklah menjawab berdasarkan kerangka jawapan di bawah.
Format

Pengen
alan

Isi dan
Huraian

Aspek

Perincian

Mark
ah
Penu
h
Memahami latar
Pengenalan
5
belakang/sebab- Jelaskan latar
mark
sebab
belakang/sebab-sebab ah
pengenalan
pengenalan Malayan
Malayan Union
Union di Tanah
Melayu.
Memahami reaksi Reaksi terhadap
30
masyarakat
Malayan Union .
mark
terhadap
Terangkan reaksi
ah
pengenalan
penduduk Tanah
Malayan Union
Melayu terhadap
Malayan Union
Menganalisis
Tindakan orang
15
tindakan orang
Melayu menentang
mark
Melayu
Malayan Union .
ah
menentang
Bincangkan tindakan
Malayan Union
orang Melayu
menentang Malayan
Union.
Mengaplikasi
Perpaduan bangsa
15
perpaduan
Malaysia dalam
mark
bangsa Malaysia menjamin
ah.
dalam menjamin kemakmuran negara.
kemakmuran
Bagaimanakah
negara.
perpaduan bangsa
Malaysia dapat
dipertingkatkan?
Menilai kejayaan Kejayaan Malaysia
10
Malaysia dalam
hasil daripada
mark
menjamin
perpaduan bangsa
ah
kemakmuran
Malaysia.
negara
Berdasarkan
pemerhatian anda
jelaskan kejayaan
yang dicapai oleh
negara menerusi
perpaduan bangsa
Malaysia.
Mencipta/menjan Cabaran dan langkah 10
32

a idea untuk
mengekalkan
keamanan dan
kemakmuran
negara.

Kesimp
ulan

mengekalkan
keamanan dan
kemakmuran negara.
(a) Jelaskan cabaran
yang dihadapi oleh
negara untuk
mengekalkan
keamanan dan
kemakmuran [5
markah]
(b) Nyatakan langkahlangkah untuk
mengatasi cabaran di
atas.[5markah]
Menghayati nilai- Nilai-nilai
nilai
murni/iktibar/patriotism
murni/iktibar/patri e dalam usaha
otisme dalam
memperkukuh
usaha
perpaduan kaum.
memperkukuh
Nyatakan nilai-nilai
perpaduan kaum. murni/iktibar/patriotism
e/dalam usaha
memperkukuh
perpaduan kaum di
Malaysia.
Merumus secara Rumusan
keseluruhan isi Pengetahuan
yang telah
yang diperoleh.
dibincangkan. Iktibar kepada
diri,bangsa dan
negara.
Harapan untuk
masa depan Malaysia
yang lebih
cemerlang,gemilang
dan terbilang.

mark
ah

10
mark
ah

5
mark
ah

33

SOALAN KERTAS 3 BAB 5 : PEMBINAAN NEGARA DAN

BANGSA YANG MERDEKA
Tema/Tajuk:11.1 Pembinaan Negara dan Bangsa yang merdeka
Soalan:Sistem Ahli yang diperkenalkan oleh British di Tanah Melayu telah meninggalkan
corak pemerintahan dan pentadbiran yang cemerlang terhadap negara kita pada masa
kini.Bincangkan.
Peringatan
Calon hendaklah menjawab berdasarkan kerangka jawapan di bawah.
Format
Pengenalan
Isi dan Huraian

Aspek
Perincian
Memahami pengenalan 1. Pengenalan
Sistem Ahli
Jelaskan secara umum
pengenalan Sistem Ahli,
Memahami Sistem Ahli 2. Sistem Ahli dan ciri-ciri
dan cirri-ciri Sistem Ahli. Sistem Ahli.
Terangkan maksud Sistem
Ahli dan cirri-ciri Sistem
Ahli.

Markah Penuh
5 markah
30 markah

Menganalisis proses
3. Proses pelaksanaan dan
15 markah
pelaksanaan dan
kepentingan Sistem Ahli.
kepentingan Sistem Ahli.
Bincangkan Sistem Ahli
daripada aspek berikut:
(a) Proses pelaksanaan.
(b) Kepentingan
Mengaplikasikan langkah4. Langkah kea rah
15 markah
ke arah mewujudkan
mewujudkan sistem
sistem pemerintahan dan
pemerintahan dan
pentadbiran negara.
pentadbiran negara.
Cadangkan langkah-langkah
mewujudkan sistem
pemerintahan dan pentadbiran
negara yang cemerlang.
34

Menilai keberkesanan 5. Kejayaan negara hasil

10 markah
sistem pemerintahan dan
daripada kecemerlangan
pentadbiran negara.
sistem pemerintahan dan
pentadbiran.
Berdasarkan pengetahuan
anda,kemukakan kejayaan
Malaysia kesan daripada
kecemerlangan pemerintahan
dan pentadbiran dalam bidang
politik,ekonomi,dan sosial.
Mencipta/menjana idea 6.
untuk menghadapi
cabaran masa hadapan
bagi menjamin keamanan
dan kemakmuran negara.

Cabaran menjadikan
10 markah
Malaysia sebagai negara
yang aman dan makmur.
(a) Jelaskan cabaran yang
dihadapi Malaysia dalam
menjamin keamanan
negara(5m)
(b) Nyatakan langkah-langkah
untuk mengatasi cabaran di
atas.(5m)

Menghayati nilai-nilai 7.
murni/iktibar/patriotisme
daripada kemakmuran
Malaysia.

Kesimpulan

Nilai-nilai
10 markah
murni/iktibar/patriotisme
dalam usaha memperkukuh
perpaduan kaum.
Nyatakan nilai-nilai
murni/iktibar/patriotisme
yang dapat diterapkan
daripada kemakmuran negara.
Merumus secara
8. Rumusan
5 markah.
keseluruhan isi yang telah Pengetahuan yang diperoleh
dibincangkan
Iktibar kepada diri,bangsa dan
negara.
Harapan untuk masa depan
yang lebih
cemerlang,gemilang,dan
terbilang.

Cadangan skema pemarkahan Kertas 3:Pembinaan Negara Dan Bangsa Yang Merdeka
1 Pengenalan
Membina sebuah negara dan bangsa yang merdeka ;dan berdaulat adalah sukar.
British telah memberikan latihan untuk mentadbir negara.
kepada penduduk tempatan supaya mampu berkerajaan sendiri.
Latihan dijalankan oleh pihak British beberapa tahun sebelum negara mencapai
kemerdekaan.
Pembinaan sebuah negara dan bangsa yang merdeka melibatkan rundingan dan kerjasama.
antara pemimpin terdahulu dengan pihak tertentu untuk menentukan hala tuju negara.
35

Usaha tersebut membolehkan negara mencapai kemerdekaan rasmi pada 31 Ogos 1957
tanpa pertumpahan darah.
[7x1m][Maksimun:5 markah]

2 Maksud Sistem Ahli dan cirri-ciri Sistem Ahli

Maksud
Sistem Ahli merupakan sistem yang melatih penduduk tempatan dan kaum lain.
Untuk menerajui pentadbiran Tanah Melayu.
Idea penubuhannya dicadangkan oleh Dato Onn Jaafar.
dalam perbincangannya dengan Sir Henry Gurney di Kuala Lumpur.
Sir Henry Gurney mencadangkan supaya model negara Kenya dan Rhodesia Utara
dilaksanakan di Tanah Melayu.
Cadangan ini adalah selaras dengan hasrat British.
untuk menjalankan dasar dekolonialisasi
Pihak British berpendapat Sistem Ahli akan mengurangkan tekanan daripada pihak Parti
Komunis Malaya.
...Pada bulan Februari 1950, Sistem Ahli telah dibincangkan.
dipersetujui dalam Mesyuarat Majlis Raja-Raja .
Majlis Raja-Raja Melayu dianggotai Sembilan orang Raja Melayu yang memerintah di
Negeri-Negeri Melayu.
Ditubuhkan pada 1 Februari 1948.
Sebelum ini dikenali sebagai Durbar.
Pada bulan Julai 1950, satu rundingan telah diadakan di Kings House,Kuala Lumpur.
antara Pihak British dengan wakil penduduk Tanah Melayu.
Sir Henry Gurney telah menjemput Dato Onn Jaafar (Yang Dipertuan UMNO)
Dato Hamzah Abdullah (Menteri Besar Selangor)
Raja Uda/Dato Nik Ahmad Kamil (wakil UMNO dan orang Melayu)
Dato EEC Thuraisingam (Wakil orang India)
Encik Yong Shook Lin/Dr Lee Tiang Keng(wakil orang Cina)
Mereka bersetuju dengan pendekatan Sistem Ahli.
Ciri-ciri
Sistem Ahli dilaksanakan dari bulan Januari 1951 hingga bulan Jun 1955.
iaitu sebelum pilihanraya Majlis Perundangan Persekutuan (MPP) dijalankan pada bulan
Julai 1955.
Satu sistem kabinet bayangan.
yang terdiri daripada beberapa orang pegawai tadbir dan tokoh masyarakat untuk
memegang jawatan yang dibentuk.
Anggota Sistem Ahli dikenal sebagai Ahli.
contohnya,Ahli Hal Ehwal Dalam Negeri
Perlantikan Ahli dibuat oleh Pesuruhjaya Tinggi British .
dengan persetujuan Majlis Raja-Raja Melayu.
Sistem Ahli terdiri daripada Sembilan orang anggota

36

iaitu lima orang penduduk Tanah Melayu (tiga orang Melayu,seorang Cina dan seorang
India)
dan empat orang pegawai British.
Ahli-ahlinya diletakkan di bawah kuasa Pesuruhjaya Tinggi British.
[33x1m][Maksimum:30 markah]
3 Proses Pelaksanaan
a Dalam Sistem Ahli,ahli-ahli yang dilantik diberikan tugas menjaga satu portfolio.
yang mempunyaibeberapa buah jabatan kerajaan.
Ahli akan menguruskan pentadbiran harian jabatan tersebut mengikut dasar-dasar yang
sedia ada.
Ahli juga bertanggungjawab mencadangkan undang-undang yang berkaitan dengan
jabatannya.
untuk dibentangkan dalam Majlis Perundangan Persekutuan (MPP)
Ahli akan berbincang dengan pegawai-pegawai kanan British.
untuk mendapatkan persetujuan bersama dalam menyediakan cadangan undang-undang
itu.
Pesuruhjaya Tinggi juga akan memberikan arahan dan persetujuan tentang undang-undang
yang dicadangkan.
Pada kebiasaannya,cadangan undang-undang itu merupakan pendirian pentadbiran British.
Keanggotaan Sistem Ahli pada peringkat awal iaitu Dato Onn Jaafar (Ahli dalam negeri)
O.A Spencer (Ahli Ekonomi)
Tunku Yaakob ibni Sultan Abdul Hamid (Ahli Pertanian dan Perhutanan)
Dr Lee Tiang Keng (Ahli kesihatan)
Dato E.E.C Thuraisingam( Ahli Pelajaran)
J.D Mead (Ahli Perumahan dan Kerja Raya)
Dato Mahmud Mat (Ahli Tanah,Perlombongan dan Perhubungan)

b Kepentingan Sistem Ahli

Sistem Ahli merupakan tapak asal yang penting untuk melatih orang tempatan ke arah
berkerajaan sendiri.
Sistem ahli memulakan proses perpaduan kaum di Persekutuan Tanah Melayu.
kerana ahli-ahlinya merupakan gabungan pemimpin daripada
pelbagai kaum yang terdapat di Persekutuan Tanah Melayu.
Sistem Ahli merupakan asas penting untuk menentukan kemerdekaan yang bakal dicapai
mendapat sokongan seluruh penduduk Persekutuan Tanah Melayu.
Sistem Ahli member pendedahan yang baik kepada penduduk tempatan.
untuk mentadbir dan menerajui kerajaan walaupun masih dikuasai oleh British
[24x1m][Maksimum:15 markah]
4

Langkah-langkah mewujudkan sistem pemerintahan dan pentadbiran yang lebih

cemerlang.
Pemerintah yang adil
Keadilan ekonomi sama rata.
37

Pemerintah berilmu pengetahuan.

Pemerintah menjalankan tugas amanah.
Kerajaan mesra rakyat
Mengamalkan konsep 1 Malaysia.
Kerajaan yang prihatin terhadap nasib rakyat.
Pendemokrasian ilmu.
Menjalankan pengurusan dengan lancar.
Menekankan perpaduan negara.
Kebebasan ekonomi.
Berfikiran globalisasi.
Mengurus ekonomi secara optimum.
Berdaya saing.
Memiliki sifat keterbukaan terhadap nilai-nilai yang positif.
Pemimpin yang bijaksana/minda kelas pertama.
Mengurangkan kerenah birokrasi
Menjalinkan hubungan diplomatic
Pemimpin yang berpandangan jauh.
Kebajikan rakyat diberi keutamaan.
[21x1m][Maksimum:15 markah]
[Terima mana-mana jawapan lain yang muasabah]

Kejayaan Malaysia kesan daripada kecemerlangan pemerintahan kdan pentadbiran

dalam bidang politik,ekonomi dan sosial.
Kemajuan sistem pentadbiran/e-pentadbiran.
Kemajuan ICT dalam pengurusan.
Kemajuan ekonomi pesat.
Sektor perindustrian berkembang maju.
Sistem perbankan elektronik.
Perlaksanaan K-ekonomi.
Kemajuan teknologi dalam pertanian/penggunaan jentera.
Pusat tumpuan pelancong asing.
Hubungan antarabangsa berjalan lancar.
Kemajuan sistem pengangkutan/MRT/LRT/Monorel/jalan raya.
Kemajuan sistem perhubungan/komunikasi.
Pemodenan kemudahan kesihatan/hospital.
Penggunaan ICT dalam pendidikan.
Kemajuan teknologi dalam sistem pertahanan.
Koridor raya Multimedia (MSC)
[15x1m][Maksimum:10 markah]
[Terima mana-mana jawapan lain yang munasabah]
6

(a) Cabaran yang dihadapi Malaysia dalam menjamin keamanan negara.

Pelajar
38

Kes ponteng sekolah meningkat

Disiplin merosot
Kes buli/bergaduh/gengsterisme
Remaja
Pembuangan bayi
Lumba haram/merempit
Penyalahgunaan dadah
Masyarakat
Pembunuhan
Pelacuran
Penculikan
Keruntuhan akhlak
Merompak/mencuri
Terpedaya dengan sindiket keldai dadah.
Negara
Rasuah berleluasa
Demonstrasi jalanan
Kerenah birokrasi
[7x1m][Maksimum:5 markah]
[Terima mana-mana jawapan lain yang munasabah]
b Langkah-langkah mengatasi cabaran
Pendidikan sepanjang hayat
Memantapkan peranan institusi keluarga.
Memberikan didikan agama secukupnya.
Memartabatkan Pendidikan moral dan PSK
Kempen/motivasi/ceramah tentang masalah keruntuhan moral.
Memperketat undang-undang juvana.
Menghidupkan slogan Budaya Penyayang
[7x1m][Maksimum:5 markah]
[Terima mana-mana jawapan lain yang munasabah]
7 Penerapan nilai-nilai murni/iktibar/patriotisme
Kerjasama semua pihak
Perpaduan antara kaum.
Jati diri yang kukuh.
Kasih sayang sesame individu.
Bersyukur kepada Tuhan
Keadilan dalam semua aspek
Memanfaatkan keamanannegara.
Berdikari
Berwawasan
Sikap toleransi
Mengekalkan keamanan.
Mengekalkan kedaulatan negara.
[12x1m][Maksimum:10 markah]
[Terima mana-mana jawapan lain yang munasabah]
8 Rumusan
Pengetahuan yang diperoleh
39

Iktibar kepada diri,bangsa dan negara

Harapan untuk masa depan ekonomi Malaysia yang lebih cemerlang.

SOALAN KERTAS 3 BAB 8: PEMBANGUNAN DAN

PERPADUAN UNTUK KESEJAHTERAAN
Tema/Tajuk:11.3 Pembangunan dan Perpaduan untuk Kesejahteraan
Soalan:Dasar Ekonomi Baru yang dilaksanakan pada tahun 1971 hingga 1990 telah memacu
kemajuan ekonomi Malaysia sehingga kini.Bincangkan.
Peringatan:
Calon hendaklah menjawab berdasarkan kerangka jawapan di bawah.
Format
Pengenalan

Isi dan Huraian

Aspek

Perincian

Memahami latar
1. Pengenalan
belakang pembangunan
Jelaskan secara umum latar
ekonomi di negara kita.
belakang pembangunan
ekonomi di negara kita.
Memahami Rancangan 2. Rancangan Pembangunan
Pembangunan Lima
Lima Tahun
Tahun
Terangkan rancangan
pembangunan lima tahun
mengikut tahap:
(a) Tahap Pertama (15m)
(b) Tahap Kedua (15m)
Menganalisis dasar
3. Dasar pembangunan
pembangunan ekonomi
ekonomi dalam
dalam memajukan negara memajukan negara
Terangkan dasar
pembangunan ekonomi
seperti berikut:
(a) Dasar Pertanian Negara
(b) Dasar Pensyarikatan
Malaysia
(c) Dasar Penswastaan
(d) Dasar Hala Tuju Cara
Baru
(e) Dasar Peningkatan Daya
Pengeluaran Negara
(f) Dasar Pendudukan
Mengaplikasi matlamat 4. Matlamat menjadikan
Malaysia sebagai
Malaysia sebagai tumpuan
tumpuan pusat ekonomi
pusat ekonomi
antarabangsa
antarabangsa
Cadangkan langkah-langkah

Markah
Penuh
5 markah

30 markah

15 markah

15 markah

40

Menilai kejayaan
5.
Malaysia dalam bidang
ekonomi di peringkat
antarabangsa

Mencipta/Menjana idea 6.
usaha-usaha Malaysia ke
arah menghadapi cabaran
wawasan 2020

Menghayati nilai-nilai 7.
murni/iktibar/patriotisme
daripada perkembangan
ekonomi negara

Kesimpulan

Merumus secara
keseluruhan isi yang
telah dibincangkan

untuk menjadikan Malaysia

sebagai pusat terikan pelabur
asing.
Kejayaan Malaysia dalam
bidang ekonomi di
peringkat antarabangsa
Pada pendapat anda,apakah
kejayaan yang telah dicapai
oleh Malaysia dalam bidang
ekonomi di peringkat
antarabangsa?
Cabaran dan langkahlangkah untuk
menghadapi cabaran
Wawasan 2020
(a) Jelaskan cabaran yang
dihadapi oleh Malaysia
untuk merealisasikan
Wawasan 2020.(5m)
(b) Nyatakan langkahlangkah untuk mengatasi
cabaran di atas.(5m)
Nilai-nilai
murni/iktibar/patriotisme
daripada perkembangan
ekonomi negara.
Nyatakan nilai-nilai murni
daripada perkembangan
ekonomi negara.

8. Rumusan
Pengetahuan yang diperoleh
Iktibar kepada diri,bangsa
dan negara
Harapan untuk masa depan
Malaysia yang lebih
cemerlang,gemilang dan
terbilang

10 markah

10 markah

10 markah

5 markah

41