Anda di halaman 1dari 9

NGOKO KRAMA KRAMA INGGIL/ALUS BHS. IND.

A
aku kula adalem/kawula saya
akon aken dhawuh/utus menyuruh
anak anak putra anak/putra
anut tumut dherek ikut
apa menapa menapa apa
aran nama asma nama
asor awon andhap jelek
ati manah penggalih hati/piker
awak badan sarira badan
aweh suka paring/nyaosi/ngaturi member
ayo mangga suwawi* mari/silakan

B
bali wangsul kondur pulang/kembali
batur rencang abdi pramuwisma
bojo semah garwa suami/istri
brengos rawis gumbala* kumis
butuh betah kersa butuh

D
dheweke piyambakipun panjenenganipun dia/beliau
dhengkul dhengkul jengku lulut
duwe gadhah kagungan punya

E
embuh boten mangertos duka tidak tahu
endhas sirah mustaka kepala
enggo angge agem pakai
enom enem mudha/timur muda
epek pendhet pundhut pinta

G
gawa bekta asta bawa
gawan bekta ampilan* bawaan
gawe damel ngasta/yasa buat
nyambut gawe nyambut damel ngasta bekerja
gelem purun kersa mau
geni latu brama* api
gugah gigah wungu bangun
gugu gega ngetokaken menuruti
gunem ginem ngendika berkata

I
iket udheng dhestar ikat kepala
imbuh imbet tanduk tambah
irung irung grana hidung

J
jaga jagi reksa jaga
jaluk suwun pundhut pinta
jamu jampi usada obat
jaran kapal kuda/turangga kuda
jare caiyosipun ngendikanipun katanya
jarit sinjang nyamping kain
jeneng nama asma nama
jupuk pendhet pundhut ambil
jungkat serat pethat sisir

K
kalah kawon kasoran* kalah
kandha cariyos ngendika berkata
karep kajeng karsa kemauan
kathok sruwal lancingan* celana
kena pikantuk kepareng boleh
keris dhuwung wangkingan keris
klambi rasukan ageman pakain
ko/kok sampeyan panjenengan engkau
kon ken utus suruh
kongkon kengken utus/dhawuh disuruh
kowe sampeyan panjenengan engkau
krungu mireng midhanget mendengar
kubur petak sare kubur
kuru kera susut kurus

L
lair lair miyos lair
laku lampah tindak jalan
nglakoni nglampahi nindakaken melakukan
lanang jaler kakung laki-laki
lara sakit gerah sakit
lawang konten kori pintu
lunga kesah tindak pergi
M
maca maca maos baca
mangan nedha dhahar makan
manggon manggen lenggah tempat tinggal
mari mantun dhangan sembuh
mata mripat paningal mata
mati pejah/tilar seda meninggal
mayit jisim layon mayat
melu tumut ndherek ikut
menyang dhateng tindak pergi/ke
meteng wawrat/ngandheg mbobot/nggarbinihamil
minggat kesah lolos/kentar minggat

N
nesu srengen duka marah
ngising bebucal bobotan hajat besar
ngreti ngertos priksa/pirsa tahu

O
oleh angsal kepareng/pikantuk boleh
omah griya dalem rumah
omah-omah emah-emah krama nikah
omong ginem/sanjang ngendika berkata

P
pangan tedha dhaharan makanan
pek pendhet/suwun pundhut pinta
pelanangan pejaleran kalam* penis
piker manah penggalih piker

R
rambut rambut rikma rambut
rewang rencang abdi pembantu
rungu pireng midhanget dengar

S
sadulur sedherek sentana* saudara
sikil suku sampeyan kaki
silih sambut/ngampil pundhut ngampil meminjam
slamet wilujeng sugeng selamat
suguh segah sugata jamuan
susah sisah sungkawa/sekel sedih

T
tak/dak kula adalem/kawula saya
takon taken nyuwun priksa/
mundhut priksa
dangu bertanya
tambah jampi usada jamu
tangi tangi wungu bangun
teka dhateng/dumugi rawuh hadir
tilik tuwi tinjo tandang
tonton tingal priksa lihat
tuku tumbas mundhut beli
tunggang tumpak nitih naik
turu tilem sare tidur
tutur sanjang/criyos parik priksa/caos priksa berkata
tuwa sepuh yuswa tua

U
ulih antuk kondur pulang
undang timbale aturi undang
untu waos waja gigi
urip gesang sugeng hidup
utang sambut/ampil nyuwun/mundhut ngampil hutang

W
wadon setri putrid/wanita perempuan
waras saras dhangan sembuh
warisan tiliran pusaka* warisan
wedang benteran unjukan miniman
weruh sumerep priksa melihat
weweh suka maringi/nyaosi/ngaturi memberi
wetu wedal wiyos keluar
wicara wicanten ngendika berkata
wong tiyang priyantun orang
Isinana ceceg-ceceg ing ngisor iki nganggo tembung kang
I.
mathuk !
1. Anto lagi adus, bapak saweg ._________________________
2. Simbah saweg ngunjuk kopi, aku lagi ._________________________
3. Ibu saweg maos koran, Ani lagi ..._________________________ buku.
4. Manawa mlaku ing ndalan kudune ana sisih ._________________________
5. Pakanane sapi yaiku ._________________________
6. Ing pewayangan, Semar, Gareng, Petruk, lan Bagong iku diarani
7. Adhine Gareng yaiku ._________________________
Wacan ing ngisor iki kangggo nggarap nomer 8 11.
Semar
Semar iku anake Sanghyang Tunggal
Ibune Dewi Winarti
Sadulure Semar yaiku Togog lan Manikmaya
Ing kahyangan semar nduweni garwa arane Dewi Kanastri
Nalika ing kahyangan
Semar bagus rupane
Wujude Bathara Ismaya
Bareng ana ngarcapada sebutane Semar.
8. Irah-irahan wacan ing nduwur yaiku ._________________________
9. Asmane bapake Semar yaiku ._________________________
10. Garwane Semar ing kahyangan arane ._________________________
11. Nalika ing kahyangan Semar awujud Bathara ._________________________
12. ________________________asmane bapakmu ?
13. Toni rangking siji ing kelas 2 amarga Toni _________________________ sinau.
14. Yen takon karo sapa bae kudu ._________________________
15. Nglempiti slimut, ditindakake nalika ._________________________
II. Wangsulana pitakon ing ngisor iki !
1. Tulisen nganggo aksara sambung!
a. tuti lan tati lagi sinau bareng.

b. ibu saweg masak sop ayam.

2. Apa bae kang koktindakakke sawise tangi turu ?


Wangsulan : _______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Wacanen kang patitis!
Ajar Nglangi
Dina Minggu Bintang prei ora sekolah.
Bintang lan Fajri lunga ing kolam renang Gading.
Cah loro seneng banget.
Ing kana Bintang lan Fajri ajar nglangi nganggo ban.

3. Sapa bae sing lagi blajar nglangi?


Wangsulan : _______________________________________________________________
_______________________________________________________________
4. Kapan Bintang lan Fajri ajar nglangi?
Wangsulan : _______________________________________________________________
_______________________________________________________________
5. Gawea tembung pitakon nganggo ukara ing ngisor iki !
a. Sapa
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
b. Kapan
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
A. Tulisen aksara jejeg sambung
1.Ibu tindak Pasar
2. Aku menyang kutha
3. Bapak lagi rawuh
4. Ibu mundhut dhuku
5. Ita taberi sinau

B.Wenehana tanda ping (x) a, b, utawa c jawaban kang bener !


1. Ibu . Pasar
a. lunga b. tindak c. menyang
2. Aku turu ibu wis . Dhisik
a. tangi b. wungu c. nglilir
3. Sing kelip-kelip
a. srengenge b. rembulan c. lintang
4. Sing Mratelakake gela yaiku
a. Ah bijiku ala b. Ora lali maca crita c. tansah sinau
5. Dina minggu iku sadina
a. prei b. mrei c. dipreini
6. Aku durung turu ibu
a. wis sare b. lagi babuk c. nembe tilem
7. Supaya pinter kudu sinau
a. kulina b. kerep c. taberi
8. Saben wengi aku nggarap PR lan .
a. Sinau b. adus c. bal-balan
9. Tangi turu bantal,guling, lan kemul prayogane supaya rapi.
a. dibuwang b. disiram c. ditata
10. Kutha- Menyang- Aku
Tembung-tembung ing dhuwur yen ditata dadi ukara
a. Menyang kutha aku b.Aku menyang kutha c.Kutha menyang aku

Wenehana tandha ping (x) ing aksara a, b, 8. Yen mlaku becike ana dalan sisih .
utawa c, kang kokanggep bener! a. tengen
1. Din omahmu ana ... ? b. tengah
a. ngendi c. kiwa
b. apa Wangsulan: c.
c. sapa 9. Mlaku-mlaku akeh kancane.
Wangsulan: a. Kosok baline tembung akeh yaiku .
2. Padhang bulan padhange kaya ... . a. sithik
a. sore b. lumayan
b. kunang c. mberuh
c. rina Wangsulan: a.
Wangsulan: c. 10. Kanggo njaga raga supaya sehat kudu
3. Gunane gotong royong yaiku . asring .
a. gawean ora cepet rampung a. mangan
b. gawean tambah abot b. olahraga
c. gawean tambah entheng c. turu
Wangsulan: c. Wangsulan: b.
4. Gotong royong uga diarani . 11. Aku digawe saka beling. Wangunku
a. gugur gunung bunder dawa. Aku digunakake kanggo piranti
b. rame-rame ngombe. Aku .
c. tumpeng rubuh a. sendok
Wangsulan: a. b. piring
5. Tuladha kegiatan ing omah yaiku . c. gelas
a. ngresiki papan tulis Wangsulan: c.
b. masang gendera 12. Aku digawe saka wesi. Wujudku tipis.
c. ngumbah klambi Aku piranti pawon. Aku digunakake kanggo
Wangsulan: c. ngiris utawa ngrajang. Aku .
6. Saben esukkanggo njaga kasarasan. a. lading
a. mlaku-mlaku b. telenan
b. mlayu-mlayu c. garpu
c. turu Wangsulan: a.
Wangsulan: a. 13. ... ingkang rawuh ngriki?
7. Aku piranti kesehatan. Wujudku dawa a. pinten
ana bendholane. Nganggone dicanthelake ing b. sinten
kuping. Aku digunakake kanggo mriksa detak c. pundi
jantung. Aku . Wangsulan: b.
a. suntikan 14. Aku maca buku
Bapak ... koran.
b. stetoskop
a. ningali
c. teleskop
b. mirsani
Wangsulan: b.
c. maos 4. Piranti elektronika kanggo ngrungokake
Wangsulan: c. pawarta yaiku ....
15. Simbah ... suruh Wangsulan:televisi/radhio
a. mundhut 5. Bocah sing sregep sinau bakal ....
b. tumbas Wangsulan:pinter
c. tuku 6. Piranti kanggo ngedhuk lemah yaiku ....
Wangsulan: a. Wangsulan:sekop
II. Wacanen kanthi premati banjur wangsulana 7. Tuladha kegiyatan siswa nalika wengi
pitakonane! ing omah yaiku ....
Mlaku Esuk Wangsulan:sinau
Saben esuk Raihan karo ibu mlaku-mlaku. 8. Yen awake dhewe ditulungi kudu
Mlaku-mlaku esuk iku bisa kanggo njaga ngaturne ....
kasarasane badan. Wangsulan:matur nuwun
Raihan biyasane mlaku kurang luwih rong kilo. 9. Tuladha kegiyatan ing sekolah yaiku ....
Bubar mlaku-mlaku Raihan leren terus Wangsulan:upacara, pramuka, lsp.
sarapan 10. Simbah gerah waja. Tembung ngokone
Sawise kringete atus banjur adus. waja yaiku ....
Terus mangkat sekolah. Wangsulan:untu
Kegiyatan mlaku esuk iku tansah taklakoni IV. Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor
saben dina supaya awak waras lan sehat. iki!
1. Aranana tuladha kegiyatan ing omah 5
Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor wae!
iki adhedhasar wacan ing dhuwur! Wangsulan:
1. Kapan yen mlaku-mlaku? Nyapu, sinau, isah-isah, dolanan, umbah-
Wangsulan: Ing wayah esuk. umbah.
2. Sapa sing mlaku-mlaku esuk? 2. Gawea pitakonan nganggo tembung
Wangsulan: Raihan lan ibune. pitakon pira lan sapa!
3. Kanggo apa mlaku esuk? Wangsulan:
Wangsulan: Kanggo njaga kasarasane Pira regane jam kuwi?
badan. Sapa sing ngeterne simbah?
4. Pirang kilo adohe mlaku esuk Raihan (Kreativitas siswa)
karo ibune? 3. Sebutna kegiyatanmu ing sekolah 3
Wangsulan: Kurang luwih rong kilo. wae!
5. Karo sapa Raihan mlaku esuk? Wangsulan:
Wangsulan: Karo ibune. nyapu kelas, sinau, upacara, pramuka,
olahraga, lsp.
III. Isenana ceceg-ceceg ing ngisor kanthi 4. Sebutna tuladha kegiyatane warga desa
bener! 3 wae!
1. Mlaku-mlaku wayah esuk hawane Wangsulan:
isih .... gotong royong mbangun kreteg, arisan, bersih
Wangsulan:seger desa, lsp.
2. Piranti kanggo ngombe yaiku .... 5. Kenangapa manungsa kudu olah raga?
Wangsulan:gelas Wangsulan:
3. Mlaku-mlaku becike ana dalan sisih .... Supaya awake sehat lan waras, ora lara-
Wangsulan:kiwa laranen.

Anda mungkin juga menyukai