GAMBAR WAYANG
Bebasan Yaiku Unen- Unen Kang Ajeg Panggone Mawa Teges Entar Ngemu Surasa
Pepindhan
1. Adol Lenga Kari Busik
Tegese Andum Barang Marang Wong Liya Nanging Awake Dhewe Malah Ora
Keduman.
2. Aji Godhong Jati Aking (Garing)
Tegese Asor Banget, Ora Ana Ajine.
3. Ancik-Ancik Pucuking Eri
Tegese Uripe Tansah Kuwatir.
4. Anggenthong Umos
Tegese Ora Bisa Nyimpen Wadi.
5. Angon Ulat Ngumbar Tangan
Tegese Ngulatake Kahanan Jalaran Arep Gelem Rekasane.
6. Arep Jamuare Emoh Watange
Tegese Gelem Kepenake Nanging Ora Gelem Rekasane.
7. Diwenehi Ati Ngrogoh Rempela
Tegese Diwenehi Ananging Isih Kurang Trima, Njaluk Maneh.
8. Dikena Iwake Aja Nganti Bitheg Banyune
Tegese Kaleksanan Panjangkane Nanging Ora Gawe Kapitunan.
9. Emban Cindhe Emban Siladan
Tegese Ora Adil (Pilih Kasih).
10. Esuk Dhele Sore Tempe
Tegese Ora Teteg Atine, Gampang Molah Malih.
11. Gawe Luwangan Ngurugi Luwangan
Tegese Golek Utangan Kanggo Nyaur Utang.
12. Golek-Golek Ketanggor Wong Luru-Luru
Tegese Golek Utangan Malah Diutangi.
13. Gupak Pulud Ora Mangan Nangkane
Tegese Melu Rekasa Ora Ngrasakake Kepenake.
14. Njagakake Endhoge Si Blorok
Tegese Njagakake Barang Kang Durug Mesthi Ana.
15. Kadang Konang
Tegese Sing Diaku Sedulur Mung Sing Sugih.
16. Ketepang Ngrangsang Gunung
Tegese Gegayuhan Sing Mokal Bisane Kelakon Jalaran Kegedhen
Pejangka/Kekarepan.
17. Kaya Banyu Karo Lenga
Tegese Paseduluran Sing Ora Bisa Rukun.
18. Kakehan Gludhug Kurang Udan
Tegese Kakehan Omong Nanging Ora Ana Nyatane.
19. Kebanjiran Segara Madu
Tegese Oleh Kabegjan Kang Gedhe.
20. Kegedhen Empyak Kurang Cagak
Tegese Kegedhen Panjangka Kurang Srana.
TUGAS PORTOFOLIO 9
SELOKA LAN TEGESE
1. Asu belang kalung wang : Wong ala (asor) ananging sugih bandha.
2. Asu gedhe menang kerahe : Luwih dhuwur pangkate, luwih gedhe panguwasane.
3. Ati bengkong oleh oncong : Wong duwe niat ala, ana sing nyarujuki, oleh dalan.
4. Baladewa ilang gapite : Ilang kekuatane.
5. Bathok bolu isi madu : Wong asor nanging sugih kepinteran.
6. Bebek mungsuh mliwis : Wong pinter mungsuh pinter, sijine kalah ubed utawa kalah trampil.
7. Belo melu seton : Melu anut grubyug nanging ora ngreti karepe.
8. Cebol nggayuh lintang : Gegayuhan kang mokal bisane kelakon.
9. Cecak nguntal empyak/cagak : Gegayuhan kang ora timbang karo kekuwatane.
10. Dhandhang diunekake kuntul, kuntul diunekake dhandhang : Ala diunekake becik, becik
diunek-ake ala.
11. Dhemit ora ndulit, setan ora doyan : Tansah diparingi slamet.
12. 12.Dom sumuruping banyu : Laku sesidheman kanggo nyumurupi wewadi.
13. Emprit abuntut bedhug : Prekara sepele dadi gedhe.
14. Endhas gundhul dikepeti : Wis kepenak isi dienak-enakake.
15. Gagak nganggo elaring merak : Wong asor (cilik) tumindak kaya wong luhur.
16. Gajah alingan suket teki : Lair lan batine ora padha bakal ketara.
17. Gajah ngidak rapah : Nerjang wewalere/janjine dhewe.
18. Gajah perang karo gajah kancil mati ing tengah : Wong gedhe pasulayan, wong cilik dadi
kurban.
19. Gong lumaku tinabuh : Wong sing kumudu-kudu ditakoni, dijaluki piwulang.
20. Idu didilat maneh : Menehi dijaluk bali (murungake janji kang wis diucapake).
TUGAS PORTOFOLIO 12
TEMBUNG KERATA BASA
Kerata Basa Utawa Jarwa Dhosok Yaiku Negesi Tembung Kapirid Saka Wancahan Wandane, Utawa
Nguthak-Athik Tembunge Supaya Mathuk.
2. Huruf Pasangan (Aksara Pasangan) Aksara pasangan dipakai untuk menekan vokal konsonan di depannya.
Misal, untuk menuliskan mangan sega (makan nasi) akan diperlukan pasangan untuk se agar n pada mangan
tidak bersuara. Tanpa pasangan s tulisan akan terbaca manganasega (makanlah nasi). Berikut daftar Aksara
Pasangan:
3. Huruf Utama (Aksara Murda) Aksara Murda yang digunakan untuk menuliskan awal kalimat dan kata yang
menunjukkan nama diri, gelar, kota, lembaga, dan nama-nama lain yang kalau dalam Bahasa Indonesia kita
gunakan huruf besar. Berikut Aksara Murda serta Pasangan Murda:
Sampai disini sebetulnya sudah bisa langsung dicoba dan biasanya dianggap sah-sah saja tanpa tambahan
aksara-aksara yang lain (seperti kutulis di bawah). Karena yang berikutnya rada riweuh juga mempelajarinya. 4.
Huruf Vokal Mandiri (Aksara Swara) Aksara swara adalah huruf hidup atau vokal utama: A, I, U, E, O dalam
kalimat. Biasanya digunakan pada awal kalimat atau untuk nama dengan awalan vokal yang mengharuskan
penggunakan huruf besar
5. Huruf vokal tidak mandiri (Sandhangan) Berbeda dengan Aksara Swara, Sandangan digunakan untuk vokal
yang berada di tengah kata, dibedakan termasuk berdasarkan cara bacanya.
6. Huruf tambahan (Aksara Rekan) Aksara Rekan adalah huruf yang berasal dari serapan bahasa asing, yaitu:
kh, f, dz, gh, z
7. Tanda Baca (Pratandha) Dalam penulisan kalimat dalam Aksara Jawa dibutuhkan pula pembubuhan tanda
baca, yang berbeda-beda dalam penggunaannya.
Selain huruf, Aksara Jawa juga punya bilangan (Aksara Wilangan)