SKRIPSI
Oleh :
Dina Rizqi Hadiyanti
NIM. 140210102053
PROGRAM STUDIPENDIDIKANFISIKA
JURUSANPENDIDIKANMIPA
FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMUPENDIDIKAN
UNIVERSITASJEMBER
2018
2
BAB 1. PENDAHULUAN
32 SSK 0 0 20 20 20 20 0 40 100
33 SAF 0 0 0 20 20 20 40 20 100
34 SK 0 0 20 40 20 60 40 60 100
35 SMHRA 0 0 20 40 20 40 40 40 100
rata-rata 1,8 14,7 15,3 27,6 34,1 41,8 36,5 50,6 100
N-Gain 0,13 0,14 0,11 0,22
a) Pertemuan I
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 14,7−1,8
𝑁𝑔 = = = 0,13
(𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒) 100−1,8
b) Pertemuan II
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 27,6−15,3
𝑁𝑔 = = = 0,14
(𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒) 100−15,3
c) Pertemuan III
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 41,8−34,1
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−34,1
= 0,11
d) Pertemuan IV
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 50,6−36,5
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−36,5
= 0,22
2. Kelas Eksperimen
Pertemuan Pertemuan Pertemuan Pertemuan
I II III IV Skor
NO. NAMA
Max
pre post pre post pre post pre post
1 ABF 0 20 20 40 20 40 40 80 100
2 ARP 20 20 0 60 40 40 40 80 100
3 ATJ 0 40 20 20 40 40 60 60 100
4 AMK 0 40 20 20 20 60 20 80 100
5 ARNRZA 20 20 40 40 60 40 40 60 100
6 AK 0 20 20 20 20 60 40 60 100
7 AM 40 20 20 40 40 60 60 80 100
8 AFA 0 20 0 0 60 40 40 40 100
9 ABH 20 40 20 40 40 40 40 80 100
10 AA 0 40 0 40 20 60 60 60 100
8
11 AR 0 20 20 20 20 60 40 60 100
12 BDW 0 0 0 40 20 60 40 60 100
13 DVA 20 20 40 40 40 40 60 40 100
14 DPN 0 20 20 20 0 60 20 20 100
15 DIW 0 40 20 40 40 80 20 60 100
16 EPJ 0 0 0 40 40 60 40 60 100
17 FAM 20 20 0 60 20 60 60 40 100
18 FIW 0 40 20 20 0 60 40 40 100
19 FDPS 0 20 20 60 40 40 60 60 100
20 IM 0 40 40 60 40 80 80 100 100
21 IFAF 20 0 0 20 20 40 0 60 100
22 IBAP 0 0 20 0 20 60 40 60 100
23 MP 0 20 20 40 0 40 20 60 100
24 MM 0 20 0 40 20 60 20 40 100
25 MPAP 0 0 20 40 20 60 40 60 100
26 MYQH 20 40 20 40 20 40 40 80 100
27 PSR 20 20 20 40 20 60 0 80 100
28 PNV 0 40 20 20 40 40 40 40 100
29 SNR 0 20 40 20 20 80 60 60 100
30 SM 0 20 20 60 20 60 40 60 100
31 SLQ 0 20 20 40 40 40 40 60 100
32 SM 0 20 40 20 20 20 0 40 100
33 TFG 0 0 20 20 0 40 20 60 100
34 YHL 0 20 0 40 20 60 40 80 100
rata-rata 5,9 21,8 18,2 33,9 26,7 52,1 38,8 61,2 100
N-Gain 0,17 0,2 0,35 0,37
a) Pertemuan I
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 21,8−5,9
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−5,9
= 0,17
b) Pertemuan II
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 33,9−18,2
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−18,2
= 0,2
c) Pertemuan III
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 52,1−26,7
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−26,7
= 0,35
d) Pertemuan IV
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 61,2−38,8
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−38,8
= 0,37
9
b) Representasi Gambar
1. Kelas Kontrol
Pertemuan Pertemuan Pertemuan Pertemuan
I II III IV Skor
NO. NAMA
Max
pre post pre post pre post pre post
1 ARZ 0 0 20 40 20 40 40 60 100
2 AFH 20 60 20 60 40 60 60 80 100
3 ADL 20 40 0 40 20 20 20 60 100
4 ASP 0 40 20 20 20 40 20 60 100
5 AFZ 0 20 0 40 40 40 60 60 100
6 DF 0 0 20 20 20 40 20 80 100
7 DAP 20 60 20 40 40 60 60 80 100
8 DTH 0 0 20 20 20 40 20 60 100
9 DDL 20 0 20 20 20 20 20 40 100
10 DSP 0 20 0 40 40 40 40 40 100
11 DIT 0 0 20 20 20 20 20 60 100
12 DDD 0 0 0 40 20 40 20 20 100
13 DAP 20 60 0 20 20 20 0 20 100
14 DKS 20 20 20 20 20 20 40 60 100
15 EMZ 0 20 20 0 20 20 40 40 100
16 ETP 20 40 20 40 40 40 40 60 100
17 FHR 0 20 0 40 20 40 20 0 100
18 FYS 0 20 20 20 20 40 40 40 100
19 ISK 0 20 0 20 20 20 20 40 100
20 IS 20 40 0 40 40 60 60 60 100
21 IRY 20 20 20 40 40 60 60 20 100
22 JFM 0 0 20 20 20 40 20 40 100
23 LI 0 20 20 20 20 60 20 60 100
24 MQF
25 MF 0 0 20 0 20 20 40 40 100
26 MYQH 0 20 20 20 40 40 40 80 100
27 OR 0 0 20 20 40 40 40 80 100
10
28 ORM 0 20 0 20 40 40 20 60 100
29 PD 20 20 0 20 40 40 40 60 100
30 RKSP 20 20 40 0 40 40 40 60 100
31 RI 0 0 20 20 20 20 40 40 100
32 SSK 0 20 20 20 20 40 40 40 100
33 SAF 0 0 20 20 20 20 40 20 100
34 SK 0 20 20 40 20 20 20 60 100
35 SMHRA 0 0 20 20 20 40 40 40 100
rata-rata 6,5 18,8 14,7 25,9 27,1 36,5 34,1 50,6 100
N-Gain 0,13 0,13 0,12 0,25
a) Pertemuan I
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 18,8−6,5
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−6,5
= 0,13
b) Pertemuan II
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 25,9−14,7
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−14,7
= 0,13
c) Pertemuan III
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 36,5−27,1
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−27,1
= 0,12
d) Pertemuan IV
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 50,6−34,1
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−34,1
= 0,25
7 AM 0 20 40 40 40 40 40 80 100
8 AFA 20 40 20 20 20 20 40 60 100
9 ABH 20 40 40 40 20 60 60 60 100
10 AA 0 20 20 40 20 60 40 60 100
11 AR 20 40 40 40 40 60 40 40 100
12 BDW 0 20 0 40 20 40 60 60 100
13 DVA 20 20 20 40 40 60 40 40 100
14 DPN 20 20 40 20 20 20 40 60 100
15 DIW 0 20 40 40 40 60 40 60 100
16 EPJ 0 0 20 40 40 40 40 60 100
17 FAM 0 20 0 20 20 40 20 60 100
18 FIW 20 20 20 20 20 60 40 60 100
19 FDPS 20 20 20 40 40 40 60 60 100
20 IM 20 40 40 80 40 80 60 100 100
21 IFAF 0 20 20 40 20 60 20 80 100
22 IBAP 0 20 20 40 20 40 40 60 100
23 MP 20 20 40 60 40 40 40 60 100
24 MM 0 20 20 40 20 40 20 80 100
25 MPAP 0 40 20 60 40 60 20 60 100
26 MYQH 20 40 20 40 20 60 40 60 100
27 PSR 20 20 20 60 20 80 40 80 100
28 PNV 0 40 40 40 40 60 20 80 100
29 SNR 0 20 40 40 20 40 40 60 100
30 SM 0 20 20 60 20 40 20 80 100
31 SLQ 20 20 20 40 40 60 40 80 100
32 SM 20 20 40 40 20 40 40 60 100
33 TFG 0 20 20 20 20 40 20 80 100
34 YHL 20 20 0 40 40 60 40 80 100
rata-rata 10,6 24,2 24,8 42,4 27,3 50,3 38,2 67,9 100
N-Gain 0,15 0,23 0,32 0,48
a) Pertemuan I
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 24,2−10,6
𝑁𝑔 = = = 0,15
(𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒) 100−10,6
b) Pertemuan II
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 42,4−24,8
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−24,8
= 0,23
c) Pertemuan III
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 50,3−27,3
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−27,3
= 0,32
12
d) Pertemuan IV
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 67,9−38,2
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−38,2
= 0,48
c) Representasi Matematis
1. Kelas Kontrol
Pertemuan Pertemuan Pertemuan Pertemuan
I II III IV Skor
NO. NAMA
Max
pre post pre post pre post pre post
1 ARZ 40 40 40 60 40 40 40 60 100
2 AFH 60 80 60 60 40 60 80 80 100
3 ADL 40 60 40 40 40 20 40 40 100
4 ASP 40 80 40 40 20 40 60 60 100
5 AFZ 20 40 40 40 60 40 60 60 100
6 DF 40 40 20 20 40 40 60 40 100
7 DAP 60 80 40 60 20 60 60 80 100
8 DTH 40 40 40 40 60 40 40 40 100
9 DDL 40 40 40 20 40 20 60 40 100
10 DSP 20 40 40 40 20 40 40 40 100
11 DIT 40 40 20 60 40 20 40 60 100
12 DDD 20 40 40 40 20 40 60 40 100
13 DAP 40 60 20 20 40 20 60 20 100
14 DKS 20 60 40 40 60 20 40 60 100
15 EMZ 40 40 40 40 40 20 40 40 100
16 ETP 40 60 40 80 40 40 60 80 100
17 FHR 20 40 20 40 20 40 0 40 100
18 FYS 20 40 40 20 40 40 40 40 100
19 ISK 40 40 20 20 0 20 40 40 100
20 IS 40 60 40 40 40 60 60 80 100
21 IRY 40 60 20 60 40 60 60 40 100
22 JFM 20 40 20 40 20 40 40 40 100
23 LI 40 40 40 40 40 60 40 60 100
24 MQF
13
25 MF 40 40 40 40 20 20 40 60 100
26 MYQH 20 40 40 60 40 40 20 80 100
27 OR 40 20 20 40 0 40 40 60 100
28 ORM 0 20 40 40 40 40 20 60 100
29 PD 40 40 20 20 40 40 60 80 100
30 RKSP 40 40 40 40 20 40 40 60 100
31 RI 20 20 20 20 0 20 20 60 100
32 SSK 20 40 20 40 40 40 0 40 100
33 SAF 20 20 40 40 20 20 40 40 100
34 SK 20 20 20 40 20 20 40 60 100
35 SMHRA 20 0 40 40 40 40 40 60 100
rata-rata 32,4 42,9 33,5 40,6 32,3 36,5 43,5 54,1 100
N-Gain 0,15 0,11 0,06 0,18
a) Pertemuan I
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 42,9−32,4
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−32,4
= 0,15
b) Pertemuan II
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 40,6−33,5
𝑁𝑔 = = = 0,11
(𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒) 100−33,5
c) Pertemuan III
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 36,5−32,3
𝑁𝑔 = = = 006
(𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒) 100−32,3
d) Pertemuan IV
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 54,1−43,5
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−43,5
= 0,18
2. Kelas Eksperimen
Pertemuan Pertemuan Pertemuan Pertemuan
I II III IV Skor
NO. NAMA
Max
pre post pre post pre post pre post
1 ABF 20 40 40 40 40 60 60 60 100
2 ARP 20 40 20 60 60 40 40 60 100
3 ATJ 20 60 20 60 40 60 40 80 100
14
4 AMK 20 60 40 80 40 40 60 60 100
5 ARNRZA 40 40 40 60 40 60 40 80 100
6 AK 20 40 20 40 20 20 40 60 100
7 AM 40 40 40 60 40 40 20 80 100
8 AFA 20 60 20 60 20 60 40 60 100
9 ABH 20 40 40 40 40 40 60 80 100
10 AA 40 60 40 20 20 40 60 80 100
11 AR 20 20 20 60 60 60 40 60 100
12 BDW 0 40 20 40 40 60 60 60 100
13 DVA 20 40 40 40 40 40 60 60 100
14 DPN 20 40 20 40 40 40 40 80 100
15 DIW 0 60 40 60 60 60 20 80 100
16 EPJ 20 40 20 40 40 60 40 80 100
17 FAM 0 40 40 40 40 60 40 60 100
18 FIW 20 60 40 60 40 40 60 80 100
19 FDPS 20 40 20 60 60 40 40 60 100
20 IM 40 60 60 80 60 80 40 100 100
21 IFAF 20 40 20 60 20 60 60 80 100
22 IBAP 0 40 60 60 40 60 40 80 100
23 MP 20 40 40 40 40 60 40 60 100
24 MM 0 40 40 60 40 40 60 80 100
25 MPAP 20 40 20 40 60 60 40 60 100
26 MYQH 20 60 40 60 40 80 40 60 100
27 PSR 40 40 20 60 40 60 60 60 100
28 PNV 40 40 40 60 20 60 40 80 100
29 SNR 40 60 60 40 60 40 60 60 100
30 SM 20 40 40 40 40 60 60 60 100
31 SLQ 20 40 40 40 40 60 40 80 100
32 SM 40 40 20 60 40 40 60 60 100
33 TFG 20 40 40 40 40 60 40 80 100
34 YHL 20 40 40 60 40 60 40 60 100
rata-rata 21,8 44,8 33,9 51,5 41,2 53,3 46 69,7 100
N-Gain 0,27 0,26 0,21 0,43
d) Representasi Grafis
1. Kelas Kontrol
Pertemuan Pertemuan Pertemuan Pertemuan Skor
NO. NAMA
I II III IV Max
15
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 18,8−12,3
𝑁𝑔 = = = 0,07
(𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒) 100−12,3
b) Pertemuan II
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 25,3−17
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−17
= 0,1
c) Pertemuan III
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 29,4−18,8
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−18,8
= 0,13
d) Pertemuan IV
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 39,4−28,2
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−28,2
= 0,16
2. Kelas Eksperimen
Pertemuan Pertemuan Pertemuan Pertemuan
I II III IV Skor
NO. NAMA
Max
pre post pre post pre post pre post
1 ABF 20 20 20 40 40 20 20 60 100
2 ARP 20 40 20 60 20 40 40 80 100
3 ATJ 0 20 40 40 40 20 40 60 100
4 AMK 20 20 20 40 40 40 40 60 100
5 ARNRZA 0 20 20 60 20 40 40 80 100
6 AK 20 40 20 40 20 40 20 60 100
7 AM 20 20 40 20 40 60 40 80 100
8 AFA 0 40 20 40 20 20 60 60 100
9 ABH 20 40 20 20 40 60 40 80 100
10 AA 0 20 20 20 40 40 40 60 100
11 AR 20 40 0 40 20 60 40 80 100
12 BDW 20 40 20 40 20 40 40 60 100
13 DVA 0 20 20 20 0 20 40 40 100
14 DPN 20 40 0 40 20 40 60 40 100
15 DIW 0 20 40 40 40 60 40 60 100
16 EPJ 0 20 0 20 0 40 20 60 100
17 FAM 20 20 20 20 20 40 40 20 100
18 FIW 0 40 20 40 40 60 40 60 100
17
19 FDPS 20 20 20 40 20 40 40 80 100
20 IM 20 40 40 60 20 40 20 100 100
21 IFAF 20 20 20 20 20 60 40 60 100
22 IBAP 0 40 0 40 40 40 60 60 100
23 MP 20 20 20 20 40 60 20 60 100
24 MM 0 40 20 40 20 40 40 60 100
25 MPAP 20 20 20 40 40 60 40 80 100
26 MYQH 20 40 20 40 20 60 40 60 100
27 PSR 20 20 20 40 40 60 40 80 100
28 PNV 0 20 40 20 40 20 60 60 100
29 SNR 20 20 20 40 20 40 40 60 100
30 SM 0 40 20 20 40 40 40 60 100
31 SLQ 20 20 20 40 20 60 40 80 100
32 SM 20 20 40 40 20 40 40 80 100
33 TFG 20 40 20 20 20 20 40 60 100
34 YHL 20 20 20 40 40 40 40 80 100
rata-rata 12,9 27,9 21,2 35,2 27,9 43 39,4 65,4 100
N-Gain 0,17 0,18 0,21 0,43
a) Pertemuan I
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 27,9−12,9
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−12,9
= 0,17
b) Pertemuan II
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 35,2−21,2
𝑁𝑔 = = = 0,18
(𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒) 100−21,2
c) Pertemuan III
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 43−27,9
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−27,9 = 0,21
d) Pertemuan IV
(𝑆𝑝𝑜𝑠𝑡(𝑛)−𝑆𝑝𝑟𝑒) 65,4−39,4
𝑁𝑔 = (𝑆𝑚𝑎𝑥−𝑆𝑝𝑟𝑒)
= 100−39,4
= 0,43
2.2 Pembahasan
Penelitian ini bertujuan untuk mengkaji efektivitas model PBL berbantuan
simulasi PhET terhadap peningkatan kemampuan multirepresentasi siswa yang
terdiri dari Representasi Verbal, Gambar, Matematis dan Grafis. Penelitian ini
merupakan jenis penelitian eksperimen dimana dalam penelitian ini menggunakan
2 kelas yakni kelas kontrol dan kelas eksperimen. Kelas kontrol diterapkan
pembelajaran konvensional sedangkan kelas eksperimen diterapkan model PBL
berbantuan simulasi PhET. Implementasi model PBL berbantuan simulasi PhET
merupakan pembelajaran yang dilakukan dengan membagi siswa secara heterogen
menjadi kelompok kecil beranggotakan 4-5 siswa yang menekankan pada
penyelesaian suatu masalah terkait dengan materi yang akan dipelajari secara
ilmiah dengan bantuan media simulasi PhET. Dengan demikian siswa mampu
memahami materi yang disampaikan dalam pemahaman konsep (representasi
verbal), pemahaman gambar (representasi gambar), membuat dan membaca grafik
(representasi grafik) serta penyelesaian masalah matematik (representasi
matematik).
Dalam penelitian ini, peneliti mengukur seberapa efektif model PBL
berbantuan simulasi PhET dalam meningkatkan kemampuan multirepresentasi.
Peningkatan kemampuan multirepresentasi diukur melalui nilai pre-test dan post-
test pada setiap pertemuan. Untuk mengetahui seberapa besar efektifitas model
PBL berbantuan simulasi PhET untuk meningkatkan kemampuan
multirepresentasi dapat dilakukan melalui perhitungan N-Gain. Tingkat
keefektifan model PBL berbantuan simulasi PhET dapat dilihat melalui kriteria
nilai <g>. Model PBL berbantuan simulasi PhET dapat dikatakan efektif jika nilai
<g> kelas eksperimen lebih besar dari kelas kontrol.
Perhitungan N-Gain dihitung tiap indikator Representasi yaitu
Representasi Verbal, Gambar, Matematis dan Grafis setiap pertemuan. Pada
Representasi Verbal peningkatan nilai <g> pada kelas kontrol dengan
diterapkannya model konvensional dari pertemuan I-IV berada pada kisaran nilai
11%-22% dengan kriteria rendah. Sedangkan pada kelas eksperimen dengan
diterapkannya model PBL berbantuan simulasi PhET berada pada kisaran 17-37%
19
menarik membuat siswa ceria dan semangat, karena media yang digunakan pada
proses pembelajaran yang memuat gambar dan peragaan yang bisa membantu
menginterkoneksikan multi representasi. Media tersebut memberikan informasi
yang jelas mengenai konsep dasar suatu materi pembelajaran dan membuat proses
pembelajaran menjadi menarik dan mengarahkan perhatian siswa sehingga siswa
dapat memahami materi-materi yang disajikan dan bertahan lama dalam ingatan
siswa dan konsep-konsep tersebut dapat tersajikan secara konkrit sehingga
kemampuan representasi visual siswa tinggi.
Hasil penelitian ini relevan dengan beberapa penelitian sebelumnya, yaitu
pada penelitian yang dilakukan oleh Fitri, dkk. (2017) menunjukkan bahwa
peningkatan kemampuan representasi matematis siswa yang memperoleh
pembelajaran PBL lebih baik dari peningkatan kemampuan representasi
matematis siswa yang memperoleh pembelajaran konvensional. Dalam penelitian
Farhan dan Retnawati (2014) menyatakan bahwa rata-rata kemampuan
representasi matematika siswa yang mengikuti proses pembelajaran dengan PBL
lebih baik dibandingkan dengan pembelajaran konvensional. Selanjutnya pada
penelitian Kusumaningsih dan Marta (2016), kemampuan representasi matematis
siswa yang memperoleh pembelajaran berbasis masalah lebih baik dibandingkan
dengan siswa yang memperoleh pembelajaran menggunakan pembelajaran
konvensional. Serta Andiani (2016) menunjukkan bahwa rata-rata peningkatan
kemampuan representasi matematis yang memperoleh pembelajaran PBL
lebih tinggi daripada siswa yang memperoleh Pembelajaran Konvensional.