MAHYUDDIN KHALID emkay@salam.uitm.edu.

my
PENGENALAN

4.1 Hasil Pembelajaran

HUBUNGAN ETNIK
• Mengetahui latar belakang
4.2 pembangunan politik dan hubungan
etnik di Malaysia sebelum dan selepas
kemerdekaan
4.3 • Memahami proses pembinaan satu
bangsa dan satu negara Malaysia
KANDUNGAN BAB 4 sejak zaman penjajahan hingga kini
4.4 • Menghuraikan proses kemunculan
politik berparti di Malaysia
• Menganalisis bagaimana proses dan
4.5 tindakan politik boleh memupuk
hubungan etnik yang harmonis
2
4.6
PERSOALAN MODENISASI
• Modenisasi berkait rapat
dengan teori Evolusionisme
bahawa perkembangan • Kemajuan yang bertitik tolak
negara miskin kearah
masyarakat moden tak dapat
dielakkan
Falsafah
HUBUNGAN ETNIK
Praktikal
dengan pembangunan sains
dan teknologi yang
membawa manusia Eropah
mengusai alam sekitar dan
mencari kekayaan
3
PERSOALAN MODENISASI
Sudut Falsafah
• Teori evolusi merupakan teori yang
sangat berpengaruh dalam
perbincangan tentang kemajuan
masyarakat.
• Evolusionisme
• Perkembangan negara miskin ke
arah menjadi masyarakat moden
adalah sesuatu yang tidak dapat
dielakkan, dapat diramalkan.
• Dua aliran dalam menerangkan
gagasan:
• Bersifat sehala (unilinear), melalui
tahap-tahap tertentu.
• Bersifat banyak hala (multilinear).
Sudut Praktikal
HUBUNGAN ETNIK
• Bertitik tolak daripada berlakunya
kemajuan sains dan teknologi
• Berdasarkan kemajuan sains dan
teknologi, masyarakat di Eropah
Barat mula mencari cara untuk
mengatasi alam sekitar dan
berusaha mengumpul kekayaan.
• Teknik produksi tradisional diganti
dengan jentera.
• Hasilnya, Revolusi Industri pada
abad ke-18.
4
PROSES PERUBAHAN MASYARAKAT

PERUBAHAN SECARA

HUBUNGAN ETNIK
BERENCANA TIDAK BERENCANA

Modenisasi Pembaratan

Proses transformasi atau

perubahan dalam segala aspek
kehidupan masyarakat telah
dianggap sebagai sesuatu yang
harus ditempuhi oleh semua
bangsa atau negara.
Proses peniruan gaya hidup
barat yang tidak disertai oleh
suatu usaha perubahan secara
5
berencana
MODENISASI

Perubahan

HUBUNGAN ETNIK
berencana inilah
Perubahan
yang kemudian
Berencana
disebut sebagai
Modenisasi

Suatu proses di mana

Matlamat, Metod dan Ukuran
pencapaian ditentukan
terlebih dahulu sebelum suatu 6
perubahan dilaksanakan
SEJARAH MODENISASI DUNIA

Modenisasi Eropah Konsep dan proses

digerakkan oleh dua

HUBUNGAN ETNIK
modenisasi bermula
perkembangan besar ini yang
membawa kepada dunia ilmu di Eropah akibat dari
pengetahuan dan maklumat. 2 revolusi iaitu:

Revolusi Perancis: Revolusi Industri:

Mengubah sistem Mengubah sistem
politik feudal Eropah ekonomi Eropah

Membawa kepada Membawa kepada 7

Modenisasi Politik Modenisasi Ekonomi
PENJAJAHAN:
SALURAN UTAMA PEMODENAN WILAYAH BUKAN EROPAH

Penjajahan merubah landskap sosial & alam sekitar wilayah bukan Eropah

HUBUNGAN ETNIK
Penjajahan memberi kesan kepada ruang ekonomi & sosial; ilmu, budaya, pendidikan
dsb

Melalui:

IMPERIALISME KOLONIALISME

• Melalui perdagangan • Penjajahan di wilayah terpilih

• British East India Company • Dengan tujuan:
• Dutch East India Company • Barang mentah
• Buruh 8
• Pasaran secara terus menerus (barter)
PENJAJAHAN:
SALURAN UTAMA PEMODENAN WILAYAH BUKAN EROPAH

• Sistem kerja kolonial ini dianggap sebagai punca kemunduran dan

kegagalan negara membangun untuk berkembang maju seperti yang

HUBUNGAN ETNIK
dikemukakan oleh
• Teori Imperialisme – Lenin
• Teori Pergantungan - Paul Baran
• Teori Dependency - Andre Gunder Frank.
• Proses penjajajahan memunculkan pandangan bahawa masyarakat bukan
Eropah barat yang “ketinggalan” harus mencontohi organisasi sosial dan
cara hidup masyarakat eropah barat.
• Dalam proses kemerdekaan wilayah jajahan, negara eropah barat menjadi
model pilihan utama sebagai contoh bagi pembentukan negara.
• Ada dua aspek utama yang ditiru :
• Aspek politik : model negara-bangsa dan demokrasi politik.
• Aspek ekonomi : model berasaskan kapitalisme, industri dan teknologi.
• Setelah merdeka, sistem yang ada dilanjutkan dengan sedikit penyesuaian 9
tapi masih mengekalkan Model Eropah Barat
LUAR EROPAH:
‘PEMODENAN’ ATAU ‘PEMBARATAN’
• Model eropah barat pada asasnya dipengaruhi oleh perspektif
modenisasi yang bertitik tolak daripada falsafah evolusi (suatu

HUBUNGAN ETNIK
proses yang bersifat sehala).
• Pembangunan dianggap akan dapat dicapai sekiranya nilai dan
unsur tradisional digantikan dengan nilai dan unsur moden.
• Termasuk dalam perspektif ini adalah :
• Teori Ideal Typical Index - rostow, hoselitz dan nash (1963),
• Teori Difusi - moore dan feldman.
• Pembangunan hanya muncul sebagai satu strategi yang bersifat
universal pada era selepas perang dunia kedua setelah negara-
negara baru merdeka bergabung dalam komuniti dunia dan
mengejar pembangunan.
• Pbb telah menyusun program bantuan antarabangsa
berdasarkan perspektif modenisasi melalui bank dunia dan dana 10
kewangan antarabangsa (international monetary fund - IMF).
LUAR EROPAH:
‘PEMODENAN’ ATAU ‘PEMBARATAN’

HUBUNGAN ETNIK
• Suatu proses peniruan gaya
hidup barat yang tidak
Pembaratan disertai oleh suatu usaha
perubahan secara berencana

Modenisasi

• Suatu perubahan Modenisasi ekonomi

dalam semua aspek dan politik Eropah
kehidupan secara Barat menjadi model
berencana bagi modenisasi
ekonomi dan politik di
negara membangun.
11
LUAR EROPAH:
‘PEMODENAN’ ATAU ‘PEMBARATAN’
Globalisasi Ekonomi Dunia

HUBUNGAN ETNIK
• Bermula pertengahan abad ke-20 ketika zaman dominasi Eropah berakhir dan
memasuki Zaman Peradaban Global

3 bukti bahawa ekonomi dunia telah diglobalisasikan:

• Perkembangan sistem pengangkutan dan jaringan telekomunikasi
• Pertumbuhan cepat dalam perdagangan
• Pengaliran modal yang besar
Penggerak globalisasi ekonomi
• Kewujudan institusi perkhidmatan berkaitan ekonomi dan kewangan

Rangkaian ekonomi global

12
• Melalui proses perdagangan, pelaburan, produksi, pertukaran kewangan, buruh
migrasi dan ekonomi antarabangsa
LUAR EROPAH:
‘PEMODENAN’ ATAU ‘PEMBARATAN’
• Pembangunan boleh diertikan sebagai perubahan yang terarah,
mungkin dalam bentuk :

HUBUNGAN ETNIK
• Mengembangkan kepercayaan masyarakat (daripada yang
bersifat agama kepada sekular),
• Dalam pola-pola sosial mereka (daripada yang bersifat luar
bandar kepada masyarakat bandar),
• Dalam erti material (penggunaan tenaga haiwan kepada
tenaga jentera untuk melaksanakan proses produksi).
• Pertengahan abad ke-20 - dominasi eropah barat telah berakhir,
dunia memasuki ‘zaman peradaban global’.

13
LUAR EROPAH:
‘PEMODENAN’ ATAU ‘PEMBARATAN’
• Menurut Barraclough (1978) ada tiga perkara yang menunjukkan ekonomi
dunia telah dijalinkan bersama:

HUBUNGAN ETNIK
• Perkembangan sistem pengangkutan dan jaringan komunikasi yang secara
fizikal menghubungkan berbagai-bagai wilayah di dunia.
• Pertumbuhan yang begitu cepat dalam perdagangan yang diiringi oleh pola
ketergantungan yang tinggi.
• Pengaliran modal yang besar, terutama dalam bentuk pelaburan secara
langsung oleh firma eropah barat di daerah bukan-industri.
• Pihak yang banyak berperanan dalam perkembangan ekonomi global adalah
golongan kapitalis.
• Golongan kapitalis berusaha untuk mengembangkan dirinya melampaui batas
negara dengan cara:
• Mengembangkan sistem pengangkutan dan komunikasi.
• Mewujudkan institusi-institusi yang khusus seperti pasaran kewangan,
pasaran komoditi, dan perpindahan hak milik harta yang merangsang dan 14
memudahkan pertukaran ekonomi secara jarak jauh.
LUAR EROPAH:
‘PEMODENAN’ ATAU ‘PEMBARATAN’
• Hubungan ekonomi global disempurnakan dengan proses
perdagangan, pelaburan, produksi, pertukaran kewangan, buruh

HUBUNGAN ETNIK
migrasi, kerjasama organisasi dan ekonomi antarabangsa.
• Ekonomi global menjadi lebih lancar dengan penyertaan negara
baru dalam hubungan politik dan ekonomi antarabangsa,
sehingga akhirnya dinamakan sebagai globalisasi.
• Dalam proses globalisasi, terdapat dua aktor yang tidak
menggunakan negara-bangsa sebagai landasan kegiatan.
• Dalam bidang politik- pbb, menggalakkan proses demokrasi
politik berjalan di seluruh dunia.
• Dalam bidang ekonomi, golongan kapitalis yang membentuk
Multinational Corporations (MNC) atau Transnational
Corporations. 15
MODENISASI EKONOMI

Matlamat & Kepentingan

HUBUNGAN ETNIK
• Mewujudkan sebuah masyarakat industri.

Metod

• Pembangunan teknologi: Penerapan ilmu saintifik dan teknik-teknik

canggih
• Pembangunan pertanian: Perubahan kepada pertanian komersial
• Industrialisasi: Penggunaan teknologi canggih dalam sektor pembuatan
• Urbanisasi: Proses perpindahan penduduk ke bandar dan perubahan
gaya hidup bandar

Ukuran pencapaian 16
• Kadar pertumbuhan: ukuran GNP (gross national product)/KDNK.
MODENISASI POLITIK

Matlamat

HUBUNGAN ETNIK
• Pembinaan Negara bangsa:
• Suatu wilayah yang mempunyai sempadan, pemerintahan atau kerajaan dan
warganegara atau bangsa

Kepentingan

• Dalam projek modenisasi, kegiatan ekonomi memerlukan masyarakat nasional yang stabil
dan berintegrasi dengan baik

Metod

• Pembentukan dan pelaksanaan dasar khas seperti dasar pendidikan nasional, bahasa
nasional, kebudayaan nasional dan ideologi nasional

Ukuran Pencapaian

• Diukur secara kualitatif dan kuantitatif 17

• Kejayaan dasar-dasar nasional, kekerapan konflik, kekerapan pilihanraya, ukuran
perbandingan dengan negara lain dan kebebasan bersuara
CABARAN MODENISASI POLITIK

Gabungan

HUBUNGAN ETNIK
Penjajahan wilayah yang
berbeza

Gabungan
Migrasi etnik yang
CABARAN berbeza
PEMBINAAN
NEGARA
BANGSA 18
 Perubahan Sistem Politik Masyarakat:

HUBUNGAN ETNIK
Sekularisasi Budaya Penyertaan Politik Yang
Perbezaan Struktur Politik
Politik Besar Oleh Rakyat
(∆ feudal/autoritatian →
(∆ [agama+negara] → (rakyat menentukan
trias politica)
[agama ↔ negara]) pemimpin mereka)

KOMPONEN UTAMA DALAM SUATU SISTEM POLITIK

Majlis perwakilan
Perlembagaan
Parti-parti politik rakyat atau Pilihanraya
Negara 19
Parlimen
PEMUPUKAN KERJASAMA DAN
PERMAUFAKATAN POLITIK
MALAYAN UNION CLC
• Badan berbilang etnik dengan tujuan

• Corak pemerintahan berasaskan
penguasaan majoriti oleh pihak
Inggeris; rakyat ditadbir sebagai
satu bangsa.
HUBUNGAN ETNIK
untuk mewujudkan kesefahaman dan
kerjasama yang lebih baik di kalangan
etnik di Tanah Melayu

RUNDINGAN LONDON SURUHANJAYA REID

• Dari perundingan ini,diputuskan bahawa • Fokus kepada tuntutan orang
Persekutuan Tanah Melayu akan menjadi Melayu dan bukan Melayu;
negara merdeka pada 31 Ogos 1957. Memorandum Pakatan Murni

PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN
• Perlembagan Persekutuan Tanah Melayu 1957 20
yang dianggap sebagai kontrak sosial merupakan
persetujuan antara etnik Melayu, Cina dan India
LATAR BELAKANG POLITIK MALAYSIA

Kemajmukan Etnik Dalam Proses

HUBUNGAN ETNIK
Politik di Malaysia
India –
lebih
Sehingga tahun 2009, jumlah kurang 7%
penduduk di Malaysia lebih kurang
28.9 juta Cina –
lebih
kurang
Penduduk Malaysia dapat 25%
dikategorikan kepada kelompok
etnik yang berbeza-beza Melayu – lebih
kurang 55%

Mereka dapat dibezakan

berdasarkan aspek kepercayaan 21
dan agama serta aspek demografi.
POLITIK MALAYSIA SEBELUM MERDEKA

Kesedaran rakyat tempatan ke dalam arus politik negara bermula pada

zaman berakhirnya penjajahan Jepun.

HUBUNGAN ETNIK
Politik kepartian di Malaysia mempunyai asal-usul dan sejarah bertitik
tolak daripada konflik perkauman.
Orang-orang Melayu bersatu membentuk UMNO sebagai benteng
pertahanan terhadap ancaman hak-hak oleh Malayan Union tahun 1946.
Di pihak lain orang-orang Melayu membentuk PAS tahun 1951 untuk
memperjuangkan penubuhan Negara Islam.
Orang-orang India menubuhkan MIC pada Ogos 1946 untuk menjaga
kepentingan etnik India.
22
Orang-orang Cina menubuhkan MCA pada Februari 1949 untuk menjaga
kepentingan etnik Cina.
POLITIK MALAYSIA SELEPAS MERDEKA

Politik Berteraskan kaum terus mendapat tempat di kalangan

Malaysia rakyat pelbagai kaum

HUBUNGAN ETNIK
Melayu UMNO, PAS, BERJASA, HAMIM, S46, NAS

Cina MCA, GERAKAN, DAP, SUPP, SDP, PCS

India MIC, IPP, PPP, KIMMA

Sabah BERJAYA, USNO, PBS, PASOK, PUSAKA

23
Sarawak PBB, SNAP, PBDS, PLUS
PARTI POLITIK MALAYSIA
SEMENANJUNG
SARAWAK SABAH
MALAYSIA

HUBUNGAN ETNIK
UMNO BERJASA UNKO

MCA PESAKA USNO

MIC PANAS SCA

PAS SUPP BERJAYA

SEMANGAT
SNAP PBS
46
24

IMP SCA
PARTI POLITIK SEMENANJUNG MALAYSIA
PAS
UMNO
• Malayan Union ditentang hebat orang
Melayu di bawah pimpinan Dato’ Onn
Jaafar
• Pertubuhan Kebangsaan Melayu
Bersatu(UMNO) telah ditubuhkan
pada 11 Mei 1946 akibat penentangan
terhadap pelaksanaan Malayan Union
• UMNO adalah gabungan pelbagai
persatuan dan pertubuhan Melayu
• Tujuannya bagi memelihara
kepentingan dan memperkukuhkan
kuasa politik orang Melayu
HUBUNGAN ETNIK
• Ditubuhkan pada 1951.
• Tujuan penubuhannya untuk
menubuhkan sebuah negara Islam di
Tanah Melayu
• Hasrat Dr Burhanuddin al-Helmy
sewaktu dilantik memimpin PAS pada
akhir 1956:
• ”Dalam perjuangan kita (PAS) bagi
mencapai kemerdekaan, kita telah
dan terus-menerus
memperjuangkan Melayu itu sebagai
kebangsaan bagi negara Tanah
Melayu ini dengan bertapak di atas
asas ideologi Islam yang maha suci”
25
 HUBUNGAN ETNIK
• John Thivy adalah
• Tan Cheng Lok adalah presiden pertama
MIC

MCA
presiden pertama bagi
parti ini • Tujuan penubuhan parti ini adalah:
• MIC ditubuhkan bagi • menjalin dan memelihara kebajikan dan
menjaga kepentingan keharmonian etnik
dan kebajikan • menjaga kepentingan dan kebajikan orang Cina
masyarakat India di • memajukan dan membantu mengekalkan
Tanah Melayu suasana aman damai

Perikatan
UMNO-MCA-MIC bergabung
membentuk Parti Perikatan
Pada pilihan raya Persekutuan 1955, kepada Barisan Nasional bagi
Perikatan menang 51 daripada 52
buah kerusi
Ini merupakan petanda Tanah
Melayu bersedia memperoleh
kemerdekaan
Barisan Nasional
Pada 1974, Perikatan ditukar
meperkukuhkan kerjasama antara
etnik melalui politik supaya setiap
kumpulan etnik dapat
pertimbangan sewajarnya dalam 26
politik Malaysia
 HUBUNGAN ETNIK
DAP
IMP

SEMANGAT 46
• Diasaskan oleh Dato’ • Merupakan parti • Parti Tindakan
Onn Jaafar setelah ahli- serpihan UMNO yang Demokratik (DAP)
ahli UMNO menolak diketuai oleh Tengku • Berfungsi sebagai
cadangannya membuka Razaleigh Hamzah sebuah parti
keahlian UMNO kepada • Tujuan penubuhannya demokratik sosial yang :
semua rakyat Tanah untuk mengembalikan • berpegang kuat
Melayu semangat Melayu tahun
kepada ideologi
• Ia adalah sebuah parti 1946 yang didakwa telah
hilang daripada UMNO di negara Malaysia yang
multi-etnik bebas
bawah kepimpinan Dr
• Mengamalkan dasar Mahathir Mohamad • demokratik & sosialis
bekerjasama dan • Bagaimanapun, parti ini • Berpaksi keadilan
penyatuan etnik dibubarkan setelah gagal kaum dan
melalui politik dalam pilihan raya kesaksamaan sosial
• Menemui kegagalan Parlimen 1994 dan ekonomi yang
dan diteruskan melalui berasaskan institusi
penubuhan Parti demokrasi 27
Negara berparlimen.
PARTI POLITIK SARAWAK

HUBUNGAN ETNIK
PANAS
SNAP

PBDS
• Parti Kebangsaan • Parti Bansa Dayak • Parti Negara
Sarawak (SNAP) Sarawak Sarawak
• Ditubuhkan di • Ditubuhkan oleh Leo • Pimpinan Abang
Moggie pada 1983.
kalangan etnik Haji Mustapha
• Bertekadkad
Dayak, dari menubuhkan parti • Mewakili etnik
kawasan Skrang- politik yang diketuai Melayu dan
Saribas oleh orang Iban dan Melanau
• Dipimpin oleh memulihkan
Stephen Kalong penguasaan orang Iban
dalam politik dan
Ningkan.
kerajaan Sarawak serta
pengembalian jawatan
Ketua Menteri Sarawak
kepada orang Iban

28
 HUBUNGAN ETNIK
BERJASA

PESAKA
• Parti Rakyat Jati Sarawak • Parti Pesaka Anak Sarawak
• Mewakili Melayu dan Melanau dari Lembah • Ditubuhkan oleh Temenggung Jugah
Rejang • Mewakili etnik Dayak dari Rejang
• Beranggapan PANAS tidak mewakili mereka
• Dipimpin oleh Tuanku Haji Bujang
• Bergabung dengan PANAS membentuk Parti
Bumiputera
PBB

• Parti Pesaka Bumiputera Bersatu

• Hasil dari gabungan Parti Bumiputera dan PESAKA yang membentuk PBB pada 1973
• Mendapat sokongan kaum Bumiputera terutama golongan Melayu-Melanau, Iban,
Bidayuh dan Orang Ulu
29
• Merupakan parti komponen Barisan Nasional
 HUBUNGAN ETNIK
SCA

SUPP
• Sarawak Chinese Association
(SCA)
• Sebuah parti politik yang
berpandangan sederhana
• Ditubuhkan oleh
sekumupulan ahli
perniagaan Cina yang kaya.
• Sarawak United People’s
Party(SUPP)
• Merupakan sebuah parti
multi-etnik dan yang terawal
di Sarawak
• Bagaimanapun, ia jelas
dimonopoli oleh orang Cina
• Parti ini mendapat galakan
daripada pentadbiran
kolonial sebagai langkah
awal untuk pemerintahan 30
sendiri
SARAWAK

HUBUNGAN ETNIK
• Masyarakat di Sarawak terpisah kepada beberapa parti yang berasaskan etnik dari bahagian-bahagian
tertentu
• Pembentukan, pembubaran, penggabungan dan penukaran rakan politik merupakan satu perubahan
yang lumrah dalam politik Sarawak.
• Semua parti di atas bergabung membentuk Parti Perikatan, kecuali SUPP
• Kini, PBB, SNAP dan SUPP bernaung di bawah Barisan Nasional
DAYAK
• SNAP
• PESAKA
MELAYU DAN MELANAU
• BERJASA
• PANAS
• Parti Bumiputera
CINA 31
• SUPP
• SCA
PARTI POLITIK SABAH

HUBUNGAN ETNIK
• United Kadazan National Organization

USNO
UNKO

• United Sabah National

• Diketuai oleh Donald Stephens Organization (USNO)
(kemudian dikenali dengan Tun Fuad
Stephens) • Ditubuhkan bagi kepentingan
• Ditubuhkan untuk menyatupadukan
etnik Bajau, Suluk dan lain-lain.
Kadazan Dusun dan Bumiputera bukan • Diketuai oleh Tun Dato’
Islam Mustapha Dato’ Harun
• Pada 1964, 2 kumpulan etnik yang • Menjalinkan kerjasama dengan
utama iaitu: Kadazan-Dusun dan Murut Sabah Chinese Association (SCA)
yang diwakili UNKO dan Pasok
Momogun bersetuju mempertahan
kepentingan Bumiputera bukan Islam
di Sabah dengan membentuk United
Pasok Momogun Kadazan-Dusun
Murut Organization(UPKO) 32

SCA
BERJAYA
• Sabah Chinese Association (SCA)
• Ditubuhkan bagi memelihara
kepentingan orang-orang Cina di
Sabah
• UMNO-MCA-MIC, UNKO, USNO,
SCA kemudiannya bergabung
bagi membentuk sebuah parti
Perikatan
• Pakatan ini berjaya memenangi
pilihan raya dan seterusnya
membentuk kerajaan negeri
Sabah yang pertama
HUBUNGAN ETNIK
• Parti Bersatu Rakyat Jelata Sabah
(BERJAYA)
• Sebuah parti berbilang etnik dan
dianggotai oleh Bumiputera Islam
dan bukan Islam
• BERJAYA membawa
pembangunan politik, sosial dan
ekonomi kepada Sabah melalui
kerjasama baik dengan kerajaan
persekutuan
• Walau bagaimanapun, jelas
kelihatan bahawa parti ini
dimonopoli oleh Bumiputera 33
Islam
 HUBUNGAN ETNIK
PBS

• Parti Bersatu Sabah

• Ditubuhkan oleh Joseph Pairin Kitingan akibat tentangan terhadap kepimpinan
Harris Salleh dari parti BERJAYA
• Sebuah parti multi etnik, walaupun jelas didominasi oleh bumiputera Bukan
Islam
• Jatuh pada 17 Mac 1994. Akibat kejatuhannya, proses politik Sabah mengalami
perubahan yang besar dan digantikan UMNO.
• UMNO berjanji, sekiranya parti tersebut berjaya merampas pemerintahan
negeri, jawatan Ketua Menteri akan mengikut giliran antara Bumiputera Islam,
Bumiputera Bukan Islam dan Cina selang 2 tahun.
• Beberapa parti politik baru tertubuh seperti Parti Bersatu Rakyat Sabah (PBRS) 34
dan Parti Demokratik Sabah (PDS) dan Parti Progresif Sabah.
PERJANJIAN MALAYSIA 1963
Persetujuan yang dicapai di antara para pemimpin Malaya, Sabah,
Sarawak dan Singapura semasa sama-sama bersetuju untuk

HUBUNGAN ETNIK
menubuhkan Persekutuan Malaysia.

Perjanjian Malaysia tidak mengubah kontrak sosial di antara Melayu

dan bukan Melayu.

Perjanjian Malaysia mengandungi semua tuntutan Sabah, Sarawak dan

Singapura yang dipersetujui dan dimaktubkan ke dalam Perlembagaan
Persekutuan Malaysia 1963

Tidak semua perkara yang dituntut diterima dan dimaktubkan dalam

Perlembagaan.

35
20 perkara yang mengandungi tuntutan-tuntutan yang dikemukakan oleh
Sabah sebagai syarat negeri itu bersetuju menyertai Malaysia.
TUNTUTAN PERJANJIAN MALAYSIA 1963

AGAMA • Tidak memperakukan suatu agama sebagai agama rasmi negeri

HUBUNGAN ETNIK
• Bahasa Melayu adalah bahasa kebangsaan tetapi memohon
BAHASA supaya bahasa Inggeris boleh terus digunakan tanpa had masa

PERLEMBAGAAN • Penggubalannya patut melibatkan semua negeri

• Imigresen adalah kuasa pusat tetapi soal keluar masuk ke Sabah

IMIGRESEN harus dikawal oleh Sabah sendiri

36
BUMIPUTERA • Mendapat hak istimewa seperti Melayu
SABAH
TUNTUTAN YANG DIPERSETUJUI DALAM
PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN
• Jadual ke 9, Senarai Tambahan kepada Sabah dan Sarawak dalam Senarai 2A
Senarai Negeri

HUBUNGAN ETNIK
• Meliputi undang-undang dan adat istiadat bumiputera Sabah dan Sarawak,
urusan pentadbiran perbadanan, pelabuhan dan kereta api negeri

• Jadual ke 9, Senarai Tambahan kepada Sabah dan Sarawak dalam Senarai 3A

Senarai Bersama • Meliputi undang-undang diri dan keluarga, perkapalan, bekalan air dan elektrik,
pertanian dan perhutanan, hiburan dan pilihan raya negeri

Perlindungan-
perlindungan khas • Penggunaan bahasa Inggeris dan bahasa bumiputera Sabah dan Sarawak,
bagi Sabah dan kedudukan istimewa bumiputera Sabah dan Sarawak serta kedudukan negeri

Sarawak

Pemberian khas • Pemberian khas dalam bentuk peruntukan kewangan 37

kepada Sabah dan • Pemberian tahunan persekutuan kepada kerajaan negeri Sabah dan Sarawak
serta pemberian hasil sumber-sumber tambahan
Sarawak
HUBUNGAN ETNIK SELEPAS PENUBUHAN
MALAYSIA

Perpaduan dan integrasi etnik berjaya dalam bidang politik di mana ia dapat

HUBUNGAN ETNIK
membawa semua etnik utama ke dalam proses politik dan pentadbiran

Namun kejayaan dalam bidang politik ini tidak dapat diterjemahkan kepada
bidang lain terutama dari segi kemasyarakatan dan ekonomi

Proses perpaduan dan integrasi memerlukan penglibatan langsung Kerajaan

dengan dasar-dasar bersifat top-down. Dalam konteks ini, DEB dan dasar-dasar
yang selanjutnya merupakan suntikan daripada Kerajaan yang cuba mewujudkan
perpaduan.

Kesemua dasar yang dirangka oleh kerajaan menyediakan peluang supaya semua 38
etnik berada dalam satu dimensi fizikal yang sama, sama ada dalam bidang
ekonomi, pendidikan atau perkhidmatan awam.
PENDEKATAN ISLAM DALAM
PEMBANGUNAN POLITIK
Definisi Politik:
• Bahasa Arab: Siyasah

HUBUNGAN ETNIK
• Kamus Dewan: Ilmu pengetahuan berkenaan dengan cara pemerintahan, ilmu siasah, ilmu
kenegaraan
Politik Islam
• Pengurusan atas segala urusan seluruh umat Islam.
Pemikiran politik Islam berkisar:
• Etika politik
• Falsafah politik
• Agama
• Hukum
• Tatacara kenegaraan

Politik atau siyasah itu bermakna adalah mengurus urusan masyarakat berdasarkan
hadith Rasulullah SAW.
39
Rasulullah SAW adalah peneroka awal sistem politik moden bagi manusia.
Imam al-Ghazali

HUBUNGAN ETNIK
• Politik ialah suatu kehidupan manusia

Imam Hasan al-Banna

• Politik Islam bukan sekadar parti politik, tetapi aktiviti dakwah mengurus nasib umat hingga
mengangkat mereka sebagaimana yang diperintahkan al-Quran

Dr. V. Fitzgerald

• Islam bukan semata agama (a religion), namun juga merupakan sistem politik (a political
system).

Dr. Schacht
40
• Islam lebih sekadar agama, ia mencerminkan teori perundangan dan politik. Ia merupakan
sistem peradaban yang lengkap, mencakupi agama dan negara
 Mendidik

HUBUNGAN ETNIK
manusia
mengenal Allah
Tempat menyerlahkan Mengajar manusia
keistimewaan dan melaksana ibadah
keunggulan Islam dengan tepat

Matlamat
Pembangunan Politik Menunaikan
Tempat melaksanakan Dalam Islam amanah dengan
ajaran Islam secara
menyeluruh. menegakkan
syariat

Menegakkan Membangun dan 41

kebenaran dan
mencegah memakmur muka
kemungkaran. bumi
 HUBUNGAN ETNIK
• Al-Syura • Al-Quran • Tauhid
• Al-Hurriyyah • Sunnah • Risalah
• Al-Adalah • Ijma' • Khilafah
• Al-Masuliyyah • Qias
• Al-Musawah
Prinsip Politik Sumber Politik Asas-asas Politik
Dalam Islam Islam Dalam Islam

42
PENGUKUHAN

• Huraikan TIGA (3) dasar yang diperkenalkan oleh kerajaan untuk

mencapai matlamat pembinaan negara bangsa

HUBUNGAN ETNIK
• Jelaskan TIGA (3) faktor yang membawa kepada pembentukan
pakatan strategik Perikatan dan Barisan Nasional
• Huraikan EMPAT (4) cabaran yang sering dihadapi oleh pakatan
strategik tersebut.
• Kemukakan TIGA (3) bukti pencapaian pembangunan politik di
Malaysia.
• Bincangkan TIGA (3) strategi politik yang dilaksanakan oleh
kerajaan selepas Peristiwa 13Mei 1969.
• Analisakan TIGA (3) cabaran yang boleh menggugat kestabilan 43
politik di Malaysia dan TIGA (3) cara mengatasinya.