4.

0 Penaakulan Matematik

Kertas 2 – Bahagian A [WAJIB JAWAB]  4 – 5 markah

(a) Menentukan sama ada suatu itu pernyataan ATAU benar/palsu
Analisis SPM (b) Menulis dua implikasi
(c) Melengkapkan hujah [sama ada premis atau kesimpulan]
(d) Membuat kesimpulan secara deduksi atau induksi
(a) Menentukan sama ada sesuatu itu pernyataan atau bukan pernyataan.
(b) Menentukan sama ada sesuatu pernyataan itu benar atau palsu.
4.1 PERNYATAAN
(c) Membinaan pernyataan benar atau palsu menggunakan angka dan
simbol matematik yang diberi.
(a) Membina pernyataan menggunakan pengkuantitian (i) semua, (ii)
sebilangan
(b) Menentukan sama ada sesuatu pernyataan yang mengandungi
4.2 Pengkuantitian
pengkuantitian “sebuah” benar atau palsu.
“SEMUA” dan
(c) Menentukan sama ada suatu pernyataan boleh diperluas untuk meliputi
“SEBILANGAN”
setiap kes dengan menggunakan pengkuantitian “semua”
(d) Membina pernyataan benar menggunakan pengkuantitian “semua” atau
“sebilangan”, diberi objek dan ciri.
(a) Menukar kebenaran sesuatu pernyataan yang diberi dengan mengguna-
kan perkataan “bukan” atau “tidak” dalam pernyataan yang asal.
(b) Mengenal pasti dua pernyataan yang telah digabungkan dengan
perkataan “dan”.
(c) Membentuk satu pernyataan baharu daripada dua pernyataan yang
diberi dengan menggunakan perkataan “dan”.
4.3 OPERASI ke (d) Mengenal pasti dua pernyataan yang telah digabungkan dengan
atas Pernyataan perkataan “atau”.
(e) Membentuk satu pernyataan baharu daripada dua pernyataan yang
diberi dengan menggunakan perkataan “atau”.
(f) Menentukan kebenaran atau kepalsuan sesuatu pernyataan yang
merupakan gabungan dua pernyataan denagn perkataan “dan”.
(f) Menentukan kebenaran atau kepalsuan sesuatu pernyataan yang
merupakan gabungan dua pernyataan denagn perkataan “atau”.

(a) Mengenal pasti antijadian dan akibat bagi 1 implikasi “jika p, maka q”
(b) Membina pernyataan matematik dalam membentuk implikasi “jika p,
maka q”
(c) Menulis dua implikasi apabila diberi pernyataan yang menggunakan
4.4 IMPLIKASI “jika dan hanya jika”
(d) Membina pernyataan matematik dalam bentuk implikasi “p jika dan
hanya jika q”.
(e) Menentukan akas bagi satu implikasi yang diberi
(f) Menentukan sama ada akas bagi satu implikasi benar atau palsu.

1|PUSKAS 4.0_Pulun Selalu KBAT Akan Senang//Rzkiey2018

 (a) Mengenal pasti premis dan kesimpulan dalam suatu hujah ringkas yang
diberi.
(b) Membuat kesimpulan berdasarkan dua premis yang diberikan bagi
4.5 HUJAHAN (i) hujahan bentuk I
(ii) hujahan bentuk II
(iii) hujahan bentuk III
(c) Melengkapkan 1 premis apabila diberi 1 premis dan 1 kesimpulan.
(a) Menentukan sama ada sesuatu kesimpulan yang dibuat adalah
berdasarkan :
(i) penaakulan secara deduksi
4.6 DEDUKSI DAN
(ii) penaakulan secara aruhan
ARUHAN
(b) Membuat kesimpulan umum secara aruhan bagi sesuatu senarai nombor
berpola.
(c) Menggunakan deduksi dan aruhan dalam penyelesaian masalah.

Hujahan :

BENTUK 1 :
Semua A ialah B
C ialah A
C ialah B

BENTUK 2 :
Jika p, maka q
p ialah benar
q ialah benar

BENTUK 2 :
Jika p, maka q
Bukan q ialah benar
Bukan p ialah benar

Info Pantas OPERASI KE ATAS PERNYATAAN :

Pernyataan I Penggabungan Pernyataan II Kesimpulan

Benar DAN Benar BENAR
Benar DAN Palsu PALSU
Palsu DAN Palsu PALSU
Palsu DAN Palsu PALSU

Pernyataan I Penggabungan Pernyataan II Kesimpulan

Benar ATAU Benar BENAR
Benar ATAU Palsu BENAR
Palsu ATAU Palsu BENAR
Palsu ATAU Palsu PALSU

IMPLIKASI :
P jika dan hanya jika q
Implikasi 1 : Jika p, maka q
Implikasi 1 : Jika q, maka p

2|PUSKAS 4.0_Pulun Selalu KBAT Akan Senang//Rzkiey2018

P4 4.1 : Tentukan sama ada setiap yang berikut pernyataan atau bukan pernyataan.

(a) Dalam setahun ada 12 bulan = ……………………………..

(b) 2p + 10 = ……………………………..
(c) Awak tinggal di mana? = ……………………………..
(d) Rombus mempunyai 4 sisi. = ……………………………..
(e) 8 > 3 = ……………………………..
(f) 4 dan 10 ialah faktor bagi 40 = ……………………………..
(g) 16 ialah nombor gandaan 9 = ……………………………..
(h) Kenapa kamu tidak mahu uat kerja rumah? = ……………………………..
(i) 7y + 3 = 10 = ……………………………..
(j) 2y = 18w = ……………………………..

P4 4.2 : Nyatakan sama ada setiap pernyataan berikut adalah benar atau palsu.

(a) 12 lebih besar dari 4 = ……………………………..

(b) Segiempat sama ialah pentagon = ……………………………..
(c) 7 + 16 = 82 = ……………………………..
(d) 5y + 6 = 21 jika dan hanya jika y = 3 = ……………………………..
(e) 5 dan 9 ialah nombor perdana = ……………………………..
(f) Semua bulan mempunyai 31 hari. = ……………………………..

P4 4.3 : Lengkapkan setiap pernyataan berikut dengan symbol “<” atau “>” atau “ = “ untuk
menjadikan pernyataan itu benar atau palsu seperti dinyatakan di dalam [ ].

(a) 16 + 32 25 [benar] (e) 16 25 [palsu]

(b) – 4 8 [benar] (f) 14 + 6 18 [palsu]

(c) 5 × 20 60 [benar] (g) 62 26 [palsu]

√ 169 1
(d) 13 [benar]
(h) 5 0.2 [palsu]

P4 4.4 : Lengkapkan dua pernyataan berikut menggunakan pengkuantitian “semua” atau “sebilangan”
3|PUSKAS 4.0_Pulun Selalu KBAT Akan Senang//Rzkiey2018
untuk menjadikan suatu pernyataan seperti yang dinyatakan di dalam [ ].

(a) …………………. poligon mempunyai 8 pepenjuru. [benar]

(b) …………………. bulan mempunyai 28 hari [benar]
(c) …………………. nombor perdana ialah nombor ganjil [benar]
(d) …………………. nombor genap boleh dibahagi tepat dengan empat [palsu]
(e) …………………. poligon mempunyai sudut peluaran 360o [palsu]
(f) …………………. kenderaan mempunyai menggunakan minyak petrol [palsu]

P4 4.5 : Nyatakan sama ada setiap pernyataan berikut benar atau palsu

(a) 32 + 42 = 52 dan Jun ialah bulan keenam dalam setahun. = .…………

(b) 2 × (– 5)= – 10 dan 15 boleh dibahagi tepat dengan 6. = .…………
(c) 18 ialah nombor ganjil dan nombor gandaan 9 = .…………
(d) Segitiga sama sisi atau segitiga sama kaki mempunyai sudut pedalaman 180o = .…………
(e) 6 + 8 = 15 atau 82 = 16 = .…………
(f) Pentagon mempunyai 5 sisi atau Oktagon mempunyai 8 sisi = .…………

P4 4.6 : Tuliskan dua implikasi berdasarkan pernyataan yang berikut :

(a) 122 + m = 150 jika dan hanya jika m = 6

Implikasi 1 : …………………………………………………………………………
Implikasi 2 : …………………………………………………………………………

(b) Perimeter sebuah segiempat sama ialah 32 jika dan hanya jika panjang satu sisinya ialah 8.
Implikasi 1 : …………………………………………………………………………
Implikasi 2 : …………………………………………………………………………

(c) 2m : 8 = 4 : 8 jika dan hanya jika m = 2

Implikasi 1 : …………………………………………………………………………
Implikasi 2 : …………………………………………………………………………

P4 4.7 : Bina satu implikasi menggunakan perkataan “jika dan hanya jika” berdasarkan dua implikasi
4|PUSKAS 4.0_Pulun Selalu KBAT Akan Senang//Rzkiey2018
yang berikut :

(a) Implikasi 1 : Jika 7 + x = 20, maka x = 13

Implikasi 2 : Jika x = 13, maka 7 + x = 20

Kesimpulan : ……………………………………………………………………………

(b) Implikasi 1 : Jika a2 + b2 = c 2, maka PQR ialah segitiga bersudut tegak.

Implikasi 2 : Jika PQR ialah segitiga bersudut tegak, maka a2 + b2 = c 2.

Kesimpulan : ……………………………………………………………………………

(c) Implikasi 1 : Jika 18 > 10, maka 18 > 13

Implikasi 2 : Jika 18 > 13, maka 18 > 10

Kesimpulan : ……………………………………………………………………………

P4 4.8 : Nyatakan akas bagi setiap implikasi yang berikut dan tentukan sama ada akas itu benar atau
palsu:

(a) Jika x < 18, maka x < 14

Akas : ………………………………………………….., Kesimpulan : …………………….

(b) Jika tan x = 1, maka x = 45o

Akas : ………………………………………………….., Kesimpulan : …………………….

(c) Jika x ialah faktor bagi 10, maka x ialah faktor bagi 5.

Akas : ………………………………………………….., Kesimpulan : …………………….

(d) Jika P = {2, 3} maka bilangan subset bagi P = 5.

Akas : ………………………………………………….., Kesimpulan : …………………….

5|PUSKAS 4.0_Pulun Selalu KBAT Akan Senang//Rzkiey2018

P4 4.9 : Lengkapkan setiap hujahan atau kesimpulan berdasarkan premis yang diberi :

(a) Premis 1 : Semua nombor genap boleh dibahagi tepat dengan 2

Premis 2 : 28 ialah nombor genap
Kesimpulan : ………………………………………………………………………

(b) Premis 1 : Semua rombus mempunyai empat sisi yang sama panjang.
Premis 2 : …………………………………………………………………………
Kesimpulan : PQRS ialah sebuah rombus.

(c) Premis 1 :Jika markah untuk lulus matematik ialah 40 maka Daniel mendapat 40 markah.
Premis 2 : ……………………………………………………………………………..
Kesimpulan : Daniel mendapat 40 markah.

(d) Premis 1 : …………………………………………………………………………………

Premis 2 : p = 18
Kesimpulan : p + 8 = 26

(e) Premis 1 : Jika (x+ 3)(x – 3) = 0, maka bentuk am persamaan kuadratik ialah x2 – 9 = 0
Premis 2 : ……………………………………………………………………..
Kesimpulan : (x+ 3)(x – 3) ≠ 0

(f) Premis 1 : ……………………………………………………………………….

Premis 2 : p + 9 < 18
Kesimpulan :p > 9

(g) Premis 1 : Jika kos xo = 0.5, maka xo = 60o

Premis 2 : xo ≠ 60o
Kesimpulan : …………………………………………………….

(h) Premis 1 : Jika x ialah nombor perdana, maka x boleh dibahagi tepat dengan x dan 1 sahaja.
Premis 2 : ………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

6|PUSKAS 4.0_Pulun Selalu KBAT Akan Senang//Rzkiey2018

 Kesimpulan : x bukan nombor perdana

P4 4.10 : buat kesimpulan secara aruhan bagi setiap pola nombor yang berikut :

(a) 11 = 4(1) + 7
15 = 4(2) + 7
19 = 4(3) + 7 Kesimpulan : ……………………………………………….
…. = …..

(b) 11 = 10 + 12
14 = 10 + 22
19 = 10 + 32 Kesimpulan : ……………………………………………….
…. = …..

(c) 6 = 51 + 1
27 = 52 + 2
128 = 53 + 3 Kesimpulan : ……………………………………………….
…. = …..

(d) 18 = 5 + 13
19 = 6 + 13
20 = 7 + 13 Kesimpulan : ……………………………………………….
…. = …..

(e) 21 = 20 + 1
24 = 20 + 4
29 = 20 + 9 Kesimpulan : ……………………………………………….
…. = …..

(f) 2=1+1
10 = 2 + 8
30 = 3 + 27 Kesimpulan : ……………………………………………….
…. = …..

(g) 4 = 0 + 41
17 = 1 + 42
66 = 2 + 43
259 = 3 + 44 Kesimpulan : ……………………………………………….
…. = …..

(h) 16 = 3(1)(3) + 7
7|PUSKAS 4.0_Pulun Selalu KBAT Akan Senang//Rzkiey2018
 31 = 3(2)(4) + 7
52 = 3(3)(5) + 7
79 = 3(4)(6) + 7 Kesimpulan : ……………………………………………….
…. = …..
P4 4.11 : Buat kesimpulan secara deduksi bagi setiap yang berikut :

(a) Sebuah silinder dengan jejari j dan tinggi h mempunyai isipadu πj2h. Buat satu kesimpulan bagi
sebuah silinder yang mempunyai jejari 7 cm dan tingginya 12 cm.

Kesimpulan : ……………………………………………………………….

( n−2 )×180∘
(b) Suatu poligon dengan n sisi mempunyai jumlah sudut pedalaman n .
Buat satu kesimpulan berkenaan sudut pedalaman bagi sebuah dekagon.

Kesimpulan : ……………………………………………………………….

2 3
πj
(c) Diberi isipadu sebuah hemisfera ialah 3 di mana j ialah jejari. BUat satu kesimpulan
secara deduksi untuk isipadu sebuah hemisfera dengan jejari 9 cm.

Kesimpulan : ……………………………………………………………….

(d) Diberi hasil tambah sudut pedalaman satu poligon dengan n sisi ialah (n – 2) × 180o . Buat satu
kesimpulan secara deduksi tentang hasil tambah sudut pedalaman oktagon.

Kesimpulan : ……………………………………………………………….

(e) Rajah menunjukkan susunan beberapa jebis bebola.

Bina kesimpulan untuk susunan bebola yang ke 7.

Kesimpulan : ……………………………………………………………….
8|PUSKAS 4.0_Pulun Selalu KBAT Akan Senang//Rzkiey2018
P4 – B4 : LATIHAN PENGUKUHAN FORMAT SPM

1. (a) Tulis satu pernyataan majmuk dengan menggabungkan dua pernyataan yang diberi di bawah
dengan menggunakan perkataan “dan” atau “atau” untuk menjadikan suatu pernyataan benar.
81 ialah nombor kuasa dua sempurna
81 ialah nombor perdana

(b) Tulis kesimpulan untuk melengkapkan hujahberikut :

Premis 1 : Jika x2 + 5 = 21, maka x = 4
Premis 2 : x ≠ 4
Kesimpulan : …….

(c) Buat satu kesimpulan secara aruhan bagi pola nombor yang berikut :
– 9 = 81 – 17
47 = 82 – 17
495 = 83 – 17
4079 = 84 – 17
Jawapan :
(a) ………………………………………………………………….……………………………
(b) Kesimpulan : ...………………………………………………………………………………
Implikasi 1 : …………………………………………………………………………………
(c) …………….…………………………………………………………………………………

2. (a) Untuk setiap pernyataan berikut, tentukan sama ada pernyataan ini benar atau palsu.
(i) Semua segiempat mempunyai 8 bucu.
(ii) 62 = 12 dan 7 + 9 = 16

(b) Tulis dua implikasi berdasarkan pernyataan berikut :

“(– T)3 = – 125 jika dan hanya jika T = – 5”

(c) Tulis kesimpulan untuk melengkapkan hujahberikut :

Premis 1 : Sebuah pentagon mempunyai 5 sisi.
Premis 2 : PQRST ialah sebuah pentagon.
Kesimpulan : …….

Jawapan :
(a) (i) ……………………………………… (a) (ii) ………….……………………………

9|PUSKAS 4.0_Pulun Selalu KBAT Akan Senang//Rzkiey2018

 (b) Implikasi 1 : …………………………………………………………………………………
Implikasi 1 : …………………………………………………………………………………
(c) Kesimpulan : …………………………………………………………………………………
3. (a) Tentukan sama ada pernyataan yang berikut benar atau palsu.
(i) Sebilangan poligon mempunyai 3 paksi simetri.
(ii) 8 – (– 3) = 5 dan 72 = 49

(b) Tulis akas berdasarkan implikasi berikut, seterusnya nyatakan sama ada akas tersebut benar
atau palsu.
Jika P > 8 maka P > 5

(c) Lengkapkan premis bagi hujahan berikut.

Premis 1 : Jika diameter bagi sebuah bulatan A ialah y cm, maka jejari bulatan itu ialah 0.5y.
Premis 2 : …….
Kesimpulan : Diameter bulatan A ialah y cm.

Jawapan :

(a) (i) ……………………………………… (a) (ii) ………….……………………………

(b) ………………………………………………………………………………………………
(c) Premis 2 : ……………………………………………………………………………………

4. (a) Lengkapkan pernyataan berikut dengan pengkuantitian “semua” atau “sebilangan” untuk
membentuk satu pernyataan yang palsu.
(i) …………………. gandaan 5 ialah nombor genap
(ii) …………………. segi empat mempunyai jumlah sudut pedalaman 360o.

(b) Lengkapkan kesimpulan bagi hujahan yang berikut :

Premis 1 : Jika p = 7 maka, p + 12 = 19
Premis 2 : p + 12 ≠ 19
Kesimpulan : ……….

(c) Diberi keluasan, L sebuah segitiga yang mempunyai panjang dan lebar masing-masing x cm
1
L= ( x )( y )
dan y cm ialah 2 . BUat satu kesimpulan bagi sebuah segitiga yang mempunyai
panjang dan lebar masing-masing 12 cm dan 15 cm.

Jawapan :

(a) (i) ……………………………………… (a) (ii) ………….……………………………

(b) Kesimpulan : ..………………………………………………………………………………

10 | P U S K A S 4 . 0 _ P u l u n S e l a l u K B A T A k a n S e n a n g / / R z k i e y 2 0 1 8
 (c) ………….……………………………………………………………………………………

5. (a) Petikan di bawah adalah perbualan dua orang rakan yang tinggal di sebuah taman perumahan.

Danial : Zack, aku rasa kita kena minta Jawatankuasa Pengurusan Taman kita buat mesyuarat
tergempar lah. Aku lihat akhir-akhir ini, kejadian laku musnah dan sampah makin teruk
di kejiranan kita. Sakit mata aku memandang keadaan sekarang ni.

Zikry : (i) Kau ni dah kenapa? Nak sibuk hal ehwal pengurusan orang. Asal tak mengganggu
kita sudah lah. Jangan di susahkan diri masuk campur hal orang.

Danial : Tak boleh macam tu! Kau tengok, telefon awam, tandas awam, taman permainan kita,
semuanya dirosakkan, berconteng dengan tulisan yang tidak baik. Sampah pun
bertaburan. Ini semua kerja budak-budak muda kita. Kita bayar wang pengurusan
bulanan, bukan untuk dapatkan keadaan seperti ini kan. Hak kita, kita kena pertahan.

Zikry : Betul rosak, tapi dah nama pun budak-budak yang guna. Rosak tu biasa lah. Biar
rosak diguna, jangan rosak kerana tidak digunakan. Yang buat masalah pun bukan
semua kan. (ii) Sebilangan penduduk sini sahaja yang membuat perkara salah ni.

Danial : Tidak mengapalah jika kau tidak mahu bertindak. Biar aku yang bertindak. Sama ada
kau nak ikut aku atau tidak itu terpulang pada kau. Aku gerak dahulu. Jumpa lagi.

(a) Berdasarkan petikan di atas, nyatakan sama ada setiap yang berikut adalah pernyataan atau
bukan pernyataan.Seterusnya jika ianya suatu pernyataan, nyatakan sama ada pernyataan itu
benar atau palsu.

(b) Tuliskan satu pernyataan yang menggabungkan kedua-dua implikasi berikut :

Implikasi 1 : Jika Syaniza mendapat 80%, maka Yasmeen lulus A dalam matematik.
Implikasi 2 : Jika Syaniza lulus A dalam matematik, maka Yasmeen mendapat 80%.

(c) Lengkapkan hujahan yang berikut :

Premis 1 : Janna seorang pelakon yang sedang meningkat naik.
Premis 2 : Pelakon yang sedang meningkat naik itu mendapat anugerah pelakon harapan.
Kesimpulan : ……..

Jawapan :

(a) (i) ……………………………………… (a) (ii) ………….……………………………

(b) ……………....………………………………………………………………………………
(c) Kesimpulan : .………………………………………………………………………………
11 | P U S K A S 4 . 0 _ P u l u n S e l a l u K B A T A k a n S e n a n g / / R z k i e y 2 0 1 8
12 | P U S K A S 4 . 0 _ P u l u n S e l a l u K B A T A k a n S e n a n g / / R z k i e y 2 0 1 8