Artena Oca’
1. telassa artena: nan-dhinanna
2. nyembhur ,, : nancel
3. molang ,, : ngajhar, moter
4. nambhara’ ,, : mosemma ojhan
5. adhadhuko ,, : akampong
6. sasaka ,, : pangpang
7. dhangka ,, : bengko, kennengngan (roma)
8. engghun ,, : kennengngan
9. nodhuwaghi ,, : nuddhingaghi
10. kalonta ,, : kaonar, kaotara, kaoncar
Ngoba da’ okara panyapa ngangghuy bhasa engghi bhunten
Conto: - Embhuk ka pasara.
- Meyosa da’ ka’ dimma, Bhuk?
1. Emba maca sorat kabhar.
Maos ponapa, Ghung?
2. Kaka’ noles caretana Ke Moko.
Nyerrat ponapa, Ka’?
3. Embhuk ghi’ bhuru mole dari pasar.
Bhuru paleman dari ka’dimma, Bhuk?
4. Le-ollena Nom Suryo ce’ bannya’na.
Abakta ponapa, panjhennengngan, Nom?
5. Basri melle embi’.
Ngobange ponapa, Bas?
Ca’-oca’ se sorop
Bhasa Enja’Iya - Bhasa Engghi Enten - Bhasa Engghi Bhunten
1. ngakan - neddha, madhang - adha’ar
2. sake’ – anglo - songkan
3. sengko’ – bula - kaula, bhadan kaula, abdhina
4. ba’na – dhika - sampeyan, panjennengan, junan dhalem, ajunan
5. enja’ – enten - bhunten
6. iya – engghi - engghi
7. apa – nape - ponapa
8. arapa – anape - aponapa
9. ajja’ – empon – ampon
10. aba’ - aba’ – salera
11. ales – ales - membha
12. ale’ - ale’ - raji, jaji’
13. ana’ - ana’ - pottra, pottre
14. abala – abala - mator, adhabu
15. abas – abas - oladhi, pareksane
16. abhareng – abhareng - asareng
17. abine – abine - araji, arobiya
Maksoddha oca’
1. sakte maksoddha kajunelan se ta’bisa etero
2. assre ,, endha, bhagus abasanna,
3. pokpara ,, ..................
4. ngandhas ,, ngambang nyese ka pengghir
5. bungbung ,, kettoghanna rowasanna perreng
6. magharsare ,, ra’yat, bargha
7. panggharus ,, barang dhagangan se ejhuwal moda sopaja lekkas paju
8. majhuntrong,, maloros
9. telassa ,, nan-dhinanna, na’-dhina’na
10. asola ,, atengka
Ngatokaghi okara
1. Pamesemma Dewi Sumenten seddha’ manes.
2. Palembayya kana’ rowa meltas panjhelin.
3. Alessa tebbel andaun membha.
4. Obu’na ghambha’ nyasar bangkong.
5. Pajhalanna kana’ rowa neter kolenang.
Artena oca’
1. atong artena akor, rokon, pada ase.
2. jhuntrong ,, loros (pekkeran)
3. aghalebbher ,, agalubhuk (lembangnga)
4. kandhas ,, ngambang nyese kapengghir
5. arontong ,, ajijir, abhareng
6. magharsare ,, ra’yat, bargha
7. kobher ,, sempat, kongang,lagghang,bada bakto,
8. nambhak ,, jhujhuk, mengghir, ngandhas
9. pokpara ,, ....................................
10.apalesser ,, akalenjar, lan-jhalanan
Oca’ sesorop
Angghuta Bhadhan – Pangalemma – Panyalena
1. Bhadhan - manjhangan rampeng - pentet, pendha’
2. Elong – marseng - pese’,mergang, pernong
3. gharighi’ - angrajhung duri - kokol, ketteng
4. dai - angapeteng, dai kapeteng - nonong, ghanol
5. bettes - podhak nyongsang - daber, beber, keras
6. dada – jheppak - amano’ ngadak
7. pepe - ngalompang,andhurin saleneng - kelpot, kelpong
8. bibir - jherruk salone, dhalima marekka - dalbig,dhangnger,ghalba
9. pajhalanna - neter kalenang - ghigghi’,nyerek,dhippang
10.lengngen - angandhiba epenthang - dhingkol, cekot
Artena Oca’
1. panodhan artena: conto bagus
2. tareka artena: rencana
3. nombuaghi artena: maodhi’, manemmo
4. sakobhengnga artena: sakalelenga
5. parembhaghan artena: parembhukan, paron dingan
6. mamajhu artena: makaada’
7. amargha artena: asabab, karana, polana
8. apareng artena: aberri’, ajhulu, maghi
9. ngangghit artena: ngarang, nyoson
10. pamangghi artena: panemmo
Maksodda Oca’
1. bekkas maksodda: tomandaddi,lampet,rekarena
2. dhel-ngandhelaghi maksodda: bhunganbhuaghi
3. onggha ajjhi maksodda: nae’ ajjhi
4. sakolaan ra’yat maksodda: nyamana SD ejaman lamba’
6. sakolaan pangreh praja maksodda: sakolaan kaangguy madaddi pongghaba
pangreh praja
Laen Oca’na/artena
1. bhabhar = rembi’, laher
2. maghang = ajar alako tape ta’ narema gaji
3. tedda’ dari = toronan dari
4. dhel-ngandhelaghi = bhu-ngambhuaghi
5. bekkas gubernur = toman daddi gubernur
Oca’ Rengkessan
1. Abdul Kadir erengkes: Abd. Kadir
2. Sarjana Hukum erengkes: SH
3. Insinyur erengkes: Ir.
4. Republik Indonesia erengkes: RI
5. Keluarga Berencana erengkes: KB
Sa’ir Madhura
Conto:
Ghunana Andi’ Elmo
bhul-ombhul (= judul)
Pongghi’ ngoda nyare elmo bhiri (bada 8 keccap/suku kt)
Elmo dhunnya empon tanto enyamae paddha (= bait)
Kangghuy ghabay bhandha lako 1 paddha (bada 4 bhiri/baris)
Sangona odi’ sanonto
Brinto jhugan elmo paghi’ ......... ghi
Paalos pekker ghi’-ghighi’ ......... ghi keccap budina: ghi
Dhina maske carghi’-carghi’......... ghi rumussa: a-a-a-a
Dhalatene kantos merghi’ ......... ghi
Bila towa pon ta’ kasta
Dhunnya bada elmo bada
Kabbhi kabhar kabbhi berta
Empon jharna’ sarta moddha
(S. Sun)
Atoran pantun:
1) Pantun sowara keccap budina amonye: a-b-a-b.
2) Duwa’ bharis se da’-ada’ enyamae samperan/ghambharan.
3) Duwa’ bharis ka budina enyamae tegghes/esse.
Artena Oca’
1. nyalendha = bannean, bhida, ta’ pada, laen
2. andhap asor = kalakoan mamaba tengka pola becce’, tao adhat, tata krama
3. ajhumenneng= ngaddhek
4. badhana = wedana, pembantu bupati
5. kanengradhan= katoronan rato, kabangsawanan
6. salerana = aba’na
7. adhat parnata= tatakrama, andhap asor
8. asaor mano’ = nyambhit areng-bhareng
9. abhakte = nyembha, atoro’ oca’
10. nyaradang = katon/paddhang/ekatela maske ta’ pate terrang
Oca’ Tabhaliggha
1. andhap asor x sombong
2. akher x da’-ada’, awwal
3. edhukane x ealem
4. abhakte x alaban, nyalakanta, nyalogha
5. eajhum x epaklacer
Laen Oca’na
1. kasohor = kalonta, kaonang, kaonar, kaoncar, kaotara
2. sneyap =
3. bhan-sabbhan = tong-settongnga, bangsebangnga, bi’-dibi’
4. nyoppre = sopaja, ma’le
5. maghang = alako tape ta’ narema gaji, aparaktek
Artena Oca’
1. anjhir artena: pancer, panjher
2. labang saketheng ,, : ghappora
3. kaca rasa ,, : pakakas kaangghuy akaca
4. ta’ ghinjhegghan ,, : ta’ ghunjhegghan, ta’ ghulian
5. tokang tongko’ ,, : tokang tompa’na sape kerrap
6. kaleles ,, : pakakassa sape kerrab se eghabay panongko’anna tokang tongko’
7. manca nagara ,, : naghara laen
8. sape sono’ ,, : sape pajhangan
9. sronen kennong tello’artena : ...........................
10.pangonong ,, : kaju akanta pekolan kaangghuy macekka’ sape kerrabbhan
otaba nangghala
Artena Oca’
1. kantos artena : sampe’, kangse, kongse’, dhala, dhagha, tagher
2. ondhak artena: gha’-tenggha’
3. rateng ,, : ranta, sanat, rampong
4. rarengghanna artena: pajhanganna
5. sakobhengnga,, : sakalelengnga
6. apangereng ,, : etoro’ bunte’
7. earak ,, : epajhalan arengbhareng
8. ejhamange ,, : ejhambhulle
9. sasat ,, : akanta, pada moso, mara, marabhut
10. angkreng ,, : sengger, jagra’
11. rasras ,, : retto
12. ngatowe ,, : ngolok
13. matagher ,, : maghunjheg
14. san la ,, : bila la, mon la
15. anjhir ,, : gharis akher, gharis bates
16. akor ,, : atong, rokon
17. pongkasanna ,, : di-budina, aherra
Okara kakanthen
1. Oca’ : tar-ter-tor
Okarana :Ja’entar ka moso mon ketter ma’le ta’ e pacentor
2. lang-leng-long
Oreng palang aorak maleng sambi abhallong.
3. ras-res-ros
Ella mon kerras ta’ akerres ja’ ros-mangaros.
4. dar-dir-dur
mandar teppa’a da’ Kadir se penter asandur
5. kratap-kretep-krotop
6. ta-ta-ta
Bhata etata eparata
Artena Oca’
1. bhakte artena: sembha, songkem
2. ajhajhuluk ,, : anyama laen, alias
3. nyeppowe ,, : nowae
4. mamajhu ,, : makaada’
5. ngastane ,, : ngalakone
6. abhanto ,, : atolong
7. atareka ,, : arencana
8. ajhumenneng ,, : ngennengnge
9. ngen-angenna ,, : pangaterrona
10. kaparengan ,, : eberri’i
Artena Oca’
1. pasar sape artena :kennenganna oreng ajuwal ban melle sape
2. lomare pakeyan,, : ra’ kennengan naro kalambhi
3. roma kaca ,, : roma se ata’ ban tabingnga dari kaca
4. buku toles ,, : buku se egunaaghi ka angghuy tet-nyatet
5. korse males ,, : korse ka angghuy dung-tedungan
Kerata Bhasa
1. terbhang = sala bunter kebbhang
2. kottha = ekotkot sambi apettha
3. marongghi = macalerong ka gighi
4. dhamar = mapalasdha bharang se samar
5. songko’ = se kosong nongko’
Ondhagga Bhasa
1. sengko’ – bula – kaula, abdhina
2. ba’na – dhika – sampeyan, ajunan
3. sapa – sera – pasera
4. ngakan – madhang – neddha, adha’ar
5. ta’tao – bikan – ta’oneng, dhukan, ta’ ngaghali
Artena Oca’
1. kacatora = kacareta’a, kakandha’a
2. ngastane = alako
3. sareyang = ana’ wa’towa’an
4. ghancang atotoran = santa’ kandha
5. langghar = kobhung
6. anekkane = atakabbhulli
7. salerana = aba’na
8. ghubhar = bhubhar, mole
9. sedha = mate, adhinggal omor
10. amargha = asabab, polana
Artena Oca’
1. mettek = mellek
2. ngejjhel = nanges talebat
3. berdha = talebat kennyang
4. thal-metthal = talebat mera
5. paker = talebat pae’ otaba talebat accen
Ca’-oca’ Talebat
1. talebat lanjhang= lanjur, ngolor
2. talebat koros = reggik, keres
3. talebat possa’ = ngeper
4. talebat panda’ = pentet, kotet
5. talebat jhau = cemot, cemmeng, ceppeng