1. Logaritma Natural
1
a. ln 𝑥 = log 𝑒 𝑥 =
log𝑥 𝑒
b. 𝑒 𝑦 = 𝑥 → 𝑦 = ln 𝑥
c. 𝑒 ln 𝑎 = 𝑎
d. ln 𝑎𝑏 = ln 𝑎 + ln 𝑏
𝑎
e. ln = ln 𝑎 − ln 𝑏
𝑏
f. ln 𝑎𝑛 = 𝑛 ln 𝑎
g. ln 𝑒 = 1
2. Trigonometri dasar
𝑑𝑒𝑝𝑎𝑛 𝑠𝑎𝑚𝑝𝑖𝑛𝑔 𝑑𝑒𝑝𝑎𝑛
sin ∝= ; cos ∝ = ; tan ∝ =
𝑚𝑖𝑟𝑖𝑛𝑔 𝑚𝑖𝑟𝑖𝑛𝑔 𝑠𝑎𝑚𝑝𝑖𝑛𝑔
𝛼
3. Trigonometri sudut istimewa
∝ Sin Cos Tan
0 0 1 0
30 1 1 1
√3 √3
2 2 3
45 1 1 1
√2 √2
2 2
60 1 1 √3
√3
2 2
90 1 0 ~
4. Perbandingan trigonometri sudut berelasi
A. Jika menggunakan (90° ± 𝑥 ) 𝑎𝑡𝑎𝑢 (270° ± 𝑥), maka:
• sin 𝑥 → cos 𝑥
• cos 𝑥 → sin 𝑥
• tan 𝑥 → cot 𝑥
B. Jika menggunakan (180° ± 𝑥 ) 𝑎𝑡𝑎𝑢 (360° ± 𝑥), maka:
• sin 𝑥 → sin 𝑥
• tan 𝑥 → tan 𝑥
• cos 𝑥 → cos 𝑥
5. Kuadran 𝜋
2
𝜋 0
3𝜋
2
6. Identitas trigonometri sederhana
sin∝
a. tan ∝=
cos ∝
1
b. cot ∝=
tan∝
1
c. sec ∝=
cos∝
1
d. csc ∝ =
sin∝
e. 𝑠𝑖𝑛 𝛼 + 𝑐𝑜𝑠2𝛼 = 1
2
f. 1 + 𝑐𝑜𝑡2𝛼 = 𝑐𝑠𝑐2𝛼
g. 𝑡𝑎𝑛2𝛼 + 1 = 𝑠𝑒𝑐2𝛼
7. Persamaan Trigonometri
a. Sin
Jika sin 𝑝𝑥 = sin 𝑎 dengan p dan a merupakan konstanta,
maka:
• Dalam bentuk derajat
𝑎 𝑘. 360° (180° − 𝑎) 𝑘. 360°
𝑥1 = + ; 𝑥2 = +
𝑝 𝑝 𝑝 𝑝
b. Cos
Jika cos 𝑝𝑥 = cos 𝑎
• Dalam bentuk derajat
𝑎 𝑘. 360°
𝑥=± +
𝑝 𝑝
• Dalam bentuk radian
𝑎 𝑘(2𝜋)
𝑥=± +
𝑝 𝑝
c. Tan
Jika tan 𝑝𝑥 = tan 𝑎
• Dalam bentuk derajat
𝑎 𝑘. 180°
𝑥= +
𝑝 𝑝
• Dalam bentuk radian
𝑎 𝑘(𝜋)
𝑥= +
𝑝 𝑝
𝐴+𝐵
𝑎+𝑏 tan
2
c. Aturan Tangen : = 𝐴−𝐵
𝑎−𝑏 tan 2
d. Luas segitiga:
1
• 𝐿 = 𝑎𝑏 sin 𝑐 (Kondisi: sisi sudut sisi)
2
𝑎2 sin 𝑏 sin 𝑐
• 𝐿= (Kondisi: sudut sisi sudut)
2 sin(𝑏+𝑐)
1
• 𝐿 = √𝑠(𝑠 − 𝑎)(𝑠 − 𝑏)(𝑠 − 𝑐) ; 𝑠 = (𝑎 + 𝑏 + 𝑐)
2
(Kondisi: sisi sisi sisi)
e. Jari-jari lingkaran di dalam segitiga
2 × 𝐿𝑢𝑎𝑠 𝑠𝑒𝑔𝑖𝑡𝑖𝑔𝑎
𝑟𝑑 =
𝑘𝑒𝑙𝑖𝑙𝑖𝑛𝑔 𝑠𝑒𝑔𝑖𝑡𝑖𝑔𝑎
𝑥 1 1
b. cos = √ (1 + cos 𝑥 = [(√1 + sin 𝑥) + (√1 − sin 𝑥)]
2 2 2
𝑥 1−cos 𝑥 sin 𝑥 1−cos 𝑥
c. tan = √ = =
2 1+cos 𝑥 1+cos 𝑥 sin 𝑥