DISUSUN OLEH:
HARRYS PURNAMA (201510340311020)
DEDE RIZKI ALIMUDIN (201510340311049)
I
LEMBAR PENGESAHAN
TUGAS BESAR STRUKTUR BETON BERTULANG
Disusun oleh :
HARRYS PURNAMA (201510340311020)
DEDE RIZKI ALIMUDIN (201510340311049)
Tugas akhir ini disusun sebagai salah satu syarat untuk mengikuti program Praktek Kerja
Nyata di Fakultas Teknik Jurusan Sipil Universitas Muhammadiyah Malang.
Mengetahui,
Dosen Pembimbing
II
KATA PENGANTAR
Dengan memanjatkan puji syukur kehadirat Allah Yang Maha Kuasa yang telah
melimpahkan rahmat dan hidayah-Nya, sehingga kami dapat menyelesaikan Tugas Besar
Struktur Beton Bertulang ini dengan baik.
Tugas akhir ini disusun sebagai syarat untuk mengikuti program Praktek Kerja Nyata
di Fakultas Teknik Jurusan Sipil pada Universitas Muhammadiyah Malang.
Akhirnya penyusun berharap semoga laporan ini dapat berguna bagi penyusun pada
khususnya dan pembaca pada umumnya. Penyusun berharap akan adanya kritik, saran dan
masukan yang bersifat membangun demi kesempurnaan laporan praktikum ini.
III
DAFTAR ISI
Halaman Judul...............................................................................................................I
Lembar Pengesahan.......................................................................................................II
Lembar Asistensi.............................................................................................................
Kata Pengantar.............................................................................................................III
Daftar Isi.......................................................................................................................IV
Bab 1. Dimensi..............................................................................................................1
Bab 2. Pembebanan......................................................................................................12
Bab 3. Perencanaan Pelat.................................................................................................
Perencanaan Pelat Atap....................................................................................14
Perencanaan Pelat Lantai..................................................................................28
Bab 4. Perencanaan Balok Anak......................................................................................
Perencanaan Balok Anak Atap.........................................................................43
Perencanaan Balok Anak Lantai......................................................................62
Bab 5. Perencanaan Balok Induk.....................................................................................
Perencanaan Balok Induk Atap........................................................................86
Perencanaan Balok Induk Lantai....................................................................110
Bab 6. Perencanaan Kolom........................................................................................173
Bab 7. Perencanaan Pondasi.......................................................................................209
Gambar Detai Enginering Design (DED).......................................................(terlampir)
IV
BAB 1
DIMENSI
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201310340311049)
Dimensi Balok
Balok induk memanjang ( L = 4 )
1
• Tinggi balok ( h ) = ×L
12
1
= × 400 = 33.33 cm = 35cm
12
1
• Lebar balok ( b ) = × h
2
1
= × 35 = 17.5 cm = 20
2
1
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201310340311049)
35 cm
50 cm
1
= × 150
10
=15 cm2
1
• Lebar balok (b) = ×h
2
1
= × 15
2
= 7,5 cm2
Dimensi balok induk memanjang yang dipakai adalah 15 x 70
35 cm
70 cm
=15 cm2
1
• Lebar balok (b) = ×h
2
1
= × 15
2
= 7,5 cm2
Dimensi balok induk memanjang yang dipakai adalah 15 x 70
2
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Dimensi Kolom
Syarat kekakuan
EI Kolom ≥ EI Balok
Direncanakan kolom berbentuk persegi, dengan asumsi awal b = 65 cm,
d = 65 cm
Perhitungan kekakuan balok dan kolom
• Balok
1
xbxh3
IB = 12 L
1
x35x703
h = 70 cm = 12
800
= 1250,521 cm4
b = 35 cm
• Kolom
1
xd4
IK = 12
L
1
x554
h = 65 cm = 12
400
= 1906,380 cm4
b = 65 cm
K Kolom > K Balok
EI EI
>
L L
3
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
65 cm
1
800 cm
65 cm
400 cm
𝐿𝐿𝐿𝐿 400
= = 1 (𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝 𝑑𝑑𝑑𝑑𝑑𝑑 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎ℎ)
𝐿𝐿𝐿𝐿 400
4
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
• balok
1
𝐼𝐼𝐼𝐼 = [12 b ℎ3 ]
70 cm
1
= 12 x 350 𝑥𝑥 7003
35 cm
= 1,000416667𝑥𝑥 1010 𝑚𝑚𝑚𝑚4
• asumsikan pelat lantai adalah 120 mm (arah Ly, Lx ), yaitu Ly = Lx = 400 cm
sehingga hanya dilakukan satu kali perĒhitungan.
• momen inersia arah panjang
1
𝐼𝐼𝐼𝐼 = 1
x4000 𝑥𝑥 1203 = 576𝑥𝑥106 𝑚𝑚𝑚𝑚4
𝐼𝐼𝐼𝐼12
= x4000 𝑥𝑥 1203 = 576𝑥𝑥106 𝑚𝑚𝑚𝑚4
12
10
EIb 1,000416667𝑥𝑥 10
𝛼𝛼𝛼𝛼𝛼𝛼 = = = 17,368 𝑚𝑚𝑚𝑚4
𝐸𝐸𝐸𝐸𝐸𝐸 576𝑥𝑥106
• momen inersia arah pendek = 17,368 𝑚𝑚𝑚𝑚4
17,368 + 17,368
• αfm = = 17,368 𝑚𝑚𝑚𝑚4
2
4000−650
• β1 = =1
4000−650
Jadi ketebalan pelat 120 mm tidak boleh kurang dari 74,86 mm dan tidak
boleh kurang dari 90 mm.
5
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
65 cm
300 cm
65 cm
2
400 cm
𝐿𝐿𝐿𝐿 400
= = 1.333 (𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝 𝑑𝑑𝑑𝑑𝑑𝑑 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎ℎ)
𝐿𝐿𝐿𝐿 300
• balok
1
𝐼𝐼𝐼𝐼 = [12 b ℎ3 ]
70 cm
1
= 12 x 350 𝑥𝑥 7003
35 cm
= 1,000416667𝑥𝑥 1010 𝑚𝑚𝑚𝑚4
• asumsikan pelat lantai adalah 120 mm (arah Ly, Lx ), yaitu Ly = 4000 mm Lx
= 3000 mm.
• Momen inersia arah panjang
6
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
23,158 + 17,368
• αfm = = 20,263 𝑚𝑚𝑚𝑚4
2
4000−650
• β1 = 1 1 = 1,34
3000− ( 𝑥𝑥 350− 𝑥𝑥 650)
2 2
Jadi ketebalan pelat 120 mm tidak boleh kurang dari 71,1 mm dan tidak
boleh kurang dari 90 mm.
400 cm
𝐿𝐿𝐿𝐿 400
= = 2,67 (𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎ℎ)
𝐿𝐿𝐿𝐿 150
• Tebal pelat lantai : bentang pelat adalah bentang pendek pada denah Ln =
1500 – 250 = 1250 mm
𝑙𝑙𝑙𝑙 𝐹𝐹𝐹𝐹 1250 350
Tebal pelat minimum h min = �0,4 + �= � 0,4 + �
10 700 10 700
= 112,5 mm
7
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
800
4
150
𝐿𝐿𝐿𝐿 800
= = 5,33 (𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎ℎ)
𝐿𝐿𝐿𝐿 150
• Tebal pelat lantai : bentang pelat adalah bentang pendek pada denah Ln =
1500 – 250 = 1250 mm
𝑙𝑙𝑙𝑙 𝐹𝐹𝐹𝐹 1250 240
Tebal pelat minimum h min = �0,4 + �= � 0,4 + �
10 700 10 700
= 92,86 mm
8
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
150
5
400
𝐿𝐿𝐿𝐿 400
= = 2,67 (𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎ℎ)
𝐿𝐿𝐿𝐿 150
• Tebal pelat lantai : bentang pelat adalah bentang pendek pada denah Ln =
1500 – 250 = 1250 mm
𝑙𝑙𝑙𝑙 𝐹𝐹𝐹𝐹 1250 240
Tebal pelat minimum h min = �0,4 + �= � 0,4 + �
10 700 10 700
= 92,86 mm
9
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
65 cm
150 cm
65 cm
2
150 cm
𝐿𝐿𝐿𝐿 150
= = 1 (𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝 𝑑𝑑𝑑𝑑𝑑𝑑 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎ℎ)
𝐿𝐿𝐿𝐿 150
• balok
1
𝐼𝐼𝐼𝐼 = [12 b ℎ3 ]
70 cm
1
= 12 x 350 𝑥𝑥 7003
35 cm
= 1,000416667𝑥𝑥 1010 𝑚𝑚𝑚𝑚4
• asumsikan pelat lantai adalah 120 mm (arah Ly, Lx ),yaitu
Ly = Lx =1500 mm.
• Momen inersia arah panjang
10
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
46,316 + 46,316
• αfm = = 46,316 𝑚𝑚𝑚𝑚4
2
1
1500− 𝑥𝑥 650
• β1 = 2
1 =1
1500− 𝑥𝑥 650
2
Jadi ketebalan pelat 120 mm tidak boleh kurang dari 26,32 mm dan tidak
boleh kurang dari 90 mm.
11
BAB 2
PEMBEBANAN
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Perencanaan Pelat
Pelat Atap
1. Perencanaan pembebanan pada pelat
Beban mati (D)
• Berat sendiri pelat = 0,1 × 2400 = 240 kg/m2
• Berat plafond + penggantung
- Rangka plafond Alumunium = 10 = 10 kg/m2
- Plafond calciboard / gypsum =5 = 5 kg/m2
• Beban Spesi 2 cm = 0.02 x 2200 = 44 kg/m2
qDL = 299 kg/m2
Beban hidup ( SNI 1727 tabel 4-1)
• Beban guna atap dasar (L) = 96 = 96 kg/m2
qLL = 96 kg/m2
12
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pelat Lantai
1. Perencanaan pembebanan pada pelat
• Berat sendiri pelat = 0,12 × 2400 = 288 kg/m2
• Berat keramik + spesi
- Keramik 40 x 40 =6 kg/m2
- Spesi 2 cm =0,02 x 2200 = 44 kg/m2
• Berat plafond + penggantung
- Rangka plafond Alumunium = 10 = 10 kg/m2
- Plafond calciborad / gypsum =5 = 5 kg/m2 +
qDL = 353 kg/m2
13
BAB 3
PERENCANAAN
PELAT
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban rencana pelat atap 1 (dua arah) arah x= 𝒒𝒒𝒒𝒒 = 512,4 kg/m2
Dari hasil analisa struktur menggunakan STAAD-PRO diperoleh hasil
sebagai berikut :
Mu Lapangan = 341,600 kg.m
14
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
0,87
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,022
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,022 ×
240
= 0,002713
= 0,0645
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0645 = 0,0484
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
15
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ.b.d
= 0,00583× 1000 × 70
= 408,33 mm2
16
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
�f′ c− 30�
𝛽𝛽 = 0,85 − 7
× 0,05
(30− 30)
= 0,85 − × 0,05
7
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
1,743
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,04252
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,04252 ×
240
= 0,005315
= 0,00645
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,00645 = 0,04838
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
17
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ.b.d
= 0,00583× 1000 × 70
= 408,33 mm2
Dipakai tulangan ϕ12 – 200 ( As = 565,5 mm2)
18
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
0,87
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,022
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,022 ×
240
= 0,002713
= 0,0645
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0645 = 0,0484
19
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
LUAS TULANGAN
As = ρ.b.d
= 0,00583× 1000 × 70
= 408,33 mm2
20
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
�f′ c− 30�
𝛽𝛽 = 0,85 − 7
× 0,05
(30− 30)
= 0,85 − × 0,05
7
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
1,743
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,04252
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,04252 ×
240
= 0,005315
= 0,00645
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,00645 = 0,04838
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
21
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ.b.d
= 0,00583× 1000 × 70
= 408,33 mm2
Dipakai tulangan ϕ12 – 200 ( As = 565,5 mm2)
22
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
�f′ c− 30�
𝛽𝛽 = 0,85 − 7
× 0,05
(30− 30)
= 0,85 − × 0,05
7
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
1,471
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,03597
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,041 ×
240
= 0,004496
= 0,06451
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,06451 = 0,04838
23
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
LUAS TULANGAN
As = ρ.b.d
= 0,00583 × 1000 × 70
= 408,33 mm2
Dipakai tulangan ϕ 12 – 200 ( As = 565,5 mm2)
24
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
�f′ c− 30�
𝛽𝛽 = 0,85 − 7
× 0,05
(30− 30)
= 0,85 − × 0,05
7
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
1,471
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,03597
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
25
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
30
= 0,041 ×
240
= 0,004496
= 0,06451
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,06451 = 0,04838
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
LUAS TULANGAN
As = ρ.b.d
= 0,00583 × 1000 × 70
= 408,33 mm2
Dipakai tulangan ϕ 12 – 200 ( As = 565,5 mm2)
26
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
27
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
28
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
1,82
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,0444
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,0444 ×
240
= 0,00555
= 0,0645
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0645 = 0,0484
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
29
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ.b.d
= 0,00583× 1000 × 90
= 524,7 mm2
30
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
�f′ c− 30�
𝛽𝛽 = 0,85 − 7
× 0,05
(30− 30)
= 0,85 − × 0,05
7
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
2,48
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,0606
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,0606 ×
240
= 0,00757
= 0,00645
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,00645 = 0,04838
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
31
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ.b.d
= 0,00757× 1000 × 90
= 682,109 mm2
Dipakai tulangan ϕ12 – 100 ( As = 785,4 mm2)
32
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
1,81
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,044
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,044 ×
240
= 0,0055
= 0,0645
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0645 = 0,0484
33
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
34
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
�f′ c− 30�
𝛽𝛽 = 0,85 − 7
× 0,05
(30− 30)
= 0,85 − × 0,05
7
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
2,5
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,061
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,061 ×
240
= 0,00762
= 0,00645
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,00645 = 0,04838
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
LUAS TULANGAN
35
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
As = ρ.b.d
= 0,00762 × 1000 × 90
= 686,399 mm2
Dipakai tulangan ϕ12 – 100 ( As = 785,4 mm2)
36
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
�f′ c− 30�
𝛽𝛽 = 0,85 − 7
× 0,05
(30− 30)
= 0,85 − × 0,05
7
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
1,805
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,044
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,044 ×
240
= 0,0055
= 0,06451
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,06451 = 0,04838
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
37
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ.b.d
= 0,00583 × 1000 × 90
= 524,7 mm2
Dipakai tulangan ϕ 12 – 200 ( As = 565,5 mm2)
38
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
39
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
b = 1 m = 1000 mm
d rencana = 120 – 30 = 90 mm
𝑀𝑀𝑀𝑀 1170 × 104
K= = 0,8×1000×902 = 1,805
∅.𝑏𝑏.𝑑𝑑2
�f′ c− 30�
𝛽𝛽 = 0,85 − 7
× 0,05
(30− 30)
= 0,85 − × 0,05
7
= 0,85
𝐾𝐾
𝜔𝜔 = 0,85 − �0,72 − 1,17
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
1,805
= 0,85 − �0,72 − 1,17 ×
30
= 0,044
𝑓𝑓𝑐𝑐 ′
ρ= 𝜔𝜔. 𝑓𝑓𝑓𝑓
30
= 0,044 ×
240
= 0,0055
0,85.𝑓𝑓𝑐𝑐 ′ .𝛽𝛽1 600
ρb = . (600+𝑓𝑓𝑓𝑓)
𝑓𝑓𝑓𝑓
0,85×30×0,85 600
= × (600+240)
240
= 0,06451
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,06451 = 0,04838
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,00583
𝑓𝑓𝑓𝑓 240
40
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
41
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
42
BAB 4
PERENCANAAN
BALOK ANAK
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Merata
• Beban Mati
Berat sendiri pelat = 299 kg/m2
• Beban Hidup (SNI 1727 tabel 4-1)
Beban guna atap dasar = 96 kg/m2
43
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
Ra = ½ = (¼ x b x lx) 2 x qu
= (¼ x 4 x 2) 2 x 512,4
= 2049,6 kg/m2
P1=P2 =½R
= ½ x 2049,6
=1024,8 kg/m2
MC = Meq
(R x 2)- (P x 1/3 x L) = ⅛ x qeq x 4²
(2049,6 x 2) – (1024,8 x 1/3 x 2) = ⅛ x qeq x 16
3416 = 2 x qeq
Qeq = 1708 kg/m
44
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban equivalen
10 CM
30 CM
25 CM
Berat Sendiri balok = b x h x bj x Beton
= 0,25 x 0,3 x 2400
= 180 kg/m’
Qsegitiga = qeq + Berat sendiri balok
= 1708 + 180
= 1888 kg/m’
= 18,88 KN/m’
45
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
Ra = ½ = (¼ x b x lx) 2 x qu
= (¼ x 0,75 x 1,5) 2 x 512,4
= 288,225 kg/m2
P1=P2 = ½ R
= ½ x 288,225
=114,1125 kg/m2
MC = Meq
(R x 2)- (P x 1/3 x L) = 1/2 x qeq x 1,5²
(288,225 x 2) – (114,1125 x 1/3 x 1,5) = 1/2 x qeq x 2,25
519,4 = 1,125 x qeq
Qeq = 461,68 kg/m’
46
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban equivalen
10 CM
30 CM
25 CM
47
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
48
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Mu 29,89 × 106
K= = 0,9×250×3302 = 1,22
∅ x b x d2
�f′ c− 28�
𝛽𝛽 = 0,85 − 0,05 7
(30− 28)
= 0,85 − 0,05
7
= 0,836
K
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
fc′
1,22
= 0,836 − �0,72 − 1,7 ×
30
= 0,029
fc′
ρ= ω x fy
30
=0,029×
350
= 0 ,00266
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
49
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ x b x d
= 0,004 × 250 × 330
= 330 mm2
Dipakai tulangan 3 ϕ 12 ( As = 339 mm2 )
50
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
a
Mn = As x Fy x �d − �
2
18,61
= 339 x 350 × (344 − ) x 10-6
2
= 39,71 KNm
( SNI 2847 2013 PASAL 9.2 ∅ = 𝟎𝟎, 𝟗𝟗, penampang terkendali tarik )
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 39,71 KNm
= 35,74 KNm
Mr =𝟑𝟑𝟑𝟑, 𝟕𝟕𝟕𝟕 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 29,89 KNm (aman)
51
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 4000 mm
Dipakai b efektif = 1000 mm
52
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 160,65 KNm
Mr = 160,65 KNm > Mu = 19,204 KNm (termasuk balok T persegi)
Mu 19,204 x 106
k = = 0,9 x 1000 x 3302
ϕ x bf x d2
= 0,196
0,196
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
30
= 0.00596
fc′
ρ =ω x
fy
30
= 0,00596 x
350
= 0,00051
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
53
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
As =ρxbxd
= 0,004x 250 x 330
= 330 mm2
Dipakai tulangan 4 ϕ 12 (As = 452 mm2)
54
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 53,93 KNm
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 53,93 KNm
= 48,54 KNm
Mr = 𝟒𝟒𝟒𝟒, 𝟓𝟓𝟓𝟓 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 19,204 KNm (OK)
55
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 60,057
= 30,028 KN
= 155,44 KN
56
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 310,89 KN
43,427 KN Segmen 1
Segmen 2
X1
X2
0.175 m
1m
2m
x 2−0,175
vu kritis 1 = =
43,427 2
1.825 X 43,427
X1 = = 39,63 KN
2
x2 2−1
vu kritis 2 = =
43,427 2
1 X 43,427
X2 = = 21,71 KN
2
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc ≤ Vu ≤ ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu ≥ ϕVc tulangan geser harus disediakan .
57
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Keterangan
Jika ½ ϕvc ≤ vu ≤ ϕvc , dibutuhkan tulangan geser minimum
sehingga vs = 0 . Dapat dipasang tulangan sengkang vertikal
berdiameter 10 mm dengan jarak maksimum tulangan sengkang sesuai
dengan persyaratan SNI 2847 : 2013 (diambil dari nilai terkecil S2 dan S3 ,
sebagai berikut :
S2 = d/2 ≤ 600 mm
= 344/2 ≤ 600 mm
= 172 mm ≤ 600 mm
Av 𝑓𝑓y
S3 = ; fc ≤ 30 MPa
0,35 bw
157 x 240
=
0,35 x 250
= 430,63 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih jarak terkecil Antara S2, S3, S4 yaitu 172 mm = 150 mm
(maka dipasang tulangan sengkang minimum ϕ10 – 150).
58
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
20 cm
40 cm
150 cm
59
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 59,71
= 29,85 kN
= 154,54 kN
= 309,079 KN
43,427 KN
X2= 21,71
0,175 m
0,75 m
1,5 m
60
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
x 1,5−0,175
vu kritis 1 = =
43,427 1,5
1.325 X 43,427
X1 = = 38,36 kN
1.5
x2 1,5−0.75
vu kritis 2 = =
43427 2
0.,75 X 43427
X2 = = 21,71 kN
2
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc < Vu < ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu > ϕVc tulangan geser harus disediakan .
Keterangan :
Karena balok tersebut merupakan balok non- prismatis maka, nilai d pada
setiap segmen berbeda, sehingga mencari nilai d menggunakan interpolasi
sederhana.
d1= 342 mm
d2= 193,58 mm
0,175 m
0,75 m
1,5 m
61
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
62
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MU / VU AS (PAKAI)
DAERAH PENULANGAN
KN mm2
TUMPUAN 29,890 339 3ϕ12
LAPANGAN 19,204 452 4ϕ12
SENGKANG 43,427 157 ϕ10 - 150
MU / VU AS (PAKAI)
DAERAH PENULANGAN
KN mm2
SENGKANG (0.525 m -
- 157 ϕ10 - 75
1,325 m)
63
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
3-A–B–C–D–E–F–G–H–I
PEMBEBANAN BALOK ANAK MEMANJANG (L = 4 M)
Beban Merata
• Beban Mati (termasuk beban pelat) = 353 kg/m2
• Beban Hidup (SNI 1727 tabel 4-1)
Beban guna rumah sakit = 383 kg/m2
64
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
Ra = ½ = (¼ x b x lx) 2 x qu
= (¼ x 4 x 2) 2 x 1036,4
= 4145,6 kg/m2
P1=P2 =½R
= ½ x 4145,6
=2072,8 kg/m2
MC = Meq
(R x 2)- (P x 1/3 x L) = ⅛ x qeq x 4²
(4145,6 x 2) – (2072,8 x 1/3 x 2) = ⅛ x qeq x 16
6909,33 = 2 x qeq
Qeq = 3454,67 kg/m’
Beban equivalen
65
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
12 CM
28 CM
25 CM
66
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
Ra = ½ = (¼ x b x lx) 2 x qu
= (¼ x 0,75 x 1,5) 2 x 1036,4
= 582,975 kg/m2
P1=P2 = ½ R
= ½ x 582,975
=291,488kg/m2
MC = Meq
(R x 2)- (P x 1/3 x L) = 1/2 x qeq x 1,5²
(582,975 x 2) – (291,488 x 1/3 x 1,5) = 1/2 x qeq x 2,25
1020,206 = 1,125 x qeq
Qeq = 906,85 kg/m’
67
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban equivalen
12 CM
28 CM
25 CM
68
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
69
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Mu 57,954 × 106
K= = 0,9×250×3302 =2,37
∅ x b x d2
�f′ c− 28�
𝛽𝛽 = 0,85 − 0,05 7
(30− 28)
= 0,85 − 0,05
7
= 0,836
2,37
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
fc′
1,25
= 0,836 − �0,72 − 1,7 ×
30
= 0,0705
fc′
ρ= ω x fy
30
=0,0705×
350
= 0 ,006044
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
70
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ x b x d
= 0 ,006044× 250 × 330
= 498,63 mm2
Dipakai tulangan 3D16 ( As = 603 mm2 )
71
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
a
Mn = As x Fy x �d − �
2
33,106
= 603 x 350 × (342 − ) x 10-6
2
= 68,69 KNm
( SNI 2847 2013 PASAL 9.2 ∅ = 𝟎𝟎, 𝟗𝟗, penampang terkendali tarik )
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 68,69 KNm
= 61,53 KNm
Mr =𝟔𝟔𝟔𝟔, 𝟖𝟖𝟖𝟖 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 58,836 KNm (aman)
72
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 4000 mm
Dipakai b efektif = 1000 mm
73
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 185,895 KNm
Mr = 185,895 KNm > Mu = 37,767 KNm (termasuk balok T persegi)
Mu 37,767 x 106
k = = 0,9 x 1000 x 3302
ϕ x bf x d2
= 0,385
0,385
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
30
= 0.000437
fc′
ρ =ω x
fy
30
= 0,000437 x
350
= 0,0000375
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
74
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
As =ρxbxd
= 0,004 x 250 x 330
= 330 mm2
Dipakai tulangan 2D16 (As = 402 mm2)
75
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 47,73 KNm
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 47,73 KNm
= 42,96 KNm
Mr = 𝟒𝟒𝟒𝟒, 𝟗𝟗𝟗𝟗 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 37,767 KNm (OK)
76
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 59,71
= 29,85 kN
= 154,54 kN
77
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 309,079 KN
83,911 KN Segmen 1
Segmen 2
X1
X2
0,175 m
1m
2m
x 2−0,175
vu kritis 1 = =
83,911 2
1.825 X 83,911
X1 = = 76,57 kN
2
x2 2−1
vu kritis 2 = =
83,911 2
1 X 83,911
X2 = = 41,96 kN
2
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc ≤ Vu ≤ ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu ≥ ϕVc tulangan geser harus disediakan .
78
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 981,46 mm
Serta syarat jarak Smaks :
S2 = d /2
= 342/2
= 171 mm
𝐴𝐴𝐴𝐴 𝑥𝑥 𝑓𝑓𝑓𝑓
S3 =
0,35 𝑏𝑏𝑏𝑏
= 36013,71 mm
S4 = 600 mm
Jadi, dipilih S = 171 mm = 150 mm ( Dipasang ϕ10 – 150 )
• sengkang daerah tumpuan ( 1 m s/d 2 m )
½ ϕVc ≤ Vu ≤ ϕVc
29,86 < 41,96 < 59,71 ( dibutuhkan tulangan geser minimum )
(maka dipasang tulangan sengkang minimum ϕ10 – 150).
79
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
20 cm
40 cm
150 cm
80
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 59,71
= 29,85 kN
= 154,54 kN
= 309,079 KN
X1= 83,911 KN
X1=31,47
0,175 m
0,75 m
1,5 m
x 1,5−0,175
vu kritis 1 = =
83,911 2
1.325 X 83,911
X1 = = 55,59 kN
2
x2 1,5−0,75
vu kritis 2 = =
83,911 2
0.75 X 83,911
X2 = = 31,47 kN
2
81
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc < Vu < ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu > ϕVc tulangan geser harus disediakan .
Keterangan :
Karena balok tersebut merupakan balok non- prismatis maka, nilai d pada
setiap segmen berbeda, sehingga mencari nilai d menggunakan interpolasi
sederhana.
d1= 342 mm
d2=193,58 mm
0,175 m
0,75 m
1,5 m
82
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
83
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MU / VU AS (PAKAI)
DAERAH PENULANGAN
KN mm2
TUMPUAN 57,954 603 3D16
LAPANGAN 37,767 402 2D16
SENGKANG 83,911 157 ϕ10 - 150
MU / VU AS (PAKAI)
DAERAH PENULANGAN
KN mm2
SENGKANG (0,525 m -
- 157 ϕ10 - 75
1,325 m)
84
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
85
BAB 5
PERENCANAAN
BALOK INDUK
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Merata
• Beban Mati
Berat sendiri pelat = 299 kg/m2
• Beban Hidup (SNI 1727 tabel 4-1)
Beban guna atap dasar = 96 kg/m2
86
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
Ra = ½ = (¼ x b x lx) 2 x qu
= (¼ x 4 x 2) 2 x 512,4
= 2049,6 kg/m2
P1=P2 =½R
= ½ x 2049,6
=1024,8 kg/m2
MC = Meq
(R x 2)- (P x 1/3 x L) = ⅛ x qeq x 4²
(2049,6 x 2) – (1024,8 x 1/3 x 2) = ⅛ x qeq x 16
3416 = 2 x qeq
Qeq = 1708 kg/m’
87
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban equivalen
10 CM
40 CM
35 CM
Berat Sendiri balok = b x h x bj Beton
= 0,35 x 0,4 x 2400
= 336 kg/m’
Qsegitiga = qeq + Berat sendiri balok
= 1708 + 336
= 2385,25 kg/m’
= 23,85 kN/m’
88
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
Ra = ½ = (¼ x b x lx) 2 x qu
= (¼ x 0,75 x 1,5) 2 x 512,4
= 288,225 kg/m2
P1=P2 = ½ R
= ½ x 288,225
=114,1125 kg/m2
89
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MC = Meq
(R x 2)- (P x 1/3 x L) = 1/2 x qeq x 1,5²
(288,225 x 2) – (114,1125 x 1/3 x 1,5) = 1/2 x qeq x 2,25
519,4 = 1,125 x qeq
Qeq = 461,68 kg/m’
Beban equivalen
10 CM
40 CM
35 CM
90
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Merata
• Beban Mati (termasuk beban pelat) = 353 kg/m2
• Beban Hidup (SNI 1727 tabel 4-1)
Beban guna rumah sakit = 383 kg/m2
91
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
Ra = ½ = (¼ x b x lx) 2 x qu
= (¼ x 4 x 2) 2 x 1036,4
= 4145,6 kg/m2
P1=P2 =½R
= ½ x 4145,6
=2072,8 kg/m2
MC = Meq
(R x 2)- (P x 1/3 x L) = ⅛ x qeq x 4²
(4145,6 x 2) – (2072,8 x 1/3 x 2) = ⅛ x qeq x 16
6909,33 = 2 x qeq
Qeq = 3454,67 kg/m’
92
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban equivalen
12 CM
38 CM
35 CM
93
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
Ra = ½ = (¼ x b x lx) 2 x qu
= (¼ x 0,75 x 1,5) 2 x 1036,4
= 582,975 kg/m2
P1=P2 = ½ R
= ½ x 582,975
=291,488kg/m2
94
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MC = Meq
(R x 2)- (P x 1/3 x L) = 1/2 x qeq x 1,5²
(582,975 x 2) – (291,488 x 1/3 x 1,5) = 1/2 x qeq x 2,25
1020,206 = 1,125 x qeq
Qeq = 906,85 kg/m’
Beban equivalen
12 CM
38 CM
35 CM
95
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
96
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Mu 32,153 × 106
K= = 0,9×350×4302 = 0,552
∅ x b x d2
�f′ c− 28�
𝛽𝛽 = 0,85 − 0,05 7
(30− 28)
= 0,85 − 0,05
7
= 0,836
K
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
fc′
0,552
= 0,836 − �0,72 − 1,7 × 30
= 0,00613
fc′
ρ= ω x fy
30
=0,00613×
350
= 0 ,000525
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
97
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ x b x d
= 0,004 × 350 × 430
= 602 mm2
Dipakai tulangan 3D16 ( As = 603 mm2 )
d pakai = h – selimut beton – ϕ sengkang - ½ ϕ tulangan
=500 – 40 – 10 – ½ x 16
= 442 mm
d pakai = 442 mm > d rencana = 430 mm (OK)
Kontrol :
As = 603,0 mm2
Fy = 350 Mpa
Fc’ = 30 Mpa
As x fy 603 ×350
a= = = 23,65 mm
0,85 x fc′ x b 0,85×30×350
a
Mn = As x Fy x �d − �
2
23,65
= 603 x 350 × (442 − ) x 10-6
2
= 90,79 KNm
( SNI 2847 2013 PASAL 9.2 ∅ = 𝟎𝟎, 𝟗𝟗, penampang terkendali tarik )
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 90,79 KNm
= 81,71 KNm
Mr =𝟖𝟖𝟖𝟖, 𝟕𝟕𝟕𝟕 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 32,153 KNm (aman)
98
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 4000 mm
Dipakai b efektif = 1000 mm
99
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 305,235 KNm
Mr = 305,235 KNm > Mu = 16,953 KNm (termasuk balok T persegi)
Mu 16,955 x 106
k = = 0,9 x 1000 x 4302
ϕ x bf x d2
= 0,102
0,102
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
30
= 0.00912
fc′
ρ =ω x
fy
30
= 0,00912 x
350
= 0,000782
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
100
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
As =ρxbxd
= 0,004x 350 x 430
= 602 mm2
Dipakai tulangan 3D16 (As = 603 mm2)
101
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 92,41 KNm
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 92,41 KNm
= 83,17 KNm
Mr = 𝟖𝟖𝟖𝟖, 𝟏𝟏𝟏𝟏 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 16,953 KNm (OK)
102
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 108,03
= 54,015 kN
= 279,62 KN
103
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 559,23 kN
47,928 KN
X1
X2
0,325 m
1m
2m
x 2−0,325
vu kritis 1 = =
47,928 2
1.675 X 47,928
X1 = = 40,15 kN
2
x2 2−1
vu kritis 2 = =
47,928 2
1 X 47,928
X2 = = 23,97 kN
2
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc < Vu < ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu > ϕVc tulangan geser harus disediakan .
104
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Keterangan
Dapat dipasang tulangan sengkang vertikal berdiameter 10 mm
dengan jarak maksimum tulangan sengkang sesuai dengan persyaratan
SNI 2847 : 2013 (diambil dari nilai terkecil S2 dan S3 , sebagai berikut :
S2 = d/2 < 600 mm
= 442/2 < 600 mm
= 221 mm < 600 mm
Av 𝑓𝑓y
S3 = fc ≤ 30 MPa
0,35 bw
157 x 240
=
0,35 x 350
= 307,59 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih jarak terkecil Antara S2, S3, S4 yaitu 221 mm = 200 mm
(maka dipasang tulangan sengkang minimum ϕ10 – 200).
105
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
25 cm
50 cm
150 cm
106
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 108,03
= 54,02 kN
= 279,62 kN
= 559,24 kN
47,928 KN
0,325 m
0,75 m
1,5 m
107
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
x 1,5−0,325
vu kritis 1 = =
47,928 1,5
1.175 X 47,928
X1 = = 37,55 kN
1,5
x2 1,5−0,75
vu kritis 2 = =
47,928 1,5
0.75 X 47,928
X2 = = 23,97 kN
1,5
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc < Vu < ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu > ϕVc tulangan geser harus disediakan .
Keterangan :
Karena balok tersebut merupakan balok non- prismatis maka, nilai d pada
setiap segmen berbeda, sehingga mencari nilai d menggunakan interpolasi
sederhana.
d1= 442 mm
d2=282,13 mm
0,325 m
0,75 m
1,5 m
108
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
109
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
110
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Mu 54,953 × 106
K= = 0,9×350×4302 = 0,94
∅ x b x d2
�f′ c− 28�
𝛽𝛽 = 0,85 − 0,05 7
(30− 28)
= 0,85 − 0,05
7
= 0,836
K
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
fc′
0,94
= 0,836 − �0,72 − 1,7 ×
30
= 0,019
fc′
ρ= ω x fy
30
=0,019×
350
= 0,0016
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
111
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ x b x d
= 0,004 × 350 × 430
= 602 mm2
Dipakai tulangan 3D16 ( As = 603 mm2 )
112
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
a
Mn = As x Fy x �d − �
2
23,65
= 603 x 350 × (442 − ) x 10-6
2
= 90,79 KNm
( SNI 2847 2013 PASAL 9.2 ∅ = 𝟎𝟎, 𝟗𝟗, penampang terkendali tarik )
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 90,79 KNm
= 81,71 KNm
Mr =𝟖𝟖𝟖𝟖, 𝟕𝟕𝟕𝟕 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 54,953 KNm (aman)
113
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 4000 mm
Dipakai b efektif = 1000 mm
114
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 305,235 KNm
Mr = 305,235 KNm > Mu = 28,494 KNm (termasuk balok T persegi)
Mu 28,494 x 106
k = = 0,9 x 1000 x 4302
ϕ x bf x d2
= 0,171
0,171
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
30
= 0.0068
fc′
ρ =ω x
fy
30
= 0,0068 x
350
= 0,00058
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
115
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
As =ρxbxd
= 0,004x 350 x 430
= 602 mm2
Dipakai tulangan 3D16 (As = 603 mm2)
116
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 92,41 KNm
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 92,41 KNm
= 83,17 KNm
Mr = 𝟖𝟖𝟖𝟖, 𝟏𝟏𝟏𝟏 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 28,17 KNm (OK)
117
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 108,03
= 54,015 kN
= 279,62 KN
118
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 559,23 kN
82,796 KN
X1
X2
0,325 m
1m
2m
x 2−0,325
vu kritis 1 = =
82,796 2
1.675 X 82,796
X1 = = 69,34 kN
2
x2 2−1
vu kritis 2 = =
85,899 2
1 X 82,796
X2 = = 41,398 kN
2
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc < Vu < ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu > ϕVc tulangan geser harus disediakan .
119
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 307,59 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih jarak terkecil Antara S2, S3, S4 yaitu 221 mm = 200 mm
(maka dipasang tulangan sengkang minimum ϕ10 – 200).
• sengkang daerah tumpuan ( 1 m s/d 2 m )
Vu2 kritis < ½ ϕvc
41,398 < 54,015 ( tidak dibutuhkan tulangan geser, tetapi dilapangan
tetap digunakan tulangan geser minimum)
Keterangan
Dapat dipasang tulangan sengkang vertikal berdiameter 10 mm
dengan jarak maksimum tulangan sengkang sesuai dengan persyaratan
SNI 2847 : 2013 (diambil dari nilai terkecil S2 dan S3 , sebagai berikut :
S2 = d/2 < 600 mm
= 442/2 < 600 mm
= 221 mm < 600 mm
Av 𝑓𝑓y
S3 = karena, fc ≤ 30 MPa
0,35 bw
157 x 240
=
0,35 x 350
= 307,59 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih jarak terkecil Antara S2, S3, S4 yaitu 221 mm = 200 mm
(maka dipasang tulangan sengkang minimum ϕ10 – 200).
120
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
25 cm
50 cm
150 cm
121
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 108,03
= 54,02 kN
= 279,62 kN
= 559,24 kN
82,796 KN
0,325 m
0,75 m
1,5 m
x 1,5−0,325
vu kritis 1 = =
82,796 1,5
1.175 X 82,796
X1 = = 64,86 kN
1,5
x2 1,5−0,75
vu kritis 2 = =
82,796 1,5
0.75 X 82,796
X2 = = 41,398 Kn
1,5
122
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc < Vu < ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu > ϕVc tulangan geser harus disediakan .
Keterangan :
Karena balok tersebut merupakan balok non- prismatis maka, nilai d pada
setiap segmen berbeda, sehingga mencari nilai d menggunakan interpolasi
sederhana.
d1= 442 mm
d2= 282,13 mm
0,325 m
0,75 m
1,5 m
123
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 307,59 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih jarak terkecil Antara S2, S3, S4 yaitu 221 mm = 200 mm
(maka dipasang tulangan sengkang minimum ϕ10 – 200).
124
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MU / VU AS (PAKAI)
DAERAH PENULANGAN
KN mm2
SENGKANG (0,425 m -
- 157 ϕ10 - 100
1,175 m)
125
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MU / VU AS (PAKAI)
DAERAH PENULANGAN
KN mm2
SENGKANG (0,425 m -
- 157 ϕ10 - 100
1,175 m)
126
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Merata
• Beban Mati
Berat sendiri pelat = 299 kg/m2
• Beban Hidup (SNI 1727 tabel 4-1)
Beban guna atap dasar = 96 kg/m2
127
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
R = ( ½ x b x lx) 4 x ½ x qu
= ( ½ x 4 x 2) 4 x ½ 512,4
= 4099,2 kg
P = ½ x 2 (4 x 2) x 512,2
= 4099,2 kg
128
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MC = Meq
(R x 4)- (P x Lx) = ⅛ x qeq x 4²
(4099,2 x 4) – (2049,6 2) = ⅛ x qeq x 16
4099,2 = 2 x qeq
Qeq = 4099,2 kg/m’
Beban equivalen
10 CM
60 CM
129
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
Ra = ½ = (¼ x b x lx) 2 x qu
= (¼ x 0,75 x 1,5) 2 x 512,4
= 288,225 kg
P1=P2 = ½ R
= ½ x 288,225
=114,1125 kg
130
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MC = Meq
(R x 2)- (P x 1/3 x L) = 1/2 x qeq x 1,5²
(288,225 x 2) – (114,1125 x 1/3 x 1,5) = 1/2 x qeq x 2,25
519,4 = 1,125 x qeq
Qeq = 461,68 kg/m’
Beban equivalen
10 CM
60 CM
35 CM
131
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
\
Beban Merata
• Beban Mati (termasuk beban pelat) = 353 kg/m2
• Beban Hidup (SNI 1727 tabel 4-1)
Beban guna rumah sakit = 383 kg/m2
132
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
R = ( ½ x b x lx) 4 x ½ x qu
= ( ½ x 4 x 2) 4 x ½ 1036,4
= 8291,2 kg
P = ½ x 2 (4 x 2) x 1036,4
= 8291,2 kg
133
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MC = Meq
(R x 2)- (P x L) = ⅛ x qeq x 4²
(8291,2 x 4) – (8291,2 x 2) = ⅛ x qeq x 16
16582,4 = 2 x qeq
Qeq = 8291,2 kg/m’
Beban equivalen
12 CM
H eq
8m 58 CM
35 CM
134
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban Segitiga
Lx = Ly
A= ½blx
Ra = ½ = (¼ x b x lx) 2 x qu
= (¼ x 0,75 x 1,5) 2 x 1036,4
= 582,975 kg
P1=P2 = ½ R
= ½ x 582,975
=291,488kg
MC = Meq
(R x 2)- (P x 1/3 x L) = 1/2 x qeq x 1,5²
(582,975 x 2) – (291,488 x 1/3 x 1,5) = 1/2 x qeq x 2,25
1020,206 = 1,125 x qeq
Qeq = 906,85 kg/m’
135
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Beban equivalen
12 CM
58 CM
35 CM
136
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
137
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Mu 279,354 × 106
K= = = 2,23
∅ x b x d2 0,9×350×6302
�f′ c− 28�
𝛽𝛽 = 0,85 − 0,05 7
(30− 28)
= 0,85 − 0,05
7
= 0,836
K
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
fc′
2,23
= 0,836 − �0,72 − 1,7 ×
30
= 0,066
fc′
ρ= ω x fy
30
=0,066×
350
= 0 ,0056
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
138
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ x b x d
= 0,0056 × 350 × 630
= 1234,8 mm2
Dipakai tulangan 3D25 ( As = 1473 mm2 )
Tulangan bagi
LUAS TULANGAN
As = ρ x b x d
= 0,0014 × 350 × 630
= 308,7 mm2
Dipakai tulangan 2 ∅ 𝟏𝟏𝟏𝟏 ( As = 402 mm2 )
139
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 313,77 KNm
( SNI 2847 2013 PASAL 9.2 ∅ = 𝟎𝟎, 𝟗𝟗, penampang terkendali tarik )
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 313,77 KNm
= 282,39 KNm
Mr =𝟐𝟐𝟐𝟐𝟐𝟐, 𝟑𝟑𝟑𝟑 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 279,354 KNm (aman)
140
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 8000 mm
Dipakai b efektif = 1950 mm
141
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 465,885 KNm
Mr = 465,885 KNm > Mu = 157,196 KNm (termasuk balok T persegi)
Mu 157,196 x 106
k = = 0,9 x 1950 x 6302
ϕ x bf x d2
= 0,23
0,23
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
30
= 0.0048
fc′
ρ =ω x
fy
30
= 0,0048 x
350
= 0,00041
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
142
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
As =ρxbxd
= 0,004x 350 x 630
= 882 mm2
Dipakai tulangan 3D25 (As = 1473 mm2)
143
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 325,99 KNm
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 325,99 KNm
= 293,39 KNm
Mr = 𝟐𝟐𝟐𝟐𝟐𝟐, 𝟑𝟑𝟑𝟑 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 157,196 KNm (OK)
Tulangan Bagi
As =ρxbxd
= 0,0014x 350 x 637,5
= 312,375 mm2
Dipakai tulangan 2 ϕ 16 (As = 402 mm2)
144
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 155,82
= 77,91 kN
= 403,29 KN
145
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 806,59 kN
202,477 KN
X1
X2
0,325 m
2m
4m
x 4−0,325
vu kritis 1 = =
202,477 4
2,675 X 202,477
X1 = = 135,41 kN
4
x2 4−2
vu kritis 2 = =
202,477 4
2 X 202,477
X2 = = 101,24 kN
4
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc < Vu < ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu > ϕVc tulangan geser harus disediakan .
146
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
S2 = d/2
= 637,5/2
= 318,75 mm < 600 mm
Jadi, dipilih S = 318,75 mm = 300 mm ( Dipasang ϕ10 – 300 )
Keterangan
Dapat dipasang tulangan sengkang vertikal berdiameter 10 mm
dengan jarak maksimum tulangan sengkang sesuai dengan persyaratan
SNI 2847 : 2013 (diambil dari nilai terkecil S2 dan S3 , sebagai berikut :
S2 = d/2 < 600 mm
= 637,5/2 < 600 mm
= 318,75 mm < 600 mm
Av 𝑓𝑓y
S3 = , fc ≤ 30 MPa
0,35 bw
157 x 240
=
0,35 x 350
=308 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih jarak terkecil Antara S2, S3, S4 yaitu 308 mm = 300 mm
(maka dipasang tulangan sengkang minimum ϕ10 – 300).
147
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
35 cm
70 cm
150 cm
148
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 155,82
= 77,91 kN
= 403,29 kN
= 806,59 kN
X1= 158,61 KN
0,325 m
0,75 m
1,5 m
149
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
x 1,5−0,325
vu kritis 1 = =
202,477 1.5
202,477 X 1,175
X1 = = 158,61 kN
1,5
x2 1,5−0,75
vu kritis 2 = =
202,477 1,5
0,75 X 202,477
X2 = = 101,24 kN
1,5
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc < Vu < ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu > ϕVc tulangan geser harus disediakan .
Keterangan :
Karena balok tersebut merupakan balok non- prismatis maka, nilai d pada
setiap segmen berbeda, sehingga mencari nilai d menggunakan interpolasi
sederhana.
d1= 637,5 mm
d2=406,91 mm
0,325 m
0,75 m
1,5 m
150
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 307,59 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih S = 307,9 mm = 300 mm (𝝓𝝓𝝓𝝓𝝓𝝓 − 𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑 )
151
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
S2 = d/2
= 406,91 /2
= 203,46 mm < 600 mm
Jadi, dipilih S = 203,46 mm = 200 mm ( Dipasang ϕ10 – 200)
152
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
153
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Mu 545,185 × 106
K= = = 4,36
∅ x b x d2 0,9×350×6302
�f′ c− 28�
𝛽𝛽 = 0,85 − 0,05 7
(30− 28)
= 0,85 − 0,05
7
= 0,836
K
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
fc′
4,36
= 0,836 − �0,72 − 1,7 ×
30
= 0,148
fc′
ρ= ω x fy
30
=0,148 ×
350
= 0 ,0127
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
154
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
LUAS TULANGAN
As = ρ x b x d
= 0,0127 × 350 × 630
= 2800,35 mm2
Dipakai tulangan 7D25 ( As = 3436 mm2 )
Tulangan bagi
LUAS TULANGAN
As = ρ x b x d
= 0,0014 × 350 × 630
= 308,7 mm2
Dipakai tulangan 𝟐𝟐∅16 ( As = 402 mm2 )
155
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 655,57 KNm
( SNI 2847 2013 PASAL 9.2 ∅ = 𝟎𝟎, 𝟗𝟗, penampang terkendali tarik )
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 655,57 KNm
= 590,01 KNm
Mr = 𝟓𝟓𝟓𝟓𝟓𝟓, 𝟎𝟎𝟎𝟎 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 545,185 KNm (aman)
156
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 8000 mm
Dipakai b efektif = 1950 mm
157
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 549,42 KNm
Mr = 549,42 KNm > Mu = 295,496 KNm (termasuk balok T persegi)
Mu 295,496 x 106
k = = 0,9 x 1950 x 6302
ϕ x bf x d2
= 0,424
0,424
ω = 0,836 − �0,72 − 1,7
30
= 0.00176
fc′
ρ =ω x
fy
30
= 0,00176 x
350
= 0,000151
0,85 x fc′ x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
0,85×30×0,836 600
= × (600+350)
350
= 0,0385
ρ Max = 0,75 ρb = 0,75 × 0,0385 = 0,0288
1,4 1,4
ρ Min = = = 0,004
fy 350
158
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
As =ρxbxd
= 0,004x 350 x 630
= 882 mm2
Dipakai tulangan 4D25 (As = 1963 mm2 )
159
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 433,25 KNm
Mr = ∅ x Mn
= 0,9 x 433,25 KNm
= 389,92 KNm
Mr = 𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑, 𝟗𝟗𝟗𝟗 𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊𝐊 > Mu = 295,496 KNm (OK)
160
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Tulangan Bagi
As =ρxbxd
= 0,0014x 350 x 635,5
= 311,395 mm2
Dipakai tulangan 2 ϕ 16 (As = 402 mm2)
161
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 155,33
= 77,66 kN
= 402,03 KN
162
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 804,06 kN
392,16 KN
X1
X2
0,325 m
2m
4m
x 4−0,325
vu kritis 1 = =
392,16 4
3,675 X 392,16
X1 = = 360,29 kN
4
x2 4−2
vu kritis 2 = =
392,16 4
2 X 392,16
X2 = = 196,08 kN
4
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc < Vu < ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu > ϕVc tulangan geser harus disediakan .
163
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 307,59 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih S = 87,62 mm = 75 mm (𝝓𝝓𝝓𝝓𝝓𝝓 − 𝟕𝟕𝟕𝟕 )
164
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Vu−𝜙𝜙𝜙𝜙𝜙𝜙
Hitung Vs =
𝜙𝜙
196,08−155,33
=
0,75
Av x 𝑓𝑓𝑓𝑓 𝑥𝑥 𝑑𝑑
S1 = Av = 2 x As
𝑉𝑉𝑉𝑉
157 x 240 x 635,5
= = 2.π r2
54,33 𝑥𝑥 103
= 307,59 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih S = 307,59 mm = 300 mm (𝝓𝝓𝝓𝝓𝝓𝝓 − 𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑 )
165
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
35 cm
70 cm
150 cm
166
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
½ ϕvc = ½ x 155,33
= 77,66 kN
= 402,03 KN
= 804,06 kN
X1= 307,192
X2= 196,08
0,325 m
0,75 m
1,5 m
x 1,5−0,325
vu kritis 1 = =
392,16 1,5
1,175 X 392,16
X1 = = 307,192 kN
1,5
x2 1,5−0,75
vu kritis 2 = =
392,16 1,5
0,75 X 392,16
X2 = = 196,08 kN
1,5
167
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Persyaratan :
jika Vu < ½ ϕvc tidak dibutuhkan tulangan geser.
jika ½ ϕVc < Vu < ϕVc dibutuhkan tulangan geser minimum. Dapat
dipasang tulangan sengkang vertical berdiameter 10 mm dengan jarak
maksimum di tentukan.
Jika Vu > ϕVc tulangan geser harus disediakan .
Keterangan :
Karena balok tersebut merupakan balok non- prismatis maka, nilai d pada
setiap segmen berbeda, sehingga mencari nilai d menggunakan interpolasi
sederhana.
d1= 635,5 mm
d2= 405,64 mm
0,375 m
0,75 m
1,5 m
168
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 307,59 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih S = 118,26 mm = 100 mm (𝝓𝝓𝝓𝝓𝝓𝝓 − 𝟏𝟏𝟏𝟏𝟏𝟏 )
169
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 307,59 mm
S4 = 600 mm
Jadi dipilih S = 307,59 mm = 300 mm (𝝓𝝓𝝓𝝓𝝓𝝓 − 𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑 )
170
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MU / VU AS (PAKAI)
DAERAH PENULANGAN
KN mm2
SENGKANG (0,425 m -
101,24 157 ϕ10 - 200
1,175 m)
171
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
MU / VU AS (PAKAI)
DAERAH PENULANGAN
KN mm2
SENGKANG (0,425 m -
196,08 157 ϕ10 - 300
1,175 m)
172
BAB 6
PERENCANAAN
KOLOM
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = Pux + Puy
= 424,892 + 1970
Mu = 0,574 ( max )
Ec = 4700 x √fc′
= 4700 x √30
173
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 25742,96 Mpa
1
Ig coloum = x b x h3
12 1
Igb = 𝑥𝑥 𝑏𝑏 𝑥𝑥 ℎ3
1 12
= x 650 x 6503
12 1
= 𝑥𝑥 350 𝑥𝑥 7003
12
= 14900000000 mm⁴
= 100000000000 mm⁴
Ic = 0,7 Ig coloum
Ib = 0,7 Ig beam
= 0,7 x 14900000000 = 0,7 x 100000000000
= 10430000000 =70000000000
Lbeam = 8000 – 650 = 7350 mm
Lcoloum = 4000- 650 = 3350 mm
𝐸𝐸𝐸𝐸 25742,96 𝑥𝑥 70000000000
=
𝐿𝐿𝐿𝐿 7350
EI 25742,96 x 10430000000
= = 2,452 x 1011
Lc 3350
= 8,015 x 1010
Σ (EI/lc)
• ΨA=
Σ (EI/Lc) • Ψ B = Σ ( EI/Lb)
Σ ( EI/Lb)
= 0,327
174
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
k = 0,565
r = 0,3 x h
= 0,3 x 650 = 195 mm
175
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = 2394,894 kN (Max)
= 0,00023 m = 0,23 mm
Ag =bxh
Dicoba ρg = 1,25 %
176
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 587,5 mm = 62,5 mm
600
Cb = 587,5 x ( )
600+350
= 371,052 mm
ab = ß₁ x Cb
= 0,836 x 371,052
= 310,2 mm
Pemeriksaan regangan pada masing-masing tulangan :
Cb−d′ 371,052−62,5
a. Ԑs1’ = 𝑥𝑥 0,003 = 𝑥𝑥 0,003 = 2,49 x 10-3
Cb 371,052
= 1,08 x 10-3
fs2’ = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,08 x 10-3)
= 215,96 MPa < fy = 350
= 215,96 MPa ( dipakai )
As2’ = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
412,5−371,052
c. Ԑs2 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
412,5− 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 3,35 x 10-4
fs2 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 3,35 x 10-4)
= 67 MPa < fy = 350
177
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 67 MPa ( dipakai )
As2 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
587,5−371,052
d. Ԑs1 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
587,5 − 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 1,75 x 10-3
fs1 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,75 x 10-3)
= 350 MPa = fy = 350
= 350 MPa ( dipakai )
As1 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 4 = 1963,49 mm2
Cs1 Cs2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 215.96
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 212018.7
∑ Cs1 + Cs2 ( N ) 899240.23
T1 T2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 67
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 65777.25
∑ T1 + T2 ( N ) 752998.75
Pnb = Cc + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x fc’ x ab x b ) + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x 30 x 310,2 x 650 ) + 899240.23 - 752998.75
= 5287806,48 N x 10-3
= 5287,81 kN > 2394,892 kN ( keruntuhan tarik )
178
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
𝑃𝑃𝑛𝑛 = 11621,29 kN
Ø Pn = 0,65 x 11621,29
= 7553,84 kN
179
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
180
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
181
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = Pux + Puy
= 260,316 + 1180
Mu = 0,275 ( max )
Ec = 4700 x √fc′
= 4700 x √30
= 25742,96 Mpa
182
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
1
Ig coloum = x b x h3
12 1
Igb = 𝑥𝑥 𝑏𝑏 𝑥𝑥 ℎ3
1 12
= x 650 x 6503
12 1
= 𝑥𝑥 350 𝑥𝑥 7003
12
= 14900000000 mm⁴
= 100000000000 mm⁴
Ic = 0,7 Ig coloum
Ib = 0,7 Ig beam
= 0,7 x 14900000000 = 0,7 x 100000000000
= 10430000000 =70000000000
Lbeam = 8000 – 650 = 7350 mm
Lcoloum = 4000- 650 = 3350 mm
𝐸𝐸𝐸𝐸 25742,96 𝑥𝑥 70000000000
=
𝐿𝐿𝐿𝐿 7350
EI 25742,96 x 10430000000
= = 2,452 x 1011
Lc 3350
= 8,015 x 1010
Σ (EI/lc)
• ΨA=
Σ (EI/Lc) • Ψ B = Σ ( EI/Lb)
Σ ( EI/Lb)
= 0,327 =0,327
183
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
k = 0,640
r = 0,3 x h
= 0,3 x 650 = 195 mm
184
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = 1440,316 kN (Max)
= 0,00019 m = 0,19 mm
Ag =bxh
Dicoba ρg = 1,25 %
185
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 587,5 mm = 62,5 mm
600
Cb = 587,5 x ( )
600+350
= 371,052 mm
ab = ß₁ x Cb
= 0,836 x 371,052
= 310,2 mm
Pemeriksaan regangan pada masing-masing tulangan :
Cb−d′ 371,052−62,5
a. Ԑs1’ = 𝑥𝑥 0,003 = 𝑥𝑥 0,003 = 2,49 x 10-3
Cb 371,052
= 1,08 x 10-3
fs2’ = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,08 x 10-3)
= 215,96 MPa < fy = 350
= 215,96 MPa ( dipakai )
As2’ = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
412,5−371,052
c. Ԑs2 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
412,5− 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 3,35 x 10-4
fs2 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 3,35 x 10-4)
= 67 MPa < fy = 350
186
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 67 MPa ( dipakai )
As2 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
587,5−371,052
d. Ԑs1 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
587,5 − 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 1,75 x 10-3
fs1 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,75 x 10-3)
= 350 MPa = fy = 350
= 350 MPa ( dipakai )
As1 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 4 = 1963,49 mm2
Cs1 Cs2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 215.96
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 212018.7
∑ Cs1 + Cs2 ( N ) 899240.23
T1 T2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 67
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 65777.25
∑ T1 + T2 ( N ) 752998.75
Pnb = Cc + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x fc’ x ab x b ) + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x 30 x 310,2 x 650 ) + 899240.23 - 752998.75
= 5287806,48 N x 10-3
= 5287,81 kN > 1440,316 kN ( keruntuhan tarik )
187
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
𝑃𝑃𝑛𝑛 = 11621,29 kN
Ø Pn = 0,65 x 11621,29
= 7553,84 kN
188
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
189
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
190
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = Pux + Puy
= 95,581 + 404,955
Mu = 0,466 ( max )
Ec = 4700 x √fc′
= 4700 x √30
= 25742,96 Mpa
191
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
1
Ig coloum = x b x h3
12 1
Igb = 𝑥𝑥 𝑏𝑏 𝑥𝑥 ℎ3
1 12
= x 650 x 6503
12 1
= 𝑥𝑥 350 𝑥𝑥 7003
12
= 14900000000 mm⁴
= 100000000000 mm⁴
Ic = 0,7 Ig coloum
Ib = 0,7 Ig beam
= 0,7 x 14900000000 = 0,7 x 100000000000
= 10430000000 =70000000000
Lbeam = 8000 – 650 = 7350 mm
Lcoloum = 4000- 650 = 3350 mm
𝐸𝐸𝐸𝐸 25742,96 𝑥𝑥 70000000000
=
𝐿𝐿𝐿𝐿 7350
EI 25742,96 x 10430000000
= = 2,452 x 1011
Lc 3350
= 8,015 x 1010
Σ (EI/lc)
• ΨA=
Σ (EI/Lc) • Ψ B = Σ ( EI/Lb)
Σ ( EI/Lb)
= 0,163 =0,327
192
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
k = 0,615
r = 0,3 x h
= 0,3 x 650 = 195 mm
193
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = 500,536 kN (Max)
= 0,00093 m = 0,93 mm
Ag =bxh
Dicoba ρg = 1,25 %
194
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 587,5 mm = 62,5 mm
600
Cb = 587,5 x ( )
600+350
= 371,052 mm
ab = ß₁ x Cb
= 0,836 x 371,052
= 310,2 mm
Pemeriksaan regangan pada masing-masing tulangan :
Cb−d′ 371,052−62,5
a. Ԑs1’ = 𝑥𝑥 0,003 = 𝑥𝑥 0,003 = 2,49 x 10-3
Cb 371,052
= 1,08 x 10-3
fs2’ = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,08 x 10-3)
= 215,96 MPa < fy = 350
= 215,96 MPa ( dipakai )
As2’ = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
412,5−371,052
c. Ԑs2 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
412,5− 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 3,35 x 10-4
fs2 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 3,35 x 10-4)
= 67 MPa < fy = 350
195
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 67 MPa ( dipakai )
As2 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
587,5−371,052
d. Ԑs1 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
587,5 − 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 1,75 x 10-3
fs1 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,75 x 10-3)
= 350 MPa = fy = 350
= 350 MPa ( dipakai )
As1 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 4 = 1963,49 mm2
Cs1 Cs2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 215.96
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 212018.7
∑ Cs1 + Cs2 ( N ) 899240.23
T1 T2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 67
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 65777.25
∑ T1 + T2 ( N ) 752998.75
Pnb = Cc + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x fc’ x ab x b ) + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x 30 x 310,2 x 650 ) + 899240.23 - 752998.75
= 5287806,48 N x 10-3
= 5287,81 kN > 500,536 kN ( keruntuhan tarik )
196
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
𝑃𝑃𝑛𝑛 = 11621,29 kN
Ø Pn = 0,65 x 11621,29
= 7553,84 kN
197
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
198
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
199
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
200
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
KOLOM EKSTERIOR
Perhitungan kolom lantai I
• Data perencanaan arah x
Pu = Pux + Puy
= 270,722 + 992,99
Mu = 195,619 ( max )
Ec = 4700 x √fc′
= 4700 x √30
= 25742,96 Mpa
201
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
1
Ig coloum = x b x h3
12 1
Igb = 𝑥𝑥 𝑏𝑏 𝑥𝑥 ℎ3
1 12
= x 650 x 6503
12 1
= 𝑥𝑥 350 𝑥𝑥 7003
12
= 14900000000 mm⁴
= 100000000000 mm⁴
Ic = 0,7 Ig coloum
Ib = 0,7 Ig beam
= 0,7 x 14900000000 = 0,7 x 100000000000
= 10430000000 =70000000000
Lbeam = 8000 – 650 = 7350 mm
Lcoloum = 4000- 650 = 3350 mm
𝐸𝐸𝐸𝐸 25742,96 𝑥𝑥 70000000000
=
𝐿𝐿𝐿𝐿 7350
EI 25742,96 x 10430000000
= = 2,452 x 1011
Lc 3350
= 8,015 x 1010
Σ (EI/lc)
• ΨA=
Σ (EI/Lc) • Ψ B = Σ ( EI/Lb)
Σ ( EI/Lb)
= 0,654
202
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
k = 0,6
r = 0,3 x h
= 0,3 x 650 = 195 mm
203
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = 1263,712 kN (Max)
= 0,15 m = 150 mm
Ag =bxh
Dicoba ρg = 1,25 %
204
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 587,5 mm = 62,5 mm
600
Cb = 587,5 x ( )
600+350
= 371,052 mm
ab = ß₁ x Cb
= 0,836 x 371,052
= 310,2 mm
Pemeriksaan regangan pada masing-masing tulangan :
Cb−d′ 371,052−62,5
a. Ԑs1’ = 𝑥𝑥 0,003 = 𝑥𝑥 0,003 = 2,49 x 10-3
Cb 371,052
= 1,08 x 10-3
fs2’ = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,08 x 10-3)
= 215,96 MPa < fy = 350
= 215,96 MPa ( dipakai )
As2’ = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
412,5−371,052
c. Ԑs2 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
412,5− 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 3,35 x 10-4
fs2 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 3,35 x 10-4)
= 67 MPa < fy = 350
205
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 67 MPa ( dipakai )
As2 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
587,5−371,052
d. Ԑs1 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
587,5 − 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 1,75 x 10-3
fs1 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,75 x 10-3)
= 350 MPa = fy = 350
= 350 MPa ( dipakai )
As1 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 4 = 1963,49 mm2
Cs1 Cs2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 215.96
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 212018.7
∑ Cs1 + Cs2 ( N ) 899240.23
T1 T2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 67
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 65777.25
∑ T1 + T2 ( N ) 752998.75
Pnb = Cc + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x fc’ x ab x b ) + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x 30 x 310,2 x 650 ) + 899240.23 - 752998.75
= 5287806,48 N x 10-3
= 5287,81 kN > 1263,712 kN ( keruntuhan tarik )
206
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
𝑃𝑃𝑛𝑛 = 9481,22 kN
Ø Pn = 0,65 x 9481,22
= 6162,793 kN
207
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
208
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
209
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = Pux + Puy
= 160,642 + 600,026
Mu = 253,493 ( max )
Ec = 4700 x √fc′
= 4700 x √30
= 25742,96 Mpa
210
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
1
Ig coloum = x b x h3
12 1
Igb = 𝑥𝑥 𝑏𝑏 𝑥𝑥 ℎ3
1 12
= x 650 x 6503
12 1
= 𝑥𝑥 350 𝑥𝑥 7003
12
= 14900000000 mm⁴
= 100000000000 mm⁴
Ic = 0,7 Ig coloum
Ib = 0,7 Ig beam
= 0,7 x 14900000000 = 0,7 x 100000000000
= 10430000000 =70000000000
Lbeam = 8000 – 650 = 7350 mm
Lcoloum = 4000- 650 = 3350 mm
𝐸𝐸𝐸𝐸 25742,96 𝑥𝑥 70000000000
=
𝐿𝐿𝐿𝐿 7350
EI 25742,96 x 10430000000
= = 2,452 x 1011
Lc 3350
= 8,015 x 1010
Σ (EI/lc)
• ΨA=
Σ (EI/Lc) • Ψ B = Σ ( EI/Lb)
Σ ( EI/Lb)
= 0,654 = 0,654
211
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
k = 0,6
r = 0,3 x h
= 0,3 x 650 = 195 mm
212
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = 760,668 kN (Max)
= 0,33 m = 330 mm
Ag =bxh
Dicoba ρg = 1,25 %
213
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 587,5 mm = 62,5 mm
600
Cb = 587,5 x ( )
600+350
= 371,052 mm
ab = ß₁ x Cb
= 0,836 x 371,052
= 310,2 mm
Pemeriksaan regangan pada masing-masing tulangan :
Cb−d′ 371,052−62,5
a. Ԑs1’ = 𝑥𝑥 0,003 = 𝑥𝑥 0,003 = 2,49 x 10-3
Cb 371,052
= 1,08 x 10-3
fs2’ = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,08 x 10-3)
= 215,96 MPa < fy = 350
= 215,96 MPa ( dipakai )
As2’ = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
412,5−371,052
c. Ԑs2 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
412,5− 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 3,35 x 10-4
fs2 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 3,35 x 10-4)
= 67 MPa < fy = 350
214
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 67 MPa ( dipakai )
As2 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
587,5−371,052
d. Ԑs1 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
587,5 − 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 1,75 x 10-3
fs1 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,75 x 10-3)
= 350 MPa = fy = 350
= 350 MPa ( dipakai )
As1 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 4 = 1963,49 mm2
Cs1 Cs2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 215.96
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 212018.7
∑ Cs1 + Cs2 ( N ) 899240.23
T1 T2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 67
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 65777.25
∑ T1 + T2 ( N ) 752998.75
Pnb = Cc + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x fc’ x ab x b ) + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x 30 x 310,2 x 650 ) + 899240.23 - 752998.75
= 5287806,48 N x 10-3
= 5287,81 kN > 760,668 kN ( keruntuhan tarik )
215
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
𝑃𝑃𝑛𝑛 = 5824,53 kN
Ø Pn = 0,65 x 5824,53
= 3785,94 kN
216
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
217
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
218
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = Pux + Puy
= 59,627 + 204,253
Mu = 221,307 ( max )
Ec = 4700 x √fc′
= 4700 x √30
= 25742,96 Mpa
219
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
1
Ig coloum = x b x h3
12 1
Igb = 𝑥𝑥 𝑏𝑏 𝑥𝑥 ℎ3
1 12
= x 650 x 6503
12 1
= 𝑥𝑥 350 𝑥𝑥 7003
12
= 14900000000 mm⁴
= 100000000000 mm⁴
Ic = 0,7 Ig coloum
Ib = 0,7 Ig beam
= 0,7 x 14900000000 = 0,7 x 100000000000
= 10430000000 =70000000000
Lbeam = 8000 – 650 = 7350 mm
Lcoloum = 4000- 650 = 3350 mm
𝐸𝐸𝐸𝐸 25742,96 𝑥𝑥 70000000000
=
𝐿𝐿𝐿𝐿 7350
EI 25742,96 x 10430000000
= = 2,452 x 1011
Lc 3350
= 8,015 x 1010
Σ (EI/lc)
• ΨA=
Σ (EI/Lc) • Ψ B = Σ ( EI/Lb)
Σ ( EI/Lb)
= 0,163 = 0,327
220
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
k = 0,615
r = 0,3 x h
= 0,3 x 650 = 195 mm
221
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = 263,88 kN (Max)
= 0,839 m = 839 mm
Ag =bxh
Dicoba ρg = 1,25 %
222
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 587,5 mm = 62,5 mm
600
Cb = 587,5 x ( )
600+350
= 371,052 mm
ab = ß₁ x Cb
= 0,836 x 371,052
= 310,2 mm
Pemeriksaan regangan pada masing-masing tulangan :
Cb−d′ 371,052−62,5
a. Ԑs1’ = 𝑥𝑥 0,003 = 𝑥𝑥 0,003 = 2,49 x 10-3
Cb 371,052
= 1,08 x 10-3
fs2’ = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,08 x 10-3)
= 215,96 MPa < fy = 350
= 215,96 MPa ( dipakai )
As2’ = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
412,5−371,052
c. Ԑs2 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
412,5− 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 3,35 x 10-4
fs2 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 3,35 x 10-4)
= 67 MPa < fy = 350
223
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 67 MPa ( dipakai )
As2 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 2 = 981,75 mm2
587,5−371,052
d. Ԑs1 = 𝑥𝑥 0,003
Cb
587,5 − 371,052
= 𝑥𝑥 0,003
371,052
= 1,75 x 10-3
fs1 = Es’ x Ԑs1’
= 2 x 105 x ( 1,75 x 10-3)
= 350 MPa = fy = 350
= 350 MPa ( dipakai )
As1 = ( ¼ π d2 ) x 2
= ( ¼ x π x 252 ) x 4 = 1963,49 mm2
Cs1 Cs2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 215.96
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 212018.7
∑ Cs1 + Cs2 ( N ) 899240.23
T1 T2
As' ( mm2 ) 1963.49 981.75
fs' / fy (Mpa ) 350 67
As' x ( fs' / fy ) ( N ) 687221.5 65777.25
∑ T1 + T2 ( N ) 752998.75
Pnb = Cc + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x fc’ x ab x b ) + ∑ Cs- ∑ T
= ( 0,85 x 30 x 310,2 x 650 ) + 899240.23 - 752998.75
= 5287806,48 N x 10-3
= 5287,81 kN > 263,88 kN ( keruntuhan tarik )
224
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
𝑃𝑃𝑛𝑛 = 1847,38 kN
Ø Pn = 0,65 x 1847,38
= 1200,79 kN
225
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
226
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
227
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
228
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
229
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
fs=0 fs=0
(Pmax) (Pmax)
fs=0.5fy fs=0.5fy
fs=0 fs=0
fs=0.5fy fs=0.5fy
-1400 1400
Mx ( kNm)
(Pmin) (Pmin)
-4000
230
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
P ( kN)
14000
fs=0
(Pmax)
fs=0.5fy
fs=0
fs=0.5fy
0 14
Mx ( k
(Pmin)
-4000
1. - Pu = 2394,89 Kn
- Mu = 0,574 Knm
2. - Pu = 1440,316 Kn
- Mu = 0,275 Knm
3. - Pu = 500,36 Kn
- Mu =0,466 Knm
NB: titik-titik 1,2,3 yang menyatakan kolom lantai 1-3 masih berada di dalam
diagram interaksi . Maka, dari hasil tersebut dapat disimpulkan bahwa kolom
tersebut memenuhi syarat kapasitas.
231
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
232
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
fs=0 fs=0
(Pmax) (Pmax)
fs=0.5fy fs=0.5fy
fs=0 fs=0
fs=0.5fy fs=0.5fy
1
2
3
-1400 1400
Mx ( kNm)
(Pmin) (Pmin)
-4000
233
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
P ( kN)
14000
fs=0
(Pmax)
fs=0.5fy
fs=0
fs=0.5fy
1
2
3
0 14
Mx ( k
(Pmin)
-4000
1. - Pu = 1253,712 Kn
- Mu = 195 Knm
2. - Pu = 760,668 Kn
- Mu = 253,493 Knm
3. - Pu = 263,88 Kn
- Mu = 221,307 Knm
NB: titik-titik 1,2,3 yang menyatakan kolom lantai 1-3 masih berada di dalam
diagram interaksi . Maka, dari hasil tersebut dapat disimpulkan bahwa kolom
tersebut memenuhi syarat kapasitas.
234
BAB 7
PERENCANAAN
PONDASI
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Mu = 0,574 kNm
ɣ tanah = 16 kN/m²
0,574
= = 0,00023 m
2394,892
L= 8.e
8 . 0,099 = 0,79
Diasumsikan B = 3,75 m
235
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
375 cm
65 cm
118,5 cm d 155 cm
236
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
o Nilai kuat geser 2 arah ditentukan dari nilai terkecil Antara (merujuk SNI
2847 2013 pasal 11.11.2.1 )
2 𝑎𝑎𝑎𝑎 65
o Vc1 = 0,17 �1 + � λ �𝑓𝑓𝑓𝑓 b0 d ,βn = = =1
𝛽𝛽𝛽𝛽 𝑏𝑏𝑏𝑏 65
2
= ( 0,17 �1 + � x 1,00 x √30 x (4 x 1015 ) x 455 ) x 10-3
1
= 5160,22 kN
237
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
𝛼𝛼𝛼𝛼 𝑥𝑥 𝑑𝑑
o Vc2 = 0,083 � + 2 � λ �𝑓𝑓𝑓𝑓 b0 d
𝑏𝑏0
40 𝑥𝑥 365
= ( 0,083 𝑥𝑥 � + 2 � x 1,00 x √30 x (4 x 1015 ) x 455) x 10-3
(4 𝑥𝑥 1015 )
= 4699,57 kN
375 cm
½d
65 cm
650 + d = 1015 mm
238
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
204,57 𝑥𝑥 106
= 0,9 x 1000 x 4752
= 1,01
𝑘𝑘
ω = 0,836 - �0,72 − 1,7
𝑓𝑓𝑓𝑓′
1,01
= 0,836 - �0,72 − 1,7
30
= 0,022
fc′
ρ =ω x
fy
30
= 0,022 x
350
= 0,0018
0,85 x f c x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
= 0,004
239
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pemeriksaan d pakai
1
d pakai = h – selimut beton - x diameter tulangan
2
1
= 550 – 75 - x 22
2
= 464 mm
240
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 299,99 kNm
Mr = ∅ 𝑥𝑥 𝑀𝑀𝑀𝑀
= 0,9 x 299,99
= 269,99
Mr = 269,99 kNm > Mu = 204,57 kNm (Ok)
241
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = 2394,892 kN
Kuat tumpu pada dasar kolom
N1 = ∅ ( 0,85 fc A1 )
= ( 0,65 x ( 0,85 x 30 x 650 x 650 )) x 10-3
= 7002,94 kN
Maka N1 > Pu OK
Kuat tumpu pada sisi atas pondasi
𝐴𝐴2 14,0625
� =� = 5,77
𝐴𝐴1 0,4225
242
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
243
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
• PONDASI EXTERIOR
Data Perencanaan
Pu = 1253,712 kN (Max) Kedalaman tanah keras = 2m
Mu = 195,619 kNm
ɣ tanah = 16 kN/m²
195,619
= = 0,156 m
1253,712
L= 8.e
8 . 0,099 = 0,79
• [1] Diasumsikan B x L = 3 m x 3 m
𝑃𝑃𝑃𝑃 𝑃𝑃𝑃𝑃 .𝑒𝑒 .𝑌𝑌
σ maks = + ≤ ϕ tanah = 200 kN/m²
𝐴𝐴 𝐼𝐼
1253,712 1253,712 𝑥𝑥 0,156 𝑥𝑥 ( 0,5 𝑥𝑥 3)
= + 1� 𝑥𝑥 3 𝑥𝑥 3³ ≤ 200
3 𝑥𝑥 3 12
= 182,76 ≤ 200 OK
Diasumsikan B = 3 m
B yang digunakan = 3 m
Ukuran pondasi B= 3 m
L= 3 m
T= 0,35 m (diasumsikan 35cm)
244
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
𝑃𝑃𝑃𝑃 1253,712
o Pult = = 3 𝑥𝑥 3 = 139,3 kN/m2
𝐴𝐴
o Vu1 = Pult x area efektif = 139,3 x ( 0 x 3 ) = 0 kN
o ϕvn = ϕ (0,17 λ �𝑓𝑓𝑓𝑓 bw d )
= 0,75 (0,17 x 1,0 x √30 x 3000 x 269
= 563,57 kN
o ϕvn > Vu1 OK
Tidak ada area geser
300 cm
65 cm
0 cm d 117,5 cm
245
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
o Nilai kuat geser 2 arah ditentukan dari nilai terkecil Antara (merujuk SNI
2847 2013 pasal 11.11.2.1 )
2 𝑎𝑎𝑎𝑎 65
o Vc1 = 0,17 �1 + � λ �𝑓𝑓𝑓𝑓 b0 d ,βn = = =1
𝛽𝛽𝛽𝛽 𝑏𝑏𝑏𝑏 65
2
= ( 0,17 �1 + � x 1,00 x √30 x (4 x 915 ) x 269 ) x 10-3
1
= 2750,19 kN
246
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
𝛼𝛼𝛼𝛼 𝑥𝑥 𝑑𝑑
o Vc2 = 0,083 � + 2 � λ �𝑓𝑓𝑓𝑓 b0 d
𝑏𝑏0
30 𝑥𝑥 269
= ( 0,083 𝑥𝑥 � + 2 � x 1,00 x √30 x (4 x 915 ) x 269) x 10-3
(4 𝑥𝑥 915 )
= 1882,04 kN
300 cm
½d
65 cm
650 + d = 915 mm
247
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
96,16 𝑥𝑥 106
= 0,9 x 1000 x 2752
= 1,41
𝑘𝑘
ω = 0,836 - �0,72 − 1,7
𝑓𝑓𝑓𝑓′
1,41
= 0,836 - �0,72 − 1,7
30
= 0,036
fc′
ρ =ω x
fy
30
= 0,036 x
350
= 0,0031
0,85 x f c x β1 600
ρb = x (600+fy)
fy
= 0,004
248
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pemeriksaan d pakai
1
d pakai = h – selimut beton - x diameter tulangan
2
1
= 350 – 75 - x 22
2
= 264 mm
249
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
= 166,95 kNm
Mr = ∅ 𝑥𝑥 𝑀𝑀𝑀𝑀
= 0,9 x 166,95
= 150,25
Mr = 150,25 kNm > Mu = 96,16 kNm (Ok)
250
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Pu = 1253,712 kN
Kuat tumpu pada dasar kolom
N1 = ∅ ( 0,85 fc A1 )
= ( 0,65 x ( 0,85 x 30 x 650 x 650 )) x 10-3
= 7002,94 kN
Maka N1 > Pu OK
Kuat tumpu pada sisi atas pondasi
𝐴𝐴2 9
� =� = 4,62
𝐴𝐴1 0,4225
251
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
252
Harrys Purnama (201510340311020)
Dede Rizki Alimudin (201510340311049)
Panjang penyaluran
730 730 OK
tulangan tarik (mm)
Panjang penyaluran
300 300 OK
tulangan stek (mm)
253