A. Kompetensi Inti
• KI-1 dan KI-2: Menghayati dan mengamalkan ajaran agama yang dianutnya. Menghayati dan
mengamalkan perilaku jujur, disiplin, santun, peduli (gotong royong, kerjasama, toleran, damai),
bertanggung jawab, responsif, dan pro-aktif dalam berinteraksi secara efektif sesuai dengan
perkembangan anak di lingkungan, keluarga, sekolah, masyarakat dan lingkungan alam sekitar, bangsa,
negara, kawasan regional, dan kawasan internasional”.
• KI 3: Memahami, menerapkan, dan menganalisis pengetahuan faktual, konseptual, prosedural, dan
metakognitif berdasarkan rasa ingin tahunya tentang ilmu pengetahuan, teknologi, seni, budaya, dan
humaniora dengan wawasan kemanusiaan, kebangsaan, kenegaraan, dan peradaban terkait penyebab
fenomena dan kejadian, serta menerapkan pengetahuan prosedural pada bidang kajian yang spesifik
sesuai dengan bakat dan minatnya untuk memecahkan masalah
• KI 4: Mengolah, menalar, dan menyaji dalam ranah konkret dan ranah abstrak terkait dengan
pengembangan dari yang dipelajarinya di sekolah secara mandiri, bertindak secara efektif dan kreatif,
serta mampu menggunakan metode sesuai kaidah keilmuan
Ikhlas
tawakal
Kita sering mendengar kata-kata di ambang batas, hampir habis,
melebihi, limit. Kata – kata tersebut mengandung arti menujun suatu batas,
sesuatu yang dekat tetapi tidak dapat dicapai.
Dalam matematika ambang batas, hampir habis dll cukup disebut
dengan limit. Konsep limit sangatlah penting berkaitann dengan turunan,
barisan dan deret.
TUJUAN PEMBELAJARAN
1. Siswa dapat menjelaskan pengertian limit fungsi secara intuitif
2. Siswa dapat menentukan limit fungsi aljabar dengan menggunakan teorema limit
3. Siswa dapat menentukan limit fungsi aljabar
4. Siswa dapat menjelaskan pengertian limit di tak hingga
5. Siswa dapat menentukan limit fungsi aljabar tak hingga dengan menggunakan teorema
limit
6. Siswa dapat menentukan limit fungsi aljabar tak hingga
Doa Supaya dipercepat Untuk Mengingat dan Memahami
CONTOH
𝑥 2, 𝑥 ≤ 2
1. Jika fungsi f(x) dirumuskan sebagai berikut 𝑓(𝑥) = { tentukan:
2𝑥 − 1, 𝑥 > 2
a. lim − 𝑓(𝑥) b. lim + 𝑓(𝑥) c. lim 𝑓(𝑥) jika ada
x→ 2 x→ 2 x→ 2
Jawab:
𝑥 + 2, 𝑥 ≤ 3
2. Jika fungsi f(x) dirumuskan sebagai berikut 𝑔(𝑥) = { 2 tentukan:
𝑥 − 4, 𝑥 > 3
a. lim − 𝑔(𝑥) b. lim + 𝑔(𝑥) c. lim 𝑔(𝑥) jika ada
x→ 3 x→ 3 x→ 3
Jawab:
a. lim − 𝑔(𝑥) lim −𝑥 + 2 3 + 2 = 5
x→ 3 x→ 3
b. lim + 𝑔(𝑥) lim +𝑥 2 − 4 32 – 4 = 5
x→ 3 x→ 3
c. lim 𝑔(𝑥) = 5
x→ 3
6𝑥, 𝑥 ≤ 2
3. Jika fungsi f(x) dirumuskan sebagai berikut ℎ(𝑥) = { 2 tentukan
𝑥 + 2𝑥 + 4, 𝑥 > 2
lim ℎ(𝑥) jika ada
x→ 2
Jawab:
lim − ℎ(𝑥) lim − 6𝑥 6. 2 = 12
x→ 2 x→ 2
lim + ℎ(𝑥) lim + x2 + 2x + 4 22 + 2. 2 + 4 =12
x→ 2 x→ 2
Karena limit kiri = limit kanan maka lim ℎ(𝑥) = 12
x→ 2
B. TEOREMA LIMIT
Beberapa teorema limit, untuk a bil real
1. 𝑙𝑖𝑚 c = c, c konstanta
𝑥→𝑎 lim 𝑓(𝑥)
𝑓(𝑥) 𝑥→𝑎
6. lim = , 𝑙𝑖𝑚 g(x) ≠0
𝑥→𝑎 𝑔(𝑥) lim 𝑔(𝑥) 𝑥→𝑎
2. 𝑙𝑖𝑚 𝑥 = a 𝑥→𝑎
𝑥→𝑎
7. 𝑙𝑖𝑚 (f(x))n = [𝑙𝑖𝑚 f(x)] n
3. 𝑙𝑖𝑚 (f(x) g(x)) = 𝑙𝑖𝑚 f(x) 𝑙𝑖𝑚 g(x) 𝑥→𝑎 𝑥→𝑎
𝑥→𝑎 𝑥→𝑎 𝑥→𝑎
4. 𝑙𝑖𝑚 k .f(x) = k . 𝑙𝑖𝑚 f(x) 8. 𝑙𝑖𝑚 𝑛√𝑓(𝑥) = 𝑛√𝑙𝑖𝑚 𝑓(𝑥),𝑙𝑖𝑚 > 0,n bil genap
𝑥→𝑎 𝑥→𝑎 𝑥→𝑎 𝑥→𝑎 𝑥→𝑎
1. Nilai 𝑙𝑖𝑚 3 = 3
𝑥→0
2. Nilai 𝑙𝑖𝑚 2𝑥 = 2.𝑙𝑖𝑚 5 = 2. 5 = 10
𝑥→ 5 𝑥→ 5
3. Nilai 𝑙𝑖𝑚 ( 3𝑥 + 9) = 𝑙𝑖𝑚 3𝑥 + 𝑙𝑖𝑚 9 = 3. 𝑙𝑖𝑚 𝑥 + 𝑙𝑖𝑚 9 = 3 (– 4) + 9 = – 3.
𝑥→ −4 𝑥→ −4 𝑥→ −4 𝑥→ −4 𝑥→ −4
2
4. Nilai 𝑙𝑖𝑚 4x2 = 4 𝑙𝑖𝑚 x2 4 (𝑙𝑖𝑚 𝑥) 4. 32 4. 9 = 36
𝑥→3 𝑥→3 𝑥→3
5. Tentukan 𝑙𝑖𝑚 2x3 – 8x =....
𝑥→−1
3
Jawab: 𝑙𝑖𝑚 2x3 – 8x = 𝑙𝑖𝑚 2x3 – 𝑙𝑖𝑚 8x =2 ( 𝑙𝑖𝑚 𝑥) – 8(−1)
𝑥→−1 𝑥→−1 𝑥→−1 𝑥→−1
=2 𝑙𝑖𝑚 x3 – 8 𝑙𝑖𝑚 x = 2(−1)3 + 8 = – 2 + 8 6
𝑥→−1 𝑥→−1
√𝑥 2 +16
6. Tentukan 𝑙𝑖𝑚 =....
𝑥→3 𝑥+2
2
√𝑥 2 +16 𝑙𝑖𝑚 √𝑥 2 +16 √(𝑙𝑖𝑚 𝑥) + 𝑙𝑖𝑚 16
𝑥→3 𝑥→3 𝑥→3
Jawab: 𝑙𝑖𝑚 = =
𝑥→3 𝑥+2 𝑙𝑖𝑚 𝑥+2
𝑥→3
𝑙𝑖𝑚 𝑥 + 𝑙𝑖𝑚 2
𝑥→3 𝑥→3
√𝑙𝑖𝑚 (𝑥 2 +16)
𝑥→3 √(3)2 + 16
= =
𝑙𝑖𝑚 𝑥 + 𝑙𝑖𝑚 2 3+2
𝑥→3 𝑥→3
√𝑙𝑖𝑚 𝑥 2 + 𝑙𝑖𝑚 16
𝑥→3 𝑥→3 √9 +16 √25 5
= = =1
𝑙𝑖𝑚 𝑥 + 𝑙𝑖𝑚 2 5 5 5
𝑥→3 𝑥→3
7. Jika lim 𝑓(𝑥) = 3, lim 𝑔(𝑥) = −5, lim ℎ(𝑥) = 0 tentukan:
x→c x→c x→c
a. lim (2𝑓(𝑥) + 𝑔(𝑥)) d. lim [𝑓(𝑥) + 3 𝑔(𝑥)]2
x→c x→c
b. lim [𝑓(𝑥)]2 − 2𝑔(𝑥) e. lim 𝑓(𝑥). 𝑔(𝑥)
x→c x→c
c. lim [{𝑓(𝑥)}3 + 3 𝑔(𝑥) − 5 ℎ(𝑥)] f. lim
𝑓(𝑥).ℎ(𝑥)
x→c
x→c 2𝑔(𝑥)
Jawab:
a. lim (2𝑓(𝑥) + 𝑔(𝑥))
x→c
= lim 2 𝑓(𝑥) + lim 𝑔(𝑥) = 2. 3 – 5
x→c x→c
= 2. lim 𝑓(𝑥) + (−5) =6–5=1
x→c
b. lim [𝑓(𝑥)]2 − 2𝑔(𝑥)
x→c
2
= [lim 𝑓(𝑥)] − lim 2𝑔(𝑥) = [ 3 ]2 – 2(– 5)
x→c x→c
2
= [lim 𝑓(𝑥)] – 2 lim 𝑔(𝑥) = 9 + 10 19
x→c x→c
CONTOH
1. Nilai 𝑙𝑖𝑚 6 = 6
𝑥→2
𝑥 2 −100 (10)2 −100 0
10. Nilai 𝑙𝑖𝑚 = =0
2. Nilai 𝑙𝑖𝑚 2𝑥 = 2 (– 5) = – 10 𝑥→10 𝑥−1 10−1 9
𝑥→−5
𝑥2 (4)2 16
3. Nilai 𝑙𝑖𝑚 (𝑥 3 − 3𝑥 2 − 4𝑥 + 5) 11. Nilai 𝑙𝑖𝑚 =~
𝑥→4 𝑥−4 4−4 0
𝑥→−2
= (−2)3− 3(−2)2 − 4(−2) + 5
𝑥 4 −3 34 −3 27−3
= −8 – 3. 4 + 8 + 5 12. Nilai 𝑙𝑖𝑚 = (3−3)2 =~
𝑥→3 (𝑥−3)2 (0)2
= −8 – 12 + 4 + 5 – 11
√𝑥 3 +4𝑥 2 +1
4. Nilai 𝑙𝑖𝑚 (2𝑥 − 3)(𝑥 + 1) 13. 𝑙𝑖𝑚
𝑥→0 𝑥→2 √8𝑥
= (2. 0 − 3)(0 + 1) √23 + 4. 22 + 1
=
= (−3)(1) = −3 √8.2
√8+16+1
=
√16
5. Nilai 𝑙𝑖𝑚 (√3𝑥 − 2 + √𝑥 + 3) √25 5
𝑥→6 =
4 4
= (√3. 6 − 2 + √6 + 3)
=√18 − 2 + √9 4𝑥−2
14. Nilai 𝑙𝑖𝑚
𝑥→3 √2𝑥+3+ √2𝑥−2
= √16 + 3 4.3−2
=4+37 =
√2.3+3 + √2.3−2
12−2
=
𝑥 3 −7𝑥 2 +10𝑥+10 √6+3 + √6−2
6. Nilai 𝑙𝑖𝑚 =
10
=
10
10
=2
𝑥→−2 2𝑥 2 −𝑥+6
√9 + √4 3+2 5
(−2)3 −7(−2)2 +10(−2)+10
=
2(−2)2 −(−2)+6
−8+28−20+10 15. Nilai p dari 𝑙𝑖𝑚 x2 + 8x – 5 = 15
= 𝑥→𝑝
8+2+6
10 5 Jawab
= − 𝑙𝑖𝑚 x2 + 8x – 5 = 15
16 8
𝑥→𝑝
p2 + 8p – 5 – 15 = 0
7. Nilai 𝑙𝑖𝑚 (7𝑥 4 − 14)(2𝑥 2 + 1)
𝑥→√2 p2 + 8p – 20 = 0
4 2
= (7(√2) − 14) (2(√2) + 1) (p + 10) (p – 2) = 0
p = – 10 | p = 2
= (7.4 – 14) (2. 2 + 1)
= (28 – 14) (4 + 1) 𝑥 2 −4
= 14. 5 70 16. Tentukan lim =...
x→2 𝑥−2
Jawab
8. Nilai 𝑙𝑖𝑚 (2𝑥 2 − 𝑥)3 𝑥 2 −4 0
𝑥→−2 lim = dicari cara lain
3 x→2 𝑥−2 0
= (2(−2)2 − (−2)) (8 + 2)3
= 1.000 x2 −x−12
17. Tentukan lim
x→4 x−4
𝑥 2 −4𝑥−5 52 −4(5)−5 Jawab
9. Nilai 𝑙𝑖𝑚 =
𝑥→5 2𝑥−5 2(5)−5 x2 −x−12 0
25−20−5 0 lim = dicari cara lain
= =0 x→4 x−4 0
10−5 5
Aktivitas / Diskusi 1
1. Tentukan nilai limit fungsi berikut :
2𝑥 + 3, 𝑥 ≤ 3 2𝑥 + 9, 𝑥 > 2
a. 𝑙𝑖𝑚 𝑓(𝑥) = { 2 b. 𝑙𝑖𝑚 𝑔(𝑥) = {
𝑥→3 𝑥 + 2, 𝑥 > 3 𝑥→−2 𝑥 2 + 1, 𝑥 ≤ 2
2. Tentukan nilai limit fungsi berikut :
𝑥 2 −2𝑥+3 𝑥 3 +7𝑥 2 +10𝑥−5
a. 𝑙𝑖𝑚 3x 2 + 4x - 5 c. lim e. lim
𝑥→1 x→0 3𝑥 x→2 𝑥 2 −𝑥+6
𝑥 2 +3 𝑥−4 49−𝑥 2
b. 𝑙𝑖𝑚 d. lim f. lim
𝑥→−2 𝑥−2 x→4 2𝑥−2 x→3 √𝑥 2 +7+1
3. Biaya produksi dari x unit barang dirumuskan f(x) = 20x+10 (dalam ratusan ribu
𝑓(𝑥)
rupiah) fungsi biaya rata-rata dirumuskan g(x) = , x > 0 . Tentukan lim g(x).
𝑥 x→100
LATIHAN 1
𝑥 − 2, 𝑥 < 4
1. Jika fungsi g(x) = { 2 nilai lim 𝑔(𝑥) = . . . .
𝑥 + 𝑥 − 7, 𝑥 ≥ 4 x→5
A. 0 B. 3 C. 5 D. 23 E. tidak ada
2. Nilai lim 𝑥 3 − 27 = . . . .
x→3
A. 0 B. 1 C. 3 D. 9 E. 27
2
3. Nilai lim 𝑥 − 3𝑥 + 6 = . . . .
x→0
A. – 3 B. – 1 C. 0 D. 3 E. 6
4. Nilai lim √𝑥 2 −9=....
x→5
A. – 4 B. – 3 C. 0 D. 4 E. 5
𝑥 2 −4
5. Nilai lim =... .
x→2 𝑥+3
A. 0 B. 1/5 C. 1 D. 2 E. ∞
𝑥
6. Nilai lim =... .
x→5 𝑥−5
A. 0 B. 1/5 C. 1 D. 5 E. ∞
𝑥−2
7. Nilai 𝑙𝑖𝑚 =. . . .
𝑥→2 √5x−1
A. 0 B. 1/3 C. ½ D. 2 E. ∞
𝑥 2 + 𝑥 + 12
8. Nilai lim =... .
x→2 𝑥+7
A. – 2 B. – 1 C. 0 D. 2 E. ∞
2𝑥−3
9. Nilai lim =....
x→5 𝑥 2 −4𝑥+1
6 7 7
A. 0 B. C. D. E. ∞
7 6 5
1 (2𝑓(𝑥)−𝑔(𝑥))2
10. Diketahui lim 𝑓(𝑥) = 3, lim 𝑔(𝑥) = 5, lim ℎ(𝑥) = , nilai lim =...
x→0 x→0 x→0 2 x→0 ℎ(𝑥)
A. ½ B. 2 C. 4 D. 8 E. 16
Doa Supaya dipercepat Untuk Mengingat dan Memahami
PERTEMUAN 2
Allahumma Faqqihni Fiddiin
Wa’allimnii Attakwiil
2. Faktorisasi
𝑔(𝑥) 𝑔(𝑎) 0
Jika f(x) = dengan subtitusi langsung diperoleh = , maka g(x) dan h(x)
ℎ(𝑥) ℎ(𝑎) 0
0
difaktorkan terlebih dulu sehingga dapat disederhanakan maka diperoleh f(x) ,
0
selanjutnya perhitungan limit dilakukan dengan cara subtitusi.
CONTOH
𝑥2 +𝑥−12 (𝑥 2 − 8)(2𝑥−4)+(𝑥2 −2𝑥)(𝑥−2)
1. Tentukan lim =... = lim ( (𝑥−2) (2𝑥−4)
)
x→3 𝑥−3 x→2
JAWAB 2𝑥 3 −4x2 −16𝑥+32+𝑥 3 −2x2 −2x2 +4𝑥
= lim ( (𝑥−2) (2𝑥−4)
)
𝑥2 +𝑥−12 (3)2 +3−12 0 x→2
lim =
3−3
= dicari cara
0 3𝑥 3 −8x2 −12𝑥+32
x→3 𝑥−3 = lim ( )
x→2 (𝑥−2) (2𝑥−4)
lain
(𝑥−2)(3𝑥2 −2𝑥−16) 0
𝑥2 +𝑥−12 (𝑥+4).(𝑥−3) = lim ( ) = dicari cara lain
lim = lim x→2 (𝑥−2) (2𝑥−4) 0
x→3 𝑥−3 x→3 𝑥−3
(3𝑥2 −2𝑥−16)
= 𝑙𝑖𝑚 𝑥 + 4 = 3 + 4 = 7 = lim ( (2𝑥−4)
)
𝑥→3 x→2
3. 22 −2.2−16 12−4−16 −8
= = ~
x2 +x−6 2.2−4 4−4 0
2. Tentukan lim =... Atau
x→2 x2 +3x−10
JAWAB 𝑥 2− 8 𝑥2 −2𝑥
lim ( + )
x2 +x−6 22 +2−6 0 x→2 𝑥−2 2𝑥−4
lim = = dicari cara 𝑥2− 8 𝑥2 −2𝑥
x→2 x2 +3x−10 22 +3.2−10 0
= lim + lim
lain x→2 𝑥−2 x→2 2𝑥−4
x2 +x−6 (𝑥+3)(𝑥−2) 4− 8 𝑥2 −2𝑥
lim = lim = + lim
2−2 x→2 2𝑥−4
x→2 x2 +3x−10 x→2 (x+5)(x−2)
−8 x (𝑥−2)
(𝑥+3) 2+3 5 = + lim
= lim = 0 x→2 2(x−2)
x→2 (x+5) 2+5 7
x
=~+ lim
x→2 2
𝑥 2 −16 =~+1 = ~
3. Tentukan lim = ….
x→4 𝑥−4
𝑥2 +𝑎𝑥+𝑏 1
JAWAB 6. Tentukan nilai 2a + b dari lim =
x→3 14𝑥−42 2
𝑥 2 −16 (4)2 −16 0
lim = = dicari cara lain JAWAB
x→4 𝑥−4 4−4 0
𝑥2 +𝑎𝑥+𝑏 1
𝑥 2 −16 (𝑥+4).(𝑥−4) lim =
lim = lim x→3 14𝑥−42 2
x→4 𝑥−4 x→4 𝑥−4
𝑥2 +𝑎𝑥+𝑏 1 0
= 𝑙𝑖𝑚 𝑥 + 4 = 4 + 4 = 8 lim = disubtitusi langsung =
𝑥→4 x→3 14(𝑥−3) 2 0
9+3𝑎+𝑏 0
x3 −x2 −6x
= 9 + 3a + b = 0
14(3−3) 0
4. Tentukan lim =...
x→3 x−3 b = – 3a – 9
JAWAB Difaktorkan Supaya mempunyai nilai ½
x3 −x2 −6x 0
lim = dicari cara lain 𝑥2 +𝑎𝑥−3𝑎−9 1
x→3 x−3 0 lim =
x→3 14(𝑥−3) 2
x3 −x2 −6x
= lim 𝑥2 − 9+ 𝑎𝑥−3𝑎 1
x→3 x−3 lim =
x→3 14(𝑥−3) 2
x(x2 −x−6)
= lim 𝑥2 − 9 𝑎𝑥−3𝑎 1
x→3 x−3 lim + lim =
𝑥 (𝑥−2)(𝑥−3) x→3 14(𝑥−3) x→3 14(𝑥−3) 2
= lim (𝑥−3)(𝑥+3) 𝑎(𝑥−3) 1
x→3 x−3 lim + lim =
x→3 14(𝑥−3) x→3 14(𝑥−3) 2
= lim 𝑥 (𝑥 − 2) = 3 (3 – 2) = 3. 1 = 3 (𝑥+3) 𝑎 1
x→3 lim + lim =
x→3 14 x→3 14 2
𝑥 2− 8 𝑥2 −2𝑥 (3+3) 𝑎 1
5. Tentukan lim ( + )=... + =
x→2 𝑥−2 2𝑥−4 14 14 2
JAWAB 6 + a = ½ (14)
𝑥2− 8 𝑥2 −2𝑥 6+a=7
lim ( + )
x→2 𝑥−2 2𝑥−4 a=1
𝑥 2− 8 𝑥2 −2𝑥 b = – 3a – 9 – 3(1) – 9 = – 12
= lim ( + )
x→2 𝑥−2 2𝑥−4
2a + b 2(1) – 12 = – 10
𝑝𝑥3 − 8𝑞
7. Tentukan nilai 2p – q dari lim =3
x→2 𝑥2 −4
JAWAB
Subtitusi penyebut lim 𝑥2 − 4 = 22 – 4 = 0 supaya nilai limitnya ada maka pembilang = 0
x→2
lim px3 − 8q = 0 𝑝(𝑥3 − 8)
𝑝 (22 + 2.2 + 4)
x→2 lim (𝑥−2)(𝑥+2)
=3 2+2
=3
x→2
p.23 – 8q = 0 𝑝 (𝑥−2)(𝑥2 +2𝑥+4) p (12) = 3. 4
8p – 8q = 0 lim (𝑥−2)(𝑥+2)
=3 12p = 12
x→2
8p = 8q p = q 𝑝 (𝑥−2)(𝑥2 +2𝑥+4) p = 1,
𝑝𝑥3 − 8𝑞 lim =3
lim =3 x→2 (𝑥−2)(𝑥+2) p=qq=1
x→2 𝑥2 −4 𝑝 (𝑥2 +2𝑥+4)
𝑝𝑥3 − 8𝑝 lim =3 2p – q = 2. 1 – 1 = 1
lim 2 = 3 x→2 𝑥+2
x→2 𝑥 −4
Aktivitas / Diskusi 2
𝑥 2 +(3−𝑝)𝑥−3𝑝
2. Nilai lim = ….
x→ 𝑝 𝑥−𝑝
LATIHAN 2
x3 −1
1. Nilai lim =... .
x→ 1 𝑥 2 −5𝑥+4
A. – 1 B. 1 C. 2 D. 2,5 E. 3
x3 −8
2. Nilai lim 2 =....
x→ 2 x +𝑥−6
A. ¾ B. 5/12 C. 4/3 D. 12/5 E.6
9𝑥 3 +5𝑥 2 −10𝑥
3. Nilai lim = ....
x→ 0 3𝑥 2 −2𝑥
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 E. 5
(3𝑥−1)2 −4
4. Nilai lim =... .
x→ 1 𝑥 2 +4𝑥−5
A. 0 B. 1 C. 2 D. 4 E. 8
2
(𝑥 2 − 𝑥−6)
5. Nilai lim (𝑥+2)2
=....
x→ − 2
A. 25 B. 5 C. 0 D. – 5 E. – 25
𝑥 3 −1
6. Nilai lim (𝑥−1)2 =... .
x→ 1
A. 0 B. 1 C. 3/2 D. 3 E. ∞
2 1
7. Nilai lim ( − )=... .
x→ 1 𝑥 2 −1 𝑥−1
A. 1 B. ½ C. 1/3 D. – ½ E. – 1/3
6 2
8. Nilai lim ( − ) =... .
x→ 2 𝑥 2 −𝑥−2 𝑥−2
A. ∞ B. 2 C. 1/3 D. – 2/3 E. – 1
Doa Supaya dipercepat Untuk Mengingat dan Memahami
CONTOH
𝑥−1 9− 𝑥2
1. Tentukan lim =... 5. Tentukan lim =...
x→1 √𝑥−1 x→3 4− √7+𝑥2
JAWAB JAWAB
𝑥−1 𝑥−1 √𝑥+1
lim = lim ( ).( ) 9− 𝑥2
x→1 √𝑥−1 x→1 √𝑥−1 √𝑥+1 lim
x→3 4− √7+𝑥2
(𝑥−1).(√𝑥+1)
= lim 9− 𝑥2 (4 + √7+𝑥2 )
x→1 𝑥−1
= lim 𝑥
= lim (√𝑥 + 1) x→3 4 − √7+𝑥2 (4 + √7+𝑥2 )
x→1
= √1 + 1 (9− 𝑥2 ) (4 + √7+𝑥2 )
= lim
=1+1 2 x→3 (9− 𝑥2 )
= lim (4 + √7 + 𝑥2 )
𝑥 2 −8𝑥−9 x→3
2. Tentukan 𝑙𝑖𝑚 =... 2
𝑥→9 √𝑥−3 = (4 + √7 + 3 )
JAWAB
𝑥 2 −8𝑥−9 𝑥 2 −8𝑥−9 √𝑥+3
= 4 + √7 + 9
𝑙𝑖𝑚 = 𝑙𝑖𝑚 ( )×( ) = 4 + √16
𝑥→9 √𝑥−3 𝑥→9 √𝑥−3 √𝑥+3
= 𝑙𝑖𝑚
(𝑥−9)(𝑥+1).(√𝑥+3) =4+4=8
𝑥→9 𝑥−9
= 𝑙𝑖𝑚 (x+1).(√𝑥 + 3) 𝑥2 −16𝑥
𝑥→9 6. Tentukan lim =...
x→16 4− √𝑥
= (9+1).(√9 + 3) JAWAB
= 10 . 6 60 𝑥2 −16𝑥
lim
x→16 4− √𝑥
2𝑥−6
3. Tentukan 𝑙𝑖𝑚 =... (𝑥2 −16𝑥) (4 + √𝑥)
𝑥→3 3− √3x = lim 𝑥
x→16 (4 − √𝑥) (4 + √𝑥)
JAWAB 𝑥(𝑥−16)(4 + √𝑥)
2𝑥−6 (2𝑥−6) (3+√3x) = lim
𝑙𝑖𝑚 = 𝑙𝑖𝑚 𝑥 x→16 (16 − 𝑥)
𝑥→3 3−√3x 𝑥→3 (3−√3x) (3+√3x) 𝑥(𝑥−16)(4 + √𝑥)
(2𝑥−6)(3+√3x) = lim
= 𝑙𝑖𝑚 x→16 −(𝑥−16)
𝑥→3 9 −3𝑥 𝑥(4 + √𝑥)
= lim
x→16 −1
2(𝑥−3)(3+√3x) 16 (4 + √16)
= 𝑙𝑖𝑚 =
𝑥→3 −3(𝑥−3) −1
2(3+√3x) 16 (8)
= 𝑙𝑖𝑚 =
−1
𝑥→3 −3
2(3+√9) = – 128
=
−3
2(3+3) 12 4𝑥
= –4 7. Tentukan lim =
−3 −3 x→0 √1−2x − √1 +2x
JAWAB
𝑥+2 4𝑥
4. Tentukan lim =... lim
x→ −2 √𝑥2 −4 x→0 √ 1−2x − √1 +2x
JAWAB 4𝑥 (√1−2x + √1 +2x)
= lim 𝑥
𝑥+2 𝑥+2 √𝑥2 −4 x→0 (√1−2x − √1 +2x) (√1−2x + √1 +2x)
lim = lim 𝑥 4𝑥 (√1−2x + √1 +2x)
x→ −2 √𝑥2 −4 x→ −2 √𝑥2 −4 √𝑥2 −4 = lim
x→0 (1−2x)−(1+2𝑥)
(𝑥+2)√𝑥2 −4
= lim 4𝑥 (√1−2x + √1 +2x)
x→ −2 𝑥2 −4 = lim
x→0 − 4𝑥
(𝑥+2)√𝑥2 −4
= lim = lim − (√1 − 2x + √1 + 2x)
x→ −2 (𝑥+2)(𝑥−2) x→0
√ 𝑥2 − 4 = −(√1 − 2.0 + √1 + 2.0)
= lim
x→ −2 (𝑥−2)
= −(√1 + √1 )0
√(−2)2 −4
√0 = – (1 + 1)
= = =0
−2−2 −4 =–2
𝑥−3 𝑎𝑥−2𝑎
8. Tentukan lim =... 9. Jika lim ( ) = 4 maka nilai a = . .
x→3 √𝑥+4 − √2𝑥+1 x→2 √2𝑥−𝑥
JAWAB JAWAB
𝑥−3 𝑎𝑥−2𝑎
lim lim ( ) =4
x→3 √𝑥+4 − √2𝑥+1 x→2 √2𝑥−𝑥
𝑥−3 (√𝑥+4 + √2𝑥+1)
= lim 𝑥 lim
(𝑎𝑥−2𝑎)
𝑥
(√2𝑥+𝑥)
=4
x→3 √𝑥+4 − √2𝑥+1 (√𝑥+4 + √2𝑥+1)
x→2 (√2𝑥−𝑥) (√2𝑥+𝑥)
(𝑥−3)(√𝑥+4 + √2𝑥+1)
= lim 𝑎(𝑥−2)(√2𝑥+𝑥)
x→3 (𝑥+4) − (2𝑥+1) lim =4
(𝑥−3)(√𝑥+4 + √2𝑥+1) x→2 2𝑥 − 𝑥2
= lim (−𝑥+3) 𝑎(𝑥−2)(√2𝑥+𝑥)
x→3 lim =4
(𝑥−3)(√𝑥+4 + √2𝑥+1) x→2 −𝑥(𝑥−2)
= lim 𝑎(√2𝑥+𝑥)
x→3 −(𝑥−3)
(√𝑥+4 + √2𝑥+1)
lim =4
x→2 −𝑥
= lim
x→3 −1 𝑎(√2. 2+2)
(√3+4 + √2.3+1) = 4 𝑎(√4 + 2) = – 8
−2
=
−1 𝑎(2 + 2) = – 8
= – (√7 + √7) 4a = – 8 a = – 2
= – 2√7
AWAB
Aktivitas / Diskusi 3
1. Tentukan nilai:
16− 𝑥 2 𝑥 2𝑥−2
a. lim c. lim e. lim
x→4 5− √𝑥 2 +9 x→ 0 √1+6𝑥− √1−6𝑥 x→1 √𝑥+3− √5−𝑥
𝑥−1 4𝑥 𝑥−2
b. lim d. lim f. lim
x→1 √5𝑥−4 − √𝑥 x→ 0 √1+2𝑥− √1−2𝑥 x→2 √3𝑥 2 +8𝑥−3−√4𝑥 2 +9
𝑥 2 −9
2. Tentukan nilai lim .
x→−3 √3−2𝑥− √15+2𝑥
LATIHAN 3
𝑥 2 −49
1. Nilai lim =... .
x→ 7 2− √𝑥−3
A. – 56 B. – 28 C. 14 D. 28 E. 56
𝑥−7
2. Nilai lim = ... .
x→ 7 √𝑥+2−3
A. – 6 B. 0 C. 1 D. 2 E. 6
𝑥−1
3. Nilai lim = ... .
x→ 1 √2𝑥−1− √3𝑥−2
A. – 2 B. 0 C. 1 D. 2 E. 2/3
𝑥 2 −𝑥−6
4. Nilai lim = ... .
x→ 3 4− √5𝑥+1
A. – 8 B. – 6 C. 6 D. 8 E. ∞
48−3𝑥 2
5. Nilai lim =... .
x→ 4 5−√𝑥 2 +9
A. – 30 B. 0 C. 5 D. 30 E. ∞
4. Mengalikan Faktor Lawan Pembilang
Bentuk
√𝑎 √𝑎 √𝑎 𝑎 ± √𝑏 𝑎 ± √𝑏 𝑎 ∓ √𝑏
➢ 𝑥 ➢ 𝑥
𝑏 𝑏 √𝑎 𝑐 𝑐 𝑎 ∓ √𝑏
√𝑎 ± 𝑏 √𝑎 ± 𝑏 √𝑎 ∓ 𝑏 √𝑎 ± √𝑏 √𝑎 ± √𝑏 √𝑎 ∓ √𝑏
➢ 𝑥 ➢ 𝑥
𝑐 𝑐 √𝑎 ∓ 𝑏 𝑐 𝑐 √𝑎 ∓ √𝑏
CONTOH
1. Tentukan nilai lim
1−√𝑥
=... JAWAB
x→ 1 1−𝑥 2 (2x−3√x+1)(√x−1)
JAWAB lim (x−1)2
x→ 1
1−√𝑥 (1−√𝑥) (1+√𝑥) (2x−√x−2√𝑥+1)(√x−1)
lim = lim 𝑥 = lim
x→ 1 1−𝑥 2 x→ 1 (1−𝑥 2 ) (1+√𝑥) x→ 1 ((√x+1) (√x−1))
2
1−𝑥
= lim ((2x−√x)−(2√𝑥−1))(√x−1)
x→ 1 (1−𝑥)(1+𝑥)(1+√𝑥) = lim 2
1 x→ 1 ((√x+1) (√x−1))
= lim
x→ 1 (1+𝑥)(1+ √𝑥)
(√x(2√x−1)−(2√𝑥−1))(√x−1)
1 1 1
= = lim 2 2
(1+1)(1+√1) (2)(2) 4 x→ 1 (√x+1 ) (√x−1)
((2√x−1)(√𝑥−1))(√x−1)
1−√𝑥+1
= lim 2 2
x→ 1 (√x+1 ) (√x−1)
2. Tentukan nilai lim
x→ 0 𝑥 2 −𝑥 (2√x−1)
JAWAB = lim 2
x→ 1 (√x+1 )
1−√𝑥+1 (1−√𝑥+1) (1+√𝑥+1)
lim 2 = lim (𝑥 2 𝑥 (2√1−1) 2−1 1
x→ 0 𝑥 −𝑥 x→ 0 −𝑥) (1+√𝑥+1) = 2 (2)2
(√1+1 ) 4
1−(𝑥+1)
= lim
x→ 0 𝑥(𝑥−1 )(1+√𝑥+1)
−𝑥 √2𝑥−2−2
= lim 6. Tentukan nilai lim
x→ 0 𝑥(𝑥−1 )(1+√𝑥+1) x→3 √3𝑥−3
−1 JAWAB
= lim
x→ 0 (𝑥−1 )(1+√𝑥+1) √2𝑥−2−2
−1 −1 −1 lim
= = ½ x→3 √3𝑥−3
(0−1 )(1+√0+1) (−1 )(1+√1) (−1 )(2)
(√2𝑥−2−2) (√2𝑥−2 + 2) (√3𝑥+3)
= lim 𝑥 𝑥
x→3 (√3𝑥−3) (√2𝑥−2 + 2) (√3𝑥+3)
√2+𝑥−√2−𝑥
3. Tentukan nilai lim =... ((2𝑥−2)−4) (√3𝑥+3)
x→ 0 𝑥 = lim (3𝑥−9)
𝑥
JAWAB x→3 (√2𝑥−2 + 2)
(√2+𝑥−√2−𝑥) √2+𝑥+√2−𝑥) (2𝑥−6) (√3𝑥+3)
= lim ×( ) = lim ( 𝑥
x→ 0 𝑥 √2+𝑥+√2−𝑥) x→3 3𝑥−9) (√2𝑥−2 + 2)
(2+𝑥)−(2−𝑥) 2(𝑥−3) (√3𝑥+3)
= lim = lim 𝑥
x→ 0 𝑥(√2+𝑥+√2−𝑥) x→3 3(𝑥−3) (√2𝑥−2 + 2)
2𝑥
= lim 2 (√3𝑥+3)
x→ 0 𝑥(√2+𝑥+√2−𝑥) = lim .
2 x→3 3 (√2𝑥−2 + 2)
= lim 2 (√3.3+3) 2 (3+3) 2 (6)
(
x→ 0 √ 2+𝑥+ √2−𝑥)
2 = . . . (4) 1
3 (√2.3−2 + 2) 3 (√4 + 2) 3
=
(√2+0+√2−0)
2 2 1 1
= √2 7. Tentukan nilai p – 2q dari
(√2+√2) 2√2 √2 2
√𝑝𝑥+𝑞− 3
lim =4
x→0 2𝑥
√2+𝑥−√2𝑥
4. Tentukan nilai lim =… JAWAB
x→ 2 𝑥−2
√𝑝(0)+𝑞− 3 0
JAWAB Subtitusi: =
2 .0 0
(√2+𝑥−√2𝑥) (√2+𝑥+√2𝑥)
= lim (𝑥−2)
× √𝑝(0) + 𝑞 − 3 = 0
x→ 2 (√2+𝑥+√2𝑥)
= lim
2+𝑥−2𝑥 √𝑞 − 3 = 0 √𝑞 = 3 q = 9
x→ 2 (𝑥−2)(√2+𝑥+√2𝑥) Kali sekawan:
(2−𝑥) √𝑝𝑥+9− 3 √𝑝𝑥+9+3
= lim lim 𝑥 =4
x→ 2 (𝑥−2)(√2+𝑥+√2𝑥) x→0 2𝑥 √𝑝𝑥+9+3
−(𝑥−2) 𝑝𝑥+9−9
= lim (𝑥−2)( lim =4
x→ 2 √2+𝑥+√2𝑥) x→0 2𝑥(√𝑝𝑥+9+3)
−1 𝑝
= lim lim =4
x→ 2 (√2+𝑥+√2𝑥) x→0 2(√𝑝𝑥+9+3)
𝑝
=
−1
−1
−1 =4
(√2+2+√2.2) 2+2 4 2(√𝑝(0)+9+3)
𝑝 𝑝
= 4 2(3+3) = 4
2(√9+3)
5. Tentukan nilai lim
(2x−3√x+1)(√x−1) p = 4. 2. 6 48
(x−1)2
x→ 1 p – 2q = 48 – 2.9 48 – 18 30
WAB
Aktivitas / Diskusi 4
1. Tentukan nilai:
√𝑥−1 1−√𝑥 2 +1 √3𝑥−2−√𝑥
a. lim c. lim e. lim
x→1 𝑥−1 x→ 0 𝑥2 x→1 3𝑥−3
√2𝑥+5−√𝑥+7
2. lim = ….
x→ 2 √3𝑥−4−√𝑥
√𝑥−𝑝𝑥−𝑞 5
3. Jika lim = maka nilai 2p + q = ….
x→ 4 𝑥−4 4
latihan 4
√𝑥−3
1. Nilai lim = ... .
x→ 9 𝑥 2 −81
1 1
A. 216 B. 108 C. 0 D. E.
216 108
4− √5𝑥−4
2. Nilai lim =... .
x→ 4 𝑥−4
5 5 5 5
A. − B. − C. 0 D. E.
4 8 8 4
3− √𝑥 2 −7
3. Nilai lim = ... .
x→ 4 𝑥 2 −2𝑥−8
2 1 2
A. 2 B. 1 C. − D. − E. −
3 8 9
√𝑥+4− √2𝑥+1
4. Nilai lim = ... .
x→ 3 𝑥−3
1 1 1 1
A. − √7 B. − √7 C. 0 D. √7 E. √7
2 14 7 4
√3𝑥+4−√𝑥+2
5. Nilai lim = ... .
x→ −1 𝑥 2 −1
A. – 2 B. – 1 C. – ½ D. 1 E. 2
1 1
6. Nilai lim ( − 1) = . . . .
x→ 0 𝑥 √𝑥+1
A. – ¼ B. – ½ C. 1/4 D. ½ E. 4
√𝑥−2
7. Nilai lim =. .. .
x→ 4 √2𝑥−4−2
A. – ½ B. 0 C. ½ D. 2 E. ∞
PERTEMUAN 4
3𝑥 4 −2𝑥 3 +6
4. Nilai lim
x→ ∞ 𝑥 3 + 𝑥 2 −𝑥−2
JAWAB
3𝑥4 2𝑥3 6 2 6 2 6
3𝑥 4 −2𝑥 3 +6 − 4+ 4 3− + 4 3− + 4 3
𝑥4 𝑥 𝑥 𝑥 𝑥 ∞ ∞
lim lim 3 𝑥2 𝑥
lim 1 1 1 2 1 1 1 2 =∞
x→ ∞ 𝑥 3 + 𝑥 2 −𝑥−2 x→ ∞ 𝑥
+ − −
2 x→ ∞ 𝑥 + 2 − 3 − 𝑥4 ∞
+ 2− 3 −
∞4
0
𝑥4 𝑥4 𝑥4 𝑥4 𝑥 𝑥 ∞ ∞
3𝑥 2𝑥
5. Nilai lim ( − 𝑥+1)
x→ ∞ 𝑥−1
JAWAB
3𝑥 2𝑥 3𝑥 (𝑥+1)−2𝑥 (𝑥−1) 3𝑥 2 +3𝑥−2𝑥2 +2𝑥 𝑥 2 +5𝑥
lim ( − ) lim ( ) lim ( ) lim ( )
x→ ∞ 𝑥−1 𝑥+1 x→ ∞ (𝑥−1)(𝑥+1) x→ ∞ 𝑥2 −1 x→ ∞ 𝑥2 −1
𝑥2 5𝑥 5 5
+ 2 1+𝑥 1+∞ 1+0
𝑥2
lim (𝑥2 𝑥
) lim ( 1) 1 =1
x→ ∞ 1
− 2 x→ ∞ 1− 2 1− 1−0
𝑥2 𝑥 𝑥 ∞2
3 8𝑥 2+1
7. Nilai lim √
x→ ∞ 𝑥 2 +1
JAWAB
8𝑥2 1 1 1
8𝑥 2 +1
3 3 8𝑥 2 +1 3 + 2 3 8+ 2 3 8+ 3 8+0
𝑥2 ∞2 3
lim √ 2 √ lim 2 √ lim 𝑥2
𝑥
1
√ lim 𝑥
1 √ 1 √ √8 = 2
x→ ∞ 𝑥 +1 x→ ∞ 𝑥 +1 x→ ∞ + x→ ∞ 1 + 2 1+ 2 1+0
𝑥2 𝑥2 𝑥 ∞
2𝑥−1
8. Nilai lim ,x>0
x→ ∞ √𝑥 2 +𝑥
JAWAB
1 1 1 1
2𝑥−1 𝑥(2− ) 𝑥(2− ) (2− ) (2− ) (2−0) 2
𝑥 𝑥 𝑥 ∞
lim lim lim lim =1
x→ ∞ √𝑥 2 +𝑥 x→ ∞ √𝑥 2 (1+ 1) x→ ∞ 𝑥( √(1+ 1)) x→ ∞ √(1+ 1) 1
√(1+ ) √(1+0) 1
𝑥 𝑥 𝑥 ∞
2𝑥 2 2 2
2𝑥 −2 − 1− 𝑥 1− ∞ 1−0
2𝑥 2𝑥
9. Nilai lim lim 2𝑥 3 3 lim
3
2
2
=1
x→ ∞ 2𝑥 +3 x→ ∞ 1+2𝑥
x→ ∞ 𝑥 + 𝑥 1+ ∞ 1+0
2 2 2
2 2𝑥 1 1 1
4𝑥 +1 22𝑥 +1 + 1 + 2𝑥 1 + 2∞ 1+0
22𝑥 22𝑥 2 2
10. Nilai lim lim 7 2𝑥 7lim 1 lim 7 1 =∞
x→ ∞ 7+ 2𝑥 x→ ∞ 7+ 2𝑥 x→ ∞ 2𝑥 + 2𝑥 x→ ∞ 2𝑥 + 2𝑥 + ∞ 0 +0
2 2 2 22∞ 2
- 1
Aktivitas / Diskusi 5
1. Tentukan nilai:
8+4𝑥−4𝑥 2 (2−𝑥) (𝑥 2 + +4𝑥+1) 4𝑥 2 +2𝑥
a. lim d. lim g. lim
x→ ∞ 2𝑥 2 +2𝑥−2 x→ ∞ 8− 𝑥 3 x→ ∞ √2𝑥 2 −2𝑥
LATIHAN 5
1. Nilai 𝑙𝑖𝑚 3x 2 + 4x – 5 = . . . .
𝑥→∞
A. – 5 B. 0 C. 3 D. 4 E. ∞
(𝑥 2 +3)
2. Nilai lim =... .
x→ ∞ (𝑥−2)2
A. – 3 B. – 2 C. 0 D. 1 E. 3/2
(2𝑥−3) (𝑥 3 −1)
3. Nilai lim =. . . .
x→ ∞ 𝑥 2 +2𝑥
A. – 3 B. – 2 C. 2 D. 3 E. ∞
(1−2𝑥)3
4. Nilai lim (𝑥−1) (2𝑥2 =. . . .
x→ ∞ −𝑥+1)
A. – 4 B. – 2 C. 0 D. 4 E. ∞
𝑥2 𝑥2
5. Nilai lim − =... .
x→ ∞ 2𝑥−1 2𝑥+1
A. 0 B. 1/4 C. ½ D. 1 E. 2
5𝑥 3
6. Nilai lim
x→ ∞ √𝑥 6 +1
A. ∞ B. 0 C. 1/5 D. 1 E. 5
PERTEMUAN 5
CONTOH
1. Tentukan lim √𝑥 + 5 − √𝑥 + 3
x→ ∞
JAWAB
2
lim √𝑥 + 5 − √𝑥 + 3
x→ ∞ lim √𝑥
(√𝑥+5+√𝑥+3) x→ ∞ √1 + 5 +√1 + 3
lim (√𝑥 + 5 − √𝑥 + 3) × 𝑥 𝑥
x→ ∞ (√𝑥+5+√𝑥+3) 2
lim
(𝑥+5)−(𝑥+3) √∞
5 3
x→ ∞ √𝑥+5+√𝑥+3 √1 + +√1 + ∞
∞
2
lim 0
x→ ∞ √𝑥 + 5 + √𝑥 + 3
2 √1+0+ √1+0
0
lim √𝑥
x→ ∞ √𝑥 + 5 + √𝑥 + 3 1+1
√𝑥
2
√𝑥
0
lim √𝑥
x→ ∞ √𝑥 + 5 +√𝑥 + 3
𝑥 𝑥 𝑥 𝑥
JAWAB : CARA 1
19
−24 +
lim (3𝑥 − 4) − √9𝑥 2 − 3 = lim 𝑥
x→ ∞
x→ ∞ (3𝑥−4) +√9𝑥2−3
(3𝑥−4)+ (√9𝑥 2 −3)
=x→
lim (3𝑥 − 4) − (√9𝑥 2 − 3) 𝑥 𝑥 𝑥2
∞ (3𝑥−4)+ (√9𝑥 2 −3) 19
−24 +
𝑥
(3𝑥−4)2 − (9𝑥 2 −3) = lim
= lim (3𝑥−4)+ (√9𝑥 2−3)
x→ ∞ 3 − 4 +√9− 3
x→ ∞ 𝑥 𝑥2
19
9𝑥 2 −24𝑥+16 − 9𝑥 2+3 −24 +
= lim = ∞
x→ ∞ (3𝑥−4)+ (√9𝑥 2 −3) 4 3
−24𝑥 +19 3 − +√9− 2
∞ ∞
= lim −24 + 0
x→ ∞ (3𝑥−4)+ (√9𝑥 2−3) =
−24𝑥 +19 3 − 0 +√9−0
= lim 𝑥 −24
x→ ∞ (3𝑥−4)+ (√9𝑥2 −3) = – 4
3+3
𝑥
19
−24 +
𝑥
= lim
x→ ∞ (3𝑥−4) (√9𝑥2 −3)
+
𝑥 𝑥
JAWAB : CARA 2
lim 3𝑥 − 4 − √9𝑥 2 − 3
x→ ∞
= lim √(3𝑥 − 4)2 − √9𝑥 2 − 3
x→ ∞
= lim √9𝑥 2 − 24𝑥 + 16 − √9𝑥 2 − 3
x→ ∞
(√9𝑥 2 −24𝑥+16) +( √9𝑥 2 −3)
= lim ((√9𝑥 2 − 24𝑥 + 16) − (√9𝑥 2 − 3)) 𝑥
x→ ∞ (√9𝑥 2 −24𝑥+16) +( √9𝑥 2 −3)
5𝑥+2
10. Tentukan lim =
x→ ∞ √𝑥 2 +3 − √4𝑥 2 +7𝑥
JAWAB: pangkat tertingginya adalah x atau √𝑥 2
5𝑥+2 2
lim 5+
𝑥
x→ ∞ √𝑥 2 +3 − √4𝑥 2 +7𝑥 = lim
5𝑥+2 x→ ∞ (√(1+ 3 ) − √(4+7))
= lim 𝑥2 𝑥
x→ ∞ √𝑥 2 (1+ 3 ) − √𝑥 2 (4+7) 2
𝑥2 𝑥 5+
∞
5𝑥+2 =
= lim 3 7
(√(1+ 2) − √(4+ ))
x→ ∞ 𝑥√(1+ 3 ) − 𝑥√(4+7) ∞ ∞
𝑥2 𝑥 5+0
5𝑥+2 =
= lim (√(1+0) − √(4+0))
x→ ∞ 𝑥(√(1+ 3 ) − √(4+7))
𝑥2 𝑥 5
5𝑥+2
= (√1 − √4)
= lim 𝑥 5 5
x→ ∞ 𝑥(√(1+ 3 ) − √(4+7)) = =–5
2
1−2 −1
𝑥 𝑥 𝑥
11. Sebuah pabrik sarung tangan, setiap pekerja dapat membuat sarung tangan x unit
300ℎ
perhari sesuai dengan persamaan f(h) = 2ℎ+3 . Tentukan jumlah rata-rata sarung
tangan yang diharapakan diselesaikan setiap pekerja baru pada :
a. hari pertama ia bekerja
b. 30 hari setelah berkerja
c. setelah puluhan tahun ia bekerja (anggap h→ ∞)
JAWAB
a. hari pertama kerja lim 𝑓(ℎ)
h→ 1
300ℎ 300 .1 300 300
lim 2ℎ+3 2.1+32+3 = 60
h→ 1 5
AB
Aktivitas / Diskusi 6
1. Tentukan nilai limit fungsi berikut :
1
a. 𝑙𝑖𝑚 √𝑥 + 3 − √𝑥 + 2 e. 𝑙𝑖𝑚 √𝑥 2 + 2𝑥 − √𝑥 2 + 𝑥
𝑥→∞ 𝑥→∞ 2
b. 𝑙𝑖𝑚 √5𝑥 + 1 − √3𝑥 + 7 f. 𝑙𝑖𝑚 √𝑥 2 − 5𝑥 − √𝑥 2 − 𝑥 − 2
𝑥→∞ 𝑥→∞
c. 𝑙𝑖𝑚 √𝑥 + 3 − √4𝑥 − 3 g. 𝑙𝑖𝑚 √𝑥(4𝑥 + 5) − √(2𝑥 − 1)(2𝑥 + 3)
𝑥→∞ 𝑥→∞
d. 𝑙𝑖𝑚 √𝑥 2 + 3𝑥 + 1 − √𝑥 2 − 2𝑥 + 5 h. 𝑙𝑖𝑚 √𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 − √𝑝𝑥 2 + 𝑞𝑥 + 𝑟
𝑥→∞ 𝑥→∞
LATIHAN 6
1. Nilai 𝑙𝑖𝑚 √𝑥 + 1 − √𝑥 − 1 = . . . .
𝑥→∞
A. – 1 B. 0 C. 1 D. √2 E. ∞
2. Nilai 𝑙𝑖𝑚 √𝑥 + 4 − √5𝑥 − 2 = . . . .
𝑥→∞
A. – ∞ B. – 1 C. 0 D. 1 E. ∞
3. Nilai 𝑙𝑖𝑚 √𝑥 2 +𝑥+5 − √𝑥 2 − 2𝑥 + 3 = . . . .
𝑥→∞
3 3
A. – ∞ B. − C. 0 D. E. ∞
2 2
4. Nilai 𝑙𝑖𝑚 √2𝑥 2 + 3𝑥 − √2𝑥 2 −𝑥 =... .
𝑥→∞
A. 0 B. 1 C. √2 D. 2 E.4
5. Nilai 𝑙𝑖𝑚 2𝑥 − 5 − √4𝑥 2 + 5𝑥 − 2 = . . . .
𝑥→∞
−25 −25 25 25
A. B. C. 0 D. E.
2 4 4 2
6. Nilai 𝑙𝑖𝑚 (3𝑥 + 2 − √9𝑥2 − 2𝑥 + 1) = . . . .
𝑥→∞
2 4 7
A. 0 B. C. D. E. ∞
3 3 3
7. Nilai 𝑙𝑖𝑚 √4𝑥 2 − 8𝑥 + 7 − (2𝑥 − 3) = . . . .
𝑥→∞
A. – 2 B. – 1 C. 0 D. 1 E. ∞
8. Nilai 𝑙𝑖𝑚 √4𝑥2 − 3𝑥 − 2𝑥 − 1
𝑥→∞
−7 −7
A. −∞ B. C. D. 0 E. ∞
4 2
9. Nilai 𝑙𝑖𝑚 (√4𝑥 + 2 − √4𝑥)√9𝑥 = . . . .
𝑥→∞
A. – ∞ B. 0 C. 3/2 D. 3 E. ∞
10. Nilai 𝑙𝑖𝑚 √𝑥 4 − 2𝑥 2 − √𝑥 4 −1=... .
𝑥→∞
A. – ∞ B. – 1 C. 0 D. 1 E. ∞
RUMUS-RUMUS PRAKTIS Limit untuk x →
∞ 0
1. Jika hasilnya atau
∞ 0
~ , untuk m > n
𝑎𝑥 𝑚+𝑏𝑥 𝑚−1 +.... 𝑎
𝑙𝑖𝑚 𝑝𝑥 𝑛+𝑞𝑥 𝑛−1+... = { , untuk m = n
𝑝
𝑥→∞
0 , untuk m < n
2. Jika hasilnya -
~ , untuk a > c
a. 𝑙𝑖𝑚 (√𝑎𝑥 + 𝑏 − √𝑐𝑥 + 𝑑) = { 0 , untuk a = c
𝑥→∞
− ~ , untuk a < c
, untuk a > p
𝑏−𝑞
b. 𝑙𝑖𝑚 (√𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 − √𝑝𝑥 2 + 𝑞𝑥 + 𝑟) = {2 𝑎 , untuk a = p
𝑥→∞ √
− , untuk a < p
E. LATIHAN ULANGAN
𝑥 2 −2𝑥+1 3+7𝑥−3𝑥 2
1. lim 2 =... 11. lim 2 = ... .
x →1 𝑥 +2𝑥−3 x → 𝑥 −5𝑥−9
a. 0 c. 2 e. 4 a. 3 c. 1 e. – 3
b. 1 d. 3 b. 2 d. – 2
3𝑥 2 −5𝑥−12 (3𝑥−2)3
2. lim 12. lim 3=...
x →3 𝑥 2 −9 x → (4𝑥+3)
13 6 13 8 27
a. d. e. - a. 1 c. e. -
6 13 6 27 64
b. 3 d. - 3 27 8
b. d. -
𝑥−2 𝑥 64 27
3. lim 𝑥−5 √𝑥+6=... 13. lim
3𝑥+2𝑥 2
= ...
x→4 √
x → √𝑥 2 −𝑥
a. 2 c. – 1 e. – 3
a. 0 c. 1 e.
b. 1 e. – 2
2𝑥 2 −8 𝑥 2 −2𝑥
b. 0,5 d. 2
4. lim ( + )=... 14. lim √3𝑥 + 7 − √3𝑥 − 4=...
x→2 𝑥−2 2𝑥−4
x→
a. 5 c. 8 e. a. - c. 1 e.
b. 6 d. 9 b. 0 d. 3
(𝑥−3)(√𝑥+√3)
5. lim =... . 15. lim √𝑥 2 + 𝑥 + 5 − √𝑥 2 − 2𝑥 + 3....
x →3 √𝑥−√3 x→
a. 0 c. 6 e. 15 3
a. 0 c. e. √2
2
b. 3 d. 12
b. 2 d.
𝑥 4 −4𝑥+3
6. lim √𝑥 3 −3𝑥+2=... 16. lim √4𝑥 + 5𝑥 + 6 − √(2𝑥 − 1)2 ....
2
x →1 x→
9 9 1
a. √2 c. 2 e. 3 c. - c. e.
4 4 4
b. √3 d. √5 d. 0 d.
√3𝑥−4−√𝑥
7. lim
𝑥−2
= .... 17. 𝑙𝑖𝑚 x – 2 – √𝑥 − 5𝑥 + 3= ....
2
x→2 𝑥→∞
a. 0,5√2 c. 1,5√2 e. 3√2 a. 0 c. 1 e.
b. √2 d. 2√2 b. 0,5 d. 2
𝑥 2
18. lim √𝑥 + 𝑥 − 1 − √3𝑥 + 5
8. lim = .... x→
x → 0 √1+𝑥−√1−𝑥
a. 0 c. 1 e. 4 a. – 2 c. 0 e.
b. 0,5 d. √2 b. – 0,5 d. 2
√8𝑥+4−√4−4𝑥
9−𝑥 2 19. lim =... .
9. lim =... x→ 2𝑥
x → 3 2√𝑥 2 +3−4√3
a. 0,5 c. 1,5 e. 2,5
a. – 4√3 c. 0 e. 4√3
b. 1 d. 2
b. – 2√3 d. 2√3 2𝑥+1 +3
2𝑥−3− 𝑥−1 20. lim =... .
lim √ 2 √ =... .
𝑥
10. x → 2 −7
x→2 √𝑥 +1−√𝑥+3
a. 4 c. 1 e. – 2
1
a. √5 c. √5 e. 3√5 b. 2 d. 0
3
1
b. √5 d. 2√5
2