Khutbah Jumat Bahasa Jawa: Mbangun Keluarga Sakinah

Khutbah I:

ً‫اح َد ٍة َو َج َع َل ِم ْنهَا َز ْو َجهَا لِيَ ْس ُك َن اِلَ ْيهَا َو َج َع َل بَ ْينَهُ َما َم َو َّدة‬ِ ‫س َو‬ ٍ ‫ان ِم ْن نَ ْف‬ َ ‫ق ْا ِال ْن َس‬َ َ‫اَ ْل َح ْم ُد هللِ الَّ ِذىْ َخل‬
َ ‫ َأ ْشهَ ُد َأ ْن َآلِإلهَ ِإالَّهللاُ َوحْ َدهُ الَ َش ِري‬,‫ اَحْ َم ُدهُ ُسب َْحانَهُ َوتَ َعال َى َعلَى َمااَنَالَهُ ِم َن النِّ َع ِم ْال َكثِ ْي َر ِة‬,ً‫َّو َرحْ َمة‬
‫ْك‬
‫ َوَأ ْشهَ ُد َأ َّن َسيِّ َدنَا ُم َح َّمدًا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُهُ الَّ ِذىْ َك ُم َل‬.‫ال َوالنِّ ْق َم ِة‬ ِ ‫ َشهَا َدةً نَرْ ج ُْو بِهَا ال َّسالَ َم ِة ِم َن اَْأل ْه َو‬،ُ‫لَه‬
ْ‫ار ْك َعلَى َسيِّ ِدنا َ َو َم ْوالَنَا ُم َح َّم ٍد الَّ ِذى‬ ِ َ‫صلِّ َو َسلِّ ْم َوب‬ َ ‫ اَللَّهُ َّم‬.ُ‫بى لِ َم ْن َواالَهُ َوتَ َوالَّه‬ َ ‫ب ِه َع ْق ُد النُّبُ َّو ِة فَطُ ْو‬
‫ق ِجهَا ِد ِه‬ َّ ‫فى هللاِ َح‬ ِ ‫ َو َعلَى َألِ ِه َوَأصْ َحابِ ِه الَّ ِذي َْن َجاهَ ُد ْوا‬,ً‫اُرْ ِس َل لِ ْل َعالَ ِمي َْن َرحْ َمة‬
‫ َوا ْعلَ ُم ْوا اَ َّن النِّ َكا َح ُسنَّةٌ ِم ْن ُسنَ ِن َرس ُْو ِل‬,‫ق تُقَاتِ ِه فِى ُكلِّ َسا َع ٍة‬ َّ ‫ ِإتَّقُواهللاَ َح‬، ُ‫ فَيَا اَيُّهَا النَّاس‬،‫اَ َّما بَ ْع ُد‬
‫ق لَ ُك ْم ِم ْن اَ ْنفُ ِس ُك ْم‬ َ َ‫ َو ِم ْن اَيَاتِ ِه اَ ْن َخل‬: ‫فى ِكتَابِ ِه ْال َك ِري ِْم‬
ِ ‫الى‬ َ ‫ قا َ َل هللاُ تَ َع‬.ٌ‫ َواَ َّن ال َّس َعا َد ِة فِ ْي ِه َمرْ ُج َّوة‬.ِ‫هللا‬
‫ت لِقَ ْو ٍم يَتَفَ َّكر ُْو َن‬ ِ ‫ اِ َّن‬,ً‫اَ ْز َواجًا لِتَ ْس ُكنُ ْوا اِلَ ْيهَا َو َج َع َل بَ ْينَ ُك ْم َم َو َّدةً َّو َرحْ َمة‬
َ ِ‫فى َذل‬
ٍ ‫ك اَل َيَا‬
Hadirin jamaah Jum’at rahimakumullah
Monggo sami ningkataken takwa dumateng Gusti Allah kanti tansah nindaaken sedoyo perintahipun soho
nebihi sedoyo awisanipun. Salah setunggale tindak lampah ingkang dados tetengere nindaaken kesaenan nggih
meniko mbentuk keluargo sakinah,rukun, lan dados pengadem penggalih. Gusti Allah sampun dawuh:

َ ِ‫ون َربَّنَا هَبْ لَنَا ِم ْن َأ ْز ٰ َو ِجنَا َو ُذرِّ ٰيَّتِنَا قُ َّرةَ َأ ْعي ٍُن َوٱجْ َع ْلنَا لِ ْل ُمتَّق‬
‫ين ِإ َما ًما‬ َ ‫ َوٱلَّ ِذ‬ 
َ ُ‫ين يَقُول‬
Artosipun: Lan wong-wong podo ngucap, Duh Gusti, kulo aturi panjenengan paring kito jodoh lan tedak turun
ingkang dados pengadem penggalih kito, lan dadosaken kito sedoyo pengarepe tiyang-tiyang ingkang
takwo (QS al-Furqan: 74).
Ayat meniko mertelaaken bilih menungso sami ngajeng-ngajeng jejodohan ingkang sae lan pikantuk tedak
turun ingkang saget dados kebanggaan ingdalem babakan ngibadah dumateng Gusti Allah. Pramilo ing
akhiripun ayat dipun sebataken, supados didadosaken pengarepe tiyang ingkang takwo, yakni dados panutan
ngelampahi kesaenan.

Ma’asyiral muslimin, rahimakumullah

Kedah kito mangertosi bilih jejodohan ingkang sae nggih meniko ingkang nggadah cita-cita mbangun keluargo
sakinah lan tedak turun ingkang salih-salihah. Sedoyo niku saget dipun wiwiti kaliyan raos trisno lan asih-
asihan.
Tegese, nalikane tiyang sampun jejodohan, kedah nyawang pasangane kanti raos trisno lan mboten bade
mbandingaken pasangane kelawan tiyang lintu. Kranten katah sanget tiyang ingkang mbandingaken kelawan
tiyang lintu, akhiripun muncul cemburu lan geting kaliyan pasangane. Padahal sejatine jejodohan niku kados
ingkang dipun dawuhaken Gusti Allah:

‫ق ِم ْنهَا َز ْو َجهَا‬
َ َ‫اح َد ٍة َّو َخل‬ ٍ ‫ٰيٓاَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُ ْوا َربَّ ُك ُم الَّ ِذيْ َخلَقَ ُك ْم ِّم ْن نَّ ْف‬
ِ ‫س َّو‬
Artosipun: Hei poro menungso, podo wediyo siro kabeh marang Gusti Allah ingkang ndadeaken siro saking
awak-awakan siji (Adam), lan Gusti Allah ndadeaken pasangan / jodoh saking awak-awakan siji (Adam). (QS
An-Nisa: 1). 

Lajeng dipun tegesaken wonten Surat al-A’raf, 129:

‫اح َد ٍة َّو َج َع َل ِم ۡنهَا َز ْو َجهَا‬ ٍ ‫هُ َو ٱلَّ ِذی َخلَقَ ُكم ِّم ْن نَّ ْف‬
ِ ‫س َّو‬
Artosipun: Gusti Allah ingkang ndadeaken siro kabeh saking awak-awakan siji (Adam), lan saking piyambake,
Gusti Allah ndadeaken jodoh (QS Al-A'raf: 129).
Mungguhipin Ibnu Asyur wonten kitab tafsir Tahrir wa Tanwir ayat kasebat dados tetenger bilih nalikane
tiyang jaler lan istri nikah, mongko kekalihipun sami-sami nggadah kesetaraan dados tiyang ingkang
ngelampahi rumah tangga, sami-sami njagi ketentreman, welas asih antawis kekalihipun.

Hadirin ingkang minulyo

Mbangun keluargo sakinah mboten saget kaliyan santai kimawon, ananging kedah diperjuangaken. Kados
pundi kekalihe ngelampahi dinten-dintene naliko wonten cubo, ujian. Menawi dipun lampahi kanti cecekelan
dumateng Gusti Allah, mongko bakal diparingi gangsar lan gampil nuntasaken masalah.
Pramilo, jejodohan meniko dipun ibarataken ageman kados dene dawuhipun Gusti Allah:

‫هُ َّن لِبَاسٌ لَّ ُك ْم َواَ ْنتُ ْم لِبَاسٌ لَّه َُّن‬

Artosipun: ...Tiyang istri niku minongko ageman kanggo siro kabeh, dan siro kabeh minongko agemane tiyang
istri…" (QS Al-Baqarah: 187).
Saking pepertelan kasebat, saget dipun pundut pepiling bilih mbangun keluargo sakinah saget dipun wiwiti
saking kekalihipun njagi raos trisno, welas asih, mboten mbandingaken kaliyan tiyang lintu lan kedah dipun
lampahi kaliyan perkawis ingkang saget marekaken dumateng ridlone Gusti Allah.
Akhiripun, mugi-mugi kito saget ngelampahi lan mbentuk keluargo ingkang dados tupo tulodo kesaenan kagem
tedak turun kito sedoyo. Amiin

‫ك َوهُ َو َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء‬ ُ ‫ك الَّ ِذي ِبيَ ِد ِه ْال ُم ْل‬ َ ‫َّجي ِْم بِس ِْم هللاِ الرَّحْ َم ِن ال َّر ِحي ِْم تَبَا َر‬ ِ ‫ان الر‬ ِ َ‫اَ ُع ْو ُذ بِاهللِ ِم َن ال َّش ْيط‬
‫ت َو ْال َحيَاةَ لِيَ ْبلُ َو ُك ْم َأيُّ ُك ْم َأحْ َس ُن َع َماًل َوهُ َو ْال َع ِزي ُز ْال َغفُو ُر‬ َ ‫ق ْال َم ْو‬
َ َ‫الَّ ِذي َخل‬  ‫قَ ِدي ٌر‬
‫ اَقُ ْو ُل قَ ْولِي‬.‫ت َو ال ِّذ ْك ِر ْال َح ِكي ِْم‬ ِ َ ‫ك هللاُ لِي َولَ ُك ْم فِى ْالقُرْ اَ ِن ْال َع ِظي ِْم َونَفَ َعنِ ْي َواِيَّا ُك ْم بِ َما فِ ْي ِه ِم َن ااْل َيا‬ َ ‫بَا َر‬
‫ب اِنَّهُ هُ َو ْال َغفُ ْو ُر ال َّر ِح ْي ُم‬ ٍ ‫هَ َذا َواَ ْستَ ْغفِ ُر هللاَ ْال َع ِظ ْي َم لِ ْي َولِ َساِئ ِر ْال ُم ْسلِ ِمي َْن فَا ْستَ ْغفِر ُْوهُ ِم ْن ُكلِّ َذ ْن‬
 
Khutbah II:

‫لِ َم ْن‬  ً ‫لَهُ ِإرْ َغاما‬  ‫ْك‬َ ‫ َش ِري‬  َ‫ال‬  ُ‫ َوحْ َده‬  ُ‫هللا‬  َّ‫ِإال‬  َ‫ِإلَه‬  َ‫ال‬  ‫َأ ْن‬  ‫َأ ْشهَ ُد‬  . ْ‫َأ َمر‬  ‫ َك َما‬  ‫ َكثِ ْيرًا‬  ‫هَّلِل ِ َح ْمدًا‬  ‫اَ ْل َح ْم ُد‬
‫ص ِّل َو َسلِّ ْم‬ َ ‫ اَللَّهُ َّم‬. ْ‫ َو ْالبَشَر‬  ‫ق‬ َ   ‫ َسيِّ ُد‬  ُ‫ َو َرس ُْولُه‬  ُ‫ َع ْب ُده‬  ً‫ ُم َح َّمدا‬  ‫َأنَّ َسيِّ َدنَا‬  ‫ َوَأ ْشهَ ُد‬  . ْ‫ َو َكفَر‬  ‫بِ ِه‬  ‫َج َح َد‬
ِ ‫الخالَِئ‬
‫َعلَى َسيِّ ِدنَا َو َم ْوالَنَا ُم َح َّم ٍد َو َعلَى آلِ ِه وَأصْ َحابِ ِه َو َم ْن تَبِ َعهُ ْم ِإلَى يَ ْو ِم الدين‬
‫َأ َّما بَ ْع ُد فَيا َ اَيُّهَا النَّاسُ اِتَّقُوا هللاَ فِ ْي َما َأ َم َر َوا ْنتَه ُْوا َع َّما نَهَى َوا ْعلَ ُم ْوا َأ َّن هللاَ َأ َم َر ُك ْم بَِأ ْم ٍر بَ َدَأ فِ ْي ِه بِنَ ْف ِس ِه‪ ‬‬
‫صلُّ ْوا‬
‫لى النَّبِى يآ اَيُّهَا الَّ ِذي َْن آ َمنُ ْوا َ‬ ‫ُصلُّ ْو َن َع َ‬
‫ال تَعاَلَى ِإ َّن هللاَ َو َمآلِئ َكتَهُ ي َ‬ ‫َوثَـنَى ِب َمآل ِئ َكتِ ِه بِقُ ْد ِس ِه َوقَ َ‬
‫آل َسيِّ ِدنا َ ُم َح َّم ٍد َو َعلَى‬ ‫صلَّى هللاُ َعلَ ْي ِه َو َسلِّ ْم َو َعلَى ِ‬ ‫صلِّ َعلَى َسيِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد َ‬ ‫َعلَ ْي ِه َو َسلِّ ُم ْوا تَ ْسلِ ْي ًما‪ .‬اللهُ َّم َ‬
‫ض اللّهُ َّم َع ِن ْال ُخلَفَا ِـء الرَّا ِش ِدي َْن َأبِى بَ ْك ٍر َو ُع َمر َو ُع ْث َمان‬ ‫ك َو َمآلِئ َك ِة ْال ُمقَ َّربِي َْن َوارْ َ‬ ‫ك َو ُر ُسلِ َ‬ ‫اَ ْنبِيآِئ َ‬
‫ض َعنَّا َم َعهُ ْم‬ ‫ان اِلَى يَ ْو ِم ال ِّد ْي ِن َوارْ َ‬ ‫َّحابَ ِة َوالتَّابِ ِعي َْن َوتَابِ ِعي التَّابِ ِعي َْن لَهُ ْم بِاِحْ َس ٍ‬‫َو َعلِى َو َع ْن بَقِيَّ ِة الص َ‬
‫ك يَا َأرْ َح َم الر ِ‬
‫َّاح ِمي َْن‬ ‫بِ َرحْ َمتِ َ‬

‫ت اللهُ َّم َأ ِع َّز ْاِإل ْسالَ َم‪ ‬‬ ‫ت اَالَحْ يآ ُء ِم ْنهُ ْم َو ْاالَ ْم َوا ِ‬ ‫ت َو ْال ُم ْسلِ ِمي َْن َو ْال ُم ْسلِ َما ِ‬
‫اَللهُ َّم ا ْغفِرْ لِ ْل ُمْؤ ِمنِي َْن َو ْال ُمْؤ ِمنَا ِ‬
‫اخ ُذلْ َم ْن‬ ‫ص َر ال ِّدي َْن َو ْ‬ ‫ك ْال ُم َوحِّ ِديَّةَ َوا ْنصُرْ َم ْن نَ َ‬ ‫ك َو ْال ُم ْش ِر ِكي َْن َوا ْنصُرْ ِعبَا َد َ‬ ‫َو ْال ُم ْسلِ ِمي َْن َوَأ ِذ َّل ال ِّشرْ َ‬
‫ك ِإلَى يَ ْو َم ال ِّد ْي ِن‪ .‬اللهُ َّم ا ْدفَ ْع َعنَّا ْالبَالَ َء َو ْال َوبَا َء‬ ‫َخ َذ َل ْال ُم ْسلِ ِمي َْن َو َد ِّمرْ َأ ْع َدا َء ال ِّدي ِْن َوا ْع ِل َكلِ َماتِ َ‬
‫صةً َو َساِئ ِر‬ ‫َوال َّزالَ ِز َل َو ْال ِم َح َن َوس ُْو َء ْالفِ ْتنَ ِة َو ْال ِم َح َن َما ظَهَ َر ِم ْنهَا َو َما بَطَ َن َع ْن بَلَ ِدنَا اِ ْن ُدونِ ْي ِسيَّا خآ َّ‬
‫آلخ َر ِة َح َسنَةً َوقِنَا َع َذ َ‬
‫اب‬ ‫ْالب ُْل َدا ِن ْال ُم ْسلِ ِمي َْن عآ َّمةً يَا َربَّ ْال َعالَ ِمي َْن‪َ .‬ربَّنَا آتِنا َ فِى ال ُّد ْنيَا َح َسنَةً َوفِى ْا ِ‬
‫ان لَ ْم تَ ْغفِرْ لَنَا َوتَرْ َح ْمنَا لَنَ ُك ْونَ َّن ِم َن ْال َخ ِ‬
‫اس ِري َْن‬ ‫ظلَ ْمنَا اَ ْنفُ َسنَا َو ْ‬‫ار‪َ .‬ربَّنَا َ‬ ‫النَّ ِ‬

‫ان َوِإيْتآ ِء ِذي ْالقُرْ ب َى َويَ ْنهَى َع ِن ْالفَحْ شآ ِء َو ْال ُم ْن َك ِر َو ْالبَ ْغي‬ ‫ِعبَا َدهللاِ ! ِإ َّن هللاَ يَْأ ُم ُرنَا بِاْل َع ْد ِل َو ْاِإل حْ َس ِ‬
‫لى نِ َع ِم ِه يَ ِز ْد ُك ْم َولَ ِذ ْك ُر هللاِ َأ ْكبَرْ‬
‫يَ ِعظُ ُك ْم لَ َعلَّ ُك ْم تَ َذ َّكر ُْو َن َو ْاذ ُكرُوا هللاَ ْال َع ِظ ْي َم يَ ْذ ُكرْ ُك ْم َوا ْش ُكر ُْوهُ َع َ‬