ANALISA STRUKTUR 1

CONTOH JAWABAN TUGAS KE 3 & 4

METODE SLOPE DEFLECTION

Oleh:
F.X. Ferry Munaf

PROGRAM STUDI TEKNIK SIPIL

FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS PANCASILA
JAKARTA
SEPTEMBER 2023

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 1

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
DAFTAR ISI
Nama File : Contoh Jawaban Tugas Mata Kuliah Analisa Struktur 1

I. Tugas Metode Slope Deflection

I.1 Contoh Penyelesaian Tugas Ke - 3
Soal Balok Menerus di atas 4 Perletakan Sendi - Sendi
Halaman 3 s.d 10
I.2 Contoh Penyelesaian Tugas Ke - 4
Soal Portal Statis Tak Tentu Dengan Pergoyangan
Halaman 11 s.d 18
II. Daftar Pustaka. Halaman 19
III. Lampiran I : SNI. Halaman 20
IV. Lampiran II : Momen Primer ( Mo ). Halaman 22

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 2

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 CONTOH JAWABAN TUGAS ANALISA STRUKTUR 1
I. METODE SLOPE DEFLECTION
II.1 CONTOH PENYELESAIAN TUGAS KE - 3
BALOK MENERUS DI ATAS EMPAT PERLETAKAN SENDI - SENDI

Balok Statis Tak Tentu di atas Empat perletakan seperti pada gambar.
Dimuati beban Terpusat K1 = 2 Ton di Titik E ; q = 2 Ton/m sepanjang B - C dan
K2 = 3 Ton di Titik F seperti pada gambar. a = 2 m ; b = 4 m ; c = 3 m ; d = 5 m ;
ℓ1 = 6 m ; ℓ2 = 6 m ; ℓ3 = 8 m. Ditanyakan :
I. Menghitung Momen Akhir / Momen Ujung ( 60 % )
II. Hitung Reaksi Perletakan ( 10 % )
III.Tabel Untuk Menggambar Diagram Gaya Dalam ( 5 % )
IV. Gambar Diagram Gaya Dalam ( Bidang M, L dan N ) ( 5 % )
K1  2 Ton q  2 Ton/m K2  3 Ton

B C D
A 
E 
F
2 EI 3 EI 2 EI
a2m b4m c3m d 5m
1  6 m 2  6 m 3  8 m

Gambar III - 1

I. Menghitung Momen Akhir / Momen Ujung

I.1 Persamaan Slope Deflection untuk Struktur Tidak Bergoyang
2 EI
M AB  M oAB  ( 2 θ A  θ B )   Titik yang ditinjau  Titik Potong
1   Titik Diskrit
2 EI
M BA  M oBA  ( θ B  2 θ A )
1
2 EI
M BC  M oBC  ( 2 θ B  θ C )
2
2 EI
M CB  M oCB  ( θ B  2 θ C )
2
2 EI
M CD  M oCD  ( 2 θ C  θ D )
3
2 EI
M DC  M oDC  ( θ C  2 θ D )
3
6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 3
METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 I.2) Menghitung Momen Primer ( M o )
Tugas ke - 3 Balok Menerus
K a b ( 1  a )
K1  2 Ton M oBA   1
MoBA
2  12
A E B 2x 2x 4(62) 128
M oBA   2
   1.778 Tonm
a 2m b 4m 2x6 72
1 1
1  6 m M oBC   q 22   . 2 . 6 2   6.00 Tonm
Gambar III - 1a
12 12
1 1
M oBC   q 22   . 2 . 6 2   6.00 Tonm
12 12
M oBC q  2 Ton/mM oCB
K c d ( 3  d )
M oCD   2
B C 2  23
2  6 m
3x 3x 5x (85)
M oCD     1.570 Tonm
Gambar III - 1b 2 x 82

K2  3 Ton
MoCD 2 EI
I.3) Menghitung Angka Kekakuan Relatif ( K  )
D 
C 
F 2 EI 2 x 2EI
c3m d  5m K AB    0.667 EI
1 6
3  8 m
2 EI 2 x 3 EI
Gambar III - 1c K BC    EI
2 6
2 EI 2 x 2 EI
K CD    0.50 EI
3 8
Tentukan Konstanta Nilai EI  6, sehingga
K AB  4 ; K BC  6 ; K CD  3
I.4) Persamaan Slope Deflection : M AB  M oAB  K AB ( 2 θ A  θ B )
M BA  M oBA  K BA (  2 θ B  θ A )
M AB  0  4 ( 2 θ A  θ B )   8 θ A  4 θ B
M BA   1.778  4 ( 2 θ B  θ A )   1.778  8 θ B  4 θ A
M BC   6.0  6 ( 2 θ B  θ C )   6.0  12 θ B  6 θ C
M CB   6.0  6 ( 2 θ C  θ B )   6.0  12 θ C  6 θ B
M CD   4.570  3 ( 2 θ C  θ D )   4.570  6 θ C  3 θ D
M DC  0  3 ( 2 θ D  θ C )   6 θ D  3 θ C

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 4

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
Tugas ke - 3 Balok Menerus

I.5) Persamaan Kesetimbangan I.5) Persamaan Kesetimbangan

I.5.1)  M A  0  M AB  0 I.5.3)  M B  0  M BA  M BC  0
 8 θA  4 θB  0  1.778  8 θ B  4 θ A  6.0  12 θ B  6 θ C  0
θ A   0.5 θ B  1.778  8 θ B  4 ( 0.5 θ B )  6.0  12 θ B  6 θ C  0
I.5.2) M D  0  M DC  0  1.778  8 θ B  2 θ B  6.0  12 θ B  6 θ C  0
 6 θ D  3 θC  0  4.222  18 θ B  6 θ C  0
θ D   0.5 θ C  18 θ B  6 θ C   4.222 ................ ( 1 )
I.5.4) M C  0  M CB  M CD  0
 6.00  12 θ C  6 θ B  4.570  6 θ C  3 θ D  0
 1.430  18 θ C  6 θ B  2 θ C  3(  0.5 θ C )  0
 1.430  18 θ C  6 θ B  2 θ C  1.5 θ C  0
 6 θ B  16.5 θ C   1.430 ................ ( 2 )
Persamaan:
 18 θB  6 θC   4.222 1  18 θB  6 θC   4.222
 6 θB  16.5θC   1.430 3  18 θB  49.5θC   4.290
__________________________________________________(  )
 43.5 θC   8.512
8.512
θC     0.196
43.5
 18 θ B  6 θ C   4.222   18 θ B  6 (  0.196 )   4.222
 18 θ B  1.176   4.222
5.398
θB     0.300
18
θ A   0.5 θ B   0.5 (  0.300 )   0.150
θ D   0.5 θ C   0.5 (  0.196 )   0.098

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 5

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
Tugas ke - 3 Balok Menerus
I.6) Momen Akhir / Momen Ujung
M AB  MoAB  K AB (  2 θ A  θ B )
M AB  0  4 [  2 (  0.150 )  ( 0.300 ) ]
M AB  4( 0.300  0.300)  0
M BA  MoBA  K BA (  2 θ B  θ A )
M BA   1.778  4 [  2 ( 0.300 )  (  0.150 ) ]
M BA   1.778  4 [  0.600 )  0.150 ]
M BA   1.778  4 [  0.450 ]
M BA   1.778  1.800   3.578 Tonm  
M BC  MoBC  K BC (  2 θ B  θC )
M BC   6.00  6 [  2 ( 0.300 )  ( 0.196 ) ]
M BC   6.00  6 [  0.600  0.196 ]
M BC   6.00  6 [  0.404 ]   6.00  2.424
M BC   3.576 Tonm [ ]
M DC  MoDC  K DC (  2 θ D  θC )
M DC  0  3 [  2 ( 0.098 )  (  0.196 ) ]
M DC  3 (  0.196  0.196 )  0
I.6) Momen Akhir / Momen Ujung
M CB  M oCB  K CB (  2 θ C  θ B )
M CB   6.00  6 [  2 (  0.196 )  ( 0.300 ) ]
M CB   6.00  6 [  0.392  0.300 ]
M CB   6.00  6 [  0.092 ]   6.00  0.552
M CB   5.448 Tonm [ ]
M CB  M oCD  K CD (  2 θ C  θ D )
M CD   4.57  3 [  2 (  0.196 )  ( 0.098 ) ]
M CD   4.57  3 [  0.294 ]
M CD   4.57  0.882
M CD   5.452 Tonm [ ]
6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 6
METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 Tugas ke - 3 Balok Menerus

II. Reaksi Perletakan ( Free - Body ) dan Persamaan Gaya Dalam

K1  2 Ton K2  3 Ton
q  2 Ton/m
M BA M BC M CB M CD
B C D
A  
E F
2 EI 3 EI 2 EI
a2m b4m c3m d 5m
1  6 m 2  6 m 3  8 m
Gambar III - 2
Gambar Diagram Gaya Dalam Balok A  E  B II.1a) Reaksi Perletakan Balok A  E  B
x K1  2 Ton M BA  3.576 P1  2 Ton ; M BA  3.576 Tonm
A   B M B
 0  R A . 6  P1 . 4  M BA  0
E 2 x 4  3.576 4.424
a 2m b4m RA    0.737 Ton (  )
6 6
RA R BKi
1  6 m
 M A  0   R BKi . 6  P1 . 2  M BA  0
Gambar III - 2a M BA  3.576 2 x 2  3.576 7.576

-
R BKi    1.263 Ton (  )
6 6

 II.1b) . Persamaan Gaya Dalam Balok A  E  B

M E  1.474 Daerah A  E : 0  x  a  2 m
BIDANG L
M X  R A . x  0.737 x
R A  0.737 R A  0.737 L X  R A  0.737 Ton
 M E  R A x 2   1.474 Tonm

R BKi  1.263 R BKi  1.263 Daerah E  B ; a  2  x  1  6 m

M X  R A . x  P1 (x  2)
BIDANG N
M X  0.737 x  2 ( x  2)
L X  R A  P1  0.737  2   1.263 Ton

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 7

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 Tugas ke - 3 Balok Menerus II.2.a) Reaksi Perletakan Balok B  C
q  2 Ton/m ; Q  q .   12 Ton ; Q X  q . x  2 x
Diagram Gaya Dalam Balok B  C
M BC  3.576 Tonm ; M CB  5.448 Tonm
M BC  3.578 q  2 Ton/m
x M CB  5.488
M C
 0 
B  G
C R BKa . 6  Q . 3  M BC  M CB  0
QX Q  12 12 x 3  3.576  5.448
R BKa 2  6 m R BKa 
RCKi 6
Gambar III - 2b
34.13
R BKa   5.688 Ton (  )
Bidang M 6
MCB  5.448
MBC  3.576
 MC  0 
 R CKi . 6  Q . 3  M BC  M CB  0
 12 x 3  3.576  5.448
R CKi 
MMax  4.513 6
M CB 37.87
Bidang L R CKi   6.312 Ton (  )
R BKa  5.688 6
 _ II.2.b) Persamaan Gaya Dalam :
Balok B  C ; 0  x   2  6
R CKi  6.312
Bidang N 1
M X  R BKa . x  q . x 2  M BC
2
1
M X  5.688 x  2 . x 2  3.578
2
L X  R BKa  q . x  5.688  2 x
NX  0

II.2.c) Menghitung M Max Balok B  C

1
M X  R BKa . x  q x 2  M BC
2
dMx
M MAX   0  R BKa  q . x  0
dx
5.688
x  2.844 m
2
1
M MAX  R BKa . x  q x 2  M BC
2
1
M MAX  (5.688) . 2.844  . 2 . ( 2.844) 2  3.576
2
M MAX  16.177  8.088  3.576   4.513 Tonm
6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 8
METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 II. 3.a) Reaksi Perletakan Balok C  F  D
Tugas ke - 3 Balok Menerus
P2  3 Ton ; M CD  5.452 Tonm
IV. Gambar Diagram Gaya Dalam C  F  D M D
 0  R CKa . 8  P3 . 5  M CD  0
M CD  5.452 K2  3 Ton 3 x 5  5.452 20.452
x R CKa    2.557 Ton (  )
x 8 8
C    D  M C  0   R D . 8  P3 . 3  M CD  0
F
c 3m d5m 3 x 3  5.452 3.548
RD    0.443 Ton (  )
3  8 m 8 8
R CKa
RD
Gambar III - 2c II.3.b) Persamaan Gaya Dalam Balok C  F  D
Bidang M Daerah C  F : 0  x  c  3 m
M CD  5.452 M X  R CKa . x  M CD
- 
x  0 ; M CD   5.452 Tonm
L X  R CKa  2.557 Ton
M F  R CKa x 3  M CD
M F  2.220
M F  2.557 x 3  5.452
Bidang L M F  7.671  5.452   2.219
R CKa  2.557 R CKa  2.557
M F   2.220 Tonm

R D  0.443
- R D  0.443
Daerah D  F : 0  x  d  5 m
M X  R D . x  0.443 x
Bidang N x  5  M F   2.215 Tonm
M F   2.220 Tonm
L X   R D   0.443 Ton
NX  0

III. Tabel Untuk Menggambar Diagram Gaya Dalam

Bagian X MX LX NX
A-E-B
A-E 0 MA 0 + 0.737 0
2 ME + 1.474 + 0.737 0
E-B: 2 ME + 1.474 - 1.263 0
4 MB - 3.578 - 1.263 0
B-C 0 MB - 3.578 + 5.688 0
2.844 MMAX + 4.513 0 0
6 MC - 5.452 - 6.312 0
C-F: 0 MC - 5.452 + 2.557 0
3 MF + 2.220 + 2.557 0
F-D 0 MD 0 - 0.443 0
5 MF + 2.220 - 0.443 0

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 9

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 Tugas ke - 3 Balok Menerus

IV. Gambar Diagram Gaya Dalam

K1  2 Ton q  2 Ton/m K2 3Ton

M BA M BC M CB M CD
A 
B C D
E 
2 EI 3 EI
F 2 EI
a2m b4m c3m d 5m
1  6 m 2  6 m 3  8 m

R A  0.737 R B  6.951 R C  8.869 R D  0.443

Gambar III - 3
M B  3.576 M C  5.452
Bidang Momen
A E F D
C
 B

M E  1.474

MF  2.220

MMax  4.513

Bidang Gaya Lintang

R BKa  5.688
R CKa  2.557 R CKa  2.557
R A  0.737

R A  0.737
 
R BKi  1.263 R BKi  1.263 R D  0.443 R D  0.443

R CKi  6.312
Bidang Gaya Normal

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 10

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 TUGAS KE - 4 : PORTAL DENGAN PERGOYANGAN

II . METODE SLOPE DEFLECTION

II.2 CONTOH PENYELESAIAN TUGAS KE - 4
PORTAL DENGAN PERGOYANGAN

Portal Statis Tak Tentu Dengan Pergoyangan

Diketahui Portal ABCD dibebani muatan terbagi rata q = 1 Ton/m sepanjang CD dan
Gaya Horizontal K = 4 Ton di Titik E seperti pada gambar. a = 7 m ; b = 3 m ; ℓ =10 m
h = 10 m ; h1 = 8 m ; h2 = 2 m. Ditanyakan :
I.Hitung Momen Akhir / Momen Ujung ( 60 % )   Titik yang ditinjau  Titik Potong
II.Hitung Reaksi Perletakan ( 10 % )   Titik Diskrit
III.Tabel Untuk Menggambar Diagram Gaya Dalam ( 5 % )
IV.Gambar Diagram Gaya Dalam ( Bidang M, L dan N ) ( 5 % )
q  1 Ton/m
I. Menghitung Momen Akhir / Momen Ujun g
Jawab :
I.1) Menghitung Momen Primer ( M o )
C 3 EI D M oCD  
1
q  2   8.333 Tonm
b 3 m 12
EI h1  8 m
K  4 Ton 1
E M oDC   q  2   8.333 Tonm
h  10 m 12
2 EI B
a 7m K a b2
M oAC     2.520 Tonm
h2  2 m h2
A K a2 b
  10 m M oCA     5.880 Tonm
h2
Gambar IV - 1 Momen Primer ( M o ) K  4 Ton
o
I.2) Menghitung Kekakuan Relatif o q  1 Ton/m
M AC MoCA
M CD o
M DC
K 
2 EI A  C
C D E b  3m
 a 7 m
 10m
2 . (2EI) h 6m
K AC   0.4 EI Gambar IV - 1a
h Gambar IV - 1b
2 EI Tentukan nilai Konstanta EI  20
K BD   0.25 EI
h1 maka : K AC  8 ; K BD  5 dan
2 (3EI) K CD  12
K CD   0.6 EI Perletakan A dan B adalah Jepit,

  6 EI  2 EI 3
maka θ A  θ B  0 ; M"   .
C D h 2
h h

Nilai Relatif R : R    1
R BD h1  hBD  8 m h
hhAC10 m R AC R AC 

x 20  2 R
10
B  
R BD  x 20  2.5 R ; R CD   0
8
A Gambar IV - 2
6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4

Page 11
METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 TUGAS KE - 4 : PORTAL DENGAN PERGOYANGAN
I.3) Persamaan Slope Deflection dengan Pergoyangan
2 EI
M AB  M oAB  (  2 θ A  θ B  3 R Rel )

2 EI
M BA  M oBA  (  2 θ B  θ A  3 R Rel )

Kolom A  C ; R AC  2 R
M AC  M oAC  K AC ( 2 θ A  θ C  3R AC )
M AC   2.520  8 { 2 . ( 0 )  θ C  6 R }
M AC   2.520  8 θ C  48 R
M CA  M oCA  K CA (2 θ C  θ A  3 R AC )
M CA   5.880  8 (2 θ C  0  6R )
M CA   5.880  16 θ C  48 R

Balok C  D ; R CD  0
M CD  M oCD  K CD ( 2 θ C  θ D  3R CD )
M CD   8.333  12 ( 2 θ C  θ D  0 }
M CD   8.333  24 θ C  12 θ D
M DC  M oDC  K DC (2 θ D  θ C  3R CD )
M DC   8.333  12 ( 2 θ D  θ C  0)
M DC   8.333  24 θ D  12 θ C

Kolom B  D ; R BD  2.5 R
M BD  M oBD  K BD (  2 θ B  θ D  3 R BD )
M BD  0  5 {2 . ( 0 )  θ D  7.5 R}   5 θ D  37.5 R
M DB  M oDB  K DB (  θ D  θ B  3 R BD )
M DB  0  5 ( 2 θ D  0  7.5 R)   10 θ D  37.5 R

I.4) Syarat Kesetimbangan : ada 2 Kondisi pada Joint dan 1 Kondisi Geser
Titik C :  M C  0  M CA  M CD  0
( 5.888  16 θ C  48 R)  (8.333  24 θ C  12 θ D )  0
 40 θ C  12 θ D  48 R   2.453 ...............( 1 )

Titik D :  M D  0  M DC  M DB  0
( 8.333  24 θ D  12 θC )  (  10 θ D  37.5 R)  0
 12 θC  34 θ D  37.5 R   8.333 ...............( 2 )

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 12

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 TUGAS KE - 4 : PORTAL DENGAN PERGOYANGAN
C HCA
Kondisi Geser
b 3 m MCA Kolom A  C
K  4 Ton
 E M C
 0  H AC . h AC  M AC  M CA  K . 3  0
h  10 m M AC  M CA 4 . 3
a 7 m H AC  
MAC h h
HAC 1
H AC  {(2.52  8 θ C  48 R)  ( 5.88  16 θ C  48 R)  12}
A 10
Gambar VII - 4 - 2a 1
H AC  {(2.52  8 θ C  48 R)  ( 5.88  16 θ C  48 R)  12} x 10
10
H AC  8.64  24 θ C  96 R (  )
D HDB
Kolom B  D :
MDB
M D
 0  H BD . h BD  M BD  M DB  0
h1  8 m MBD M BD  M DB 1
H BD   (  5 θ D  37.5 R)  (  10 θ D  37.5 R)
HBD h1 8
1 
B H BD   (  5 θ D  37.5 R)  (  10 θ D  37.5 R)  x 10
Gambar VII - 4 - 2b 8 
Persamaan : H BD   18.75 θ D  93.75 R
K  H AC  H BD  0
4  (8.64  24 θ C  96 R )  ( 18.75 θ D  93.75 R)  0
4  8.64  24 θ C  18.75 θ D  189.75 R  0
 24 θ C  18.75 θ D  189.75 R   4.64 .................... ( 3 )

 40 θ C  12 θ D  48 R   2.453 ........................( 1 )
 12 θ C  34 θ D  37.5 R   8.333 .......................( 2 )
 24 θ C  18.75 θ D  189.75 R   4.640 .................( 3 )
Determinan : D
 40  12  48
D   12  34  37.5
 24  18.75  189.75

(  40 x  34 x 189.75)  ( 12 x 37.5 x 24 )  ( 48 x 18.75 x 12 ) 

D
( 24 x  34 x 48 )  ( 18.75 x 37.5 x  40 )  ( 189.75 x 12 x 12 )
D  {(  258060 )  ( 10800)  ( 10800 )}  {(  39168 )  (  28125 )  (  27324 )}
D 6.b) (  279660)
 CONTOH  (  94617)  185043
JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 13
METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 TUGAS KE - 4 : PORTAL DENGAN PERGOYANGAN

Determinan : θ C
 2.453  12  48
D C   8.333  34  37.5
 4.640  18.75  189.75

(  2.453 x  34 x  189.75 )  (  12 x 37.5 x 4.64 )  ( 48 x 18.75 x 8.333 ) 

DC 
( 4.64 x  34 x 48 )  ( 18.75 x 37.5 x  2.453 )  (  189.75 x  12 x 8.333 )
D C  {(  15825.53 )  (  2088)  ( 7499.7 )}  {(  7572.48 )  (  1724.77 )  ( 18974.24 )}
D C  (  10413.83)  ( 9676.99 )   20090.83

Determinan : θ D
 40  2.453  48
D D   12  8.333  37.5
 24  4.640  189.75

(  40 x 8.333 x  189.75 )  (  2.453 x 37.5 x 24 )  ( 48 x 4.640 x  12 ) 

DD 
( 24 x 8.333 x 48 )  ( 4.640 x 37.5 x  40 )  (  189.75 x  2.453 x  12 )
{( 63247.47 )  (  2207.7)  (  2672.64 )} 
DD 
{( 9599.62 )  (  6960 )  (  5585.48 )}
D D  ( 58367.13)  (  2945.87 )   61312.965

Determinan : R
 40  12  2.453
D R   12  34  8.333
 24  18.75  4.640

(  40 x  34 x 4.640 )  (  12 x 8.333 x 24 )  (  2.453 x 18.75 x  12 ) 

DR 
( 24 x  34 x  2.453 )  ( 18.75 x 8.333 x  40 )  ( 4.640 x  12 x  12 )
{( 6310.4 )  (  2399.904)  ( 551.925 )} 
DR 
{( 2001.648 )  (  6249.75 )  ( 668.16 )}
D R  ( 4462.421)  (  3579.942 )   8042.363
6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 14
METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 TUGAS KE - 4 : PORTAL DENGAN PERGOYANGAN

DC  20090.83
θC     0.109
D  185043
D  61312.965
θD  D    0.331
D  185043
D  8042.363
R  R    0.043
D  185043
I.5) Momen Akhir
θ A  0 ; θ B  0 ; θ C   0.109 ; K AC  8
θ D   0.331 ; R   0.043 ; K CD  12 ; K BD  5
Kolom A  C ; R AC  2 R
M AC  M oAC  K AC (  2 θ A  θ C  3 R AC )
M AC   2.520  8 {  2 ( 0 )  0.109  6 (  0.043 )}
M AC   2.520  0  0.872  2.064   0.416 Tonm [ ]
M CA  M oCA  K CA (  2 θ C  θ A  3 R AC )
M CA   5.880  8 {  2 ( 0.109)  0  6 (  0.043 )}
M CA   5.880  1.744  2.064   9.688 Tonm [ ]

Balok C  D ; R CD  0
M CD  M oCD  K CD ( 2 θ C  θ D  3 R CD )
M CD   8.333  12 { 2 (0.109)  (  0.331)  0}
M CD   8.333  2.616  3.972   9.689 Tonm [ ]
M DC  M oDC  K DC (2 θ D  θ C  3 R CD )
M DC   8.333  12 { 2 (  0.331)  0.109  0}
M DC   8.333  7.944  1.308   1.697 Tonm [ ]

Kolom B  D : R BD  2.5 R
M BD  M oBD  K BD (  2 θ B  θ D  3 R BD )
M BD  0  5   2 ( 0 )  (  0.331 )  7.5 (  0.043 ) 
M BD   1.655  1.6125   0.043 Tonm [ ]
M DB  M oDB  K DB (  θ D  θ B  3 R BD )
M DB  0  5 { 2 (  0.331 )  7.5 (  0.043 )}
M DB   3.310  1.6125   1.698 Tonm [ ]
6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 15
METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 TUGAS KE - 4 : PORTAL DENGAN PERGOYANGAN

II. Reaksi Perletakan (Free - body) dan Persamaan Gaya Dalam

q  1 Ton/m
MCD MDC II.1a) Reaksi Perletakan Balok C  D
C D M CD  9.689 Tonm ; M DC  1.697 Tonm
3 EI
MCA MDB Q  q .   10 Ton ; Q X  q . x  x
b 3 m
EI h1  8 m H C  H AC  0.190 Ton
K  4 Ton E 1
MBD
M
D
h  10 m 2 EI  0  VCD .   Q .   M CD  M DC  0
a 7m 2
B h2  2 m 1 M  M DC
MAC VCD  q   CD  5.817 Ton (  )
2 
  10 m 1
A  M  0   VDC .   Q . 2   M CD  M DC  0
C

Gambar VII - 4 - 3
x 1 M  M DC
q  1 Ton/m VDC  q   CD  4.183 Ton (  )
MCD M DC 2 
HC C D
 F II.1b) Persamaan Gaya Dalam :
x Q Balok C  D ; 0  x    10 m
QX   10 m
VCD VDC 1
Gambar VII - 4 - 3a M X  VCD . x  Q X . x  M CD
2
IV. Gambar Diagram Gaya Dalam Balok C  D 1
M X  5.817 x  .1 . x 2  9.689
Bidang M 2
M DC  1.697
M CD  9.689 L X  VCD  Q X  5.817  1 . x
N X   H C   H AC   0.190 Ton (  )

M Max  7.126
II.1c) Menghitung M Max Balok C  D
Bidang L
VCD  5.817
dM X
M Max   0
dx
VCD  q.x  0  x  5.817 m
VDC  4.183
Bidang N 1
M Max  VCD . x  q x 2  M CD
2
H C  0.190 H D  0.190 1
M Max  5.817 x 5.817  x 1 x ( 5.817 ) 2
2
 9.689   7.230 Tonm

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 16

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 TUGAS KE - 4 : PORTAL DENGAN PERGOYANGAN

C HCA II.2a) Reaksi Perletakan Kolom A  C

b 3 m MCA M AC  0.416 Tonm ; M CA  9.688 Tonm ; K  4 Ton

h  10 m K  4 Ton
E M C
 0  H AC . h  K . b  M AC  M CA  0
K . 3 M AC  M CA
a 7 m H AC  
Y h h
 H AC  1.200  1.014  0.190 Ton (  )
y MAC
HAC
H CA  K  H AC  3.810 Ton ()
A II.2b) Persamaan Gaya Dalam ;
Gambar VII - 4 - 3b
Kolom A  E  C
Bagian A  E ; 0  y  a  7 m
M y  H AC . y  M AC  0.190 y  0.416
IV. Gambar Diagram Gaya Dalam Kolom A  C
Bidang M Bidang L Bidang N L y  H AC   0.190 Ton
M CA  9.688 H CA  0.190 VA  5.817
N y   VA   VCD   5.817 Ton
- M E  1.746
Bagian E  C ; a  7 m  y  h  10 m
E
  - M y  H AC . y  M AC  K ( y  7 )

M AC  0.416 HAC  0.190 VA  5.817

M y  0.190 y  0.416  4 ( y  7 )
L y  H AC  K  0.190  4   3.810 Ton
D HDB
N y   VA   VCD   5.817 Ton
MDB y  7 m  M X  M E  0.190 x 7  0.416  1.746 Tonm
h1  8 m
Y II.3a) Reaksi Perletakan Kolom B  D
 MBD
y HBD M BD  0.043 Tonm ; M DB  1.698 Tonm

B M D
 0  H BD . h1  M BD  M DB  0
Gambar VII - 4 - 3c
M BD  M DB
H BD   0.207 Ton (  )
h1
IV. Gambar Diagram Gaya Dalam Kolom B  D
Bidang M Bidang L Bidang N M B
 0  H DB . h1  M BD  M DB  0
M DB  1.698 HDB  0.207 VB  4.183

- H DB 
M BD  M DB
h1
 0.207 Ton (  )
 - II.3b) Persamaan Gaya Dalam

M BD  0.043 H BD  0.207 VB  4.183
Kolom B  D ; 0  y  h1  8 m
M y   H BD . y  M BD   0.207  0.043
L y   H BD   0.207 Ton
N y   VB   VDC   4.183 Ton
6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 17
METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 TUGAS KE - 4 : PORTAL DENGAN PERGOYANGAN

III. Tabel Untuk Menggambar Diagram Gaya Dalam

Bagia X/Y Mx / My Lx / Ly Nx/ Ny
A - E 0 MAC + 0.416 + 0.190 - 5.817
7 ME + 1.746 + 0.190 - 5.817
E - C 7 ME + 1.746 - 3.810 - 5.817
10 MCA - 9.689 - 3.810 - 5.817
C - D 0 MCD - 9.689 - 5.817 - 0.207
5.817 MMax + 7.230 0 - 0.207
10 MDC - 1.698 - 4.183 - 0.207
B - D 0 MBD + 0.043 + 0.207 - 4.183
8 MDB - 1.698 + 0.207 - 4.183

IV. Gambar Diagram Gaya Dalam

M CD  9.689 Bidang Momen
M DC  1.698
M CA  9.689 M DB  1.698
C  D
b 3m MMax  7.230
E
 ME  1.746 h1  8 m
h  10 m

a 7m  B
M BD  0.043
h2  2 m
A
MAC  0.416
  10 m

VCD  5.817
Bidang Gaya Lintang Bidang Gaya Normal
VB  4.183
 H DB  0.207
VA  5.817

H CA  3.810
HAC  0.190 H C  0.207 H D  0.207

H CA  3.810 VDC  4.183




H AC  0.190 VA  5.817 VB  4.183

H BD  0.207
Gambar VII - 4 - 4
6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 18
METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 Daftar Pustaka

1. Chu Kia Wang, Statically Indeterminate Strucures

2. Ghali, A& A.M. Neville, Structural Analysis
3. R.D. Cook, Concept and Application of Finite Analysis
4. Timoshenko & Young, Theory of Structure
5. Timoshenko & Young, Stucture of Material

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 19

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 LAMPIRAN I ( SNI )
PENGUKURAN
Besaran – besaran Fisis, Standar dan Satuan :
Sistem Satuan Internasional (S.I)
Satuan S.I untuk gaya disebut Newton (N)

1 N = 1 Kg.m/s2

Satuan Gaya adalah gaya yang akan mempercepat massa 1 Kg sebesar 1 m/s2
Definisi : Satuan Gaya didefinisikan sebagai sebuah Gaya yang menimbulkan satu satuan
percepatan bila dikerjakan pada satu satuan massa.
Satuan ini disebut Newton (N).

F = m * a F = Gaya (Newton)
m = massa (Kg)
a = percepatan (m/s2)

Tabel : Satuan – satuan dalam F = m * a

Sistem Satuan Gaya Massa Percepatan

S.I Newton (N) Kilogram (Kg) m/s2

c.g.s Dyne Gram (Gram) cm/s2

B.E Pound ( lb ) Slug Kaki/s2

1 pon = 4.45 N
Percepatan Gravitasi (g) : 32.1740 Kaki/s2 ~ 32 Kaki/s2
g = 9.8006 m/s2 ~ 10 m/s2
1N = 105 dyne
1 Kg = 1000 gram = 103 gram
1 m/s2 = 100 cm/s2 = 102 cm/s2

Hubungan satuan SI - Satuan “lama” ( susunan satuan teknis ) g = 10 m/dt2

Satuan
SI SI “ lama “ SI “ lama “
Gaya 1N 0.1 Kg 10 N 1 Kg
1 kN 100 Kg 10 kN 1 Ton
Gaya per panjang 1 N/m 0.1 Kg/m 10 N/m 1 Kg/m
1 kN/m 100 Kg/m 10 kN/m 1 Ton/m
Gaya per 1 N/m 2
0.1 Kg/m 2
10 N/m2 1 Kg/m2
luas-penampang 1 kN/m 2
100 Kg/m 2
10 kN/m2 1 Ton/m2
1 N/mm2 10 Kg/cm2 0.1N/mm2 1 Kg/cm2
Gaya per volume 1 N/m3 0.1 Kg/m3 10 N/m3 1 Kg/m3
6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 20
METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 1 kN/m3 100 Kg/m3 10 kN/m3 1 Ton/m3
1 MN/mm3 100 Ton/cm3

Momen dari suatu 1 Nm 0.1 Kgm 10 Nm 1 Kgm

gaya 1 kNm 100 Kgm 10 kNm 1 Tonm
Tenaga 1 J = 1 Nm 0.1 Kgm 10 J 1 Kgm
Perbedaan Temperatur 1K 1 oC 1K 1 oC
Temperatur Nivo 0K - 273 oC + 273 K 0 oC
Tegangan ( fy ) 1 MPa 10 Kg/cm2
240 MPa 2400 Kg/cm2

1 kNm = 106 Nmm

1 kNm = 100 Kgm
g = 9.8 ~ 10 N/Kg
1 N = 1 Kg * 1 m/s2 = 1 Kgm/s2
MPa = Mega Pascal
N = Newton
Nm = Newton meter
kNm = Kilo Newton meter

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 Page 21

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN
FOLDER - V - A ; SABTU, 30 JULI 2023
MINGGU, 22 OKTOBER 2023
22 October 2023
 II.4 MOMEN PRIMER YANG UMUM DIGUNAKAN
PADA PERHITUNGAN KONSTRUKSI
II.4.1 BALOK JEPIT  SENDI

P
M oAB P.a .b (   b )
B
M oAB 
A 2 2
1 a b 1 3
Jika a  b   ; maka M oAB  P. 
 2 16
M oAB q
2 A B
M oAB 
1
q .2
 8

M oAB q
9
3 A B M oAB  q .2
1

1

128
2 2

M oAB q
A B 7
4 1 1
M oAB 
128
q .2
 
2 2

M oAB q
1
5 A B M oAB  q .2
 5

q
M oAB
5
6 A B M oAB  q .2
1 1
64
 
2 2

M oAB q
17
7 A B M oAB  q .2
a 256
4a
M oAB q
q .[ 3  a 2 . ( 2   a ) ]
8 A B M oAB 
2
a b a 1 33
Jika a  b   ; maka M oAB  q . 2
 3 324

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 ANALISA STRUKTUR 1 22

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN ; FOLDER - V - A
SABTU, 14 MEI 2022
22 October 2023
 II.4 MOMEN PRIMER YANG UMUM DIGUNAKAN
PADA PERHITUNGAN KONSTRUKSI
II.4.2 BALOK JEPIT  JEPIT

P
MoAB M oBA
o P . a . b2 o P.a2 .b
A M  dan M BA 
1 a b
B AB
2 2
1 1
 Jika a  b   ; maka MoAB  MoBA  P. 
2 8
MoAB q M oBA
2 A B
M oAB  M oBA 
1
q . 2
 12

MoAB q Mo
BA

3 A B
M oAB 
11
q .  2 dan M oBA 
5
q . 2
1

1
 192 192
2 2

MoAB q M oBA

4 A
1 1
B
M oAB 
5
q .  2 dan M oBA 
11
q . 2
2

2
 192 192
M oAB q M oBA
5 A B M oAB 
1
q .  2 dan M oBA 
1
q . 2
 20 30
q
MoAB M oBA
5
6 A B M oAB  M oBA  q . 2
1

1

96
2 2

MoAB qM o
BA

7 A B 17
M oAB  M oBA  q . 2
a 384
4a
MoAB q M oBA
q .[ 3  a 2 . ( 2   a ) ]
8 A B
M oAB  M oBA 
12 
a b a 1
Jika a  b   ; maka M oAB  M oBA 
11
q . 2
 3 162

6.b) CONTOH JAWABAN TUGAS KE - 3 & 4 ANALISA STRUKTUR 1 23

METODE SLOPE DEFLECTION ; 23 HALAMAN ; FOLDER - V - A
SABTU, 14 MEI 2022
22 October 2023