Fakultas Teknik
Universitas Andalas
Bagian I
2
Proses perhitungan Metode Cross dimulai dengan menghitung
momen-momen primer (M P) = Fixed End Moment (FEM) akibat
beban luar dan goyangan disetiap batang.
3
Perjanjian Tanda (Sign Convention)
Kekakuan batang:
3EI
Kij untuk salah satu ujung tidak terdapat momen
L
Distribusi (D):
COij 1 D ji
2
Contoh Soal 1
Gambarkan bidang gaya-gaya dalam portal berikut
24 kN/m
7
4 EI 4(2 EI )
Kekakuan batang : K K AC 2 EI
L 4
Kekakuan batang lainnya mempunyai nilai yg sama karena nilai E I L sama.
P
Momen Primer : M CD 1 24 4 2 = 32 kN.m
12
P
M DC 32 kN.m
8
Perhitungan Distribusi Momen
A B C D
AC BD CA CD DC DB
K 2 EI 2 EI 2 EI 2 EI 2 EI 2 EI
Ktotal 4 EI 4 EI
FD 0 0 ½ ½ ½ ½
FEM 0 0 0 32 32 0
D 0 0 16 16 16 16
CO 8 8 0 8 8 0
D2 0 0 4 4 4 4
CO 2 2 0 2 2 0
D3 0 0 1 1 1 1
CO ½ ½ 0 ½ ½ 0
D4 0 0 ¼ ¼ ¼ ¼
CO 1/8 1/8 0 1/8 1/8 0
D5 0 0 1/16 1/16 1/16 1/16
M total 10,625 10,625 21,313 21,313 21,313 21,313
9
Gambar Freebody Structure
C 24 kN/m D
48 21,33 21,33 48
8 8
8 8
21,33 21,33
48 48
4m
A B
8 8
10,67 4m 10,67
48 48
10
Gambar Bidang Gaya-Gaya Dalam
21.33 21.33
48
8 () 8 8 21.33 21.33
48 48 8
48
() ()
48 48 8 8 10,67 10,67
Normal Lintang Momen
11
Portal Tanpa Goyangan
Contoh Soal 2 (sumber: Hibbeler, Structural Analysis)
12
5 k/ft
20 k
E
B EI C EI
15 ft EI EI
A D
18 ft 12 ft
Kekakuan batang:
5 k/ft
89,1 115 64,1
20 k 28,9 28,9 25,5 25,5
B 18 C 12 E
43,6 51,7
43,6 46,4 5,3 5,3
15 15
44,5 A
8,9 D 3,4
43,6 51,7
5 k/ft
20 k 25,5
B EI C EI E
15 ft EI EI
5,3
A D
8,9 3,4
44,5
18 ft 12 ft
43,6 51,7
(-) (-)
Bidang Lintang
Bidang Normal
J 30/50 K 30/50 L
G 30/50 H 30/50 I
10 kN/m
D 30/50 E F
A B C
6m 6m
A B C D E F
AD BE CF DA DG DE EB ED EH EF FC FE FI
b 0.6 0.6 0.6 0.6 0.5 0.3 0.6 0.3 0.5 0.3 0.6 0.3 0.5
h 0.6 0.6 0.6 0.6 0.5 0.5 0.6 0.5 0.5 0.5 0.6 0.5 0.5
I 0.0108 0.0108 0.0108 0.0108 0.005208 0.003125 0.0108 0.003125 0.005208 0.003125 0.0108 0.003125 0.005208
L 5 5 5 5 5 6 5 6 5 6 5 6 5
K =f (E) 0.0086 0.0086 0.0086 0.0086 0.0042 0.0021 0.0086 0.0021 0.0042 0.0021 0.0086 0.0021 0.0042
K total ~ ~ ~ 0.0149 0.0170 0.0149
FD 0 0 0 -0.580 -0.280 -0.140 -0.509 -0.123 -0.245 -0.123 -0.580 -0.140 -0.280
Check -1.0000 -1.0000 -1.0000
FEM 0 0 0 0 0 -30 0 30 0 -30 0 30 0
D 0 0 0 17.40766 8.394896 4.197448 0 0 0 0 -17.4077 -4.19745 -8.3949
CO 8.703828 0 -8.70383 0 7.36377 0 0 2.098724 0 -2.09872 0 0 -7.36377
D 0 0 0 -4.27287 -2.0606 -1.0303 0 0 0 0 4.272866 1.030301 2.060603
CO -2.13643 0 2.136433 0 -1.76156 0 0 -0.51515 0 0.515151 0 0 1.761563
D 0 0 0 1.022156 0.492938 0.246469 0 0 0 0 -1.02216 -0.24647 -0.49294
CO 0.511078 0 -0.51108 0 0.346258 0 0 0.123234 0 -0.12323 0 0 -0.34626
D 0 0 0 -0.20092 -0.09689 -0.04845 0 0 0 0 0.200918 0.048447 0.096893
CO -0.10046 0 0.100459 0 -0.08283 0 0 -0.02422 0 0.024223 0 0 0.082832
D 0 0 0 0.048064 0.023179 0.011589 0 0 0 0 -0.04806 -0.01159 -0.02318
M 6.98 0.00 -6.98 14.00 12.62 -26.62 0.00 31.68 0.00 -31.68 -14.00 26.62 -12.62
Check 0.0000 0.0000 0.0000
2 2
𝑘𝑖 𝑘𝑖 𝑘𝑎 𝑘𝑎 𝑘𝑖 𝑘𝑎
𝑘𝑖 𝑘𝑎 𝑘𝑖 𝑘𝑎
𝑘𝑖 𝑘𝑖
L
Misal digunakan aturan tanda
(+) untuk keseimbangan
seperti gbr diatas 𝑎𝑡𝑎𝑠 𝑏𝑤 ℎ
Hbwh
Mbwh
Vbwh 𝑎𝑡𝑎𝑠 𝑏𝑤 ℎ
𝑏𝑤 ℎ 𝑏𝑤 ℎ 𝑎𝑡𝑎𝑠 𝑏𝑤 ℎ 𝑏𝑤 ℎ 𝑎𝑡𝑎𝑠
𝑏𝑤 ℎ 𝑎𝑡𝑎𝑠 𝑏𝑤 ℎ 𝑎𝑡𝑎𝑠
𝑏𝑤 ℎ 𝑏𝑤 ℎ
5m 5m 5m
8 kN/m 8 kN/m
18,1 26,9 26,9 18,1
G 4,3 4,3 H 4,3 4,3
I
6m 6m
5m 5m 5m
10 kN/m 10 kN/m
26,6 31,7 31,7 26,6
D 1,4 1,4
E 1,4 1,4
F
6m 6m
5m 5m 5m
A 4,2
B C 4,2
7,0 7,0
5m 5m 5m
8 kN/m 8 kN/m
18,1 26,9 26,9 18,1
G 4,3 4,3 H 4,3
I
6m 6m
4,3
5m 5m 5m
10 kN/m 10 kN/m
26,6 31,7 31,7 26,6
D 1,4 1,4
E 1,4 1,4
F
6m 6m
5m 5m 5m
A 4,2
B C 4,2
7,0 7,0
Reaksi J 30 / 50 K 30 / 50 L
perletakan
5m 30 / 30 30 / 30 30 / 30
8 kN/m 8 kN/m
G 30 / 50 H 30 / 50 I
5m 50 / 50 50 / 50 50 / 50
10 kN/m 10 kN/m
D 30 / 50 E 30 / 50 F
5m 60 / 60 60 / 60 60 / 60
A 4,2 B 4,2 C
7,0 7,0
6m 6m
5m 5m 5m
26,9
3,0 3,0
18,1 18,1
8 kN/m 8 kN/m () 3,0 ( ) ( ) 3,0 () 15,1
18,1 26,9 26,9 18,1 15,1
G H I (+) (+)
6m 6m
14,0 14,0
7,0 7,0
5m 5m 5m
A B C
7,0 7,0
J K L
6m 6m
1,3 1,3
12,2 17,8 17,8 12,2 17,8 12,2
1,3 1,3
5m 5m 5m
25,5
1,3 1,3
22,5
1,3 1,3
8 kN/m 8 kN/m
I 5,6 5,6
G H 22,5
6m 6m
25,5
22,5 25,5 25,5 22,5
5,6 5,6
5m 5m 5m
29,2 30,8
5,6 5,6
5,6 5,6
4,2 4,2
10 kN/m 10 kN/m
E F
30,8 29,2
D
6m 6m
4,2 4,2
A
5m
B
5m
C
5m
4,2 4,2
4,2 4,2
( ) () ( )
5m 5m 5m
5m 5m 5m
A B C 148,2 63,9
63,9
63,9 148,2 63,9