TAHUN 2022
1. Maksimalkan
Z 𝟖𝒙𝟏 + 𝟏𝟎𝒙𝟐 + 𝟏𝟖𝒙𝟑 + 𝟐𝟐𝒙𝟒
Dengan pembatas 𝟐𝒙𝟏 + 𝟐𝒙𝟐 + 𝟐𝒙𝟑 + 𝟐𝒙𝟒 ≤ 𝟑𝟎
𝟏𝟒𝒙𝟏 + 𝟏𝟎𝒙𝟐 + 𝟔𝒙𝟑 + 𝟒𝒙𝟒 ≤ 𝟐𝟒𝟎
𝟔𝒙𝟏 + 𝟏𝟎𝒙𝟐 + 𝟐𝟎𝒙𝟑 + 𝟑𝟎𝒙𝟒 ≤ 𝟐𝟎𝟎
Di mana 𝒙𝟏 ≥ 𝟎 ; 𝒙𝟐 ≥ 𝟎 ; 𝒙𝟑 ≥ 𝟎 ; 𝒙𝟒 ≥ 𝟎
Tentukan:
a. Kombinasi optimal agar labanya maksimal
Jawab:
Z - 8𝑥1 - 10𝑥2 - 18𝑥3 - 22𝑥4 - 0S1 - 0S2 - 0S3 = 0
2𝑥1 + 2𝑥2 + 2𝑥3 + 2𝑥4 + S1 = 30
14𝑥1 + 10𝑥2 + 6𝑥3 + 4𝑥4 + S2 = 240
6𝑥1 + 10𝑥2 + 20𝑥3 + 30𝑥4 + S3 = 200
Iteration awal
Var X1 X2 X3 X4 S1 S2 S3 NK Indeks
Z -8 -10 -18 -22 0 0 0
S1 2 2 2 2 1 0 0 30 15
S2 14 10 6 4 0 1 0 240 60
S3 6 10 20 30 0 0 1 200 20/3
Iteration 1
Var X1 X2 X3 X4 S1 S2 S3 NK Indeks
Z -18/5 -8/3 -10/3 0 0 0 11/15 440/3 2200/-54
S1 8/5 4/3 2/3 0 1 0 -2/30 50/3 250/24
S2 66/5 26/3 10/3 0 0 1 -4/30 640/3 3200/198
X4 1/5 1/3 2/3 1 0 0 1/30 20/3 100/3
Iteration 2
Var X1 X2 X3 X4 S1 S2 S3 NK Indeks
-
Z 0 1/3 0 2¼ 0 7/12 2210/12
110/60
X1 1 5/6 5/12 0 5/8 0 -1/24 250/24 25
S2 0 -7/3 -13/6 0 -33/4 1 5/12 310/12 21 7/108
X4 10 1/6 7/12 1 -5/40 0 5/120 55/12 4125/1248
Iteration (optimal)
Var X1 X2 X3 X4 S1 S2 S3 NK
Z 0 6/7 0 110/35 13/7 0 5/7 1390/7 198,5714
X1 1 5/7 0 -5/7 -5/7 0 -1/14 50/7 7,1429
S2 0 -1 5/7 0 -61/7 40/7 1 4/7 650/7 92,8571
X3 0 2/7 1 -6/28 -6/28 0 1/14 55/7 7.8571
Maka laba maksimum jika nilai
X1 = 50/7 X3 = 55/7
X2 = 0 X4 = 0
Fungsi tujuan
Z max = 8𝑥1 + 10𝑥2 + 18𝑥3 + 22𝑥4
= 8 (50/7) + 10 (0) + 18 (55/7) + 22 (0)
= 8 (7,1429) + 0 + 18 (7,8571) + 0
= 57,1432 + 141,4278
= 198,5714
Apabila nilai X1 dan X3 dimasukkan ke dalam fungsi tujuan akan diperoleh keuntungan:
Z = 8𝑥1 + 10𝑥2 + 18𝑥3 + 22𝑥4
= 8 (10) + 10 (0) + 18 (10) + 22 (0)
= 80 + 0 +180 + 0
= 260
Jadi, jika nilai kanannya berubah menjadi 40,220,260 maka laba akan bertambah sebesar
61,43.
d. Jika koefisien fungsi tujuan berubah menjadi:
𝒛 = 𝟏𝟎𝒙𝟏 + 𝟏𝟎𝒙𝟐 + 𝟏𝟖𝒙𝟑 + 𝟐𝟑𝒙𝟒
bagaimana dampaknya?
Jawab:
Setelah dihitung seperti cara pada poin a, dihasilkan laba optimum jika nilai:
X1 = 1200/168 X3 = 55/7
X2 = 0 X4 = 0
Jika fungsi tujuan berubah menjadi Z = 10X1 + 10X2 + 18X3 + 23X4 maka laba akan
bertambah sebesar 14,29.
M1 M2 M3 M4
P1 20 40 60 0
P2 10 0 40 20
P3 110 60 120 0
P4 0 20 50 10
M1 M2 M3 M4
P1 20 40 20 0
P2 10 0 0 20
P3 110 60 80 0
P4 0 20 10 10
M1 M2 M3 M4
P1 0 20 0 0
P2 10 0 0 40
P3 90 40 60 0
P4 0 20 10 30
M1 M2 M3 M4
P1 0 20 0 0
P2 10 0 0 40
P3 90 40 60 0
P4 0 20 10 30
D1 D2 D3 D4 D5 Supply
X
O1 X 2 40 1 X 3 X 3 2 40
v
2 15 1
O2 X X 3 X 4 3 35 50
4
O3 30 2 10 3 10 5 10 4 X 3 60
O4 X 2 X 2 30 2 X 4 X 6 30
Demand 30 50 40 25 35 180
Menghitung U1, U2, U3, U4, V1, V2, V3, V4, dan V5 dengan menggunakan rumus sebagai
berikut:
Cij = Ui + Vj
Substitusi U1 = 0
• C12 = U1 + V2 → 1 = 0 + V2 → V2 = 1
• C32 = U3 + V2 → 3 = U3 + 1 → U3 = 2
• C31 = U3 + V1 → 2 = 2 + V1 → V1 = 0
• C33 = U3 + V3 → 5 = 2 + V3 → V3 = 3
• C34 = U3 + V4 → 4 = 2 + V4 → V4 = 2
• C24 = U2 + V4 → 3 = U2 + 2 → U2 = 1
• C25 = U2 + V5 → 1 = 1 + V5 → V5 = 0
• C43 = U4 + V3 → 2 = U4 – 3 → U4 = -1
Setelah diketahui U1, U2, U3, U4, V1, V2, V3, V4, dan V5 langkah selanjutnya yaitu dengan
menghitung perubahan biaya Kij untuk setiap sel yang kosong dengan rumus berikut:
Kij = Cij – Ui - Vj
1) K11 = C11 – U1 – V1
= 2–0–0
= 2
2) K13 = C13 – U1 – V3
= 3–0–3
= 0
3) K14 = C14 – U1 – V4
= 3–0–2
= 1
4) K15 = C15 – U1 – V5
= 2–0–0
= 2
5) K21 = C21 – U2 – V1
= 2–1–0
= 1
6) K22 = C22 – U2 – V2
= 3–1–1
= 1
7) K23 = C23 – U2 – V3
= 4–1–3
= 0
8) K35 = C35 – U3 – V5
= 3–2–0
= 1
9) K41 = C41 – U4 – V1
= 4 – (-1) – 0
= 5
10) K42 = C42 – U4 – V1
= 2 – (-1) – 0
= 3
11) K44 = C44 – U4 – V4
= 4 – (-1) – 2
= 3
12) K45 = C45 – U4 – V5
= 6 – (-1) – 0
= 7
Karena tidak ada yang bernilai negatif, maka dapat disimpulkan bahwa sudah tidak perlu
mengisi sel yang kosong atau dapat dipastikan bahwa penempatan sel telah optimal
sehingga untuk selanjutnya dapat dihitung biaya optimalnya.
Biaya Optimal :
= 40 + 45 + 35 + 60 + 30 + 50 + 40 + 60
= 360
Jadi, biaya optimal yang dihasilkan sebesar 360. Dengan jumlah yang dihasilkan antara
dengan menggunakan metode VAM dan juga metode MODI memiliki jumah yang sama,
maka dapat dipastikan bahwa angka tersebut sudah dipastikan biaya yang optimal.