Fungsi Kendala :
X1 4
2X2 12
3X1 + 2X2 = 18
X1,X2 0
Penyelesaian
Fungsi Tujuan :
Z = 3X1 + 5X2 Z 3X1 5X2 + MX5 =0
Fungsi Kendala :
X1 4 X1 +X3 = 4
2X2 12 2X2 + X4 = 12
3X1 + 2X2 = 3 3X1 + 2X2 + X5 = 18
Nilai setiap variabel dasar (X5) harus sebesar 0, sehingga fungsi tujuan
harus dikurangi dengan M dikalikan dengan baris batasan yang bersangkutan
(3). Nilaibaris Z sebagai berikut:
-3 5 0 0 M 0
M 3 2 0 0 1 18 -
-3M-3 -2M-5 0 0 0 -18M
Tabel
Iterasi 1
VD Z X1 X2 X3 X4 X5 NK INDEX
Z 1 -3M-3 -2M-5 0 0 0 -18M
X3 0 1 0 1 0 0 4 4
X4 0 0 2 0 1 0 12 ~
X5 0 3 2 0 0 1 18 6
Iterasi 2
VD Z X1 X2 X3 X4 X5 NK INDEX
Z 1 0 -2M-5 3M+3 0 0 -6M+12
X1 0 1 0 1 0 0 4
X4 0 0 2 0 1 0 12 6
X5 0 0 2 3 0 1 6 3
Iterasi 3
Z X1 X2 X3 X4 X5 NK INDEKS
Z 1 0 0 -9/2 0 M+5/2 27
X1 0 1 0 1 0 0 4 4
X4 0 0 0 3 1 -1 6 2
X2 0 0 1 -3/2 0 1/2 3
Z X1 X2 X3 X4 X5 NK INDEKS
Z 1 0 0 0 3/2 M+1 36 Zmax
X1 0 1 0 0 -1/3 1/3 2
X3 0 0 0 1 1/3 -1/3 2
X2 0 0 1 0 1/2 0 6
Diperoleh hasil Z max= 36 , X1 = 2 , X2 = 6 , X3 = 2
Contoh Soal 2 ( Aulia Indra P )
Penyelesaian :
X3 0 3 5 1 0 0 0 260 52
X4 0 5 6 0 1 0 0 380 63,33
X6 0 4 3 1 0 -1 1 200 66,67
VD Z X1 X2 X3 X4 X5 X6 NK INDEX
Z -1 -11/5M+6/5 0 8/5M-8/5 0 M 0 -44M-416
X2
(Iterasi 2) 0 3/5 1 1/5 0 0 0 52 86,67
X4 0 7/5 0 -6/5 1 0 0 68 48,57
X6 0 11/5 0 -3/5 0 -1 0 44 20
(Iterasi 3)
VD Z X1 X2 X3 X4 X5 X6 NK INDEX
Z -1 0 0 M-14/11 0 6/11 0 -440
X2 0 0 0 M-14/11 0 6/11 0 40
Jadi di peroleh
X4 0 nilai : 0 0 -9/11 1 7/11 0 40
(-Z)min = -440
Zmin = 440
X1 0
X1 = 20 , X2=40 1 0 -3/11 0 -5/11 0 20
2.Fungsi Batasan lebih besar sama dengan ()
Ketika permasalahan dalam program linear fungsi batasannya yang
bertanda (lebih besar sama dengan) , maka penyelesaiannya dengan
me-nambahkan variabel slack dengan tanda negatif .
Fungsi Batasan:
1. X1 + 2 X2 20
2. 3 X1 + X2 20
3. X1,X2 0
Penyelesaian
Fungsi Tujuan
Z = 3 X1 + 2 X2 => Z 3 X1 2 X2 = 0
diubah menjadi fungsi implisit
-Z + 3 X1 + 2 X2 + M S2 + M S4 = 0
S2 0 1 2 -1 1 0 0 20 20
S4 0 3 1 0 0 -1 1 20 20/3
ITERASI 2
VD Z X1 X2 S1 S2 S3 S4 NK INDEX
Z -1 0 1-5/3M M 0 1-1/3M -1+4M/3 -20-40/3M
VD Z X1 X2 S1 S2 S3 S4 NK INDEX
Z -1 0 0 3/5 0 4/5 1/5-1/3M -28
Diperoleh hasil :
-Z = - 28 Z min = 28
X1 = 4 dan X2 = 8
Contoh Soal 4 (Rosyana Paryanti)
Minimukan :
Fungsi Tujuan :
Z = 3X1 + 5X2
Fungsi kendala:
2X1 + 3X2 6
2X1 + X2 2
X1 + 2X2 = 2
Penyelesaian
Fungsi Batasan (Penyimpangan)
2X1 + 3X2 6 2X1 + 3X2 + X3 = 6
2X1 + X2 2 2X1 + X2 X4 + S5 = 2
X1 + 2X2 = 2 X1 + 2X2 + S6 = 2
Ubah Fungsi Tujuan
Implisitkan
-Z + 3x1 + 5x2 = 0 (Tambahkan Variabel Bantu)
-Z + 3x1 + 5x2 + MX5 + MX6 = 0
Fungsi Tujuan Baru
-1 3 5 0 0 m M 0
-M [0 2 1 0 -1 1 0 2]
-M [0 1 2 0 0 0 1 2]
-1 (3-3M) (5-3M) 0 M 0 0 -4M
Tabel (Iterasi 1 )
VD Z X1 X2 X3 X4 X5 X6 NK ID
Z -1 (-3M+3) (-3M+5) 0 M 0 0 -4M
X3 0 2 3 1 0 0 0 6 3
X5 0 2 1 0 -1 1 0 2 1
X6 0 1 2 0 0 0 1 2 2
(Iterasi 2)
VD Z X1 X2 X3 X4 X5 X6 NK ID
Z -1 0 (-3/2M+7/2) 0 (-1/2M)+(3/2) (3/2M)-(3/2) 0 -M-3
X3 0 2 3 1 0 0 0 6
Sehingga diperoleh :
-Zmin=-16/3
Zmin = 16/3
X1=2/3 , X2=2/3
3.Fungsi Tujuan Minimisasi
Soal minimisasi harus diubah menjadi maksimisasi dengan cara
mengganti tanda positif dan negatif pada fungsi tujuan.
Penyelesaian:
Fungsi Kendala
3X1 + 2X2 S1 + R1 = 3 =>R1 = 3 3X1- 2X2 + S1
X1 + 4X2 S2 + R2 = 4 =>R2 = 4 X1 4X2 + S2
2X1 + 3X2 S3 + R3 = 1 =>R3 = 1 2X1 3X2 + S3
Fungsi Tujuan
Z = 2X1 + 2X2 + MR1 + MR2 + MR3
Z = 2X1 + 2X2 + M(3 3X1- 2X2 + S1) + M(4 X1 4X2 + S2) +
M(1 2X1 3X2 + S3)
Z = (2 6M)X1 + (2 9M)X2 + MS1 + MS2 + MS3 + 8M
Z (2 6M)X1 (2 9M)X2 MS1 MS2 MS3 = 8M
Tabel Iterasi 1 :
VD Z X1 X2 S1 S2 S3 R1 R2 R3 NK INDEX
Z 1 6M-2 9M-2 -M -M -M 0 0 0 8M
R1 0 3 2 -1 0 0 1 0 0 3 3/2
R2 0 1 4 0 -1 0 0 1 0 4 1
R3 0 2 3 0 0 -1 0 0 1 1 1/3
Iterasi 2
VD Z X1 X2 S1 S2 S3 R1 R2 R3 NK INDEX
Iterasi 3
VD Z X1 X2 S1 S2 S3 R1 R2 R3 NK INDEX
VD Z X1 X2 S1 S2 S3 R1 R2 R3 NK
Z 1 0 0 -3/5 -1/5 0 -M+3/5 -M+1/2 -M 13/5
X1 0 1 0 -12/30 12/60 0 12/30 -12/60 0 12/30
S3 0 0 0 -1/2 -1/2 1 -1 5/2
X2 0 0 1 1/10 -3/10 0 -1/10 3/10 0 9/10
Sehingga diperoleh :
Z min = 13/5, dengan
X1 = 12/30 dan X2 = 9/10
Contoh Soal 6(Ana Nonik Anjani )
2. . Minimumkan Z=4x1+3x2
Fungsi kendala :
x1 + 5x2 20
2x1+x2 22
Dengan x1, x2 0
Penyelesaian
Fungsi tujuan: Z=4x1+3x2+Mx4+Mx6
Fungsi penyimpangan:
X4 0 1 5 -1 1 0 0 20
X5 0 2 1 0 0 -1 1 22
Iterasi 2
VD Z X1 X2 X3 X4 X5 X6 NK INDEX
Z 1 17/5-9/5M 0 3/5-M/5 -3/5+6/5M M 0 -12-18M
Z 1 0 0 10/45 46
Diperoleh hasil:
Z min=46
X1 = 10
X2 = 2
Contoh Soal 7 (ari ardianti)
Minimumkan Z = 4 X1 + 5 X2
Fungsi kendala :
3X1 + X2 27
5X1 + 5X2 = 60
6X1 + 4X2 60
Penyelesaian
Fungsi kendala :
3X1 + X2 27 => 3X1 + X2 + X3 = 27
5X1 + 5X2 = 60 => 5X1 + 5X2 + X4 = 60
6X1 + 4X2 60 => 6X1 + 4X2 - X5 + X6 = 60
Tabel
Iterasi 1
Z X1 X2 X3 X4 X5 X6 NK INDEKS
-
Z -1 -9M+5 0 0 M 0 -120M
11M+4
X4 0 3 1 1 0 0 0 27 9
X5 0 5 5 0 1 0 0 60 12
X6 0 6 4 0 0 -1 1 60 10
Iterasi 2
Z X1 X2 X3 X4 X5 X6 NK INDEKS
Z -1 0 -16/3M+11/3 11/3M-4/3 0 M 0 -21M-36
X4 0 1 1/3 1/3 0 0 0 9 27
X5 0 0 10/3 -5/3 1 0 0 15 9/2
X1 0 0 2 -2 0 -1 1 6 3
Iterasi 3
Z X1 X2 X3 X4 X5 X6 NK INDEKS
Z -1 0 0 -5/3M+7/3 0 -5/3M+11/7 8/3M-11/6 -5M-47
X4 0 1 0 2/3 0 1/6 -1/6 8 48
X5 0 0 0 5/3 1 5/3 -5/3 5 3
X2 0 0 1 -1 0 -1/2 1/2 3
Iterasi akhir
Z X1 X2 X3 X4 X5 X6 NK INDEKS
Z -1 0 0 1/2 0 0 M -105/2 Zmin
X4 0 1 0 -1/6 0 0 15/2
X5 0 0 0 1 3/5 1 -1 3
X2 0 0 1 -1/2 1 0 0 9/2
Minimumkan Z = 5X1+2X2
Fungsi kendala:
1. 3X1+2X2 12
2. 4X1+7X2 28
3. X1, X2 0
Penyelesaian
Fungsi kendala:
3X1+2X2 12 3X1+2X2+X3 = 12
4X1+7X2 28 4X1+7X2-X4+X5 = 28
Fungsi tujuan:
Maksimumkan:
-Z = -5X1 -2X2 -0.X3 -0.X4 -MX5
-Z + 5X1 + 2X2 + MX5
Nilai Baru
5 2 0 0 M 0
-M 4 7 0 -1 1 28 +
5-4M 2-7M 0 M 0 -28M
Tabel ( Iterasi 1)
VD Z X1 X2 X3 X4 X5 NK INDEX
Z -1 5-4M 2-7M 0 M 0 -28M
X3 0 3 2 1 0 0 12 6
X5 0 4 7 0 -1 1 28 4
(Iterasi 2)
VD Z X1 X2 X3 X4 X5 NK INDEX
Diperoleh hasil:
X1 = 0 dan X2 = 4
(-Z)min = -8
Z min = 8