Bhs jawa ngoko

MAHABARATA
Partemon raja duswanta karo sakuntala. raja duswanta yaiku siji raja gedhe saka
chandrawangsa keturunan yayati, nggarwa sakuntala saka pertapan bagawan kanwa, banjur
ngudhunake sang bharata. sang bharata ngudhunake sang hasti, kang banjur ngedegake siji
puser pamarentahan kaaran hastinapura. sang hasti ngudhunake para raja hastinapura. saka
kulawarga kasebut, lahirlah sang kuru, kang nguwasani lan menyucikan siji laladan jembar
kang sinebut kurukshetra. sang kuru ngudhunake dinasti kuru utawa wangsa kaurawa. jero
dinasti kasebut, lahirlah pratipa, kang dadi bapa prabu santanu, leluhur pandhawa lan kurawa

Prabu santanu yaiku siji raja mahsyur saka garis keturunan sang kuru, asale saka hastinapura.
piyambake omah-omah karo dewi gangga kang disepata ben mudhun menyang donya,
nanging dewi gangga ninggalake amarga sang prabu nglanggar janji ningkahan. sesambungan
sang prabu karo dewi gangga sempet membuahkan 7 anak, ananging kabeh ditenggelamkan
menyang segara gangga dening dewi gangga karo alesan kabeh wis kena kutukan. ananging
banjur anak menyang 8 bisa diselamatkan dening prabu santanu kang diwenehi jeneng
dewabrata. banjur dewi ganggapun lunga ninggalake prabu santanu. jeneng dewabrata
digantos dadi bisma amarga piyambake nglakoni bhishan pratigya yaiku sumpah kanggo
mbujang salawase lan ora arep marisi tahta bapane. bab iku jalaran bisma ora pengin
dheweke lan keturunane tukar padu karo keturunan satyawati, ibu tirine.

Sawise ditinggal dewi gangga, pungkasane prabu santanu dadi duda. pirang-pirang taun
banjur, prabu santanu nerusake kauripan omah-omah karo nggarwa dewi satyawati, puteri
nelayan. saka sesabungane, sang prabu berputera sang citranggada lan wicitrawirya. demi
seneng adik-adike, bisma lunga menyang karajan kasi lan menangake sayembara saengga
kasil nggawa mulih telung wong puteri kaaran amba, ambika, lan ambalika, kanggo
dinikahkan marang adik-adike. amarga citranggada wafat, mula ambika lan ambalika omah-
omah karo wicitrawirya, dene amba nresnani bisma nanging bisma nolak cintane amarga
kaiket dening sumpah menawa piyambake ora arep kawin saumur urip. demi usaha kanggo
menjauhkan amba saka dheweke, tanpa sengaja piyambake menembakkan panah nembus
dhadha amba. dhuwur pati iku, bisma diwenehi ngerti menawa mengko amba bereinkarnasi
dadi siji pangeran kang nduweni sipat kewanitaan, yaiku putera raja drupada kang kaaran
srikandi mengko kematiane uga ana ing tangan srikandi kang ngrewangi arjuna jero
pertempuran akbar ing kurukshetra.

Citranggada wafat ing umur enom jero siji pertempuran, banjur piyambake digantekake
dening adhine yaiku wicitrawirya. wicitrawirya uga wafat ing umur enom lan durung kober
nduweni keturunan.

Satyawati ngirim kaping rong bojo wicitrawirya, yaiku ambika lan ambalika kanggo nemoni
resi byasa, kasebab sang resi diulemi kanggo nganakake siji upacara kanggo dheweke kabeh
ben ngolehake keturunan satyawati ngongkon ambika ben nemoni resi byasa ing ruwang
upacara. sawise ambika ngleboni ruwangan upacara, piyambake weruh rai sang resi dahsyat
banget karo mripat kang menyala-nyala. bab iku nggawene nutup mripat. amarga ambika
nutup mripat lawase upacara kadadeyan, mula anake kalairake wuta. anak kasebut yaiku
drestarastra. banjur ambalika dikongkon dening satyawati kanggo ngunjungi byasa menyang
jero siji kamar dhewekan, lan ing kana piyambake arep diwenehi anugrah. piyambake uga
dikongkon ben terus mbuka mripate supaya aja nglairake putra kang wuta drestarastra kaya
kang wis ditindakake ambika pramila, ambalika terus mbuka mripate nanging piyambake
dadi pucet sawise weruh rupa sang bagawan byasa kang luarbiasa. pramila, pandu (putrane),
bapa para pandhawa, kalairake pucet. drestarastra lan pandu nduweni sedulur kuwalon kang
kaaran widura. widura ya iku anak saka resi byasa karo siji dayang satyawati kang kaaran
datri. ing wektu upacara dianakake dheweke mlayu metu kamar lan pungkasane tiba saengga
widura uga lair karo kahanan pincang sikile.

Jalaran drestarastra kalairake wuta mula tahta hastinapura diwenehake marang pandu. pandu
nggarwa dewi kunti,banjur pandu omah-omah kanggo kang kaping loro kaline karo dewi
madrim, nanging akibat kaluputan pandu ing wektu memanah siji kijang kang lagi kasmaran,
mula kijang kasebut ngetokake kutukan menawa pandu ora arep ngrasakake maneh
sesambungan suami-istri, lan menawa ditindakake, mula pandu arep ngalami ajal. kijang
kasebut banjur mati karo obah dadi ujud lugune yaiku siji pendeta. banjur amarga ngalami
kedadeyan ala kaya iku, pandu banjur ngajak kaping rong bojone kanggo bermohon marang
hyang maha wisesa ben oleh diwenehake anak dhuwur rewangan mantra kang tau

Diwenehake dening resi druwasa mula dewi kunti bisa nimbali para dewa kanggo banjur
ngolehake putra. kaping kapisan njajal mantra kasebut datanglah batara surya, ora suwe
banjur kunti ngandhut lan nglairake siji bocah kang banjur diwenehi jeneng karna. nanging
karna banjur dilarung kelaut lan dirawat dening kurawa, saengga mengko ing wektu perang
bharatayudha, karna memihak marang kurawa.

Banjur dhuwur panjalukan pandu, kunti njajal mantra iku maneh, batara guru ngirimake
batara dharma kanggo membuahi dewi kunti saengga lair bocah kang kapisan yaiku yudistira,
sataun banjur batara bayu dikirim uga kanggo membuahi dewi kunti saengga lahirlah bima,
batara guru uga ngutus batara indra kanggo membuahi dewi kunti saengga lahirlah arjuna lan
kang pungkasan batara aswan lan aswin dikirim kanggo membuahi dewi madrim, lan lahirlah
nakula lan sadewa. kaping lima putera pandu kasebut ditepang dadi pandhawa.

Dretarastra kang wuta nggarwa dewi gendari, lan nduweni sangang puluh sanga wong putera
lan siji puteri kang ditepang karo istilah kurawa.

Pandhawa lan kurawa ya iku loro klompok karo sipat kang seje nanging asale saka leluhur
kang padha, yaiku kuru lan bharata. kurawa (mligine duryudana) asipat licik lan tansah iri ati
karo kaluwihan pandhawa, dene pandhawa asipat tenang lan tansah sabar nalika ditindas
dening sepupu dheweke kabeh. bapa para kurawa, yaiku drestarastra, ngemaneman banget
putera-puterane. bab iku nggawe piyambake asring dihasut dening ipare yaiku sengkuni, karo
putera kesayangane yaiku duryudana, ben arep ngolehake nglakoni rencana jahat nyingkirake
para pandhawa.

Iing siji wayah, duryudana ngundang kunti lan para pandhawa kanggo liburan. ing kana
dheweke kabeh nginep ing siji omah kang wis disedyakake dening duryudana. ing wengi
dina, omah iku dibakar. nanging para pandhawa bisa diselamatkan dening bima kang wis
diwenehi ngerti dening widura arep kelicikan kurawa saengga dheweke kabeh ora kobong
hidup-hidup jroning omah kasebut. rampung nylametake dhiri, pandhawa lan kunti mlebu
alas.
Ing alas kasebut bima ketemu karo raseksa kaaran arimba kang pengin mbales dendam pati
bapane yaiku arimbaka, bima unggul lan membunuhe, banjur nggarwa adhine, yaiku raseksi
hidimbi utawa arimbi kang tiba ati ing bima. saka ningkahan kasebut, lahirlah gatotkaca.

Sawise ngliwati alas rimba, pandhawa ngliwati karajan pancala. ing kana tersiar kabar
menawa raja drupada nganakake sayembara memerebutkan dewi drupadi. adipati karna
numuti sayembara kasebut, nanging ditolak dening drupadi. pandhawa uga tumut sarta nekani
sayembara iku, nanging dheweke kabeh sandhangan kaya kaum brahmana.

Pandhawa melu sayembara kanggo menangake limang macem sayembara, yudistira kanggo
menangake sayembara filsafat lan tatanegara, arjuna menangake sayembara gaman panah,
bima menangake sayembara gada lan nakula sadewa menangake sayembara gaman pedang.
pandhawa kasil nglakoni karo apik kanggo menangake sayembara.

Rupadi kudu nampa pandhawa dadi suami-suamine amarga jumbuh janjine sapa kang oleh
menangake sayembara kang digawene iku arep dadi bojone sanadyan nyimpang saka
gegayuhane yaiku sabenere kang dikarepake mung siji satriya

Sawise iku perkelahian kedadeyan amarga para hadirin nggrentes kasebab kaum brahmana
ora selayake numuti sayembara. pandhawa gelut banjur meloloskan dhiri. sesampaine ing
omah, dheweke kabeh ngomong marang ibune menawa dheweke kabeh teka nggawa kasil
meminta-minta. ibu dheweke kabeh uga ngongkon ben kasil kasebut diperang rata kanggo
kabehing sadulure. nanging, kaya kuwi kagete piyambake wektu weruh menawa anak-anake
ora mung nggawa kasil meminta-minta, nanging uga siji wadon.

Ben ora kedadeyan pertempuran sengit, karajan kuru diperang loro kanggo diperang marang
pandhawa lan kurawa. kurawa ngakon karajan kuru bibit (puser) karo ibukutha hastinapura,
sawetara pandhawa ngakon karajan kurujanggala karo ibukutha indraprastha. becik
hastinapura utawa indraprastha nduweni istana magrong-magrong, lan ing kanalah duryudana
kacemplung menyang jero kolam kang piyambake kira dadi jogan, saengga dheweke dadi
bahan ejekan nggo drupadi. bab kasebut nggawene tambah nesu marang para pandhawa.

Kanggo ngrebut kasugihan lan karajan yudistira, duryudana ngundang yudistira kanggo dolan
dadu, iki dhuwur idhe saka arya sengkuni. ing wektu permainan dadu, duryudana diwakili
dening sengkuni dadi bandar dadu kang nduweni kasekten kanggo tumindak curang. wiwitan
permainan totohan gaman perang, totohan pemainan terus ningkat dadi totohan bandha
karajan, terusane wadya dipertaruhkan, lan tekan ing pucuk permainan karajan dadi totohan,
pandhawa kalah habislah kabehing bandha lan karajan pandhawa kalebu sedulur uga
dipertaruhkan lan kang pungkasan bojone drupadi didadekake totohan. pungkasane yudistira
kalah lan drupadi dijaluk kanggo rawuh ing arena judi amarga wis dadi duwene duryudana.
duryudana ngutus para pengawale kanggo mapag drupadi, nanging drupadi nolak. sawise
gagal, duryudana ngongkon dursasana adhine, kanggo mapag drupadi. drupadi kang nolak
kanggo teka, diseret dening dursasana kang ora nduweni raos kamanungsan. rambute ditarik
tekan menyang arena judi, panggonaning bojo lan para ipare makumpul. amarga wis kalah,
yudistira lan saindenge adhine dijaluk kanggo menanggalkan klambine, nanging drupadi
nolak.

Dursasana kang awatak kasar, menarik kain kang dianggo drupadi, nanging kain kasebut
terulur-ulur terus lan ora habis-habis amarga entuk kekuwatan gaib saka sri kresna kang
weruh dropadi jero bebaya. pitulungan sri kresna disebabake amarga pegawean dropadi kang
membalut tatu sri kresna ing wektu upacara rajasuya ing indraprastha.

Drupadi kang ngrasa isin lan tersinggung dening sikap dursasana bersumpah ora arep
menggelung rambute sadurunge dikramasi karo getih dursasana. bima uga bersumpah arep
mateni dursasana lan ngombe getihe mengko. sawise ngucapake sumpah kasebut, drestarastra
ngrasa menawa malapetaka arep nimpa keturunane, mula piyambake mbalekake kabeh
bandha yudistira kang didadekake totohan.

Duryudana kang ngrasa kuciwa amarga drestarastra wis mbalekake kabehing bandha kang
sabenere arep dadi milike, nganakake permainan dadu kanggo kang kaping loro kaline. dina
iki, sapa kang kalah kudu mengasingkan dhiri menyang alas lawase 12 taun, sawise iku urip
jero masa penyamaran lawase sataun, lan sawise iku berhak bali lagi menyang krajane.
kanggo kang kaping loro kaline, yudistira numuti permainan kasebut lan sapisan maneh
piyambake kalah. amarga kalah kasebut, pandhawa kapeksa ninggalake karajan dheweke
kabeh lawase 12 taun lan urip jero masa penyamaran lawase sataun.

Sawise masa pengasingan entek lan jumbuh karo prajanjen kang sah, pandhawa berhak
kanggo njupuk alih bali karajan kang dipanggedheni duryudana. nanging duryudana asipat
jahat. piyambake ora gelem menehake karajan marang pandhawa, sanadyan sajembar pucuk
jarum uga. bab iku nggawe kasabaran pandhawa entek. misi damai ditindakake dening sri
kresna, nanging ping pindho-pindho gagal. pungkasane, pertempuran ora oleh dielakkan
maneh.

Pandhawa ngupakara ngupadi sekuthu lan piyambake entuk rewangan pasukan saka karajan
kekaya, karajan matsya, karajan pandya, karajan chola, karajan kerala, karajan magadha,
wangsa yadawa, karajan dwaraka, lan isih akeh maneh. saliyane iku para ksatria gedhe ing
bharatawarsha kaya tuladhane drupada, setyaki, drestadjumna, srikandi, lan liya-liya melu
memihak pandhawa.

Sawetara iku duryudana nyuwun bisma kanggo mimpin pasukan kurawa ngiras mengangkate
dadi panglima paling dhuwur pasukan kurawa. kurawa direwangi dening resi dorna lan
putrane aswatama, kakang ipar para kurawa yaiku jayadrata, sarta guru krepa, kertawarma,
salya, sudaksina, burisrawa, bahlika, sengkuni, karna,

BARATA YUDA
Pertempuran kadadeyan lawase 18 dina kebak. jero pertempuran iku, akeh ksatria kang
gugur, kaya tuladhane abimanyu, durna, karna, bisma, gatotkaca, irawan, prabu matswapati
lan puterane (raden seta, raden lor, raden wratsangka), bhogadatta, sengkuni, lan isih akeh
maneh.
Lawase 18 dina kasebut dikebaki dening pertumpahan getih lan pembantaian kang
ngenesake. ing akir dina kaping wolulas, mung sepuluh ksatria kang bertahan urip saka
pertempuran, dheweke kabeh yaiku: lima pandhawa,yuyutsu, setyaki, aswatama, krepa lan
kartamarma.
Sawise perang rampung, yudistira dinobatkan dadi raja hastinapura bergelar prabu
kalimataya sawise ngakon lawase pira-pira suwe, piyambake menehake tahta marang putu
arjuna, yaiku parikesit. banjur, yudistira bareng pandhawa lan drupadi mendaki gunung
himalaya dadi tujuwan akir perjalanan dheweke kabeh. ing kana dheweke kabeh pralaya lan
nggayuh swarga. (dicaritakake jero crita pandhawa seda)
Parikesit ngakon karajan kuru karo adil lan wicaksana. piyambake nggarwa madrawati lan
nduweni putera kaaran janamejaya. janamejaya nggarwa wapushtama (bhamustiman) lan
nduweni putera kaaran satanika. satanika berputera aswamedhadatta. aswamedhadatta lan
keturunane banjur mimpin karajan wangsa kuru ing hastinapura.