PINTU SORONG
4.1. Pendahuluan
4.1.1. Latar Belakang
Pintu sorong merupakan salah satu konstruksi pengukur dan
pengatur debit. Pada pintu sorong ini prinsip konservasi energi dan
momentum dapat di terapkan. Persamaan Bernoulli hanya dapat diterapkan
apabila kehilangan energi dapat diabaikan sudah diketahui.
𝑣2
H1 : Tinggi tekanan total di hilir = 𝑦1 +
2𝑔
55
56
2. Pintu Sorong
Tabel 4.2 Data Hasil Pengamatan pada Aliran di bawah Pintu Sorong
Debit Tetap Yg Berubah
yg y0 y1
Volume
cm m cm m cm m
0,005 4,5 0,045 11,200 0,112 4,200 0,042
0,005 5,0 0,050 11,030 0,110 4,800 0,048
0,005 5,5 0,055 9,150 0,092 6,500 0,065
59
b = 0,075 m
y0 = 0.112 m
y1 = 0,042 m
Jawab :
A0 = b. y0
= 0,075 × 0,112
= 0,00840 m²
A1 = b. y1
= 0,075 × 0,042
= 0,00827 m²
60
Diketahui :
V = 0,005 m3
T = 2,16 detik
A0 = 0,00840 m2
A1 = 0,00827 m2
Jawab :
𝑣
Q =
𝑡
0.005
=
2.16
= 0,00287 𝑚 3 /𝑠
𝑄
v0 =
A0
= 0,342 m/s
𝑄
V1 =
A1
= 0,912 m/s
3. Menghitung Koefisien Viskositas (Cv)
𝑦𝑜
𝑄 √ 𝑦1+1
Cv =
𝐴1 √2 ×𝑔 ×𝑦𝑜
Diketahui :
Q = 0,00287 𝑚3 /𝑠
y1 = 0,042 m
y0 = 0.112 m
A1 = 0,00827 m2
g = 9,81 m/detik2
Jawab :
0,112
0,00287 √0,042+1
C =
0,00827 √2 ×9,81 ×0,112
= 0,396 Ns/m2
61
Diketahui :
y1 = 0,042 m
yg = 0.045 m
Jawab :
𝑦1
Cc = 𝑦𝑔
0,042
= 0,045
= 0,933
5. Menghitung Koefisien Debit (Cd)
𝑄
Cd = 𝑏×𝑦𝑔√2×𝑔×𝑦𝑜
Diketahui :
Q = 0,00287 𝑚3 /𝑠
b = 0,075 m
y0 = 0,112 m
yg = 0.045 m
g = 9,81 m/detik2
Jawab :
𝑄
Cd = 𝑏×𝑦𝑔√2×𝑔×𝑦𝑜
0,00827
= 0,075×0,045
√2×9,81×0,112
= 0,839
62
Diketahui :
y1 = 0,042 m
y0 = 0.112 m
v0 = 0,342 m/s
V1 = 0,912 m/s
Jawab :
𝑣02
h0 = 𝑦𝑜 +
2𝑔
0,3422
= 0,042 +
2.9,81
= 0,118 m
𝑣12
h1 = 𝑦1 + 2𝑔
0,9122
= 0,112 +
2.9,81
= 0,042 m
Tabel 4.3 Hasil Analisa Perhitungan pada Aliran di Bawah Pintu Sorong Dengan Q Tetap Yg Berubah
yg y0 y1 Q v1 H0 H1
2 2
A0 (m ) A1 (m ) v0 (m/s)
(m3/s) (m/s)
cm m cm m cm m cm m cm m
4,5 0,045 11,2 0,112 4,200 0,042 0,00287 0,00840 0,00315 0,342 0,912 11,206 0,118 4,242 0,042
5,0 0,050 11,03 0,110 4,800 0,048 0,00305 0,00827 0,00360 0,369 0,847 11,037 0,117 4,837 0,048
5,5 0,055 9,15 0,092 6,500 0,065 0,00345 0,00686 0,00488 0,502 0,707 9,163 0,104 6,526 0,065
63
Tabel 4.4 Nilai Cc Terhadap yg Untuk Q Tetap yg Berubah
0.601
0.57
0,933 0,402
0.52
Yg/Y0
0.47
Cc Linear (Cc)
64
Tabel 4.5 Nilai Cv Terhadap yg Untuk Q Tetap yg Berubah
0.57 0.601
0,839 0,402
0.52
Yg/Y0
0.47
65
66
b. Q Tetap Yg Berubah
1. Menghitung Luas Penampang Basah
A = b. y
Diketahui :
b = 0,075 m
y0 = 0.119 m
y1 = 0,038 m
Jawab :
A0 = b. y0
= 0,075 × 0,119
= 0,0089 m²
A1 = b. y1
= 0,075 × 0,038
= 0,00281 m²
67
Diketahui :
V = 0,005 m3
T = 2,16 detik
A0 = 0,0089 m2
A1 = 0,00281 m2
Jawab :
𝑣
Q =
𝑡
0.005
=
2.16
= 0,00287 𝑚 3 /𝑠
𝑄
v0 =
A0
0,00287
=
0,0089
= 0,260 m/s
𝑄
V1 =
A1
0,00287
=
0,00281
= 0,823 m/s
68
Diketahui :
Q = 0,00287 𝑚3 /𝑠
y1 = 0,038 m
y0 = 0.119 m
A1 = 0,00827 m2
g = 9,81 m/detik2
Jawab :
𝑦𝑜
𝑄√ +1
𝑦1
Cv =
𝐴1 √2 ×𝑔 ×𝑦𝑜
0,118
0,00287 √ +1
0,038
= 0,00827
√2 ×9,81 ×0,119
= 0,318
4. Menghitung Koefisien Kontraksi (Cc)
𝑦1
Cc = 𝑦𝑔
Diketahui :
y1 = 0,038 m
yg = 0.04 m
Jawab :
𝑦1
Cc = 𝑦𝑔
0,038
= 0,04
= 0,938
69
Diketahui :
Q = 0,00287 𝑚3 /𝑠
b = 0,075 m
y0 = 0,119 m
yg = 0.04 m
g = 9,81 m/detik2
Jawab :
𝑄
Cd = 𝑏×𝑦𝑔√2×𝑔×𝑦𝑜
0,00827
= 0,075×0,04
√2×9,81×0,119
= 0,820
6. Menghitung Tinggi Muka Air (h)
𝑣2
h =𝑦+
2𝑔
Diketahui :
y1 = 0,038 m
y0 = 0.119 m
v0 = 0,260 m/s
V1 = 0,823 m/s
Jawab :
𝑣02
h0 = 𝑦𝑜 + 2𝑔
0,2602
= 0,038 + 2.9,81
= 0,122 m
𝑣12
h1 = 𝑦1 + 2𝑔
0,8232
= 0,119 + 2.9,81
= 0,072 m
Tabel 4.6 Hasil Analisa Perhitungan pada Aliran di Bawah Pintu Sorong Dengan Q Berubah Yg Tetap
yg y0 y1 Q A0 A1 v0 v1 H0 H1
4 0,040 11,85 0,119 3,75 0,038 0,002 0,0089 0,00281 0,260 0,823 11,853 0,122 3,785 0,072
4 0,040 13,50 0,135 3,80 0,038 0,003 0,0101 0,00285 0,307 1,090 13,505 0,140 3,861 0,099
4 0,040 14,55 0,146 3,85 0,039 0,004 0,0109 0,00289 0,325 1,228 14,555 0,151 3,927 0,115
70
Tabel 4.7 Nilai Cc Terhadap yg Untuk Q Berubah yg Tetap
Yg/Y0
0.31
0.30
0.29 0.296
0,950 0,296 0.28
y = -2.5055x + 2.6832
0.27 R² = 0.9675 0.275
0.26
0.930 0.935 0.940 0.945 0.950 0.955 0.960 0.965
0,963 0,275 Cc
Cc Linear (Cc)
71
Tabel 4.8 Nilai Cv Terhadap yg Untuk Q Berubah yg Tetap
Yg/Y0
0.31
0.30
0.29 0.296
0,261 0,296 0.28
y = 0.7533x + 0.0987
0.27 R² = 0.9993
0.275
0.26
0.230 0.250 0.270 0.290 0.310
0,235 0,275 Cv
Cv Linear (Cv)
72
73
4.5. Penutup
4.5.1. Kesimpulan
1. Untuk percobaan Q tetap nilai Cc semakin menurun
2. Untuk percobaan Q tetap nilai Q tidak berbanding lurus dengan
Cd
3. Untuk percobaan Q berubah nilai Cc semakin meningkat
4. Untuk percobaan Q berubah nilai Q berbanding lurus dengan
Cd
4.5.2. Saran
1. Pengambilan data dalam praktikum diharapkan ketelitian yang
tinggi agar data yang didapat sesuai dengan teori yang berlaku.
2. Diharapkan untuk mendokumentasi setiap kegiatan dalam
praktikum, agar dapat dijadikan bukti laporan.
3. Praktikum harus dilakukan sesuai prosedur yang berlaku dan
mengikuti petunjuk-petunjuk yang ada.
4. Setiap mahasiswa diharapkan teliti dalam pengerjaan
praktikum.