PENILAIAN AKHIR SEMESTER GANJIL

SEKOLAH MENENGAH PERTAMA

TAHUN PELAJARAN 20.../20...
Nama : ………...……………. No. Absen : ………...…………….
Hari : .................................... Waktu : ....................................
Kelas : IX (Sembilan) Mata Pelajaran : Bahasa Jawa

Wacan 1
“Dinten Kartini menika rak kangge ngurmati Raden Ajeng
Kartini, awit piyambakipun sampun maringi tuladha
ingkang kedah dipuntindakaken putri Indonesia. Wanita
Indonesia menika kedah sekolah lan sinau supados saged
sababag kalih para priyanipun. Kamangka kebaya menika
raksatunggaling simbol kekiranganipun wanita, kados
ingkang dipunngendikakaken Ki dhalang, bilih wanita
menika asring kesrimpet tapih kabotan pinjung.”
Jlentrehe Palupi.
1. Pethikan carita ing nduwur kasebut nuduhake
perangan …..
a. Amanat lan irah-irahan
b. Tema lan setting
c. Tema lan watak
d. Setting lan paraga
2. Wose crita kasebut yaiku .....
a. Palupi sarujuk menawa mengeti dina Kartini
b. Palupi ora sarujuk karo pengetan dina Kartini
c. Palupi sarujuk menawa pengetan dina
Kartini bocah putri padha nganggo kebaya
lan jaritan
d. Palupi ora sarujuk manawa pengetan dina
Kartini bocah putri padha nganggo kebaya
lan jaritan
3. Kepriye manut panemune Palupi ngenani
kebaya iku?
a. Kebaya pinangka simbol kaluwihane wanita
b. Kebaya pinangka simbol kasulistyaning wanita
c. Wanita kang nganggo kebaya tambah ayu
lan luwes
d. Kebaya pinangka simbol kekurangane wanita
4. Sadurunge maca cerkak kudu nggatekake olah vocal
kayata ….
a. nggatekake lirih lan sorane swara
b. latihan ngucapake a, i, u, e, o kanthi bener
c. mangerteni isine cerkak
d. nuwuhake rasa manteb ing ati
5. Amanat kang kinandhut ing cerkak kena kanggo ……
a. kaca benggala uripe manungsa
b. tontonan lan tuntunan
c. nambahi sesanggane urip
d. mangerteni jati dhiri bangsa
Wacan 2
Nanging esuke, mruput banget. Sriyanto wis tekan omahe
Hartini. Kagawa rasa kuwatir kelangan priya papan
ugeraning ati.
6. Pratelan cerkak kasebut nuduhake perangan ……..
a. tema
b. setting
c. alur
d. paraga
7. Padudon utawa dredah ingsajroning cerkak diarani
…..
a. setting
b. tema
c. alur
d. konflik
8. Wancine wayah Isya’ , Mahendra isih melu sholat
Isya’ barengan karo jamaah liyane.
unsur instrinsik kang katon ing pethikan cerkak iki
yaiku ….
a. amanat
b. konflik
c. alur
d. setting
Wacan 3
Ana apa Dhik kok sajak abot penggalih panjenengan?”
Sasana njejeri lungguhe Mahendra. Mahendra ngingset
lungguhe karo nyauri , “Lagi rada bingung Mas”.
Karo pawongan siji iki Mahendra ora wani ndhelikake
rasane. Sasana Warastra ngono asmane jangkep. Gelare
mburi Sarjana Pendidikan. Priyayi tuwa watara lagi
telung puluhan wolu. Nanging sorot paningale
mratandhani yen dadi wong sing mateng. Tangga
teparone ngertine Mas Sasana ya mung guru ing
sawijining SMP lereng gunung. Kegiyatan liyane ora akeh
wong kang ngerti. Dheweke ora tau ngrembug bab
kegiyatane. Sing diomongke ya kaya anut ombyake
omongane wong-wong liyane, cekake dheweke ora tau
mbukani rembug nanging mung ngegongi, tur pas karo
sing dikarepake, dadi akeh kang rumangsa seneng
marang Mas Sasana. Mahendra dhewe ya ngono.
9. Kepriye sikepe Mahendra yen karo Sasana?
a. Mahendra ora wani ndhelikake rasane
b. Mahendra kepeksa ndhelikake rasane
c. Mahendra tansah ndhelikake rasane
d. Mahendra rada isin ngandhakake perkarane
10. Kepriye watake Sasana miturut pethikan cerkak
mau?
a. wong kang manut ombyaking omongane wong
b. wong kang disenengi wong akeh
c. wong kang bisa mangerteni isine ati
d. wong kang wus mateng, bisa momong wong liya
11. Amanat kang bisa dijupuk saka pethikan cerkak mau
yaiku ….
a. dadi wong kudu bisa mangerteni atine liyan
b. yen ana masalah kudu dikandhakake marang
wong liya
c. dadi wong kudu bisa nyenengake wong liya
d. urip iku ora kena dipikir dhewe
12. Kepriye wewatekane Sasana?
a. mesthi ngatonake keluwihane
b. bisa nggawe bungahe wong kang lagi sedih
c. bisa ngemong kang dijak guneman
d. tansah ngrembug kegiyatane dadi guru SMP
13. Basa kang digunakake Sasana marang Mahendra?
a. ngoko lugu Wacan 5
b. krama lugu Amenangi jaman edan,
c. ngoko alus Ewuhaya ing pambudi,
d. krama alus Melu ngedan ora tahan,
Yen tan melu
14. Nanging sorot paningale mratandhani yen dadi anglakoni, Boya
wong sing mateng. keduman melik, Kaliren
Tegese wongsing mateng yaiku … wekasanipun. Dilalah
a. pinter karsa Allah, Begja-
b. akeh pengalamane begjane kang lali,
c. wis tuwa Luwih begja kang eling lawan waspada.
d. diwasa
21. Tembang ing ndhuwur iku tembang …..
Wacan 4 a. Sinom
Aku banjur crita marang ponakanku ngenani kathok b. Asmaradana
kodhok kuwi. Sawatara crita bab kathok kodhok, c. Dhandhanggula
pikiranku kelingan dhek jaman semana aku duwe d. Mijil
kathok kodhok sing anyar. Aku dolanan ingkling karo
kanca-kancaku neng ngomah.Nanging, blaik, ing 22. Tembang ing ndhuwur iku cuplikan saka serat ….
tengah-tengahe dolanan ingkling, aku ngebrok a. Wulangreh
(ngising neng kathok). Suara pret....preet....preeet.... b. Wedhatama
banjur ambune wah.. c. Kalatidha
d. Bharatayuda
15. Crita ing dhuwur migunakake alur …..
a. Maju 23. Tembang ing ndhuwur anggitane …..
b. mundur a. Sri Sultan HB IX
c. mundur maju b. Sri Paku Buwana IV
d. Campuran c. Sri Mangkunagara IV
d. R. Ng. Ranggawarsita
16. Tembung klapa ijo yen ditulis aksara jawa yaiku .....
24. Tembang ing ndhuwur ana 9 …..
a. pada
b. gatra
c. guru wilangan
d. pupuh

25. Sing dikarepake jaman edan yaiku ….

16. Sing diarani komik yaiku …… a. jaman sing kepenak
a. Crita mawa ilustrasi gambar kang nyedihake b. jaman bubrah tatanane Negara
b. Crita mawa ilustrasi gambar kang werna-werna c. jaman larang pangan
c. Rerangkening crita kang mawa d. jaman reformasi
pacelathon (dialog)
d. Rerangkening crita kang mawa ilustrasi gambar 26. Kepriye rasaning ati wong sing urip ing jaman edan?
a. bisa tentrem uripe donya akherat
18. Sajrone praktek maca cerkak, ana bab kang kudu b. rumangsa beja anggone urip
digatekake ing antarane wiraga, tegese …. c. wedi yen nganti kaliren
a. Ngucapake tembung kanthi cetha d. ewuh pakewuh wusana rusak tatanane
b. Solah bawa trep karo isine naskah cerkak
c. Bisa mbedakake lan milahake siji-sijine tokoh 27. Tegese eling lawan waspada yaiku ….
lan swasana ing cerkak a. eling marang kabeh tumindak, waspada
d. Bisa nyuwarakake saben tokoh kanthi becik marang wong liya
b. eling lan waspada marang wong ala/jahat
19. Ing ngisor iki titikane cerkak, kajaba …. c. eling marang Gusti Allah, waspada
a. Asipat naratif marang sakabehe tumindak
b. Asipat argumentative d. eling lan waspada supaya ora kaliren
c. Nyritakake sawijining tokoh
Wacan 6
d. Asipat fiktif Lamun sira anggeguru kaki,
Amiliha manungsa kang
20. Bab sing kudu digatekake nalika nindakake nyata, Ingkang becik
diskusi kaya ing ngisor iki, kajaba ...... martabate, Sarta kang wruh
a. Aja golek menange dhewe ing kukum, Kang ngibadah
b. Menehi wektu marang wong liya lawan wirangi, Sokur oleh
kanggo ngandharake panemu wong tapa, Ingkang wus
c. Manawa ngandharake panemu ora kudu amungkul,
kanthi waton utawa dhasar kang tinemu nalar Tan mikir pawewehing lyan,
d. Aja rumangsa manawa panemune awake Iku pantes sira guronana kaki,
dhewe sing paling bener Sartane kawruhana.
(Serat Wulangreh, Sri Paku Buwana IV)
28. Nitik cacahing gatra tembang ing ndhuwur iku 33. Manut tembang ing ndhuwur Prabu Harjuna
tembang …. Sasrabahu iku ratu ing ngendi?
a. Sinom a. Ngalengka
b. Dhandhanggula b. Mahispati
c. Asmaradana c. Awangga
d. Pangkur d. Ngastina
29. Gancaranipun tembang ing nginggil ingkang leres 34. Bambang Sumantri kena kanggo patuladhan, jalaran
inggih menika …. dheweke nduweni sipat….
a. Yen golek guru, miliha wong kang becik a. Setya lan bekti marang ratu gustine
tumindake, kang ngerti tata krama lan isin b. Maju perang mbelani Negara lan leluhure
yen tumindak ala. Sokur wong mau seneng c. Guna, kaya, lan purun
tirakat, seneng ngarep-arep diwenehi wong d. Netepi sumpah satriyane, mbelani Kurupati ratu
liya. Mangertia yen wong kang kaya ing Astina
mangkono iku pantes didadekake guru.
b. Menawa kowe maguru, miliha wong kang becik
tumindake, kang ngerti ukum, ngibadah, isin
yen tumindak ala. Sokur wong mau seneng 35.
tirakat ora mung ngarep-arep diwenehi wong Ukara ing dhuwur yen ditulis nganggo aksara latin
liya. Mangertia yen wong kang mangkono iku yaiku....
pantes didadekake guru, ngelmune pantes a. Marsi golek waluh milih kang gedhe
koksinau. b. Mardi golek waluh milih kang gedhe
c. Menawa kowe maguru, miliha wong kang c. Marni golek waluh milih seng gedhe
sugih ngelmu, senajan ora ngerti ukum, d. Marni golek waluh milih kang gedhe
nanging yen sregep ngibadah lan seneng
tirakat wong mau pantes kokdadekake guru. a. ?akumcc]itcepk\,
d. Menawa kowe maguru, aja milih-milih wong,
b. ?akumccritcekk\,
senajan wong mau tumindake ora becik , lan ora
ngerti ukum nanging waton sregep ngibadah c. ?akumcc]itcekk\,
lan tirakat, wong mau pantes didadekake guru. d. ?akumcc]it[cekk\,

30. “Kang ngibadah lawan wirangi”. (Gatra 5) Tembung Wacan 8

wirangi tegese ….
a. isin tumindak ala Wonten malih kinarya palupi,
b. tumindake ala Suryaputra narpati Ngawangga,
c. tumindakake tansah gawe wiring lan Pandhawa tur kadange,
d. seneng gawe wirang len yayah tunggil ibu,
suwita mring Sri Kurupati,
Wacana 7 aneng nagri Ngastina,
Yogyanira kang para prajurit, kinarya gul-agul,
Lamun bisa sami anulada, manggala golonganing prang,
Duking nguni caritane, Bratayuda ingadegken senapati,
Andelira Sang Prabu, Ngalaga ing Kurawa.
Sasrabahu ing Mahispati,
Aran Patih Suwanda, 35. Suryaputra iku ratu ing ngendi?
Lelabuhanipun, a. Ngawangga
Kang ginelung tri prakara, b. Ngastina
Guna kaya purun ingkang den antepi, c. Kurawa
Nuhoni trah utama. d. Pandhawa
(Serat Tripama : Mangkunagara IV)
36. Suryaputra karo Pandhawa iku satemene…
31. Ing Serat Tripama ing ndhuwur nyaritakake tokoh a. isih sedulur tunggal rama ibu
….. b. isih sedulur tunggal rama seje ibu
a. Arjunasasrabahu c. isih sedulur tunggal ibu seje rama
b. Patih Suwanda d. isih sedulur beda rama ibu
c. Kumbakarna
d. Surya Putra 37. Suryaputra ing Perang Bratayuda dadi senapatine ….
a. Pandhawa
32. Manut isine Serat Tripama iku katujokake marang b. Ngawangga
sapa? c. Kurawa
a. Katujokake marang para mudha kang padha d. Salya
sinau ing madyaning pawiyatan/sekolah
b. Katujokake marang para sepuh kang pantes dadi 38. Ibune Suryaputra jenenge …..
tuladha utawa conto a. Kunthi
c. Katujokake marang sapa wae kang gedhe labuh b. Sri Kurupati
labete marang nusa lan bangsa c. Dewi Sinta
d. Katujokake marang para mudha kang duwe jiwa d. Srikandhi
kaprawiran luwih-luwih kanggo prajurit
39. Guru wilangan tembang Dhandhanggula 8e ana ing 45. Apa tegese “Jer basuki mawa beya?”
gatra ….
a. Sing kepengin mujur kudu jujur
a. 1
b. 2 b. Sapa sing nduweni gegayuhan kudu mantep
c. 3 atine
d. 4 c. Menawa kepengin mukti mbutuhake ragad lan
pengorbanan
40. Endi gambar wayang kang nuduhake tokoh d. Kabeh gegayuhan mbutuhake tekad lan
Suryaputra? semangat kanggo mujudi gegayuhan mau

46. Penjenengan kedah siam ngebleng wonten senthong

tigang dinten tigang dalu
Ingkang dipunkajengaken siam ngebleng inggih
a. b. menika .....
a. Pasa mutih, nyirik uyah
b. Pasa, mung mangan krowodan: tela, uwi, tales.
c. Pasa, anggone buka mung gedhang sauler
d. Pasa ora nganggo saur lan buka, ora mangan
b. c. apa-apa

41. ?su/yput]n/ptizw=g.
Ukara ing dhuwur iku yen diganti nganggo aksara
Latin...
a. Surya Putra iku ratu Ngawangga.
b. Surya Putra narpati Ngawangga.
c. Surya Putra narpati ing Awangga.
d. Surya Putra narpati Awangga.
Wacan 9
“Sampun pak, kula sampun mantep nyuwun
pitulunganipun bapak.”
“O .... sanes dhateng kula nak, ning dhateng
dhanyangipun redi Srandil mriki,” mbah Jenggot
ngleresaken. Salajengipun :
“Ning nggih punika nak, wonten unen-unen, “Jer Basuki
mawa bea”. Mas Marto ngertos kajengipun mbah Jenggot,
tumunten mangsuli :
“Inggih pak kula ndherek,” mbah Jenggot tumuli nilar
Mas Marto kaliyan Mas Dirjo mlebet senthong ngantos
sawetawis wekdal, saperlu ngaturaken kekajenganipun
mas Marto dhateng dhanyangipun redi Srandil, inggih
mbah Bewok. Sareng medal mbah Jenggot criyos :
“Panyuwunan panjenengan dipun kabulaken, nak dening
mbah Bewok, saratipun penjenengan kedah siam
ngebleng wonten senthong tigang dinten tigang dalu. Yen
sampun rampung, panjenengan lajeng tindak mriki. Dene
donganipun ngaten : “Mbah Bewok kula nyuwun
bantuanipun supados saget sugih bandha.”
43. Sapa jenenge dhanyang Gunung Srandhil iku?
a. Mas Marto
b. Mbah Jenggot
c. Mas Dirjo
d. Mbah Bewok
44. Panyuwunan panjenengan dipun kabulaken
dhayangipun redi Srandhil . Tembung liya dhanyang
yaiku.....
a. Juru kunci
b. Sing mbahu reksa
c. Sing tunggu makam
d. Wong sing dipercaya nunggu papan kramat
47. Amanat kang bisa dijupuk ing cerkak dhuwur
yaiku.....
a. Aja percaya marang dukun lan nindakake
kemusrikan
b. Gelema pasa supaya kabeh gegayuhan bisa
dikabulake
c. Sapa sing kepengin mukti perlu perjuangan
d. Tansah lung-tinulung marang sapadha-padha
Wacana 10
“Bubar upacara bendera, kowe diundang Pak
Broto ana ruang kepala sekolah!” kandhane Antok
minangka ketua kelas loro SMP Teladan marang aku.
Aku mung manthuk.Sabanjure, aku muter dalan
nuju ruang kepala sekolah. Pikiranku kebak pitakonan,
ana apa nganti kepala sekolah nimbali aku. Kamangka
kepala SMP Teladan nggonku sinau iki wis kawentar
wong kang disiplin, galak, lan ora wigah-wigih menehi
ukuman marang guru utawa murid sing dianggep
mbangkang prentahe.
48. Kang dadi paraga utama (tokoh sentral) ing pethikan
cerkak kasebut yaiku ....
a. Pak Broto
b. Ketua kelas loro
c. Antok
d. Aku
49. Kedadean crita kasebut dumadi ing wanci ....
a. Esuk
b. Awan
c. Sore
d. Bengi
50. “Bubar upacara bendera, kowe diundang Pak Broto
ana ruang kepala sekolah!”
Ukara kasebut yen didaekake basa krama alus .....
a. Bubar upacara bendere, sampeyan didhawuhi
Pak Broto ing ruang Kepala sekolah
b. Bibar upacara bendera, jenengan dibeluk Pak
Broto wonten ruang Kepala sekolah
c. Bibar upacara bendera, panjenengan dipunaturi
Pak Broto wonten ing ruang kepala sekolah
d. Bibar upacara bendera, panjenengan
dipuntimbali Pak Broto wonten ruang kepala
sekolah