PEMERINTAH PROVINSI JAWA TENGAH

DINAS PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

SEKOLAH MENENGAH ATAS NEGERI
KEBAKKRAMAT
Jalan Nangsri-Kebakkramat, Karanganyar Kode Pos 57762 Telepon 0271-654881
Web : smankebakkramat.sch.id Email : smankebakkramat@gmail.com

PENILAIAN AKHIR SEMESTER GANJIL

TAHUN PELAJARAN 2021/2022
LEMBAR SOAL
Kelas : XI MIPA – IIS Hari/ tanggal : Senin, 29 November 2021
Mapel : Bahasa Jawa Waktu : 11.45 – 12.45 WIB

PETUNJUK UMUM
1. Isikan identitas anda ke dalam lembar Jawaban yang tersedia dengan tepat.
2. Tersedia 60 menit untuk mengerjakan paket tes tersebut.
3. Jumlah soal sebanyak 40 butir, pada tiap butir soal terdapat 5 (lima) pilihan jawaban.
4. Periksa dan bacalah soal-soal sebelum Anda menjawabnya.
5. Periksalah jawaban anda sebelum dikumpulkan.
6. Semua soal wajib untuk dijawab.

Pilih salah satu jawaban yang benar dengan cara memberi tanda silang ( X ) pada huruf
a, b, c, d atau e !

1. Serat Wedhatama iku anggitane. . . . 4. Paugeran tembang Pocung yaiku. . . .

A. KGPAA Mangkunegara VI A. Gatra : 4: guru wilangan: 12, 6, 8,
B. KGPAA Mangkunegara IV 12; guru lagu: u, a, i, a
C. KGPAA Mangkunegara V B. Gatra: 4; guru wilangan: 12, 8, 6,
D. Sinuhun Pakubuwana IV 12; guru lagu: u, a, i, a
E. Sinuhun Pakubuwana V C. Gatra: 4; guru wilangan: 12, 6, 8,
2. Slendro lan pelog iku ing tembang 12: guru lagu: u, i, a, a
diarani. . . . D. Gatra: 4; guru wilangan: 12, 6, 6,
A. Laras 12; guru lagu: u, a, i, a
B. Titi Laras E. Gatra:4; guru wilangan: 12, 8, 8,
C. Cakepan 12; guru lagu: u, a, i, a
D. Cengkok 5. Gancarane beda lamun wus sengsem reh
E. Pathet ing asamun yaiku. . . .
3. Pathokane tembang kang ngemot A. Beda yen wis lagi nepsu
cacahing wanda saben sagatra yaiku. . . . B. Beda nalika lagi nepsu
A. Guru lagu C. Beda tumindake menawa lagi
B. Guru gatra kesengsem
C. Guru wilangan D. Beda tumindake yen nepsune wis
D. Pada lerem
E. Pupuh E. Beda sipate yen lagi nesu
6. Gancarane sarwa sareh mardi D. Yen tumindak ala ora
martotama yaiku. . . dikendhaleni bakal nyilakani
A. Tumindake sarwa grusa-grusu E. Angkara kang ora dikendhaleni
B. Tumindake ora kesusu lan sabar tundhane bakal nuwuhake
C. Tumindake sarwa ora grusa-grusu perkara.
amarga tansah ngupaya kautaman 9. Wos surasane tembang ing dhuwur yaiku
lan lembah manah ….
D. Tumindake sarwa ora grusa-grusu A. Manungsa iku bakal urip ing
lan alon-alon supaya ora salah telung alam.
E. Tumindake tansah grusa-grusu lan B. Angkara murka kang dumunung
sarwa salah ing awake dhewe
7. Bapak pocung bisa nggereng bisa C. Aja mihak marang wong kang
mbengung tumindak culika
Ngambang Jumantara D. Yen tumindak ala ora
Kaya manuk rajawali dikendhaleni bakal nyilakani
Wira wiri gawa barang lan manungsa E. Angkara kang ora dikendhaleni
Cangkriman saka tembang pocung ing tundhane bakal nuwuhake
dhuwur yaiku. . . perkara.
A. Kapal 10. Perangan kang ngemot ide pokok utawa
B. Montor Mabur permasalahan utama kang ndhasari
C. Gethek lakuning crita novel yaiku ….
D. Sepur A. Tema
E. Onthel B. Setting
C. Sudut Pandang
Angkara gung nèng angga anggung D. Alur/plot
gumulung E. Penokohan
Gêgolonganira 11. Perangan novel kang ngatur
tri loka lêkêre kongsi rerangkening/cengkoranganing
yèn dèn umbar ambabar dadi rubeda prastawa/kedadeyan yaiku ….
8. yèn dèn umbar ambabar dadi rubeda A. Tema
ateges …. B. Setting
A. Manungsa iku bakal urip ing C. Sudut Pandang
telung alam. D. Alur/plot
B. Angkara murka kang dumunung E. Penokohan
ing awake dhewe 12. Perangan novel kang minangka latar
C. Aja mihak marang wong kang belakang kang mbantu cethaning laku
tumindak culika crita, bisa ngemot wektu,
 papan/panggonan, sosial budaya yaiku Kanthi maca novel jinis iki bisa
…. ngundhakake rasa sampurna ing dhiri
A. Tema pribadine, yaiku ….
B. Setting A. Nilai Sosial
C. Sudut Pandang B. Nilai Ethik
D. Alur/plot C. Nilai Spirit
E. Penokohan D. Nilai Koleksi
13. Pardi entuk peran mragakake dadi anake E. Nilai Kultural
wong mlarat, nanging duwe sikep kalem, 17. Ana unen-unen ajining dhiri gumantung
seneng tetulung, prasaja, yen guneman ing lathi, tegese kajen lan orane
alus. Pratelan kasebut ing perangan novel pawongan iku saka pangucape. Ing Serat
kang diarani …. Subasita anggitan Ki Padmasusastra iki
A. Tema ora ngenani apa kang diucapake nanging
B. Setting kepiye tata carane ngucap. Patrap kang
C. Sudut Pandang trep nalika guneman karo wong liya
D. Alur/plot yaiku ….
E. Penokohan A. Clometan
14. Nilai kang ndadekake wong luwih ngerti B. Klisak-klisik
lan mahami panguripane wong liya yaiku C. Seru
…. D. Ngayawara
A. Nilai Sosial E. Prasaja
B. Nilai Ethik 18. Khotbah iku sawijining jinis sesorah
C. Nilai Spirit kang surasane ngenani kapitayan utawa
D. Nilai Koleksi agama, kang dimirengake dening wong
E. Nilai Kultural akeh. Kanggo kang ngrungokake ana
15. Novel kang uga menehi lan bab-bab kang isa dipamahami, kajaba
nglestarekake budaya lan adat masarakat, ….
tundhone pamaca bisa ngerteni A. sapa sing ngendika.
kabudayan ing papan/daerah liya, diarani B. apa sing dirembug.
…. C. ana ing ngendi.
A. Nilai Sosial D. bayarane pira.
B. Nilai Ethik E. kapan ditindakake.
C. Nilai Spirit 19. Palapuran mirengake sesorah biyasane
D. Nilai Koleksi ana kolom utawa prentah ngenani papan
E. Nilai Kultural nindakake. Mula perangan kaprigelan
16. Novel kang becik diwaca kanggo mirengake kang kudu kokcathet yaiku
sampurnaning urip iku novel kang ….
surasane bisa ngewongke pamacane. A. sapa sing ngendika.
 B. apa sing dirembug. (tempo), wirasa (intonasi), lan
C. ana ing ngendi. patrap (sikap kang pener).
D. bayarane pira. 22. Perangan sesorah kang diandharake
E. kapan ditindakake. nalika mbuka pangandikan yaiku …..
20. Supaya bisa sesorah kanthi becik, para A. pangarep-arep
siswa perlu ngrancang sesorah, kanthi B. ngaturake panuwun
nggatekake bab-bab ngisor iki, kajaba C. mungkasi kanthi ngaturake
…. dudutan/kesimpulan
A. nggunakake basa kang angel D. ngaturake kaluputan anggone
B. gawe cengkorongan (kerangka) matur
sesorah, E. salam panutup
C. mekarake cengkorongan sesorah 23. Andharan kang minangka wosing
iku kanthi milih tembung- sesorah iku ing perangan surasa/isi. Mula
tembung kang pener, kang diandharake nalika perangan isi
D. nggatekake unggah ungguh yaiku ….
(sesorah marang sapa), A. salam pambuka
E. maragakake utawa mraktekake B. mbagekake para tamu
kanthi kedal (lafal), wirama C. ngucapake syukur
(tempo), wirasa (intonasi), lan D. ngaturake wose pahargyan
patrap (sikap kang pener). E. ngaturake panuwun
21. Isa dipahami lan orane sesorah iku yen 24. Ngandharake sesorah iku becike aja
sing ngandharake cetha dirungokake nganti ngayawara, kudu njumbuhake
saka basa lan swarane. Saliyane iku yen wektu kang diwenahake. Perangan iki
nindakake kanthi tata cara kang bener bab-bab wigati amrih prayogane
mesthi diajeni dening pamirenge. Bab wedharan kang diarani ….
kasebut dadi salah sijining tata cara A. ngreteni wawasan pamireng kang
nalika sesorah kang diarani …. bakal ngrungokake tanggap
A. nggunakake basa kang angel wacana.
B. gawe cengkorongan (kerangka) B. ngreteni wektu utawa durasi
sesorah, tanggap wacana kang diwenehake.
C. mekarake cengkorongan sesorah C. ngreti jinise tanggap wacana lan
iku kanthi milih tembung- tema acara.
tembung kang pener, D. nyepakake bab-bab lan piranti
D. nggatekake unggah ungguh kang dibutuhake nalika tanggap
(sesorah marang sapa), wacana.
E. maragakake utawa mraktekake E. busana kang jumbuh karo
kanthi kedal (lafal), wirama swasana.
25. Ing desaku bapak kulina kadhapuk dadi B. Midodaren
sesulih piyayi kang duwe gawe, C. Kacar-kucur
pakaryan iku atur pambagyaharja. Nalika D. Sungkeman
ngandharake sesorah ing pasamuwan E. Upacara Wiji Dadi
duwe gawe lan layon/lelayu iku kudu 28. Tatacara mantu kang duwe makna yen
njumbuhake acarane, mula beda cak- penganten putri iku ora entuk metu saka
cakane. Perangan iki bab-bab wigati kamar, amarga ing acara utama,
amrih prayogane wedharan kang diarani penganten putrine bakal ayu kaya
…. widodari yaiku ….
A. ngreteni wawasan pamireng kang A. Siraman
bakal ngrungokake tanggap B. Midodaren
wacana. C. Kacar-kucur
B. ngreteni wektu utawa durasi D. Sungkeman
tanggap wacana kang E. Upacara Wiji Dadi
diwenehake. 29. Wis jamak lumrahe yen wong lanang iku
C. ngreti jinise tanggap wacana lan kudu tanggung jawab marang
tema acara. kluwargane, mula kudu bisa menehi
D. nyepakake bab-bab lan piranti nafkah marang kluwargane. Tatacara
kang dibutuhake nalika tanggap manutu kang jumbuh karo pratelan iku
wacana. yaiku ….
E. busana kang jumbuh karo A. Siraman
swasana. B. Midodaren
26. Yen ing sekolahan tema nalika sesorah C. Kacar-kucur
ngara-arah babagan pendhidhikan. Beda D. Sungkeman
nalika sesorah ing papan ngibadah, kang E. Upacara Wiji Dadi
diandharake mesthine babagan kapitayan 30. Siji pesthi, loro jodho, telu wahyu, papat
lan ibadah. Bab iku ngatekake sesorah pangkat, lima donya iku sinandi mung
ing babagan …. Gusti Kang Maha Kawasa kang bakal
A. Sikep nalika sesorah peparing, nanging kabeh iku uga kudu
B. Papan dikantheni bektine anak marang wong
C. Swasana utawa kahanan tuwa. Tatacara mantu kang maknane
D. Swara wujud bekti mring wong tuwa yaiku ….
E. Audience A. Siraman
27. Upacara kang minangka perlambang B. Midodaren
penganten kakung iku sawijining kepala C. Kacar-kucur
keluarga sing tanggung jawab mring D. Sungkeman
keluarga, yaiku .… E. Upacara Wiji Dadi
A. Siraman
31. Wedang = ngawe kadang, cengkir = 35. Ing acara adat tingkeban ana tata cara
kencenging pikir, dhalang = ngudhal ganti nyamping utawa ganti jarik/sinjang.
piwulang. Tuladha kasebut diarani ….. Jarik kang ngemu teges murih tansah
A. Parikan nyandhang drajad pangkat, sekeca
B. Dasanama gesangipun lair batos yaiku ….
C. Kerata basa A. Wahyu tumurun
D. Wangsalan B. Sida Asih
E. Baliswara C. Sida Mukti
32. Kagunan basa kang anggone negesi D. Truntum
tembung kanthi diwalik, lan lumrahe E. Babon angrem
dienggo ana ing tembung kang duweni 36. Wacanen!
karep supaya bisa njumbuhake guru
lagune (tembang macapat) yaiku ….
A. Parikan
A. Anak bekti karo wong tuwa.
B. Dasanama
B. Anak kudu bekti karo wong tuwa
C. Kerata basa
C. Anak kudu bekti marang wong
D. Wangsalan
tuwa.
E. Baliswara
D. Anak iku bekti karo wong tuwa.
33. Kagunan basa kang werdine tembung
E. Anak kudu bekti karo wong
pirang-pirang kang duwe teges siji utawa
tuwane.
padha yaiku ….
37. Wacanen!
A. Parikan
B. Dasanama
C. Kerata basa
A. Tuladen patuladhan kang becik.
D. Wangsalan
B. Tulaten patuladhan kang becik.
E. Baliswara
C. Tuladen patuladan kang becik.
34. Dasaname perang yaiku ….
D. Tuladen patuladhan ingkang
A. asma, aran, jejuluk, rum-rum,
becik.
wewangi, tetenger
E. Tuladen patuladhan becik.
B. asti, dipa, dwipangga, dirada,
38. Wacanen!
esthi, liman
C. atmaja, putra, siwi, sunu, suta,
yoga
D. bapa, sudarma, sudarmi, rama, A. Tindak utama gawe tentreming

yayah bebrayan.

E. yuda, jurit, laga, pupuh, rana, B. Tindak utama bisa gawe

branta yuda tentreming bebrayan.

 C. Tindak utama gawe tentrem
bebrayan.
D. Tindak utama mesthi gawe
tentreming bebrayan.
E. Tindak utama ndadekake
tentreming bebrayan.
39. Tyas kang suci wimbuh kamulyan. Yen
ditulis nganggo aksara Jawa yaiku …….

40. Tata tertib kudu ditindakake. Yen ditulis

nganggo aksara Jawa yaiku…