Anda di halaman 1dari 99

SELAMAT BELAJAR

SEMOGA
BERHASIL
DAN SUKSES
1

07/21/16

MATEMATIKA
KELAS VIII
SEMESTER SATU/GANJIL
MATERI DAN LATIHAN
BAB I
FAKTORISASI SUKU ALJABAR
2

07/21/16

FAKTORISASI SUKU ALJABAR

Oleh :
Muhamad sidiq
A410080079

07/21/16

A.Pengertian Koefisien, Variabel,


Konstanta, dan Suku
1.

Variabel
adalah lambang (sembarang) pengganti bilangan
yang belum diketahui nilainya dengan jelas.
contoh :
Suatu bilangan jika dikalikan 5 kemudian dikurangi
3 hasilnya 12.
Penyelesaian:
misalkan suatu bilangan itu adalah x, maka:
5x 3 = 12
07/21/16

2. Konstanta

Adalah suku yang berbentuk bilangan, dan


sudah mempunyai nilai.
Contoh :
2x + 8y -1 = 0

07/21/16

3. Koefisien
Adalah bilangan yang terdapat pada
variabel.
Contoh :
y = 5x - 2x + 3
Koefisien x = 5
Koefisien x = -2
Koefisien y = 1

07/21/16

4. Suku
Adalah variabel beserta koefisiennya atau
konstanta pada bentuk aljabar yang
dipisahkan oleh operasi jumlah atau
selisih.

Contoh:
a.Suku satu:
tidak dihubungkan oleh
jumlah dan kurang.
contoh : -2a, 4xy, 3y, dst
07/21/16

operasi

BAB I
FAKTORISASI SUKU ALJABAR
A. BENTUK ALJABAR
Perhatikan bentuk aljabar berikut :
3x + 5y 2x + 4y
Penyederhanaan bentuk aljabar
tersebut sebagai berikut :
3x+5y2x+4y= 3x-2x+5y+4y
= (3-2)x +(5+4)y
= x + 9y
Jadi bentuk sederhana dari
3x+5y-2x+4y adalah x
+ 9y

07/21/16

Bentuk aljabar yang hanya memiliki


dua suku disebut suku dua(binom),
terdiri dari tiga suku disebut suku
tiga(trinom)
Contohnya :
1. Binom : x + 3 , 3x y
2. Trinom : 2x2 + x + 5 , 3y2 + y 6
3. Polinom : 5x4 + 3x3 2x2 + x 3

07/21/16

B. OPERASI PADA BENTUK ALJABAR


1.OPERASI TAMBAH
Pada operasi tambah atau
penjumlahah digunakan sifat-sifat :
* Sifat komutatif : a+b =b+a
* Sifat asosiatif : a+(b+c)=(a+b)+c
* Sifat distributif
:ab+ac=a(b+c)=(b+c)a
Operasi tambah atau penjumlahan
bentuk aljabar dapat dilaksanakan jika
dan hanya jika suku-sukunya sejenis.
07/21/16

10

2. OPERASI KURANG

Diantara sifat-sifat yang dalam operasi


kurang atau pengurangan adalah sebagai
berikut :
# a b = a + (-b)
# ac bc = (ab)c (sifat distributif terhadap
pengurangan)
Contoh :
1. Tentukan jumlah dari 3x2-xy+2x dengan
3xy-x2-5x
Jawab :
(3x2-xy+2x) + (3xy-x2-5x)
= 3x2-xy+2x + 3xy-x2-5x
= 3x2 -x2 -xy + 3xy+2x-5x
= (3-1)x2 +(-1+3)xy+(2-5)x
= 2x2 +2xy-3x

07/21/16

11

2. Kurangkan 8y2+4y+5 oleh


-4y2+2y+3
Jawab :
Ingatlah jika a dan b dua buah
bilangan
bulat maka a b = a + ( - b ) , jadi
(8y2+4y+5) - (-4y2+2y+3)
=8y2+4y+5+ 4y2-2y-3
= 8y2 +4y2 +4y-2y+5-3
=(8+4)y2 + (4-2)y+ 2
=12y2 +2y + 2
07/21/16

12

3.OPERASI KALI
Diantara sifat-sifat yang digunakan dalam
operasi kali atau perkalian adalah sebagai
berikut :
a.Operasi perkalian dua suku satu atau lebih.
# (+a) x (+b) = + ab
# (+a) x (-b) = - ab
# axb = bxa
# abc = (ab)c = a(bc)
b. Operasi perkalian suku dua dengan suku
dua
dan tiga.
# a(b+c) = ab + ac dan (b+c)a = ba +
ca
# a(b-c) = ab-ac dan (b-c)a = ba - ca

07/21/16

13

Contoh :
Sederhanakan :
a. 3(a+b)
b. 4(2p-3q)
c. 2(2x-5)-3(3x+2)
Jawab :
a. 3(a+b) = 3a + 3b
b. 4(2p-3q) = 8p 12q
c. 2(2x-5)-3(3x+2) = 4x 10 -9x 6
= -5x 16
07/21/16

14

C. Operasi perkalian suku dua dengan


suku dua
dan tiga
(a+b)(c+d) = ac + ad + bc + bd
Contoh :
Sederhanakan (x+3)(x+2)
Jawab :
Dengan cara distributif :
(x+3)(x+2)= x(x+3) + 2(x+3)
= x2 + 2x + 3x + 6
= x2 + 5x + 6
07/21/16

15

d. Perkalian suku dalam bentuk (a+b)(a+b)


dan
(a b)(a b )
Perhatikan :
(a+b)2 = (a+b)(a+b)
= a(a+b) + b(a+b)
= a2 + ab + ab + b2
= a2 + 2ab + b2
(a-b)2 = (a-b)(a-b)
= a(a-b) + b(a-b)
= a2 - ab - ab + b2
= a2 - 2ab + b2
07/21/16

16

UJI KOMPETENSI 1
1. Selesaikan !
a. 3x+5x = .
b. 7x2 6y 3x +2y = .
c. (3x2 -7x + 1) - (x2 - 3x + 4) = .
d. 2x2 + 5x +x2 - 3x + 4 = .

07/21/16

17

Pembahasan
1.a. 3x+5x = (3+5)x = 8x
b. 7x2 6y 3x +2y = 7x2 6y +2y 3x
= 7x2 4y 3x
c. (3x2 -7x+1)-(x2 -3x+ 4) = (3-1)x2 +(7+3)x+(1-4)
= 2x2 4x 3
d. 2x2 + 5x + x2 - 3x + 4 = 2x2 +x2 + 5x
- 3x + 4
= 3x2 + 2x + 4

07/21/16

18

2. Selesaikan !
e. 3(2x-1) = .
f. 5x(3x+2) = .
g. (2x+3)(x-1) = .
h. (-4x) (x2 6x + 3 ) = .

07/21/16

19

Pembahasan
2. e.
f.
g.

3(2x-1) = 6x 3
5x(3x+2) = 15x2 +10x
(2x+3)(x-1) = 2x(x-1) + 3(x-1)
= 2x2 2x + 3x 3
= 2x2 + x 3
h. (-4x) (x2 6x + 3 ) = -4x3 +
24x2 12x
07/21/16

20

3. Tentukan jumlah masing-masing bentuk


aljabar berikut :
a. 4x2 3x + 4 dengan 7x2 + 3x -5
b. 6p2 3pq 7 dengan 3p2 + pq 6
c. 2x2 3y2 + 4 dengan 2y2 + 3x2 8
d. 4c + 8d 3e dengan 6c + 2d 2e
e. (2p 4r 3q) + (3r + 4q 5p)

07/21/16

21

Pembahasan
3.a. 4x2 3x + 4 dengan 7x2 + 3x -5
= (4x2 3x + 4) + (7x2 + 3x -5)
= 11x2 1
b. 6p2 3pq 7 dengan 3p2 + pq 6
= (6p2 3pq 7 ) + (3p2 + pq
6)
= 9p2 2pq 13

07/21/16

22

3.c. 2x2 3y2 + 4 dengan 2y2 + 3x2


8
= (2x2 3y2 + 4) + (2y2 + 3x2 8)
= 5x2 y2 4
d. 4c + 8d 3e dengan 6c + 2d 2e
= (4c + 8d 3e) + (6c + 2d 2e)
= 10c + 10d 5e
e. (2p 4r 3q) + (3r + 4q 5p)
= -3p +q r

07/21/16

23

4. Kurangkanlah !
a. 2x2 + 3x 4 dari -3x2 2x + 5
b. 7x 5x 3 dari 11x 4 + 3x
c. 8(y2 + 2) dari 5(y2 + 5)
d. 8(3 5x) dari 7(6x + 2)
e. 4y2 + 2y 3 dari -2y2 2y
4

07/21/16

24

Pembahasan
4.a. 2x2 + 3x 4 dari -3x2 2x + 5
= (-3x2 2x + 5) (2x2 + 3x 4)
= -5x2 5x + 9
b. 7x 5x 3 dari 11x 4 + 3x
= (11x2 4 + 3x) (7x2 5x 3)
= 4x2 + 8x + 1
c. 8(y2 + 2) dari 5(y2 + 5)
= [5(y2 + 5)] [8(y2 + 2)]
= 5y2 +25 8y2 16 = -3y2 + 9
07/21/16

25

4.d. 8(3 5x) dari 7(6x + 2)


= [7(6x + 2)] [8(3 5x)]
= 42x + 14 24 + 40x
= 82x 10
e. 4y2 + 2y 3 dari -2y2 2y 4
= (-2y2 2y 4) (4y2 + 2y
3)
= -6y2 4y + 1

07/21/16

26

5. Selesaikanlah !
a. (7x + 8y)2 = .
b. (2a 3b)2 = .
c. (7a + )2 = .
d. (3a + b)2 = .
e. (a + 3)2 + (a + 4)2 = .
f. (3y 2)2 (y 6)2 = .

07/21/16

27

Pembahasan
5.a. (7x + 8y)2 = (7x + 8y) (7x + 8y)
= 49x2 + 56xy + 56xy
+ 64y2
= 49x2 + 112xy + 64y2
b. (2a 3b)2 = (2a 3b)(2a 3b)
= 4a2 6ab 6ab + 9b2
= 4a2 12ab + 9b2
07/21/16

28

c. (7a + )2 = (7a + ) (7a +


)
= 49a2 + 7/2a + 7/2a +

= 49a2 + 7a +
d. (3a + b)2 = (3a + b)(3a + b)
= 9a2 + 3ab + 3ab +
b2
= 9a2 + 6ab + b2
07/21/16

29

e. (a+3)2 + (a+4)2 = (a+3)(a+3) + (a+4)


(a+4)
= a2 + 6a + 9 + a2 + 8a
+ 16
= 2a2 + 14a + 25
f. (3y2)2(y6)2 =[(3y2)(3y2)] [(y6)(y6)]
= [9y2 12y + 4] [y2
12y + 36]
= 8y2 32
07/21/16

30

6. Sederhanakan !
a. (x + 3)(x 3) = .
b. (a 5)(a + 5) = .
c. (3x + 2y)(3x 2y) = .
d. (5a + b)(5a b) = .
e. (4x + 5)(4x 5) = .
f. (2a 6)(2a + 6) = .
g. (2a 3b)(2a + 3b) = .

07/21/16

31

Pembahasan
6. a. (x + 3)(x 3) = x2 3x + 3x 9
= x2 9
b. (a 5)(a + 5) = a2 + 5a 5a
25
= a2 25
c. (3x + 2y)(3x 2y) = 9x2 6xy +
6xy 4y2
= 9x2 4y2
07/21/16

32

6. d. (5a + b)(5a b) = 25a2 5ab + 5ab b2


= 25a2 b2
e. (4x + 5)(4x 5) = 16x2 20x + 20x 25
= 16x2 25
f. (2a 6)(2a + 6) = 4a2 + 12a 12a 36
= 4a2 36
g. (2a 3b)(2a + 3b) = 4a2 6ab + 6ab
9b2
= 4a2 9b2
07/21/16

33

07/21/16

34

C. FAKTORISASI BENTUK ALJABAR


1. Faktorisasi dengan hukum distributif
# ab + ac = a(b +c) ---- faktornya a dan
(b+c)
# ab - ac = a(b-c) ----- faktornya a dan (bc)
Contoh :
1. 4x + 2 = 2(2x + 1)
2. 3x + 9y = 3(x + 3y)
3. 5x 5y = 5(x y)
4. 8x 4x2 = 4(2x x)
5. 20ab 15ac = 5a(4b 3c)

07/21/16

35

2. Faktorisasi Selisih Dua Kuadrat


# x2 y2 = (x + y)(x y)
Perhatikan langkah-langkah suku dua
berikut :
(x + y)(x y) = x(x y) + y(x y)
(distributif)
= x2 xy + yx y2
= x2 xy + xy y2
(komutatif)
= x2 y 2
Jadi x2 y2 = (x + y)(x y)
07/21/16

36

Contoh :
1. x2 1 = x2 12 = (x + 1)(x 1)
2. x2 36 = x2 62 = (x + 6)(x 6)
3. 9x2 9 = (3x)2 32 = (3x + 3)(3x 3)
4. 4x2 9y2 = (2x)2 (3y)2 = (2x + 3y)(2x
3y)
5. 36x2 4y2 = (6x)2 (2y)2 = (6x + 2y)(6x
2y)
6. 2p432 = 2(p416) = 2 [(p2)2 42 )]
= 2 (p2 + 4)(p2 4)
7. p4 q4 = (p2 )2 (q2 )2 = (p2 + q2 )(p2 q2 )
07/21/16

37

3. Faktorisasi bentuk x2 + 2xy + y2 dan x2 2xy +


y2
#
x2 + 2xy + y2 = (x + y)2
#
x2 2xy + y2 = ( x y)2
Perhatikan langkah berikut :
x2 + 2xy + y2 = x2 + xy + xy + y2 ---- ( 2xy = xy
+ xy)
= x (x + y) + y (x + y)
= (x + y) (x + y) = (x + y)2
x2 2xy + y2 = x2 - xy- xy + y2 ---( -2xy = -xy xy)
= x (x - y) - y (x - y)
= (x - y) (x - y) = (x - y)2
07/21/16

38

Contoh : Tentukan pemfaktoran dari :


1. x2 + 8xy + 16y2 = x2 + 4xy + 4xy +
16y2
= (x2 + 4xy) + (4xy +
16y2)
= x (x + 4y) + 4y(x + 4y)
= (x + 4y) (x + 4y)
= (x + 4y)2
2. x2 - 10x + 25 = x2 - 5x - 5x + 25
= (x2 - 5x) (5x 25)
= x (x 5) 5(x 5)
= (x 5) (x 5)
= (x 5)2
07/21/16

39

3. x2 + 10x + 25 = x2 + 2 . 5 . x +

52

= (x + 5)2
4. p2 18p + 81 = p2 2 . p . 9 +
(9)2
= (p 9)2
5. a2 4ab + 4b2 = a2 2 . a . 2b +
( 2b)2
= ( a 2b )2
07/21/16

40

4. Faktorisasi bentuk ax2 + bx + c dengan a


=1
Dapat dirumuskan :
x2 + bx + c = (x + p) (x + q)
Dengan Syarat a = 1 , b = p + q , dan c =
pxq
Untuk dapat menyelesaikan pemfaktoran
bentuk ax2 + bx + c dengan a = 1 ,
perhatikan
langkah-langkah berikut :
07/21/16

41

Misalkan bentuk kuadrat tersebut dapat


difaktorkan ke dalam bentuk :
x2 + bx + c = (x + p) (x + q)
= x2 (x + q) + p (x + q)
= x2 + qx +px + pq
= x2 + (q + p)x + pq
= x2 + (p + q)x + pq
Sehingga x2 + bx + c = x2 + (p + q)x +
pq
Diperoleh : (p + q) = b dan pq = c
07/21/16

42

Contoh :
Faktorkan bentuk-bentuk aljabar
berikut :
1. x2 + 7x + 10
2. x2 + 7x + 12
3. x2 9x + 14
4. x2 9x + 20
5. x2 + 2x 15
6. x2 5x + 4
07/21/16

43

Pembahasan
1. x2 + 7x + 10 , a = 1 , b = 7 , dan c = 10
p+q=7
p x q = 10
---- p = 2 dan q = 5
Jadi x2 + 7x + 10 = (x + 2)(x + 5)
2. x2 + 7x + 12 , a = 1 , b = 7 , dan c = 12
p+q=7
p x q = 12
---- p = 3 dan q = 4
Jadi x2 + 7x + 12 = (x + 3)(x + 4)
07/21/16

44

3. x2 9x + 14 , a = 1 , b = -9 , dan c =
14
p + q = -9
p x q = 14
---- p = -7 dan q = -2
Jadi = x2 9x + 14 = (x - 7)(x - 2)
4. x2 9x + 20 , a = 1 , b = -9 , dan c =
20
p + q = -9
p x q = 20
---- p = -4 dan q = -5
Jadi = x2 9x + 20 = (x - 4)(x - 5)
07/21/16

45

5. x2 + 2x 15 , a = 1 , b = 2 , dan c = -15
p+q=2
p x q = -15
---- p = 5 dan q = -3
Jadi = = x2 + 2x 15 =(x + 5)(x - 3)
6. x2 5x + 4 , a = 1 , b = -5 , dan c = 4
p + q = -5
pxq=4
---- p = -1 dan q = -4
Jadi = = x2 + 2x 15 =(x - 1)(x - 4)

07/21/16

46

5. Faktorisasi bentuk ax2 + bx + c dengan a


1
Dapat dirumuskan :
ax2 + bx + c = (ax + p) (ax + q) : a atau
ax2 + bx + c
Dengan Syarat a 1 , b = p + q , dan ac = p
xq
Untuk dapat menyelesaikan pemfaktoran
bentuk ax2 + bx + c dengan a 1
Perhatikan uraian berikut :
07/21/16

47

Perhatikan uraian berikut :


ax2 + bx + c = (ax + p) (ax + q) : a
a2x2 + abx + ac = (ax + p)(ax + q)
= ax(ax + q) + p(ax + q)
= a2x2 + aqx + apx + pq
= a2x2 + (q + p) ax + pq
= a2x2 + (p + q) ax + pq
Sehingga a2x2 + abx + ac = a2x2 + (p + q)
ax + pq
(p + q) = b dan p x q = ac
07/21/16

48

Contoh :
Faktorkan bentuk-bentuk aljabar
berikut :
1. 3x2 + 10x + 8
2. 4x2 + 14x + 12
3. 2x2 + 13x 7
4. 12x2 - 17xy 5y2
5. 3x2 7x 6
6. 6x2 x 5
7. 3x2 + 11x + 6
07/21/16

49

Pembahasan
1. 3x2 + 10x + 8 , a = 3 , b = 10 , dan
c=8
Terlebih dahulu dicari bilangan yang
jumlahnya 10 dan hasil perkaliannya
3 x 8 = 24 , kita ambil 6 x 4
3x2 + 10x + 8 = 3x2 + 6x + 4x + 8
= (3x2 + 6x )+ (4x + 8)
= 3x(x + 2) + 4(x + 2)
= (3x + 4)(x + 2)

07/21/16

50

2. 4x2 + 14x + 12 , a = 4 , b = 14 ,
dan c = 12
Terlebih dahulu dicari bilangan yang
jumlahnya 14 dan hasil perkaliannya
4 x 12 = 48 , kita ambil 6 x 8
4x2 + 14x + 12 = 4x2 + 6x + 8x + 12
= x(4x + 6) + 2(4x + 6)
= (x + 2)(4x + 6)

07/21/16

51

3. 2x2 + 13x 7 , a = 2 , b = 13 ,
dan c = - 7
Terlebih dahulu dicari bilangan
yang
jumlahnya 13 dan hasil
perkaliannya
2 x (-7) = -14 , kita ambil 14 x (-1)
2x2 + 13x - 7 = 2x2 + 14x - x 7
= 2x(x + 7) - 1(x + 7)
= (2x - 1)(x + 7)
07/21/16

52

4. 12x2 - 17xy 5y2 , a = 12 , b = -17 ,


dan c = - 5
Terlebih dahulu dicari bilangan yang
jumlahnya -17 dan hasil perkaliannya
12 x (-5) = -60 , kita ambil -20 x 3
12x2 - 17xy 5y2 = 12x2 - 20xy +3xy
5y2
= 4x(3x - 5y) + y(3x 5y)
= (4x + y)(3x 5y)

07/21/16

53

5. 3x2 - 7x - 6 , a = 3 , b = -7 , dan c = -6
Terlebih dahulu dicari bilangan yang
jumlahnya -7 dan hasil perkaliannya
3 x (-6) = -18 , kita ambil -9 x 2
3x2 - 7x - 6 = 3x2 - 9x + 2x - 6
= 3x(x - 3) + 2(x - 3)
= (3x + 2)(x - 3)

07/21/16

54

6. 6x2 - x - 5 , a = 6 , b = -1 , dan c = -5
Terlebih dahulu dicari bilangan yang
jumlahnya -1 dan hasil perkaliannya
6 x (-5) = - 30 , kita ambil (-6) x 5
6x2 - x - 5 = 6x2 - 6x + 5x - 5
= 6x(x - 1) + 5(x - 1)
= (6x + 5)(x - 1)

07/21/16

55

7. 3x2 + 11x + 6 , a = 3 , b = 11 , dan


c=6
Terlebih dahulu dicari bilangan yang
jumlahnya 11 dan hasil perkaliannya
3 x 6 = 18 , kita ambil 9 x 2
3x2 + 11x + 6 = 3x2 + 9x + 2x + 6
= 3x(x + 3) + 2(x + 3)
= (3x + 2)(x + 3)

07/21/16

56

UJI KOMPETENSI 2
1. Selesaikanlah pemfaktoran
berikut :
a. 6x + 3 = 3( . + .)
b. ab bc = .
c. 6ab 4a2 = .
d. 9p3 + 18p5 = .
e. 4x2 6x = .
07/21/16

57

Pembahasan
1. a. 6x + 3 = 3( 2x + 1)
b. ab bc = (a c)b
c. 6ab 4a2 = 2a(3b 2a)
d. 9p3 + 18p5 = 9p3(1 + 2p2)
e. 4x2 6x = 2x(x 3)

07/21/16

58

2. Selesaikan pemfaktoran berikut


:
a. p(x + y) + 5(x + y) = .
b. x(2x 3) + 4(2x 3) = .
c. 3p(4p + 5) + 4(4p + 5) =
.
d. 4x2 16 = .
e. 25a2 9 = .
07/21/16

59

Pembahasan
2. a. p(x + y) + 5(x + y) = px + py + 5x + 5y
= (p + 5)x + (p + 5)y
b. x(2x 3) + 4(2x 3) = 2x 2 3x + 8x 12
= 2x2 + 5x 12
c. 3p(4p + 5) + 4(4p + 5) = 12p 2 + 15p +
16p + 20
= 12p2 + 31p + 20

07/21/16

60

2. d. 4x2 16 = 4x2 42 = (2x + 4)


(2x 4)
e. 25a2 9 = 25a2 32 = (5a +
3)(5a 3)

07/21/16

61

3. Selesaikan pemfaktoran berikut :


a. x2 + 3x + 2 = (x + .)(x + .)
b. x2 + 5x + 6 = (x + .)(x + .)
c. x2 - 3x + 2 = (x - .)(x - .)
d. x2 - x - 2 = (x + .)(x - .)

07/21/16

62

Pembahasan
3. a. x2 + 3x + 2 = (x + 2)(x +
1)
b. x2 + 5x + 6 = (x + 3)(x +
2)
c. x2 - 3x + 2 = (x - 2)(x - 1)
d. x2 - x - 2 = (x + 1)(x - 2)

07/21/16

63

4. Lengkapilah kalimat berikut :


a. (x + .)2 = . 6x + .
b. (3x 4)2 = . 24x + .
c. (2x + .)2 = . + 20x +
.
d. ( . + 4)2 = . + 24x +
.
e. ( . 5)2 = . 20x + .

07/21/16

64

Pembahasan
4.a. (x + (-3))2 = x2 6x + 9
b. (3x 4)2 = 9x2 24x + 16
c. (2x + 5)2 = 4x2 + 20x + 25
d. ( 3x + 4)2 = 9x2 + 24x + 16
e. ( 2x 5)2 = 4x2 20x + 25

07/21/16

65

5. Selesaikan pemfaktoran
berikut :
a. x2 + 7x + 12 = .
b. a2 10a + 21 = .
c. x2 3x 10 = .
d. y2 5y 24 = .
e. m2 19m + 84 = .

07/21/16

66

Pembahasan
5. a. x2 + 7x + 12 = (x + 3)(x +4)
b. a2 10a + 21 = (a 7)(a 3)
c. x2 3x 10 = (x 5)(x + 2)
d. y2 5y 24 = (y 8)(y + 3)
e. m2 19m + 84 = (m 12)(m
7)

07/21/16

67

6. Selesaikan pemfaktoran
berikut :
a. 3x2 + 10x + 8
b. 4x2 + 14x + 12
c. 2x2 + 13x 7
d. 12x2 - 17xy 5y2

07/21/16

68

Pembahasan
6. a. 3x2 + 10x + 8 , a = 3 , b = 10 ,
dan c = 8
Terlebih dahulu dicari bilangan yang
jumlahnya 10 dan hasil perkaliannya
3 x 8 = 24 , kita ambil 4 x 6
3x2 + 10x + 8 = 3x2 + 4x + 6x + 8
= x(3x + 4) + 2(3x + 4)
= (x + 2)(3x + 4)
07/21/16

69

6. b. 4x2 + 14x + 12 , a = 4 , b = 14 ,
dan c = 12
Terlebih dahulu dicari bilangan yang
jumlahnya 14 dan hasil perkaliannya
4 x 12 = 48 , kita ambil 6 x 8
4x2 + 14x + 12 = 4x2 + 6x + 8x + 12
= x(4x + 6) + 2(4x + 6)
= (x + 2)(4x + 6)

07/21/16

70

6. c. 2x2 + 13x 7 , a = 2 , b = 13 ,
dan c = - 7
Terlebih dahulu dicari bilangan yang
jumlahnya 13 dan hasil perkaliannya
2 x (-7) = -14 , kita ambil 14 x (-1)
2x2 + 13x - 7 = 2x2 + 14x - x 7
= 2x(x + 7) - 1(x + 7)
= (2x - 1)(x + 7)

07/21/16

71

6. d. 12x2 - 17xy 5y2 , a=12 , b =-17 , dan


c =-5
Terlebih dahulu dicari bilangan yang
jumlahnya -17 dan hasil perkaliannya
12 x (-5) = -60 , kita ambil -20 x 3
12x2 - 1xy 5y2 = 12x2 - 20xy +3xy
5y2
= 4x(3x - 5y) + y(3x 5y)
= (4x + y)(3x 5y)

07/21/16

72

07/21/16

73

D. OPERASI PECAHAN BENTUK


ALJABAR
1. Penjumlahan dan pengurangan
pecahan
Pecahan dapat dijumlahkan maupun
dikurangkan apabila penyebutnya sama.
Jika penyebutnya belum sama , maka
dapat disamakan dengan cara mencari
KPK penyebut tersebut.
Contoh :

a.
07/21/16

1 +
7

3
7

1+3
7

4
7

74

b.

+
c.

1
2a
x

a+

21
ay

5
2a
y
=
xy
=

4
d.
+ aa-103(a-3)
3
=
07/21/16

(a-10)(a-3)

yx
xy

=
-

5+
a
2a
x
xy

-x+
= y
xy

4(a-10)
(a-10)(a3)

75

3a-9+4a40
(a-10)(a-3)
7(a 7)

=
(a-10)(a-3)

07/21/16

7a - 49
(a-10)(a3)
7(a 7)
a2 13a +
30

76

2. Perkalian dan pembagian pecahan


a. Hasil perkalian dua pecahan dapat
diperoleh dengan cara mengalikan
pembilang dengan pembilang , dan
penyebut dengan penyebut.
a
b

c
d

Contoh : 1.
07/21/16

ax
= c
=
bxd
a
b

ac
bd
3b
b+
2

77

a
b
2

a
b
2a
3b

3b
3ab
b(
b+2
=
=
)
b+
2

3a
ax
3a2
=
=
3a
b(a+2)
a+
ab +
2
2b
6b
a2

=
=

07/21/16

3a
b+
2

2a x 6b
3b x a2
4ab
a2 b

=
=

12ab
3ba2
4
a

78

b. Pembagian dua pecahan adalah


sama dengan mengalikan pecahan
tersebut dengan kebalikannya.
a
b

c
:
d

a
=
b

d
x
c

Contoh :
2
2a
4a
1.
:
3

07/21/16

axd

bxc

2a
3

12a
12a2

ad
bc

6
4a2
1
a
79

2.

a
2a
:
a+2
a-3

a
a-3
x
=
a+2
2a
a(a-3)
(a-3)
2a(a+
2(a+2
=
=
2)
)
(a-3)
=
2a+4

07/21/16

a-3
2a+4

80

3.

a
a-1

4a
:
3a-3

a
a-1

3a-3
x
4a

a
a-1

3(a1)
x
4a

3a(a-1)
=
=
4a(a-1)
07/21/16

3
4
81

3. Pangkat Pecahan Aljabar


Pemangkatan adalah perkalian
secara
berulang .
Contoh : 2
3
3
3
=
X

1.
2a
2a
2a
3x3
9
=
=
2a x 2a
4a2

07/21/16

82

b
b
=
2.
X

a+2
a2
=

07/21/16

2
b
(a+2)
(a+2

b
a
b2
+
= 2
2 a +4a
+4

83

E. MENYEDERHANAKAN PECAHAN
BENTUK
ALJABAR

Contoh :

1 . 4a 12b
8

4(a-3)
=
8

(a - 3)
2

07/21/16

(Pembilang dan
penyebut bibagi 4

a-3
2
84

2.

3.

x2 +
4x2
x - 16

x2 + x 6 2 + 6x
2x

x(x+4)
=
(x+4)(x4)
x
=
=
(x-4)
=

=
07/21/16

(x+3)
(x-2)
2x(x+3
) - 2)
(x
=
2x

x
x4

x-2
2x
85

E. MENYEDERHANAKAN PECAHAN
BERSUSUN
Pecahan bersusun dapat disederhanakan
dengan cara mengalikan pembilang dan
penyebut dengan KPK penyebut pada
pembilang dan penyebut .
Contoh :

1.
07/21/16

1
1

2
4
1
1

3
4

86

1.

07/21/16

1
1

2
4
1
1

3
4

1
1
12

4
2
=
1
1
12

4
3

63
43

3
7

KPK dari 2, 3, 4 =

87

1 1
1 1
ab

a b
a b

KPK dari a , b = a
=
2. 2
2
2
2
a b
ab a b

ba
=
ab(a b)(a b)
=

=
07/21/16

( a b)
ab(a b)(a b)

1
ab( a b)

88

3.

1
3
a
1
9
2
a

9
2
a

a 3a
2
1 9a

a
1 3a

07/21/16

KPK dari a2 , a = a

a(1 3a)
=
(1 3a)(1 3a)

89

G. PENERAPAN FAKTORISASI BENTUK


ALJABAR
Contoh :
1. Diketahui segitiga ABC siku-siku di B ,
dengan panjang BC = ( x + 7 ) cm dan
AC = ( x + 15 ) cm . Panjang sisi AB =
16 cm .
Tentukan luas segitiga siku-siku
tersebut !

07/21/16

90

Pembahasan
C

AC2 BC2 = AB2


(x+15)2 (x+7)2 =
(x+15)
cm
2
16
(x+7) cm
(x2 + 30x + 225)
(x2 +14x + 49) = 256
B
16
cm
A
16x + 176 = 256
16x = 256 176BC = (x+7) cm = 12 cm
AC = (x+15) cm = 20 cm
16x = 80
L. ABC = x 16 x 12 = 96
x=5
07/21/16

91

Contoh :
2.

07/21/16

92

07/21/16

93

ULANGAN HARIAN I
FAKTORISASI SUKU ALJABAR

I.
x)

Berilah tanda silang (


huruf a , b , c , atau

d
07/21/16

pada jawaban yang


paling tepat !

94

SOAL - 1
Jumlah dari 7x2 + 2x - 13 dan 24 - 2x
- 9x2 adalah ....
a. 2x2 + 11
c. -2x 2 11
b. -2x2 + 11
d. 2x2 11

07/21/16

95

SOAL - 2
Jumlah dari 2ab - 3cd dan 4cd - 5ab
adalah ....
a. -3ab - cd
c. 3ab + cd
b. -3ab + cd
d. -3ab 2cd

07/21/16

96

SOAL - 3
Bentuk sederhana dari 5 (x + 2y ) + 3
(2x - y )
adalah ..
a. 11x + 7y
c. -11x + 7y
b. 11x - 7y
d. -11x - 7y

07/21/16

97

SOAL - 4
Hasil pengurangan ( 3b2 - 7b-1) oleh ( b2
+7b-3)
adalah .
a. 2b2 - 2
c. 2b2 - 14b
+2
b. 4b2 - 4
d. 2b2 - 14b 4

07/21/16

98

SOAL - 5
Hasil pengurangan 7a + b dari 10a +
5b
adalah ....
a. 17a + 6b
c. 3a - 4b
b. 17a - 6b
d. 3a + 4b

07/21/16

99

Anda mungkin juga menyukai