KEHAMILAN
TANDA KEHAMILAN
SYMPTOM :
1. AMENORRHEA
2. MUAL DAN MUNTAH
3. IBU MERASA PERGERAKAN ANAK
4. SERING KENCING
5. PERASAAN DADA BERISI DAN NYERI
6. PEMBESARAN PERUT
7. COLOSTRUM
SIGN
1. CERVIX LUNAK
2. BRAXTON HICKS CONTRACTION
3. BALLOTEMENT
4. MERABA BAGIAN ANAK
5. HEGAR’S SIGN
6. PISCACEK’S SIGN
7. MERABA BAGIAN ANAK
8. PEMERIKSAAN BIOLOGIS
9. HYPERPIGMENTASI
10. CHADWICK’S SIGN
HEGAR’S SIGN
PISCACEK’S SIGN
CHLOASMA LINEA NIGRA
GRAVIDARUM STRIAE GRAVIDARUM
MONTGOMERY’S TUBERCLE
TANDA PASTI
(POSITIVE SIGN)
1. TEST URINE : ßHCG (+)
2. USG : TERLIHAT ANAK ATAU
RONGGA AMNION
3. TERDENGAR BUNYI
JANTUNG ANAK (DOPPLER)
4. RADIOLOGIS : TERLIHAT
RANGKA JANIN
PSEUDOCYESIS
LAMANYA AMENORRHEA
TINGGI FUNDUS
BESAR ANAK
MULAI TERASA PERGERAKAN ANAK
USG : RONGGA AMNION
CROWN LUMP LENGTH
BI PARIETAL DIAMETER
TINGGI FUNDUS
DIATAS SYMPHYSYS = 12 MINGGU
SETINGGI PUSAT = 24 MINGGU
3 JARI DIBAWAH PROC. XYPHOIDEUS = 36
MINGGU
½ SYMP – PST = 16 MINGGU
½ PST – PROC. XY = 32 MINGGU
20 – 31 CM DIATAS SYMP = UMUR DALAM
MINGGU
TANDA ANAK MATI
DALAM RAHIM
ANAK TIDAK BERGERAK
BUNYI JANTUNG (-)
PERUT TIDAK MEMBESAR, FUNDUS TURUN
HCG (-)
X-FOTO : TANDA SPALDING
( VERTEBRA SANGAT MELENGKUNG)
GELEMBUNG GAS DALAM AORTA
6. USG : DJA (-), GERAK (-)
ANAK KEMBAR ATAU
TUNGGAL
TANDA ANAK KEMBAR :
PERUT LEBIH BESAR
MERABA 3 BAGIAN BESAR
MERABA 2 BAGIAN BESAR BERDAMPINGAN
MERABA BANYAK BAGIAN KECIL
2 BUNYI JANTUNG, SAMA JELAS DI 2 TEMPAT,
BEDA FREQ 10 ATAU >
X-RAY
USG
LETAK ANAK DALAM
RAHIM
SITUS(LIE) = SUMBU PANJANG ANAK
THD SUMBU PANJANG IBU :
MEMANJANG ATAU MELINTANG
HABITUS (ATTITUDE): FLEXI ATAU
DEFLEKSI
POSITIO : LETAK BAGIAN ANAK
TERHADAP BAGIAN IBU
PRESENTATIO : BAGIAN TERENDAH
ANAK
POSITIO :
PADA LETAK BELAKANG KEPALA
DENOMINATORNYA IALAH UBUN2 KECIL
PADA LETAK MUKA : DAGU PADA
LETAK BOKONG : SYMPHYSIS
PRESENTATIO :
BELAKANG KEPALA
MUKA
DAHI
PUNCAK KEPALA
BOKONG
BOKONG KAKI
KAKI
FREKUENSI LETAK:
BELAKANG KEPALA 95 %
SUNGSANG 3,5 %
MUKA 0,5 %
LINTANG 0,5 %
PUNGGUNG KIRI 2 X LEBIH BANYAK
DARI PUNGGUNG KANAN
LETAK PALING BAIK DAN
PALING BERBAHAYA
PALING BAIK : LETAK BELAKANG
KEPALA (OCCIPUT)
Primigravida Multigravida
Primipara Multipara
Nulligravida Nullipara
Gravida
Parturient
Puerpera
PEMERIKSAAN ORANG
HAMIL :
Anamnesa
Pemeriksaan fisik
Pemeriksaan laboratorium
Diagnosa & Prognosa
Nasehat
Follow up
TUJUAN :
Bentuk perut
Bekas luka/operasi
Perubahan warna : Linea Nigra (linea
fusca), striae gravidarum (striae
livide,striae alba)
Tumor
Palpasi menurut Leopold:
Leopold 1 :
Pasien tidur telentang dengan lutut ditekuk
Pemeriksa berdiri disebelah kanan pasien
menghadap kearah kepala pasien
Uterus dibawa ketengah (kalau posisinya miring)
Dengan kedua tangan tentukan tinggi fundus
Dengan satu tangan tentukan bagian apa dari anak
yang terletak dalam fundus
( Kepala berbentuk bulat, keras dan ada ballottement.
Bokong konsistensinya lunak, tidak begitu bulat dan
tidak ada ballottement. Pada letak lintang, fundus
kosong)
Leopold 2 :
- Posisi pasien dan pemeriksa tetap.
- Kedua tangan pindah kesamping uterus.
- Dengan kedua belah jari-jari uterus ditekan
ketengah untuk menentukan dimana letak
punggung anak : kanan atau kiri.(Punggung
anak memberikan tahanan terbesar)
- Pada letak lintang dipinggir kanan kiri uterus
terdapat kepala atau bokong.
Leopold 3 :
Posisi pasien dan pemeriksa tetap.
Pemeriksa memakai satu tangan
menentukan apa yang menjadi bagian bawah
(kepala atau bokong).
Bagian bawah coba digoyangkan, apabila
masih bisa, berarti bagian tersebut belum
terpegang oleh panggul (bagian terbesar
kepala belum melewati pintu atas panggul).
Leopold 4 : (HANYA PADA PRESENTASI KEPALA)
Contoh :
11 - 12 - 11 berarti denyut teratur, frekuensi
136/menit, anak dalam keadaan baik
WAKTU PEMERIKSAAN
Permulaan hamil Hb atau hematokrit
(sedini mungkin) Urinalysis
Gol darah & Rh
Rubella antibody titer
Syphillis screen
Cervical cytology
Hepatitis B screen
8 – 18 USG
Amniocentesis
Chorionic villi sampling
16 – 18 Maternal serum alphafetoprotein
26 – 28 Diabetes screenin
Hb / Hematocrit
28 Antibody test for Rh (–)
Prophylactic administration of Rho (D)
immunoglobin
32 – 36 USG
Testing for STD
Hb / Hematocrit
DIAGNOSA
Ad bonam
Ad malam
Dubious
NASEHAT:
Anjuran tentang pertambahan berat
badan:
BMI Kenaikan berat badan
Rendah : < 19.8 12.5 - 18 Kg
Normal : 19.8 - 26 11.5 - 16 Kg
Tinggi : 26 - 29 7 - 11.5 Kg
Obese : > 29 < 7 Kg
Diet orang hamil
Kalori + 300 per hari
Protein + 5 g
Vit e + 2 mg
Vit k + 10 µg
Vit c + 5 mg
Folate + 220 µg
Niacin + 2 mg
Riboflavin + 0,6 mg
Thiamin + 0,4 mg
Pyridoxine + 0,6 mg
Iodine + 25 µg
Iron + 15 mg
Magnesium + 40 mg
Zinc + 3 mg
Tanda bahaya :
Bila terdapat salah satu tanda bahaya ini, pasien
harus segera ke rumah sakit.
Perdarahan vaginal
Bengkak muka atau jari
Nyeri kepala berat atau lama
Penglihatan kabur
Muntah terus2 an
Demam
Nyeri waktu kencing
Keluar cairan banyak dari vagina
Gerak anak bertambah atau hilang
Nasehat Pribadi :
General hygiene
Exercise: mild
Employment: avoid severe physical
strain
Travel : aircraft restriction
Bathing - care of the breast
Douche contraindicated
Clothing , no high heels
Bowel habits
Care of the teeth
Recreation,
Sexual intercourse,
Smoking : banned
Alcohol abstain
Caffeine reduced
Illicit drugs banned
Medications cautious
Immunisasi
Recommendation for immunization during
pregnancy
Live virus vaccine :
Measles (rubeola) contraindicated
Mumps (parotitis ) contraindicated
Poliomyelitis - not routine
Rubella contraindicated
Yellow fever travel to high-risk area
Toxoids :
Tetanus –diphtheria = non pregnant
Hyperimmune globulins :
Hepatitis B : post exposure prophylaxis
Rabies : post exposure prophylaxis
Tetanus : post exposure prophylaxis
Varicella : post exposure prophylaxis (96 h)
Return visits :
Tiap 4 minggu sampai kehamilan 28 mg.
Tiap 2 minggu sampai kehamilan 36 mg.
Tiap 1 minggu sampai lahir.
PRENATAL RECORD.
-Identitas
- G ... P ... A ...
-HPHT : ……….
-Haid : menarche, sifat
-Komplikasi kehamilan dahulu :
-Persalinan terdahulu
-Riwayat penyakit
-Penyakit keluarga
-Keluhan :
-TB ....... ........, BB ...........
-Keadaan umum
-Cor/pulmo
-Tinggi fundus
-Letak anak
-Bunyi jantung anak
-Edema
-Pemeriksaan laboratorium
-Kesimpulan (diagnosa)
-Prognosa
-Nasehat
-Return visit
END