Anda di halaman 1dari 12

PLURALISME AGAMA

KE PLURALISME
HUKUM

Andreas Yudha Pratama Pah


Dian Nur Anisa
Pluralisme

PLURALISME ADALAH SUATU PAHAM ATAU PANDANGAN HIDUP


YANG MENGAKUI DAN MENERIMA ADANYA “KEMAJEMUKAN”
ATAU “KEANEKARAGAMAN” DALAM SUATU KELOMPOK
MASYARAKAT
Pluralisme Agama?

Keberagaman agama dalam mayarakat


menjadikan hidup ini lebih berwarna.
Keberagaman tersebut dapat diimbangi
dengan sikap toleransi. Sebab, bila
keberagaman agama tidak disertai
dengan sikap toleransi akan
mengakibatkan perpecahan maupun
konflik dalm masyarakat.
Ciri-Ciri Pluralisme Agama

KESETARAAN ATAU PERSAMAAN


(EQUALITY).AJARA PLURALISME AGAMA
MENGAJARKAN SEMUA AGAMA SAMA DAN
SETARA,TIDAK ADA YANG PALING BAIK DAN RELATIVISME.SEBETULNYA INI ADALAH
TIDAK ADA YANG PALING BURUK. IMPLIKASI DARI KEDUA WATAK YANG
SEBELUMNYA.AJARAN PLURALISME AGAMA
MENGAJARKAN KEBENARAN AGAMA ITU
RELATIVE.

LIBERALISME ATAU KEBEBASAN.AJARAN


PLURALISME AGAMA MENGAJARKAN HAK
KEBEBASAN BERAGAMA.DALAM ARTI KELUAR REDUKSIONISME.UNTUK SAMPAI KEPADA
MASUK AGAMA.HARI INI SESEORANG BOLEH KESETARAAN ATAU PERSAMAAN,AJARAN
MENJADI MUSLIM.ESOK MENJADI KRISTEN,LUSA PLURALISME AGAMA TELAH MEREDUSIR JATI-
MENJADI HINDU DAN SETERUSNYA DIRI ATAU IDENTITI AGAMA-AGAMA MENJADI
ENTITI YANG LEBIH SEMPIT DAN KECIL,YAKNI
SEBAGAI URUSAN PRIBADI(PRIVATE
AFFAIRS).DENGAN KATA LAIN PLURALISME
AGAMA ITU BERWATAK SEKULER.
Ayat-Ayat yang
menunjukkan pada nilai-nilai
pluralisme Dan janganlah kamu berdebat dengan ahli kitab,Melainkan
dengan cara yang paling baik, kecuali dengan orang-orang
‫يا‬
َ ‫ه‬
ِ ‫ي‬ ِ ‫ت‬َ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ب‬
ِ ِ‫ا‬
‫ل‬َ ‫إ‬ ‫ا‬
ِ ‫ب‬ ‫ا‬ َ ‫ت‬ ‫ك‬ِ ْ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫ل‬
َ ْ
‫ه‬ َ ‫۞ َو َلا ت ُ َج ا ِد ل ُوا أ‬ zalim diantara mereka, dan katakanlah kami telah beriman

‫أ َ ْح سَ ُنا إ ِ َلا ال َ ِذ ي َنا ظَل َ ُم وا ِماْنُُْ ْْا ۖا َو ق ُول ُوا‬ Kepada kitab-kitab yang diturunkan kepada kami dan yang

َ‫آ َم ْن َ ا ب ِ ال َ ِذ ي أ ُْنْ ِز لَا إ ِل َيْْن َ ا َو أ ُْنْ ِز لَا إ ِل َيْكُ ْْا َوإِا َٰلَ ُُ ْن ا‬
Diturunkan kepadamu; Tuhan kami danTuhanmu adalah
satu;Dan kami hanya kepada-Nya berserah diri.” Qs. Al-An-

‫س لِ ُم و َنا‬ ْ ‫اح دا َو ْن َ ْح ُنا ل َهاُ ُم‬ ِ ‫َو إ ِلَ ُُ كُ ْْا َو‬َٰ Kabut(29);46.

Wa lā tujādilū ahlal-kitābi illā billatī hiya aḥsanu illallażīna ẓalamụ min-hum wa


qụlū āmannā billażī unzila ilainā wa unzila ilaikum wa ilāhunā wa ilāhukum
wāḥiduw wa naḥnu lahụ muslimụn
َ ‫با َو ُم َُ يْ ِم ْن ًا عَل َيْ ِها ۖا ف َا ْحكُ ْْا ب َيْْن َ ُُ ْْا بِ َم ا أا َْنْ َز َلا‬
‫ّللااُ ۖا َو َلا‬ ِ ‫ص ِدق ًا لِ َم ا ب َيْ َنا ي َ َد يْ ِها ِم َنا الْا ِك ت َا‬
َ ‫قا ُم‬ ِ ‫ح‬
َ ْ ‫ل‬‫ا‬ ِ ‫ب‬ ‫ا‬
‫اب‬
َ َ ‫ت‬ ‫ك‬
ِ ْ ‫ل‬ ‫ا‬ َ
‫ا‬
‫ك‬ ْ ‫ي‬َ ‫ل‬ِ ‫إ‬ ‫ا‬ َ ‫ْن‬ ْ ‫ل‬ َ
‫ز‬ ْ ‫ْن‬َ ‫َوأ‬
ِ ‫ّللااُ ل َ َج عَل َكُ ْْا أ ُ َمةاً َوا‬
ً‫اح َدًا‬ َ ‫ش ْراعَةاً َو ِم ْنْ َُ ا ًج ا ۖا َول َ ْوا شَا َءا‬ ِ ‫قا ۖا ِل كُلا َج عَلْْن َا ِم ْنْكُ ْْا‬ ِ ‫ت َت َبِ ْعا أ َ ْه َو ا َءهُ ْْا عَ َم ا َج ا َء َكا ِم َنا الْ َح‬
َ‫ّللاا َم ْر ِج ع ُكُ ْْا َج ِم يع ًا ف َي ُْن َبِئ ُكُ ْْا بِ َم ا كُْنْت ُ ْْا فِ ي ِها ت َ ْخ تَلِف ُونا‬ َ
ِ َ ‫تا ۖا إِل ى‬ َ ْ
ِ ‫س ت بِق وا ال خ يْ َر ا‬ ُ َ َ ُ َ ُ ُ
ْ ‫َول ِكنا لِ ي َبْل َو ك ْْا فِ ي َم ا آت اك ْْا ۖا ف ا‬ ْ َ َٰ

WA ANZALNĀ ILAIKAL-KITĀBA BIL-ḤAQQI MUṢADDIQAL LIMĀ BAINA YADAIHI MINAL -KITĀBI WA


MUHAIMINAN 'ALAIHI FAḤKUM BAINAHUM BIMĀ ANZALALLĀHU WA LĀ TATTABI' AHWĀ`AHUM 'AMMĀ
JĀ`AKA MINAL-ḤAQQ, LIKULLIN JA'ALNĀ MINGKUM SYIR'ATAW WA MIN -HĀJĀ, WALAU SYĀ`ALLĀHU
LAJA'ALAKUM UMMATAW WĀḤIDATAW WA LĀKIL LIYABLUWAKUM FĪ MĀ ĀTĀKUM FASTABIQUL -KHAIRĀT,
ILALLĀHI MARJI'UKUM JAMĪ'AN FA YUNABBI`UKUM BIMĀ KUNTUM FĪHI TAKHTALIFỤN

DAN KAMI TELAH TURUNKAN KEPADAMU AL QURAN DENGAN MEMBAWA KEBENARAN, MEMBENARKAN APA
YANG SEBELUMNYA, YAITU KITAB-KITAB (YANG DITURUNKAN SEBELUMNYA) DAN BATU UJIAN TERHADAP
KITAB-KITAB YANG LAIN ITU; MAKA PUTUSKANLAH PERKARA MEREKA MENURUT APA YANG ALLAH
TURUNKAN DAN JANGANLAH KAMU MENGIKUTI HAWA NAFSU MEREKA DENGAN MENINGGALKAN
KEBENARAN YANG TELAH DATANG KEPADAMU. UNTUK TIAP -TIAP UMAT DIANTARA KAMU, KAMI BERIKAN
ATURAN DAN JALAN YANG TERANG. SEKIRANYA ALLAH MENGHENDAKI, NISCAYA KAMU DIJADIKAN -NYA
SATU UMAT (SAJA), TETAPI ALLAH HENDAK MENGUJI KAMU TERHADAP PEMBERIAN -NYA KEPADAMU, MAKA
BERLOMBA-LOMBALAH BERBUAT KEBAJIKAN. HANYA KEPADA ALLAH -LAH KEMBALI KAMU SEMUANYA,
LALU DIBERITAHUKAN-NYA KEPADAMU APA YANG TELAH KAMU PERSELISIHKAN ITU,.” (AL.MAIDAH (5);48)
Sikap Islam Terhadap Agama
Lain
ALQURAN MENGARISKAN BAHWA PERBEDAAN ADALAH KEHENDAK ILAHI YANG
BERLAKU DALAM KEHIDUPAN INI, DEMI KELANGSUNGAN HIDUP MANUSIA.
KARENA ITU, SEORANG MUSLIM MEMAHAMI, BAHWA PERBEDAAN AGAMA ADALAH
KENYATAAN YANG DIKEHENDAKI ALLAH. DALAM ALQURAN ADA TERTULIS:

UNTUK TIAP-TIAP UMAT DI ANTARA KAMU KAMI


BERIKAN ATURAN DAN JALAN. SEANDAINYA
ALLAH MENGHENDAKI, NISCAYA DIA
MENJADIKAN KAMU SATU UMAT, TETAPI ALLAH
HENDAK MENGUJI KAMU MENYANGKUT
ANUGERAH-NYA KEPADAMU, MAKA BERLOMBA-
LOMBA BERBUAT KEBAJIKAN
Islam memandang bahwa masing-masing agama memiliki kewajiban
terhadap umatnya. Artinya setiap agama memiliki karakter dan sikap
yang sama meskipun berbeda dalam tataran syari’at namun semuanya
dari Allah dan akan kembali kepada-Nya (teosentrisme).
Menurut Nurcholish, agama Islam
memandang agama lain adalah

KETIGA
PERTAMA KEDUA umat Islam diperintahkan untuk
menjaga hubungan yang baik
Islam mengajarkan bahwa Islam mengajarkan dengan orang-orang
agama Tuhan adalah universal, pandangan tentang kesatuan beragama lain, khususnya para
karena Tuhan telah mengutus nubuwwah (kenabian) dan penganut kitab suci (Ahl al-
Rasul-Nya kepada setiap umat umat yang percaya kepada Kitab). Semua prinsip itu
manusia. Tuhan mengarah pada ajaran “tidak
boleh ada paksaan dalam
agama”
Pluralisme Agama Dan Pluralisme
Hukum.
PANCASILA , MERUPAKAN IDEOLOGI YANG DIDASARKAN PADA NILAI -NILAI DAN CITA-CITA IUHUR BANGSA INDONESIA.
PERSATUAN DAN KESATUAN YANG DICIPTAKAN BERDASARKAN PEMAKNAAN TERHADAP KETUHANAN YANG
MENGARTIKAN KONSEP KEHIDUPAN BERAGAMA, PLURALISME YANG ADA DI INDONESIA DIKEMAS DAIAM SATU
PENGHORMATAN NEGARA TERHADAP KEBEBASAN KEHIDUPAN BERAGAMA, SEMUA AGAMA YANG ADA DI INDONESIA
DIAKUI. SEMUA AGAMA-AGAMA DAN KEPERCAYAAN-KEPERCAYAAN YANG TUMBUH DAN BERKEMBANG DI BUMI
INDONESIA JUGA MENDAPAT PENGAKUAN DAN PENGHORMATAN.
kehidupan kebebasan beragama diutamakan dari setiap perlakuan tentang keberadaan agama di
Indonesia. Latar belakang atau alasan kriminalisasi dari delik dalam Pasal 3 ,Pasal I dan 2 UU No I
Tahun 1965, terlihat dalam: Penjelasan umum yang pada dasarnya sama dengan delik dalam Pasal 4
(yang kemudian menjadi Pasal 156a KUHP yaitu:

(i) sila pertama Pancasila yang tidak dapat dipisahkan dengan agama,
merupakan landasan moral dan landasan kesatuan nasional,
(ii) banyaknya penyimpangan dan penodaan agama teIah menimbulkan
bahaya bagi persatuan nasional dan bahaya bagi agama serta kctentraman kehidupan
beragama,
(iii) ketentraman perlu dipupuk dengan melakukan pencegahan terhadap
"penyelewengan terhadap ajaran pokok agama" dan melindungi ketentraman
beragama dari "penodaan agama serta ajaran-ajaran untuk tidak memeluk agama
yang bersendikan Ke-Tuhanan Yang Maha Esa.
"Ketuhanan Yang Maha Esa" merupakan perwujudan bahwa
Indonesia mcnganut paham pluralisme, hal ini dibuktikan
dengan kebebasan kehidupan beragama dan keberagaman
agama yang kini tumbuh dan berkembang di Indonesia

Anda mungkin juga menyukai