Bagaimana dan di mana masyarakat membuang tinja bukan lagi urusan pribadi
melainkan sudah merupakan urusan bersama. Sudah selayaknya pemerintah
kota/kabupaten mengambil peran yang lebih besar dalam menangani masalah ini.
menurut data statistik tahun 2013 jumlah penderita penyakit kulit dan diare
menduduki tempat tertinggi setelah penyakit ISPA dan darah tinggi
PERMASALAHAN
Peningkatan jumlah penduduk
Septik tank setempat yang digunakan penduduk tidak
memenuhi standar SNI
OUTPUT
Masterplan Instalasi air limbah Kawasan
BLOK F1 : 16 UNIT
BLOK E1 : 20 UNIT
BLOK D1 : 20 UNIT
KOLAM RETENSI
BLOK D2 : 20 UNIT
BLOK E2 : 20 UNIT
BLOK F2 : 20 UNIT
BLOK G2 : 20 UNIT
BLOK RENCANA
IPAL KOMUNAL BLOK D3 : 14 UNIT
BLOK E3 : 19 UNIT
BLOK F3 : 23 UNIT
BLOK G3 : 27 UNIT
1 86 9 3 2
9 .2 73
a 45
18 6 9 1 9
10 .1 74
a3 3
1 86 9 0 6
1 0. 85 4
a20
1 86 9 3 1
9 .4 02
a44
1 86 9 20
1 0. 3 74
a3 4
1 8 69 0 5
1 0 .4 52
a19
1 8 6 92 1
9 .5 9 2
a35
18 6 8 9 5
10 . 01 2
P4
1 8 6 9 09
9. 65 1
a2 3 1 86 9 1 0
9 .7 46
a 24
1 8 6 9 36
1 8 6 9 11 8 .7 89
9 .7 7 8 a 49
a25
1 86 9 16
9 .8 52
a30 1 8 69 18
9 .9 90
a32
1 86 9 1 7
9 .8 1 5 18 6 9 3 0
a 31 8. 8 62
P6
1 8 69 1 2
9 .6 20
a26 186903
9 .5 7 0
a1 7
1 8 6 91 5
9 .8 19
a29 1 8 6 9 22
9 .1 78
a 36
1 8 6 9 14
1 86 9 29
9 .9 4 6 8 .7 91
a28
a43
1 8 69 2 8
8 .8 0 8
a42
1 8 69 2 4
8 .8 2 2
a38
186923
8 .9 9 3
a37 1 8 6 9 25
18 6 91 3 8 . 79 9
9 .2 94 a39
a27
1 8 69 04
1 8 69 2 6
9.0 19 8 .9 22
P5
a40
1 86 9 27
8 .9 04
a41
1 8 6 89 3
9 .49 0
a9
1 8 6 89 8
9. 2 20
a1 2
1 8 69 3 5
8 .4 6 8
a48
1 8 6 90 0
8 .7 2 3
a 14
1 8 68 9 7
8 .6 17
a11
186892
9 .0 8 9
a8
1 8 6 9 33
7 .3 6 7
a46
1 8 6 9 34
8 .4 2 0
a47
18 6 9 0 1
8. 28 7
a1 5
1 8 6 8 99
8 .5 87
a13
1 8 6 8 84
8 .8 72
P2
1 8 6 89 1
8 .8 04
a7
1 8 6 90 2
8 .3 1 0
a16
1 8 68 8 9
8 .7 3 8
a5
1 86 8 88 18 6 8 9 4
8. 94 4 8. 3 62
a4 P3
1 8 6 89 6
8 .1 8 3
a 10
1 8 6 8 87
8 .7 80
a3
1 8 68 9 0
8 .8 4 6
a6
1 8 6 8 86
9 .0 53
a2
18 6 8 8 5
8 .3 45
a1
1 8 6 8 81
8 .7 5 0
x
1 8 6 87 9
18 6 8 8 0 9 .0 98
8. 82 5 v
w
1 8 6 88 3
8 . 28 2
18 6 8 8 2 z
8 .5 25
y
1 86 8 78
9 .4 3 0
P1
1 8 6 8 71
1 8 6 8 77
1 0 .5 07
n 9 .6 9 6
u
1 8 6 87 0
1 0 .4 78
m
1 8 6 86 8
1 0 .1 91 1 8 68 76 1 8 68 7 5
k 9 .8 0 3 9 .7 88
t s
1 8 6 8 69
1 0 .28 4
l
1 8 6 8 58
18 6 8 59 8 .6 12
8 .6 79 a
b
186867
1 0 .3 29 1 8 6 8 57
j
1 0 .0 00
P 0
1 86 8 66
1 0. 39 0
i
1 8 6 8 64
1 0 .5 87
g
1 8 6 87 4
1 8 6 8 73
9 .98 9
1 0 .0 99 r
q
1 8 6 8 65
1 0 .65 3
h
1 8 6 8 72
1 0 .2 02
p
1 8 6 8 63 1 8 6 8 60
1 1 .03 2 1 0 .1 84
f c
1 8 6 8 62
1 1 .08 1
e
18 6 8 6 1
11 . 35 6
d
LOKASI KEGIATAN
Kegiatan dilaksanakan di Site plan Perumahan
Perumahan Deyhan Abadi
1 865 73
1 6.5 33
c
1865 84
16.2 45
m
1866 01
16.1 68
a4
18 66 00
16 .0 30
a3
1865 85
16.295
n
1866 02
16. 136
a5
1865 86
16.3 87
o
1 866 03
1 6.1 82
a6
18 65 72
16 .5 41
b
18 65 87
16 .488
p
1866 04
16.00 7
a7
18 65 93
16 .5 71
v
18 65 75
16 .223
e
1 865 94
1 6.3 60
w 1865 95
16.3 48
x
186605
18 6574 186576 16. 170
18 6570 a8
16 .504 16. 425 1865 77
d 16 .500
P0 f 16.2 25 186 581
g
16. 257
k 186582
18 65 79 16.4 48
16 .368 l 186583
186578
i 16.4 97
16.3 84
P1
h
1866 07
186596 16.2 97
16.2 27 a10
y 1866 08
16.106 186606
a11 16.121
a9
186580
16.3 73 18 6609
j 16 .141
a1 2
18 65 97
16 .1 91
P2
1866 10
16.0 62 1865 99
a13 18 66 11
15.890
16 .068 a2
a1 4
186591
1 86590
16.3 02 1 6.3 49
t
s
186592
16.2 38
u
186612
16. 057
a15
186613
1 866 16 16. 101
1 6.146 a16
a 19
186588
16.3 82
q
1865 71
16.4 00
a
186589 18 66 14
16.3 68 16 .4 20
r a1 7
18 66 15
RESPON WARGA
setuju jika ipal ditempatkan di tempat yang tidak
mengganggu kesehatan dan pemandangan
setuju tetapi dibutuhkan pelatihan dan penyuluhan
kepada warga kawasan Rumah Tumbuh secara
intensif mengenai Instalasi Pengolahan Air Limbah
(IPAL) Komunal
setuju jika pembangunan ipal tidak mengeluarkan
bau
DAERAH PELAYANAN IPAL
Siteplan Rencana Pemipaan Perumahan Rimera
SUTET
BK
BK
IPAL
BK
BK
BK
BK BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BP
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
IC
BK
BK
IC BK
BK
BK IC
BK
BK
BK IC
BK
IC BK
BK
IC
BK
BK IC
IC
BK
BK IC
BK
BP
IC
IC
IC
BK
BK
BK
IC
IC BK
BK IC
BK
BK
IC
IC
IC
BK
IC IC
BK
BK
BK
IC
IC
BK
BK
IC
IC
IC
IC BK
BK
IC
IC
BK
IC
IC
BK
DAERAH PELAYANAN IPAL
Siteplan Rencana Pemipaan Perumahan Rimera (Blok G1)
BK IC
BK
BK
IC
IC
IC
BK IC
BK
IC
BK
IC
IC
IC
BK
IC
IC
BK
IC
IC
BK
BK
BK
BK
BK
BK BP
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK
BK BK
BK
TIPIKAL SAMBUNGAN RUMAH KE
BAK PENAMPUNG
KAMAR
TIDUR DAPUR
KM/WC
RUANG TAMU
PIPA 4"
KAMAR
TIDUR
SEPTICTANK
EXISTING
BAK
PIPA 4" KONTROL
PIPA 6"
KE BAK PENAMPUNG
TIPIKAL SAMBUNGAN RUMAH
DRAINASE EKSISTING
VARIABLE VARIABLE
15
50
PASIR URUG
DIPADATKAN PER 20 CM
10
BATU KERIKIL DIA. 10 MM
DIPADATKAN 15
PIPA DIA. 6"
10
10 15 10
84 84
10 12 40 12 10 10 12 40 12 10
7 50 7 7 50 7
HANDLE Ø 10 mm HANDLE Ø 10 mm
PERMUKAAN EXISTING BETON K.175 TEBAL 8 CM BETON K.175 TEBAL 8 CM PERMUKAAN EXISTING
BESI Ø 10 - 100 mm BESI Ø 10 - 100 mm
8 8 8 8
Ø 10 - 100 mm Ø 10 - 100 mm
TIMBUNAN TANAH TIMBUNAN TANAH
48 PIPA PVC Ø 100 mm DINDING 48 48 DINDING 48
40 BETON ALUR K.125 BETON K.175 40 40 BETON K.175 PIPA PVC Ø 100 mm 40
PIPA PVC Ø 100 mm
PIPA PVC Ø 100 mm
75 INLET 75 75 OUTLET BETON ALUR K.125 75
OUTLET INLET
5 5 5 5
12 LANTAI BETON K.175 LANTAI BETON K.175 12 12 LANTAI BETON K.175 LANTAI BETON K.175 12
27 27 27 27
5 LANTAI KERJA AD. 1:3:5 LANTAI KERJA AD. 1:3:5 5 5 LANTAI KERJA AD. 1:3:5 LANTAI KERJA AD. 1:3:5 5
5 PASIR URUG PASIR URUG 5 5 PASIR URUG PASIR URUG 5
10 12 40 12 10 10 12 40 12 10
64 64
84 84
POTONGAN A - A POTONGAN B - B
SKALA 1 : 15 SKALA 1 : 15
64
12 40 12
B
HANDLE Ø 10 mm
BETON K.175 TEBAL 8 CM
BESI Ø 10 - 100 mm
INLET 8
50
PIPA PVC Ø 100 mm
Ø 10 - 100 mm DINDING BETON K.175
POTONGAN PENUTUP BAK KONTROL
7
12 SKALA 1 : 15
Ø 10 - 100 mm Ø 10 - 100 mm
HANDLE Ø 10 mm
12
7
Ø 10 - 100 mm DINDING BETON K.175 50
PENUTUP BETON K.175 TEBAL 8 CM
B BESI Ø 10 - 100 mm
7 50 7
64
DENAH TYPIKAL
BAK KONTROL 1 SAMBUNGAN DETAIL PENUTUP BAK KONTROL
SKALA 1 : 15 SKALA 1 : 15
DETAIL MAIN HOLE
84 84
10 12 60 12 10 10 12 60 12 10
7 70 7 7 70 7
HANDLE Ø 10 mm HANDLE Ø 10 mm
PERMUKAAN EXISTING BETON K.175 TEBAL 8 CM PERMUKAAN EXISTING BETON K.175 TEBAL 8 CM
BESI Ø 10 - 100 mm BESI Ø 10 - 100 mm
8 8 8 8
INLET
5 5 5 5
12 LANTAI BETON K.175 LANTAI BETON K.175 12 12 LANTAI BETON K.175 LANTAI BETON K.175 12
27 27 27 27
5 LANTAI KERJA AD. 1:3:5 LANTAI KERJA AD. 1:3:5 5 5 LANTAI KERJA AD. 1:3:5 LANTAI KERJA AD. 1:3:5 5
5 PASIR URUG PASIR URUG 5 5 PASIR URUG PASIR URUG 5
10 12 60 12 10 10 12 60 12 10
84 84
104 104
POTONGAN A - A POTONGAN B - B
SKALA 1 : 15 SKALA 1 : 15
84
12 60 12
B
HANDLE Ø 10 mm
BETON K.175 TEBAL 8 CM
BESI Ø 10 - 100 mm
OUTLET
8
PIPA PVC Ø 150 mm
Ø 10 - 100 mm DINDING BETON K.175 70
7
12 POTONGAN PENUTUP BAK KONTROL
SKALA 1 : 15
DINDING BETON K.175 DINDING BETON K.175
A HANDLE Ø 10 mm A 70
84 60 70 84
Ø 10 - 100 mm Ø 10 - 100 mm
HANDLE Ø 10 mm
70
12
7
BESI Ø 10 - 100 mm
Ø 10 - 100 mm DINDING BETON K.175
PENUTUP BETON K.175 TEBAL 8 CM
INLET
15 80 50 255 15
PLAT BETON K.175 MAINHOLE 40X40 CM
TEBAL 12 CM HANDLE Ø 10 mm
BETON K.175 TEBAL 8 CM
PERMUKAAN EXISTING Ø 10-120 mm BESI Ø 10 - 100 mm
PERMUKAAN EXISTING
12
DINDING 40
BETON K.175 Ø10-150 Ø10-150
TEBAL 15 CM PVC Ø 100 mm
TIMBUNAN
TANAH
242
Ø10-150 Ø10-150
15
10 BETON K.125
5 PASIR URUG
10 15 385 15 10
435
POTONGAN IPAL
145 145
TIMBUNAN TIMBUNAN
180 TANAH TANAH 180
DINDING DINDING
BETON K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 BETON K.250TEBAL
TEBAL 20 CM Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 20 CM
2165
POTONGAN A - A
SKALA 1 : 40
2255
B C DINDING BETON K.250 D DINDING BETON K.250 D DINDING BETON K.250 C DINDING BETON K.250 D DINDING BETON K.250 D DINDING BETON K.250 E
20 15
DINDING BETON DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON
BERTULANG K.250 BERTULANG K.175
70 PVC Ø 100 mm PVC Ø 100 mm PVC Ø 100 mm PVC Ø 100 mm PVC Ø 100 mm PVC Ø 100 mm PVC Ø 100 mm PVC Ø 100 mm 85
MAINHOLE 40X40 CM MAINHOLE 40X40 CM
60 60 60 60 60 60 60 60
PIPA PVC Ø 200 mm PIPA PVC Ø 200 mm
INLET OUTLET
BAK BAK
INLET OUTLET
BAK BAK BAK BAK BAK BAK BAK BAK
70 SETTLER ABR ABR ABR SETTLER ABR ABR ABR 85
DINDING BETON DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON BERTULANG K.250 DINDING BETON
BERTULANG K.250 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 Ø10-150 BERTULANG K.250
20 15
B C DINDING BETON K.250 D D DINDING BETON K.250 C DINDING BETON K.250 D DINDING BETON K.250 D DINDING BETON K.250 E
2255
A LAHAN SANITASI
+ 46.70 + 46.70
+ 46.50
+ 45.25
+ 45.05 + 45.05
TOP SOIL
KERIKIL MARMER / KAPUR
D 13-200 MM
5 D 13 MM
Ø 8-200 MM 4 D 13 MM 4 D 13 MM
Ø 8-200 MM Ø 8-200 MM PIPA DRAIN PVC Ø 200 MM
D 13-200 MM BERLUBANG-LUBANG, SLOPE 0.015
BALOK 200/400 MM
SETIAP 5 M
LANTAI KERJA BETON TUMBUK
1:3:5 T=5 CM
PASIR URUG T=10 CM
CERUCUK BAMBU Ø 10 CM,
PANJANG 4 M
POTONGAN A
SKALA 1 : 100
SALURAN PEMBAGI
BUIS BETON 1/2 Ø 30 CM POMPA PORTABEL
ALTERNATIF UNTUK MEMOMPA EFFLUEN MENUJU BADAN
RUMPUT GAJAH AIR (APABILA TIDAK MEMUNGKINKAN ALIRAN GRAVITASI)
+ 46.70
+ 46.50 + 46.50
D 13-200 MM
+ 45.05
+ 42.25
5 D 13 MM MENUJU
Ø 8-200 MM PIPA DRAIN PVC Ø 200 MM BADAN AIR
D 13-200 MM BERLUBANG-LUBANG, SLOPE 0.015 D 13-200 MM
BALOK 200/400 MM
SETIAP 5 M
POTONGAN B
SKALA 1 : 100
PENGELOLAAN IPAL
Permasalahan :
kebiasaan dari masyarakat dalam pemakaian fasilitas umum yang
enggan membayar kewajibannya, merupakan kendala dalam
pengelolaan MCK dan atau Ipal. Persepsi ini tercermin dari masih
banyaknya pemakaian fasilitas MCK dan atau Ipal dimana hampir
90% masyarakatnya berkeinginan bebas dari iuran maupun
membayar retribusi.
PENGELOLAAN IPAL
Solusi :
Pemerintah daerah perlu meningkatkan pelayanan dalam
bentuk program-program penyuluhan, pembinaan,
kebijaksanaan maupun pengawasan yang berkelanjutan,
sehingga ada kesinambungan antara program yang satu
dengan yang lainnya.
Sosialisasi ke masyarakat dapat berupa Public campaign dan
Penyuluhan
Membentuk tim dapat berupa Tim penyuluhan dan Tim
pengawasan pembangunan di bidang sanitasi.
Diadakan pelatihan di tingkat pengelolaan
PENGELOLAAN IPAL
Penyusunan modul-modul/syarat teknis, yaitu meliputi :
sarana dan prasarana penunjang.
Pemilihan pola pengelolaan yang tepat.
Penyusunan tentang peraturan kerjasama dengan pihak
swasta.
Penyusunan peraturan/PERDA tentang pengelolaan
kebersihan
Pembentukan Kelompok Kerja Masyarakat untuk
mengelolah Ipal dibawah bimbingan dan pengawasan
Instansi terkait
Pembentukan UPTD khusus menangani Limbah
TERIMA KASIH