Anda di halaman 1dari 173

Ngaran Kekembangan Tina Basa Sunda

Kunaon mun aya lecap ngembang kadu sok dihartikeun olohok atawa molohok? Lantaran,
Olohok th ngaran kembang kadu. Di tatar Sunda, kekembangan og dingaranan. Hayu
geura urang tataan:

Kembang Waluh : Alwoh Kembang Bako : Bosongot


Kembang Trong :Moncorong Kembang Sampeu : Dingdet
Kembang Tangkil : Uceng Kembang Taleus : Ancal
Kembang Peuteuy : Pendul Kembang Awi : Eumbreuk
Kembang leunca : Pengit Kembang Tiwu : Badaus
Kembang Lopang : Cacas Kembang Kaso : Ciriwis
Kembang Engkol : Kiciwis Kembang Par : Ringsang
Kembang Koneng : Badul Kembang Kalapa : Suligar
Kembang Kulur : Pelepes Kembang Eurih : Ancul
Kembang Muncang : Rinduy Kembang Jamb : Mayang
Kembang Cikur : Jelengut Kembang Cau : Jantung
Kembang Bawang : Ulated Kembang Laja : Jamotrot
Kembang Cengek : Mencenges kembang limus : seleksek
Kembang Cabe : Bolotot kembang kawung : pengis
Kembang Bolang : Ancal kembang jeruk : angkruk, angkes
Kembang Gnjr : Geleny kembang jarak : uing
Kembang Jaat : Jalingar kembang jambu ar : lenyap
Kembang Jngkol Merekenyenyen kembang ho : bubuay
Kembang Honj : Combrang kembang gedang : ingwang
Kembang jotang : Puntung kembang salak : sedek, gojod
Kembang Bold : Mortla,ttla,tla
==============================

Babasan Bahasa Sunda

1. Atah = Langka silih anjangan 17. Beja mah beje = beja ulah waka dipercaya
2. Adigung Adiguna = takabur, sombong 18. Bancang Pakewuh = pikasusaheun
3. Alas Paul = jauh pisan 19. Bulu Kapaut = kabawa kubatur
4. Ayem Tentrem = tenang teu aya kasieun 20. Balabar Kawat = beja nu sumebar
5. Asa teu beungeutan = awahing ku era 21. Beak Dengkak = sagala ikhtiar geus
6. Amis Budi = hade paroman diusahakeun tapi teu hasil bae
7. Amis Daging = babari katerap kupanyakit 22. Cueut kaharep = tereh maot
8. Awak Sampayan = make baju naun ge 23. Disakompet daunkeun = disaruakeun /
pantes disamarutkeun
9. Beurat Birit = hese dititah 24. Dibenjer beaskeun = dijentrekeun /
10. Birit aseupan = teu daek cicing dieceskeun
11. Balungbang timur = nuduhkeun hate 25. Dogdog panrewong = acara panambah
beresih 26. elmu Ajug = bisa mamatahan batur, ari
12. Badak cihea = degig sorangan teu bisa ngamalkeun
13. Babalik Pikir = insap 27. Dug hulu pet nyawa = usaha satekah polah
14. Balik pepeh = nu gering teu daek cicing 28. Gede Hulu = sombong
15. Buntut Kasiran = medit 29. Laer Gado = sok culamitan
16. Bodo Alewoh = bodo tapi daek tatanya
30. Tikoro Gorokeun = nyanggakeun sadaya- 62. Kandel kulit beungeut = teu aya ka era
daya 63. Kujang dua pangadekna = pagawean nu
31. Ceuli lentaheun = awas pisan pangdengena maksudna dua cabak
32. Gantung Denge = masih dedengusan 64. Kawas kedok bakal = goreng patut pisan
33. Taktak Korangen = taktakna sonday siga 65. Kaliung kasiput = loba baraya beunghar
kurang 66. Kulak canggeum = milik nu tos
34. Baro Mengmengan = taya kasabaran ditangtukeun ku Gusti Allah SWT
35. Galegeh Gado = sagala dicaritakeun 67. Kembang Buruan = budak nu keur resep
36. Ginding Kempis = ginding tapi sakunamah ulin
kosong 68. Kawas merak = beuki kana cengek
37. Garo singsat = pagawean awewe dimana 69. Leuleus jeujeur liat tali = gede tinimbang
keur aya ka teu panuju 70. Leuleus awak = daekan
38. Gurat Batu = pageuh kana janji / mawa 71. Laer Gado = resep barang penta
karep sorangan 72. Lesang kuras = teu bisa nyekel duit
39. Goong saba karia = ngagulkeun diri 73. Leupeuh Yuni = teu kuat nempo nu cilaka
sorangan 74. Murag bulu bitis = teu daek icing diimah
40. Geutas Harupateun = ganjang napsu 75. Miyuni kembang = loba nu mikaresep
41. Gindi pikir belang bayah = goreng hate 76. Miyuni tai = loba nu mukangewa
42. Hampang Birit = gampang dititah 77. Miyuni kohkol = nasibna diteunggeulan
43. Heuras Genggerong = omongana wae ku batur
teureugeus, hayang menang sorangan 78. Ngabuntut Bangkong = teu puguh tuluyna
44. Hutang salaput Hulu = hutangna kaditu 79. Nyolong bade = bangun daek tapi jahat
kadieu 80. Nyaah Dulang = kabudak nyaah ngurus
45. Hejo tihang = sok pundah pindah pagawean daharna wungkul, pendidikana teu
46. Harigu manukeun = dadana nonjol kaharep dipirosea
47. Harewos Bojong = ngaharewos tapi teu 81. Nyeplak Jawer = taya wawanen
kadenge kubatur 82. Ngadaun Ngora = jadi rame
48. Handep Lenyap = omongana lemes tapi 83. Nyoo Gado = ngunghak
ngahina 84. Ngadu Geulis = paalus alus
49. Heureut pakeun = kurang kaboga 85. Neundeun piheuleut = ngajak goreng
50. Hampang leungeun = sok tunggal 86. Ngadepaan lincar = api-api ngaliwat hayang
teunggeul diaku, ngarep-ngarep pamere
51. Atah warah/Bongkar warah = Kurang 87. Nyiduh Kalangit = sahandapeun
Didikan mamatahan saluhureun
52. Dibabuk lalayakeun = dibabuk kenca 88. Mapatahan Ngojay = ngabejaan kanu pinter
katuhu 89. Panjang leungeun = sok puak paok / cukat
53. Kurung batokeun = tara indit-inditan cokot
54. Kokolot Begog = budak pipileun ngomong 90. Panjang lengkah = jauh panyabaan
kana urusan kolot 91. Pindah pileumpangan = robah adat
55. Kapas nu di pupul bayu = leuleus taya 92. Sisit Kadal = goreng milik
tangan pangawasna 93. Saur Manuk = ngajawab bareng
56. Kejot borosot = ganjang nyokot kaputusan 94. Siuen Meubeut Beurit = sieun kabawa
teu dipikir heula 95. Tuturut Munding = sagala rupa nurutkeun
57. Kahieuman Bangkong = beunghar katitipan batur
barang batur 96. Wawuh Munding = wawuh ngansaliwat
58. Kawas Jogjog mondok = teu daek repeh 97. Beuteung anjingeun = beuteung gede
59. Kelek jalan = deukeut tapi jalana teu ya nu kaharep
leumpeung
60. Kawas jeler kasaatan = teu daek cicing
61. Kawas Gaang katincak = jempe
kamus indonesia sunda

abad abad. . mengaco. ngaco. jamak2 ngaraco.


. abad ke 20. abad ka 20. beberapa abad. acung acung. jamak2 aracung.
sababaraha abad, mangabad-abad. . acungkan. acungkeun. jamak2 aracungkeun.
. berabad-abad. mangabad-abad. seabad. saabad. . diacungkan. diacungkeun. jamak2 diaracungkeun.
= seratus tahun. . mengacung. ngacung. jamak2 ngaracung.
- . mengacungkan. ngacungkeun. jamak2
abadi langgeng, lana, baka (dari bahasa arab). ngaracungkeun
=kekal. . mengacung-acungkan. ngacung-ngacungkeun.
. jamak2 lalanggeng. keabadian. kalanggengan. -
. mengabadikan. ngaabadikeun, ngalanggengkeun. ada (bahasa halus) nyondong. jamak2 nyarondong.
. lawan kata dari baka. pana. . ada lawan kata tidak ada. nyondong sabalikna teu
abang lanceuk. aya.
- ada (bahasa kasar) aya.
abjad abjad. ~ Nama tempat yang ada di wilayah sunda.
abnormal cacad. lawan kata walagri. ~ ~ Ngaran tempat nu aya di tatar.sunda.
abon abon, sawud. jamak2 arabon, sarawud. . ada isinya. ayaan. jamak2 arayaan
abortus kaluron. . ada diisi. diayaan. jamak2 diarayaan
abss bisul. . ada lawan kata tidak ada. aya sabalikna euweuh.
abu (sisa bara api) lebu. jamak2 lalebu. . ada-ada saja. aya-aya wa.
abu rokok. calacah, sekar, lebu roko. . adakan. ayakeun. jamak2 arayakeun
abu-abu hawuk, kulawu, kulabu. = kelabu. -
. Nama Dsa di Kecamatan Kertasari Kabupatn . adanya. ayana.
Bandung. Cihawuk. . bakal ada. piayaeun.
- . berada. aya di, beunghar.
acak acak. kata kerja. jamak2 aracak. ~ saya berada di Semarang selama tiga hari.
. acakkan. acakkeun. ~ ~ kuring aya di Semarang salila tilu po.
. acak-acakan. acak-acakan, balatak. . diadakan. diayakeun. jamak2 diarayakeun.
. bekas mengacak orang lain. pangacakan. jamak2 ~ Hiburan itu diadakan seminggu sekali.
pangaracakan ~ ~ Hiburan th diayakeun samingg. sakali.
. diacak. diacak. jamak2 diaracak -
. diacakkan. diacakeun. . ditolong diadakan. dipangayakeun
. mengacak. ngacak. jamak2 ngaracak. . jamak2 aya. araya.
. mengacakkan. ngacakkeun. ~ Anak-anak barangkali saja masih ada.
- ~ ~ Barudak sugan wa araya knh.
. mengacaknya. ngacakna. . keadaan. kaayaan.
. menolong mengacakkan. mangacakkeun. ~ Keadaan jadi tidak aman.
. pengacak. pangacak, anu ngacak, nu ngacak. ~ ~ Kaayaan jadi teu aman.
. silahkan acak. Pk acak. . mengadakan. ngayakeun. (ngaarayakeun)
. teracak. kaacak. . menolong mengadakan. mangayakeun.
. teracak-acak. kaacak-acak. . paling kaya. pangayana.
. tolong acakkan. pangacakkeun. . seadanya. saayana, saaya-aya.
. yang akan diacak. acakeun. (kata benda). . tolong adakan. pangayakeun.
- -
acara acara. adalah nyata.
aco aco. adan adan. = azan.
adas [foeniculum vulgare mill] hads. . mengadu. ngaben. jamak2 ngaraben.
adat adat, kabiasaan. ~ Dahulu saya suka mengadu layang-layang.
- ~ ~ Kapungkur abdi resep ngaben langlayangan.
adik (bahasa kasar dan bahasa sedang) adi, ad. . mengadukan. ngabenkeun.
kata benda. adu2 pan. jamak2 paran.
~ Adik saya kelas dua. . mengadu man. jamak2 maraen.
~ ~ Adi kuring kelas dua. . sepakbola. man bal.
. adik lawan kata kakak. adi sabalikna lanceuk. adu kerbau. jogol.
. adik saya. pun adi. -
. adik istri atau suami. adi beuteung. adu tenaga tangan. panco. jamak2 paranco.
. adik-kakak. adi-lanceuk. aduh aduh, duh(singkatannya).
. anak dari adik orang tua. adi misan, adi sabrayna. . mengucapkan aduh beberapa kali. jamak aaduhan
. cucu dari saudara adik. adi misan mindo. atau aduh-aduhan.
. istri, bini. adi. . baris ke sepuluh lagu bubuy bulan. duh, ta saha.
. punya adik, beradik. adian. jamak2 aradian. artinya: duh, itu siapa.
- -
adik (bahasa halus) pun adi, rai atau rayi, yayi, yi aduk aduk, baur, campur, galo. jamak2 araduk.
(singkatan). . adukkan. adukkeun. jamak2 aradukeun.
~ Adik saya kelas dua. Rayi abdi kelas dua. . diaduk diaduk. jamak2 diaraduk.
. adik lawan kata kakak. rayi sabalikna raka. . mengaduk. ngaduk. jamak2 ngaraduk.
. adik-lanceuk. rayi-raka. . menolong adukkan. mangadukkeun. jamak2
. adik kamu. tuang rayi. mangaradukeun
Adik kamu kelas berapa ? Tuang rayi kelasa . pengaduk. pangaduk.
sabaraha ? . teraduk. kaaduk. jamak2 kaaraduk.
. adik istri atau suami. rai. . tolong adukkan. pangadukkeun. jamak2
. punya adik. rayian. pangaradukeun.
- -
adil adil. jamak2 aradil. aduk nasi (supaya tak padat) akeul.
. keadilan. kaadilan. . mengaduk nasi (supaya tak padat). ngakeul.
. pengadilan. pangadilan. aduk dengan kaki. galey.
. seadil-adilnya. saadil-adilna. aduk dengan tangan. rames, racek.
- aduk-aduk air (kolam) kubek.
adu1 {compete, race} (bahasa kasar) adu. . jamak2 . mengaduk-aduk. ngubek. jamak2 ngarubek.
aradu. -
. beradu. diadu agak rada, meueusan.
~ Binatang suka diadu dengan temannya. . agak besar. rada ged, ged meueusan.
~ ~ sato sok diaradu jeung baturna. agak keras. peungkeur.
. mengadu. ngadu. jamak2 ngaradu. agama (kata benda) agama, agami (bahasa halus).
. mengadukan. ngadukeun. jamak2 ngaradukeun. agar1 ambh atau abh, sangkan. lihat supaya.
. menserasikan. adu manis. . Belajar agar pintar. Diajar ambh pinter.
. pasangan untuk diadu. aduna. -
. rupa-rupa yang suka diadukan. aaduan, adu- agar2 (makanan) ager.
aduan. agung agung.
. suka mengadu. aduan. aib ab.
. tempat mengadu. pangaduan. air cai, ar. jamak2 carai.
- . airnya caina.
adu1 (bahasa halus dan bahasa sedang) aben. . berair. caian.
jamak2 araben . beri air. caian.
. diberi air. dicaian. . Ciasmara. Lihat cinta.
. kena air. kacaian. . Ciateul. lihat gatal.
. mengairi (kata kerja) . nyaian. . Ciawi. lihat bambu.
. turun ke air. anclub. -
- . Cibabat. lihat babat.
air1 ci-. awalan yang artinya nama jenis air. . Cibadak. lihat badak.
. air hangat. cihaneut. . Cibadung. Badung= nakal, ikan laut ++
. air kelapa. cikalapa. .. Nama Dsa di Kecamatan Gunung Sindur
. air kencing. cikiih. = air seni. Kabupatn Bogor.
. air kopi. cikopi. . Cibaduyut. lihat baduyut.
- . Cibalong. lihat kolam ikan.
. air mani. cipejuh. . air mata (bahasa halus). . Cibalung. lihat tulang.
cisoca. . air mata (bahasa kasar). cimata. -
. air mata (bahasa sedang). cipanon. . air susu. . Cibanggala. lihat Benggala.
cisusu. . air seni. cikiih. = air kencing. . Cibangkong. lihat katak.
. air th. cienth atau cith. . mata air. cinyusu. . Cibanon. lihat bntng.
- . Cibantng. lihat bantng.
air2 Ci- awalan yang berarti air yang dipakai, untuk . Cibargbg. lihat Jah.
nama tempat/darah. . Cibarngkok. lihat bngkok jamak2
. http://id.wikipedia.org/wiki/Ci- . Cibatu. lihat batu.
. Ciadeg. lihat berdiri. . Cibeber. lihat ikat.
. Ciakar. lihat akar. . Cibedug. lihat beduk.
. Ciamis. lihat manis. -
. Ciampa. ampa= ++ . Cibenda. benda= pohon dihutan ++
.. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Bogor. .. Nama Dsa Di Kecamatan Cipongkor Kabupatn
- Bandung Barat.
. Ciangsana. lihat angsana. .. Nama Dsa di Kecamatan Parigi Kabupatn
. Cianjur. anjur= instrumn++ Ciamis.
.. Ibu kota Kabupatn Cianjur. Cianjur .. nama Dsa di Kecamatan Ciemas, Sukabumi,
.. Nama Kabupatn di Propinsi Jawa Barat. Jawa Barat, Indonesia
http://cianjurkab.go.id/ . Cibening. lihat bening.
.. Nama Kecamatan di Kabupatn Cianjur. berdiri -
tanggal 12 Juli 1677. . Cibeunying. lihat kujajing.
... . Cibeureum. lihat mrah.
http://cianjurkab.go.id/Daftar_Kecamatan_Nomor . Cibeuteung. lihat perut.
_9.html . Cibt. lihat kakatua.
. Ciantra. antra=++ . Cibntang. lihat bintang.
.. Nama Dsa di Kecamatan Cikarang Selatan . Cibinong. lihat binong.
Kabupatn Bekasi. . Cibiru. lihat biru.
- . Cibitung. lihat betung.
. Ciapus. lihat tali. . cibiuk. lihat bau bangkai.
. Ciaro. lihat lalat hijau besar. -
. Ciaruteun. aruteun= ++ . Cibodas. lihat putih.
.. Nama Dsa Di Kecamatan Cibungbulang . Cibokor. lihat bokor.
Kabupatn Bogor. . Cibubur. lihat bubur.
... ciaruteun Ilir dan Ciaruteun Udik. . Cibugel. lihat bara.
. Ciasem. lihat asam. . Cibuluh. lihat buluh.
. Ciasihan. lihat mantera. . Cibunar. bunar= sejenis bambu (tamiang)++
.. Nama Dsa di Kecamatan Parung Panjang . Cigentur. lihat Rajin.
Kabupatn Bogor. . Cigeulis. lihat cantik.
. Cibungbulang. bungbulang= nama pohon di . Cigrlng. lihat gelinding.
hutan++ . Cigirinsing. Giringsing= nama corak batik.
.. Nama Kecamatan di Kabupatn Bogor. .. Nama kampung di Dsa Giri Mekar Kecamatan
. Cibunian. bunian=++ Cilengkrang,
.. Nama Dsa Di Kecamatan Pamijahan Kabupatn , kabupaten Bandung.
Bogor. Cibunian. . Cigombong. nama Kecamatan di Kabupatn
. Cibuntu. lihat buntu. Bogor.
. Ciburial. lihat air keluar besar dari dalam tanah++ .. gombong=sejenis bambu berukuran besar.
. Ciburuy. lihat berudu. . Cigondewa. lihat busur.
- . Cigudeg. Gudeg=++
. Cicadas. lihat Cadas. .. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Bogor.
. Cicaheum. lihat gusi. . Ciguha. lihat gua.
. Cicalngka, calngka=nama tumbuhan semacam . Cigugur. lihat gugur.
bambu++ -
.. Nama Kecamatan di Kabupatn Bandung. . Cihampelas. lihat ampelas.
.. Nama Dsa di Kecamatan Cicalngka Kabupatn . Cihanjuang. lihat lenjuang.
Bandung, . Cihanyir. lihat amis.
, Cicalngka kulon dan Cicalngka wtan. . Cihapit. lihat apit.
- . Cihaur. Lihat aur.
. Cicangkang. lihat kulit. . Cihaurgeulis. lihat aur,
. Cicau. lihat pisang. -
. Cicndo. Nama Kecamatan di Kota Bandung. . Cihawuk. lihat abu-abu.
cndo= ++ . Cihaul, di Kabupatn Cirebon. haul= ++
. Cicurug. lihat air tercun. . Ciheulang. lihat lang.
- . Cihea. hea= ++
. Cidadap. lihat dadap. .. Nama Dsa di Kecamatan Bojongpicung
. Cidamar. lihat lampu. Kabupaten Cianjur.
. Cidahu. dahu=nama pohon di hutan [paupertia . Cihrang. lihat bening.
dulcis]++ . Cihideung. lihat hitam.
.. Nama Kecamatan Kuningan dan Sukabumi. . Ciho. lihat rotan.
. Cidaun. lihat daun. -
. Cidng jakarta pusat. dng=++ . Cijagang. lihat bagal.
. Cidokom. dokom=++ . Cijagra. jagra= ++
.. Nama Dsa di Kecamatan Gunung Sindur .. nama Dsa di Kecamatan Pash Kabupatn
Kabupatn Bogor. Bandung.
.. Nama Dsa di Kecamatan Rumpin Kabupatn .. nama jalan dan Kelurahan di Kecamatan
Bogor. Lengkong BANDUNG 40265.
. Ciemas. lihat emas. .. nama Kampung Desa Cilampeni Kecamatan
. Ceunteung. lihat cermin. Katapang Soreang.
- . Cijamb. lihat jamb.
. Cigadung. lihat Gadung. . Cijambu. lihat jambu.
. Ciganjur. Ganjur= ++ -
.. nama Kelurahan di Kecamatan Pasar Minggu kota . Cijantung. lihat bunga pisang.
Jakarta Selatan. . Cijati. lihat jati.
. Cigayam. lihat gayam . Cijayanti. jayanti= sejenis tanaman++
- . Nama Dsa di Kecamatan Babakan Madang
Kabupatn Bogor. . Cikitu. lihat begitu.
. Cijenuk. lihat banyak. . Cikol. lihat pisang.
. Cijerah, Kelurahan di Bandung Kulon Kota . Cikondang. kondang=++ ficus subracemosa
Bandung. jerah=++ .. Nama Dsa di Kecamatan Bojongpicung
- Kabupaten Bandung.
. Cijeruk. lihat jeruk. .. Nama Dsa di Kecamatan Cibeber Kabupaten
. Cijeungjing. lihat jeungjing. Cianjur. Dsa Cikondang.
. Cijujung. jujung= sejenis ikan++ . Cikonng. lihat kuning.
.. Nama Dsa Di Kecamatan Cibungbulang . Cikopomayak. kopomayak=++
Kabupatn Bogor. .. Nama Dsa di kecamatan Jasinga Kabupatn
- Bogor.
. Cikadu. lihat durian. -
. Cikadut. lihat lambung. . Cikuda. lihat kuda.
. Cikahuripan. kahuripan=++ . Cikundul di Cianjur. kundul=++
.. Nama Dsa di Kecamatan Kelapa Nunggal . Cikupa. kupa= Jambosa cauliflora.
Kabupatn Bogor. .. nama Dsa di Kecamatan Banjarsari Kabupatn
. Cikalong. lihat kelelawar besar. Ciamis.
. Cikancung. kancung= ++ . Cikutra. kutra= ++
.. nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn .. Nama Jalan dan Kelurahan di Kecamatan
Bandung Cibeunying Kidul Kota Bandung.
. Cikand. lihat kantong. . Cikuya. lihat kura-kura.
- -
. Cikarang. lihat tahi lalat. . Cilaku. lihat laku.
. Cikarawang. lihat lubang besar banyak. . Cilam. lihat pulai
. Cikaro di Kabupatn Sumedang. karo=nama . Cilampeni. lihat lampeni.
umbi-umbian, . Cilandak. lihat landak.
, nama burung rawa++ . Cilangari. lihat bekas tangkai kelapa yang kering.
. Cikasungka, kasungka=nama tanaman merambat . Cilangkap. lihat langkap.
[Gnetum latifolium]++ -
.. Nama Dsa di Kecamatan Cikancung Kabupatn . Cilebut. lebut=++
Bandung. .. Nama Dsa di Kecamatan Sukaraja Kabupaten
- Bogor.
. Cikawao. kawao=tanaman rambat, getahnya ... Desa Cilebut Timur dan Desa Cilebut Barat.
pengawet air enau (lahang). . Ciledug. lihat kotor.
.. Nama Dsa di Kecamatan Pact Kabupatn . Cilembu. lihat sapi.
Bandung. Cikawao. . Cileuksa. leuksa= ++
.. Nama Dsa di Kecamatan Lengkong Kota .. {a creeper in the jungle, with pretty pinkish
Bandung. Cikawao. campanulate flower}
. Cikembang. lihat bunga. .. Nama Dsa di Kecamatan Sukajaya Kabupaten
. Cikeusik. lihat pasir. Bogor.
. Cikas. kas=++ . Cileungsi. leungsi=++
.. Nama Dsa di Kecamatan Gunung Puti .. Nama Dsa di Kecamatan Cileungsi Kabupatn
Kabupatn Bogor. Bogor.
... Dsa Cikas Udik. ... Desa Cileungsi dan Desa Cileungsi Kidul.
.. Nama Dsa di Kecamatan Sukaraja Kabupaten .. Nama Kecamatan Di Kabupatn Bogor. Cileunsi.
Bogor. Dsa Cikas. . Cileungsir. leungsi=++ nama pohon di hutan, irena
- glabra.
. Cikidang. lihat kijang. .. Nama Desa di Kecamatan Rancah Kabupatan
Ciamis. . Cimekar. lihat berkembang.
. Cileunyi. leunyi=++ . Cimenyan. lihat kemenyan.
.. Nama Kecamatan di Kabupatn Bandung. . Cimerak. lihat merak.
... Kecamatan Cileunyi. . Cimntng. lihat mntng.
.. Nama Dsa Di Kecamatan Cileunyi Kabupatn . Cimrang. lihat bulu bambu.
Bandung. . Cimuncang. lihat kemiri.
... Desa Cileunyi kulon dan Desa Cileunyi Wtan. . Cimurah. lihat murah.
. Cileuleuy. lihat lemah-lembut. -
- . Cinagara. lihat negara.
. Cilmbr. lihat Jamur kuping. . Cinambo. nambo = ++
. Cilngkrang. lngkrang=++ .. Nama Kecamatan di Kota bandung
.. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn . Cinanggla. nanggla=++
Bandung. .. Nama Dsa di Kecamatan Pact Kabupatn
.. Nama tempat/jalan di Kabupatn Cirebon. Bandung.
- . Cinangsi. nangsi= nama pohon (urtica rubesscens)
. Ciliang. lihat lubang. . Cinr. nr=++
. Cililin. lihat lilin. .. Nama Kelurahan di Jakarta Barat.
. Cililitan. lihat lilit. . Cinunuk, nunuk=nama pohon++
. Ciliwung. lihat bingung. .. Nama Dsa di Kecamatan Cileunyi Kabupatn
. Ciluluk. lihat lumpur. Bandung.
. Ciluncat.lihat lompat. -
- . Ciomas. Omas=sejenis rotan berukuran kecil++
. Cimahi. lihat cukup. .. Nama Dsa Di Kecamatan Ciomas Kabupatn
. Cimalaka. lihat malaka. Bogor.
. Cimanadala. lihat mandala. ... Dsa Ciomas dan Dsa Ciomas Rahayu.
. Cimanggis. lihat manggis. .. Nama Dsa di Kecamatan Panjalu Kabupatn
. Cimanggu. lihat manggis. Ciamis. Dsa Ciomas
. Cimanggung. lihat panggung. .. Nama Dsa di Kecamatan Tenjo Kabupaten
- Bogor. Dsa Ciomas.
. Cimanis. lihat manis. .. Nama Kecamatan di Kabupatn Bogor.
. Cimanuk. lihat burung. Kecamatan Ciomas.
. Cimarm. marm=nama pohon yang daunnya -
suka pake lalapan++ . Cipada. lihat sama.
.. Nama Dsa di Kecamatan ngamprah Kabupatn . Cipadung. lihat bambu.
bandung Barat. . Cipaku. lihat paku.
. Cimariuk. mariuk++ . Cipanji. lihat panji.
.. Nama Kampung Di Desa Girimukti Kecamatan . Cipagalo. lihat campur.
Batujajar. . Cipaganti. lihat ganti.
... Kapupaten Bandung Barat. . Cipageran. lihat pager.'
. Cimaskara. maskara= ++ -
.. Nama Dsa di Kecamatan Cibinong Kabupaten . Cipambuan. pambuan= ++
Cianjur. .. Nama Dsa di Kecamatan Babakan Madang
. Cimaung. lihat harimau. Kabupatn Bogor.
. Cimayang. mayang= perahu layar atau . Cipamokolan. pamokolan=++
memangku++ .. nama Dsa di Kecamatan Rancasari kota
.. Nama Dsa di Kecamatan Pamijahan Kabupatn Bandung.
Bogor. -
- . Cipanas. lihas panas.
. Cipanjalu. lihat jantan. .. Nama Kelurahan di Jakarta Barat.
. Cipasang. lihat pasang. . Ciputat. lihat putat.
. Ciparay. paray (bahasa Bandung) = beunteur++ -
.. nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn . Ciracas. racas=++
Bandung. .. Nama Kelurahan di Jakarta Barat
.. Nama Dsa di Kecamatan Cidolog Kabupatn . Cirangrang. lihat ranting.
Ciamis. . Ciranjang. lihat tempat tidur.
- . cirebon. lihat Udang laut kecil.
. Cipatik. lihat kampak. . cirengas. lihat rengas.
. Cipatat. patat=++ . Cireunde di Cimahi. reundeu=Tanaman
.. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn (graveolens)++
Bandung barat. . Ciriung. lihat kumpul.
. Cipatujah. patujah=++ . Cirompang. rompang=senjata tajam.
.. Nama tempat pantai di Tasikmalaya. . Ciroyom. lihat pohon berdaun lebat.
. Cipayung. lihat payung. -
- . Cisaar. lihat tidak ada.
. Cipedes. lihat lada. . Cisaat. lihat kurang atau habis airnya.
. Cipelah. Pelah=++ . Cisaga. lihat saga.
.. Nama Dsa di Kecamatan Rancabali Kabupatn . Cisalada. lihat selada.
Bandung. . Cisalak. lihat salak.
. Cipelang. lihat rambu. . Cisaranten. lihat cantik.
. Cipet. lihat pet. . Cisarua. lihat sama.
. Cipetir. petir= pet hutan++ -
.. Nama Dsa di Kecamatan Cibeber Kabupaten . Ciseupan. lihat kukus.
Cianjur. . Ciseureuh. lihat sirih.
.. Nama Dsa Di Kecamatan Haurwangi Kabupatn . Cisng. lihat dandang.
Cianjur. . Cisitu. lihat danau.
- . Cisomang. somang = ++
. Cipeucang. lihat kancil. .. Nama Dsa di Kecamatan Cikalong Kabupatn
. Cipeujeuh. peujeuh=++ Bandung Barat.
.. Nama Dsa di Kecamatan Pact Kabupatn ... Cisomang Barat
Bandung. . Cisondari. lihat seruling.
. Cipeundeuy. peundeuy=++ . Cisontrol. sontrol=++
.. Nama Dsa Di Kecamatan Padalarang Kabupatn .. Nama Desa di Kecamatan Rancah Kabupaten
Bandung Barat. Sukabumi.
. Cipeuteuy. lihat pet. . Cisurupan. Surupan=pelog++
. Cipeuyeum. lihat tap. .. Nama Dsa di Kecamatan Cibiru Kota Bandung.
. Cipenjo. penjo= ++ -
.. Nama Dsa Di Kecamatan Cileungsi Kabupatn . Citalem. lihat baki.
Bogor. . Citaman. lihat taman.
- . Citapn. tapn=++
. Cipicung. lihat keluak .. Nama Dsa di Ke camatan Ciawi Kabupatn
. Cipinang. lihat pinang. Bogor.
. Cipondoh. lihat daun muda gebang. . Citarik. lihat tarik.
. Cipongkor. pongkor= ruas bambu {a joint or tube . Citarum. lihat tarum.
of bambu}. . Citatah. lihat pahat.
. Ciporat. lihat terbalik. . Citayam. tayam=++
. Cipulir. pulir=++ .. Nama Dsa di Kecamatan Tajurhalang Kabupaten
Bogor. Dsa Citayam. ... Kabupatn Banyumas. Curug Cipendok
- .. Nama Kecamatan di Sukabumi. Cicurug.
. Citeras. lihat terus. . nama Kecamatan di Kabupatn Tangerang,
. Citeureup. lihat kerbang. Provinsi Banten. curug
. Citko. lihat tko. -
. Citmbong. lihat lihat. ajak {to invite} ajak. jamak2 arajak.
. Ciwaruga. lihat badan. . diajak. diajak.
- . mengajak. ngajak, ngajakan.
. Ciulu. lihat kepala. . jamak2 mengajak. ngarajak, ngarajakan.
. Ciumbuleuit. umbuleuit= ++ . yang mengajak. pangajak.
.. Nama Dsa di Kecamatan Cidadap Kota Bandung. -
. Ciwidey, widey=++ ajakan ajakan. jamak2 arajakan.
.. nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn ajar (bahasa kasar dan bahasa sedang) ajar, warah,
Bandung. atik.
(Nama Ciwidey berasal dari bahasa Portugis Kuno, . belajar. balajar, diajar.
dari kata Ciwi yang berarti buah kiwi dan Dey yang . mengajar. ngajar.
berarti hari. Sedangkan dalam bahasa Yunani Kuno . mengajarkan. ngajarkeun.
nama Ciwidey berasal dari kata Ciwos yang berarti . pelajar. palajar
sapi dan Dos yang berarti lima) . pelajaran. pelajaran, pangwarah, atikan.
dari -
http://id.wikipedia.org/wiki/Ciwidey,_Bandung ajar (bahasa halus) wulang, wuruk.
- . mengajar. ngawulang.
air3 Ci- awalan yang berarti Cai, dipakai nama . mengajari. ngawurukan.
sungai. lihat sungai. . pelajaran. piwulang.
air gula arn. kinca. ajaran ajaran, warahan, wurukan, atikan.
air habis. saat. jamak2 saraat. ajengan ajengan, guru agama islam.
. air menjadi habis. kasaatan. -
. sungai kering (airnya tidak ada ). susukan saat. aju (bahasa kasar) aju. jamak2 araju.
. saat dalam bahasa indonesia = waktu. . ajukan ajukeun. jamak2 arajukeun.
air keluar dari dalam tanah. burial. . diajukan. diajukeun. jamak2 diarajukeun
. Ciburial, Dsa di Kecamatan Cimenyan Kabupatn . mengajukan. ngajukeun. jamak2 ngarajukeun.
Bandung. .. mengajukan biaya untuk piknik. Ngajukeun biaya
air keras. rkeras. keur piknik.
air ments. cikaracak. aju (bahasa halus dan bahasa sedang) ajeng.
- . ajukan ajengkeun. jamak2 arajengkeun.
air terjun {water-fall} curug. . diajukan. diajengkeun. jamak2 diarajengkeun.
. Air terjun yang ada di Jawa Barat (tempat wisata). . mengajukan. ngajengkeun. jamak2
.. Air terjun Kabupatn Sukabumi. Curug Cibereum. ngarajengkeun.
.. Air terjun di Kabupatn Bandung. Curug -
Cindulang, akan (bahasa kasar) ark, rk, eudeuk. jamak2
.. Air terjun di Kabupatn Bandung Kulon. Curug arark.
Maribaya, akan (bahasa halus dan bahasa sedang) bad.
.. Air terjun di Cipanas Cianjur. Curug Cibeureum. jamak2 barad.
.. Air terjun di Majalngka. Curug Maja. akar akar, oyod (berasal dari bahasa kawi). jamak2
.. Air terjun di daerah kecamatan Ciomas Bogor. arakar.
Curug Luhur. . Nama Dsa di Kecamatan Cijulang Kabupatn
.. air terjun di Dsa Karangtengah Kecamatan Ciamis. Desa Ciakar.
Cilongok. . Nama Dsa di Kecamatan Cipaku Kabupatn
Ciamis. Desa Ciakar. .. yang akan dibeli (bahasa sedang) pesreun,
. punya akar, berakar. akaran. jamak2 arakaran. , nu bad dipsr, kanggo dipsr, kanng dipsr.
. rupa-rupa akar. akar-akaran. -
akar yang tumbuh kelihatan diatas tanah. jangkar. .. yang akan dijual (bahasa halus) gingsireun,
- , nu bad digingsir, haturan digingsir.
akhir ahir. .. yang akan dijual (bahasa kasar). jualeun,
. akhir lawan kata awal. ahir sabalikna awal. , nu rk di jual, pikeun dijual.
. akhirnya. ahirna, antukna. .. yang akan dijual (bahasa sedang). icaleun,
~ Orang jahat akhirnya celaka. , nu bad diical, kanggo diical, kangg di psr.
~ ~ Jelema jahat ahirna cilaka. .. yang akan dipilih. piliheun, nu rk dipilih, pikeun
. terakhir. pungkas. = penutup. dipilih.
. yang terakhir. pamungkas. -
- .. yang akan disembelih. peunciteun, nu rk
akhiran {suffix} rarangkn tukang. dipeuncit,
. -an1. Akhiran membentuk kata bilangan menjadi, , pikeun dipeuncit.
, kata bilangan yang artinya kumpulan. = ber1-. .. yang akan ditampar. tampilingeun. nu rk
- ditampiling,
. -an2. Akhiran membentuk kata benda yang , pikeun ditampiling.
berarti, -
, punya atau mengandung tersebut. = ber2-. . -eun2. Akhiran membentuk kata benda menjadi
- kata sipat,
. -an3. Akhiran membentuk kata kerja menjadi, , yang artinya giliran kata benda tersebut.
, kata benda yang artinya hasil tersebut. .. giliran Bapak. bapaeun.
. bantuan. bantuan. (dua arti lihat -an4) .. giliran ibu. indungeun.
. buatan. jieunan, damelan (bahasa halus). .. giliran saya. dwkeun, kuringeun, abdieun, sim
. tulisan. tulisan, seratan (bahasa halus). abdieun.
- -
. -an4. Akhiran membentuk kata kerja menjadi, . -eun3. Akhiran membentuk kata benda menjadi
, kata kerja pasif yang artinya menyuruh atau, kata benda,
, minta mengerjakan tersebut. , yang artinya berada arah benda atau giliran
.. minta bantuan. bantuan. (dua arti lihat -an.). benda tersebut.
.. minta tolong. tulungan. .. berada di kanan. katuhueun, aya di katuhu,
- giliran katuhu.
. -an5. Akhiran membentuk kata kerja menjadi, .. berada di kiri. kncaeun, aya di kenca, giliran
, kata benda yang artinya jamak2 dikerjakan lebih kenca.
dari satukali. -an. .. berada di Barat. kuloneun, aya di kulon, giliran
.. mencubit. nyiwitan. kulon.
- .. berada di timur. wtaneunliran, aya di wtan,
. -eun1. Akhiran membentuk kata kerja menjadi, giliran wtan.
, kata kerja pasif yang artinya yang akan di- atau, .. berada di Utara. Kalreun, aya di kalr, giliran
, untuk di- tersebut. kalr.
.. yang akan dibayar. bayareun, nu rk dibayar, .. berada di Selatan. kiduleun, aya di kidul, giliran
pikeun dibayar. kidul.
- -
.. yang akan dibeli (bahasa halus) galeuheun, . -eun4. Akhiran membentuk kata benda yang
, nu bad digaleuh, haturan digaleuh. artinya penyakit.
.. yang akan dibeli (bahasa kasar) beulieun, .. cacingan. cacingeun.
, nu rk dibeuli, pikeun dibeuli. .. mimisan. mimiseun.
- . diakui. diangken.
. -na1. Akhiran membentuk kata benda menjadi . mengaku. ngangken.
kata benda, . mengakukan. ngangkenkeun.
, yang artinya kepunyaan atau milik. = -nya. . pengakuan. pangangkenan.
- . lawan kata. angles atau ingles.
. -na2. Akhiran membentuk kata bilangan, -
, yang artinya bertepatan waktu tersebut. alam1 alam.
.. hari ke tiga. tiluna. (untuk yang meninggal dunia) alam2 randapan. kata kerja.
.. bulan ke tujuh. tujuhbulanna. (untuk yang hamil) . mengalami. ngarandapan.
- alamat alamat.
. -na3. Akhiran membentuk kata kerja menjadi kata -
benda, alang-alang eurih. 1. bunga alang-alang ancul.
, yang artinya waktu atau kerjanya tersebut. alas dadampar, tilam.
.. datangnya. datangna. alasan alesan, alatan.
.. geraknya. obahna. . jamak2 aralesan.
.. kerjanya. gawena. . alasannya. alesanana, alatanana.
.. pulangnya. balikna. alasan yang dibuat-buat. kol.
- alat alat, pakakas, parabot.
. -keun1. Akhiran membentuk kata kerja menjadi -
kata kerja pasif, alat musik Sunda :
, artinya menyuruh mengerjakan tersebut. =-kan1. . alat musik bambu digoyang. angklung.
. -keun2. Akhiran membentuk kata sipat menjadi http://id.wikipedia.org/wiki/Angklung
kata kerja pasif, .. Angklung Badeng (Malangbong, Garut).
, artinya menyuruh mengerjakan tersebut. =-kan2. .. Angklung Bungko (Indramayu)
. -keun3. Akhiran membentuk kata benda menjadi .. Angklung Ciusul (Banten)
kata kerja pasif, .. Angklung Dogdog Lojor (Sukabumi).
, artinya menyuruh mengerjakan tersebut. =-kan3. .. Angklung Gubrag (Bogor).
- .. Angklung kanekes.
akhrat ahrat. -
. lawan kata dunia. dunya. . alat musik bambu dipukul. calung.
aki aki yang (bahasa halus). = kakk. .. http://id.wikipedia.org/wiki/Calung
akrab congah, loma. .. Calung Rantay.
- ... calung indung.
aksara aksara, hurup. = huruf. ... calung anak/calung rincik.
. ada aksara, beri aksara. aksaraan. .. Calung Jinjing.
. membuat aksara. ngaaksaraan. ... calung kingking.
akte akte, tanda bukti. akte kalakhiran, akte kawin. ... calung panepas.
aksn lentong. jamak2 lalentong. lihat dialk. ... calung jongjrong.
aku1 = saya ... calung gonggong .
- -
aku2 (bahasa kasar) aku. . alat musik bambu ditiup. suling.
. diakui. diaku . alat musik gesek. rebab, tarawangsa.
. mengaku. ngaku. .. http://id.wikipedia.org/wiki/Rebab
. mengakukan. ngakukeun. . alat musik gesek dan petik. tarawangsa.
. pengakuan. pangakuan. .. http://id.wikipedia.org/wiki/Tarawangsa
. lawan kata. pungkir . alat musik petik. kacapi, siter, jentrng,
- celempung.
aku2 (bahasa Sedang dan bahasa halus) angken. .. http://id.wikipedia.org/wiki/Kacapi
.. kecapi gelung. ampas hampas.
.. kecapi rincik. ampas air kopi gegedoh
. alat musik tiup. suling, sarawelt, tarompet ampas minyak kelapa galndo.
penca, bangsing. ampas kacang bungkil.
.. suling degung. -
.. suling kumbang. ampl (nama jenis bambu) ampl.
- . nama kecamatan di karawang. Ciampl.
alat pemikul. rancatan. ampelas hampelas.
alat untuk menyebrang. pameuntasan. . Nama Kecamatan di Kabupatn Barat.
alir kocor. Cihampelas.
. alirkan. kocorkeun. jamak3 kalocorkeun. ampuh matih,sakti.
. dialirkan. dikocorkeun. amuk amuk. jamak2 aramuk.
. mengalir ngocor. jamak3 ngalocor. . mengamuk. ngamuk. jamak2 ngaramuk.
. mengalirkan. ngocorkeun. -
alis halis (bahasa kasar dan sedang), kening anai-anai rinyuh. = rayap
(bahasa halus). anak1 (bahasa halus) putra, tuang putra.
. jamak2 haralis. anak1, keturunan ke dua. anak (bahasa kasar).
alisnya halisna, . jamak2 haralisna. anak1 (bahasa sedang) pun anak.
almanak almenak, kalnder. anak2. budak, pejuh, murangkalih (bahasa halus).
almarhum jenat. . anak kecil. budak leutik, murangkalih.
alot liat. jamak2 laliat. . anaknya. anakna
alu halu. jamak2 haralu. = antan. . beranak, punya anak. anakan, boga nak.
. anak baru bisa berjalan. llngkah halu. . jamak2 barudak, marurangkalih.
- . seperti anak-anak. bubudakeun.
aman aman, rph. jamak2 rarph. . budak (mainan). budak-budakan, bonka.
amat pisan, naker, kacida, kalintang (bahasa halus). -
jamak2 naraker. anak anjing kirik.
. amat pandai. pinter pisan. anak adik suan.
ambien ambyen anak anjing kirik, kicik.
ambil (bahasa halus) candak. jamak2 carandak. anak ayam {a Chik, a Chiken} ciak, pitik.
. mengambil. nyandak. -
ambil (bahasa kasar) cokot. jamak2 carokot. anak babi hutan benjit atau gegenjit.
. mengambil. nyokot anak badak putri.
- anak bandeng. nanar.
ambil (bahasa kasar sekali) gubug. garubug. anak bangbung. kuuk
. mengambil. ngagubug. anak bantng. bangkanang.
ambil (bahasa sedang) bantun. jamak2 barantun. anak belut kuntit, puntit.
. mengambil. ngabantun. anak bbk. titit.
ambil dari jemuran. jait. anak buaya bocokok.
ambil sedikit comot. jamak2 caromot. -
ambil pakai kain lap. ceumpal. anak campuran. paranakan.
- anak dari cucu. buyut.
amblas belesek. 1. terjadi amblas. ngabelesek. anak gabus [Ophiocephalus striatus] boncl,
ambruk ambrug. kocolan, kokocolan.
amis hanyir. jamak2 halanyir, haranyir. anak gagak kaak.
. amis dalam bahasa sunda =manis. anak gajah mnl.
. Nama Dsa di Kecamatan Cikancung Kabupatn anak harimau aum, juag.
Bandung. Cihanyir. anak ikan kebul, burayak.
anak itik pitik, itik. -
- ancang-ancang awahan.
anak kakak alo. jamak2 aralo. . mengambil ancang-ancang. ngawahan
anak kambing {a lamb} cm. ancar-ancar ancer-ancer.
anak katak buyur. anda (bahasa kasar) sia, manh, silaing, ilaing
anak kecil budak leutik, pejuh, murangkalih. (robahan dari silaing). jamak2 maranh.
anak kera konyl. ~ Sedang apa kamu disini? {What are you doing
anak kerbau nng. here?}
anak ketam boncrt. ~ ~ Keur naon manh didieu?
anak kucing { a kitten} bilatung. anda (bahasa halus) anjeun, salira, tuang-. jamak2
anak kuda {a foal} belo. aranjeun.
anak kupu-kupu hileud. ~ Sedang apa anda disini?
anak kutu rambut. kuar. ~ ~ Nuju naon salira didieu?
- anda (bahasa sedang) sampan.
anak laba-laba aom. -
anak laki-laki. ujang, ringkasannya=jang. andal andel.
anak ll nanahaon. . andalan. andelan.
anak lidah elak-elakan. . diandelkan. diandelkeun.
anak merpati piyik. . mengandalkan. ngandalkeun.
anak monyt [acacus synomolgus] begog. andeng-andeng karang. =tahi lalat.
anak nyamuk utek-utek. andong [Cordyline fruitcosa] andong.
anak orang lain. anak deungeun. . Google. Results 1-10 of about 94,100 for andong
- . nama sungai di kawasan wisata Gunung Salak
anak panah jamparing. Endah Di Desa,
anak perempuan (panggilan) enng, nng, nyai, , Gunung Sari, Kecamatan Pamijahan, Kabupatn
enok. Bogor. Ciandong
. Judul lagu sunda. Nng Geulis. -
.. http://www.index-of-mp3.com/get-download- anh anh, ahng. jamak2 aranh, arahng.
neng_geulis.html anka rupa-rupa.
. singkatan dari enng. nng. anggap anggap. jamak2 aranggap.
. singkatan dari enok. nok. angguk unggeuk.
. singkatan dari nyai. nyi. anggur(buah) anggur.
anak pertama cikal. jamak2 carikal. angin angin, hawa, maruta (Bahasa sangsakerta).
anak sapi {a calf} pedet. . Nama Dsa di Kecamatan Cileungsi Kabupatn
anak sebelum anak terakhir. pangais bungsu. Bogor. Pasir Angin.
anak sendiri anak kandung. angkasa awang-awang, langit.
- . mengangkasa. ngawang-ngawang.
anak tekak elak-elakan. -
anak terakhir bungsu. jamak2 barungsu. angker sanget.
anak tidak mempunyai Bapak (ditinggal angklung angklung. =alat musik bambu digoyang.
meninggal). budak yatim. angkuh angkuh, agul, adigung. jamak2 aragul,
anak tidak mempunyai Ibu (ditinggal meninggal). aradigung.
budak pahatu. angkut angkut.
anak tidak mempunyai ibu dan Bapak (ditinggal . mengangkut. ngangkut.
meninggal). budak pahatu lalis. angsa soang. jamak2 saroang.
anak tiri {a step child} anak tr. angsana [Pterocarpus indica] angsana.
anak tikus buncit. . Nama Dsa di Kecamatan Gunung putri
anak udang laut. rebon. Kabupatn Bogor. Ciangsana.
- . apa-apaan ? nanaonan ?, nanahaonan ?
ani-ani tm. . kenapa ? olh apa? kunaon ?
aniaya aniaya. 1. menganiaya. nganiaya. . kenapa menangis ? ku naon ceurik ?
anjing anjing, gogog (bahasa anak-anak). anak . apa-apa. nanaon.
anjing kirik, kicik. . tidak apa-apa. teu naon-naon.
anjing hutan ajag. . tidak mau apa-apa. teu hayang naon-naon.
anjing tanah (seperti jangkrik) gaang. . untuk apa ? keur naon ?
anjlok anjlog. apalagi komo, sumawon, sumawonna,
- sumawonten (bahasa halus).
antan halu. jamak2 haralu. = alu. -
antar anteur, jajap (bahasa sedang), nyarengan api seuneu.
(bahasa halus). jamak2 aranteur. . berapi. seuneuan.
~ Antar ke sekolah. Anteur ka sakola. Jajap ka . memberi api, memanasi situasi. nyeuneuan.
sakola. . mengapi. nyeuneu.
. antarkan. anteurkeun. jamak2 aranteurkeun. . seperti api. seuseuneuan
. diantar. dianteur, dijajap, disarengan. -
. diantarkan. diantarkeun, dijajapkeun. apek hapeuk.
. mengantar. nganteur, ngajajap, nyarengan apel[Pyrus malus] apel.
. mengantarkan. nganteurkeun, ngajajapkeun apit hapit.
. tolong antarkan. panganteurkeun, pangjajapkeun. . mengapit. ngahapit, ngapit.
antara (bahasa halus dan bahasa sedang) antawis. . Nama Dsa di Kecamatan Bandung Wtan Kota
antara (bahasa kasar) antara. Bandung. Cihapit.
. Nama bulan kesebelas pada tahun Sunda. hapit.
. diantaranya. diantarana.
. diapit. dihapit
anti cadu.
~ Pengantin diapit olh duaan. Pangantn dihapit
anting-anting giwang, kurabu, suweng, sumber
ku duaan.
(bahasa halus).
-
antri untuy. mengantri. nguntuy.
apung apung, kambang.
-
. diapungkan. diapungkeun. jamak2 diarapungkeun
anu taeun.
. mengapung. ngapung, ngambang. jamak2
anus bool, liang tai.
ngarapung, ngarambang
anut (kata kerja) agem, anut.
. mengapungkan. ngapungkeun. jamak2
. anutan (kata benda). ageman.
ngarapungkeun
. dianut (kata kerja). diagem, dianut.
arang areng. jamak2 arareng.
. menganut (kata kerja). ngagem, nganut.
arna pakalangan
. penganut. jelema anu nganut.
arti harti, hartos (bahasa halusdan bahasa sedang).
. piagam (kata benda). piagem.
. artinya. hartina, hartosna.
. panutan. panutan.
. mengerti. ngarti,ngartos.
anyaman anyaman.
-
anyaman bambu. anyaman awi.
asa pangharepan.
anyaman bambu atas bulat bawah persegi. dingkul.
asah asah. jamak2 arasah.
anyaman bambu untuk dinding. bilik.
asal (bahasa halus dan bahasa sedang) kawit.
. bilik dalam bahasa Indonesia = kamar.
~ asal dari mana. ~ ~ kawit ti mana.
. memberi atau memasang dinding. ngabilikan.
asal (bahasa kasar) asal.
anyir hanyir.
~ asal dari mana. ~ ~ asal ti mana.
-
. asalnya. asalna.
apa ? naon ?
asam (rasa atau bau) haseum .
. apanya ? naonna ?
asam [tamarindus indika] asem.
. Nama Kecamatan di subang. Ciasem. . mengatur. ngatur.
asap haseup. jamak2 haraseup. ~ Sebab hidup itu ada yang mengatur. Sabab hirup
. berasap, ada asapnya. haseupan. mah aya nu ngatur.
. kena asap. kahaseupan. aur awi, haur. = bambu.
. diam ditempat penuh asap. hahaseupan. . Nama Dsa di Kecamatan Cibeber Kabupaten
asar (waktu salat) asar. Cianjur. Dsa Cihaur.
- .. Nama Dsa di Kecamatan Cibeunying Kalr Kota
asbak asbak, wadah calacah. noun. Bandung.
asin asin. jamak2 arasin. ... Dsa Cihaurgeulis.
asin sekali molll, pangst. . Nama Jalan di Kelurahan Dago Kecamatan
asli asli, pituin. jamak2 arasli. Coblong Kota Bandung.
~ Orang Cianjur asli. Urang Cianjur pituin. aus gugus.
. aslinya. aslina. -
- awal awal.
asma mengi, bengk. ~ Bda dari dugaan awalnya. Bda ti sangkaan
asmara asmara, bogoh, cinta. awalna.
. Nama Dsa di Kecamatan Pamijahan Kabupatn . awal lawan kata akhir. awal sabalikna akhir.
Bogor. Ciasmara. awalan {prefix} rarangkn hareup.
astronomi astronomi, lmu bntang-bntang. -
asuh asuh. 1. mengasuh. ngasuh. . ar-. awalan membentuk kata yang berawalan
- huruf hidup,
atap hateup, suhunan. jamak2 harateup. , menjadi kata jamak2 yang berarti banyak.
atas1 luhur. jamak3 laluhur. .. ada (bahasa kasar). araya.
. atas lawan kata bawah. luhur sabalikna handap. .. aneh. araneh.
. di atas. di luhur. jamak3 di laluhur .. bagus (bahasa kasar). aralus.
. ada di atas. saluhureun. .. baru (bahasa halus). arnggal.
. jadi tambah atas. ngaluhuran. .. bekas (bahasa kasar). arurut.
. paling atas, teratas. pangluhurna. .. berat (bahasa halus dan bahasa sedang). arabot.
. tambah atas. luhuran. -
- .. cepat (bahasa halus dan bahasa sedang).
atas2 kana. arnggal.
~ Terima kasih atas kebaikannya. Hatur nuhun kana .. hilang (bahasa halus dan bahasa sedang). arical.
kasaannya. .. ingat (bahasa halus). armut.
~ Terima kasih atas kedatangannya. .. ingat (bahasa kasar). aringet.
~ ~ Hatur nuhun kana kasumpinganna. .. jual (bahasa halus dan bahasa sedang). arical.
- .. kalah (bahasa kasar). arlh.
atau (bahasa kasar) atawa, boh. .. kecil (bahasa halus dan bahasa sedang). aralit.
~ Mau pulang sekarang atau nanti ? Rk balik -
ayeuna atawa engk ? .. main (bahasa kasar dan bahasa sedang). arulin.
~ salah atau benar. salah atawa bener .. malu (bahasa kasar). arra.
- .. malu (bahasa sedang). arisin.
atau (bahasa halus dan bahasa sedang) atanapi. .. matang. arasak.
~ Mau pulang sekarang atau nanti ? .. mentah. aratah.
~ ~ bad mulih ayeuna atanapi engk ? (bahasa .. merokok (bahasa kasar dan bahasa sedang)
halus) arudud.
~ lepat atanapi leres. .. minum (bahasa kasar). arinum.
- .. muda (bahasa halus dan bahasa sedang).
atur atur. jamak2 aratur. aranom.
.. muntah (bahasa kasar dan bahasa sedang). , yang berarti kena pekerjaan tersebut. = di4-.
arutah -
- . ka1-. awalan mebentuk kata bilangan yang artinya
.. sakit (bahasa sedang). arudur. tahapan,
.. tahu (bahasa halus). aruninga. , atau bagian bilangan tersebut. = ke1-.
.. tidak ada (bahasa kasar). areuweuh. . Ka2-. awalan menunjukkan kata kerja pasif yang
.. undang (bahasa halus dan bahasa sedang). berarti,
arulem , tidak disengaja mengerjakan tersebut. = ter1-.
.. undang (bahasa kasar). arondang. . ka3-. awalan membentuk kata kerja menjadi kata
.. wudhu (bahasa halus). arabdas. kerja pasif,
- , yang artinya bisa di kerjakan tersebut. = ke2-.
. barang-. awalan yang menunjukkan pekerjaaan . ng-. awalan membentuk kata benda menjadi kata
aktif, kerja aktif,
, artinya tak diketahui apa yang dikerjakannya , yang artinya melakukan pekerjaan tersebut.
tersebut. .. minum kopi. ngopi. jamak2 ngaropi.
.. makan sesuatu. barangdahar. -
.. membawa sesuatu. barangbawa, barangcandak . nga-. awalan membentuk kata kerja menjadi kata
(bahasa halus). kerja aktif,
.. membeli sesuatu. barangbeuli, barangpsr , yang artinya mengerjakan tersebut.
(bahasa halus). .. bersiul. ngahot. dari kata dasar hot = siul.
~ Kalau mau membeli sesuatu teliti dulu sebelum .. memaafkan. ngahampura. dari kata dasar
dibeli. hampura = maaf.
~ ~ Lamun ark barangbeuli taliti heula saacan. .. membohong. ngabohong, ngawadul. jamak2
dibeuli. ngabarohong, ngawaradul.
- .. membuat. ngadamel (bahasa halus).
.. membuang sesuatu. barangpiceun. ... dari kata dasar damel = buat, kerja.
.. meminta sesuatu. barangpnta. .. meminum. ngaleueut. dari kata dasar leueut
.. menanya sesuatu. barangtanya. (bahasa halus) = minum.
.. mengambil sesuatu. barangcokot. .. melambai. ngagupay. dari kata dasar gupay =
.. mengerjakan sesuatu. baranggaw. lambai.
.. menjual sesuatu. barangjual, barangical (bahasa .. menghormat. ngahormat. dari kata dasar hormat
halus). = hormat.
.. menyimpan sesuatu.barangteundeun, .. mendidih. ngagolak. lihat didih
barangsimpen (bahasa halus). .. merasa. ngarasa. dari kata dasar rasa = rasa.
- -
. di1-. awalan membentuk kata kerja aktif yang . pa-. awalan membentuk kata kerja menjadi kata
berarti, benda,
, melakukan kerja tersebut. = di1-. , yang berarti alat untuk tersebut. = pe-.
.. . pa-. Awalan membentuk kata kerja menjadi kata
. di2-. awalan membentuk kata kerja pasif yang kerja aktif,
berarti, , yang berarti dalam keadaan tersebut. =ber3-.
, kena pekerjaan tersebut. = di2-. -
. di3-. awalan membentuk kata benda menjadi kata . pa-+katakerja diulang,
kerja aktif, .. membentuk kata kerja yang berarti saling.
, yang berarti memakai tersebut. = di3-. ... saling beradu. paadu-adu.
.. disangul. disanggul. ... saling pandang, saling berpandangan.
. di4-. awalan membentuk kata benda menjadi kata pateuteup-teuteup.
kerja pasif, ... saling pegang. pacekel-cekel.
... saling pegang. pacepeng-cepeng (bahasa halus). , yang artinya sama mempunyai sifat
... saling peluk, saling berpelukan. patangkeup- tersebut.=sama2.
tangkeup. .. sama merah. padabeureum. jamak2
... saling pukul. pateunggeul-teunggeul. padabareureum.
... saling suara keras. patarik-tarik. .. sama cantik. padageulis. jamak2 padagareulis.
... saling tarik. patarik-tarik, pabedol-bedol. .. sama pinter. padapinter. jamak2 padaparinter.
- .. sama tampan. padakasep. jamak2 padakarasp.
.. membentuk kata kerja yang berarti bersaing -
untuk mencapai, . pang-. Awalan yang membentuk kata kerja
, sifat tersebut dari pada yang lain. menjadi,
... bersaing untuk banyak. paloba-loba. ... bersaing , kata benda artinya mengerjakan tersebut. =pem
untuk bagus. paalus-alus. . pating- = ting-.
... bersaing untuk besar. pagede-gese. ... bersaing . sa1-. awalan yang membentuk kata sifat yang
untuk cantik. pageulis-geulis. artinya satu. =se-
... bersaing untuk cepat. pagancang.gancanng. .. satu liter, seliter. saleter.
... bersaing untuk dekat. padeukeut-deukeut. .. satu kuwintal. sekuwintal. sakintal.
... bersaing untuk hitam. pahideung-hideung. . sa2-. awalan yang menunjukan waktu. = se-
... bersaing untuk jauh. pajauh-jauh. .. satu menit, semenit. samenit.
... bersaing untuk kaya. pabeunghar-beunghar. . sa3-. awalan yang menunjukkan kata bilangan
... bersaing untuk kecil. paleutik-leutik. artinya satu. = se-.
... bersaing untuk lama. palila-lila. .. sepuluh. sapuluh..
... bersaing untuk putih. pabodas.bodas. -
- . pika-. Awalan yang membentuk kata kerja dari
. para-. awalan yang membentuk kata benda yang kata sifat,
artinya, , yang berarti mengerjakan sifat tersebut.
, banyak atau jamak. . mengerjakan kangen. pikasono.
.. bapak-bapak. parabapa. . mengerjakan sayang. pikanyaah, pikaasih.
.. ibu-ibu. paraibu -
.. tua. parasepuh . ti1-. awalan yang menunjukkan kata kerja (aktif),
.. tamu-tamu. para tamu. , yang artinya tidak sengaja.
- .. ketendang. titajong. jamak2 titarajong.
. pada1-. awalan yang membentuk kata kerja aktif, .. kebentur. tidagor. jamak2 tidalagor.
, yang artinya sama mengerjakannya tersebut. .. keselo. tijalikeuh. jamak2 tijaralikeuh
=sama2. .. kepelest, terpelest. tikoswad. jamak2
.. sama kerja. padagaw. jamak2 padagaraw. tikarosewad.
.. sama tawa. padaseuri. jamak2 padasareuri. -
.. sama menghitung. padangitung. padangaritung. . ti2-. awalan kata sipat yang artinya keadaan sipat
- tersebut.
. pada2-. awalan yang membentuk kata kerja .. dalam keadaan tenggelam. titeuleum.
pasif, .. terbalik. tibalik.
, yang artinya banyak terkena pekerjaan tersebut. .. terguling. tiguling.
. . banyak yang melihat. padamelong. jamak2 -
padamrelong. . silih-. awalan Membentuk kata kerja menjadi,
.. banyak yang mencuil. padanol. jamak2 , kata kerja aktif yang artinya saling.
padanaro. .. saling tolong. silihtulung.
.. banyak yang menendang. padanajong. .. saling pukul. silihteunggeul.
- -
. pada3-. awalan yang membentuk kata sifat, . suku pertama pada kata dasar diulang
membentuk kata benda, . ayam adu yang menang terus. hayam garung.
, menjadi kata benda jamak1 yang artinya macam .. lawan kata hayam jebol.
jenis benda tersebut. . ayam baru netas. kumupu, hayam kumupu.
.. buah-buahan. bubuahan. . ayam bersuara panjang dari Cianjur. hayam
.. Kecuali. pelung.
... pria. lalaki . ayam betina. hayam bikang, babon. lawan kata
- hayam jago.
. suku pertama pada kata dasar diulang -
membentuk kata kerja, . ayam betina besar yang belum fuber. hayam
, menjadi kata kerja jamak1 yang artinya babon,
mengerjakan tersebut, , hayam danten. lawan kata hayam jajangkar.
, berulang-ulang oleh orang tersebut. . ayam bulu kornya tumbuh ke pinggir. hayam
.. bayar hutang kemana-mana. babayar. smpong.
.. bersiul-siul. hhotan. (kalau ngahareot oleh . ayam bulu, kulit, daging, tulangnya hitam. hayam
banyak orang). camani.
.. ketawa-ketawa. seuseurian. (kalau sareuri oleh . ayam bulunya abu-abu totol-totol putih. hayam
banyak prang). mutiara.
.. kumpul. kukumpul. . ayam bulunya hiris. hayam rengg.
.. menggaruk-garuk. gagaro. . ayam bulunya hitam, badan mrah. hayam
.. menggeleng-geleng. gigideg. (kalau garideug oleh jobang, hayam dobang.
banyak orang). . ayam bulunya hitam totol-totol putih. hayam
.. melambai-lambai. gugupay. (kalau ngagarupayan carambang.
oleh banyak orang). -
.. teman. babaturan. dari kata dasar batur = orang . ayam bulunya mrah totol-totol putih. hayam
lain. borontok.
.. saudara. duduluran. dari kata dasar dulur = . ayam bulunya putih totol-totol hitam atau mrah.
saudara. hayam borontotok.
- . ayam bulunya sedikit, gundul. hayam turundul.
. ting-. awalan membentuk kata kerja jamak2 aktif, . ayam bulunya seperti cemara. Hayam camara.
, artinya banyak yang melakukan tersebut. . ayam bulunya seperti nenas. hayam rintit.
..banyak yang berteriak. tingcorowok. . ayam bulunya seperti susunan sirap. hayam sirap.
- -
awan mega. . ayam hasil perkawinan canghgar dengan ayam
awas kad, haling, hilik. jamak2 karad. biasa. Hayam bakisar.
awt {lasting, durable} awt, lana. jamak2 arawt. . ayam hutan jantan. canghgar.
. diawtkan. diawtkeun. . ayam hutan betina. kasintu.
. mengawtkan. ngawtkeun. . ayam jantan. hayam jago. lawan kata hayam
. paling awt. pangawtna. bikang.
. supaya awt. ngawt-ngawt. . ayam jantan besar yang baru fuber. hayam
. diawt-awt. diawt-awt. jajangkar.
. suami-istri sering bertengkat. awt rajt. .. lawan kata hayam babon.
ayah bapa, apa, rama, abah. . ayam jantan dari Jepang berekor panjang. hayam
- jepun.
ayam1 {a fowl} hayam, kotok (bahasa kuno). -
jamak2 harayam. . ayam jinak. hayam lisung.
. anak ayam ciak, pitik. . ayam kakinya berbulu. hayam jabrig.
. ayam adu yang sudah kalah. hayam jebol. . ayam kerdil. ayam kat.
.. lawan kata hayam garung . ayam kerdil Siem India. ayam cempa.
. ayam sakit kembung paha keatas. hayam -
kakabueun. badak (rhinoceros son-daikus) badak.
. ayam sering bertelur. hayam kedu. . Nama Dsa di Kecamatan Ciampa Kabupatn
. ayam tak berekor. hayam tukung. Bogor. Dsa Cibadak.
. ayam yang belum pernah bertelor. hayam dara. . Nama Dsa di Kecamatan Cibeber kabupaten
. ayam yang diberikan kepada bidan. hayam hurip. Cianjur. Dsa Cibadak.
- . Nama Dsa di Kecamatan Sukasari Kabupatn
. kurang jelas penglihatan menjelang malam Cianjur. Dsa Cibadak.
seperti ayam. kotokeun. . Nama Dsa di Kecamatan Sukamakmur
.. rabun ayam. kotokeun. Kabupatn Bogor. Dsa Cibadak.
. mainan berupa ayam, permainan. hahayaman, . Nama Dsa di Kecamatan Tanjungsari Kabupaten
hayam-hayaman. Bogor. DsaCibadak.
. penyakit ayam. kasakit ayam, ttlo, cekak, . Nama Kecamatan di Kabupatn Lebak. Kecamatan
kakabueun. Cibadak.
. pura-pura tidur. peureum hayam. . Nama Desa dan Kecamatan di Kabupatn
ayam2 hayam-, akhiran untuk nama daerah atau Sukabumi.
temoat .. Desa Cibadak.
. nama Kampung di Dsa Giri Mekar Kecamatan .. Kecamatan Cibadak.
Cilengkrang Kota Bandung. Legok Hayam. lihat -
lekuk. badan (bahasa kasar dan bahasa sedang) awak,
ayan (penyakit) sakalor. jamak2 sakalalor waruga, salira (bahasa halus).
ayo hayu. = mari. jamak2 harayu. . badan sebelah. awak sabeulah.
ayunan tangan ke depan ke belakang sewaktu jalan .. pribahasa sunda artinya tidak punya pasangan.
kaki. keupat. . jamak2 arawak.
azan adan. ~ badannya tinggi besar. Awakna jangkung ged.
azimat jimat, pamake. =jimat. . tidak mampu. teu kaawakan.
. nama Dsa di Kecamatan Parongpong,
B , Kabupatn Bandung Barat. Dsa Ciwaruga.
babat 1. babad, 2. Bagian diperut binatang(sapi, badan agak gemuk dan cantik. denok.
kerbau dll.) badan agak gemuk berisi dan sehat. lingsig.
. membabat. ngababad. badan gemuk tidak dipelihara. demplu.
. membabatkan. ngababadkeun. badan gemuk sekali. bayuhyuh.
. memebabati. ngababadan. badan gemuk tapi tak sehat. kambuy.
. Nama Dsa di Kecamatan Cimahi Utara badan panas. harng.
Kabupatn Bandung. Cibabat. badan pendek besar berisi. busekel, besekel.
babi babi. badan tinggi. jalugjug.
babi hutan bagong, begu. badan tinggi besar. bangbangik.
- badan tinggi kecil (perempuan) lenggik.
baca baca, aos (bahasa halus). jamak2 baca. badan tinggi kecil dan ramping (perempuan)
baraca, araos. lenjang.
~ baca dulu di dalam hati! -
~ ~ baca heula di Jero hat! badui (orang sunda di Banten) baduy.
. membaca. maca, maos (bahasa halus). jamak2 badut badut, badud. = pelawak.
maraca, maraos. baduyut [Trichosanthes villosa] (nama tanaman
baca Al-Qur'an. ngaji, ngaos (bahasa halus). rambat) baduyut.
bacok kadk. . Nama jalan di kampung di Dsa Cangkuang Kulon
. jamak2 karadk. Kecamatan Dayeuh Kolot Kabupatn Bandung.
. membacok. ngadk. . Nama kelurahan-kelurahan di Kecamatan
Bojongloa Kidul. Cibaduyut, cibaduyut kidul, kars.
Cibaduyut wtan. bagian sungai yang dangkal. babantar.
. nama sungai di Kota Bandung. bagian sungai yang dalam dan luas. leuwi.
- bagian ujung sungai. muara.
bagaimana ? kumaha ? bagian tengah pohon yang paling keras. galeuh.
. dibagaimanakan ? dikumahakeun ? . beli (bahasa halus) galeuh (homonim)
. meminta bantuan. ngumaha. bagus (bahasa halus dan bahasa sedang) sa.
bagal (jagung) jagang. = tongkol. jamak2 sara.
. Nama Desa di Kecamatan Cikalongkulon . membaguskan. nyaan.
Kabupaten Cianjur. . paling bagus. pangsana.
bagi1 bagi. jamak2 baragi. . memperbaiki. nyaan.
. bagi sama banyaknya. bagi rata. bagus (bahasa kasar) alus, had. jamak2 aralus.
. bagi-bagikan. bagi-bagikeun. lihat baik.
- . bersaing untuk bagus. paalus-alus.
. bagian, yang dibagikan. bagian. . membaguskan. ngaluskeun, ngahadkeun,
~ Ini bagian orang tua, ini bagian anak. nyakeun (bahasa halus).
~ ~ Ieu bagian kolot, ieu bagian budak. . paling bagus. pangalusna, panghadna,
. dapat bagian. kabagian. pangsana (bahasa halus).
. dibagi. dibagi. jamak2 dibaragi. -
. dibagi-bagi. dibagi-bagi. bahagia bungah, atoh, gumbira, senang, bingah
~ Tadi dibagi-bagi olh anak muda. (bahasa halus).
~ ~ Tadi dibagi-bagi ku budak ngora. ~ Bahagia naik kelas. Atoh naik kelas. Bingah naik
. dibagikan. dibagikeun. kelas.
. kebagian. kabagian. . dibahagiakan. disenangkeun, dibungahkeun,
. membagi. ngabagi. jamak2 ngabaragi. digumbirakeun
. membagi ke beberapa orang. bagi-bagi. . jamak2 barungah, baringah, aratoh, galumbira,
. membagikan. ngabagikeun. jamak2 sarenang.
ngabaragikeun. . membahagiakan. nyenangkeun, ngabungahkeun,
- ngagumbirakeun, ngabingahkeun.
. membagi-bagikankan. ngabagi-bagikeun, -
ngabaragikeun. bahasa basa.
. menolong membagikan. mangbagikeun. -
. pembagi. pangbagi. . bahasa anak-anak. basa budak.
. pembagian. pangbagian. .. adik. ad.
. sebagian. sabagian. .. anjing. gogog.
. sebelah. bagian. .. baju. acuk. jamak2 aracuk.
~ sebelah atas dan sebelah bawah. .. brak. , h. jamak2 ar
~ ~ Bagian luhur jeung bagian handap. .. berdiri. tatih. jamak2 taratih.
. terbagi. kabagi. .. celana. acingan.
. tolong bagikan. pangbagikeun .. jalan kaki. papah. jamak2 parapah.
bagi2 pikeun, eukeur, keur. .. kerupuk. pupuk.
. bagi saya. keur kuring. .. kencing. papang, pipis, wiwis. jamak2 Parapang,
- paripis.
bagian bagian, bagan, hancengan (bahasa halus). .. kucing. emng.
bagian antara dua ruas bambu, tebu dan lain- -
lainnya. buku. (bahasa anak-anak)
bagian pohon sisa tebang. tunggul. .. mandi. ibak, iam. jamak2 aribak.
bagian sungai di pinggirnya yang banyak pasir. .. makan. emam, mamam. jamak2 aremam.
.. minta. ukeun. .. baju. anggoan, kaway, raksukan. jamak2
.. minum. eueut, mumuh. jamak2 areueut. aranggoan.
.. pulang. uih. jamak2 aruih. .. bangun (dari tidur) gugah. jamak2 garugah.
.. sudah. atos, tos. jamak2 aratos. .. bantal. bantal. jamak2 barantal
.. tidur. bobo. jamak2 barobo. .. bantu. bantos. jamak2 barantos.
.. uang. cicis. .. barangkali. panginten, manawi.
- .. barusan. nemb. jamak2 naremb.
. bahasa halus. basa lemes. .. batuk. gohgoy. jamak2 garohgoy.
.. ada. nyondong. jamak2 nyarondong. .. bawa, ambil. candak. jamak2 carandak.
.. adik. rai, rayi. -
.. adu. aben. jamak2 araben. (bahasa halus)
.. agama. agami. .. bedak. pupur.
.. ajar. wulang, wuruk. jamak2 warulang. .. bekas. tilas. jamak2 tarilas.
.. aju. ajeng. jamak2 arajeng. .. belakang. pengker, pungkur. jamak3 palengker,
- palungkur.
(bahasa halus) .. beli. galeuh. jamak2 garaleuh.
.. akan, bakal. bad. jamak2 barad. .. belum. teu acan. jamak2 tareu acan.
.. aku1, saya. abdi. .. benar. leres. jamak3 laleres.
.. aku2. angken. jamak2 arangken. .. benci. ceuceub.
.. alis. kening. .. bendok. udeng.
.. amat, sangat. kalintang. -
.. ambil, bawa. candak. jamak2 carandak. (bahasa halus)
- .. berani. wantun. jamak2 warantun.
(bahasa halus) .. berat. abot. jamak2 arabot.
.. anak1. putra, tuang putra. jamak2 paraputra. .. bergantian. piligentos.
.. anak2. murangkalih. jamak2 marulangkalih. .. beri. pasihan, paparin, llr. jamak2 parasihan.
.. antar. sarengan, jajap. jamak2 jarajap. .. beri tahu. wawartos, unjukan.
.. antara. antawis. .. berisik. baribin.
.. anting-anting. sumber. .. berkeluaga. rimbitan. jamak2 rarimbitan.
.. apalagi. sumawonten. .. betis. wentis.
.. arti. hartos. .. buru. bujeng. jamak2 barujeng
.. asal. kawit. jamak2 karawit. .. besar. ageung. jamak2 arageung
.. atau. atanapi. lihat atau. -
- (bahasa halus)
(bahasa halus) .. bda. benten. jamak2 barenten.
.. baca. aos. jamak2 araos. .. brak. kabeuratan. ka bareuratan.
.. badan. salira. .. bsan. warang.
.. bagian. hancengan. jamak2 baragian. .. bsok. njing. jamak2 arenjing.
.. bagus. sa. jamak2 sara. -
.. bahkan, malah. malih. (bahasa halus)
.. bahu. taraju. .. biar. sawios, wios.
.. bakal, akan. bad. jamak2 barad. .. bibir. lambey.
.. bakti. baktos. .. bikin, buat. damel. jamak2 daramel.
.. balik. mayun. jamak2 marayun. .. bingung. wed.
.. banyak. seueur. jamak2 sareueur. lihat banyak. -
- (bahasa halus)
(bahasa halus) .. bisa. iasa.
.. bapak. rama. .. bisul. gambuh.
.. bukan. sans. .. duduk. calik. jamak2 caralik.
.. bukti. buktos. jamak2 baruktos. .. nak, rasa. raos. jamak2 raraos.
.. bulan. sasih. -
- (bahasa halus)
(bahasa halus) .. ganti. gentos. jamak2 garentos.
.. cap, mau. palay. jamak2 paralay. .. gelang. pinggel.
.. cerai. ksr, pirak. jamak2 parirak. .. gelung. sanggul. jamak2 saranggul.
.. cari. pilari. .. gembira. bingah. jamak2 baringah.
.. celana. lancingan. .. gndong. emban.
.. cepat. nggal. jamak2 arnggal. .. gigi. waos. jamak2 waraos.
.. cerita. carios. .. guling (bantal) pepedek.
- .. gumbira. bingah. jamak2 baringah)
(bahasa halus) -
.. cincin. lelepen, cingcin. (bahasa halus)
.. ciri, tawar. tawis. jamak2 tarawis. .. habis. sp. jamak2 sarp.
.. cium. ambung. jamak2 arambung. .. haid. kareseban.
.. coba. cobi. jamak2 carobi. .. halangan. pambengan.
.. cobaan. cocobi. .. hamil. bobot, kandeg. jamak2 barobot.
- .. hampura. hapunten.
(bahasa halus) .. hanya. mung, namung.
.. cuci. wasuh. jamak2 warasuh. -
.. cuci muka. tamas. jamak2 taramas. (bahasa halus)
.. cucu. putu, tuang putu. jamak2 paraputu .. harga. pangaos.
.. cukup. cekap. jamak2 carekap. .. hari. dinten.
.. cukur. paras. jamak2 pararas .. hari lahir. weton.
- .. harus. kedah. jamak2 karedah.
(bahasa halus) .. hati. manah. jamak2 maranah.
.. dagang. icalan. jamak2 aricalan. .. hati-hati. atos-atos.
.. dagu. angkeut. jamak2 arangket. -
.. dahi. taar. jamak2 taraar. (bahasa halus)
.. dahulu. kapungkur. .. henti, berhenti. lirn.
- .. hran. hmeng.
(bahasa halus) .. hidung. pangambung.
.. dalam. lebet. jamak3 lalebet. .. hidup. jumeneng. jarumeneng.
.. dan, sama-sama. sareng. jamak2 sarareng. .. hilang. ical. jamak2 arical.
.. dandan. dangdos. jamak2 darangdos. .. hina. laip. jamak3 lalaip.
.. dapur. pawon. jamak2 parawon. .. hitung. tang. jamak2 artang.
.. datang. sumping. jamak2 sarumping. .. hutang. sambetan, patangan.
- -
(bahasa halus) (bahasa halus)
.. dekat. caket. jamak2 caraket. lihat dekat. .. ibu. ibu, tuang ibu. jamak2 para Ibu.
.. dengan. sareng, miwah. jamak2 sarareng. .. ikut. ngiring. jamak2 ngariring.
.. dengar. dangu. jamak2. darangu. .. inap. ngawengi. jamak2 ngawarengi.
.. dengkul. dengkul. .. ingat. mut. jamak2 ngarmut.
.. depan. payun. jamak2 parayun. .. ingus. umbel. Jamak2 arumbel.
.. diam. calik. jamak2 caralik. .. injak. dampal. jamak2 darampal.
.. diri. salira. .. istirahat. leleson.
.. dosa. kalepatan. .. istri. geureuha, istri.
.. izin. widi. jamak2 waridi. (bahasa halus)
- .. kepala. mastaka. jamak2 marastaka. (bahasa
(bahasa halus) halus).
.. jadi. janten. jamak2 jaranten. .. kepalang. kapameng, kapambeng.
.. jadi dilaksanakan. cios. jamak2 carios. .. kepilih. kaselir.
.. jaga. jagi. jamak2 jaragi. -
.. jalan kaki. papah, angkat. (bahasa halus)
.. jangan. teu kenging. .. keramas. kuramas. jamak2 karuramas.
- .. keris. duhung.
(bahasa halus) .. kerja. damel. jamak2 daramel.
.. jarang, mahal. awis. jamak2 arawis .. Ketahuan. kauninga.
.. jatuh. geubis. jamak2 gareubis. .. ketiak. ingkab, dh.
.. jauh. tebih. jamak2 tarebih. .. khawatir. khawatos. jamak2 kharawatos.
.. jawab. waler. Jamak2 walaler. -
.. jelk. awon, teu sa. jamak2 arawon. (bahasa halus)
.. jual. ginsir. .. kira-kira. kinten-kinten.
- .. kiri. kiwa.
(bahasa halus) .. kirim. kintun. jamak2 karintun.
.. kabar. wartos, iber. .. kuat. kiat. jamak2 kariat.
.. kacamata. kacasoca. .. kuku. tanggay.
.. kakak. raka, tuang raka. -
.. kakk. yang, tuang yang, yang pameget. (bahasa halus)
.. kaki. sampan. jamak2 sarampan. .. kumis. rumbah.
.. kalah. kawon. jamak2 karawon. .. kumpul. kempel. jamak2 karempel.
.. kalau. upami. .. kunjung. natamu.
.. kalung. kangkalung. .. kurang. kirang. jamak2 karirang.
- .. kurus. langsit.
(bahasa halus) .. kutu. puntang.
.. kamar mandi. jamban. -
.. kamu. anjeun. jamak2 aranjeun. (bahasa halus)
.. kanan. tengen. .. lain. sans.
.. kawin. jatukrami, nikah, rndngan, ngadahup. .. laki-laki. pameget.
.. kata. saur. .. laku, payung, maju. pajeng (homonim). jamak2
- parajeng.
(bahasa halus) .. lama. lami. jamak3 lalami.
.. keburu. kabujeng. jamak2 kabarujeng. .. lantaran. Jalaran, Kumargi.
.. kecewa. gegetun. .. lapar. palay tuang. jamak2 palay taruang.
.. kecil. alit. jamak2 aralit. .. larang. wagel, seuseul. jamak2 waragel.
.. kecuali. kajabi -
.. keluar. medal. jamak2 maredal. (bahasa halus)
.. keluarga. kulawargi. .. lebih, lwat. langkung. jamak2 lalangkung
- .. lebih baik. langkung sa.
(bahasa halus) .. lhr. tenggek.
.. kenal. kenal, wanoh. jamak2 karenal, waranoh. .. lwat, lebih. langkung. jamak2 lalangkung
.. kencing. kahampangan. jamak2 kaharampangan. -
.. kentut. bobos. jamak2 barobos. (bahasa halus)
.. kenyang. sesek. jamak2 saresek. .. lidah. ilat.
- .. lihat. tingali. jamak2 taringali.
.. ludah. ludah. jamak2 laludah. .. mulai. kawit.
.. lupa. lali. jamak2 lalali. .. mulut. baham. jamak2 baraham.
- .. muntah. luga. jamak2 laluga.
(bahasa halus) .. murah. mirah. jamak2 marirah
.. maaf. hapunten. -
.. mahal, jarang. awis. jamak2 arawis) (bahasa halus)
.. main. ameng. jamak2 arameng. .. nama. jenengan.
.. maju, laku, payung. pajeng (homonim). jamak2 .. nasi. sangu. jamak2 sarangu.
parajeng. .. nasihat. piwuruk.
- .. nenek. yang, tuang yang, yang istri.
(bahasa halus) .. ngantuk, mau. palay.
.. makam. makam, pajaratanp, pasaran. -
.. makan. tuang. jamak2 taruang. (bahasa halus)
.. maksud. maksad. jamak2 maraksad. .. obat. landong. jamak3 lalandong = berobat.
.. malah, bahkan. malih. .. orang. jalmi. jamak2 jaralmi.
.. malam. wengi. jamak2 warengi. .. paha. paha.
.. malu. lingsem. .. pakai. anggo atau angg. jamak2 aranggo,
- arangg. lihat pakai.
(bahasa halus) .. pancing. pancing. jamak2 parancing.
.. mampir. sindang. jamak2 sarindang. .. panggil. saur, gentra.
.. mandi. siram. jamak2 sariram. .. pangku. pangkon. jamak2 parangkon
.. manusia. jalmi. jamak2 jaralmi. .. pantat. imbit. jamak2 arimbit.
.. marah. bendu, wra. .. pasti. tangtos.
- .. payung, maju, laku. pajeng (homonim). jamak2
(bahasa halus) parajeng.
.. masuk. lebet. jamak3 lalebet. -
.. mata. soca. jamak2 saroca. (bahasa halus)
.. mati. pupus. jamak2 parupus. .. pecah. beulah. jamak2 bareulah.
.. mau, ngantuk. palay. .. pegal. pegel. jamak2 paregel.
.. mayat. layon. .. pegang. cepeng. jamak2 carepeng.
- .. pelan. alon. jamak2 aralon.
(bahasa halus) .. pembantu. rncang.
.. menang. knging. .. pemuda. nonoman.
.. menantu. mantu. paramantu. .. penting. peryogi.
.. mengerti. ngartos. jamak2 ngarartos. .. penyakit. panyawat, kasawat.
.. mertua. mertua. .. pepatah. piwuruk.
.. melahirkan. babar. barabar. -
- (bahasa halus)
(bahasa halus) .. perbaiki. lereskeun, saan
.. mimpi. impn. jamak2 arimpn. .. percaya. percanten.
.. minta. pundut. jamak2 parundut. .. perempuan, wanita. istri.
.. minum. leueut, arot. jamak2 laleueut. .. pergi. angkat. jamak2 arangkat.
.. minyak. lisah. .. peribahasa. paripaos.
- .. perinci. wincik.
(bahasa halus) .. periksa. parios
.. muda. anom. jamak2 aranom. -
.. mudah. gampil. jamak2 garampil. (bahasa halus)
.. muka. pameunteu, raray. .. perkara. perkawis.
.. perlu. peryogi. .. sama-sama. sareng. jamak2 sarareng.
.. permata. sosoca. .. sampai. dugi. jamak2 darugi.
.. permisi. permios. .. samping. gdng
.. pernah, kantos. jamak2 karantos. -
.. perut. patuangan, lambut. (bahasa halus)
- .. sangat, amat. kalintang.
(bahasa halus) .. sangka. kinten.
.. pijit. peuseul. jamak2 pareuseul. .. sanggul. sanggul. jamak2 saranggul.
.. pipi. damis. .. sanggup. kersa.
.. pindah. alih, ngalih. .. saputangan. selempay.
.. pinggang. angkng. jamak2 arangkng. .. sarung (kain). sinjang.
.. pingsan. kapidara. .. saudara. wargi, sadrk.
.. pinjam. tambut. jamak2 tarambut. .. sawah. srang. jamak2 sarrang.
.. pribadi. pribados. .. saya. abdi, sim kuring.
.. prihatin. prihatos. -
- (bahasa halus)
(bahasa halus) .. sebab. margi.
.. puasa. saum. jamak2 saraum. .. sebalikna. sawangsulna.
.. pucat. pucet. jamak2 parucet. .. sebagian. sapalih. jamak2 saparalih.
.. pukul (waktu). tabuh. .. sebelum. sateuacan. jamak2 sateuaracan.
.. pulang. mulih. jamak2 marulih. .. sebentar. sakedap. jamak2 sakaredap
- .. sebut. sebat. jamak2 sarebat
(bahasa halus) .. sedang. nuju. jamak2 naruju.
.. punggung, belakang. pungkur. .. sedia. sayagi.
.. punya. kagungan. jamak2 karagungan. .. sedikit. sakedik. jamak2 sakaredik.
.. puser. puseur. -
.. pusing. puyeng. jamak2 paruyeng. (bahasa halus)
- .. segala. saniskanten.
(bahasa halus) .. selamat wilujeng.
.. raba. cepeng. jamak2 carepeng. .. seldang. kekemben.
.. rajin. kersaan. jamak2 karersaan. .. selimut. kampuh.
.. rambut. rambut. .. sembuh. damang. jamak2 daramang.
.. rasa, nak. raos. jamak2 raraos. .. semua. sadaya.
.. rpot. rpot. .. semuanya. sadayana.
- .. senyum. msem. jamak2 marsem.
(bahasa halus) .. seperti. sepertos.
.. rugi. rugel. jamak2 rarugel. .. sering. sering. jamak2 sarering.
.. rumah. bumi. jamak2 barumi. .. sesak (napas). ampeg.
.. runding. badanten. jamak2 baradanten. .. shat, sembuh. damang, pangsto. jamak2
.. rupa. rupi. daramang.
- -
(bahasa halus) (bahasa halus)
.. sabuk. beulitan. .. siang. siang. jamak2 sariang.
.. salah. lepat. jamak2 lalepat. .. simpan. simpen. jamak2 sarimpen.
.. sakit. teu damang. teu daramang. .. siram. sbor.
.. sakit keras. teu damang wales. .. sisa. kantun. jamak2 karantun.
.. salat. netepan. .. sisir. pamrs.
.. sama. sami, dan. jamak2 sarami. .. sore. sonten. jamak2 saronten.
- .. tidak mau. teu kersa. jamak2 teu karersa.
(bahasa halus) .. tidak seberapa. teu patos. jamak2 teu paratos.
.. suami. caroge, tuang raka. .. tidur. kulem. jamak2 karulem.
.. suara. suanten. -
.. sudah. parantos, atos. (bahasa halus)
.. supaya. supados. .. tikar. amparan.
.. surat, tulis. serat. .. tinggal. kantun. jamak2 karantun.
.. tiri. kawalon.
.. suruh. piwarang.
.. titip. wiat. jamak2 wariat.
.. susah. abot, sesah. jamak2 saresah.
-
.. susu. pinareup.
(bahasa halus)
-
.. tongkat. teteken.
(bahasa halus)
.. tonton. tonton. jamak2 taronton
.. tahu. uninga. jamak2 aruninga.
.. tua. sepuh. jamak2 sarepuh.
.. tambah. tambih. jamak2 tarambih.
.. tukar. liron. jamak2 laliron.
.. tamu. tamu, tatamu. jamak2 taramu.
.. tuli. teu ngadangu. jamak2 teu ngadarangu
-
.. tulis, surat. serat. jamak2 sarerat.
(bahasa halus)
.. tulisan. seratan.
.. tanda. tawis. jamak2 tarawis.
-
.. tangan. panangan.
(bahasa halus)
.. tanggal. kaping, ping.
.. tunangan. tunangan. jamak2 tarunangan.
.. tanggung. tanggel.
.. tunggu. antos. jamak2 arantos
.. tanggung jawab. tanggel waler.
.. turun. lungsur. jamak2 arantos.
-
.. turut. tumut. jamak2 tarumut.
(bahasa halus)
-
.. tangis. nangis. jamak2 narangis.
(bahasa halus)
.. tanya. pariksa. jamak2 parariksa.
.. uang. artos.
.. tapi. nanging.
.. ubah. robih. jamak2 rarobih.
.. tari. ibing. jamak2 aribing
.. uban. silalatu.
.. tawar. tawis, pundut. jamak2 tarawis.
.. umur. yuswa. jamak2 yaruswa.
-
.. undang. ulem, haturanan.
(bahasa halus)
.. untuk. haturan.
.. telan. telen. jamak2 tarelen.
.. utama. utami.
.. telinga. cepil. jamak2 carepil.
-
.. teman. rncang. jamak2 rarncang.
(bahasa halus)
.. temu. tepang. jamak2 tarepang.
.. waktu. nalika, waktos.
.. tenaga, tanagi.
.. walaupun. sanaos.
.. tentu. tangtos. jamak2 tarangtos.
.. wanita, perempuan. istri.
-
.. warta, kabar. wartos, iber.
(bahasa halus)
.. waspada. waspaos.
.. terima. tampi. jamak2 tarampi.
.. wudu. abdas. jamak2 arabdas.
.. terlihat. katawis. jamak2 katarawis.
-
.. terus. lajeng, teras. jamak2 tareras.
. bahasa halus beraturan yang berakhiran -i, dari
.. terus-terusan. teras-terasan.
bahasa kasar berakhiran a.
.. tmpo. sarantos.
.. agama. agami. berasal dari bahasa kasar agama.
-
.. coba. cobi. dari bahasa kasar coba.
(bahasa halus)
.. jaga. jagi. dari bahasa kasar jaga.
.. tidak ada. teu aya. jamak2 teu araya.
.. orang. jalmi. dari bahasa kasar jalma.
.. kecuali. kajabi. dari bahasa kasar kajaba. -
.. kalau. upami. dari bahasa kasar upama. (bahasa halus beraturan yang berakhiran -os)
- .. periksa. parios. dari bahasa kasar pariksa.
( bahasa halus beraturan yang berakhiran -i) .. permisi. permios. dari bahasa kasar permisi.
.. keluarga. kulawargi. dari bahasa kasar kulawarga. .. pribadi. pribados. dari bahasa kasar pribadi.
.. rupa. rupi. dari bahasa kasar rupa. .. prihatin. prihatos. dari bahasa kasar prihatin.
.. semoga. mugi. dari bahasa kasar moga. .. piligenti. piligentos. dari bahasa kasar piligenti.
.. tenaga. tanagi. dari bahasa kasar tanaga. .. rasa. raos. dari bahasa kasar rasa.
.. terima. tampi. dari bahasa kasar tampa. .. seperti. sepertos. dari bahasa kasar saperti.
.. utama. utami. dari bahasa kasar utama. .. supaya. supados. dari bahasa kasar supaya.
- -
. bahasa halus tak beraturan yang berakhiran -i. (bahasa halus beraturan yang berakhiran -os)
.. atau. atanapi. dari kata dasar atawa. .. tentu. tangtos. dari bahasa kasar tangtu
.. lama. lami. dari bahasa kasar lila, heubeul. .. tidak seberapa. teu patos. dari bahasa kasar teu
.. penting. peryogi. dari bahasa kasar penting. pati.
.. rumah. bumi. dari bahasa kasar imah. .. tunggu. antos. dari bahasa kasar anti.
.. sama. sami. dari bahasa kasar sarua. .. waktu. waktos. dari bahasa kasar waktu.
.. saya. abdi. dari kata kasar kuring, urang. .. walaupun. sanaos. dari bahasa kasar sanajan.
- .. warta. wartos. dari bahasa kasar warta.
. bahasa halus beraturan yang berakhiran -nten, .. waspada. waspaos. dari bahasa kasar waspada.
, mengganti satu atau dua huruf terakhir dari -
bahasa kasar. . bahasa halus tak beraturan yang berakhiran -os.
.. apalagi. sumawonten. dari bahasa kasar .. baca. aos. dari bahasa kasar baca.
sumawonna. .. beri tahu. wawartos.
.. bda. benten. dari bahasa kasar bda. .. biar. sawios, wios. dari bahasa kasar kajeun.
.. jadi. janten. dari bahasa kasar jadi. .. enak. raos. dari bahasa kasar ngeunah, genah.
.. percaya. percanten. dari bahasa kasar percaya. .. gigi. waos. dari bahasa kasar huntu.
.. segala. saniskanten. dari bahasa kasar saniskara. .. harga. pangaos. dari bahasa kasar harga.
.. sore. sonten. dari bahasa kasar sore. -
.. suara. soanten. dari bahasa kasar suara. (bahasa halus tak beraturan yang berakhiran -os.)
- .. jadi dilaksanakan. cios. dari bahasa kasar tulus.
. bahasa halus tak beraturan berakhiran -nten. .. kentut. bobos. dari bahasa kasar hitut.
.. barangkali. panginten. dari bahasa kasar .. pernah. kantos. dari bahasa kasar kungsi.
meureun. .. peribahasa. paripaos. dari bahasa kasar paribasa.
.. maaf. hapunten. dari bahasa kasar hampura .. sudah. parantos, atos. dari bahasa kasar sudah.
.. sangka. kinten. dari bahasa kasar duga, sangka. .. tmpo. sarantos. dari bahasa kasar tmpo.
- .. uang. artos. dari bahasa kasar duit.
. bahasa halus beraturan yang berakhiran -os, -
, mengganti satu atau lebih, huruf terakhir dari . bahasa halus beraturan yang huruf kedua dari
bahasa kasar. belakang hurup -a-, mengganti huruf -u-.
.. bakti. baktos. dari bahasa kasar bakti. . cukup. cekap. dari bahasa kasar cukup.
.. bantu. bantos. dari bahasa kasar bantu. . maksud. maksad. dari bahasa kasar maksud.
.. cerita. carios. dari bahasa kasar carita. . sebut. sebat. dari bahasa kasar sebut.
.. dandan. dangdos. dari bahasa kasar dangdan. . terus. teras. dari bahasa kasar terus.
.. ganti. gentos. dari bahasa kasar ganti. -
.. hati-hati. atos-atos. dari bahasa kasar ati-ati. . bahasa halus yang sama dengan bahasa
.. khawatir. hawatos. dari bahasa kasar hawatir. Indonesianya. basa lemes nu sarua jeung basa
.. mengerti. ngartos. dari bahasa kasar ngarti. Indonesiana.
.. dengkul. dengkul. .. badan. awak. jamak2 arawak.
.. ibu. ibu. .. bagian. bagan. jamak2 baragan.
.. istri. istri. .. bagus. alus, had. jamak2 aralus.
.. kenal. kenal. jamak2 karenal. .. bahkan. malah.
.. ludah. ludah. jamak3 laludah. -
.. makam. makam. Jamak2 marakam. (bahasa kasar)
.. mertua. mertua. .. baju. baju. jamak2 baraju.
.. rpot. rpot. jamak2 rarpot .. bakal. bakal. jamak2 barakal.
- .. bakti. bakti.
(bahasa halus yang sama dengan bahasa .. balik. malik. jamak2 maralik.
Indonesianya) .. bangun (dari tidur) hudang.
.. paha. paha. .. banyak. loba. jamak2 laloba. lihat banyak.
.. pancing. pancing. jamak2 parancing. -
.. sanggul. sanggul. jamak2 saranggul. (bahasa kasar)
.. siang. siang. jamak2 sariang .. bantal. anggel. jamak2 aranggel.
.. sering. sering. sarering. .. bantu. bantu. jamak2 barantu.
.. tamu. tamu. .. bapak. bapa. parabapa.
.. tonton. tonton. jamak2 taronton. .. barangkali. sugan, meureun.
.. tunangan. tunangan. jamak2 tarunangan. .. baru. anyar. jamak2. aranyar.
- .. barusan. kakara, kark.
. bahasa halus sekali. basa lemes pisan. .. barangkali. meureun.
.. datang. rawuh. -
.. diam, duduk. linggih. jamak2 lalinggih. (bahasa kasar)
.. duduk, diam. linggih. jamak2 lalinggih. .. batuk. batuk. jamak2 baratuk.
.. hati. galih. .. bawa. bawa. jamak2 barawa.
.. nama. kakasih. .. bedak. wedak. jamak2 waredak.
.. nasihat. piwejang. .. bekas. urut. jamak2 arurut.
.. surat. ttsan. .. belakang. tukang. jamak2 tarukang.
- .. beli. beuli. jamak2 bareuli.
. bahasa kasar. basa kasar. .. belum. acan, tacan, encan. jamak2 aracan.
.. ada. aya. jamak2 araya. -
.. adik. adi. (bahasa kasar)
.. akan. ark, rk. .. benar. bener. jamak2 barener.
.. aku. aku. jamak2 araku. .. benci. ngwa. jamak2 ngarwa.
.. alis. halis. .. bendok. bendo. jamak2 barendo.
- .. berani. wani. jamak2 warani.
(bahasa kasar) .. berat. beurat. jamak2 bareurat.
.. amat, sangat. kacida. .. berhenti, henti. eureun. jamak2 areureun.
.. ambil. cokot. jamak2 carokot. -
.. anak2. budak. jamak2 barudak. (bahasa kasar)
.. antar. anteur. jamak2 aranteur. .. beri. br. jamak2 barr.
.. anting-anting. kurabu, suweng. .. berisik. gandeng. jamak2 garandng.
.. arti. harti. .. berkeluarga. kurenan.
.. asal. asal. jamak2 arasal. .. besar. badag, ged. jamak2 gared.
.. atau. atawa. .. betis. bitis. jamak2 baritis.
- -
(bahasa kasar) (bahasa kasar)
.. baca. baca. jamak2 baraca. .. bda. bda. jamak2 barda.
.. berak. ising, ngising. -
.. bsan. warang. (bahasa kasar)
.. bsok. isuk. jamak2 arisuk. .. gampang. babari, gampang. jamak2 garampang.
.. biar. kajeun, keun. .. ganti. ganti. jamak2 garanti.
.. bibir. biwir. .. gelang. geulang. jamak2 gareulang.
.. bikin. jieun. jamak2 jarieun. .. gembira. atoh, bungah, gumbira. jamak2 aratoh,
.. bingung. bingung. jamak2 baringung. barungah.
- .. gndong. ais, gandong.
(bahasa kasar) .. gigi. huntu.
.. bisa. bisa. jamak2 barisa. .. guling (bantal) guguling.
.. bisul. bisul. jamak2 barisul. -
.. bukan. lain. (bahasa kasar)
.. bukti. bukti. .. habis. bak. jamak2 barak.
.. bulan. bulan. .. haid. hed, kotoran.
- .. hamil. reuneuh. rareuneuh.
(bahasa kasar) .. hanya. ngan.
.. cap. cap. jamak2 carap. .. hari. po. jamak2 paro.
.. celana. calana. .. harus. kudu. jamak2 karudu.
.. cepat. gancang, geuwat. jamak2 garancang .. hati. hat, angen.
.. cerita. carita. -
- (bahasa kasar)
(bahasa kasar) .. henti, berhenti. eureun. jamak2 areureun.
.. cincin. ali. .. hran. hran hlok. jamak2 harran, harlok
.. cium. ambeu. jamak2 arambeu. .. hidung. irung. jamak2 arirung.
.. coba. pecak. jamak2 parecak. .. hidup. hirup. jamak2 harirup.
.. cocoba. godaan. .. hilang. leungit. jamak2 laleungit.
.. cuci muka. sibeungeut. .. hitung. itung. jamak2 aritung.
.. cukup. cukup, mahi. -
.. cucu. incu. jamak2 arincu. (bahasa kasar)
- .. ibu. indung, biang. jamak2 arindung.
(bahasa kasar) .. inap. ndong. jamak2 arendong.
.. dagu. gado. .. ingat. ling, inget. jamak2 aringet.
.. dahi. tarang. .. ingus. lho.
.. dahulu. baheula, barto. .. injak. tincak. jamak2 tarincak.
.. dalam. jero. jamak2 jarero. .. ikut. milu. jamak2 marilu.
.. dandan. dangdan. jamak2 darangdan. .. istirahat reureuh, aso, ngaso.
.. dapur. dapur. jamak2 darapur. jamak3 dalapur. .. izin. idin.
.. datang. datang. jamak2 daratang. -
- (bahasa kasar)
(bahasa kasar) .. jadi. jadi. jamak2 jaradi.
.. dekat. deukeut. lihat dekat. .. jaga. jaga. jamak2 jaraga.
.. dengar. dng. jamak2 darng. .. jalan kaki. leumpang.
.. dengan. jeung. .. jangan. ulah. jamak2 arulah.
.. denkul. tuur. jamak2 taluurna. .. jarang. arang.
.. depan. hareup. jamak2 harareup. -
.. diam. cicing. jamak2 caricing. (bahasa kasar)
.. duduk. diuk. jamak2 dariuk. .. jadi dilaksanakan. tulus. jamak2 tarulus.
.. nak. ngeunah, genah. .. jatuh. labuh. jamak3 lalabuh.
.. jauh. jaur. jamak2 jarauh. .. laku. laku, payu. jamak3 lalaku. jamak2 parayu.
.. jawab. jawab. jamak2 jarawab. .. lama. heubeul, lila. jamak2 hareubeul, lalila.
.. jelk. gorng. jamak2 garorng. .. lapar. lapar. jamak2 lalapar.
.. jual. jual. jamak2 jarual. .. lebih. leuwih. jamak3 laeuwih.
- -
(bahasa kasar) (bahasa kasar)
.. kabar. bja, kabar. jamak2 barja. .. lhr. beuheung. jamak2 bareuheung.
.. kacamata. kacamata, tasma. .. lwat. liwat. jamak laliwat.
.. kakak. lanceuk. .. lidah. ltah.
.. kakk. aki. .. lihat. tempo, tenjo. jamak2 tarenjo.
.. kaki. suku. .. ludah. ciduh. jamak2 cariduh.
- .. lupa. poho. jamak2 paraho.
(bahasa kasar) -
.. kalah. lh. jamak2 arleh. (bahasa kasar)
.. kalung. kongkorong. .. maap. hampura. Jamak3 halampura. jamak2
.. kamar mandi. kakus, kamar mandi, cai. harampura.
.. kamu. manh. jamak2 maranh. .. mahal. mahal. jamak2 marahal.
.. kanan. katuhu. .. main. ulin. jamak3 alulin
.. kasihan. karunya, hawatir. .. makam. astana. jamak2 arastana.
- .. makan. dahar. jamak2 darahar.
(bahasa kasar) .. maksud. maksud. jamak2 maraksud.
.. kecewa. handeueul, hanjakal. -
.. kecil. leutik. laleutik (bahasa kasar)
.. kecuali. iwal, kajaba. .. malam. malem, peuting.
.. keluar. bijil. jamak2 barijil. .. malu. ra. jamak2 arra.
.. keluarga. kulawarga. .. mandi. mandi. jamak2 marandi.
.. kenal. wawuh. jamak2 warawuh. .. manusia. jalma, jelema.
.. kencing. kiih. jamak2 kariih. .. marah. ambek. jamak2 arambek.
- -
(bahasa kasar) (bahasa kasar)
.. kenyang. seubeuh. jamak2 sareubeuh. .. masuk. abus, asup. jamak2 arabus, arasup.
.. kepalang. kapalang. jamak2 kaparalang. .. mata. panon.
.. kepilih. kapilih. jamak2 kaparilih. .. mati. maot, pah. jamak2 maraot, parah.
.. kerja. gaw. jamak2 garaw. .. mau. hayang. jamak2 harayang
.. keramas. angir. jamak2 alangir. .. mayat. mayit. jamak2 marayit.
.. keris. keris. -
.. ketahuan. katangn. (bahasa kasar)
.. ketiak. klk. jamak2 karlk .. melahirkan. ngajuru.
.. kiri. Knca. kd. jamak2 karnca. .. menang. beunang.
- .. mengerti. ngarti.
(bahasa kasar) .. mertua. mitoha
.. kumpul. kumpul. jamak2 karumpul. .. mimpi. impi.
.. kunjung. anjang. jamak2 aranjang. .. minta. pnta. jamak2 parnta
.. kurang. kurang. jamak2 karurang. .. minum. inum. jamak2 arinum.
.. kurus. begang, kuru. jamak2 baregang. -
- (bahasa kasar)
(bahasa kasar) .. muda. ngora.
.. laki-laki. lalaki. .. muka. beungeut. jamak2 bareungeut.
.. mulai. mimiti. .. pusing. rieut. jamak2 rarieut.
.. mulut. sungut. -
.. muntah. utah. jamak2 arutah. (bahasa kasar)
.. nama. ngaran. .. raba. cabak. jamak2 carabak.
.. nenek. nini. .. rambut. buuk.
.. ngantuk. tunduh .. rajin. getol. jamak2 garetol.
.. nonton. lalajo. .. renggang. anggang. jamak2 aranggang.
.. obat. ubar. jamak2 arubar. .. rpot. ripuh. jamak2 raripuh.
- .. rumah. imah. jamak2 arimah.
(bahasa kasar) -
.. paha. pingping. (bahasa kasar)
.. panggil. gero. .. sabuk. beubeur.
.. pangku. lahun. jamak3 lalahun .. sadar. ling. jamak2 arling
.. pantat. bujur, birit. .. sakit. gering. jamak2 garering.
.. pakai. pak. jamak2 parak. lihat pakai. .. sakit keras. gering parna.
.. pegal. cangkeul. jamak2 carangkeul. .. salah. luput.
.. pegang. cekel. jamak2 carakel. .. sama. sarua. jamak2 sararua.
.. pelan. laun. jamak3 lalaun. .. sama-sama. bareng. jamak2 barareng.
.. pembantu. badega. .. sampai. tepi, nepi.
.. pemuda. jajaka. .. samping. gigir.
.. perbaiki. alusan, hadan, oman. -
.. perempuan, wanita. aww. (bahasa kasar)
.. perkara. perkara. .. sangat. pohara.
- .. sangka. sangka, duga.
(bahasa kasar) .. saputangan. carct, saputangan.
.. pergi. indit. arindit. .. sarung (kain). samping.
.. perinci. ttk. .. saudara. baraya, dulur.
.. perlu. butuh, perlu. jamak2 barutuh. .. saya. dwk, kuring.
.. permisi. amitan, permisi. -
.. pernah. kungsi. (bahasa kasar)
.. perut. beuteung. jamak2 bareuteung. .. sebab. sabab.
- .. sebagian. sawarh.
(bahasa kasar) .. sabaliknya. sabalikna.
.. pijit. penct. jamak2 parenct. .. sebelum. samemeh.
.. pinggang. cangkng. jamak2 carangkng. .. sebentar. sakeudeung. jamak2 sakareudeung.
.. pingsan. kalenger, papahan. .. sedang. eukeur, keur.
.. pinjam. injeum. jamak2 arinjeum. .. sedia. sadia. jamak2 saradia.
.. pribadi. pribadi. .. sedikit. saeutik. jamak2 saraeutik.
.. prihatin. prihatin. .. segala. sagala, saniskara.
- -
(bahasa kasar) (bahasa kasar)
.. puasa. puasa. jamak2 paruasa. .. selndang. karmbong.
.. pucat. pias. jamak2 parias. .. selimut. simbut.
.. pukul (waktu). pukul. .. sembuh. shat. jamak2 sarhat.
.. pulamg. balik. jamak2 baralik. .. semua. kabh.
.. punya. boga. jamak2 baroga. .. semuanya. sarra
.. punggung. tonggong. .. sendiri. sorangan.
.. puser. bujal. .. senyum. imut. jamak2 arimut.
.. sering. remen. jamak2 raremen. -
.. sesak napas. eungap. jamak2 areungap. (bahasa kasar)
.. shat. cageur. jamak2 calageur. .. undang, angkir, ondang.
- .. uang. duit. jamak2 daruit.
(bahasa kasar) .. ubah. robah. jamak2 rarobah.
.. siang. beurang. jamak2 bareurang. .. untuk. pikeun, eukeur, keur.
.. simpan. teundeun. jamak2 tareundeun. .. waktu. basa, waktu.
.. sisa. ssa. jamak2 sarsa. .. waktu itu. harita.
- .. walaupun. sanajan.
(bahasa kasar) -
.. suami. salaki. . bahasa kasar yang sama dengan bahasa sedang.
.. suara. sora. jamak2 sarora. .. cincin. ali.
.. sudah. anggeus. jamak2 aranggeus. .. badan. awak.
.. supaya. ambh, sangkan. .. batuk. batuk.
.. suruh. titah. jamak2 taritah. .. perempuan, wanita. aww.
.. susah. bangga. jamak2 barangga. -
- . bahasa kasar yang sama dengan bahasa
(bahasa kasar) Indonesianya. basa kasar nu sarua jeung basa
.. tahu. nyaho. jamak2 nyaraho. Indonesiana.
.. tambah. tambah, mboh. jamak2 tarambah. .. adu. adu. jamak2 aradu.
.. tamu. smah. jamak2 sarmah. .. agama. agama.
.. tanda. ciri. jamak2 cariri. .. ajar. ajar.
.. tari. igel. jamak2 arigel. lihat tari. .. aju. aju.
.. telan. teureuy. jamak2 tareureuy. .. aku. aku. mengakui. ngaku
.. telinga. ceuli. jamak2 careuli. .. anak1. anak.
.. teman. batur. .. antara. antara.
.. tangan. leungeun. .. asal. asal. jamak2 arasal.
- -
(bahasa kasar) (bahasa kasar yang sama dengan bahasa
.. tepang. amprok. Indonesianya)
.. terlihat. katara. .. baca. baca. jamak2 baraca.
.. terus-terusan. haben. .. badan. awak.
.. tidak mau. embung. jamak2 arembung .. baju. baju. jamak2 baraju.
.. tidak seberapa. teu pati. jamak2 teu parati. .. bakal. bakal. jamak2 barakal.
.. tidur. sar. jamak2 sarar. .. batuk. batuk. jamak2 baratuk.
.. tikar. samak. jamak2 saramak. .. bawa. bawa. jamak2 barawa.
.. tinggal. kari. .. bukti. bukti. jamak2 barukti
.. tiri. tr. .. butuh. butuh. jamak2 barutuh.
.. titip. pihap. -
- (bahasa kasar yang sama dengan bahasa
(bahasa kasar) Indonesianya)
.. tongkat. iteuk. .. cara. cara.
.. tua. kolot. jamak2 karolot. .. ciri. ciri.
.. tukar. tukeur, hili. .. coba. coba. jamak2 caroba.
.. tuli. tork. jamak2 tarork. .. cukup. cukup. jamak2 carukup.
.. tunggu. tungu, anti, dago. jamak2 tarungguan, .. cukur. cukur. calukur.
daragoan. -
.. turut. gugu. (bahasa kasar yang sama dengan bahasa
Indonesianya) .. pipi. pipi.
.. diri. diri. -
.. dosa. dosa. jamak2 darosa (bahasa kasar yang sama dengan bahasa
.. gelung. gelung. jamak2 garelung. Indonesianya)
.. halangan. halangan. jamak2 haralangan. .. rajin. rajin. jamak2 rarajin.
.. harga. harga. .. rasa. rasa.
.. hutang. hutang. lihat hutang .. rugi. rugi. jamak2 rarugi.
- .. rupa. rupa. jamak2 rarupa
(bahasa kasar yang sama dengan bahasa -
Indonesianya) (bahasa kasar yang sama dengan bahasa
.. jadi. jadi. jamak2 jaradi. Indonesianya)
.. jaga. jaga. jamak2 jaraga. .. salah. salah. jamak2 saralah.
.. jauh. jauh. jamak2 jarauh. .. salat. salat. jamak2 saralat.
.. jawab. jawab. jamak2 jarawab. .. sangka. sangka. jamak2 sarangka.
.. jual. jual. jamak2 jarual. .. sawah. sawah. Jamak2 sarawah.
- .. sebut. sebut. jamak2 sarebut
(bahasa kasar yang sama dengan bahasa .. seperti. seperti.
Indonesianya) -
.. kabar. kabar. (bahasa kasar yang sama dengan bahasa
.. kawin. kawin. jamak2 karawin. Indonesianya)
.. kira-kira. kira-kira. .. sisir. sisir.
.. kirim. kirim. jamak karirim. .. sor. sor. jamak2 saror.
.. kuat. kuat. jamak2 karuat. .. Supaya. supaya.
.. kuku. kuku. jamak3 karuku. .. surat. surat. jamak2 sarurat.
.. kumis. kumis. jamak2 karumis. .. susah. susah. jamak sarusah
- .. susu. susu.
(bahasa kasar yang sama dengan bahasa -
Indonesianya) (bahasa kasar yang sama dengan bahasa
.. laku. laku. jamak1 lalaku. Indonesianya)
.. lantaran. lantaran. .. tambah. tambah. jamak2 tarambah.
.. lapar. lapar. jamak lalapar. .. tanda. tanda.
.. malah. malah. .. tanggal. tanggal.
.. mandi. mandi. .. tanggung jawab. tanggung jawab.
.. mertua. mertua. .. tanya. tanya. jamak2 taranya.
.. minyak. minyak. jamak2 marinyak. .. tapi. tapi.
.. murah. murah. jamak2 marurah. .. tawar. tawar. jamak1 talawar.
- .. terus. teras.
(bahasa kasar yang sama dengan bahasa .. terus-terusan. terus-terusan.
Indonesianya) -
.. payung. payung. jamak2 parayung. (bahasa kasar yang sama dengan bahasa
.. percaya. percaya. Indonesianya)
.. perkara. perkara. .. tinggal. tinggal.
.. perlu. perlu. .. tulis. tulis. jamak2 tarulis.
.. permata. permata. .. tunggu. tunggu.
.. permisi. permisi. .. turun. tutun. jamak2 tarurun.
.. penting. penting. jamak2 parenting. .. turut. turut.
.. pidato. pidato. jamak2 paridato. .. umur. umur. jamak2 arumur
.. pindah. pindah. jamak2 parindah. .. utama. utama. jamak2 arutama.
.. waktu. waktu. . bahasa penengah. basa panengah.
.. waspada. waspada. .. makan. dahar. jamak2 darahar.
- .. pulang. mulang. jamak2 marulang.
. bahasa kasar sekali. basa kasar pisan. .. tidur. sar. jamak2 sarar. = bahasa kasar.
.. ambil. gubug. -
.. bawa. banjut. . bahasa sedang. basa sedeng.
.. betina. bikang. jamak2 barikang. .. ambil. bantun.
.. brak. modol. jamak2 marodol. .. anak. pun anak.
.. bisa. becus, belul. jamak2 barecus. .. antar. jajap. jamak2 jarajap.
- .. badan. awak.
(bahasa kasar sekali) .. baju. anggoan.
.. diam. ngajedog. jamak2 ngajaredog .. balik. wangsul. jamak2 waransul.
.. hati. pucus. .. bawa. bantun. jamak2 arudur.
.. hati-hati. ati-ati. .. beli. psr.
.. hidung. cungur. .. brak. miceun. jamak2 mariceun.
.. jalan kaki. nykr. .. bisa. tiasa. jamak2 tariasa.
.. jadi dilaksanakan. tulus. jamak2 tarulus. -
- (bahasa sedang)
(bahasa kasar sekali) .. datang. dongkap. jamak2 darongkap.
.. kaki. cokor, ckr. .. dengar. kuping. jamak2 karuping.
.. kalah. kok. karok. .. haid. udur sasih.
.. kamu. sia. .. inap. ngawengi. jamak2 ngarawengi.
.. kasihan. karunya, hawatir, watir .. jawab. walon. jamak2 waralon
- .. jual. ical. jamak2 arical.
(bahasa kasar sekali) .. kakk. pun aki.
.. kencing. mecr. .. kenyang. wareg. jamak2 warareg.
.. kenyang. bentt. .. kepilih. kapeto.
.. kepala. hulu. babatok. .. kunjung. deuheus.
.. kerja. gadag. jamak2 garadag. -
.. kurus. kejng. (bahasa sedang)
.. lihat. delh, deuleu. .. lupa. hilap. jamak2 harilap.
- .. makan. neda. jamak2 nareda.
(bahasa kasar sekali) .. malu. isin. jamak2 arisin.
.. makan. nyatu, hakan. jamak2 nyaratu. .. mata. panon.
.. mati. modar, kojor. jamak2 marodar. .. mati. tilar, ngantunkeun.
.. muka. bebengok. .. mau. hoyong. jamak2 haroyong.
.. pergi, pulang. mantog. jamak2 marantog .. melahirkan. ngalahirkeun.
.. perut. gegembung. .. minta. suhunkeun, teda,
.. punya. gableg. jamak2 garableg. -
- (bahasa sedang)
(bahasa kasar sekali) .. nama. nami, wasta.
.. rumah. gogobrog. .. perempuan, wanita. aww.
.. saya. aing. .. pergi. mios. jamak2 marios.
.. tidur. hs, molor. .. perut. padaharan.
.. tangan. kokod. .. punya. gaduh. jamak2 garaduh.
.. tangis. lwh. jamak2 lalwh. .. rumah. rorompok.
.. telinga. jejebir, gegeber. -
- (bahasa sedang)
.. sakit. udur. jamak2 arudur. .. belum. teu acan. jamak2 teu aracan.
.. sakit keras. udur rpot .. benar. leres. jamak3 laleres.
.. sanggul. gelung. .. benci. ceuceub.
.. sanggup. sanggem. -
.. sanggup. sanggem. jamak2 saranggem. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. semua. sadaya. halusnya)
.. sering. mindeng. jamak2 marindeng. .. berani. wantun. jamak2 warantun
.. sesak napas. sesek. .. berat. abot. jamak2 arabot.
.. suami. salaki, pun lanceuk. .. bergantian. piligentos.
.. suruh. jurung. jamak2 jarurung. .. beri. pasihan. jamak2 parasihan.
- .. berisik. baribin.
(bahasa sedang) .. berkeluarga. kurenan.
.. tahu. terang. jamak2 tarerang. .. berunding. badanten. jamak baradanten.
.. tanya. taros. -
.. tidak mau. alim, narah. jamak2 aralim. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. tidur. mondok. jamak2 marondok halusnya)
.. tuli. teu nguping. teu ngaruping. .. besar. ageung. jamak2 arageung.
.. untuk. kanggo, kangg. .. besok. njing.
- .. bda. benten. jamak2 barenten.
. bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. biar. sawios.
halusnya. .. bikin. damel. jamak2 daramel.
~ ~ basa sedeng nu sarua jeung basa lemesna. .. bingung. wed.
.. adu. aben. .. bukti. buktos.
.. aju. ajeng. .. bulan. sasih.
.. akan. bad. jamak2 barad. .. butuh. peryogi.
.. aku. angken. jamak2 arangken. -
.. antara. antawis. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. arti. hartos. halusnya)
.. asal. kawit. jamak2 karawit. .. cepat. nggal. jamak2 arnggal.
.. atau. atanapi. .. cerita. carios. jamak2 cararios.
- .. ciri. tawis. jamak2 tarawis.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. coba. cobi.
halusnya) .. cobaan. cocobi.
.. bagus. sa. jamak2 sara. .. cukup. cekap. jamak2 carekap.
.. bahkan. malah. malih. .. cukur. paras. jamak2 pararas.
.. balik. mayun. jamak2 marayun. -
.. bantu. bantos. barantos. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. bakal. bad. jamak2 barad. halusnya)
.. bakti. baktos. .. dahulu. kapungkur.
.. banyak. seueur. jamak2 sareueur. .. dalam. lebet. jamak3 lalebet.
.. barusan. nemb. jamak2 naremb. .. dandan. dangdan. jamak2 darangdan.
.. barangkali. manawi. jamak2 maranawi. .. dapur. pawon. jamak2 parawon.
- -
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
halusnya) halusnya)
.. bedak. pupur. .. dekat. caket. lihat dekat.
.. bekas. tilas. jamak2 tarilas. .. dengan. sareng, miwah.
.. belakang. pengker, pungkur. .. depan. payun. jamak2 parayun.
.. dosa. kalepatan (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. duit. artos. halusnya)
.. nak, rasa. raos. jamak2 raraos. .. kecewa. gegetun.
- .. kecil. alit.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. kecuali. kajabi.
halusnya) .. keluar. medal.
.. gampang. gampil. jamak2 garampil .. keluarga. kulawargi.
.. ganti. gentos. jamak2 garentos. .. kenal. kenal, wanoh. jamak2 karenal, waranoh.
.. gembira. bingah. jamak2 baringah. .. kepalang. kapambeng.
- .. kencing. kahampangan.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. kentut. bobos.
halusnya) -
.. habis. sp. jamak2 sarp (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. halangan. pambengan. halusnya)
.. hamil. kakandungan. .. kerja. damel
.. hanya. mung, namung. .. keris. duhung.
.. harga. pangaos. .. kira-kira. kinten-kinten.
.. hari. dinten. .. kirim. kintun.
.. harus. kedah. jamak2 karedah. .. kuat. kiat.
.. hati-hati. atos-atos. .. kumpul. kempel.
- -
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
halusnya) halusnya)
.. heran. hmeng. .. kurang. kirang.
.. hilang. ical. jamak2 arical. .. lain. sans.
.. hitung. tang. .. lama. lami.
.. hutang. sambetan, paetangan. .. lantaran. Jalaran, kumargi.
- .. laku. pajeng.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. laki-laki. lalaki.
halusnya) .. lebih. langkung
.. ingat. mut. -
.. injak. dampal. jamak2 darampal. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. izin. widi. halusnya)
.. jadi. janten. jamak2 jaranten. .. maaf. hapunten.
.. jadi dilaksanakan. cios. jamak2 carios. .. malah, bahkan. malih
.. jaga. jagi. jamak2 jaragi. .. malam. wengi.
.. jangan. teu kenging. .. manusia. jalmi.
.. jauh. tebih. .. masuk. lebet. jamak2 lalebet.
.. jelk. awon, teu sa. .. menang. knging.
- -
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
halusnya) halusnya)
.. kabar. wartos. .. mimpi. impn.
.. kacamata. kacasoca. .. minyak. lisah.
.. kalung. kongkorong. .. muda. anom.
.. kamar mandi. jamban. .. ngantuk. tungduh.
.. kawin. jatukrami, nikah, rndngan, ngadahup.
-
.. nonton. nonton. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
- halusnya)
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. sangat. kalintang.
halusnya) .. sangka. kinten.
.. pakai. anggo atau angg. jamak2 aranggo, .. saputangan. salempay.
arangg. lihat pakai. .. sarung (kain). sinjang.
.. panggil. saur, gentra. .. saya. abdi, sim kuring.
.. pangku. pangkon. jamak2 parangkon. .. saudara. saderk, wargi.
.. pegal. pegel. jamak2 paregel. .. sawah. srang.
.. pegang. cepeng. jamak2 carepeng. -
.. pelan. alon. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. pemuda. nonoman. halusnya)
- .. semua. sadaya.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. semuanya. sadayana.
halusnya) .. sebab. margi.
.. perbaiki. saan, lereskeun. .. sebagian. sepalih.
.. percaya. percanten. .. sebaliknya. sawangsulna.
.. perinci. wincik. .. sebelum. sateuacan.
.. perkara. perkawis. .. sebentar. sakedap. jamak2 sakaredap.
.. perlu. peryogi. .. sebut. sebat. jamak2 sarebat.
.. permata. sosoca. -
.. permisi. permios. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. pernah. kantos. halusnya)
- .. sedang. nuju. jamak2 naruju.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. sedia. sayogi.
halusnya) .. sedikit. sakedik. jamak2 sakaredik.
.. pidato. biantara. .. segala. saniskanten.
.. pinjam. tambut. .. seperti. sapertos.
.. pingsan. kapidara. .. sering. sering.
.. pucat. pucet. .. shat. damang, pangsto. jamak2 daramang
.. pukul (waktu). tabuh. -
- (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa halusnya)
halusnya) .. siang. siang.
.. rpot. rpot. jamak2 rarpot. .. siram. sbor.
.. rajin. kersaan. .. sisa. kantun.
.. rubah. robih. jamak2 rarobih. .. sisir. pamrs.
.. rugi. rugel. jamak2 rarugel. .. simpan. simpen. jamak2 sarimpen.
- -
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
halusnya) halusnya)
.. salah. lepat. .. sore. sonten.
.. salat. netepan. .. suara. soanten.
.. sama. sami. .. sudah. parantos, atos.
.. sama-sama. sareng. .. supaya. supados.
.. samping. gdng. .. surat. serat.
.. sampai. dugi. .. susah. abot, sesah. jamak2 saresah)
- .. susu. pinareup.
- .. alis. halis.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. anak. budak.
halusnya) .. antar. anteur.
.. tambah. tambih. -
.. tamu. tamu, tatamu. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. tanda. tawis. kasarnya)
.. tanggung jawab. tangel waler. .. baca. baca. jamak2 naraca
.. tapi. nanging. .. bagian. bagan.
.. tari. ibing. .. bantal. bantal.
- .. bapak. bapa.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. batuk. batuk. jamak2 baratuk.
halusnya) .. berhenti, henti. eureun. jamak2 areureun.
.. teman. rncang. .. bendo. bendo.
.. terlihat. katawis. .. bsan. bsan.
.. terus. lajeng, terus. .. bibir. biwir.
.. terus-terusan. teras-terasan. .. bisul. bisul. jamak2 barisul.
.. tidak ada. teu aya. -
.. tikar. amparan. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. tinggal. kantun. kasarnya)
.. tiri. kawalon. .. cap. cap. jamak2 carap.
.. titip. wiat. jamak2 wariat. .. celana. calana.
- .. cincin. ali, cingcin.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. cium (bau). ambeu.
halusnya) .. cuci muka. sibeungeut.
.. tukar. liron. .. cucu. incu.
.. tulis. serat. -
.. tunggu. antos. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. turun. lungsur. kasarnya)
.. turut. tumut. .. dagu. gado.
- .. dahi. tarang.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. dengkul. tuur.
halusnya) .. diri. diri.
.. ubah. robih. .. diam. cicing. jamak2 caricing.
.. umur. yuswa. .. duduk. diuk. jamak2 dariuk
.. undang. ulem, haturanan calik. -
.. untuk. kanggo. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. upama. upami. kasarnya)
.. utama. utami. .. gelang. geulang.
.. waktu. nalika, waktos .. gelung. gelung.
.. waktu itu. waktos ta. .. gigi. huntu.
.. walaupun. sanaos. .. guling (bantal) guguling.
.. waspada. waspaos. -
- (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
. bahasa sedang yang sama dengan bahasa kasarnya)
kasarnya. .. hati. hat, angen.
~ ~ basa sedeng nu sarua jeung basa kasarna. .. hidung. irung.
.. adik. adik. .. hidup. hirup.
.. ajar. ajar. .. hudang. hudang
- .. pinggang. cangkng
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. pipi. pipi.
kasarnya) .. puasa. puasa.
.. ibu.indung, biang. .. punggung. tonggong.
.. ingus. umbel. .. rambut. buuk.
.. Jalan kaki. leumpang. -
.. jatuh. labuh. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. kacamata. kacamata. kasarnya)
.. kakak. lanceuk. .. sabuk. beubeur.
.. kaki. suku. .. selendang. karmbong.
.. kanan. katuhu. .. selimut. simbut.
- .. sendiri. sorangan.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa .. senyum. imut.
kasarnya) -
.. kepala. sirah. (bahasa sedang yang sama dengan bahasa
.. keramas. angir. kasarnya)
.. ketahuan. katangn. .. tangan. leungeun.
.. ketiak. klk. .. telan. teureuy
.. kencing. kiih. jamak2 kariih. .. telinga. ceuli.
.. kiri. kd, knca. .. tongkat. iteuk.
.. kuku. kuku. .. tua. kolot.
.. kurus. begang, kuru. jamak2 baregang, karuru. -
.. lhr. beuheung. bahasa sunda yang kata dasarnya berawalan huruf
.. lidah. ltah. c-,
.. ludah. ciduh. , menjadi kata kerja aktif, huruf c- tersebut
- berubah menjadi ny-.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa . bercerita. nyarita. berasal dari kata dasar
kasarnya) carita=cerita.
.. main. ulin. . melarang. nyarek. berasal dari kata dasar
.. marah. ambek. carek=larang.
.. mengerti. ngartos. . melelahkan. nyapkeun. berasal dari kata dasar
.. minum. inum. cape=lelah.
.. muka. beungeut. . meludah. nyiduh. berasal dari kata dasar
.. muntah. utah. ciduh=ludah.
- -
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa . memainkan. nyo'o. berasal dari kata dasar
kasarnya) mainkan=co'o.
.. nnk. nini. . membawa. nyandak (bahasa halus).
.. obat. ubar, .. berasal dari kata dasar candak=bawa.
.. paha. pingping. . memakaikan celana. nyalanaan.
.. pancing. pancing. .. berasal dari kata dasar calana=celana.
.. pantat. bujur, birit. . memegang, meraba. nyepeng (bahasa sedang dan
.. payung. payung. bahasa halus).
- .. berasal dari kata dasar cepeng=pegang.
(bahasa sedang yang sama dengan bahasa . memegang. nyekel (bahasa kasar).
kasarnya) .. berasal dari kata dasar cekel=pegang.
.. perempuan. aww. -
.. pindah. pindah. . menampar. nyabok. berasal dari kata dasar
cabok=tampar. -
. menandai. nyirian. berasal dari kata dasar bahasa sunda yang kata dasarnya berawalan
ciri=tanda. berawalan huruf s-,
. mencabut. nyabut. berasal dari kata dasar , menjadi kata kerja aktif, huruf s- tersebut
cabut=cabut. berubah menjadi ny-.
. mencakar. nyakar. berasal dari kata dasar . bertamu. nyemah. berasal dari kata dasar
cakar=cakar. semah=semah.
. mencampur. nyampur. berasal dari kata dasar . menajamkan. nyeukeutan. berasal dari kata dasar
campur=campur. seukeut=tajam.
- . menceraikan. nyerahkeun. berasal dari kata dasar
. mencium. nyium. berasal dari kata dasar serah=cerai.
cium=cium. . mengenyangkan. nyebeuhkeun.
. mencoba. nyobi (bahasa halus). .. berasal dari kata dasar seubeuh=kenyang.
.. berasal dari kata dasar cobi=coba. . mengiris. nyiksik. berasal dari kata dasar
. mencoba. nyoba (bahasa kasar). siksik=iris.
.. berasal dari kata dasar coba=coba. . menidurkan. nyarkeun. berasal dari kata dasar
. mencoret. nyoret. berasal dari kata dasar sar=tidur.
coret=coret. . menulis (bahasa halus) nyerat.
. mencubit. nyiwit. berasal dari kata dasar .. berasal dari kata dasar serat=tulis.
ciwit=cubit. -
. mencukupi. nyekapan (bahasa halusdan bahasa . menyalahkan. nyalahkeun. berasal dari kata dasar
sedang) salah=salah.
.. berasal dari kata dasar cekap=cukup. . menyamakan. nyamikeun (bahasa halus).
. mencukupi. nyukupan (bahasa kasar) .. berasal dari kata dasar sami=sama
.. berasal dari kata dasar cukup=cukup. . menyamakan. nyaruakeun (bahasa kasar).
- .. berasal dari kata dasar sarua=sama.
. mendekat. nyaketan (bahasa halus). . menyediakan. nyayogikeun (bahasa halus dan
.. berasal dari kata dasar caket=dekat. bahasa sedang).
. mendiami. nyicingan. dari kata dasar .. berasal dari kata dasar sayogi=sedia.
cicing=cicing. . menyediakan. nyadiakeun (bahasa kasar).
. mendiamkan. nyicingkeun. berasal dari kata dasar .. berasal dari kata dasar sadia=sedia.
cicing=diam. . menyembuhkan. nyageurkeun. berasal dari kata
. mengairi. nyaian. berasal dari kata dasar cai=air. dasar cageur=sembuh.
. mengambil. nyokot (bahasa kasar) -
.. berasal dari kata dasar cokot=ambil (bahasa . menyisakan. nysakeun. berasal dari kata dasar
kasar). ssa=sisa.
- . menyisir. nyisir. berasal dari kata dasar sisir=sisir.
. menjadi ereksi. nyelegeng. . menyurati. nyeratan (bahasa halus)
.. berasal dari kata dasar celegeng=rksi. .. berasal dari kata dasar serat=surat
. menuangkan. nyicikeun. berasal dari kata dasar . menyurati. nyuratan (bahasa kasar)
cici=tuang. .. berasal dari kata dasar surat=surat
. menyembuhkan. nyageurkeun. berasal dari kata . menyusahkan. nyesahkeun (bahasa halus dan
dasar cageur=sembuh. bahasa sedang).
. meraba. nyabak (bahasa kasar). .. berasal dari kata dasar sesah=susah.
.. berasal dari kata dasar cabak=raba. . menyusahkan. nyusahkeun (bahasa kasar).
. meraba, memegang. nyepeng (bahasa sedang dan .. berasal dari kata dasar susah=susah.
bahasa halus). . menyusui. nyusuan. dari kata dasar susu=susu.
.. berasal dari kata dasar cepeng=pegang. -
bahasa sunda yang kata dasarnya berawalan . dibakar. diduruk, dibeuleum. jamak2 didaruruk,
berawalan huruf t-, dibareuleum.
, menjadi kata kerja aktif, huruf t- tersebut berubah . kebakaran. kahuruan.
menjadi n-. . membakar. ngaduruk, ngadurukan, meuleum.
. berdiri. nantung. berasal dari kata dasar jamak2 ngadaruruk, ngbareuleum.
tangtung=berdiri . terbakar. kaduruk. kabeuleum. jamak2 kadaruruk.
. bertanya. nanya (bahasa kasar). kabareuleum.
.. berasal dari kata dasar tanya=tanya. . yang akan dibakar. durukkeun, beuleumeum.
. bertanya. naros (bahasa sedang). bakal bakal, bad (bahasa halus). jamak2 barakal,
.. berasal dari kata dasar taros=tanya. barad.
. menambah. nambih (bahasa halus dan sedang). -
.. berasal dari kata dasar tambih=tambah. bakal jadi pi- + -eun. lihat konfiks pi- + -eun
. menambah. nambah (bahasa kasar). . bakal jadi. pijadieun.
.. berasal dari kata dasar tambah=tambah. . bakal jadi anak. pianakeun, pibudakeun.
. menerima. nampi (bahasa halus dan bahasa . bakal jadi bagus. pialuseun, pisaeun.
sedang). . bakal jadi besar. pigedeun, piageungeun (bahasa
.. berasal dari kata dasar tampi=terima. halus).
. menerima. nampa (bahasa kasar). . bakal jadi bosan. piboseneun.
.. berasal dari kata dasar tampa=terima. . bakal jadi istri. pibojoeun.
. mengendap. namper. berasal dari kata dasar . bakal jadi rumah. piimaheun.
tamper=endap. . bakal jadi suami. pisalakieun, picarogeun
- (bahasa halus).
bahkan malah, malih (bahasa halus). = malah. . bakal jadi takut. pikasieuneun.
bahu taktak, taraju (bahasa halus), pundak. . bakal jadi tua. pikoloteun.
bahwa yn. -
- bakau [mangrove] babakoan.
baik1 alus, had, jamak2 aralus, sara. = bagus baki baki.
. kebaikan. kaalusan, kahadan. baki bulat dari logam (dari bahasa tamil, talam).
. perbaiki. ngalusan, ngahadan. talem.
baik1 (bahasa halus) sa. jamak2 sara. . Nama Dsa di Kecamatan Cipongkor Kabupatn
baik2 (kelakuan) bageur, sa manah (bahasa Bandung Barat. Citalem.
halus). bakti (bahasa halus dan sedang) baktos.
. jamak2 balageur. bakti (bahasa kasar) bakti.
- . jamak1 babakti.
baja waja. jamak2 waraja. . jamak2 barakti.
bajak bajag, waluku. bakul boboko.
baju (bahasa kasar dan bahasa sedang) baju. bakul besar. said.
jamak2 baraju. -
. dibaju. dibaju. jamak2 dibaraju. balai bal.
. dipakaikan bajunya, diberi baju. bajuan. jamak2 . balai-balai, bal-bal.
barajuan. . balai dsa. bal dsa.
baju (bahasa halus) raksukan, anggoan, kaway. . balai kota. bal kota.
baju (bahasa anak-anak) acuk. jamak2 aracuk. balairung balrong, pendopo.
. dibaju. diacuk. balas bales, wales. 1. membalas. ngabales.
- ~ Saya tidak akan bisa membalas ke kebaikan
baka abadi, langgeng, baka. = kekal. Bapak.
bakar {burn} duruk, beuleum. jamak2 daruruk, ~ ~ Abdi moal bisa ngabales kana kasan Bapa.
bareuleum. balik1 malik, mayun (bahasa halus).
. membalik. malik. .. Nama-nama Dsa di Kecamatan Cibiru Kota
. sebaliknya. sabalikna, sawangsulna (bahasa Bandung.
halus). ... Cipadung, Cipadung kidul, cipadung kulon.
. terbali. tibalik -
balik2 (bahasa halus) mulih. banci banci.
balik2 (bahasa kasar) balik. bandel bedegong. jamak2 baredegong.
. kata antar untuk balik. jung. jung balik. bandeng [Chanoschanos] bandeng. anak bandeng
balik2 (bahasa kasar sekali) mantog. jamak2 nanar.
marantog bandotan [Ageratum conyzoides L] babandotan.
balik2 (bahasa penengah) mulang. jamak2 bangau bango, belekok.
marulang. bangbung (sejenis kumbang) Bangbung. anak
balik2 (bahasa sedang) wangsul. jamak2 warangsul. bangbung kuuk.
- bangga agul, reueus. jamak2 aragul, rareueus.
baling-baling kolcr. -
balut bengker, beber. bangkai bangk, bugang. jamak2 barangk.
bambu awi, haur. jamak2 arawi. = buluh= aur. bangkang bedang, bedogong.
. bambu apus [Gigantoehloa apus]. awi apus. bangkit cengkat.
. bambu betung [Dendocalamus asper]. awi bitung. bangku kecil jojodog.
= betung. bangl [Zingiber cassumunar, syn. Z. purpureum
. bambu besar. awi gombong, awi andong (bahasa Roxb.] panglai.
Bogor). bangsa bangsa.
.. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Bogor. bangsawan mnak.
- -
. bambu hitam. awi wulung. bangun (dari tidur) hudang, gugah (bahasa halus).
. bambu kuning, bambu gading [Bambusa vulgaris]. jamak2 harudang, garugah.
haur kuning. . dibangunkan. dihudangkeun, digugahkeun.
. bambu muda. iwung. . membangunkan. ngahudangkeun, ngagugahkeun.
. bambu putih. awi temen. . menolong membangunkan. manghudangkeun,
. bambu tali. awi tali. manggugahkeun.
. bambu tutul, bambu pelang [Gigantoehloa wraji]. . terbangunkan. kahudangkeun, kagugahkeun.
awi tutul. . tolong bangunkan. panghudangkeun,
- panggugahkeun (bahasa halus).
. bunga bambu. eumbreuk, eumreuk. -
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Bogor. bangun (pertengahan dari tidur) lilir. jamak2 lalilir.
Ciawi. bangun (dari duduk) cengkat. jamak2 carengkat.
. Nama Dsa dan Kecamatan di Tasikmalaya. Ciawi. bangun (bangunan) wangun, kuriak.
. Nama Dsa di Kecamatan Palimanan Kabupaen . membangun. ngawangun.
Cirebon. Ciawi. ~ Membangun sekolah di korupsi. Ngawangun
. Nama Dsa di Kecamatan Wanayasa Kabupaen sakola dikorupsi.
Purwakarta. Ciawi. bangunan wangunan.
- bangunan darurat untuk berdagang. jongko.
. Nama Dsa di Kecamatan Karangnunggal bangunan belum selesai. rangkay.
Kabupaen Tasikmalaya. Ciawi. -
. Nama Dsa di Kecamatan Banjarharjo, Brebes, banjir banjir, caah. jamak2 balanjir, caraah.
Jawa Tengah. Ciawi. . kebanjiran. kacaahan.
. Nama Kecamatan di Kuningan. Ciawi Gebang. bantal angel, anggel, bantal (bahasa halus). jamak2
. bambu/papan penutup mayat dalam kuburan. arangel.
padung. bantal guling. guguling, pepedek (bahasa halus).
bantng [Bos sondaicus] bantng. 1. anak bantng. -
bangkanang. bapak bapa, rama (bahasa halus), apa, abah.
. Nama Dsa di Kecamatan Ciampa Kabupatn . berbapak. bapaan.
Bogor. Cibantng. . jamak2 bapak. parabapa.
. Nama Kecamatan di Sukaresmi Kabupatn . giliran bapak. bapaeun.
Cianjur. Cibantng. bapak kamu tuang rama.
banting banting, babt, beubeut. bapak saya pun bapak.
. membanting. ngabanting, meubeut. -
. membantingkan. ngbantingkeun, ngababtkeun, bara ruhak, bugel.
ngabeubeutkeun. . ada baranya, diberi bara. ruhakan.
- . Cibugel, Kecamatan di Kabupatn Sumedang.
bantu bantu, bantos (bahasa halus). jamak2 barang barang.
barantuan, barantos. barangkali meureun, sugan.
. bantuan. bantuan . jamak1 susuganan.
. bersaing untuk banyak. paloba-loba. barangkali (bahasa halus) manawi, panginten.
. membantu. mantuan, ngabantos, ngabantu. . jamak1 mamanawian.
. minta dibantu. bantuan. -
banyak ra, loba, seueur (bahasa halus). jamak2 barat kulon. jamak2 karulon.
rara, laloba, sareueur. . berada di barat. kuloneun.
~ Yang tidak banyak didatangi. Nu teu ra . Jawa Barat. Jawa Kulon.
didatangan. . kebarat-baratan. kakulonan.
. banyak lawan kata sedikit (bahasa halus) seueur . lawan kata. wtan = timur.
sabalikna sakedik. . menghadap barat, menuju barat. ngulon.
. banyak lawan kata sedikit (bahasa kasar) loba . orang yang ada di barat. urang kulon.
sabalikna saeutik. -
. banyakan. reaan, lobaan, seueuran. baring kedeng, glh, golr. jamak2 galorr
. banyak-banyak rarea, laloba, sareueur. . berbaring. ngedeng, ngaglh, ngagolr.
. ditambah banyaknya. diraan, dilobaan, . tidur-tiduran. kekedengan, gglhan.
diseueuran. baris baris, aleut. jamak2 bararis, araleut.
. membanyak. ngalobaan, ngareaan, nyeueuran. . berbaris ngaleut.
. membanyaki. ngalobaan, ngareaan, nyeueuran. baru1 anyar, weuteuh, nggal (bahasa halus).
. membanyakkan. ngalobakeun, ngareakeun, . jamak2 alanyar, wareuteuh, arnggal.
nyeueurkeun. barusan bieu, kakara, kark, nemb (bahasa halus),
. memperbanyak++ ciknh.
. kebanyakan. kalobaan, karaan, kaseueuran. berhubung patali.
. perbanyakan++ -
. sebanyak. saloba, saseueur. basah baseuh, cipruk, jibreg. jamak2 baraseuh,
. ++ saloba-loba, sarea-rea, saseueur-seur. caripreuk, jalibrek.
. sebanyak-banyaknya. saloba-lobana, sara-rana, . basahi. baseuhan.
saseueur-seueurna. . membasahi. ngabaseuhan.
. terbanyak. panglobana, pangreana, pangseeurna. basah kuyup. rancucut, cipruk, jibreg.
- basi bari. jamak2 barari.
banyak (bahasa kuno) jenuk. batal batal, bedo, bolay. jamak2 baratal.
. Nama Dsa di Kecamatan Cipongkor Kabupatn batang pohon pisang. gebog.
Bandung Barat. Cijenuk. batas wates. jamak2 warates.
banyak bicara (anak-anak) celmbng. -
banyak makan. rewog batu {stone} batu.
banyak omong. rwl. jamak2 rarwl. . berbatu. aya batuna.
. beri batu. batuan. . silahkan bawa. candakan.
. membatu. ngabatu, jadi batu. . terbawa. kacandak.
. Nama Kecamatan di Kabupaten Garut. Kecamatan . tolong bawakan. pangcandakkeun.
Cibatu. . yang akan dibawa. candakeun.
. Nama Dsa di Kecamatan Cibatu Selatan -
Kabupatn Garut. bawa (bahasa kasar) bawa, cokot, ma'an.
.. Desa Cibatu. . bawa kemana-mana. babawa.
. Nama Dsa di Kecamatan Cikarang Selatan . bawakan. bawakeun. barawakeun
Kabupatn Bekasi. . bawanya. bawana. barawana.
.. Desa Cibatu. . dibawa. dibawa. jamak2 dibarawa.
. Nama Kecamatan di Kabupaten Purwakarta. . dibawa kemana-mana. dibabawa.
.. Kecamatan Cibatu. . dibawakan. dibawakeun. jamak2 dibarawakeun
- . jamak2 bawa. barawa.
batu kapur apu. -
batu karang. karang. lihat tahi lalat, andeng- . membawa mawa. jamak2 marawa, mawaan,
andeng. ma'an (jarang dipakai)
batuk {cough} (bahasa halus) gohgoy. jamak2 . membawa-bawa. mamawa.
garohgoy. . membawakan. mawakeun.
batuk {cough} (bahasa kasar dan bahasa sedang) . membawanya. mawana.
batuk. jamak2 baratuk. . menolong membawakan. mangmawakeun.
batuk terus. khkh, nghkh. jamak2 mangmarawakeun.
bau1 bau. jamak2 barau. . pembawa. pamawa, anu mawa, nu mawa.
bau2 angseu, ambeu. . rupa-rupa yang dibawa. babawaan, barangbawa. .
bau air kencing. hangseur, pesing. . rupa-rupa yang akan dibawa. babawaeun. kata
- benda. .
bau amis. hanyir. -
bau bangkai busuk. biuk. . silahkan bawa. bawaan, ba'an (jarang dipakai),
. Nama desa di kecamatan Ciranjang Kabupaten Pk barawa.
Cianjur. . terbawa. kabawa.
.. Desa Cibiuk. . terbawa-bawa kababawa.
. Nama Kecamatan di Kabupaten Garut. Kecamatan . terbawa kemana-mana. kabawa-bawa.
Cibiuk. . tolong bawakan. pangmawakeun.
bau darah. hangru. . yang akan dibawa. bawaeun. .
bau pakan kotor. hapeuk . yang membawanya. pamawana.
bau terbakar. hangit. -
- bawa (bahasa kasar sekali) gubug, banjut.
bawa (bahasa halus) (kata kerja) candak, jayak bawa (bahasa sedang) bantun.
(jarang dipakai). bawa senjata. sorn.
. bahasa inggris, bring. bawah handap. jamak2 harandap.
. dibawakan dicandakkeun. . ada di bawah. sahandapeun.
. jamak2 candak. carandak. . bawah lawan kata atas. handap sabalikna luhur.
. membawa. nyandak. jamak2 nyarandak . di bawah. di handap. jamak2 di harandap.
. membawakan. nyandakkeun. . paling bawah. panghandapna.
- -
. menolong membawakan mangnyandakkeun. bawal [stromatcoides cinereus] bawal
. pembawa, bawanya. candakna bawang bawang. jamak2 barawang.
. rupa-rupa yang dibawa. cacandakan. kata benda. . bunga bawang. ulated.
jamak2. . satuan bawang (satu buah). sasihung.
bawang benggala [Allium fistulosum] bawang -
banggala. beberapa sababaraha. lihat berapa, seberapa.
~ bawang besar berasal dari Cina atau India. . beberapa kali. sababaraha kali.
~ ~ bawang gede asal ti Cina atawa India. . beberapa tahun ke belakang. sababaraha taun ka
bawang mrah bawang beureum. tukang.
bawang putih bawang bodas. bedah belk. membedah. ngabelk.
bawang daun bawang daun. bedak bedak, wedak, pupur (bahasa halus dan
bayang impleng. bahasa sedang). jamak2 waredak.
. membayangkan. ngimpleng. . membedaki. ngawedakan.
bayang-bayang kalangkang. -
bayangan kalangkang, sawangan. beduk bedug.
- . Nama Dsa di Kecamatan Ciawi Kabupatn Bogor.
bayar {pay} bayar. jamak2 balayar. Cibedug
. akan bayar. pimayareun. . Nama Dsa di Kecamatan Rongga Kabupatn
. bayar hutang kemana-mana jamak2. babayar. Bandung Barat. Cibedug
. bayar terus. mayaran. jamak2 malayaran. . nama Sungai di Kota Bandung. Cibedug.
. bayaran. bayaran beduk kecil. dogdog.
. bayarkan. bayarkeun. begini kieu.
. bayarnya. bayarna. -
- begitu kitu, baruk. jamak2 karitu.
. dibayar. dibayar. . jangan begitu. ulah kitu.
~ apa yang dibeli harus dibayar. naon nu dibeuli . Nama Dsa di Kecamatan Pact Kabupatn
kudu dibayar. Bandung. Cikitu
. dibayarkan. dibayarkeun. bejat bejad.
. iuran, gaji. bayaran. bekal bekel. (aktif) mekel.
. jamak2 bayar. balayar. . membekali. mr bekel, mekelan.
. kebayar. kabayar. . membekalkan. mekelkeun.
. membayar. mayar, ngabayar. jamak2 malayar, . berbekal. mekel
ngabalayar. -
. membayari. mayaran. bekam bekem.
- bekas urut, tilas (bahasa halus dan bahasa sedang).
. membayarkan mayarkeun. lihat pijat.
. menolong membayarkan. mangmayarkeun. . jamak2 arurut, tarilas.
. pembayar. tukang mayar. bekas luka pada kepala. pitak.
. pembayaran++ bekas tangkai kelapa yang kering. langari
. silahkan bayar. Pk bayar. . Nama Dsa di Kecamatan Gununghalu Kabupatn
. untuk dibayar. bayareun. Bandung Barat. Cilangari.
. terbayar kabayar. beku gibleg, kimpel.
. tolong bayarkan. pangmayarkeun. . membeku ngagibleg.
. yang akan dibayar. bayareun. -
. ++pamayar. belacan tarasi.
- belacan campuran. dlan
bayar hutang. taur. belaga lgg
. membayar hutang. naur. -
bayam [amarantus] bayem. belah beulah. jamak2 bareulah.
bayi orok. . belahan. beulahan. jamak2 beubeulahan.
. mempunyai bayi. orokan. . belahannya. beulahanna. jamak2 beubeulahanna.
. bayi mainan. orok-orokan. . dibelah. dibeulah. jamak2 dibareulah.
. membelah. ngabeulah. jamak2 ngabareulah ngagaraleuhkeun.
. sebelah. sabeulah. -
. terbelah. kabeulah. . menolong membelikan. manggaleuhkeun.
- . pembeli. anu ngagaleuh, nu ngagaleuh.
belai usap. jamak2 arusap. . rupa-rupa yang dibeli. gagaleuhan, babaln.
. belaian. usapan. jamak2.
. dibelai. diusapan. jamak2 diarusapan. . silahkan beli. galeuhan, Pk garaleuh.
. membelai ngusapan. jamak2 ngarusapan. . terbeli kagaleuh.
belajar diajar, diwarah, diwurukan. jamak2 dialajar. . tolong belikan. panggaleuhkeun.
lihat ajar. . yang akan dibeli. galeuheun.
belajar (tentang Al Qur'an) aji, aos (bahasa halus). -
- beli (bahasa kasar) beuli.
belakang (bahasa kasar) tukang. jamak2 tarukang. . belinya. beulina.
. membelakangi. nukangan. jamak2 narukangan . dibeli. dibeuli. jamak2 dibelian.
. dibelakang. ditukang. jamak2 ditarukang ~ Mobilnya sudah dibeli. Mobilna geus dibeuli.
belakang (bahasa halus dan bahasa sedang) ~ Barang dagangannya dibeli olh warga.
pengker, pungkur. ~ ~ Barang daganganna dibeulian ku warga.
. jamak2 palengker. . dibelikan. dibeulikeun.
. membelakangi. mengkeran. . jamak2 beli. bareuli.
. dibelakang. dipengker, dipungkur. -
- . lawan kata. jual.
belalai tulal. . membeli meuli.
belalak polotot. . membeli jamak2. mareuli.
. membelalak. molotot. jamak2 marolotot. ~ orang-orang yang kaya beli mobil.
belalang simeut. jamak2 sarimeut. ~ ~ Jelema nu baleunghar mareuli mobil.
belalang sembah. congcorang. . membelikan meulikeun.
- . menolong membelikan. mangmeulikeun.
Belanda {Netherland} Walanda. . menyenangkan. meuli-meuli.
belang corlng, welang. -
. ular belang. oray welang. . pembeli anu meuli, nu meuli.
belas welas. . pembelian pameulian.
. duabelas duawelas. . pura-pura beli. meumeulian.
belati balati . rupa-rupa yang dibeli. beubeulian, barangbeuli,
belatung bilatung, anak kucing. babaln.
belepotan lamokot. -
belerang walirang. . rupa-rupa yang akan dibeuli. beubeulieun. kata
- benda jamak 1c.
beli {buy} (bahasa halus) galeuh. jamak2 garaleuh. . silahkan beli. beulian, Pk mareuli.
. bagian tengah pohon yang paling keras. galeuh . terbeli kabeuli.
(homonim) ~ Tidak terbeli. teu kabeuli.
. belinya. galeuhna. jamak2 garaleuhna. . tolong belikan. pangmeulikeun.
. dibeli. digaleuh. jamak2 digaraleuh. . yang akan dibeli. beulieun. kata benda.
. dibelikan. digaleuhkeun. jamak2 digaraleuhkeun. -
- beli (bahasa sedang) psr. kata kerja
. jamak2 beli. garaleuh. . belinya. msrna.
. membeli ngagaleuh. jamak2 ngagaraleuh . dibeli. dipsr.
. membelinya. ngagaleuhna. jamak2 ngagaraleuhna . dibelikan dipsrkeun.
. membelikan ngagaleuhkeun. jamak2 . jamak2 beli. palsr.
. membeli msr. jamak2 malsr. benang {sewing thread} bola, benang, kanth.
. membelikan msrkeun. . benang kapas. benang kapas.
- . benang mas. benang emas.
. menolong membelikan. mangmsrkeun. . benang sutra. benang sutra.
. pembeli. anu msr, nu msr. . bola dalam bahasa indonesia = benda bulat.
. pembelian pamsran. . istilah bola dalam basa sunda karena kebiasaan
. silahkan beli. psran, pk malsr. dahulu,
. terbeli kapsr. , benang di gulung bulat seperti bola.
. tolong belikan. pangmsrkeun. -
. yang akan dibeli. psreun. benar (bahasa halus) leres. jamak2 laleres. =betul.
- benar (bahasa kasar) bener. jamak2 balener.
beli sesuatu kemahalan dan atau jelek. kabalejo. . benarkan. benerkeun.
beliau anjeun. . hal-hal yang jadi benar. bebeneran.
belibis waliwis. . kebenaran. kabeneran.
belikat walikat. . membenarkan. menerkeun.
belimbing wuluh [avewrrhoa bilimbi l.] balimbing, . sebenarnya. sabenerna.
calincing. . usaha untuk jadi benar. bebener.
belinjo [Gnetum gnemon] tangkil. =melinjo. benar balg, eucreug. jamak2. baraleg, aleucreug.
- . Kerja harus benar. Digaw kudu balg.
belit beulit, lilit. -
. membelit. meulit, ngalilit. benci cua, ijid, ngwa, ceuceub (bahasa halus). =
. membelitkan. meulitkeun, ngalilitkeun. tidak suka. jamak2 arijid.
. terbelit. kabeulit. . mengakibatkan jadi benci. pikacuaeun.
- . mengakibatkan jadi benci. pikaijideun.
belum (bahasa kasar) acan, tacan, encan, can benda banda.
(singkatannya). . harta benda. harta banda.
.. Saya belum tahu. Kuring can nyaho. bendra bandra.
. jamak2 aracan. bendok bendo, udeng (bahasa halus).
.. Anak-anak juga belum tahu. Barudak ge aracan bendungan waduk (berasal dari bahasa Jawa).
nyaho. . bendungan yang ada di Jawa Barat (tempat
sebelumnya. saacanna. wisata). Waduk nu aya di Jawa kulon (tempat
- wisata).
belum (bahasa halus dan sedang) teu acan. jamak2 .. 1. Waduk Cirata di kabupatn Bandung Kulon.
teu aracan. .. 2. Waduk Darma di kabupatn Kuningan.
. Saya belum tahu. Abdi teu acan terang. .. 3. Waduk Jatiluhur di kabupatn Purwakarta.
. sebelumnya. sateuacanna. .. 4. Waduk Saguling di kabupatn Bandung.
.. Terimakasih sebelumnya. Nuhun sateuacanna. -
- benggala banggala.
belum menikah. lngoh. . bawang benggala [Allium fistulosum] bawang
belum tentu biheung. banggala.
beluntas baruntas, baluntas. Bahasa latin, pluchea . kambing benggala. emb banggala.
indica (l.) less. . Nama Dsa di Kecamatan Campaka Mulya
belut [monopterus albus] belut. Kabupaten Cianjur. Dsa Cibanggala.
belut besar. lubang. bengkak bareuh, pelendung. jamak2 barareuh.
- . membengkak. melendung.
benak otak, uteuk. = otak. bengkak bibir mata karena lama menangis. cindul.
benalu mangandeuh. bengkak muka. bengep.
benam keueum. 1. membenam. ngeueum. bengkuang [pandanus antrocarpus] bangkuang.
jamak2 barangkuang. ber2-. -an. akhiran membentuk kata benda yang
bengong olohok. jamak2 arolohok. berarti punya atau mengandung benda tersebut.
. bunga durian. olohok. . berair. caian. jamak2 caraian.
- . berbuah. buahan. Jamak2 baruahan.
benih bibit, binih. . berdarah. getihan. jamak2 garetihan.
bening (berasal dari bahasa Indonesia) bening. . berekor. buntutan. jamak2 baruntutan
. Nama Dsa di Kecamatan Pamijahan Kabupatn . bersayap. jangjangan. jamak2 jarangjangan.
Bogor. Cibening. -
. Nama Dsa di Kecamatan Setu Kabupatn Bogor. ber3-. Awalan membentuk kata kerja menjadi kata
Cibening. kerja aktif,
- , yang artinya dalam keadaan tersebut.
bening hrang, wening. jamak2 harrang. . bercampur. pagalo.
. Membeningkan (kata kerja) ngaherangkeun. . berganti. paganti, pagentos (bahasa halus).
. Nama Dsa di Kecamatan Banjasari Kabupatn . berpisah. papisah.
Ciamis. Cihrang. -
. Nama Dsa di Kecamatan Ciwidey Kabupatn berabe barabe.
Bandung.Sukawening berada di. -eun.
. Nama Dsa di kecamatan Darmaga Kabupatn .. berada di kanan. katuhueun.
Bogor. Cihrang. .. berada di kiri. kncaeun.
. Nama Dsa di Kecamatan Karangtengah .. berada di Barat. kuloneun.
Kabupatn Cianjur. Cihrang. .. berada di timur. wtaneun.
. Nama Dsa di Kecamatan Nagreg Kabupatn .. berada di Utara. Kalreun.
Bandung. Cihrang. .. berada di Selatan. kiduleun.
. Nama Dsa di Kecamatan Pacet Kabupatn -
Cianjur. Cihrang berair caian. jamak2 caraian.
- berak ising, ngising, modol, miceun, kabeuratan
bentak bentak, sentak, porongos, haok (bahasa halus)
. membentak. nyentak, morongos. berakibat matak.
bentuk wangun. berambut buluan, buukan. jamak2 baruluan,
- baruukan.
bentur dagor. jamak2 dalagor beranda tepas.
. dibentur. didagor. aktif didagoran. jamak2 berang-berang sro.
didalagoran. -
. dibenturkan. didagorkeun. jamak2 didalagorkeun. berani wani, wantun (bahasa halus dan sedang),
. kebentur. tidagor. jamak2 tidadalagor (kebentur wantr, ludeung, teuneung, sonagar.
beberapakali) . jamak2 berani. warani, laludeung, warantun,
. membentur. ngadagor. aktif ngadagoran. tareuneung.
. membentur-benturkan. ngadagor-dagorkeun, . keberanian. kawani, kawantun.
ngadalagorkeun. . memberanikan diri. ngawani-wani manh.
. membenturkan. ngadagorkeun. . pemberani. wanian, wantunan.
. terbentur. kadagor. -
benua banua berani mengemukakan kesalahan didepan
- orangnya yang membuat kesalahan. poksang.
ber1 -an1. Akhiran yang menunjukkan kata berangkat (bahasa kasar) indit. jamak2 arindit.
bilangan yang artinya kumpulan. berangkat (bahasa sedang) mios. jamak2 marios.
.. berdua. duaan, dua urang. berangkat (bahasa lemes) angkat. jamak2 arangkat
.. bertiga. tiluan, tilu urang. berapa ? sabaraha ? lihat seberapa, beberapa.
- ~ Kamu kelas berapa ? Manh kelas sabaraha ?
- berhenti (tentang hujan). raat, liren (bahasa halus
beras bas. dan sedang).
. beras kencur. bas cikur. berhenti sebentar randeg,
beras-beras (pohon) [Antidesma bunius] huni. ngarandeg.ngeureunkeun.
. Nama Dsa di Kecamatan Cimaung Kabupatn berhenti hujan raat.
Bandung. Pasir Huni. lihat gunung. -
beras campur mrah dengan putih. bas borontok beri (bahasa halus) paparin, llr.
beras kecil-kecil (sisa pengggilingan) beunyeur. . memberi. maparin.
berat beurat, abot (bahasa halus). jamak2 beri (bahasa kasar) br. jamak2 barr.
bareurat, arabot. . memberi mr.
. lawan kata hampang. ~ Memberi uang untuk ongkos.
berat (kecil tapi padat) ampeg. jamak2 arampeg. ~ ~ Mr duit keur ongkos.
. lawan kata ngolang. . pemberian. pamr.
- . suka memberi brhan.
berbicara ngomong, nyarita, nyarios. . orang untuk diberi. breun.
. bicara. omong, carita, carios. . silahkan beri. bran.
berbinar cureuleuk. beri (bahasa sedang) pasihan. jamak2 parasihan.
berbuah buahan. jamak2 baruahan . memberi. masihan.
bercermin ngeunteung. . memberikan. masihkeun.
. cermin eunteung. ~ Kita bisa memberikan do'a.
- ~ ~ Urang tiasa masihkeun du'a.
berdarah getihan. -
berdasarkan dumasar. beri contoh buruk. piruca.
berdiri tangtung, adeg, ngadeg (bahasa halus). aktif . memberi contoh buruk. mirucaan.
nangtung, ngadeg. beri ke pemilik atau yang berhak atau karena di
. kata antar untuk nangtung. jung nangtung. minta (bahasa kasar) bikeun.
. diberdirikan. ditangtungkeun, diadegkeun. beri ke pemilik atau yang berhak atau karena di
. mendirikan. nantungkeun, ngadegkeun. minta (bahasa halus) wangsulkeun, paparinkeun.
. Nama Dsa Di Kacamatan Cigombong Kabupatn . jamak2 barikeun.
Bogor. Desa Ciadeg . memberi. mikeun.
berdiri (Bahasa anak-anak) tatih. . lawan kata. tampa, tarima.
berdiri (kaki terbuka lebar) jegang, ngajegang. -
berdiri terus. janteng, ngajanteng. beri kepada kekasih. pahugi.
. memberi kepada kekasih. mahugi.
-
beri tambahan karena rugi. tombok.
berkor buntutan.
. memberi tambahan karena rugi. nombok.
berenang ngojay. jamak2 ngarojay.
beri tahu (bahasa kasar) bebeja. pupulih.
. renang. ojay.
beri tahu (bahasa sedang dan bahasa halus)
bergantian piligenti, piligentos (bahasa halus).
unjukan, wawartos.
bergidig puringkak, puriding.
beri-beri biri-biri.
. aktif muringkak, muriding.
-
bergoyang ngagol, ngagitek. jamak2 ngagareol.
berikan sanggakeun.
berhadapan pahareup-hareup.
beringin [Ficus benyamina] caringin.
-
. beringin daun lebat sampai bawah. caringin
berhenti eureun, lirn (bahasa halus). jamak2
kurung.
areureun.
. beringin mati karena sudah tua. caringin rumbak.
. menghentikan ngereunkeun, ngalirnkeun.
lihat pohon besar yang mati karena sudah tua.
. kata antar. reg. reg eureun.
. beringin tumbang. caringin sungsang.
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Bogor. beruang1 biruang.
Caringin. beruang2 boga duit,
. nama Kecamatan di Garut, sukabumi. caringin beruang madu. ontohod.
- berudu buruy.
berisi (tentang biji tanaman) beuneur. . Nama Dsa di Kecamatan Padalarang Kabupatn
berisik gandng, baribin (bahasa halus). jamak2 Bandung Barat. Ciburuy.
garandeng, rareang. . Nama Dsa di Kecamatan Cigombong Kabupatn
. gandeng dalam bahasa indonesia =berdekatan, Bogor.
berdampingan. berunding badami, barempug. jamak2 baradami.
berita beja, warta, wartos (bahasa halus), warti berupa mangrupa.
(bahasa halus). berwujud bungkeuleukan.
berjalan bersama ngaleut. -
berjanggut janggotan. jamak2 jaranggotan. besar (bahasa halus dan bahasa sedang) ageung.
- jamak arageung
berkaitan patali. . bakal jadi besar.piageungeun.
berkarat taihiangan. jamak2 tarahiangan. . besar-besar.arageung, ageung-ageung.
berkelahi gelut. jamak2 garelut. . besarkan.ageungkeun.
berkembang beukah, mekar. jamak2 bareukah. . dibesar-besarkan.diageung-ageungkeun.
. Nama Dsa di Kecamatan Cileunyi Kabupatn . dibesarkan.diageungkeun.
Bandung. Cimekar. -
- . kebesaran.kaageungan.
berkenaan ngeunaan. . membesar. ngaageungan.
berkilau mencrang. jamak2 malencrang. . menolong membesarkan. mangageungkeun.
berkumis kumisan. jamak2 karumisan. . paling besar, terbesar. pangageungna.
berkumpul sekeluarga. riung mungpulung. . sebesar. saageung.
berlangsung lumangsung. . sebesar-besarnya. saageung-ageungna.
berlutut deku. . tolong besarkan. pangageungkeun.
berpakaian bagus. ginding. besar ged, agung. jamak2 garede.
- ~ Besar mana rumah kamu dengan rumah saya.
bersalaman sasalaman. ~ ~ Ged mana imah manh jeung imah kuring.
bersama bareng, reujeung, sareng (bahasa halus). . babasan : ged hulu=besar kepala. artinya :
bersamaan babarengan, barung. Sombong, angkuh.
bersama-sama rampak. . bakal jadi besar. pigedeun.
bersayap jajangan. jamak2 jarangjangan. . besar-besar. gared, ged-ged.
bersetubuh jima, sapatemon, saresmi. . besarkan. gedkeun.
bersih bersih, beresih. jamak2. bararesih. . dibesar-besarkan. diged-gedkeun.
. membersihkan, mengkhitan. ngaberesihan. . dibesarkan. digedkeun.
bersin beresin. -
bersua papanggih, papendak, patepang, patepung, . kebesaran. Kagedan.
amprok. . membesar. ngagedan.
. temu. panggih, pendak, tepang, tepung. . menolong membesarkan. manggedkeun.
- . paling besar, terbesar. panggedena.
bertelur ngendog. jamak2 ngarendog. . pembesar. pangagung, gegedn.
bertemu papanggih, papendak, patepang, . sebesar. saged.
patepung, amprok. . sebesar-besarnya. saged-gedna.
. temu. panggih, pendak, tepang, tepung. . tolong besarkan. panggedkeun.
bertugas mancen. berasal dari kata dasar pancen = -
tugas. besar (dan bagus, untuk bangunan) agrng.
besar (dan jelk) badag. jamak2 baradag. . membdakan. ngabntenkeun.
besar (matanya) bolotot. . membdabedakan. ngabnten-bntenkeun.
. bunga cabai. bolotot. bda (bahasa kasar) bda, kack. jamak2 barda.
besar pndk. buntet ~ Sapi dengan kerbau bda. Sapi jeung munding
besar tenaga. rosa. bda.
best best. 1. membeset. ngabest . berbeda-beda. teu sarua.
besi {iron} beusi, wesi (dari bahasa jawa). . dibdakan. dibdakan.
- . lawan kata. sarua.
betah betah. = kerasan. . jamak2. bareda.
beterbangan rabeng. . membdakan. ngabdakeun. jamak2
betina (untuk binatang) bikang. jamak2 barikang. ngabardakeun.
lawan kata jalu, jago . menbda-bdakan. ngabda-bdakeun, pilih
betis bitis, wentis (bahasa halus). kasih.
beton beton. lihat biji nangka. bda (karena waktu) gsh.
- ~ Potrt masa anak-anak bda dengan sudah tua.
betul bener, balg, eucreug, leres (bahasa halus). ~ ~ Potrt keur budak gsh jeung geus kolot.
jamak2. balener, baraleg, aleucreug, laleres. . lawan kata. angger.
=bener -
~ Kerja harus benar. bl bl, lonceng.
~ ~ Digaw kudu balg. bla bela. 1. membela. ngabela.
. kebetulan. kabeneran. blok pngkol, tikung.
. membetulkan. ngabenerkeun. . blokan. pngkolan, tikungan.
. sebetulnya. sabenerna. . blokkan. pngkolkeun.
- . memblok. mngkol, nikung.
betung (bambu besar)[Dendrocalamus asper] . memblokkan. mngkolkeun.
bitung. . tolong blokkan. pangmngkolkeun.
. Nama Dsa di Kecamatan Pamijahan Kabupatn -
Bogor. bngkok bngkok, bingkeng, bengkung.
.. Cibitung Kulon dan Cibitung Wetan. . jamak2 barngkok, baringkeng.
. Nama Dsa di Kecamatan Rongga Kabupatn .. Nama Dsa Di Kecamatan Bojongpicung
Bandung. Cibitung. Kabupaten Cianjur.
. Nama Dsa Di Kecamatan Tenjolaya Kabupaten ... Dsa Cibarngkok.
Bogor. bngkok dan kaku (tentang tangan) kengkong.
.. Cibitung Tengah. bnjol jendol.
. Nama Kecamatan di Kabupatn Bekasi dan bngsin bngsin.
Sukabumi. Cibitung. bntng (tembok) banon (berasal dari sangsakerta)
- . Nama Dsa di Kecamatan Sukaraja Kabupaten
bbas bbas. jamak2 barebas. Bogor. Dsa Cibanon.
bbk meri. bntrok ckcok, pasalia.
bbk manila ntog. -
bca bca. bo [Graculla religiosa] bo.
. aktif. ngabeca. jamak2 ngabarca. . membo. ngabo.
bck cebrk. brak ising, kabeuratan (bahasa halus), podol
bck dan berlumbur. belok, jeblog. (bahasa kasar sekali), miceun (bahasa sedang).
- . aktif ngising, modol. jamak2 marodol, mariceun
bda (bahasa halus dan sedang) bnten. jamak2 brak (bahasa anak-anak) , -, h.
barnten. brak ncr. mncrt.
. dibdakan. dibntenkeun. -
bsan besan, warang (bahasa halus). bicara (tak jelas karena sakit) rro.
bsk bsk, pipiti. bicara (tak jelas, tua, tak bergigi) tawhwoh.
bsok isuk, isukan, njing (bahasa halus). lihat pagi bicara (tak berarti) balelol.
. bsoknya. isukna. bicara (tak keruan) aco, benclang-benclung. 1.
~ Waktu bsoknya mau di operasi. berbicara tak keruan. ngaco.
~ ~ Basa isukna rek di operasi. -
. pagi-pagi. isuk-isuk. bidadari widadari.
btt kk. bidan paraji, indung beurang.
- bidang widang. Pada segala rupa bidang. Dina
biar kajeun, antep, inkeun, keun, sawios (bahasa sagala rupa widang.
halus). jamak2 arantep. bidik kcng.
. membiarkan. ngantepkeun. -
. dibiarkan. dianteupkeun. bijaksana wijaksana.
biar (bahasa halus) sawios, wios. biji siki. 1. berbiji. sikian.
- biji mangga pelok.
biasa biasa. biji nangka beton.
. membiasakan. ngabiasakeun. biji yang berisi dan besar-besar beneur. sebalikna
. membiasakan diri. ngabiasakan manh. hapa.
. kebiasaan. kabiasaan, adat. -
. dibiasakan. dibiasakeun. bikin jieun, damel (bahasa halus). = buat.
. biasanya. biasana. . bikinan. jieunan. damelan.
- . dibikin. dijieun, didamel.
biasa disuruh. purah. . membikin. nyieun, ngadamel.
. biasa disuruh mencuci pakaian. purah nyeuseuh. bila lamun, mun (singkatan dari lamun).
biawak bayawak. bilangan wilangan.
biaya biaya, ongkos, waragad. bilangan yang tak tentu banyaknya. watara,
. biayanya. biayana. watawis (bahasa halus).
~ Biayanya mmang agak mahal. Biayana mmang -
rada mahal. bimbang bingbang.
- bimbing bingbing.
bibir biwir, lambey (hahasa Halus), lamb (bahasa binahong [Anredera corditalia] binahong.
halus). binasa binasa.
. babasan : ipis biwir=tipis bibir. artinya : gampang binatang sato. jamak2 sarato.
menangis. binatang peliharaan. ingon. lihat pelihara.
bibir anyaman dari bambu sepanjang sisinya. . jamak2 (untuk sendiri) ingon-ingon.
wengku . jamak2 (untuk orang banyak) ngaringon.
bibir bengkak. jeding. -
bibit (tanaman) bibit, binih, pettan. bingbin (Pinanga javana) bingbin.
bibit kelapa kitri. . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn
- Kuningan. Cibingbin.
bicara (bahasa halus) saur . . Nama Dsa di Kecamatan Bojong Kabupatn
bicara (bahasa halus pisan) lahir. Purwakarta.
bicara (bahasa kasar) omong. bingkisan berkat.
. berbicara ngomong. -
. kata antar untuk ngomong. pok. Pok ngomong. bingung bingung, wed (bahasa halus), kder,
- liwung.
bicara (bahasa kasar pisan) bacot, bangus. . Nama sungai di Bogor, Depok, Jakarta. Ciliwung.
bicara (bahasa sedang) sanggem. bini (bahasa kasar) pamajikan.
bini (bahasa halus) istri, bojo, garwa, geureuha, rai bocor kecil miis.
atau rayi. bodoh {stupid} belet, biko, bodo (bahasa halus).
- bodoh boloho (bahasa sunda daerah
binong [Tetrameles kNudiflora] binong. kuningan/rancah).
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Bogor . bohong bohong, wadul, rahul, rahong(singkatan
Cibinong. dari rahul gede bohong).
. Nama Dsa di kecamatan Gunung Sindur . jamak2 barohong, waradul, rarahul. = bual.
Kabupatn Bogor. Cibinong. . membohong. ngabohong, ngawadul. jamak2
. Nama Kecamatan di Kabupatn Cianjur. Cibinong. ngabarohong, ngawaradul.
bintang {star} bntang. bokor (mangkuk berkaki terbuat dari kuningan).
. Nama Dsa di Kecamatan Cisng Kabupatn bokor.
Bogor. Cibntang. . Nama Dsa di Kecamatan Cibeber kabupaten
- Cianjur. Dsa Cibokor.
biola biola, piul. bola bal.
biri-biri domba. . sepak bola. man bal.
biru {blue} biru, bulao, paul. jamak2 bariru. . bola dalam bahasa sunda= benang.
. Nama Dsa dan di Kecamatan Cileunyi di -
Kabupatn Bandung. bolh kaci, kenging (bahasa halus).
.. Cibiru hilir dan Cibiru Wtan. . tidak bolh meniru. teu kaci niron.
. Nama Dsa di Kecamatan Majalaya Kabupatn . kain kaci, terbuat dari kapas halus. kaci, lawon
Bandung. Biru. kaci.
. Nama Dsa di Kecamatan Biru kota bandung. bolh (bahasa halus) kenging.
Pasir Biru. -
. Nama Kecamatan di Kota Bandung. Cibiru. bolh (bahasa kasar) beunang, meunang. lihat
. nama Dsa di Kecamatan Cibiru kota bandung. dapat.
Pasir Biru. lihat biru. . Badak di Ujungkulon hanya bolh di lihat saja.
- ~ Badak di Ujungkulon ngan beunang di lalajoan
bis beus. = bus. wungkul.
bisa1 (bahasa halus) tiasa. jamak2 tariasa. . Tidak bolh disisakan. Teu meunang disesakeun.
bisa1 (bahasa kasar) bisa. jamak2 barisa. bolong kohok, totos. jamak2 karohok, tarotos.
bisa1 (bahasa kasar sekali) begug, becus, belul. bolos mangkir.
bisa1 (bahasa sedang) iasa, yasa. -
bisa2 (ular) peurah. boncng boncng.
. bisa ular. peurah oray. . membonceng. ngaboncng.
bisa jadi. boa bondol [Munia maja] bondol.
- bonka bonka, orok-orokan atau oorokan.
bisik harwos. jamak2 hararwos. . boneka yang terbuat dari kayu. golk.
. berbisik. ngaharwos. jamak2 ngahararwos. . wayang yang terbuat dari kayu. wayang golk.
. membisiki. ngaharwosan. jamak2 . kesenian wayang khas sunda. wayang golek.
ngahararwossan. bongkar bongkar.
bising gandng. . membongkar ngabongkar.
bisu pireu, pgo. jamak2 parireu. bongkar bangunan. ruag, kakat.
bisul bisul, gambuh (bahasa halus). . membongkar bangunan atau rumah. ngaruag.
bisul kecil. cnang bonus pling.
blangkon bendo. bordil bordl.
- -
bopng garok. boros hambur, awuntah, olok.
bocor bocor. jamak2 balocor. borong bajong.
bosan bosen. jamak2 barosen. korupsi.
. mudah bosan. bosenan. . terus-terusan membuat. nyieunan, ngadamelan.
bra kutang, bha. -
brotowali (tanaman) andawali. Bahasa latin, buat gembira orang yang sedang bersedih. upah
tinospora crispa (l.) miers hook & them) . dibuat gembira orang yang sedang bersedih.
- diupahan
buah buah, mangga. . membuat gembira orang yang sedang bersedih.
. bakal jadi buah. pibuaheun. ngupahan
. berbuah. buahan. . upah dalam bahasa indonesia = gaji
. buah-buahan. bubuahan. buaya buaya, buhaya. anak buaya bocokok.
. buah tiruan. buah-buahan. . Nama Kecamatan di Karawang. Cibuaya.
- bubar buyar.
. ginjal. kabubuahan. bubung wuwung.
. jamak2 buah. baruah. -
. rupa-rupa buah. bubuahan. bubur bubur.
. berbuah banyak. leubeut. . bubur ayam. bubur hayam.
. kekasih. buah hat, buah ati. . bubur beras putih. bubur bodas.
- . bubur beras putih dicampur gula merah. bubur
buah-buahan. bubuahan. merah.
. lihat anggur, apel, delima, duku, durian, gandaria, . bubur sumsum, bubur dari tepung beras. bubur
. lihat kurma, mangga, manggis, mntng, pepaya, lemu.
pisang. . bubur putih ditengah bubur merah. bubur baro.
. lihat rambutan, nanas, nangka, salak, sawo, . membubur, membuat bubur, makan bubur.
semangka, sirsak. ngabubur.
buah enau belum dikupas caruluk. . Cibubur di Jakarta Timur.
buah enau sudah dikupas cangkalng. -
buah pinang tua jebug. budak budak. jamak2 barudak.
- . anak muda. budak ngora.
bual rahul, rahong. = bohong. . budak belian. budak beulian.
buang piceun. jamak2 pariceun. . orang tua tapi kelakuan seperti budak.
. dibuang. dipiceun. Jamak2 dipariceun. bubudakeun.
. membuang. miceun. jamak2 mariceun. -
. terbuang. kapiceun. kapariceun. bugil bulucun.
buang muka. palngos, lieus. buih budah. jamak2 barudah. =busa
. membuang muka. malngos, ngalieus. bujang jajaka.
buang ingus sringsring. bujur imbit.
membuang ingus nyingsring. jamak2 nyalingsring. buka buka, polongo, purak.
- . dibuka. dibuka, dipurak.
buas galak. . membuka. muka, murak.
. binatang buas. sato galak. . membukakan. mukakeun.
buat jieun, damel (bahasa halus). = bikin. lihat bukan lain, sans (bahasa halus).
kerja. . yang lainnya. nu lainna, nu sansna.
. buatan. jieunan, damelan. -
. dibuat. dijieun, didamel. jamak2 dijarieunmm bukit pasir, gugunungan.
didaramel. . nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn
. jamak2 jarieun, daramel. Bandung. Pasir Jambu.
. membuat. nyieun, ngadamel. . Nama Dsa di Banjaran Kabupatn Bandung. Pasir
~ Membuat seragam dikorupsi. Nyieun saragam di Mulya. lihat mulia.
. Nama Dsa di Cimaung Kabupatn Bandung. Pasir .. 4. silih mulud,
Huni. lihat beras-beras. .. 5. jumadilawal,
. Nama Dsa di Kecamatan Cibeunying Kidul kota .. 6. jumadilahir,
Bandung. Pasir Layung. -
.. layung= lembayung .. 7. rajab,
. Pasir dalam bahasa sunda =keusik .. 8. rewah,
bukti bukti, buktos (bahasa halus). .. 9. puasa,
. buktinya. buktina. buktosna. .. 10. sawal,
. dibuktikan. dibuktikeun, dibuktoskeun. .. 11. hapit,
. membuktikan. ngabuktikeun, ngabuktoskeun. .. 12. rayagung/haji.
buku buku. -
- . bulan sunda kuno (tahun saka)
bulan (waktu) bulan, sasih (bahasa halus). .. 1. Kartika.
. bulan arab. bulan arab. .. 2. Margasira.
.. 1. Muharam atau sura, .. 3. Posya.
.. 2. safar, .. 4. Maga.
.. 3. rabiulawal, .. 5. Palaguna.
.. 4. rabiulahir, .. 6. Setra.
.. 5. jumadilawal, -
- .. 7. Wesaka.
.. 6. jumadilahir, .. 8. Yesta.
.. 7. rajab, .. 9. Asada.
.. 8. saban .. 10. Srawana.
.. 9. ramadan, .. 11. Badra.
.. 10. sawal atau dulhijah, .. 12. Asuji.
.. 11. dulkaidah, -
.. 12. dulhijah. . bulanan. bulanan.
- bulan (nama satelit) bulan.
. bulan mashi. bulan mashi. . bulan purnama, bulan penuh. bulan purnama,
.. 1. Januari ged bulan.
.. 2. Pebruari . bulan sabit. bulan sapasi.
.. 3. Maret. . terang bulan. caang bulan.
.. 4. April. -
.. 5. Mi. bulat bunder, buleud. 1. sekeliling. sabundereun.
.. 6. Juni bulu bulu.
- . bulu alis. bulu halis.
.. 7. Juli. . bulu ayam. bulu hayam.
.. 8. Agustus . bulu mata. bulu panon, bulu soca (bahasa halus).
.. 9. Sptmber -
.. 10. Oktober. bulu bambu, bulu padi. mrang (gatal ke kulit).
.. 11. Nopmber. . Nama Dsa di Kecamatan Padalarang Kabupatn
.. 12. Dsmber). Bandung.
. bulan muda. bulan ngora. buluh awi, buluh. = bambu.
- . Nama Dsa di Kecamatan Cidaun Kabupaten
. bulan Jawa atau bulan Sunda. Cianjur. Dsa Cibuluh.
.. 1. Muharam/Sura, bumbu bumbu, bungbu (dari bahasa jawa),
.. 2. sapar, samara.
.. 3. mulud, bumi bumi, dunya.
buncis (phaseolus vulgaris) buncis. bunga limus [mangifera foetida] seleksek.
buncit buncir, bucitreuk. bunga lopang cacas.
bundar buleud, bunder. bunga mulai mekar mangkak.
- bunga sudah mekar ligar.
bunga kembang, puspa, sekar. jamak2 -
kekembangan. bunga padi [Oryza] ringsang.
. berbunga. kembangan. bunga pepaya [Carica papaya] ingwang.
. berbunga jamak2. karembangan. bunga petai [Parha speciosa] pendul.
. bunga tiruan. kembang-kembangan. bunga pinang [Areca catecku] mayang.
. rupa-rupa bunga. kekembangan. bunga pisang jantung.
. mercon. kembang api. . Nama Kelurahan di Jakarta Barat. Cijantung
. nama Dsa di Kecamatan Kertasari Kabupatn -
Bandung. Cikembang. bunga rampai mangl.
- bunga rotan bubuay.
bunga alang-alang (saccharum koenigii atau bunga salak [Zalacca edulis] gojod atau sedek.
imperata kunigii) ancul. bunga singkong [Manihot utilissima] dingdet.
bunga bambu (bambusa) eumbreuk, eumreuk. -
bunga bawang [Allium] ulated. bunga talas [Colocasia esculenta] ancal.
bunga belinjo [Gnetum gnemon] uceng. bunga tebu [Saccharum officinarum] badaus.
bunga cabai [capsicum annum] bolotot. bunga tembakau [Nicotiana tabacum] bosongot.
bunga cabai rawit [capsicum frustescens] bunga terung moncorong.
mncngs. bunga ubi jalar [Ipomoea batatas] tla.
bunga durian [durio zibethinus] olohok. bunga yang mulai berkembang atau mekar.
bunga enau [arenga saccharifera] pengis. mangkak
bunga gnjr [charis flava] glny. bunga yang sudah berkembang dan mulai
bunga honje (Etlingera hemisphaerica) comrang. berjatuhan. ligar.
- -
bunga jaat jalinger. bungkam bungkem.
bunga jambu air [engonia aquurea] lenyap. bungkuk bongkok, dongko.
bunga jambu batu [psidium guajava] karuk. bungkus bungkus.
bunga jarak [ricinus communis] uing. . bungkusan. bungkusan.
bunga jengkol [pithrllobium lobatum] . dibungkus. dibungkus. jamak2 di barungkus.
mrknynyn. . dibungkuskan. dibungkuskeun. di barungkuskeun.
bunga jeruk [Citrus] angkruk, angks. . membungkus. ngabungkus. jamak2
bunga jotang [spilanthes acinella] puntung. ngabarungkus.
- . membungkuskan. ngabungkuskeun.
bunga kaso [saccharum glaga] curiwis. . rupa-ripa bungkusan.
bunga kelapa [cocos nucifera] suligar. -
bunga kemiri [aleurites mokiccana] rinduy. bungkus dengan kain. bulen.
bunga kencur [kaempferia galanga] jelengut. . bungkusan dengan kain. buntelan
bunga kentang [Solarium tuberosum] boled. . membungkus dengan kain. ngabulen.
bunga kulur [artocarpus communis] pelepes, bungkus dengan daun pisang. pincuk.
embol. . membungkus dengan daun pisang. mincuk.
bunga kunyit [curcuma domestika] bandul. . apa-apa yang dibungkus. pincukan.
- bunglon londok.
bunga labu [cucurbitaceak] alwoh. buni [Antidesma bunius L] huni.
bunga leunca [solanum nigrum] pengit. http://id.wikipedia.org/wiki/Buni
bunga leungkuas [alpina galanga] jamotrot. bunting (bahasa kasar) reuneuh. jamak2
rareuneuh. = bunting. Rahayu.
bunting (bahasa halus) bobot, ngandeg. -
bunting (bahasa sedang) kakandungan. buta lolong.
- . buta dalam bahasa sunda = raksasa.
buntu {closed, shut off} buntu. buta sebelah. pcak.
. membuntukan. ngabuntukeun. butuh butuh, peryogi.
. kebuntuan. kanbuntuan. . dibutuhkan. dibutuhkeun.
. Nama Dsa di Kecamatan Bandung Kulon Kota . kebutuhan. kabutuhan.
Bandung. Cibuntu. . kebutuhannya. kabutuhanna.
. Nama Dsa di Kecamatan Ciampea Kabupatn . membutuhkan. ngabutuhkeun.
Bogor. Cibuntu. buyut uyut.
. Nama Sungai Di Kota Bandung. Cibuntu. . buyut perempuan. Uyut istri.
- . buyut laki-laki. uyut pameget.
bunuh pahan. jamak2 parahan.
. bunuh diri. mahan manh. jamak2 marahan C
manh. cabai [capsicum] cab. jamak2 carab.
. dibunuh. dipahan. jamak2 diparahan . bunga cabai. bolotot.
. membunuh. mahan. jamak2 marahan. . kecabaian, merasa pedas karena makan cab.
. terbunuh, pingsan. kapahan. jamak2 seuhah.
kaparahan. cabai merah [Capsicum annum] cab beureum.
bunyi sada, sora. jamak2 sarada sarora. cabai rawit [capsicum frustescens] cngk. 1.
. berbunyi. disada, soraan. jamak2 disarada, bunga cabai rawit. mncngs.
saroraan. cabang (pohon) dahan.
. membunyikan. nyadakeun. jamak2 nyaradakeun. cabang dua cagak . jamak2 caragak.
bunyi air mendidih. sahng. = suara. cabul jorang.
- -
buru buru, boro, bujeng (bahasa halus). cabut cabut, dudut (bulu ayam, rambut) .
. memburu. moro, ngabujeng. . mencabut. nyabut, ngadudut.
buru-buru gurunggusuh. . mencabuti. nyabutan, ngadudutan.
buruh kuli. ~ sedang mencabuti bulu ayam. Keur ngadudutan
buruk gorng, awon (bahasa Halus). jamak2 bulu hayam.
garoreng, arawon. cacar kuris.
burung manuk. cacat cacad, tanpadaksa.
. nama Kecamatan di Provinsi Banten. Cimanuk. cacing {worm} cacing.
- cacingan (penyakit) cacingeun.
bus beus. = bis. -
busa budah. jamak2 barudah. =buih. cadas (lapisan tanah yg keras) cadas.
. berbusa. ngabusa, busaan. . Nama Dsa di Kecamatan Ciampea Kabupatn
busuk buruk. jamak2 baruruk. Bogor. Cicadas
busur gondwa. . Nama Dsa di Kecamatan Cibeunying Kidul Kota
. Nama Dsa di Kecamatan Pact Kabupatn Bandung. Cicadas.
Bandung. Cigondewa. . Nama Dsa di Kecamatan Gunung Putri
. Nama Dsa di Kecamatn Margaasih Kabupatn Kabupatn Bogor. Cicadas.
Bandung. Cigondewa Hilir. . Nama Dsa di Kecamatan Rongga Kabupatn
. Nama sungai di Kota Bandung. Bandung Barat. Cicadas.
. Nama Kelurahan-kelurahan di Kecamatan . Nama sungai di Kota Bandung. Cicadas.
Bandung Kulon Kota Bandung. cadel cadel
.. Cigondewa Kalr, Cigondewa Kidul, Cigondewa cahaya abar.
- . bakal jadi cantik. pigeuliseun.
cair lh. jamak2 laleeh. . mempunyai perasaan cantik. gumeulis.
. mencair lh . Nama daerah di Propinsi Banten. Cigeulis.
cairan gula aren kinca. . nama panggilan atau kesayangan. eulis, euis.
cakar cakar, kaut, kot. . paling cantik, tercantik. panggeulisna
. mencakar. nyakar, ngot. -
cakar (ayam) korh. cantik (manis dan lucu) saranten (jarang dipakai).
. mencakar-cakar (biasanya cari makanan di tanah). . Nama Dsa di Kecamatan Arcamanik Kota
kokoreh. Bandung.
- .. Desa Cisaranten kulon dan Desa Cisaranten Bina
cakep kasp. jamak2 karasp. Harapan.
cambang godg. jamak2 garodg. . Nama Desa Di Kecamatan Cikadu Kabupaten
. bercambang. godgan. jamak2 garodgan. Cianjur. Cisaranten.
cambuk pecut. (kata benda) . Nama Dsa Di Kecamatan Rancasari kota
. mecambuk. mecut. (kata kerja) bandung. Cisaranten Kidul.
campak tampek. . Nama Dsa di Kecamatan Ujungberung kota
- Bandung. Cisaranten wetan.
campur campur, galo. -
. bercampuran, jadi campur. pagalo. capai hontal. jamak2 harontal.
. dicampurkan. dicampurkeun, digalokeun. . tercapai. kahontal. jamak2 kaharontal.
. mencampur. nyampur, ngagalo. ~ Kemajuan bangsa kita cepat tercapai.
. mencampurkan. nyampurkeun, ngagalokeun. ~ ~ Kamajengan bangsa urang nggal kahontal.
. nama Dsa di Kecamatan Bojongsoang Kabupatn capk cap, palay (bahasa halus). lihat mau
Bandung. cipagalo. (bahasa halus).
canda ocon, heureuy. jamak2 arocon, hareureuy. capung papatong.
candi candi. cara cara.
. Candi yang ada di Jawa barat. Candi nu aya di cari siar, tang, pilari (bahasa halus).
Jawa Kulon. . dicari. disiar, ditang, dipilari.
.. Candi Bojongmenje, kabupaten Bandung. .. jamak2 disariar, ditareang, dipilari.
.. Candi Cangkuang, kabupaten Garut. . jamak2. sariar, tareang, pilari.
. Candi yang lainnya. Candi nu lainna. . mencari. nyiar, nang, milari. jamak2 nyariar,
.. Candi Borobudur. nareangan, milarian.
.. Candi Kalasan. . mencarikan.
.. Candi Mendut. . menolong mencarikan. mangnyiarkeun,
.. Candi Pawon. mangneangkeun, mangmilarikeun.
.. Candi Sewu. . tolong carikan. pangnyiarkeun,
cangkang cangkang. pangneangankeun, pangmilarikeun.
cangklong padud, padudan. -
- catat catet. 1. di catat. dicatet.
cangkir besar dari bambu (Subang). bekong. ~ Terus dicatat olh pensil. Tuluy dicatet ku patlot.
cangkir besar pake tutup. emuk cat ct.
cangkok cangkok. catat catet. jamak2 caratet.
cangkuk cangkok. . catatan catetan.
cangkul {a hoe} pacul. jamak2 paracul. . dicatat dicatet.
. mencangkul. macul. jamak2 maracul. . dicatatkan dicatetkeun.
. Mencangkuli. maculan. . mencatat. nyatet
- cawat cawet, cangcut.
cantik geulis. jamak2 gareulis. -
cebol bk, kat. nyerahkeun pamajikan.
cecak cakcak. . diceraikan. diserahkeun, dipirak.
cegah cegah, wagel (bahasa halus). ~ Istri itu mau diceraikan. Pamajikan teh rk
. dicegah. dicegah, diwagel. diserahkeun.
. mencegah. nyegah, ngawagel. cerdas pinter, calakan. =pintar.
cegat pegat. lihat putus. ceroboh coroboh.
. mencegat. megat ceremai [Phyllanthus acidus] cerem.
. tempat untuk mencegat. pamegatan. cerwt crwd.
.. Nama kampung di Desa Mekarjaya Kabupaten ceria marahmay.
Garut. -
ceguk [quisqualis indica l] bidani. cerita (bahasa halus dan sedang) carios.
cekik cekk. . bercerita. nyarios.
cela cawad. 1. mencela. nyawad. . diceritakan. dicarioskeun.
celah sela. . menceritakan. nyarioskeun.
- . terceritakan. kacarioskeun.
celaka cilaka. jamak2 carilaka. cerita (bahasa kasar) carita.
. dicelakakan. di cilakakeun. . bercerita. nyarita.
. mencelakakan. nyilakakeun. . diceritakan. dicaritakeun.
. kecelakaan. kacilakaan. . menceritakan. nyaritakeun.
- . terceritakan. kacaritakeun.
celana calana, lancingan (bahasa halus). cerita direka. dongng.
. bakal jadi celana. picalanaeun. cerita sejarah. babad.
. dicelana. dicalana, dilancingan. cermin eunteung, kaca.
. memakaikan celana. nyalanaan. . bercermin. ngeunteung, ngaca.
celana dalam cawet, cangcut, kolor. . beri cermin. eunteungan.
celoth baco. . berhadapan (biasanya rumah atau bangunan)
celurit arit. jamak2 ararit. paeunteung-eunteung.
- . teladan. pieunteungan.
cemara [Casuarina eqnisetifolia] camara . Nama Kampung di Dsa Bale Endah Kecamatan
cemas hariwang. jamak2 harariwang Bale endah Kabupatn Bandung. Cieunteung.
cemberut camberut, baeud, berengut. -
cemburu timburu. ceroboh sologoto.
cempaka campaka. cerpn (cerita pendk) carpon (carita pondok)
- cerutu surutu.
cempedak [artocarpus champeden] campedak. cetak citak.
cendawan supa. cbok ccwok, isang, ombh (bahasa halus).
cendrawasih candrawasih. cdok sdok
cengkih [Eugenia aromatica] cengkh clngan cngclngan.
cengkerik jangkrik. -
cepat geuwat, nggal (bahasa halus), gancang. cibir begg, jebi.
jamak2 garancang, arnggal. . mencibir. ngabegg.
cepat besar (untuk anak-anak) bongsor. . mencibirkan. ngabeggan
- cicak cakcak.
cerai serah, pirak (bahasa halus), ksr (bahasa cicip icip.
halus). cicipi raosan.
. diceraikan. diserahkeun, di pirakeun. -
. menceraikan, nyerahkeun, mirak. cincin (bahasa kasar dan bahasa sedang) ali.
~ Setuju menceraikan pamajikan. Satuju . Nama Dsa/Kelurahan di Kecamatan Sorang
Kabupatn Bandung. cort cort. jamak2 carort.
cincin (bahasa halus) llpn, cingcin. . mencort. nyort. jamak2 nyarort.
cingcang cacag. jamak2 caracag. cort (banyak cortan) roct.
cincau {cyclea barbata} cingcau, camcauh. corong corong.
- -
cinta cinta, bogoh, asmara. cubit ciwit. jamak2 cariwit.
~ Saya udah gak cinta kamu. Abdi tos teu bogoh ka . mencubit. nyiwit. jamak2 nyariwit.
anjeun. cuci kumbah, wasuh (bahasa halus). jamak2
. Nama Dsa di Kecamatan Pamijahan Kabupaten karumbah, warasuh.
Bogor. Ciasmara. . mencuci ngumbah, ngawasuh. jamak2
cinta sepihak ambon. ngarumbah, ngawarasuh.
ciri ciri. lihat tanda. cuci baju seuseuh. jamak2 sareuseuh.
. diberi ciri. dicirian. . mencuci baju. nyeuseuh
. kelihatan. kaciri, katingali. cuci beras. isik.
cita-cita cita-cita. . mencuci beras ngisikan. jamak2 ngarisikan.
- -
cium cium. cuci muka. sibeungeut, tamas (bahasa halus).
. mencium. nyium. jamak2 nyiuman. cuci baju. seuseuh
. kata antar untuk cium. celengok. celengok nyium. . cucian baju. seuseuhan (jamak).
cium (bau) ambeu, ambung (bahasa halus), angseu. . cuciannya. seuseuhanna.
. mencium. ngambeu, ngangseu. . mencuci baju. nyeuseuh.
- cucu incu (singkatan: cu), putu (bahasa halus).
coba coba, cobi (bahasa halus). jamak2 caroba, cucuk cucuk. = duri.
carobi. cucur cuhcur.
. cobaan. cobaan, cobian. jamak2 carobaan, -
carobian. cuil tol.
. dicoba. dicoba, dicobi. dicaroba. dicarobi. . dicuil. ditol.
. mencoba. nyoba, nyobi. jamak2 nyaroba, nyarobi. . mencuil. nol.
. mencobai. nyobaan, nyobian. jamak2 nyarobaan, cukup cukup, cekap (bahasa halus), mahi. jamak2
nyarobian. marahi, carekap.
coba supaya pas. pecak. . mencukupi. nyukupan, nyekapan.
. mencoba supaya pas. mecak. . Nama Desa di Kecamatan Caringin Kabupaten
cobaan gogoda, Cocobi (bahasa sedang dan bahasa Garut.
Halus) . Nama Kota di Propinsi Jawa Barat. Cimahi.
- . Nama Kecamatan di Cimahi. Cimahi (Selatan,
cobk cot. tengah dan selatan).
coblos colok. . nama Kecamatan di Kuningan. Cimahi.
cocok1 akur. jamak2 arakur. -
cocok2 cocog. cukup (bilangannya/hitungannya). jejeg.
coklat coklat cukup (sudah memenuhi kebutuhan) cumpon, caos
colok colok. (bahasa halus).
. dicolok. dicolok. jamak2 dicarolok. cukur cukur, paras (bahasa halus). jamak2 carukur.
. mencolok. nyolok. jamak2 nyarolok pararas.
. tercolok. kacolok. jamak2 kacarolok. . dicukur. dicukur.
- . bercukur. nyukur.
contoh conto, umpama. . mencukuri. nyukuran.
copot leupas, coplok. -
corak kelir. culik culik. jamak2 carulik.
. menculik. nyulik. jamak2 nyarulik. tuang. 6. emam, mamam.
cuma ukur, ba, ngan, mung, wungkul. .. mandi. 2. mandi. 3. mandi. 4. siram. 6. ibak.
cungkil congkl, cokl. .. masuk. 2. abus,asup. 3. lebet, 4. lebet.
. mencungkil. nyongkl, nyokel. jamak2 nyarokl .. mata. 2. panon. 3. panon. 4. soca.
curam lungkawing, guraws. -
curang licik. .. perempuan. 2. awewe. 3. awewe. 4. istri.
curi badog, paok, paling. .. uang. 2. duit. 3. artos. 4. artos. 6. cicis.
. mencuri maok. maling. dagang dagang, icalan (bahasa halus). jamak2
curi (bahasa karawang) banjut. daragang.
dagu gado, angkeut (bahasa halus). jamak2 garado,
D arangkeut.
dada dada. dagu (ke depan) cadok
dadak dadak. 1. mendadak. ngadadak. dahaga halahab, hanaang.
dadap [elythrina lithosperma] dadap. -
. Nama Dsa di Kecamatan Campaka Kabupatn dahak reuhak, riak (bahasa halus).
Cianjur. Cidadap. . mendahak. ngareuhak.
. nama Kecamatan di Kota Bandung, dan . berdahak. reuhakan.
Kabupatn Sukabumi. Cidadap. . beberapa kali mendahak. ruhak-reuhak.
dadap serep [elythrina subumbrans hassk. merr.] dahi tarang, taar (bahasa halus).
dadap lesang, dadap limit, dadap minyak. dahan kering. pangpung.
dadung dadung, tambang ged. dahaga halabhab, hanaang. =haus
- dahulu barto, baheula, kapungkur (bahasa halus).
darah darah, wewengkon, tatar, wilayah, jamak2 bahareula.
lelewek, mandala. . mendahulukan. mihilakeun.
daftar daptar. -
. daftar 1. bahasa kasar sekali, 2. bahasa kasar, 3. dalam jero, lebet (bahasa halus). lihat isi.
bahasa sedang, 4. bahasa halus, 5. bahasa halus . di dalam. di jero, di lebet.
sekali, 6. bahasa anak-anak, 7. bahasa penengah. ~ baca dulu di dalam hati!
.. adik. 2. adi. 3. adi. 4. rayi, rai. ~ ~ baca heula di Jero hat!
.. adu. 2. adu. 3. adu. 4. aben. . diberi lebih dalam lagi. jeroan.
.. ajar. 2. ajar. 3. ajar. 4.wulang, wuruk. . lawan kata. dt. = dangkal.
.. aju. 2. aju. 3. ajeng. 4. ajeng. damai tengtrem. jamak2 tarengtem.
.. anak. 2. anak. 3. pun anak. 4. putra, tuang putra. damar [Agathis dammara Warb] ki damar.
damping rndng.
.. asal. 2. asal. 3. kawit. 4. kawit.
. berdampingan. ngarndng.
-
dan sarta, tur, og, jeung, sareng (bahasa halus).
.. baju. 2. baju. 3. baju. 4. raksukan, anggoan.
lihat tambah.
6.acuk.
. jamak2, berduaan atau lebih. sasarengan.
.. belum. 2. acan,tacan, encan. 3. teu acan. 4. teu
dan sebagainya (dsb.) jeung sajabana (jsb.)
acan.
-
.. berdiri. 2. tangtung. 3. tangtung. 4. adeg, ngadeg.
danau situ. =telaga=situ.
6. tatih.
. danau yang ada di Jawa Barat (tempat wisata).
.. bda. 2. bda. 3. bnten. 4. bnten.
.. 1. Situ Bagendit di Kabupatn Garut
-
.. 2. Situ Cangkuang di Kabupatn Garut
.. kakk. 2. aki. 3. pun aki. 4. yang, tuan yang.
.. 3. Situ Ciburuy di Kabupatn Bandung Kulon
.. kencing. 2. kiih. 3. kahampangan. 4.
.. 4. Situ Cileunca di Kabupatn Bandung
kahampangan. 6. pipis, wiwis.
.. 5. Situ Gede di kota Tasikmalaya
.. makan. 1. nyatu, hakan. 2. dahar. 3. neda. 4.
.. 6. Situ Lido di Kabupatn Sukabumi
.. 7. Situ Panjalu di Kabupatn Ciamis daripada manan, tinimbang, tibatan, batan.
.. 8. Situ Patenggang di Kabupatn Bandung ~ daripada main lebih baik belajar. batan ulin
.. 9. Situ Sangiang di Kabupatn Majalengka mending diajar.
- dari tadi titadi.
. Nama Kecamatan di Kabupatn Sumedang. Cisitu. datar rata.
. Baris ke tujuh lagu Bubuy Bulan. Situ Ciburuy. datang (bahasa kasar) datang. jamak2 daratang.
danau alam talaga, situhiang. . datangnya. datangna. jamak2 daratangna.
- . didatangi, didatangan.
dandan (bahasa halus) dangdos. . didatangkan. didatangkeun.
. mendandani. ngadangdosan. . kata antar untuk datang. jol. jol datang.
. berdandan, memperbaiki. ngadangdosan. . mendatangkan. ngadatangkeun.
. didandani, diperbaiki. didangdosaan. -
. dandanan. dangdosanan. datang (bahasa halus) sumping.
- . selamat datang {welcome} wilujeng sumping.
dandan (bahasa kasar) dangdan. datang (bahasa halus sekali) rawuh.
. mendandani. ngadangdanan. datang (bahasa sedang) dongkap.
. berdandan, memperbaiki. ngadangdan. datang tiba-tiba torojol. aktif norojol
. didandani. didangdanan. ~ Masih pagi sekali dia sudah datang nyampeur.
. dandanan. dangdanan. Isuk keneh pisan manehna geus norojol nyampeur.
dandang langseng, sng. datangi jugjug. 1. mendatangi. ngajugjug.
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Bogor. datangi tempat lawan. jorag, ontrog. 1.
Cisng . mendatangi. ngajorag, ngontrog.
- -
dangkal dt. jamak2 dart. daun daun.
. lawan kata. jero = dalam. . jamak2 daraun.
dapat1 (bahasa halus) tiasa, iasa, yasa. . berdaun. daunan, ngabogaan daun, aya daunan,
dapat1 (bahasa kasar) bisa, belul. jadi daunna.
dapat1 (bahasa kasar sekali) begug, becus. . Nama Kecamatan di Kabupaten Cianjur.
- Kecamatan Cidaun.
dapat2 beunang, kenging (bahasa halus). jamak2 daun kelapa kering. barangbang, kakari, baralak.
bareunang, karenging. lihat bolh. daun kering. kalakay.
. didapatkan. dibeunangkeun, dikengingkeun. -
. mendapat. meunang, kenging. jamak2 daun muda pucuk. jamak2 parucuk.
mareunang, karenging. lihat menang. daun muda gebang (Coryphautan) pondoh.
. mendapatkan. meunangkeun, ngengingkeun. . Nama Jalan/tempat di Dsa Cinunuk Kecamatan
dapur dapur (bahasa kasar), pawon (bahasa halus Cileunyi Kabupatn Bandung.
dan sedang). daun pisang kering. kararas.
. jamak2 darapur, parawon. daun sendok (plantago mayor l.) ki urat, ceuli, osuli
- uncal.
darah getih. jamak2 garetih. dawat mangsi. =tinta
. berdarah. getihan. jamak2 garetihan. daya tanaga, kakuatan.
. penyakit yang mengeluarkan darah (perempuan). -
ngagetih. debar ratug.
darah beku. marus. debat sawala.
dari ti, tina, kawit. debu kebul. jamak2 karebul
~ Kakek saya dari Cianjur. Aki kuring ti Cianjur. dedak huut.
- degung (gamelan sunda) degung.
dari mana timanten. deham dhm. melakukan deham. ngadhm.
dekam dekem. . didekati (kata kerja) dideukeutan. jamak2
. mendekam. ngadekem. didareukeutan.
- . didekatkan (kata kerja) dideukeutkeun.
dekat (kata sifat) caket (bahasa halus dan sedang). . jamak2 didareukeutkeun.
jamak2 caraket. . kedekatan. kadeukeutan.
. berdekatan. pacaket. -
. dari dekat. ti kacaketan. jamak2 ti caraketan. . mendekat (kata kerja) ngadeukeut, nyaket.
. dekat sekali. caket pisan. jamak2 caraket pisan .. jamak2 ngadarakeut, nyaraket.
. dekat-dekat. caket-caket. . lawan kata jauh (bahasa kasar), tebih (bahasa
. dekati. caketan. jamak2 caraketan. halus dan sedang) = jauh.
. dekatkan (kata kerja) caketkeun. jamak2 . mendekati (kata kerja) ngadeukeutan, nyaketan.
caraketkeun. .. jamak2 ngadareukeutan, nyaraketan.
- -
. dekatnya. caketna. jamak2 caraketna. . mendekatkan (kata kerja) ngadekeutkeun.
. didekat. caket. .. jamak2 ngadareukeutkeun.
. didekati (kata kerja) dicaketan. jamak2 caraketan. . menolong mendekatkan. mangdeukeutkeun.
. didekatkan (kata kerja) dicaketkeun. jamak2 . pendekatan++
dicaraketkeun. . terdekat (kata sifat) pangdeukeutna.
. deudeukeutan++ .. jamak2 pangdareukeutna.
. kedekatan. kacaketan. . tolong dekatkan. pangdeukeutkeun.
- -
. lawan kata tebih = jauh. dekat landes.
. mendekat (kata kerja) nyaket. jamak2 nyaraket. . keluarga dekat. baraya landes.
. mendekati (kata kerja) nyaketan. jamak2 delapan (8) {eight} dalapan.
nyaraketan. delapan tahun. sawindu.
- delima [Punica granatum] dalima
. mendekatkan (kata kerja) nyaketkeun. jamak2 demam muriang (bahasa kasar dan sedang),
nyaraketkeun. nyenyepan (bahasa halus).
. menolong mendekatkan. mangdeukeutkeun. .. jamak2 maruriang. = meriang.
. pendekatan++ demi demi.
. terdekat (kata sifat) pangcaketna. jamak2 demikian kitu. jamak2 karitu
pangcaraketna. -
. tolong dekatkan. pangcaketkeun dengan reujeung, eujeung, jeung, sinareng. lihat
- dan, tambah.
dekat (kata sifat) deukeut (bahasa kasar). jamak2 dengan (bahasa halus) sareng, miwah.
dareukeut. dengar (bahasa kasar) dng, reungeu, pireng.
. berdekatan. padekeut. . dengar-dengar. dedengean.
. dari dekat. ti kadekeutan. jamak2 ti . dengarkan. dngkeun, reungeukeun.
kadareukeutan. . didengarkan. didngkeun.
. dekat sekali. deukeut pisan. jamak2 dareukeut . mendengar. ngadng, ngareungeu.
pisan. . mendengarkan ngadngkeun, ngarengeukeun.
. dekat-dekat. deukeut-deukeut. -
. dekati. deukeutan. jamak2 dareukeutan. . mendengarkan. ngaddngkeun,
. dekatkan (kata kerja) deukeutkeun. jamak2 ngareungeukeun.
dareukeutkeun. . segala yang terdengar. ddngan,
- reureungeuan, rurunguan.
. dekatnya. deukeutna. jamak2 dareukeutna. . terdengar. kadng, kareungeu.
. didekat. deukeut. . pendengaran. pangdng, pangreungeu,
pangrungu. dengkur krk. jamak2 karrk.
. lawan kata tork, teu ngadng. . mendengkur. ngrk. jamak2 ngarrk.
- -
dengar (bahasa sedang) kuping. depa deupa.
. dengar-dengar. kukupingan. . sedepa. sedeupa.
. dengarkan. kupingkeun. depan hareup, payun (bahasa halus).
. didengakan. dikupingkeun. . berhadapan. pahareup-hareup, papayun-payun.
. kuping dalam bahasa indonesia=telinga. dermawan brhan.
. mendengar. nguping. derak derekdek. 1. berderak. ngaderekdek.
. mendengarkan ngupingkeun. -
. pendengaran. panguping. derum (berlutut dng kedua kaki depan atau dng
. terdengar. kakuping. keempat kakinya: kerbau, lembu) derum.
. segala yang terdengar. kukupingan. . Nama Dsa di Kecamatan Caringin Kabupatn
. lawan kata. teu nguping. Bogor.
- dsak sedek, srd, desek.
dengar (bahasa halus) dangu, piharsa atau piarsa. . menDsak. nyedek, nyered, ngadesek.
. dengar-dengar. dadanguan. . teDsak. kasedek, kasrd, kadesek.
. dengarkan. dangukeun. ~ Terdsak olh godaan stan. Kasrd ku gogoda
. didengarkan. didangukeun stan.
. mendengar. ngadangu, miharsa atau miarsa. -
. mendengarkan. ngadangukeun. dndng dng, kr.
. terdengar. kadangu. dsa dsa, lembur.
. pendengaran. pangdangu. . peDsaan. paDsaan.
. yang mendengarkan. pamiarsa, anu dwasa balg. jamak2 baraleg.
ngadangukeun. -
. lawan kata. teu ngadangu. dhuhur lohor.
- di di, dina.
dengar (dengan penuh seksama) bandung. . di sawah. di sawah.
. didengarkan. dibandungan. . di kebun. di kebon.
. mendengarkan. ngabandungan. . di langit. di langit.
~ Murid sedang mendengarkan Gurunya. Murid . di sekolah. di sakola.
eukeur ngabandungan Guruna. -
. Nama Kabupatn di Provinsi Jawa Barat. di1-. di-. awalan membentuk kata kerja aktif yang
Kabupatn Bandung. berarti,
.. berdiri tanggal 20 April 1641. , melakukan kerja tersebut.
.. www.bandungkab.go.id . dibakar. diduruk, dibeuleum. jamak2 didaruruk, di
- bareuleum.
. Nama Kabupatn di Provinsi Jawa Barat. . dibuat. dijieun, didamel (bahasa halus). jamak2
.. Kabupatn Bandung Barat . dijarieun, didaramel.
... berdiri tanggal 2 Januari 2007 . dilihat. ditingali
... http://www.bandungbaratkab.go.id . dililit. dibeulit. jamak2 dibareulit.
. Nama kota di Provinsi Jawa Barat. Kota Bandung. . dipakai. dipak, dianggo (bahasa halus). jamak2
.. berdiri tanggal 25 September 1810. diparake, diaranggo.
.. http://bandung.go.id/ . dipompa. dikompa.
- -
denging jelengeng mendenging. di2- di-. awalan membentuk kata kerja pasif yang
. mendenging. ngajelengng berarti kena pekerjaan tersebut.
dengkul tuur. jamak2 taluur. . diambil. dicokot, dicandak (bahasa halus).
. dibawa. dibawa. bawah.
. dipukul. diteungeul. -
- didih golak. jamak2 garolak.
di3- di-. awalan membentuk kata benda menjadi . dididikan. digolakkeun.
kata kerja aktif, . didihkan. golakkeun.
, yang berarti memakai tersebut. . mendidih. ngagolak.jamak2 ngagarolak.
. dicelana. dicalana, dilancingan. . mendidihkan. ngagolakkeun.
. disamping. disamping. didik wuruk, atik.
. disanggul. di sanggul. . mendidik, ngatik. Pendidikan atikan.
- ~ Membangun lembaga pendidikan. Ngawangun
di4-. awalan membentuk kata benda menjadi kata lembaga atikan.
kerja pasif yang berarti kena pekerjaan tersebut. ~ Tidak rajin mendidik masyarakat. henteu getol
. dicangkul. dipacul. ngatik masarakat
. digunting. digunting. -
- dijelaskan. dijelaskkeun, dicskeun, dijentrkeun.
dia manhna, anjeunna, mantenna (bahasa halus). dikelilingi dikubeng
. kalian maranh, aranjeun, haridep. Jamak2. dikit eutik, kedik (bahasa halus). lihat sedikit.
dialk lentong.jamak2 lalentong. dikit sekali. mnl.
diam (bahasa halus) calik. jamak2 caralik. dilakukan dilakonan.
. mendiami, menduduki. nyalikan. jamak2 dilparkan dialungkeun, dibalangkeun,
nyaralikan. dibaldogkeun.
- dinas dines. jamak2 darines.
diam (bahasa halus sekali) linggih. jamak3 lalingih. -
. mendiami. ngalinggihan dingin1 tiis (untuk benda). jamak2 tariis.
diam (bahasa kasar dan bahasa sedang) cicing. . beri dingin. tiisan.
jamak2 caricing. . dinginkan. tiiskeun.
~ Harus diam di rumah. kudu cicing di imah. . kedinginan. katiisan. jamak2 katariisan.
. diamkan. cicingkeun. jamak2 caricingkeun. . mendinginkan. niiskeun. nariiskeun
. didiami. dicicingan. jamak2 dicaricingan. . tempat untuk beristirahat (dingin dan sunyi).
. didiamkan. dicicingkeun. jamak2 dicaricingkeun. paniisan.
. mendiami. nyicingan. Jamak2 nyaricingan. -
. mendiamkan. nyicingkeun. Jamak2 nyaricingkeun. dingin2 tiris (untuk suhu).
. tempat untuk mendiami. panyicingan. dingklik jojodog.
. tolong diamkan. pangnyicingkeun. dipakai (kata kerja) dipak. lihat pakai.
- diperbaiki diomean.
diam (bahasa kasar sekali) jedog, ngajedog. diri1 diri, manh, salira (bahasa halus).
diam (makanan ditenggorokan) pelag, kabuhulan. . membiasakan diri. membiasakan manh.
diam (sambil berpikir) huleng. jamak2 haruleng. -
. aktif. ngahuleng. jamak2 ngaharuleng. diri2 tangtung, adeg (bahasa halus).
diam (tidak bersuara) jemp. jamak2 jaremp. . didirikan. diadegkeun
- . mendirikan. nantungkeun, ngadegkeun.
diang duru, dang (bahasa halus). disana diditu. lihat sana.
. berdiang. siduru, sidang. disebabkan pdah.
diantara diantara. disntri tajam.
diatas diluhur, luhureun. jamak2 dilaluhur. lihat disini didieu. lihat sini.
atas. -
dibawah dihandap, handapeun. do (tangga nada ke I) da
. semuanya dibawah jamak2. diharandap. lihat do'a du'a. jamak2 daru'a.
. mendo'a. ngadu'a. jamak2 ngadaru'a. dua puluh dua (22). dualikur, dua puluh dua.
. mendo'akan. ngadu'akeun. jamak2 dua puluh lima (25). limalikur, salaw, dua puluh
ngadaru'akeun. lima.
~ Mendo'akan supaya cepat sehat. ngadu'akeun duduk (bahasa halus) calik. jamak2 caralik. Gk
sing enggal cageur. calik. 1. mendudukkan. nyalikkeun.
doang wungkul. duduk (bahasa halus sekali) linggih. Gk linggih.
dompt lokt. -
dongkol jngkl, keuheul. duduk (bahasa kasar dan bahasa sedang) diuk.
- jamak2 dariuk.
dorong dorong, sorong. jamak2 darorong . kata antar untuk diuk. gk. gk diuk.
. didorong. didorong. jamak2 didarorong. duduk (bahasa sunda kuno) dpok
. mendorong. ngadorong. jamak2 ngadarorong. . tempat duduk. padpokan.
. menolong mendorongkan. mangdorongkeun. . Nama Kota Madya di Propinsi Jawa Barat. Dpok
. tolong dorongkan. pangdorongkeun. duduk diatas bahu. punggu.
Mobil mogok sedang didorong olh tiga orang. . mendudukan diatas bahu. munggu.
mobil mogok keur didarorong ku tilu urang. . didudukan diatas bahu. dipunggu
. dorongan. dorongan. duduk kaki dilipat dua-duanya dibawah paha. sila.
. dorong-mendorong, saling dorong. silih dorong. duduk perempuan kaki dilipat ke pinggir dibawah
- paha. mok.
. mendorong. ngadorong. jamak2 ngadarorong. -
~ Anak-anak sedang mendorong mobil mogok. duga sangka, duga, sangki (bahasa halus), kinten
Barudak keur ngadarorong mobil mogok. (bahasa halus).
. mendorongkan. ngadorongkeun. jamak2 . menduga. nyangka, nyangki.
ngadororongkeun. dugaan sangkaan.
. pendorong. anu ngadorong. jamak2 anu duku (Lansium domesticum) dukuh
ngadarorong. dukung rojong. jamak2 rarojong.
. terdorong. kadorong. jamak2 kadarorong. . didukung. dirojong.
~ Meja terdorong olh yang mengantri. Meja . dukungan. rojongan.
Kadarorong ku nu ngantri. . mendukung. ngarojong. Jamak2 ngararojong
dorong dengan kaki. jejek. 1. mendorong. ngajejek. .. Mendukung kegiatan 17 agustusan. Ngarojong
dosa dosa, kalepatan (bahasa halus), doraka. kagiatan 17 Agustusan.
- -
dua (2) dua. jamak2 darua. dulu baheula, kapungkur (bahasa halus), heula,
. berdua. duaan. jamak2 daruaan. bareto.
. berduaan. paduduaan. . paling dulu. pangbaheula.
. dua belas. dua belas. ~ Karya sastra sunda paling dulu abad 16.
. dua puluh. dua puluh. ~ ~ Karya sastra sunda pangbaheulana abad 16.
. dua puluh lima. salawe, dua puluh lima. . nanti dulu. k heula.
. dua puluh satu. salikur. . lebih dulu. ti payun.
. dua puluh dua. dualikur. .. Silahkan lebih dulu. Mangga ti payun.
. kedua. kadua. jamak2 kadaruan. -
. satu, dua, tiga {one, two, three}. hiji, dua, tilu. dulunya baheulana.
. seperdua. saperdua, satengah. dunia dunya.
. untuk berdua. duaaneun . lawan kata akhrat. ahrat.
dua belas (12), selosin. salosin, dua belas. . sedunia. sadunya.
dua puluh (20). sakodi, dua puluh. dupa menyan. =kemenyan.
- durhaka doraka.
dua puluh satu (21). salikur, dua puluh hiji. duri cucuk. jamak2 carucuk.
- . berenam. genepan.
duri ikan termakan dan diam di tenggorokan. enam puluh sawidak.
kabeureuyan enau (arenga saccharifera) kawung.
durian [durio zibethinus] durian, durn, kadu. . bunga enau. pengis.
jamak2 karadu. . buah enau, kolang-kaling. caruluk, cangkaleng.
. Bunga durian. olohok. . pohon enau yang sudah tidah berbuah. bogor.
. Nama Dsa dan Kecamatan Kabupatn Cianjur. .. nama Kabupatn dan kotamadya di propinsi jawa
.. Desa Cikadu dan Kecamatan Cikadu. barat. Bogor.
. Nama Dsa di Kecamatan Sindangkerta -
Kabupatn Bandung Barat. enek seueul.
.. Cikadu. encok incok. jamak2 arincok
. Nama Kecamatan di Cianjur. Cikadu. endap tamper. jamak2 taramper.
. Nama sungai di Kota Bandung. Cidurian. . mengendap. namper.
dusta wadul, bohong. enggak moal. jamak2 maroal.
duyun aleut. enggan wegah. jamak2 waregah.
. berduyun-duyun. ngaleut. -
enggang [Aceros plicatus subruficollis] rangkong.
E engkau manh, silaing, anjeun, hideup.
ejan heujeun. 1. mengejan. ngaheujeun. eram sileungleum, nyileungleum.
elang heulang. erti arti.
. Nama Dsa di Kecamatan Ciparay Kabupatn . mengerti. ngarti, ngartos (bahasa halus).
Bandung.
elus usap. jamak2 arusap.
emak ema. cng [limnocharis flava] cng.
- cng gondok [eichornia crassipes] cng gondok.
emas emas. cr cr, kcr, ktng.
. Nama Desa dan Kecamatan di Kabupaten gois aing-aingan.
Sukabumi. ja jah.
. Nama Kecamatan di Cianjur. Ciemas. -
embun ibun. jk poyok.
emosi amarah. kor buntut. 1. berkor. buntutan.
empat (4) {for} opat. ksak pasti, tangtu, tangtos (bahasa halus), puguh.
. berempat opatan. lak cingcet, kelid. jamak2 caringcet.
. empat, lima, enam {for, five, six}. opat, lima, . menglak. nyingcet, ngelid.
genep. -
. perempatan parapatan. lang [falco pondicerianus] heulang.
. seperempat saparapat. . elang hitam [Spilornis cheela] heulang hideung.
- . elang putih [Haliastur indus intermedius] heulang
empat belas meter persegi. sabata, opat welas bodas.
meter pasagi. lok alus, sae (bahasa halus). jamak2 aralus, sarae.
empat puluh (40). saraju (biasanya menghitung . membuat elok. ngalusan, nyaean.
ikan), opat puluh. nak ngeunah, genah, raos (halus).
empedu hamperu. . kenakan. kangeunahan.
empuk hipu, emoy, bey. jamak2 haripu. . senaknya. sangeunahna.
- . cicipi. raosan. lihat rasa.
enam (6) {six} genep. -
. enam puluh {sixty}. genep puluh. ncr ncr.
. enam belas {sixteen} genap welas. . mengncrkan. ngncrkeun
ncok incok. gagal bolay.
rksi celegeng. gagang cangkul. doran.
. menjadi rksi. nyelegeng. gagang golok. prah.
sok isukan. gagang senapan. pohpor.
xsim ksrk. gagap. arap'ap-eureup'eup.
gagu pireu, pgo, teu bisa ngomong.
F gajah [Elephas Maximus] gajah.
fa (tangga nada ke empat) ti. . anak gajah mnl.
fathah (tanda suara a dalam abjad Arab) jabar. -
fitnah pitnah atau pitenah. gaji gajih. lihat lemak.
fonologi (kata benda) {phonology} fonologi. galah gantar.
. Fonologi ilmu berkenaan suara bahasa. Fonologi galak galak, harak. jamak2 garalak, hararak
lmu ngenaan sora basa. gali gali, kali..
. ilmu fonolgi. lmu fonologi. -
furnitur mebel, mebeler gambar gambar. jamak2 garambar. 1.
menggambar. ngagambar.
G gambir[Uncaria gambir] gambir.
gaak { a crow} gaak. gampang (bahasa halus dan bahasa sedang)
. suara gaak. ngelak. gampil.jamak garampil.
gabah bangsal. gampang (bahasa kasar) gampang, babari, ctk.
gabung kantt. jamak2 garampang.
. digabungkan. di kanttkeun. gampang bangun dari tidur. gorjag.
gabus (ikan) bogo. gampang marah. baranggasan.
http://id.wikipedia.org/wiki/Ikan_gabus gampang menangis. psm'r.
. Nama Dsa di Kecamatan Darmaraja Kabupatn gampang sakit. berewit, ririwit.
sumedang. Cibogo. gampang tergoda. lodan
. Nama Dsa di Kecamatan Padahrang Kabupatn gamelan (seperangkat alat musik) gamelan.
Bandung. . Gamelan Bali.
. Nama Kecamatan di Kabupatn Subang. Cibogo. . Gamelan Jawa.
- . Gamelan Sunda.
gadai gad. jamak2 garad. -
. digadai. digad. ganas kejem, telenges.
. digadaikan. digadkeun. jamak2 digaradkeun. . ganas dalam bahasa sunda = nanas=nenas.
. jamak4. guda-gade. gandaria [Bouea macrophylla] gandaria.
. menggadai. ngagad. gandarusa [justicia gendarussa l. burm. f.]
. menggadaikan. ngagadkeun. jamak2 handarusa.
ngagaradkeun. gangu ganggu.
. pegadaian. pagadan, pakgad, tempat gad. . menganggu. ngaganggu.
- . apa-apa yang yang mengganggu. gangguan.
gading gading. . diganggu. diganggu.
gadis parawan, mojang, wanoja. -
gado tambul. ganjal ganjel.
gaduh gandeng, baribin (bahasa halus). jamak2 . mengganjal. ngaganjel.
garandeng. ganjil (bilangan) gangsal.
gadung [Dioscorea hispida] gadung. .lawan kata genap. sabalikna jangkep.
. Nama Dsa di Kecamatan Cibeunying Kaler Kota ganjil ahng. jamak2 araheng.
Bandung. Cigadung. ganteng kasep. jamak2 karasep. = tampan.
- . mempunyai perasaan ganteng. gumasp
- . kart gelang. kart geulang.
ganti ganti, genti, gentos (bahasa halus). jamak2 -
garanti, garentos. gelatik [Munia oryzivora] galatik.
. mengganti. ngaganti, ngagentos. . wawangsalan isinya gelatik :
. berganti. paganti, pagentos. .. manuk hawuk beureum suku. artinya burung
nama Dsa di Dsa/kelurahan di Kecamatan kelabu merah kaki.
Coblong Kota Bandung. Cipaganti. .. katingal keur imut leutik. artinya terlihat sedang
gantung gayot. senyum kecil.
gapura kaca-kaca. geledah garadah, rahrah.
- . menggeledah ngagaradah, ngarahrah.
garam uyah, garem. geletak golr. jamak2 galolr. 1. menggeletak.
. memberi garam. ngauyahan. ngagolr.
garang galak. -
garap garap. geli gtk.
. menggarap. ngagarap. geliat kuliat. menggeliat. nguliat.
garis garis, gurat. gelinding gorolong, grlng.
garpu garpu. . menggelinding. ngagorolong, ngagrlng.
garuda garuda, galudra. . nama Kelurahan di Kecamatan Rgol Kota
garuk garo. jamak2 gagaro. Bandung. Cigrlng.
. menggaruk. ngagaro. -
- gelisah galisah, guligah. = resah.
gasing panggal. gelitik lktk. 1. menggelitik. nglktk. 2.
gatal ateul. jamak2 arateul. digelitik. dilktk.
. nama Dsa di Kecamatan Regol Kota Bandung. gelondong golondong.
Ciateul. gelora galura.
gawang gawang. gelung gelung, sanggul (bahasa halus). jamak2
gayam [Inocarpus edulis] (buahnya enak dimakan) garelung, saranggul. =sanggul
gayam. . digelung. digelung, disanggul. jamak2 digarelung,
.. Nama Dsa di Kecamatan Banjarsari Kabupatn disaranggul.
Ciamis. -
gayung gayung, siwur. gembala angon. jamak2 arangon.
gayut gayot. . mengembala. ngangon.
- gembira senang, gumbira, bungah, bingah (bahasa
gebang (Coryphautan) gebang. halus), atoh.
. Sigebang, di Kabupatn Cirebon. . jamak2 serenang, galumbira, barungah, baringah,
gebrak gebrag. aratoh.
gebuk gebug. gembos kemps.
. menggebuk. ngagebuk. gembul rewog. jamak2 rarewog.
. menggebuki. ngagebukan. gembung kembung.
. gebukan. gebugan. -
ged ged, ageung. gemerlap gurilap.
gedung gedong. gemes gemes. jamak2 garemes.
gegabah gagabah, llwodh, lalawora. gemetar dgdg, geter.
- . menjadi gemetar. ngadgdg, ngageter.
gelap pok peteng. jamak2 parok. gemilang gumilang.
gelap gulita poek mongkleng. gempa lini.
gelar jujuluk. gemuk lintuh, bayuhyuh, busekel. jamak2 lalintuh.
gelang geulang, pinggel (bahasa halus). gemuruh gumuruh.
- . glng. gideg atawa godeg.
genap jangkep. lawan kata : gangsal. . glng-glng. gigideg atawa gogodeg.
gendang kendang. . menengadah. tanggah.
gendut bureuteu. jamak2 barureuteu, barucitreuk. . mengangguk. ungeuk.
gendut (anak cacingan) bucitreuk. . menolh. ngalieuk.
genggam keupeul. jamak2 kareupeul. = kepal . menunduk. tungkul.
. menggegam. ngeupeul. jamak2 ngareupeul . terkulai. ngalhlh
. digemgam. dikeupeul. jamak2 dikareupeul -
. segenggam. sakeupeul. geraknya mata obahna panon. kata kerja aktif
genit centil. untuk mata :
gentng kentng. . melk. beunta.
gentong gentong, buyung. = tempayan. . melihat. nempo.
- . melirik. ngarrt.
gerah hareudang, bayeungyang. . melotot. molotot.
geraham careham. . melotot (sambil marah), muncereng.
gerak usik, obah. jamak2 arusik. . mengedip. ngiceup.
gerak terus (tentang anak sedang bermain) pijah. . Mengintip. noong.
. bergerak. mijah. . merem. peureum.
gerakan kor. kpot. -
. menggerak-gerakkan kor. kupat-kpot. geraknya mulut obahna sungut. kata kerja aktif
- untuk mulut :
geraknya badan obahna awak. kata kerja aktif . mangap. calangap.
untuk badan : . memoncong. manyun.
. berdiri. nantung. . mencibir. ngajebian.
. bersandar. nyarand. . menganga. calangap.
. duduk. diuk. -
. merangkak. ngorondang atau ngarandang. . menyenggih. nyrngeh.
- . menyeringai. ngarenyoh.
. sujud. sujud. . menutup mulut. balem.
. telungkup. nangkuban. . menyongnyong. manyun.
. terlentang. nangkarak. . senyum. imut.
. tiarap. ngadapang. . tawa. seuri.
. tiarap (maju) ngalangsud). -
- geraknya tangan obahna leungeun. Kata kerja aktif
geraknya kaki obahna suku. kata kerja aktif untuk untuk tangan :
kaki : . garuk-garuk. gagaro jamak2. dari kata dasar garo
. jingkat. jngk. = garuk.
. menendang. najong. berasal dari kata dasar . garuk-garuk tak gatal (orang bingung atau kesal).
tajong. gagaro teu ateul.
. menendang ke belakang. njh. berasal dari kata . melambai-melambai. gugupaijamak2. dari kata
dasar tjh. dasar gupai =lambai.
. menendang tinggi keatas. nalapung. berasal dari . melempar. ngalung. dari kata dasar alung =
kata dasar talapung. lempar.
. menginjak. nincak. berasal dari kata dasar tincak. . melempar (ke badan). maldog. dari kata dasar
. menypak. nypak. berasal dari kata dasar sepak. baldog = lempar.
- . melipat. ngalipet. dari kata dasar lipet = lipet
geraknya kepala obahna sirah. kata kerja aktif . memancing. nguseup.
untuk kepala : -
. membawa. mawa. berasal dari kata dasar bawa = -
bawa. . mengelus, mengusap. ngusap. berasal dari kata
. membacok. ngadk. dari kata dasar kadek = dasar usap.
bacok. . mengepal. meureup. berasal dari kata dasar
. membelah. meulah. dari kata dasar beulah = peureup.
belah. . mengepal (ada isinya). ngeupeul.
. membungkus. mungkus. dari kata dasar bungkus . mengepit. nglk. berasal dari kata dasar klk.
- -
. memegang, mengenggam. nyekel. . menggapai, menjangkau. ngarongkong.
. memeluk. nangkeup. dari kata dasar tangkeup. . menggenggam, memegang, nyekel.
. memijit. menct. dari kata dasar penct. . menggosok. ngagosok.
. memijit-mijit. menctan. dari kata dasar penct. . menggunting. ngagunting.
. memukul(ke badan). neunggeul. dari kata dasar . mengiprat. ngprt.
teungeul. . mengiris. nyiksik. berasal dari kata dasar siksik.
. memungut. mulung. dari kata dasar pulung. . mengusap, mengelus. ngusap.
- -
. menakol(ke benda). nakol. . meninju, menonjok. ninju, nonjok.
. menampar. nampiling, nyabok. . menjangkau, menggapai. ngarongkong.
. menandatangan. neken, nawis (bahasa halus). . menjitak. nk. berasal dari kata dasar tk.
. menangkap. nwak. . menulis. nulis. berasal dari kata dasar tulis.
. menangkap (yang dilemparkan). nyanggap. . menungkup. nungkup.
. menangkis. nakis. . menusuk. nojos.
. menating. nanggeuy. . menunjuk. nunjuk. berasal dari kata dasar tunjuk.
. menarik. metot. berasal dari kata dasar betot. . menuntun. nuntun. berasal dari kata dasar
- tuntun.
. mencambuk. mecut. berasal dari kata dasar pecut . menuntun. nuyun
. -
. mencakar. nyakar. berasal dari kata dasar cakar . . menyentil. nyintreuk. berasal dari kata dasar
. mencakar. ngorowot++ sinteuk.
. mencatat. nyatet. . menyerut. nyugu. berasal dari kata dasar sugu.
. mencingcang. nyacag. berasal dari kata dasar . menyetrika. ngalicin.
cacag. . menyetir. nyetir.
- . menyiram. nyimbeuh.
. mencubit. nyiwit. berasal dari kata dasar ciwit. . menyisir. nyisir. berasal dari kata dasar sisir.
. mencubit (lebih besar dan kuat). ngajembl. -
. mencuil. nol. berasal dari kata dasar tol. . meraba. nyabak. berasal dari kata dasar cabak.
. mencolk. nyolk. berasal dari kata dasar colk. . meremas. ngarames.
. mencolok. nyolok. berasal dari kata dasar colok. . merangkul. ngalng.
. mencomot. nyomot. berasal dari kata dasar . meraup. ngarawu. berasal dari kata dasar rawu.
comot. . sedekap. sidakep.
. mencungkil. nyokl. berasal dari kata dasar cokl. . tepuk-tangan. keprok, emprak.
- . tolak-pinggang. melak cangkng
. mendorong. ngadorong. -
. menekan. neueul. berasal dari kata dasar teueul. geram amek, ambek, carkan, seuseulan, bendu
. menepuk. nepak. berasal dari kata dasar tepak. (bahasa halus).
. mengambil. nyokot. berasal dari kata dasar cokot. gerbang gapura.
. mengampelas. ngahampelas. gergaji ragaji.
. mengangkat. ngajungjung, ngangkat. . digergaji. diragaji
. mengergaji. ngaragaji. -
. tempat untuk menggergaji. pangragajian. gigi huntu, waos (bahasa halus). jamak2 haruntu.
.. Nama Kampung Dsa Kayu Ambon Kecamatan tak bergigi lemong.
Lembang Kabupaten Bandung Barat. gigi patah pohang.
- gigil dgdg. jamak2 dargdg.
gerhana samagaha. . menggigil. ngadgdg.
gerhana bulan. samagaha bulan. gigil (karena dingin) hodhod.
gerhana matahari. samagaha panonpoe. . menggigil. ngahodhod.
gerigi rg. 1. bergerigi. rrgan. -
- gigit ggl.jamak2 garegel.
gerimis girimis. . digigit. diggl. jamak2 digargl.
gerinda gurinda. . menggigit. nggl. jamak2 ngagargl.
gerobak gorobag. . tergigit. kaggl.
gerombolon gorombolan. gigit (kuda) sogot. 1. menggigit (kuda). nyogot.
gertak sentak. 1. menggertak nyentak. -
gerutu kukulutus. gila burung, glo, dan, eusleum, palung, sinting.
- gilas glng. jamak2 garlng.
gesit cingceng. jamak2 caringceng. . digilaskan. diglngkeun.
getah geutah, leugeut. . gelinding. grlng. lihat gelinding.
getar geter, eundeur. . menggilas. ngaglng.
getol getol, leket. . menggilaskan. ngaglngkeun.
- . tergilas. kaglng.
glng kepala godeg. -
glng-gelng kepala gogodeg jamak2. gilir gilir.
gndong akod, gandong, gndong. jamak2 arakod, giliran1 giliran.
garandong. giliran2-. eun-. kata benda + -eun.
. menggendong. ngakod, ngagandong. . giliran Bapak. bapaeun.
- . giliran barat. giliran kulon
gndong pakai kain panjang (bahasa kasar dan . giliran ibu. indungeun.
bahasa sedeng) ais. jamak2 arais. . giliran kanan. giliran katuhu.
. menggendong. ngais. -
~ Sedang menggendong adi. keur ngais adi. . giliran kiri. giliran kenca.
. yang di gndong. aisan. . giliran saya. dwkeun, kuringeun, abdieun, sim
gndong pakai kain panjang (bahasa halus) emban. abdieun.
gnjr {charis flava} gnjr. . giliran selatan. giliran kidul.
- . giliran timur. giliran wtan.
gologi (berasal dari bahasa latin) (kata benda) . giliran utara. giliran kalr.
gologi. -
. Ilmu berkenaan keadaan dalam tanah. lmu gimana kumaha. jamak2 karumaha.
ngeunaan kaayaan jero taneuh. gimana sehat kumaha damang.
. lmu berkenaan keadaan lapisan-lapiasan bumi ginjal ginjel, kabubuahan.
tau tanah. girang senang, gumbira, bungah, bingah, atoh.
. Ilmu geologi. lmu geologi jamak2 serenang, galumbira, barungah, baringah,
.. artinya : lmu ngenaaan kaayaan lapisan-lapisan aratoh.
bumi atawa taneuh. gitu kitu, kituh.
gsr gsr, ised, ksr. -
. menggeser. ngised, ngsr. goblok, bodoh sekali. goblog. jamak2 garoblog.
gsr sama kaki kesamping. tokr. . kegoblokan. kagoblogan. jamak2 kagaroblogan.
goda goda, doja. jamak2 garoda, daroja. . Nama Dsa di Kecamatatan Parongpong
. godaan-godaan gogoda. Kabupatn Bandung Barat.
. menggoda. ngagoda. .. Cigugur Girang.
. tergoda. kagoda. . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Ciamis.
- Cigugur.
godaan dodoja. . Nama Kecamatan di Ciamis dan Kuningan.
godok godog. jamak2 garodog. =rebus. CiGugur.
. menggodok, merebus. ngagodok. gula gula.
golok bedog. jamak2 baredog. -
. bahasa kirata : dibebed sina ngajedog. Artinya: guling guling. jamak2 garuling.
diikat supaya diam (kebiasaan kalau golok dibawa . digulingkan. digulingkeun. jamak2 di
diikat di pinggang). garulingkeun.
gondok gondongeun, bareuh dina sisi beuheung . jamak4 gulang-guling.
jelema. . (jamak4) ngaguling-gulingkeun.
gondrong gondrong, jabrig. . menggulingkan. ngagulingkeun. jamak2
gong goong. ngagarulingkeun.
- guling (bantal panjang dan bulat) guguling,
gorng gorng. pepedek (bahasa halus)
. menggorng. ngagorng. gulita mongkleng.
gorng tanpa minyak sangray. . gelap gulita. poek mongkleng.
. menggorng tanpa minyak. nyangray. jamak2 gulung golong. jamak2 garolong.
nyalangray. . digulung. digolong. jamak2 digarolong.
. baris kedua lagu bubuy bulan. Bubuy bulan . menggulung. ngagolong. jamak2 ngagarolong.
sangray bntang. -
- guna guna. jamak2 garuna.
gors bard. jamak2 barard. . digunakan. digunakeun.
gorobak gerobak. . menggunakeun. ngagunakeun. jamak2
gosok gosok, kosok. ngagarunakeun.
gosok badan. ruru. jamak2 raruru. .. Tidak menggunakan mesin. Henteu ngagunakeun
. menggosok badan. ngaruru. jamak2 ngararuru. mesin.
- gunakan gunakeun.
gosong tutung. jamak2 tarutung. -
guncang oyag, inggeung.
goyang inggeung.
gundul gundul, dugul, bolenang, purutul, teu
goyang (badan) gol, gitek.
buluan. jamak2 darugul.
. bergoyang. ngagol, ngagitek. jamak2 ngagarol,
gunting gunting.
ngagaritek.
. digunting. digunting.
gramatika tatabasa.
. menggunting. ngagunting.
-
guntur guludug.
gua guha.
-
. Nama Dsa di Kecamatan Sukanagara di
gunung gunung.
Kabupatn Cianjur. Ciguha.
. menggunung. ngagunung.
gubernur gupernur.
. pegunungan. pagunungan.
guci guci.
. Nama-nama tempat yang memakai kata gunung:
gudang padi leuit.
.. Gunung sabeulah. lihat sebelah.
gugup geumpeur.
.. Gunung lipung.
-
.. Gunung roay.
gugur (musim) gugur.
.. Gunung sari.
- H
.. Gunung gadog. hadap hareup. 1. menghadapi. nyangharapeun.
.. Gunung pereng. lihat depan.
.. Gunung awi. hadir aya, hadir
.. Gunung jamb. habis bak, sp (bahasa halus), cacap.
.. Gunung putat. . menghabiskan, menghabisi makkeun,
.. Gunung Ki-Cau. nypkeun.
.. Gunung Pongpok. . keburu habis. bakeun.
- . habis-habisan. bbakan, sspan.
gunung kecil hunyur. habis modal. potol.
gunung (kakinya) tutugan. habis sama sekali. ledis, kordas, bak pisan.
gunung kecil dan rendah. pasir. = bukit. habis semuanya. bbakan.
. Nama Blok di Dsa Jelegong Kecamatan habis tenaga (jalan kaki) mopo.
Rancakk Kabupatn Bandung. Cipasir. -
. digunakan untuk nama tempat atau daerah. hafal apal.
.. Pasir Angin. lihat angin haid hed, kotoran, kareseban (bahasa halus).
.. Pasir Biru. lihat biru. haid (bahasa sedang) udur sasih.
- hal hal, perkara, perkawis (bahasa Halus).
.. Pasir Endah. lihat indah. halaman1 (buku) kaca.
.. Pasir Jambu. lihat jambu. -
.. Pasir Jati. lihat jati. halaman2 (rumah) pakarangan.
.. Pasir Halang. lihat halang. . di halaman. di pakarangan.
.. Pasir Kaliki. Kaliki = ++ . halaman depan. buruan.
... Nama Dsa di Kecamatan Cicendo Kota . halaman belakang. pipir.
Bandung. Pasir Kaliki. -
- halangan (bahasa kasar) halangan, pinding.
.. Pasir Mulya. lihat mulia. . halangan. halangan.
.. Pasir Muncang. lihat kemiri. . menghalangi. ngahalangan, mindingan.
.. Pasir Langu. langu= ... . terhalang. kahalangan.
.. Pasir Layung. lihat lembayung. . penghalang. panghalang.
... nama Dsa di Kecamatan Cisarua Kabupatn . Nama Dsa di Kecamatan Cisarua Kabupatn
Bandung Barat. Bandung Barat. Pasir Halang
- -
gurau heureuy, gonjak, guyon, ocon. jamak2 halangan (bahasa halus dan bahasa halus)
hareureuy, garuyon pamengan, pambengan.
gurih pelem. jamak2 parelem. halilintar kilat, gelap.
guru guru, tukang ngajar. halis halis, kening (bahasa halus).
. Kirata : gugu dan ditiru artinya : harus turut halus lemes. jamak2 lalemes.
(dipatuhi) dan ditiru (dicontoh) ~ Kulit perempuan lebih halus daripada laki-laki.
guruh guruh, guludug. Kulit awewe lewih lemes manan lalaki.
gusar amek, ambek, carkan, seuseulan, bendu . Bahasa halus. Basa lemes.
(bahasa halus). . Bahasa halus sekali. Basa lemes pisan.
gusi gugusi, caheum. -
. Nama Dsa di Kecamatan Kiaracondong hambur awuntah.
Kotamadya Bandung. Cicaheum. hamil (bahasa kasar) reuneuh. jamak2 rareuneuh. =
gusur gusur. 1. menggusur. ngagusur. bunting.
guyon ocon. hamil (bahasa halus) bobot, ngandeg.
hamil (bahasa sedang) kakandungan.
hampelas hampelas. ngarajnan.
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn -
Bandung Barat. Cihampelas. hari po, dinten (bahasa halus).
hampir ampir, mh. ~ Dari hari ke hari umur kita berkurang.
- ~ ~ Ti po ka po umur urang ngurangan.
hancur ancur, ajur. jamak2 arancur. . dijemur. dipo. jamak2 diparoe.
. menghancurkan. ngancurkeun. . nama hari (sunda kuno)
handuk anduk. jamak2 aranduk. .. minggu. radite.
hangat haneut, baleuy. .. senin. soma.
. suasana hangat. haneuteun. .. selasa. anggara.
. waktu antara jam 7-9 pagi-pagi. wanci haneut .. rabu. buda.
moyan. .. kamis. respati.
hangus tutung. jamak2 tarutung. .. Jum'at. sukra.
hantu jurig, ririwa. .. Sabtu. Tumpek.
hantu (burung) bueuk. . sehari. sapo, sadinten (bahasa halus)
hanya (bahasa halus) namung, amung, mung. . sehari-hari. sapopo, sadidinten.
hanya (bahasa kasar) ukur, ngan. . sehari-harinya. sapopoena, sadidintenna
. punya pinsil hanya satu. boga patlot ngan hiji. . sepanjang hari. sapopo, sadidinten.
. hanya dia yang ikut. ngan manehna nu milu. . sepanjang harinya. sapopoena, sadidintenna.
hanyut palid. jamak2 paralid. . menjemur. mo. jamak2 maroe.
. judul lagu sunda. Sorban palid. artinya sorban hari lahir. wedal, weton (bahasa halus).
hanyut. harimau maung, lodaya.
.. sorban Palid. http://www.index-of-mp3.com/get- . nama Dsa/Kelurahan dan Kecamatan di
download-sorban_palid.html Kabupatn Bandung,
- , Propinsi Jawa Barat. Cimaung.
hafal apal. jamak2 arapal. . anak harimau. juag, aum.
. dihafalkan. diapalkeun. -
. hafalan. apalan. harta pakaya.
. hafalkan. apalkeun. harta-benda rajabrana.
. menghafal, menghafalkan. ngapalkeun. harum seungit, wangi. jamak2 sareungit, warangi.
hapus pupus. jamak2 parupus. =wangi.
. penghapus. panghapus, pamupus. harus kudu, kedah (bahasa halus). jamak2 karudu,
. menghapus. mupus. karedah. =mesti
. semua dihapus. pupusan. . diharuskan. dikudukeun, dikedahkeun.
. dihapus. dihapus. . mengharuskan. ngudukeun, ngedahkeun.
. terhapus. kahapus. . seharusnya. sawadina, sakuduna, sakedahna.
- -
harap harep. hasil hasil. jamak2 harasil.
. harapan harepan. hati hat, ati, angen, kalbu (asal dari bahasa Arab).
. mengharap. ngaharep. . kekasih. buah hat. buah ati.
hardik sentak. . niat atau pikiran yang baik. had hat.
- . iri, dengki, gorng hati (sapi, ayam dan lain-lain).
harga harga, pangaos (bahasa halus). gorng hat.
. dihargai. dihargaan. . pikirannya sama. sahat.
. menghargai. ngahargaan. . harapan besar. gd hat.
. seharga. saharga, sapangaos. -
harga diri. ajn. hati (bahasa halus) manah.
. menghargai, menghormati. ngajnan. jamak2 hati (bahasa halus sekali. galih.
hati (bahasa kasar sekali) pucus. . memberi warna hijau, menjadi warna hijau.
hati-hati (bahasa kasar) ati-ati, gumati. ngahjoan
hati-hati (bahasa sedang dan bahasa halus) atos- -
atos. hijau sekali. hjo ngagedod.
haus halahab, hanaang. hijau tua. hjo kolot.
- hilang leungit, ical (bahasa halus), sirna, iles.
hemat irit, rikrik. . menghilang. ngaleungit.
hentakkan tangan (tali). kenyed. . menghilangkan. ngaleungitkeun, ngicalkeun.
hentakkan kaki. tenjrag. menghentakkan kaki. . kehilangan. kaleungitan, kaicalan..
tnjrag. -
henti eureun, lirn (bahasa halus). jamak2 himpit dempt. jamak2 darempt.
areureun. . menghimpit. ngadempt. jamak2 ngadarempt.
. berhenti. eureun. . dihimpit. didempt. jamak2 didarempt.
~ Mobil berhenti dulu di salah satu blokan. Mobil . terhimpit. kadempt. jamak2 kadarempt.
eureun heula di salah sahiji pngkolan. hina hina, hina, laip (bahasa halus). jamak2 harina.
. dihentikan. dieureunkeun. . menghina. ngahina. jamak2 ngaharina.
. hentikan. eureunkeun. hinggap eunteup. jamak2 areunteup.
. menghentikan. ngeureunkeun. -
. terhentikan. kaeureunkeun hisap sedot, seuseup. jamak2 saredot.
- . mengisap. nyedot.
hboh guyur, gujrud, ar, geunjleung. hitam hideung. jamak2 hararideung.
hran hran, helok, hemeng, hookeun. jamak2 . Nama Dsa di Kecamatan Parongpong Kabupatn
harookkeun. Bandung Barat. Cihideung.
. ikut merasa heran. manghrankeun. . Nama Kecamatan di Tasikmalaya. Cihideung.
hrnia burut. jamak2 barurut. -
hwan sato. 1. kelompok yang termasuk hwan. hitam (bagian pada biji mata). hihideung.
sasatoan. . hitamnya (bagian pada biji mata). hihideungna.
hwani hwani, ngabogaan sifat seperti sato. hitam sekali. hideung lestreng, hideung
- cakeutreuk, hideung meles, hideung pisan.
hias hias. hitam tua. hideung kolot.
hibur hibur, lipur. -
hiburan hiburan, panglipur, senang-senang. hitung itung, bilang, tang (bahasa halus). jamak2
hidangan idangan. aritung, aretang.
hidung irung, pangambung (bahasa halus). jamak2 . dihitu
arirung. . menghitung. ngitung, ngtang..
. baris 11 lagu Nng Geulis. irung mancung, pipi . menghitungi. ngitungan.
konng. . memperhitungkan. balitungan.
.. artinya : hidung mancung, pipi konng. . hitungan. itungan.
. hidung cacat di ujungnya. irung pongs. hitungan itungan, tangan
. hidung mancung. Bangir. -
. hidung psk. dems. homonim kecap sangaran, kecap anu sarua tapi
- hartina bda..
hidung (bahasa kasar pisan) cungur. . 1. bagian tengah pohon yang paling keras, 2. beli
hidup hirup, jumeneng (bahasa halus). jamak2 (bahasa halus). galeuh
harirup. . 1. laku, 2. maju, 3. payung. pajeng (bahasa halus).
. kehidupan. kahirupan. . 1. lemak, 2. upah. gajih.
. menghidupkan. ngahirupkeun. . 1. kuning, 2. kunyit. konng.
hijau hjo. jamak2 hararjo. . 1. tidur (bahasa anak-anak), 2. lapuk. bobo.
honj (Etlingera hemisphaerica) honj. . pinjam. tambut. (homonim)
- . dihutang. ditambut.
hormat hormat. -
. menghormat. ngahormat. . menghutang, nambut.
hujan hujan. jamak2 harujan. . menghutangkan. nambutkeun.
. kata antar untuk hujan. cur. Cur hujan. hutang1 (hahasa kasar) anjuk.
. kehujanan. kahujanan. . lawan kata kontan. = kontan = tunai.
. berhujan-hujan. huhujanan. . menghutang, nganjuk.
- hutang2 (bahasa halus dan bahasa sedang)
hujan berhenti. raat, lirn (bahasa halus). sambetan, patangan. jamak2 sarambetan.
hujan terus. ngecrek. -
humor heureuy, guyon, banyol. jamak2 hareureuy, hutang2 (bahasa kasar) hutang. jamak2 harutang.
garuyon, baranyol. . dihutang. dihutang
huruf aksara, caraka, hurup. . dihutangkan. dihutangkeun.
. macam-macam huruf. cacarakan. . hutangnya. hutangna.
.. cacarakan Jawa aya 20 aksara. . menghutang. ngahutang.
.. cacarakan Latn aya 26 aksara. . menghutangkan. ngahutangkeun.
.. cacarakan Sunda aya 25 aksara. hyang dwa.
... 1. ha
... 2. na I
... 3. ca ia manhna, anjeunna, mantenna (bahasa halus).
... 4. ra . kalian maranh, aranjeun.
... 5. ka ialah nyaeta.
... 6. da iba karunya, welas.
... 7. ta ibu indung, ambu, ema.
... 8. sa . bidan. indung beurang, paraji.
... 9. wa . giliran ibu. indungeun.
... 10. la -
... 11. pa . ibu angkat. indung kukut, indung pulung.
... 12. ja . ibu tiri. indung tr, ibu kawalon (bahasa halus).
... 13. ya . ikut mengaku sebagai ibu sendiri. ngindung.
... 14. nya . ibu jari tangan. indung leungeun.
... 15. ma . ibu jari kaki. indung suku.
... 16. ga -
... 17. ba . ibu jari. jempol.
... 18. nga . ibu kota. ibu kota.
... 19. a . ibu saya pun biang, pun ibu.
... 20. . jamak2 ibu, ibu-ibu. para ibu.
... 21. i . menganggap ibu sendiri.
... 22. o ibu (bahasa sedang) pun biang.
... 23. u ibu (bahasa halus) ibu, tuang ibu.
... 24. e idem idem, sarua jeung nu geus disebutkeun di
... 25. eu luhur.
hutan leuweung. jamak2 laleuweung. -
- igau lindur, gundam.
hutan lebat leuweung geledegan. . mengigau. ngalindur, gundam.
hutan rimba leuweung geledegan. ijuk injuk.
hutang1 (bahasa halus) tambut. ikal galing, kriting, rinti. jamak2 garaling.
ikal di ujung. galing muntang. inap (bahasa halus) ngawengi.jamak2 ngarawengi.
- . menginap. ngawegi.
ikan lauk. inap (bahasa kasar) ndong. jamak2 arndong.
. ikannya. laukna. . menginap. ngndong. jamak2 ngarndong.
. baris ke delapan lagu bubuy bulan. laukna hese inap (bahasa sedang) mondok. jamak2 marondok.
dipancing. . menginap. mondok.
. artinya : ikannya susah dipancing. incar incer.
. ikan asin. lauk asin. indah ndah.
. ikan gabus. deleg. . Nama Kelurahan di Kecamatan Ujungberung Kota
. ikan hias. lauk hias. Bandung.
. ikan kecil [barbus binolatus] beunteur. industri industri.
. ikan laut. lauk laut. -
. ikan mua (belut besar) lubang. ingar gandng.
- ingat (bahasa kasar) inget. jamak2 aringet.
ikat (memakai tali) beungkeut, cangcang, talian, . mengingat. nginget.
bebed. . mengingatkan. ngingetkeun.
. diikat. dibeungkeutan, ditalian. . ingatan. ingetan.
. berkaitan. patali. lihat tali. . ingat-ingat. inget-inget.
ikat (memakai kain, biasanya bagian badan) beber. -
. Nama Dsa di Kecamatan Leuwiliang Kabupatn . teringat. kainget.
Bogor. Cibeber I dan Cibeber II. . teringat-ingat. kainget-inget.
. Nama Kecamatan di Cianjur, Lebak dan Cilegon. . mengingatkan. ngingetkeun, ngingetan.
Cibeber. . peringatan. paringetan.
- ingat (bahasa halus) mut. jamak2 armut.
ikut pili, milu, ngilu, ngiring (bahasa halus), aub. . mengingat. ngmut.
jamak2 marilu, ngariring. . mengingatkan. ngmutkeun.
~ Yang akan ikut lomba. -
~ ~ Anu bade ngariring pasanggiri. ingin (bahasa halus) palay.
ikut beli. milu beuli, tebng. ingin (bahasa halus sekali) kersa, keresa.
ikutan miluan, ngiringan (bahasa halus). ingin (bahasa kasar) dak, hayang.
. Maaf mau ikutan menulis. Punten bade ngiringan . Keinginan. kahayang.
nyerat. . menjadi ingin. hayangeun.
ilalang eurih. . ada keinginan. mikahayang.
- ingin (bahasa sedang) hoyong.
iler dahdir. ingkar jalir, sulaya.
iler (tanaman) jawr kotok. Bahasa latin, caleous ingus leho, umbel (bahasa halus).
atropurpureus. . ingusan. lehoan, umbelan.
ilmu lmu. -
. ilmunya. lmuna. ini ieu atau ta.
. berilmu. boga lmu. . babasan : ieu aing. ini saya. artinya : angkuh,
. keilmuan. kalmuan. sombong.
- . ini bawa. ieu bawa.
imbuhan rarangkn. . lawan kata. itu.
. awalan rarangkn hareup. injak tincak, idek, leyek, dampal (bahasa halus).
. akhiran rarangkn tukang. . diinjak. ditincak.
. Konfiks. rarangKn barung. . menginjak. nincak.
. sisipan rarangkn tengah. . tempat untuk di injak. panincakan.
- . terinjak. katincak
injak (Yang tajam) cugak. beureum.
. menginjak (yang tajam). Nyugak. jamak2 artinya : itu siapa yang baju merah.
nyarugak. . baris ke 10 lagu Neng Geulis. Itu saha nu acuk
- hejo.
insan manusa. . artinya : itu siapa yang baju hijau.
intai intip. jamak2 arintip. -
. mengintai. ngintip. jamak2 ngarintip. iuran udunan.
intan inten. iya heu'euh (bahasa kasar), enya, nya, sumuhun,
intim raket. jamak2 raraket. muhun, mangga.
intip toong. ~ Nah, iya begitu. Tah, heueuh kitu.
. diintip. ditoong. izin idin, widi (bahasa halus dan bahasa sedang).
. mengintip. noong. . diizinkan. diwidian.
. terintip. katoong. . diberi izin. kawidian.
ipar ipar, adi beuteung, dahuan.
- J
irama wirahma. jabat tangan sasalaman.
iris siksik. jamak2 sarilsik. jadi jadi, janten (bahasa halus dan bahasa sedang).
. siksikan++ jamak2 jaradi, jaranten.
. diiris. disiksik . kejadian. kajadian, kajantenan.
. mengiris. nyiksik. jamak2 nyariksik. . menjadikan. ngajadikeun, ngajantenkeun.
. mengiriskan. nyiksikkeun. ~ Menjadikan pemerintah turun wibawa.
- ~ ~ Ngajantenkeun pamarentah turun wibawa.
isap kenyot, seuseup. jamak2 karenyot. jadi dilaksanakan. tulus, cios (bahasa halus).
. mengisap. ngenyot, nyeuseup. -
isi eusi, lebet (bahasa halus dan bahasa sedang). jaga jaga, jagi (bahasa halus). jamak2 jaraga, jaragi.
lihat dalam. . menjaga. ngajaga.
. mengisi. ngeusian, ngalebetan (bahasa halus). jagung jagong. jamak2 jaragong.
~ Suka kebagian mengisi rumah kosong. Sok jagung muda semi.
kabagean ngeusian imah kosong. jahat jahat.
isian eusian, lebetan (bahasa halus dan bahasa jah [Zingiber Offcinale Rosc] jah.
sedang). . jahe yang jelek, satu-satu kecil tidak berentet.
- bargbg
isinya. eusina. .. Nama Dsa di Kecamatan Cibeber Kabupaten
isinya ada. ayaan. Cianjur. Dsa Cibargbg.
isinya habis. kordas. -
istana keraton. jahil jail, deleka. jamak2 jarail.
istirahat reureuh, aso, leleson (bahasa halus). jahit kaput. jamak2 karaput.
. beristirahat. ngaso, leleson. . menjahit. ngaput.
istri pamajikan, bojo, garwa, adi. jahit (memakai tangan) kcos, jalujur.
- . menjahit (memakai tangan). ngecos.
istri (bahasa halus) geureuha, istri, rayi. jahit (kain atau pakaian yang sobek) krod.
istri saya pun bojo. . menjahit(kain atau pakaian yang sobek) ngrod.
isu selentingan. -
itik meri. jajah jajah. Dijajah Jepang tiga setengah tahun.
itik manila ntog. Dijajah Jepang tilu satengah taun.
itu itu. jajaka bujangan, jajaka, nonoman (bahasa halus).
. lawan kata itu. ta atau ieu. jamak2 barujangan. = perjaka.
. baris ke 9 lagu Nng Geulis. itu saha nu acuk jajar jajar, jjr. jamak2 jalajar.
. menjajar. ngajajar, ngajjr. jalan kaki di jalan yang naik. neker.
jakun gondok laki. jalan kaki di jalan yang turun. nurugtug.
- . dari kata dasar turugtug.
jala kecil. kecrik. jalan kaki di tempat gelap. nolog.
jalan1 jalan, galur, marga. (kata benda) -
jalan2 jalan. (kata kerja) jalan kaki habis disunat atau ada bisul di pangkal
- menjalankan. ngajalankeun. paha.
jalan yang banyak batunya besar-besar. taringgul . gang atau gol.
. Nama Dsa di Kecamatan Babakan Madang jalan kaki pincang karena kaki pangjang sebelah.
Kabupatn Bogor. Citaringgul. pngkor, dog.
- jalan kaki pincang karena saki kaki. ingkud-
jalan kaki (bahasa anak-anak) papah. ingkudan
jalan kaki (bahasa halus) papah, angkat. , atau jingkrung.
jalan kaki (bahasa kasar) leumpang, badarat. . dari kata dasar ingkud, jingkrung.
jamak2 laleumpang. jalan kaki keluar dari suatu tempat, bersama-sama,
jalan kaki (bahasa kasar sekali) nykr. , dan banyak. burudul. ngaburudul.
- jalan kaki keluar atau pergi dari suatu tempat,
jalan kaki agak cepat tanpa tengok kiri dan kanan. bersama-sama,
ngabadaus. , dan banyak. burudul. ngabrul.
. dari kata dasar badaus. jalan kaki lemas karena mabuk. rarampeolan,
jalan kaki bersama-sama dan banyak. ngaleut. sasampoyongan.
. dari kata dasar aleut. . dari kata dasar rampeol, sampoyong.
jalan kaki berat karena badan gemuk sekali. jalan kaki menghiraukan yang melarang. noyod.
ngagigeug, ngagegag. jalan kaki menghiraukan yang memanggil. tonggoy.
. dari kata dasar gigeug, ggag. -
jalan kaki bersuara karena sengaja. ngageblig. jalan kaki dipelan-pelan. ngaleyad.
. dari kata dasar geblig. jalan kaki pelan-pelan sering tertinggal oleh orang
- lain. boyot.
jalan kaki cepat. ngagidig atau ngagedig, ngadigdig. jalan kaki pelan-pelan karena cape. ngalnghoy.
. dari kata dasar gidig atau gedig, digdid. . dari kata dasar lnghoy.
jalan kaki cepat menemui seseorang. nyerenteng. jalan kaki pelan-pelan karena sedang ngintip.
. dari kata dasar serenteng. ngeteyep.
jalan kaki cepat mendahului orang lain. . dari kata dasar geang.
nyelengceng. jalan kaki pelan-pelan karena sakit atau habis sakit.
. dari kata sadar celengceng. . ngageuyeunggeung. . dari kata dasar
jalan kaki cepat tanpa tengok kiri dan kanan. geuyeunggeung.
ngungkug, jalan kaki pelan tiba-tiba cepat. nelenyeng.
, ngadudud, ngingkig. dari kata dasar ungkug, . dari kata dasar telenyeng.
dudud, ingkig. -
jalan kaki cepat di antara orang banyak. seseleket, jalan kaki perempuan sambil goyang pantat.
seselendep. ngagitek,
. dari kata dasar seleket, selendep. , ngageyot, ngagiyet. . dari kata dasar gitek, geyot,
- giyet.
jalan kaki dengan kaki agak terbuka (leter O). jalan kaki perempuan gemuk sambil goyang pantat.
ngageang. ngagiplek.
. dari kata dasar geang. . dari kata dasar giplek.
jalan kaki dengan lutut agak beradu (leter X). jalan kaki perempuan gemuk dan agak lemas.
kepoh, singkang. ngagboy.
. dari kata dasar gboy. .. barangkali (adverb, bahasa halus). mamanawian.
jalan kaki perempuan sambil badannya bergaya. ... dari kata dasar manawi.
gonjleng. .. barangkali (adverb, bahasa kasar). susuganan.
- .. naik. tatakan. dari kata dasar tak.
jalan kaki sama-sama dengan banyak orang. .. tawa. seuseurian. dari kata dasar seuri.
ngabring. .. terburu-buru. rurusuhan. dari kata dasar rusuh.
jalan kaki sama-sama dengan lebih banyak lagi -
orang. ngaleut. . jamak 1c. pengulangan suku pertama dari kata
jalan kaki seperti mau jatuh karena kesandung. dasar+kata dasar+eun,
totolonjongan. , menjadi kata kerja jamak yang berarti rupa-rupa.
. dari kata dasar tolonjong. .. rupa-rupa yang akan di beuli. beubeulieun.
jalan kaki susah karena memakai kebaya dan -
samping ketat. jingjet. . jamak2. kata dasar disisipkan -ar- setelah hurup
jalan kaki tanpa bawa apa-apa. ngagilincing. pertama,
. dari kata dasar gilincing. , Kata jamak yang dilakukan oleh orang banyak
jalan kaki tanpa tengok kiri dan kanan, karena atau,
kesal, , bendanya banyak atau sifatnya banyak
atau jengkel. bngbeos. aktif ngabngbos. .. tawa. sareuri. dari kata dasar seuri.
jalan kaki terburu-buru. tuturubun. dari kata dasar -
turubun. . jamak3
jalan kaki waktu hujan atau gerimis. ngiciprit. (kata kerja jamak3)
. dari kata dasar iciprit. .. bayar. balayar. dari kata dasar bayar.
- .. jalan kaki. laleumpang. dari kata dasar leumpang.
jalan keluar-masuk. lawang. .. masuk. lalebet (bahasa halus). dari kata dasar
jalan naik atau turunnya sedikit. mayat. lebet.
jalan setapak (di sawah) galengan. .. makan. dalahar (jamak3) atau darahar (jamak2).
jalan (jalannya ular) lor. ... dari kata dasar dahar.
jam jam, tabuh. .. tebang. taluar (jamak3) atau taruar (jamak2).
jam sabaraha. tabuh sabaraha. ... dari kata dasar tuar.
- -
jamak leuwih ti hiji, lewih ti sakali, leuwih lila. (kata sifat jamak3)
. jamak 1a. pengulangan suku pertama dari kata .. atas-atas. laluhur. dari kata dasar luhur = atas.
dasar, .. banyak-banyak. laloba. dari kata dasar loba =
, menjadi kata kerja jamak dilakukan oleh satu banyak.
orang, .. banyak-banyak (bahasa halus) saleueur.
, oleh orang tersebut, ... dari kata dasar seueur = banyak.
.. bakti. babakti. .. belakang (bahasa halus) palengker.
.. bawa. babawa. ... dari kata dasar pengker = belakang
.. sapu. sasapu. dari kata dasar sapu. .. benar. balener, laleres (bahahasa halus)
- .. hilang. laleungit. fari kata dasar leungit.
. jamak 1b. pengulangan suku pertama dari kata .. hina. lalaip
dasar+kata dasar+an, .. kecil-kecil. laleutik. dari kata dasar leutik = kecil.
, menjadi kata jamak atau kata kerja jamak (kata sipat jamak3)
dilakukan .. laku. lalaku. dari kata dasar laku.
, oleh satu orang, .. lama-lama. lalila. dari kata dasar lila = lama.
.. aduh. aaduhan .. lama-lama. lalami (bahasa halus).
.. jemuran. popoan (kata benda). .. layat. lalongok. dari katadasar longok = layat.
.. jual. jujualan. dari kata dasar jual. (kata kerja)
.. luas-luas. lalega. dari kata dasar lega= luas. -
.. lupa-lupa. lalali. dari kata dasar lali= lupa. jaman jaman.
.. nyenyak-nyenyak. talibra. dari kata dasar tibra = . jaman dahulu. jaman baheula.
nyenyak. jambret jambret.
- . menjambret. ngajambret.
. jamak4, kata kerja dilakukan oleh satu orang, -
, atau dilakukan oleh orang tersebut. jambu (buah) jambu.
.. baca. buca-baca. dari kata dasar baca. . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn
.. banting. buntang-banting. dari kata dasar Bandung. Pasir Jambu.
banting. . Nama Dsa di Kecamatan Cipongkor Kabupatn
.. cort. curat-cort. dari kata dasar cort. Bandung Barat. Cijambu.
.. cubit. cuwat-ciwit. dari kata dasar ciwit. . Nama Dsa di Kecamatan Suka Raja Kabupatn
.. dorong. durang-dorong. dari kata dasar dorong Bogor. Pasir Jambu.
.. gerak kepala kepinggir. gudag-gideuk. jambu air (engonia aquurea) jambu ar.
.. gadai. guda-gad. dari kata dasar gad. jambu batu (psidium guajava) jambu batu.
.. jawil. tual tol. dari kata dasar tol. jampi jamp.
- -
.. Kedip. kucap-kiceup dari kata dasar kiceup. jamur supa, su'ung.
.. kirim. kuram-kirim dari kata dasar kirim. . jamuran. bulukan.
.. minta. punta-pnta dari kata dasar pnta. . menjamur. nerekab.
.. naik. tuak-tak dari kata dasar tak. jamur kuping. lmbr.
.. panggil. gura-gero dari kata dasar gero. . Nama Dsa di Kecamatan Cisarua Kabupatn
.. raba. cubak-cabak dari kata dasar cabak. Bogor. Cilmbr.
- -
.. tngok kiri kanan. luak-lieuk.dari kata dasar lieuk. janda randa
.. tawa. sura-seuri. dari kata dasar seuri. janda kembang randa bngsrat.
.. terburu-buru. gura-giru. jangan ulah, entong, ontong, tong (singkatan dati
.. tulis. tulas-tulis dari kata dasar tulis. entong),
- , montong, teu kenging (bahasa halus).
. jamak5 yang berarti sepanjang. lihat sepanjang. . ulah dalam bahasa indonesia=tingkah laku.
.. sepanjang jalan. sajajalan, sapaparat jalan. jangan dulu. moal waka, moal wara, ulah wara,
.. sepanjang hari. sapopoe, sadidinten (bahasa ulah waka.
halus) -
.. sepanjang malam. sapeupeuting, janggal mahiwal.
sawewengi(bahasa halus). janggut jangot. jamak2 jaranggot.
- . berjanggut. jangotan. jamak2 jaranggotan.
. jamak6 jangkit terap.
.. kata antar sakit. bruk-brek gering. . terjangkit. katerap.
- jangkrik jangkrik. = cengkerik.
. jamak7 -
.. Suara dug. dag dig dug. janji jangji, pasini.
.. suara duk. dak dik duk. jantan (bahasa ke binatang) jalu, jago (biasanya
- untuk ayam).
.. jamak8 di bentuk dari jamak1, . jamak2 jaralu.
, diberi sisipan -al- setelah hurup pertama. . lawan kata bikang.
. tawa saleuseurian. sisipan -al. dari kata . kan jalu. panjalu
seuseurian. .. Nama Dsa di Kecamatan Cilengkrang Kabupatn
.. dari kata dasar seuri. jamak1 seuseurian. Bandung. Cipanjalu.
jantung jantung,bunga pisang. jati4 (awalan untuk nama daerah atau tempat) jati-
- . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupaten Ciamis.
jarak jarak. .. Dsa Jatinagara dan Kacamatan Jatinagara.
. jaraknya. jarakna. jati5 (akhiran untuk nama daerah atau tempat) -
jarak [ricinus communis] jarak. jati.
jaranng (ketemu) arang, awis (bahasa halus). . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupaten Cianjur.
. lawan kata mindeng. .. Dsa Cijati dan Kacamatan Cijati.
jarang carang, corncang. . Nama Kelurahan Di Kecamatan Ujung Berung Kota
- Bandung.
jari ramo, rma (bahasa halus). .. Kelurahan Pasirjati.
~ Jari tangan kiri dan kanan. Ramo leungeun knca -
jeung katuhu. jatuh (untuk manusia) labuh, geubis (bahasa halus).
~ jari kaki kanan dan kiri. Ramo suku knca jeun . pura-pura jatuh. lalabuhan.
katuhu. . jatuh-menjatuhi++ silih labuhkeun.
~ Orang buta membacanya dengan ujung jari. . kata antar untuk labuh. blug. blug labuh.
Jelema lolong macana ku tungtung ramo. -
jari (ibu jari) indung leungeun. jatuh (untuk barang atau buah-buahan) purag,
jari (kelingking) cingir. ragrag.
jari manis jariji. . jamak2 parurag, ragrag.
jari telunjuk. curuk. . jatuh (aktif) murag, ragrag. jamak2 marurag,
jari tengah. jajangkung. ragrag.
- . berjatuhan. maruraganjamak2, ragragan jamak2.
jarum jarum. . dijatuhi++ kapuragan, kararagan.
jas hujan mantel. . dijatuhkan. dipuragkeun, diragragkeun.
jasa jasa. .. jamak2 diparuragkeun, diragragkeun.
~ Saya tak akan lupa ke jasa Pak Guru. . jatuhkan. puragkeun, ragragkeun.
~ ~ Abdi moal hilap ka jasa Pa Guru. . jatuhnya. muragna, ragragna.
jati1(kata benda) [Tectonia grandis] jati. -
. daun jati. daun jati. . kata antar untuk murag. pluk. pluk murag.
. kayu jati. kai jati. . kata antar untuk murag (barang yang kecil). clik.
- clik murag.
jati2 (kata sifat) asal, nu sabenerna (asli, tuln, . kejatuhan. kapuragan, karagragan.
murni). . menjatuhi++
. asli sekali, tuln. jati-jatining asli. . menjatuhkan. muragkeun, ragragkeun.
. kembali ke asal, mati. mulih ka jati, mulang ka . terjatuh. kapuragkeun. jamak2 kapuragkeun.
asal. -
. sejati. sajati. jauh (kata sifat) jauh, tebih (bahasa halus dan
. wanita sejati. aww sajati. sedang).
- ~ Anak itu jauh lebih besar dp kakaknya.
jati3 (untuk nama daerah atau tempat) jati. ~ ~ Budak teh jauh lewih gede tibatan lanceukna.
. Nama Dsa di Kacamatan Batujajar Kabupaten . jamak2 jarauh, tarebih.
Bandung Barat. . berjauhan. pajauh, patebih.
.. Dsa Jati. . dari jauh. ti kajauhan, ti katebihan.
. Nama Dsa di Kecamatan Bojongpicung . dijauhi. dijauhan.
Kabupaten Cianjur. . dijauhkan (kata kerja) dijauhkeun, ditebihkeun.
.. Dsa Jati. .. jamak2 dijarauhkeun, ditarebihkeun.
. Nama Jalan di Kota Bandung. Jalan jati. . jauhi (kata kerja) jauhan, tebihan.
- -
. jauhkan (kata kerja) jauhkeun, tebihkeun mapag.
. kejauhan kajauhan. jemu bosen.
. lawan kata deukeut (bahasa kasar), -
, caket (bahasa halus dan sedang) = dekat. jemur po. jamak2 paro.
. menjauh (kata kerja) ngajauh. . homonin. hari po. jamak2 paro.
. menjauhi (kata kerja) ngajauhan, narebihan. . menjemur. moe. lihat hari.
jamak2 ngajarauhan jenazah mayit, layon (bahasa Halus). = mayat.
. menjauhkan (kata kerja) ngajauhkeun. jendla jandela.
ngajarauhkeun, narebihkeun. jendol jendol. = benjol.
. terjauh (kata sifat) pangjauhna, pangtebihna. jendul tonjol.
- . mejendul. nonjol.
jauh sekali dari jalan raya. jolok. -
jawab jawab, tembal, waler (bahasa halus), walon jengkal jeungkal.
(bahasa sedang). . sejengkal. sajeungkal.
. jamak2 waralon. jenggut jenggut. = renggut. 1. menjenggut.
. menjawab. ngajawab, ngawaler, nembal. ngajenggut.
jawil tol, cawl. jamak2 tarol. jenguk longok,layad (bahasa halus).
. menjawil. nol, nyawl. . menjenguk. ngalongok, ngalayad.
- jengkrik jangkrik.
jebol bedah, dobol. jengkerik besar. kasir.
jejak tapak. jengkrik betina beunceuh.
jejaka bujang, jajaka. lihat pemuda. jenis rupa, rupi.
jelaga mhong, harangasu. jamak2 marhong -
jelajah aprak. jamak2 araprak. Jepang (japan) Jepang, Jepun.
. menjelajah. ngaprak . Kirata: Jep tapi ngoppang.
jelantah jalantah. . artinya (tahun empat puluhan): menyuruh diam
- (membujuk) tapi tangan beraksi (sama saja
jelas jelas, atra, cs, brh, jntr, ttla, teges, menjajah).
awas. jepit capit. jamak2 carapit.
. dijelaskan. dijelaskkeun, dicskeun, jera kapok.
dijentrkeun. jerami jarami.
jelaskan dengan panjang lebar. pedar. -
jelk gorng, awon (bahasa Halus), teu sa (bahasa jerat eurad, jerat.
Halus). jerawat jarawat, ewat.
. jamak2 garoreng, arawon. . jerawatan. jawaratan, ewateun.
jelek (karena sering dipakai atau sudah lama) jerit jerit, jrwt, kocak. jamak2 jarerit.
butut. . menjerit. ngajerit, ngajrwt, ngoceak.
jelita geulis. jamak2 gareulis. jamak2 barutut. . menjerit berkali-kali. jejeritan, jjrwtan,
jelma jangklk. kokocakan.
. menjelma ngajangklk. -
jelujur jalujur. jeruk {Citrus} jeruk.
- . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Bogor.
jema'ah jama'ah Cijeruk.
jembatan jambatan, sasak. . nama Dsa di Kecamatan Banjarmangu
Jembatan yang terbuat dari batang bambu atau Kabupatn Banjarnegara provinsi Jawa Tengah.
kayu. cukang . Nama Dsa di kecamatan Pamulihan Kabupatn
jempana jampana. Sumedang.
jemput sampeur, papag. Menjemput, nyampeur, jernih hrang. jamak2 harrang.
. jernih sekali. herang ngagenclang jongkok tagog, cingogo, cangogo.
- . kata antar untuk nagog. gog. gog nagog.
jeungjing [Paraserianthes falcataria] jeungjing. . berjongkok. nagog.
. http://id.wikipedia.org/wiki/Jeungjing joran jeujeur.
. Nama Kampung di Dsa Kertamulya Rw.16 jorok rujit
Kecamatan Padalarang. -
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Ciamis. jual jual, ical (bahasa sedang), gingsir (bahasa
jnggr (yang diatas kepala ayam) jawr. halus).
jngkl jengkl, keuheul. . berjualan. ngajualan, icalan, dagang.
. mengakibatkan menjadi jngkl. pikakeuheuleun. . dijual. dijual, diical.
. menjngklkan. ngajngklkeun. . diperjualbelikan. dijualbeulikeun.
jngkol (pithrllobium lobatum) jngkol. diicalgaleuhkeun.
. Nama Dsa Di Kecamatan Setu Kabupatn Bekasi. . jamak1. jujualan, iicalan.
jwr jiwir. . jamak2. jarual, arical.
- . jual beli. jual-beuli, ical-galeuh.
jidat tarang, taar (bahasa halus). . menjual. ngajual. ngical.
jijik jiji, geuleuh. jamak2 gareuleuh. . menjuali. ngajualan, ngicalan.
. mengakibatkan menjadi jijik. pikageuleuheun. . menjualkan. ngajualkeun, ngicalkeun.
jika lamun, sugan, upami. . menolong menjualkan. mangjualkeun,
- mangicalkeun.
jilat letak, lamot. jamak2 laltak, lalamot. . penjual. anu ngajual, nu ngajual, anu ngical, nu
. dijilat. diltak, dilamot. jamak2 dilaltak, ngical, tukang dagang.
dilalamot. . terjual. kajual, geus kajual, kaical, tos kaical.
. dijilati. diltakan, dilamotan. jamak2 dilaltakan, -
dilalamotan. judul judul.
. menjilat. ngaltak, ngalamot. jamak2 ngalaltak, juga og, knh.
ngalalmot. . itu juga. ta og
. menjilati. ngaltakan, ngalamotan. jamak2 . itu-itu juga. ta-ta keneh.
ngalaltakan, ngalalamotan. jujur jujur. jamak2 jalujur.
- juling tileng, tlng.
jilid jilid. -
jimat jimat, pamake. =azimat. julurkan lidah. ell.
jinak lindeuk. jamak2 lalindeuk. . menjulurkan lidah. ngell.
. babasan : lindeuk japati=jinak merpati. artinya : . dijulurkan lidah. diellkeun.
kelihatan jinak tapi sukar ditangkap. jum'at jum'at, jumaah
jingkat jengk. -
- jumlah jumlah. jamak2 jarumlah
jingkrak ajrag, ajret. . dijumlah. dijumlah. jamak2 dijarumlah.
jinjing jingjing. jamak2 jaringjing . dijumlahkan. dijumlahkeun. jamak2 di
. menjinjing. ngajingjing. jarumlahkeun.
jiplak teplak. jamak2 tareplak . jumlahnya. jumlahna.
. menjumlah. ngajumlah. jamak2 ngajarumlah.
. menjiplak. neplak.
. menjumlahkan. ngajumlahkeun. jamak2
jitak getok, tk. jamak2 tark.
ngajarumlahkeun.
. menjitak. nk.
-
jiwa jiwa.
jumpa pangih, tepang, amprok.
-
. menjumpai. manggihan, nepangan.
jodoh duriat.
jumpalit jumpalik.
- rareuwas.
jungkal jungkel. . mengagtkan. ngagtkeun.
. menjungkal. jungkel. kail usep. jamak2 aruseup.
junjung jungjung. . mengail. nguseup. jamak2 ngaruseup.
. menjunjung. ngajungjung. . terkail. kauseup.
jurang jungkrang, gawir. kail untuk belut. urek.
juru tukang, purah, juru. -
juru kunci kuncen. kain kan, lawon.
kain kapan boh.
K kait kait. 1. terkait. kakait.
kabar bja, wartos (bahasa halus), iber, warti kaitan patali.
(bahasa halus). -
kabupatn kabupatn. kakak lanceuk, raka (bahasa halus), aca (bahasa
. Kabupatn Di Jawa Barat. Kabupatn di Jawa Bogor).
Kulon. . kakak orang tua. ua, toa.
.. 1. Kabupatn Bandung. . kakak ipar. dahuan.
.. 2. Kabupatn Bandung Barat. Kabupatn . kakak laki-laki. akang, engkang, kang, kaka, aka,
Bandung Kulon. aang, aa.
.. 3. Kabupatn Bekasi. ~ Kakak menggunakan komputer. Akang
- ngagunakeun komputer.
.. 4. Kabupatn Bogor. . kakak perempuan tth, th, th, aceuk, euceu,
.. 5. Kabupatn Ciamis. ceuceu, ceu
.. 6. Kabupatn Cianjur. . kakak saya. pun lanceuk.
.. 7. Kabupatn Cirebon. -
.. 8. Kabupatn Garut. kakap [states calcasifer] kakap.
.. 9. Kabupatn Indramayu. kakatua kk, bt.
- . Nama Dsa di Kecamatan Ibun Kabupatn
.. 10. Kabupatn Karawang. Bandung. Cibt,
.. 11. Kabupatn Kuningan. -
.. 12. Kabupatn Majalengka. kakk (bahasa halus) yang pameget, tuang eyang.
.. 13. Kabupatn Purwakarta. singkatannya, yang.
.. 14. Kabupatn Subang. kakk (bahasa kasar) aki, ki (sinkatan dari aki), yai
.. 15. Kabupatn Sukabumi. (bahasa kuningan).
.. 16. Kabupatn Sumedang. . giliran kakk. akieun.
.. 17. Kabupatn Tasikmalaya. . kakk-kakk. aki-aki.
- . Saudara dari kakek. Aki ti gigir.
kabur1 (kata kerja) {run away, fled} kabur. kakk (bahasa sedang) pun aki.
kabur2 (kata sifat) sureum, remeng-remeng. kaki suku, sampan (bahasa halus). 1. jalan kaki.
jamak2 sarurem. leumpang.
kabut halimun. kaki (bahasa kasar sekali) cokor, ckr.
kacamata kacamata, tasma, kaca soca (bahasa kaki gunung tutugan.
halus). kaki binatang cokor.
kacang hijau [phaseolus radiatus] kacang hejo. . kaki kerbau. cokor munding.
kacang panjang [Vigna sinensis] kacang panjang. -
kacang tanah [arachis hypogaea] suuk. kaki gunung tutugan, suku gunung, bagian handap
- gunung.
kadal kadal. kaki kecil pacer, suku leutik.
kagt kagt, reuwas, gebeg, rnjag. jamak2 kaki unggas ceker. 1. tanpa alas kaki nyeker.
kaku heuras, jeger, kaku. jamak2 hareuras, jaleger. kambing jantan dewasa emb badot.
- kambing kat emb kacang.
kalah lh (bahasa kasar), kawon (bahasa halus), kambuh kanceuh, karugrag.
kok (bahasa kasar sekali). -
kalah (mengalami kalah) jebol. kami urang.
kalajengking babakaur. kamis kemis. jamak2 karemis.
kalau lamun, mun, upama, upami (bahasa halus). kampak kecil patik.
. melamun ngimpleng, ngalamun. . Nama Dsa di Kecamatan Cihampelas Kabupatn
. Baris ke 3,7 dan 15 lagu Nng Geulis. Upami teu Bandung Barat. Cipatik.
aya pamengan. -
. artinya: kalau tidak ada halangan. kampung kampung, lembur.
- . perkampungan. pakampungan.
kalnder almenak, kalender. = almanak. kampung baru babakan.
kaleng kaleng. -
kali1 kali. 1. sekali. sakali. 2. kedua kalinya. kadua kamu manh, silaing, ilaing, andika, hideup.
kalina. . ia. manehna.
kali2 (sungai) solokan, walungan, susukan, kamu (bahas halus) anjeun, salira.
wahangan. kamu (bahasa kasar pisan) sia.
kalian maraneh, aranjeun, haridep. kamus kamus.
kalimat kalimah. -
kalung kalung, kongkorong, kangkalung (bahasa kan apan, pan.
halus). . kan jantan. panjalu.
. dikalungkan. dikalungkeun. . Nama Dsa di Kecamatan Cilengkrang Kabupatn
. mengalungkan. ngalungkeun. Bandung. Cipanjalu.
. tolong kalungkan. pangngalungkeun. -
kalut bingung. -kan1 -keun. Akhiran membentuk kata kerja
- menjadi kata kerja pasif artinya menyuruh
kamar kamar, kamer. mengerjakan tersebut :
. masuk kedalam kamar. ngamar, ngamer. . bawakan. bawakeun.
. kamar makan. kamar makan. . catatkan. catetkeun.
. kamar mandi. kamar mandi, jamban. . cucikan. seuseuhkeun.
. kamar tidur. kamar sar. . lemparkan. alungkeun.
- . nyanyikan. tembangkeun.
kamar mandi kakus, kamar mandi, cai, jamban . tidurkan. sarkeun.
(bahasa halus). -
kamar kecil. gowok, kobong. -kan2 -keun. Akhiran membentuk kata sifat
kamar kecil untuk simpan beras dan makanan. menjadi kata kerja pasif,
goah. , artinya menyuruh mengerjakan tersebut :
kamar tidur pajuaran (bahasa halus). . besarkan. gedkeun.
kambing emb. anak kambing ceme. . baguskan. aluskeun, sakeun.
. kambing benggala. emb banggala. -
~ kambing besar dan bertelinga terkulai. -kan3 -keun. Akhiran membentuk kata benda
~ ~ Embe gede jeung ceulina koplok. menjadi kata kerja pasif,
~ kambing banyak air susunya. embe loba cai , artinya menyuruh mengerjakan tersebut :
susuna. . gelangkan. geulangkeun.
- . sarungkan. sarungkeun.
kambing benggala emb banggala. -kan4 -an.
kambing hutan emb leuweung. . dimadikan. dimandian.
. memandikan. ngamandian. . kain kapan. boh.
- kapas [Gossypium] {cotton} kapas.
kanan katuhu, tengen (bahasa halus). kapulaga [Amomum compactum] kapol.
. lawan kata. kenca. kapuk [Ceiba pentandra] randu.
. tangan kanan. leungeun katuhu. kapuk kapuk, eusi buah randu.
. kaki kanan. suku katuhu. kapur apu.
. mata kanan. mata katuhu. -
. telinga kanan. ceuli katuhu. karam kalebuh.
. blok ke kanan. ngatuhu. karang (yang ada di laut) karang. lihat tahi lalat.
. ke kanan. ka katuhu. karat karaha.
- karcis karcis, surat leutik tanda asup (tumpak
kancil [Tragulus javanicus] peucang. kareta api, kapal, bioskop, jsb.)
. Nama Dsa di Kecamatan Cileungsi Kabupatn -
Bogor. karena sabab, wirh (bahasa halus), karana, alatan,
kancing {button} kancing lantaran, marga, margi (bahasa halus), pedah,
kandang kandang. jalaran. = sebab.
kandang ayam. paranj. ~ Tidak bisa sekolah karena biaya. Teu bisa sakola
- karena biaya.
kandang kerbau. karapyak. kart kart.
kandang kuda. istal atau gedogan. kartu kartu.
kandang merpati. pagupon. karung karung.
kandang sapi karapyak. karunia kurnia.
kangen sono. (kata sipat) karya karya.
. mengerjakan kangen. pikasono (kata kerja) -
- kasar kasar, teu lemes. jamak2 karasar.
kangkareng [Anthracoceros albirostris] kangkareng. . Bahasa kasar. Basa kasar.
. nama Dsa di Kecamatan Cibinong Kabupatn . Bahasa kasar sekali. basa kasar pisan.
Cianjur. kasar (tentang berbicara) garihal, sugal.
kangkung [Iposoea reptans] kangkung. kasar (tentang kulit badan) karadak, kasap.
kantong saku. kasihan karunya, hawatir, watir, hawatos (bahasa
kantong dari kain. kanjut. halus).
kantong besar dari kain (bahasa Banten Kidul) -
kand, kanjut ged. kata1 kecap.
. Nama Dsa di Kecamatan Batujajar Kabupatn . kata benda. kecap barang.
Bandung Barat. Cikand . kata kerja. kecap pagawan.
- . kata antar. kecap anteur.
kantor kantor, bal. . kata sifat. kecap sifat.
. Kantor Dsa. bale Dsa. kata2 ceuk, cenah, sanggem (bahasa sedang), saur
. Kantor Pengadilan. bale watangan, kantor (bahasa halus).
pangadilan.. ~ kata saya. ceuk kuring.
. kantor waliKota. bal Kota. -
. bangku dari bambu. babalan. kata antar kecap anteur. mengantarkan kata kerja
kantuk tunduh, nundutan, palay (bahasa halus). menjadi,
lihat mau (bahasa halus). , kata kerja aktif :
- . adu. jedak diadu.
kapak kampak, patik . ambil, silahkan ambil. kop nyokot.
kapan ? iraha ? . bangun. kuniang hudang.
. kapan-kapan. iraha-iraha. . berak. burusut ngising.
. berdiri. jung nangtung. . meloncat (untuk yang kecil)
. berhenti. reg eureun. . meludah. crot nyiduh.
. bertemu. gok amprok. . memejamkan mata. reup peureum.
. bicara. pok ngomong, celengkeung ngomong. -
. buka. bray muka. . menampar. gaplok nyabok, gampleng nampiling.
- . menancap. ceb nanceb.
. cium. celengok nyium, ngok nyium. . menari. rngknk ngigel.
. cubit. celetit nyiwit. . menelan. lek neureuy.
. datang. jol datang, torojol datang, kurunyung -
datang. . menunduk. luk tungkul.
. diadu. jedak diadu. . menggigit. gewewek ngegl.
. dibaju. rap dibaju. . menyerang. sebrut narajang.
. diberi. bro diber. . menulis. trt nulis.
. dingin. rep tiis = sepi. -
. duduk. gk diuk. . meraba. gap nyagap.
- . merem. reup peureum.
. gelap. reup pok. . merokok. pelenyun udud, nyot udud.
. hilang. les leungit. . minum. leguk nginum, regot nginum, rot nginum.
. hujan. breg hujan, paralak hujan. . muntah. orolo utah.
. jalan kaki untuk mendekati. sirintil -
nyampeurkeun, . naik. trkl nak, kalacat nak.
. jatuh (untuk badan). blug labuh. . padam. pes pareum.
. jatuh (untuk barang besar) pluk murag. . pegang. kerewek nyekel, gap nyagap.
. jatuh (untuk barang kecil) clik murag. . pejam. reup peureu.
- . pergi. gedig indit, los indit, jung indit.
. kencing. cr kiih, , wr kiih, kcwr kiih. . rubuh. brug runtuh.
. kentut. dut hitut. . sakit. brek gering. jamak6 bruk-brek gering.
. kerja. deker digaw, prak digaw. . senyum. nyeh imut.
.. cara atau peraturan kerja. prakprakkan. . sepi. rep jempling, jep sepi.
... cara atau peraturan kerjanya. prakprakkanna. . siang. bray beurang.
.. dibuktikan dengan kerja. diprakkeun. . sobek. brwk sok, brwk soh.
. ketawa. barakatak seuri, cikikik seuri, -
ceuleukeuteuk seuri. . tangis. hing ceurik, nging ceurik, ngng ceurik,
. lari. berebet lumpat, dedegdeg lumpat. segruk ceurik.
. lwat. lar ngaliwat. . tancap. ceb tanceb
. loncat. jleng luncat. . telungkup. bluk nangkuban.
. loncat ( untuk yang kecil). cleng ngacleng. . tenggelam. lep teuleum, kerelep teuleum.
. lupa. lat poho. -
- . terang. bray caang.
. maju. geleser maju. . terbang. geleber hiber, biur ngapung, pung
. makan. am dahar, bek dahar, deker dahar. ngapung.
. mandi. brus mandi. . terlentang. blak nangkarak.
. marah. nyel ambek, pudigdig ambek, gantawang . tertawa. barakatak seuri, cikikik seuri,
nyarkan. ceuleukeuteuk seuri.
. masuk. bus asup, ceplus abus. . tidur. dug sar, reup sar.
- . tumpah. blok bah.
. melahirkan. brol ngajuru, borojol ngajuru. . tunduk. luk tungkul.
. melk, membuka mata. bray beunta. . turun. jrut turun.
- kawin (bahasa sedang) kawin.
kata antar kecap anteur. mengantarkan kata sifat, ~ Ke enam kawin dengan saya. Ka genep kawin
menjadi, kata sifat aktif : jeung kuring.
. dingin. cep tiis. kawin (bahasa halus dan bahasa sedang) jatukrami,
. gelap. reup pok. tikah, rndngan, dahup.kuring.
. sepi. jep jemp, jep jempling. kawung enau.
. siang. bray beurang. kaya1 beunghar, jegud.
. terang. bray caang. . jamak2 barareunghar, bareunghar, balaleunghar,
- baleunghar.
kata antar untuk menyuruh (silahkan). pk. ~ Warganya kaya-kaya. Wargana bareunghar.
silahkan bayar. pk mayar. ~ Orang-orang yang kaya beli mobil. Jelema nu
Kata benda1 menjadi kata kerja yang artinya baleunghar mareuli mobil.
mengolah: . kekayaan. kabeungharan.
. kebun. ngebon. -
. sawah. nyawah. kaya2 siga.
Kata benda2 menjadi kata kerja yang artinya kayanya sigana.
membuat: kayu kai, kayu.
. nasi. nyangu. kayu bakar suluh.
- kayu manis. kayu manis, kiamis. Bahasa latin,
Kata benda3 menjadi kata kerja yang artinya liquiritiae.
minum atau makan : kayuh bosh. mengayuh. ngabosh.
. kopi. ngopi. -
. baso. ngabaso. ke ka.
. susu. nyusu. . ke pasar. ka pasar.
. sate. nyat . ke rumah. ka imah.
- ke1- ka-. awalan yang membentuk kata bilangan
katak bangkong. yang artinya tahapan atau bagian bilangan
. anak katak. buyur. tersebut.
. Nama Dsa di Kecamatan Batununggal Kota . kesatu. kahiji.
Bandung. Cibangkong. . kadua. kadua. jeun saterusna.
. Nama Dsa di Kecamatan Rancah Kabupatn -
Ciamis. Cibangkong. ke2- ka.
katak kecil banct. . terangkut. kaangkut.
katak lebih kecil lagi (baru netas dari telor) buruy. . terasa. karasa.
- . tercapai. kahontal.
katanya1 bejana, wartosna (bahasa halus). . tergambar. kagambar.
katanya2 cenah, saurna. -
kaul cacarkan. ke-an ka-an.
kawah kawah. . kepentingan. kapentingan
. kawah gunung tangkuban perahu. . keperluan. kaperluan.
- . berarti terkena tak sengaja :
kawal kawal. . tak sengaja kena air. kacaian.
. mengawal. ngawal. . tak sengaja tidur, ketiduran. kasaran.
. pengawal. pangawal. -
kawan batur, rencang, balad (untuk permainan, keadaan kaayaan.
kumpulan), kanca. kebagian kabagan.
kawat kawat. kebakaran kahuruan.
- kebal baal.
kebal terhadap senjata tajam. weduk. kasumpingan.
kebanyakan kalobaan, karaan, kaseueuran. kedip kiceup. jamak2 kariceup.
kebaya kabaya. . mengedip. ngiceup.
- . mengedipi, memberi kedipan. ngiceupan.
kebiasaan kabiasaan, adat. kedondong [Spondias dulcis] kadongdong.
kebiasaan menggoyangkan kaki. dg. kegiatan kagiatan. Kegiatan industri di Jawa Barat.
kebiri kabiri. 1. mengebiri. ngabiri. Kagiatan industri di Jawa Barat.
kebun kebon. = tanah darat yang di tanami keguguran kaluron.
bermacam-macam tanaman. -
. mengolah kebun. ngebon kehidupan kahirupan. lihat hidup.
keburu kaburu, kabujeng (bahasa halus). kejadian kajadian, kajantenan (bahasa halus).
- kejam kejem, telenges.
Kecamatan kacamatan. kejap kotap. sekejap. sakoteap
kecambah Kacambah kejar udag, berik. jamak2 arudag, barerik.
. kecambah kacang hijau. tog (dari bahasa Cina). . dikejar. diudag, diberik. jamak2 diarudag,
kecapi kacapi. dibarerik.
kecelakaan. kacilakaan. . mengejar. ngudag, ngaberik. jamak2 ngarudag,
keceplosan kacaletot. ngabarerik.
- keji keji.
kecwa kaduhung, hanjakal, handeueul, kuciwa, keju kiju.
gegetun (bahasa halus). -
. mengecewakan. nguciwakeun. kekal abadi, langgeng, baka.
kecil leutik, alit (bahasa halus). jamak2 laleutik, kekang kekang.
aralit. kekar keker.
. bakal jadi kecil. pileutikeun, pialiteun. kekasih kakasih, kabogoh, buah hat, junjunan,
. kecil-kecil. laleutik, leutik-leutik, aralit, alit-alit. bbn (perempuan).
. kecil-kecilan. leuleutikan kekayaan kabeungharan. lihat kaya.
. kecilkan. leutikkeun, alitkeun. -
. dikecil-kecilkan. dileutik-leutikkeun, dialit- kelabang babakaur.
alitkeun. kelabu hawuk, kulawu, kulabu. = abu-abu.
. dikecilkan. dileutikkeun, dialitkeun. keladi taleus.
- kelahi gelut. jamak2 garelut
. kekecilan. Kaleutikan, kaalitan. kelahi saling dorong. jogol.
. mengecil. ngaleutikan, ngaalitan. kelak engk, jaga. jamak2 jaraga.
. menolong mengecilkan. mangleutikkeun, kelakar bodor. jamak2 barodor.
mangalitkeun. -
. paling kecil, terkecil. pangleutikna, pangalitna. kelakuan kalakuan, talajak, polah.
. sekecil. saleutik, saalit. ~ kelakuan orang yang baik. kalakuan jelema anu
. sekecil-kecilnya. saleutik-leutikna, saalit-alitna. goreng.
. tolong kecilkan. pangleutikkeun, pangalitkeun. . banyak yang bisa, kreatif. binangkit, binkas,
- rucita.
kecil sekali. lembut. . berani dan sopan. sonagar, wantr.
kecil sekali (buah-buahan). pentil. . bijaksana. wijaksana.
kecoak cucunguk. . cepat bekerja. tanginas.
kecuali kajaba, kajabi (bahasa halus), iwal. . cepat mengerti. calakan.
kecut haseum. -
- . gesit. kesit.
kedatangan kadatangan, kadongkapan, . halus berbicaranya. darehdeh, someah.
. jujur. jujur. -
. mengerjakan sebagaimana mestinya. cakep, kelompoknya kelompokna.
hideng. kelotok molotok. mengelotok. ngolotok
. mengerjakan sampai selesai. cucud. keluak [Pangium edule] picung.
. mengerjakan sungguh-sungguh. daria, suhud. . Nama Dsa di Jeruk Kabupatn Bogor.
. menyayangi dan suka memberi. heman. keluar kaluar, bijil, medal (bahasa halus). jamak2
- kalaluar
. pintar berbicara. capetang, pertentang. ~ Matahari terbit dari timur. Panonpo bijil ti
. rajin. leukeun, tulaten. wtan.
. segala bisa. pasagi, masagi. . lawan kata. asup, abus.
. suka memberi. balabah. . mengeluarkan. ngaluarkeun.
. suka menghormat orang lain. handap asor. . tolong keluarkan. pangaluarkeun.
. suka mengerjakan kebaikan. haat. -
- keluang = kelewar besar.
. tak menunggu perintah. singer. keluar asap. serebung.
. tangguh. tanggoh. keluar bersamaan abrul, abring.
. tingkah lakunya halus. andalemi. keluar kata-kata. kedal.
. tinggi ilmunya. luhung. . mengeluarkan kata-kata. ngedalkeun.
. tegap, berwibawa. canteng. keluar ludah atau menetes tanpa disengaja
- biasanya anak kecil. acay, elay.
kelambu (kata benda) kulambu. . aktif ngacay.
. berkelambu. kulambuan. -
kelamin rarangan. =kemaluan. keluarga kulawarga, kulawargi (bahasa halus).
kelapa [cocos nucifera] kalapa. =nyiur. ~ Tidak adil ke keluarga dia. Henteu adil ka
. kelapa satu buah. kalapa sahulu. kulawarga manhna.
kelapa muda dewegan. keluarga bondoroyot atau bonoroyot.
kelapa parut campur gula merah. entn. keluh humandeuar. 1. mengeluh. ngahumandeuar.
kelas kelas. jamak2 karelas. kelurahan kalurahan, dsa di pakotaan.
- keluyur kuluyur.
keledai kald. -
kelelawar lalay. kemaluan rarangan.
kelelawar besar [Pterocarpus edulis] kalong. . kemaluan laki-laki. rarangan lalaki.
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn . kemaluan perempuan. rarangan aww.
Bandung Barat. Cikalong. kemaluan laki-laki kontol, kanjut, titit, mamas,
. Nama Dsa di Kecamatan Cimaung Kabupatn apn (bahasa halus).
Bandung. Cikalong. kemaluan perempuan [pudendum] heunceut,
. Nama Dsa di Kecamatan Sidamulih Kabupatn mmk, momok (bahasa halus), momo, mokmok.
Ciamis. Cikalong. kemana kamana. jamak2 kamarana.
kelentit itil. = klitoris. -
kelrng kalci. kemangi [ocimum bacilium] surawung.
- kemarin kamari.
kelihatan katara, kaciri, katawis (bahasa halus) ~ Buku tahun kemarin masih bisa dipakai.
keliling kuriling. 1. kelilingnya. kurilingna. ~ ~ Buku taun kamari masih bisa dipak.
kelimis kulimis. kemarin lusa, kemarin dulu. mangkukna.
kelinci kelenci. kemarau halodo, katiga. jamak2 halalodo.
kelingking cingir. Kirata cingir. Cicing digigir. = diam kemasukan kasupan.
dipinggir atau disisi. kemauan kahayang, kahoyong (bahasa halus).
keliru kaliru. -
kembali wangsul (bahasa halus). ~ Kenapa kita tidak mengenalkan seni sunda ?
. kembalian. wangsulan Kunaon urang th teu ngawanohkeun seni sunda ?
. kembalikan. wangsulkeun -
kembang sepatu (Hibiscus rosasinensis) wra. kencang kenceng.
kembung kembung. kencing (bahasa halus dan bahasa sedang)
kembung perut. bunghak. kahampangan.
- kencing (bahasa kasar) kiih, mcr (bahasa kasar
kemenyan menyan. =dupa sekali).
. Nama Dsa/kelurahan dan Kecamatan di . air kecing. cikiih.
Kabupatn Bandung. Cimenyan. . dikencingi. dikiihan.
kemja kamja. . mengencingi. ngiihan.
. bakal jadi kemja. pikamjaeun kencing (bahasa anak-anak) wiwis, pipis.
kemenakan alo, suan. kencing (sering kencing) bsr.
kemiri [aleurites mokiccana] muncang. -
. mata kaki. mumuncangan. kencur [kaempferia galanga l.] cikur.
. Nama Dsa di Kecamatan Caringin Kabupatn . beras kencur. bas cikur.
Bogor. kendur kendor.
.. Desa Pasir Muncang. . mengendur. ngendor.
. Nama Desa di Kecamatan Garut Kota Kabupaten . mengendurkan. ngendorkeun
Garut. -
.. Desa Cimuncang. kental kentel.
- kental (minuman kopi) lekoh.
kempis kemps. kentang [solarium tuberosum] kumeli.
kempis (tengtang perut) kemplng. kentungan kohkol.
kemudian lajeng, teras. kentut hitut, bobos (bahasa Halus).
kemungkinan bisi, bilih (bahasa halus). . kata antar untuk hitut. dut. Dut hitut.
kemuning [Murraya paniculata ]kamuning. . mengkenkentuti. ngahitutan.
- -
kena keuna, antel, adk. kenyang seubeuh, sesek (bahasa halus). jamak2
. berkenaan. ngeunaan. sareubeuh.
. dikenakan. dikeunakeun, dipakkeun kenyang (bahasa kasar sekali) bentt.
. kena air. keuna cai. kenyang (bahasa sedang) wareg. jamak2 warareg.
. kena angin. keuna angin. kenyal geunyal.
. kena apa ? keuna naon ? -
. kena api. keuna seuneu. kepada ka, kahatur(.
. terkena. kakeunaan. kepal keupeul. jamak2 kareupeul. = kepal
- . mengepal. ngeupeul. jamak2 ngareupeul
kenal wawuh, wanoh (bahasa halus), kenal (bahasa . dikepal. dikeupeul. jamak2 dikareupeul
halus). jamak2 warawuh. . dikepalkan. dikeupeulkeun.
. mengenalkan ngawawuhkeun, ngawanohkeun, . sekepal. sakeupeul.
ngenalkeun. kepal (tinju) peureup.
~ Harus rajin mengenalkan buku ke masyarakat. -
Kedah rajin ngawanohkeun buku ka masarakat. kepala (bahasa kasar dan bahasa sedang) sirah.
. babasan : wawuh munding. kenal kerbau. artinya : . yang ada dikepala. nu aya di Sirah.
tidak kenal dekat .. alis. halis.
kenal sekali wanoh. jamak2 waranoh. .. dagu. gado (bahasa kasar dan sedang), angkeut
kenanga [Canangium odoratum] kananga. (bahasa halus).
kenapa ? olh apa?, kunaon ? .. dahi. tarang (bahasa kasar dan sedang), taar
(bahasa halus). keperluan kaperluan, kabutuhan, kaperyogian.
.. hidung. irung (bahasa kasar dan sedang), kepilih kapilih, kaselir (bahasa halus).
pangambung (bahasa halus). kepiting kapiting, keuyeup, yuyu.
... bulu hidung. bulu irung. kepodang bincarung.
... lubang hidung. liang irung. keponakan alo, suan.
- kepung tingker.
.. janggut. janggot. . mengepung. ningker.
.. kumis. kumis (bahasa kasar dan sedang), rumbah -
(bahasa halus). kera monyt, kunyuk, wanara.
.. lhr. beuheung (bahasa kasar dan sedang), kerabat baraya, karabat.
tenggek (bahasa halus) kerah samlh.
.. mata. panon (bahasa kasar dan sedang), soca kerai ker, wid, anyaman tina ho atawa awi
(bahasa halus). pikeun pipinding panto, jandla, jsb.
... alis. halis. kerajaan karajaan.
... biji mata. siki mata. . Kerajaan Galuh (Ciamis). Karajaan Galuh (23
... kelopak mata. biwir mata. MARET 612 M)
- ..
.. mulut. sungut (bahasa kasar dan sedang), baham http://www.ciamiskab.go.id/index.php?mod=man
(bahasa halus). ageMenu&idMenuKiri=340&idMenu=428
... bibir. biwir(bahasa kasar dan sedang), lambey . Karajaan Indra Prahasta.
(bahasa halus) . Karajaan Pajajaran.
... gigi. huntu (bhasa kasar dan bahasa halus), waos . Karajaan Salaka Nagara.
(bahasa halus). . Karajaan Sunda.
... gusi. gugusi. . Karajaan Taruma Nagara.
... tenggerokan. genggerong. . Nama kerjaaan di cerita wayang.
- .. Madura.
.. pipi. pipi (bahasa kasar dan sedang), damis -
(bahasa halus). keramas angir, kuramas (bahasa halus).
.. rambut. buuk. keramat karamat.
.. telinga. ceuli. kerangka rorongkong.
... daun telinga. daun ceuli. keranjang karanjang.
... lubang telinga. liang ceuli. kerap sering, mindeng.
- -
kepala (bahasa kasar sekali), hulu, ulu (robahan keras teuas, heuras.
dari hulu), babatok. . mengeras. ngabagel, neuasan.
. Nama Dsa di Kecamatan Banjarsari Kabupatn . terkeras, paling keras. pangteuasna.
Ciamis. keras suara tarik.
. babasan : ged hulu=besar kepala. artinya kerasan betah.
sombong. keraton karaton, kadaton, bumi raja.
. satuan untuk kelapa. sahulu. . Kraton Kacirebonan di kota Cirebon.
kepala (bahasa halus) mastaka. . Kraton Kanoman di kota Cirebon.
kepala sekolah kapala sakola. . Kraton Kasepuhan di kota Cirebon.
Kepala terkulai (sakit). lehleh -
kepalan peureup. kerbang [Artocarpus elastica] teureup.
kepalang kapalang, kapambeng (bahasa halus). . Nama Dsa di Kecamatan Dayeuhkolot Kabupatn
kepang untun. Bandung. Citeureup Bandung
kepelest tikoswad. =terpelest. . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Bogor.
- Citeureup Bogor.
kerbau munding, kebo (berasal dari bahasa jawa). keruk keduk, keruk. 1. mengeruk. ngeruk, ngeduk.
anak kerbau nng. -
- kerupuk kurupuk.
kerdil kat. kerupuk kulit dorokdok.
. ayam kerdil. hayam kat. kerut ciut, purungkut.
keretk krtk. . mengkerut. murungkut.
kerta karta. kerumun gimbung. 1. berkerumun. ngagimbung.
. Kerta api. kareta api. -
keriput kerejut. kesaktian jajatn.
kering garing, tuhur. jamak2 gararing. kesal keuheul, kesel.
kering sedikit tu'us, eumeul-eumeul. ~ Merasa kesal ke istri. ngarasa keuheul ka
keringat ksang, karingat (bahasa halus), Cisr pamajikan.
(bahasa halus), kringet (dari bahasa Jawa). ~ Obat penghilang rasa kesal. Tamba kesel.
. berkeringat. ngsang. kesana kaditu. 1. sana. ditu.
- kesang sringsring. 1. mengesang. nyingsring.
kerikil mungkal. -
keripik kiripik. kesat seuseut.
keris keris, duhung (bahasa halus). kesatu kahiji.
keriting kiriting, galing. keseleo tijalikeuh, tidikes.
- keseleo mulut. kacaletot.
kerja gaw, damel (bahasa halus). jamak2 garawe, kesemek [Diospyros kaki] kesemek.
daramel. -
. bekerja. ngadamel. kesemutan singsireumeun.
. kata antar gaw. prak. prak gaw. kesini kadieu. 1. sini. kadieu.
. mengerjakan. ngagawkeun. kesturi kasturi.
. pekerja. pagaw. kesuma kusumah.
. pekerjaan. pagawan, padamelan. ketahuan. kanyahoan, katangn, kauninga (bahasa
- halus), katohyan.
kerja (bahasa kasar pisan) gadag. -
kerja dua kali. pindo. ketam sugu.
. mengerjakan dua kali. mindo. ketan (oryza sativa) ketan. = pulut.
kerja sedikit-sedikit. keureuyeuh. ketat sereg, merecet. jamak2 sarereg.
. dikerjakan sedikit-sedikit. ngeureuyeuh. ketawa seuri, gumujeng (bahasa halus).
. mengerjakan sedikit-sedikit. ngereuyeuh -
keropos koropos, koropok. keterima katarima.
kerok kerok. keterimanya katarimana.
- ketemu kapanggih, papanggih, patepang.
kerongkongan genggerong. kapendak. 1. temu. panggih, pendak, tepang.
keroyok koroyok, rempug. keterangan katerangan.
. dikeroyok. dikoroyok, dirempug. . surat keterangan. surat katerangan.
. keroyokan. koroyokan, rempugan. . mencari keterangan. nangan katerangan
. mengeroyok. ngoroyok, ngarempug. . diterangkan. diterangkeun.
- . penerangan. panerangan.
kertas keretas. keterlaluan kacida. 1. keterlaluan sekali. kacida
kertas tebal daluang. pisan.
kerudung cindung, tiung, kurudung. -
keruh kiruh. jamak2 kariruh. ketiak klk, dh (bahasa halus), ingkab (bahasa
. air keruh. cai kiruh. halus).
ketika basa, wanci, waktos. . belok ke kiri. ngnca.
ketilang cangkurileung. . kaki kiri. suku knca
ketimbang tinimbang. . ke kiri. ka knca.
ketipu katipu, kabkok. . lawan kata. katuhu.
~ Tuda mak indit sorangan meuli motor urut th, . mata kiri. mata knca.
jadi w kabekok. . tangan kiri. leungeun knca.
ketimun bonteng. . telinga kiri. ceuli knca.
- -
ketua pupuhu. kiri kd.
ketupat kupat. . kidal, kebiasaan memakai tangan atau kaki kiri.
ketumbar [corriandrum sativum] katuncar, ngd
katumbar (berasal dari bahasa jawa). kirim kirim, kintun (bahasa halus). jamak2 karirim.
kcap kcap (dari bahasa Cina). . dikirim. dikirim, dikintun. jamak2 dikaririm.
klor [Moringa oleifera] klor. . mengirim. ngirim, ngintun. jamak2 ngarintun.
kong kong, ogong. kisah carita, carios.
kst kksd. kita urang.
ktk klk, ingkab (bahasa halus). -
ktl katl. kitar kuriling.
- . di sekitar. di sakuriling.
khawatir1 melang, deudeupeun (bahasa halus), . mengitari. ngurilingan.
inggis, risi, rempan (bahasa halus). . mengitarkan. ngurilingkeun.
khawatir2 karunya, hawatir, watir, hawatos . sekitar. sakuriling.
(bahasa halus). klitoris itil. = kelentit.
khitanan sunatan, beresihan, sepitan (bahasa -
halus). kobar gedur.
kibar klbet. . berkobar. ngagedur.
kicau baco. . mengobarkan. ngagedurkeun.
- kobok kobok.
kijang mencek, kidang (dari bahasa Jawa). . mengobok. ngobok.
. Nama daerah di Sukabumi. Cikidang. . kobokan. kobokan.
. Nama Dsa di Kecamatan Lembang Kabupatn kocok kocok.
Bandung Barat. Cikidang. kocok (benda dalam suatu tempat tertutup) koclok.
kikir kort, pedit, medit, kumed. kocok (cairan di gelas atau mangkuk) kock.
kilat kilat. = halilintar. kodi kodi.
kini kiwari, ayeuna. =sekarang. . sekodi. sakodi.
kipas kipas. kodok bangkong.
kipas (yang terbuat dari bambu) hihid. kokok kongkorongok.
. . berkokok. kongkorongok.
http://www.google.co.id/search?hl=id&source=hp -
&q=hihid&meta=&aq=f&aqi=g5&aql=&oq= kol [brassica oleracea] engkol, kol. = kubis.
.. Sekitar 19,000 hasil. kolak kolek.
kipas (yang terbuat dari kertas) kepet. kolam alam luas talaga.
- kolam ikan balong.
kira kira, kinten (bahasa halus). . Nama Kecamatan di Garut dan Tasikmalaya.
kira-kira kira-kira, kinten-kinten (bahasa halus), -
paparah. kolam kecil di depan rumah untuk cuci kaki. kulah.
kiri (bahasa halus) kiwa. kolam luas situ.
kiri (bahasa kasar) knca. kolokan olo-olo.
kolang-kaling cangkalng. ... dari kata dasar bawa = ambil, bawa.
- .. menolong mengeluarkan. mangngaluarkeun.
komat-kamit kunyam-kunyem. .. menolong mengkalungkan. mangkalungkeun.
komputer komputer. .. menolong melemparkan. mangbaledogkeun,
kondisi kaayaan. mangalungkeun.
kontan kontan. = tunai. .. menolong melihatkan. mangningalikeun.
konfiks rarangkn barung. ...dari kata dasar tingali = lihat
. mang-keun. konfiks membentuk kata kerja yang -
artinya menolong, .. menolong menaikkan. mangnakkeun.
, mengerjakan tersebut. .. menolong menyebrangkan. mangmeuntaskeun.
.. menolong memangkukan. manglahunkeun. lihat .. menolong menyebutkan. mangnyebutkeun,
pangku mangnyebatkeun (bahasa halus).
.. menolong memasukkan. mangasupkeun. lihat .. menolong menyisakan. mangnysakeun.
masuk. .. menolong menyisirkan. mangnyisirkeun.
.. menolong membagikan. mangbagikeun. lihat ... dari kata dasar sisir = sisir.
bagi1 .. menolong menuliskan. mangnuliskeun.
.. menolong membangunkan. manghudangkeun ... dari kata dasar tulis = tulis.
(bahasa kasar). .. menolong menumpahkan. mangbahekeun.
... dari kata dasar hudang = bangun. ... dari kata dasar bahe = tumpah
.. menolong membangunkan. manggugahkeun -
(bahasa halus). . pa-an. Konfiks membentukan kata tempat.
... dari kata dasar gugah = bangun. pa+kata kerja aktif+an
.. menolong membawakan. mangmawakeun. .. tempat untuk diinjak. panincakan. lihat injak.
... dari kata dasar bawa = bawa. .. tempat untuk besembunyi. panyumputan. lihat
- sembunyi.
.. menolong membayarkan. mangmayarkeun. .. tempat untuk bertanya. pananyaan. lihat tanya.
... dari kata dasar bayar = bayar. .. tempat untuk ditempati. patempatan. lihat
.. menolong membelikan. mangmeulikeun. tempat.
... dari kata dasar beuli = beli. .. tempat untuk beristirahat (dingin). paniisan.
.. menolong membelikan. manggaleuhkeun lihat dingin.
(bahasa halus). .. tempat untuk menyerut. panyuguan. lihat serut.
... dari kata dasar galeuh = beli. . pang-an. Konfiks membentuka kata tempat.
.. menolong memblokkan. mangmngkolkeun. .. tempat duduk. pangdiukkan. tempat main.
pangulinan.
... dari kata dasar pngkol = blok.
.. tempat menggergaji. pangragajian.
.. menolong memetikkan. mangmetikkeun.
.. tempat untuk minta keadilan.
... dari kata dasar petik = petik.
pangadilan. tempat tidur. pangsaran.
.. menolong mengacakkan. mangacakkeun.
-
... dari kata dasar acak = acak.
. pang-na. Konfiks membentuk kata sifat yang
.. menolong mengadakan. mangayakeun.
artinya mempunyai sifat yang paling tersebut. =
... dari kata dasar aya = ada.
ter2-.
-
. pang-keun. konfiks membentuk kata kerja pasif
.. menolong mengadukkan. mangadukkeun.
yang artinya,
... dari kata dasar aduk = aduk.
, memerintahkan mengerjakan tersebut.
.. menolong mengambilkan. mangmawakeun.
, (tolong + katakerja + kan = pang + katakerja +
... dari kata dasar bawa = bawa, ambil.
keun).
.. menolong mengambilkan. mangcandakkeun
.. tolong acakkan. pangngacakkeun. lihat acak. ..
(bahasa halus).
tolong adakan. pangngaayakeun. lihat ada.
.. tolong adukkan. pangngadukkeun. lihat aduk. .. tolong petikkan. pangmetikkeun. jamak2
.. tolong antarkan. pangnganteurkeun (bahasa pangmaretikeun.
kasar). lihat antar. .. tolong potongkan. pangmotongkeun. jamak2
.. tolong antarkan. pangngajajapkeun (bahasa pangmarotongkeun.
sedang). lihat antar. -
.. tolong ambilkan. pangmawakeun, .. tolong sebrangkan. pangmeuntaskeun. jamak2
pangnyandakkeun. pangmareuntaskeun.
- .. tolong sebutkan. pangnyebutkeun,
.. tolong bacakan. pangmacakeun pangnyebatkeun (bahasa halus).
.. tolong bakarkan. pangbeuleumkeun, .. tolong simpankan. panyimpenkeun.
pangdurukeun. .. tolong simpankan. pangneundeunkeun.
.. tolong bagikan. pangbagikeun. lihat bagi1 .. tolong sisakan. pangnysakeun. jamak2
.. tolong bangunkan. panghudangkeun, pangnyaresakeun.
panggugahkeun (bahasa halus). .. tolong sisirkan (rambut). pangnyisirkeun.
.. tolong bawakan. pangmawakeun. .. tolong tarikkan. pangmedolkeun.
.. tolong bayarkan. pangmayarkeun. .. tolong tengkurapkan. pangnangkubkeun,
.. tolong belikan. pangmeulikeun, panggaleuhkeun pangnarikkeun.
(bahasa halus). .. tolong terlentangkan. pangnangkarakkeun
.. tolong belikan. pangmsrkeun. .. tolong tuliskan. pangnuliskeun. lihat tulis.
.. tolong belokkan. pangmengkolkeun. .. tolong tumpahkan. pangmahkeun.
.. tolong berikan. pangmikeunkeun. .. tolong tutupkan. pangnutupkeun.
.. tolong besarkan. panggedekeun. .. tolong uruskan. pangnguruskeun.
.. tolong bukakan. pangmukakeun. jamak2 -
pangmarukakeun. . pi-eun. konfiks yang membentuk kata sifat yang
- berarti,
.. tolong ceritakan.pangnyaritakeun. , bakal jadi sifat tersebut.
.. tolong cucikan. pangumbahkeun. .. bakal jadi. pijadieun.
.. tolong cukurkan. pangnyukurkeun. .. bakal jadi anak. pianakeun, pibudakeun.
.. tolong diamkan. pangnyicingkeun. lihat diam. .. bakal jadi bagus. pialuseun, pihadeun, pisaeun
.. tolong dorongkan. pangngadorongkeun. lihat (bahasa halus).
dorong. .. bakal jadi besar. pigedeun, piageungeun
.. tolong hentikan. pangngeureunkeun. (bahasa halus).
.. tolong hidupkan. panghirupkeun. .. bakal jadi bosan. piboseneun.
.. tolong kalungkan. pangngalungkeun. lihat kalung. .. bakal jadi cantik. pigeuliseun.
.. tolong kecilkan. pangleutikkeun. .. bakal jadi celana. picalanaeun.
.. tolong keluarkan. pangangaluarkeun. lihat keluar. .. bakal jadi istri. pibojoeun.
.. tolong kupaskan. pangmeskeun. lihat kupas. .. bakal jadi jelek. pigorengeun.
- .. bakal jadi kemja. pikamjaeun
.. tolong lemparkan. pangmaledogkeun, .. bakal jadi korsi. pikorsieun.
pangalungkeun. -
.. tolong lihatkan. pangningalikeun. jamak2 .. bakal jadi ku. pikuheun.
pangnaringalikeun .. bakal jadi lemari. pilomarieun.
.. tolong masukkan. pangngasupkeun. lihat masuk. .. bakal jadi marah. piamekeun.
.. tolong majukan. pangmajukeun. .. bakal jadi merah. pibeureumeum.
.. tolong mintakan. pangmentakeun. .. bakal jadi mertua. pimitohaeun.
.. tolong naikkan. pangnakkeun. Jamak2 .. bakal jadi nakal. pibangoreun
pangnarakkeun. .. bakal jadi pintar. pipintereun.
.. tolong pangkukan. pangngalahunkeun. .. bakal jadi putih. pibodaseun.
.. bakal jadi rumah. piimaheun. penuh seksama)
.. bakal jadi suami. pisalakieun, picarogeun .. 2. Kota Madya Banjar.
(bahasa halus). .. 3. Kota Madya Bekasi.
.. bakal jadi takut. pikasieuneun. .. 4. Kota madya Bogor. lihat enau.
.. bakal jadi tampan. pikaspeun. -
.. bakal jadi tua. pikoloteun. .. 5. Kota Madya Depok. lihat duduk.
.. bakal jadi uang. piduiteun. .. 6. Kota Madya Cimahi. lihat cukup.
- .. 7. Kota Madya Cirebon. lihat udang kecil.
. pika-eun. awalan yang membentuk kata sifat yang .. 8. Kota Madya Sukabumi. lihat suka, rumah.
berarti, .. 9. Kota Madya Tasikmalaya.
, mengakibatkan menjadi sifat tersebut. -
.. mengakibatkan menjadi benci. pikacuaeun. Kotak kotak.
.. mengakibatkan menjadi benci. pikaijideun. . sekotak. sakotak.
.. mengakibatkan menjadi jijik. pikageuleuheun. . berkotk. kokotak
.. mengakibatkan menjadi jengkel. pikakeuheuleun. kota dari karton. dus.
.. mengakibatkan menjadi sebal. pikasebeleun. Kotak kecil cupu.
.. mengakibatkan menjadi ketawa. pikaseurieun. kotor kotor. jamak2 karotor, barolokot.
.. mengakibatkan menjadi takut. pikasieuneun. . mengotori. ngotoran.
.. mengakibatkan menjadi sebal. pikasebeleun. kotor (bekas kaki manusia atau binatang). ledug.
.. mengakibatkan menjadi suka. pikaresepeun. . Ciledug, di Kabupatn Cirebon dan di Jakarta.
- -
koper koper. kotor sekali rujit.
kopi kopi. kotoran mata. cileuh. membersihkan kooran mata.
. air kopi. cikopi. nyileuh.
. kopi pahit. kopi pait. kotor olh lumpur bolokot. jamak2 barolokot.
. mengopi, minum kopi. ngopi. kotor olh debu belewuk.
- kotoran hidung korong.
korban wadal. kotoran mata cileuh, blk.
korsi korsi. =kursi. kotoran manusia atau binatang. tai.
kurma [Phoenix dactylifera] korma. -
korupsi korupsi. Membuat buku dikorupsi. Nyieun kreatip motekar.
buku di korupsi. krdit kiridit.
kosong kosong. jamak2 karosong. kuah angeun.
. mengosongkan. ngosongkeun. kuali kawali.
kosong (bahasa untuk tanaman, tak ada bijinya) kuali besar kancah.
hapa. sebalikna beuneur. kuasa kawasa.
kosong sekali. parompong. -
. Nama Kecamatan di Kabupatn Bandung Barat. kuat kuat, kiat (bahasa halus). jamak2 karuat,
Parongpong., kariat.
- ~ Paling kuat lama dua tahun. Paling kiat lami th
Kota Kota, dayeuh. dua taun.
. pusat kota, tengah kota. puseur dayeuh. kuat (di apa-apakan) tak berubah. nagen.
Kota Madya Kota Madia. kuat (ditunjang bentuk dan struktur) weweg.
. Kota Madya setingkat dengan Kabupaten. Kota kuat (tali) wedel.
Madia satingkat jeung Kabupaten. kuat (tenaga) {strong, powerful} bedas.
. Kota madya di Jawa Barat. kota madya di Jawa -
kulon. kubik kibik.
.. 1. Kota Madya Bandung. lihat dengar (dengan kubis [brassica oleracia] engkol, kol. = kol.
kubur kubur, kureb, ruang, kaluat (bahasa halus). . mengulum. ngolomoh.
. mengubur. ngubur. kulur [artocarpus communis] kulur, kelewih (dari
kuburan (bahasa halus dan bahasa sedang) makam, bahasa jawa).
pajaratan, pasaran. -
kuburan (bahasa kasar) astana. kumal kuleuheu,ledrek, kucel.
kucing ucing, emng (bahasa untuk anak-anak). kuman jaram.
anak kucing bilatung. kumbang hitam bambara
kucing jantan mong. kumis kumis (bahasa kasar dan sedang), rumbah
kucur kucur. (bahasa halus).
. mengucur. ngucur. . berkumis. kumisan
- -
kuda [Equus caballus] kuda. kumpul kumpul, kempel (bahasa halus), riung.
. anak kuda belo. jamak2 karumpul, karempel.
. Nama Dsa di Kecamatan Parung Panjang . jamak1. kukumpul.
Kabupatn Bogor. . kumpulan kumpulan, kempelan, riungan.
kudis budug. . mengumpulkan. ngumpulkeun.
kuduk punduk. = tengkuk. . Nama Dsa di Kacamatan Cibinong Kabupatn
- Bogor.
ku kuh. kumpulan alat musik dari sunda. degung
. bakal jadi kuh. pikuheun. lihat konfiks. kumur kemu
. ku hanya untuk dilihat saja. kuh dlh. . berkumur, kumur-kumur. kekemu.
- -
kujajing [Ficus fistulosa] beunying. kunang-kunang cika-cika.
. Nama Dsa di Kecamatan Cimenyan Kabupatn kunci konci.
Bandung. Cibeunying. kuncup kucup, kocop.
. Nama Kecamatan di Kota Bandung. Cibeunying kuning konng. jamak2 kararonng.
kaler dan Kidul. . kunyit. konng (homonim). lihat kunyit.
kuku kuku, tangay (bahasa halus). . Nama Dsa di Kecamatan Ciparay Kabupatn
kukus seupan. Bandung.
. Nama Kampung di Desa Wargaluyu Kecamatan .. Desa Cikonng.
Arjasari Kabupaten Bandung. Ciseupan. . Nama Dsa di Kecamatan Pasirjambu Kabupatn
kulai (kepala) lhlh. Bandung.
. terkulai ngalhlh. .. Desa Cikonng.
kulambu kelambu. . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Ciamis.
- Desa Cikonng.
kuli kuli. . Nama Jalan. Jalan Cikoneng Terusan Buahbatu
. menyuruh bekerja dengan memberi upah. Bandung.
ngulikeun -
kuliah kuliah. kuning (pada bagian isi telur). beubeureum.
kulit kulit. . kuningnya (pada bagian isi telur). beubeureumna.
kulit bambu. hinis. kuning sekali. koneng enay, koneng umyang (untuk
kulit buah atau telur. cangkang. kulit orang).
.. Nama Dsa di Kecamatan Cipongkor Kabupatn kuning telur. beubeureum endog.
Bandung Barat. Cicangkang Hilir. -
- kunjung (bahasa halus) natamu.
kulit kayu tebal. papagan. kunjung (bahasa kasar) anjang, longok.
kulit waru. lulub . dikunjungi. dianjangan.
kulum kolomoh, heumheum. . berkunjung. nganjang.
. kunjungi. anjangan. kurus (bahasa kasar sekali) kejng.
. mengunjungi. nganjangan. kurus (bahasa kasar dan bahasa sedang) begang,
. Babasan. atah anjang. artinya : jarang saling kuru.
berkunjung. . menjadi kurus. ngabegangan.
kunjung (bahasa sedang) deuheus. kurus sekali pot, begng.
- -
kuno kuna. kupas pesk.
kunyah gayem, beuweung. . mengupas. mesk.
. mengunyah. ngagayem, meuweung. kupas tempurung kelapa. butik.
kunyit [curcuma domestika] konng. . mengupas tempurung kelapa. ngabutik.
. bunga kunyit. angkruk atau angkes. kuping Ceuli, cepil (bahasa halus). = telinga.
. kuning. konng (homonim) kurap kurap, panu, panyakit kulit.
- -
kupas pesk. jamak2 paresk. kusam bell.
. dikupas. dipesk. jamak2 diparesk. kusir kusir.
. mengupas. mesk. jamak2 maresk. kutu (rambut kepala). kutu, puntang (bahasa
. mengupaskan. meskeun. jamak2 mareskeun. halus).
. menolong mengupaskan. mangmeskkeun . ada kutunya. kutuan.
. tolong kupaskan. pangmeskeun. kutu anjing. walangtaga.
kupu-kupu kukupu. anak kupu-kupu hileud. lihat kutu ayam. sieur, kutu hayam.
ulat. -
- kutu busuk. tumbila.
kura-kura kuya. kutu kepala. ott.
. Nama Dsa di Kecamatan Cicalengka Kabupatn kutu pakaian. tuma (berasal dari bahasa jawa)
Bandung. Cikuya. kutub kutub.
kurang kurang, kirang (bahasa halus). . kutub selatan. kutub kidul
. jamak2 karurang, karirang. . kutub utara. kutub kalr.
. kekurangan. kakurangan, kakirangan. kutukan supata.
. kekurangannya. kakuranganna, kakiranganna.
. mengurangi. ngurangan, ngirangan. L
kurang atau habis airnya. saat. laba bati, untung.
. berkurang. nyaatan. laba-laba lancah. anak laba-laba aom.
. Nama ibuKota dari Kota Sukabumi. Cisaat labu [cucurbitaceak] waluh.
- lada pedes. lihat pedas.
kurang ajar, bangkawarah, adol, culangung. . Nama Dsa di Kecamatan Pash Kabupatn
kurang tenaga. hengkr. Bandung. Cipedes.
kursi korsi. . Nama Dsa di Kecamatan Sukajadi Kota Bandung.
. Bahasa Kitara: cokor di sisi. artinya: kaki (kursi) di Cipedes.
pinggir. -
. bakal jadi kursi. pikorsieun. ladang huma.
- lagi deui.
kursus kursus, keurseus. . satu lagi. hiji deui.
kurung kurung, ringkeb. . sekali lagi. sakali deui.
. dikurung. dikurung -
. mengurung. ngurung, ngaringkeb. lagu lagu, kawih, tembang, langgam. jamak2
. terkurung. kakurung. karawih, tarembang.
- . lagu sunda. lagu sunda.
kurus (bahasa halus) langsit. .. Bubuy Bulan.
... http://www.index-of-mp3.com/get-download- lalap lalab.
bubuy_bulan.html lalat laleur.
.. Manuk Dadali. . tahi lalat. karang.
... http://www.index-of-mp3.com/get-download- lalat besar (kerbau) piteuk.
manuk_dadali.html lalat hijau besar [musea vomitoria] aro.
... ciptaan Sambas Mangundikarta . Nama Dsa di Kecamatan Nagreg Kabupatn
.. Nng geulis. Bandung. Ciaro
... http://www.index-of-mp3.com/get-download- -
neng_geulis.html lama heubeul, lila, lami (bahasa halus),
- , lawas (berasal dari bahasa kawi).
.. sorban Palid. . jamak2 lalila, lalami.
... http://www.index-of-mp3.com/get-download- . selama. salila, salami,
sorban_palid.html . selamanya. salilana, salamina, salawasna.
... artinya sorban hanyut. ~ Yang selamanya bakti ke Orang Tua.
.. Tong Tolang Nangka. ~ ~ Anu salawasna bakti ka sepuh.
... http://www.index-of-mp3.com/get-download- . lamanya lilana, lamina (bahasa halus).
tong_tolang_nangka.html lama (barang) heubeul, lawas. jamak2 hareubeul,
lahap gembul, rewog, rampus. jamak2 garembul, lalawas.
rarewog, rarampus. -
lahir lahir, babar (bahasa halus). lama (kedatangan) ampleng.
. melahirkan ngalahirkeun, ngajuru, babar (bahasa . melakukan lama (kedatangan). ngampleng.
halus). lambai gupay.
- . lambaian. gupayan.
lain (bahasa halus dan bahasa sedang) sans. . melambai. ngagupay.
. yang lain saja. nu sans wa. . melambai-lambai. gugupay jamak2
lain (bahasa kasar) lain, lian, sjn, jaba, jabi. -
. orang lain. batur. lamban boyot.
. selain. salian. lambat laun, anca. jamak2 lalaun, aranca.
. selain dari itu. salian ti eta. lambung (binatang berkaki empat) kadut.
lain dari itu lain ti ta. . Nama Dsa di Kecamatan Cimenyan Kabupatn
lainnya lainna, lianna, sejena Bandung. Cikadut.
laki-laki lalaki, pameget (bahasa halus). lambung (burung) burih.
laki-laki kelakuannya seperti perempuan. banci. -
- lampeni [Ardisia humilis] (tumbuhan kecil)
laku1 laku, payu, pajeng (bahasa halus). = laris. lampeni.
. jamak2 lalaku, parajeng. .. Nama Dsa di Ketapang Kabupatn Bandung.
. maju. paju, pajeng (bahasa halus, homonim). .. Nama Dsa di Kecamatan Pameungpeuk
. Nama Dsa di Kecamatan Tenjo Kabupaten Bogor. Kabupatn Bandung.
Dsa Cilaku. lampu damar, cempor, ajug.
. Nama Kecamatan di Kabupaten Cianjur. . Nama Dsa di Kecamatan Cidaun Kabupaten
Kecamatan Cianjur. Cianjur. Dsa Cidamar.
. payung. payung, pajeng (bahasa halus, homonim). -
laku2 laku. lancip lncop, pncos, tros. lihat runcing.
. lakukan. lakukeun. landak [Hystrix brachyura] landak.
. melakukan. ngalakukeun. . Nama Kecamatan Di Kota Jakarta Selatan.
. selaku. salaku. Cilandak.
- . Nama Kelurahan di Kecamatan Pasar Minggu kota
lalai taledor. Jakarta selatan.
.. Cilandak Timur. . jangan bersiul pada malam hari kemungkinan bisa
- didatangi orang hutan. .. Ulah hhotan bisi
langit langit. disampeurkeun urang leuweung.
langit-langit lalangit. . jangan dikerudung baju kemungkinan bisa susah
langka langka, langki (bahasa halus), melahirkan.
, awis atau awis-awis (bahasa halus). jamak2 .. ulah ditiung baju bisi hs ngalahirkeun.
lalangka. . jangan duduk di meja kemungkinan banyak
langka (ketemu) arang, awis (bahasa halus). lihat hutang.
mahal. .. ulah diuk dina meja bisi loba hutang.
. lawan kata. mindeng. -
- . jangan duduk di niru kemungkinan ayan.
langkah lngkah. jamak2 lalengkah. .. ulah diuk dina nyiru bisi sakalor.
. melangkah. ngalngkah. . jangan menginjak niru kemungkinan sering jatuh
. melangkahi. ngalengkahan. di depan mertua.
. anak-anak baru bisa berjalan. llngkah halu. .. ulah nincak nyiru bisi remen jatuh hareupeun
. dilangkahi. dilngkahan. jamak2 dilalengkahan. mitoha.
. selangkah, satu langkah. salngkah. . jangan makan berpindah-pindah kemungkinan
- punya suami banyak.
langkap [Arenga obtusifolia] langkap. .. ulah dahar pipindahan bisa boga salaki loba.
langlang langlang. . jangan makan di cobek kemungkinan
. melanglang, ngalanglang. mendapatkan kakk-kakk.
langsat [Lansium domesticum] pisitan. .. ulah dahar dina coet bisi meunangkeun aki-aki.
lanjut terus, lajeng (bahasa halus). . jangan makan memakai piring rangkap
. selanjutnya. saterasna, salajengna. kemungkinan dimadu.
lantaran dumh, lantaran, pedah. .. ulah dahar make piring ngarangkep bisi
lantaran (bahasa halus) ku margi, jalaran. dicandung.
lantik lantik, intrn. -
. melantik. ngalantik, ngaistrnan. . jangan meludah di pinggir tungku kemungkinan
- banyak anak.
lap elap. 1. melap. ngelap. = serbt. .. ulah nyiduh di sisi hawu bisi loba anak.
lapar lapar, palay tuang (bahasa halus). . jangan menabur-naburkan garam kemungkinan
lapis lapis. bisa sakit dengkul.
. kue lapis. kueh lapis. .. ulah ngawur-ngawuruyah bisi nyeri tuur.
lapisan lapisan. . jangan menduduki bantal, bisa bisul.
lapuk bobo. jamak2 barobo. lihat tidur ( bahasa .. ulah ngadiukan bantal bisi bisul.
anak-anak) . jangan mengencingi bara api kemunginan bisa
larang caram, cark. jamak2 cararam, carark. saki kencing.
. melarang. nyark, nyaram. jamak2 nyarark, .. ulah ngiihan ruhak bisi nyeri kiih.
nyararam. . jangan mentertawakan kentut kemungkinan bisa
. memarahi. nyarekan. ompong.
larang (bahasa halus) wagel, seuseul. jamak2 .. ulah nyeungseurikeun hitut bisi ompong.
waragel. . jangan tidur tidak memakai bantal kemungkinan
. melarang. ngawagel. susah melahirkan.
- .. ulah sar teu make bantal bisi hs ngalahirkeun.
larangan pamali. -
. jangan bersiul kemungkinan bisa hilang beras atau lari lumpat.
garam. lari berhamburan. birat.
.. Ulah hhotan bisi leungiteun beras atu garam. lari karena takut. becir.
. berlari karen takut. ngabecir. .. aralus sabalikna garorng.
laris laku, payu, pajeng (bahasa halus). =laku . banyak lawan kata sedikit (bahasa halus) seueur
laron siraru. sabalikna sakedik.
latah ghgran. jamak2 garhgran. . banyak lawan kata sedikit (bahasa kasar) loba
latin latn. sabalikna saeutik.
- . banyak lawan kata sedikit (jamak bahasa halus)
lauk pauk deungeun. .. saleueur sabalikna sakaredik.
laut laut, sagara. . banyak lawan kata sedikit (jamak bahasa kasar)
. Nama Raja di Karajaan Salaka Nagara. Raja Singa .. laloba (jamak1) sabalikna saraeutik (jamak2).
Sagara. -
lautan, samudra. jaladri. . bapak lawan kata ibu (bahasa halus) rama
lawak bodor. jamak2 barodor. sabalikna ibu.
. membodor. ngabodor. . bapak lawan kata ibu (bahasa kasar) bapa
- sabalikna ema.
lawan kata {antonym}. sabalikna. . barat lawan kata timur. kulon sabalikna wetan.
. ada lawan kata tidak ada (bahasa halus) . baru lawan kata lama (bahasa halus) enggal
nyondong sabalikna teu aya. sabalikna lami.
. ada lawan kata tidak ada (bahasa kasar) aya . baru lawan kata lama (bahasa kasar) anyar
sabalikna euweuh. sabalikna heubeul.
. ada lawan kata tidak ada (jamak2 bahasa halus) . baru lawan kata lama (jamak2, bahasa halus)
.. nyarondong sabalikna teu araya. arnggal sabalikna lalami.
. ada lawan kata tidak ada (jamak2 bahasa kasar) . baru lawan kata lama (jamak2, bahasa kasar)
.. araya sabalikna areuweuh. .. aranyar sabalikna hareubeul.
. adik lawan kata kakak (bahasa halus) rayi . basah lawan kata kering baseuh sabalikna garing.
sabalikna raka. . basah lawan kata kering (jamak2) baraseuh
. adik lawan kata kakak (bahasa kasar) adi sabalikna sabalikna gararing.
lanceuk. . bawah lawan kata atas. handap sabalikna luhur.
- . bawah lawan kata atas. (jamak2) harandap
. akhir lawan kata awal. ahir sabalikna awal. sabalikna (jamak1) laluhur.
. aku lawan kata mungkir. (bahasa halus) angken -
sabalikna pungkir. . belakang lawan kata depan (bahasa halus)
. aku lawan kata mungkir. (bahasa kasar) aku pengker sabalikna payun.
sabalikna pungkir. . belakang lawan kata depan (bahasa kasar) tukang
. atas lawan kata bawah. luhur sabalikna handap. sabalikna hareup.
. atas lawan kata bawah. (jamak) laluhur sabalikna . belakang lawan kata depan (jamak2, bahasa
harandap. kasar)
. awal lawan kata akahir. awal sabalikna ahir. tarukang sabalikna harareup.
- . belakang lawan kata depan (bahasa halus)
. baik lawan kata nakal. bageur sabalikna bangor. .. (jamak1) palengker sabalikna (jamak2, parayun).
. baik lawan kata nakal (jamak). barageur sabalikna . belakang lawan kata depan (jamak2, bahasa
balangor. kasar)
. bagus lawan kata jelk (bahasa halus) sa .. tarukang sabalikna harareup.
sabalikna awon. . belum lawan kata sudah (bahasa halus) teuacan
. bagus lawan kata jelk (bahasa kasar) alus sabalikna atos.
sabalikna gorng. . belum lawan kata sudah (bahasa kasar) acan
. bagus lawan kata jelk (jamak2 bahasa halus) sabalikna engeus.
.. sara sabalikna arawon. . belum lawan kata sudah (jamak2, bahasa halus)
. bagus lawan kata jelk (jamak2 bahasa kasar) .. tareuacan sabalikna aratos.
. belum lawan kata sudah (bahasa kasar) aracan .. harareup sabalikna tarukang.
sabalikna arengeus. . dingin lawan kata panas. tiis sabalikna panas.
. bener lawan kata salah (bahasa halus) leres . dingin lawan kata panas. (jamak2) tariis sabalikna
sabalikna lepat. paranas.
. bener lawan kata salah (bahasa kasar) bener -
sabalikna salah. . dunia lawan kata akhirat. dunya sabalikna
- akhrat.
. berani lawan kata takut (bahasa halus) sieun . duduk lawan kata berdiri (bahasa halus) calik
sabalikna wantun. sabalikna tatih.
. berani lawan kata takut (bahasa kasar) sieun . duduk lawan kata berdiri (bahasa kasar) diuk
sabalikna wani. sabalikna nangtung.
. berdiri lawan kata duduk (bahasa halus) tatih . duduk lawan kata berdiri (jamak2, bahasa halus)
sabalikna calik. .. caralik sabalikna taratih.
. berdiri lawan kata duduk (bahasa kasar) nantung . duduk lawan kata berdiri jamak2 (bahasa kasar)
sabalikna diuk. .. dariuk sabalikna narangtung.
. berdiri lawan kata duduk (jamak2 bahasa halus) . empuk lawan kata keras. hipu sabalikna teuas.
.. taratih sabalikna caralik. -
. berdiri lawan kata duduk jamak2 (bahasa kasar) . genap lawan kata ganjil. jangkep sabalikna
.. narangtung sabalikna dariuk. gangsal.
. besar lawan kata kecil (bahasa halus) ageung . halus lawan kata kasar. lemes sabalikna kasar.
sabalikna alit. . hidup lawan kata mati (bahasa halus) jumeneng
. berat lawan kata ringan (bahasa kasar) beurat sabalikna pupus.
sabalikna hampang. . hidup lawan kata mati (bahasa kasar) hirup
. besar lawan kata kecil (besar kasar) ged sabalikna maot.
sabalikna leutik. . hitam lawan kata putih. hideung sabalikna bodas.
- -
. bda lawan kata sama (bahasa halus) benten . ibu lawan kata bapak (bahasa halus) ibu sabalikna
sabalikna sami. rama.
. bda lawan kata sama (bahasa Kasar) bda . ibu lawan kata bapak (bahasa kasar) ema
sabalikna sarua. sabalikna bapa.
. bodoh lawan kata pintar (bahasa kasar) bodo . ingat lawan kata lupa (bahasa halus) emut
sabalikna pinter. sabalikna hilap.
- . ingat lawan kata lupa (bahasa kasar) inget
. dalam lawan kata dangkal. jero sabalikna dt. sabalikna poho.
. dekat lawan kata jauh (bahasa halus) caket -
sabalikna tebih. . jantan lawan kata betina. jalu sabalikna bikang.
. dekat lawan kata jauh (bahasa kasar) deukeut . jauh lawan kata dekat (bahasa halus) tebih
sabalikna jauh. sabalikna caket.
. dangkal lawan kata dalam. dt sabalikna jero. . jauh lawan kata dekat (bahasa kasar) jauh
- sabalikna deukeut.
. depan lawan kata belakang (bahasa halus) payun . jelk lawan kata bagus (bahasa halus) awon
sabalikna pengker. sabalikna sa.
. depan lawan kata belakang (bahasa kasar) hareup . jelk lawan kata bagus (bahasa halus) gorng
sabalikna tukang. sabalikna alus.
. depan lawan kata belakang (jamak2, bahasa . jual lawan kata beuli (bahasa halus) ical sabalikna
halus) galeuh.
.. parayun sabalikna palengker. . jual lawan kata beuli (bahasa kasar) jual sabalikna
. depan lawan kata belakang (jamak2 bahasa kasar) beuli.
- . lebih lawan kata kurang. leuwih sabalikna kurang.
. kakak lawan kata adik (bahasa halus) raka . longgarlawan kata sempit. logor sabalikna
sabalikna rayi. seureug.
. kakak lawan kata adik (bahasa kasar) lanceuk . lupa lawan kata ingat (bahasa halus) hilap
sabalikna adi. sabalikna mut.
. kakek lawan kata nenek (bahasa halus) . lupa lawan kata ingat (bahasa kasar) poho
.. yang pameget sabalikna yang istri. sabalikna hilap.
. kakek lawan kata nenek (bahasa kasar) aki . lurus lawan kata bngkok. lempeng sabalikna
sabalikna nini. bngkok.
. kalah menang lawan kata menang (bahasa halus) -
kawon sabalikna kenging. . mahal lawan kata murah (bahasa halus) awis
. kalah menang lawan kata menang (bahasa kasar) sabalikna mirah.
lh sabalikna meunang. . mahal lawan kata murah (bahasa kasar) mahal
. kalah menang lawan kata menang jamak2 (bahasa sabalikna murah.
halus) . mahal lawan kata murah jamak2 (bahasa halus)
.. karawon sabalikna karenging. arawis sabalikna marirah.
. kalah menang lawan kata menang jamak2 (bahasa . mahal lawan kata murah jamak2 (bahasa kasar)
kasar) marahal sabalikna marurah.
.. arlh sabalikna mareunang. -
. kanan lawan kata kiri (bahasa kasar) katuhu . manis lawan kata pahit. amis sabalikna pait.
sabalikna knca. . masuk lawan kata keluar (bahasa kasar) asup
. kaya lawan kata miskin. beunhar sabalikna miskin. sabalikna kaluar.
- . matang lawan kata mentah. asak sabalikna atah.
. kecil lawan kata besar (bahasa halus) alit . matang lawan kata mentah (jamak20 arasak
sabalikna ageung. lawan kata aratah.
. kecil lawan kata besar (bahasa kasar) leutik -
sabalikna ged. . menang lawan kata kalah (bahasa halus) kenging
. kenyang lawan kata lapar (bahasa halus) wareg sabalikna kawon.
sabalikna palay tuang. . menang lawan kata kalah (bahasa kasar) meunang
. kenyang lawan kata lapar (bahasa kasar) seubeuh sabalikna lh.
sabalikna lapar. . menang lawan kata kalah (jamak2, bahasa halus)
. kering lawan kata basah. baseuh sabalikna garing. .. karenging sabalikna karawon.
. kurus lawan kata gemuk. begang sabalikna lintuh. . menang lawan kata kalah (jamak2, bahasa kasar)
. kurang lawan kata lebih. kurang sabalikna lewih. .. mareunang sabalikna arlh.
- . mentah lawan kata matang. atah sabalikna asak.
. laki-laki lawan kata perempuan (bahasa halus) . mentah lawan kata matang (Jamak2) aratah
pameget sabalikna istri. sabalikna arasak.
. laki-laki lawan kata perempuan (bahasa kasar) -
lalaki sabalikna aww. . miskin lawan kata kaya. miskin sabalikna
. lama lawan kata sebentar (bahasa halus) lami beunghar.
sabalikna sakedap. . miskin lawan kata kaya.
. lama lawan kata sebentar (bahasa kasar) lila .. jamak2 mariskin sabalikna
sabalikna sakeudeung. baleunghar/barenghar.
- . muda lawan kata tua (bahasa halus) anom
. lapar lawan kata kenyang (bahasa halus) palay sabalikna sepuh.
tuang sabalikna wareg. . muda lawan kata tua (bahasa halus) ngora
. lapar lawan kata kenyang (bahasa kasar) lapar sabalikna kolot.
sabalikna seubeuh. . muda lawan kata tua jamak2 (bahasa halus)
aranom sabalikna sarepuh. . tajam lawan kata tumpul. seukeut sabalikna
. muda lawan kata tua jamak2 (bahasa kasar) mintul.
ngarora sabalikna karolot. . tegak lawan kata bongkok. ajeg sabalikna
- bongkok.
. murah lawan kata mahal (bahasa halus) mirah . tengkurap lawan kata telentang. tangkub
sabalikna awis. sabalikna tangkarak
. murah lawan kata mahal (bahasa kasar) murah . terang lawan kata gelap. caang sabalikna pok.
sabalikna mahal. . tidak ada lawan kata ada (bahasa halus) teu aya
- sabalikna nyondong.
. naik lawan kata turun. nak sabalikna turun. . tidak ada lawan kata ada (bahasa kasar) euweuh
. nyala lawan kata padam. hurung sabalikna sabalikna aya.
pareum. . timur lawan kata barat. wtan sabalikna kulon.
. panas lawan kata dingin. panas sabalikna tiis. -
. panas lawan kata dingin. jamak2 paranas . tinggi lawan kata pndk (badan). jangkung
sabalikna tariis. sabalikna pendk.
. pintar lawan kata bodoh (bahasa kasar) pinter . tipis lawan kata tebal. ipis sabalikna kandel.
sabalikna bodo. . tipis lawan kata tebal. jamak2 aripis sabalikna
. pelan lawan kata cepat (bahasa halus) anca karande.
sabalikna enggal. . tua lawan kata muda (bahasa halus) sepuh
. pelan lawan kata cepat (bahasa kasar) laun sabalikna anom.
sabalikna gancang. . tua lawan kata muda (bahasa kasar) kolot
- sabalikna ngora.
. renggang lawan kata rapat. anggang sabalikna . tua lawan kata muda (jamak2, bahasa halus)
rapet. sarepuh sabalikna aranom.
. sedikit lawan kata banyak (bahasa halus) sakedik . tua lawan kata muda (jamak2, bahasa kasar)
sabalikna seueur. karolot sabalikna ngarora.
. sedikit lawan kata banyak (bahasa kasar) saeutik . wangi lawan kata bau. seungit sabalikna bau.
sabalikna loba. -
. shat lawan kata sakit (bahasa halus) damang layak pantes.
sabalikna udur. layang-layang langlayangan.
. shat lawan kata sakit (bahasa kasar) jagjag ~ istilah pada layayangan. istilah dina langlayangan.
sabalikna gering. . benang layang-layang habis di golongannya.
. sudah lawan kata belum (bahasa halus) atos cacap.
sabalikna teu acan. . benang layang-layang yang tajam, terbuat dari
. sudah lawan kata belum (bahasa kasar) enggeus bubuk kaca. gelasan.
sabalikna acan. . gambar pada layang-layang. wangkong.
- -
. suami lawan kata istri (bahasa halus) carog . layang-layang ditarik serentak waktu beradu
sabalikna istri. supaya menang. dikubet
. suami lawan kata istri (bahasa kasar) salaki . layang-layang diulur terus supaya terbang tinggi.
sabalikna pamajikan. ditataran.
. susah lawan kata gampang (bahasa kasar) hs . layang-layang putus sendiri, bukan karena beradu.
sabalikna babari. kapakan.
. siang lawan kata malam (bahasa halus) siang . layang-layang putus semakin keatas. mumbul.
sabalikna wengi. . layang-layang sedang beradu lepas lagi. godos.
. siang lawan kata malam (bahasa kasar) beurang -
sabalikna peuting. . memburu layang-layang. ngarucu.
- . rangka layang-layang. rarancang.
. tangkap layang-layang yang sudah kalah oleh . bakal jadi lemari. pilomarieun.
layang-layang juga. ngabandang. . lemari makan. lomari makan.
layat longok. jamak2 lalongok. . lemari pakaian. lomari papakan.
. melayat. ngalalongok . lemari buku. lomari buku.
layu karena dipanaskan. leumpeuh. lemas lungs, leuleus. jamak2 lalungse, laleuleus.
- -
lebah nyiruan. lembab beueus.
lebai leb. lembaga lembaga.
lebam geuneuk. jamak2 gareuneuk. lembar lambar.
lebat leubeut. . selembar. salembar.
lebih leuwih, langkung (bahasa halus), punjul. lihat lembayung layung.
lwat. . Nama Dsa di Kecamatan Cibeunying kidul kota
. baris ke 4, 8 dan 16 lagu nng geulis. langkung sa Bandung. Pasir Layung.
urang tunangan. -
.. artinya : lebih baik kita tunangan. lempar alung, baldog, pangpng.
- . melempar. ngalung, maldog.
lebih (dari semestinya) kacida. . melemparkan. ngalungkeun. jamak2
lebih baik leuwih had, langkung sae (bahasa ngaralungkeun
halus), mending. lempar kesalahan kepada orang lain. teumbleuh.
~ daripada main lebih baik belajar. batan ulin . melemparkan kesalahan kepada orang lain.
mending diajar. nembleuhkeun
ledak bitu, beledug. lempuyang [(Zingiber zerumbet, sin. Z.
. meledak. ngabeledug. lihat suara. aromaticum]lampuyang.
- -
lekas gancang, nggal (bahasa halus), treh. lendir hidung. leho, umbel (bahasa halus). = ingus
jamak2 garancang, arnggal. . seperti lendir hidung. lumeho.
lekat tapel, rapet. jamak2 rarapet. -
. melekat. napel, ngarapet. lengah bongoh.
lekuk legok. lengan leungeun (bahasa kasar), panangan (bahasa
. Nama Kampung di Dsa Giri Mekar Kecamatan halus).
Cilengkrang Kota Bandung. Legok Hayam lengan atas. peupeuteuyan, puhu leungeun.
lekuk (akibat benturan) kentob. lengah bongoh, balangah.
lekuk (pada pipi) kempot. lengkap lengkep. 1. lengkapi. lengkepan.
- -
lelah cap. =letih. lengkuas laja. Bahasa Latinnya, Langua Galanga (L).
. melelahkan. nyapkeun. Merr.
lelaki lalaki, pameget (bahasa halus). lengkung bngkok, bengkung. 1. melengkung.
lelap tibra, pules (bahasa halus). bngkok.
leluasa laluasa. lenjuang [Cordyline fruticosa] hanjuang.
leluhur karuhun. . nama Dsa di Kecamatan Parompong Kabupatn
- Bandung Barat. Cihanjuang, Cihanjuang Rahayu.
lemah letoy. jamak2 laletoy. -
lemah lembut. leuleuy. lentang tangkarak, bengkang.
. Cileuleuy di lereng gunung geulis Pangalengan. . menelentang, terlentang. nangkarak.
lemak gajih. lentang sambil kaki dibuka lebar. dangkak.
. upah. gajih (homonim) . menelentang (atau duduk)lentang sambil kaki
- dibuka lebar. ngadangkak.
lemari lomari atau lamari. lentra lantra.
lenyap leungit. . menyetrika. ngalicin.
- licin berminyak. leucir, lucir.
lepas cucul, ucul, laan, leupas, udar, coplok, abur. lidah ltah, ilat (bahasa halus).
. melepaskan. ngaleupaskeun, nyoplokkeun. -
lepas (dari ikatan) lsot. lidi nyr.
lepas mencari makan sendiri (binatang) abur. . sapu lidi. sapu nyr.
lesu lungs. lidi daun enau harupat.
lesung lisung. lihat (bahasa halus) uninga, tingali.
lesung kecil bermata satu. jubleg. -
- lihat (bahasa kasar ) tnjo, pelong, ilik, tempo,
lesung pipi. kempot. tmbong.
letih cap. . kelihatan. katingali.
letus bitu, beledug. 1. meletus bitu, ngabeledug. ~ Bisa kelihatan olh kita sekarang. Tiasa katingali
leunca [solanum nigrum] leunca. ku urang ayeuna.
leungkuas [alpina galanga] laja. . melihat. ningali, nempo, nembong, melong.
- . melihat (berulang-ulang). tingalian, uningaan
lbar rubak. . melihat-lihat. ningalian.
lbar (kaki) jebrag. . memperlihatkan. nmbongan.
lbar daun telinga. rebing . nama kampung di Dsa Mekarwangi Kecamatan
lcet boleksek, babak. jamak2 baloleksek. haurwangi,
- , Kabupatn Cianjur. Citembong.
ldk poyok. jamak2 paroyok. -
. meledek moyok. jamak2 maroyok. lihat (bahasa kasar sekali) delh, deuleu.
lhr {neck} beuheung (bahasa kasar dan sedang), . ku hanya untuk dilihat saja. kueh delh.
tenggek (bahasa halus). lihat (bahasa halus) tingal.
ll [Clarius batrachus] ll. anak ll nanahaon. lihat kebelakang sambil berjalan karena rasa
llh lh. waswas,
- , atau masa lampau. sorang.
lmpar alung, balang, baldog. . melihat tersebut diatas. nyorang.
. melempar. maledog, ngalung. . Nama Dsa, Kecamatan dan ibukota Kabupatn
. melemparkan ngalungkeun, ngabalangkeun. Bandung. Sorang.
. dilparkan. dialungkeun, dibalangkeun, lihat ke mata neuteup. jamak2 nareuteup.
dibaldogkeun. -
- lilin {wax} lilin.
lmpar batu malempeng. . Nama Dsa dan Kecamatan Di Kabupatn
lngket rapet. jamak2 rarapet. Bandung Barat. Cililin.
lwat liwat, langkung (bahasa halus). lihat lebih. lilit {to twine round} lilit, beulit.
. aktif lwat, melwat. ngalangkung . Nama Kelurahan di Jakarta Barat. Cililitan.
. melwati. ngaliwatan. lima (5) lima.
- limpa binatang. kalilipa,
. baris ke sebelas lagu bubuy bulan. nu limpa manusia. kawaya.
ngalangkung unggal enjing. -
.. artinya : yang lewat tiap pagi. limpah. budal. 1. melimpah mudal.
. terlwat. kaliwat, kalangkung. lindas glng.
. terserah. teu langkung. linglung, banyak lupa. linglung.
- lintah lntah.
libur libur, per, pakanci. linu linu. jamak2 lalinu.
licin licin, leueur, lesang. lipan babakaur
- . lubang hidung. liang irung.
lipat tilep, lipet, tikel. -
. melipat. nilep, ngalipet, nikel. . lubang jarum. liang jarum.
. kerjaan untuk dilipat. lipeteun. . lubang kancing. liang kancing,lobang kancing.
liter lter. . lubang telinga. liang ceuli.
. seliter. salter. . melubang. ngaliang, ngalobang, ngohokan.
liuk geboy. meliuk-liuk. ngageboy. . melubangi. ngaliangan, ngalobangan.
- . Nama Dsa di Kecamatan Parigi Kabupatn
loba hawek. jamak2 harawek. Bandung. Ciliang.
lobak [Raphanus sativus] lobak.
-
lodong (tabung bambu besar) lodong.
lubang (sebelumnya utuh) bobok, mobok.
lomba lomba, balap, pasanggiri.
. melubangi. ngabobok.
lombok cabe.
lubang besar gorowong.
-
lubang besar banyak. rawang, karawang.
lompat ajleung, lumpat.
. Nama Dsa di Kacamatan Darmaga Kabupatn
. melompat. ngajleng.
Bogor. Cikarawang.
lompat kebawah ajrut.
. Nama Ibukota dan Kabupatn di Jawa Barat.
loncat1 luncat, ajleng, ajol, ajrug.
Karawang.
. nama Dsa di Kecamatan Cangkuang Kabupatn
-
Bandung. Ciluncat.
lubang karena tertusuk. totos.
-
lubang kecil kohok.
loncat2 (seperti katak) aclog.
lubang kecil dan banyak. karancang.
. meloncat ngaclog.
lubang kecil di jalan. logak.
loncat3 (untuk yang kecil: belatung, ikan kecil,
lubangnya mengecil atau menjadi tidadak ada
belalang) acleng.
lubang. pongpet.
. meloncat ngacleng.
lubang moncong hidung. tendok.
longgar logor, loncer.
. melubangi moncong hidung. nendok.
-
lubr limpas, mudal.
longo olohok.
-
. melongo. molohok.
lucu lucu, pikaseurieun.
. babasan : ngembang Kadu. artinya : melongo.
ludah ciduh, ludah (bahasa halus).
lonjong pnjol, lonyod.
. diludahi. diciduhan, diludahan.
lontar alung.
. meludah. nyiduh, ngaludah.
lontong leupeut.
. meludahi. nyiduhan, ngaludahan.
-
luka raheut. jamak2 raraheut.
luar luar. jamak2 laluar.
luka besar bohak.
di luar. di luar. jamak2 di laluar.
-
keluar. kaluar. jamak2 kalaluar.
lumat rieus. = tumbuk.
luas lega. jamak2 lalega.
. melumat. ngarieus.
. luas dalam bahasa sunda=tega. lihat tega.
lumbung padi. leuit.
. luasnya. legana.
lumpuh gmpor.
. meluas. ngalegaan.
lumpuh bibir. bngo.
. meluaskan. ngalegakeun.
lumpuh tangan. kmpr.
-
-
lubang liang, lobang (lebih dangkal), kohok.
lumpur {mud, mire, wet clay} leutak. jamak2
. anus. liang tai.
laleutak.
. berlubang. kohok.
lumpur sumur atau kolam (balong) luluk.
. dilubangi. diliangan, dikohokan.
. Dsa di kacamatan Cikancung Kabupatn Madura, nama kerajaan dalam cerita wayang.
Bandung. Ciluluk. Madura.
lumrah ilahar, galib, jamak2. magang, calon pegawai. magang.
lumut lukut. magrib burit.
- magnit persani.
lumutan lukutan. jamak2 lalukutan. -
lunak hipu, bey, emoy. mahal mahal, awis (bahasa halus).
lunas punah. . jamak2 marahal.
luntur bell, muntah, pupul. ~ Jaman sekarang harga barang mahal-mahal.
- ~ ~ Jaman kiwari harga barang marahal.
lupa (bahasa kasar) poho. jamak2 paroho. . jarang bertemu. awis tepang.
. melupakan. mopohokeun. jamak2 mahasiswa mahasiswa.
maropohokeun. mahir mahr.
. melupakannya. mopohokeunana. . kemahiran. kamahran.
. pelupa, gampang lupa. pohoan. mahKota makuta.
. lawan kata. inget. = ingat. -
. terlupakan. kapohokeun, kapohoan. main man, ulin, ameng (bahasa halus). jamak2
. dilupakan. dipohokeun. arulin, arameng.
- . mainan. kaulinan.
lupa (bahasa sedang) hilap. jamak2 harilap. mainkan co'o.
. lawan kata mut. = ingat. . mainan. coco'oan.
lupa (bahasa halus) lali (bahasa halus). . memainkan. nyo'o
. lawan kata mut. = ingat. main-main hereuy.
lupa (dari bahasa Cirebon) sup. mainan ulinan, kaulinan, cocooan.
lurah kuwu. . mainan rumah-rumahan. iimahan.
- . mainan mobil-mobilan. momobilan.
lurus lempeng. . mainan kuda-kudaan, bermain sepeti kuda.
lusa pageto. kukudaan.
lusin losin. . mainan kursi-kursian. kokorsian.
. selusin. salosin majikan dunungan.
lutut (bahasa halus) teuku, dengkul. -
lutut (bahasa kasar) tuur. maju paju, pajeng (bahasa halus). jamak2 paraju,
parajeng.
M . aktif maju, majeng.
maaf (bahasa kasar) maap, hampura, aksama atau . laku, laku, pajeng (bahasa halus, homonim).
haksama. . payung. payung, pajeng (bahasa halus, homonim).
. Maaf tidak disengaja. Hampura teu dihaja. . kemajuan. kamajuan, kamajengan.
. memaafkan. ngahampura. . kata antar untuk maju. geleser. geleser maju.
maaf (bahasa halus) hapunten, aksami atau . memajukan. majukeun, majengkeun.
haksami. . Nama Dsa di Kecamatan Cimaung Kabupatn
mabuk mabok. Bandung. Sukamaju.
mabuk keracunan makanan. weureu. -
macan maung, mong. makam (bahasa kasar) astana.
macam macem, rupa, rupi. makam (bahasa halus dan bahasa sedang)
madu1 madu. pajaratan, pasarean, makam.
madu2 candung, wayuh (bahasa halus). -
. dimadu. dicandung. makan (bahasa anak-anak) emam, mamam. jamak2
. memadu. nyandung. aremam
makan (bahasa halus) tuang. jamak2 taruang. disarangut.
. makanan. katuangan. . memakan umpan (ikan) nyanggut. jamak2
. memakan, makan. nuang. jamak2 nuangan nyaranggut.
. perut. patuangan. -
. termakan. katuang. makanan kadaharan, kaemaman, katuangan
- (bahasa halus).
makan (bahasa kasar dan bahasa penengah) dahar. . adonan tepung beras dibentuk bulat tipis setelah
jamak2 dalahar. kering,
. dimakan. didahar. , di panggang diatas bara api. opak.
. memakan, makan. ngadahar. jamak2 ngadaharan. . beras ketan, gula merah dan kelapa yang dimasak
. kata antar untuk dahar. am. am dahar. menjadi satu. wajit.
. termakan. kadahar. . fermentasi terhadap biji kedelai. tempe.
. makanan. kadaharan. . fermentasi dari bungkil tahu. oncom merah.
. perut. padaharan. . fermentasi dari bungkil kacang tanah. oncom
- hitam.
makan (bahasa kasar sekali) lebok, nyatu, . fermentasi dari singkong. peuyeum.
hakan.jamak2 lalebok, nyaratu, harakan. -
~ Kerbau sedang makan rumput. Munding keur . goreng adonan yang berbahan utama tepung
nyatuan jukut. kanji. cireng (aci digoreng).
. dimakan. dihakan, dilebok. . goreng tahu putih yang kemudian diberi adonan
.. baris ketiga lagu (kakawihan laras wekas) ol-ol ikan tapioka. batagor.
ogong. . gula merah didalam parutan singkong di bentuk
... dihakan ku emb ompong. bulat,
~ ~ dimakan oleh kambing ompong. , atau lonjong biasanya di goreng. misro.
. memakan. ngalebok, nyatu, ngahakan. . sejenis kerupuk yang dibuat nasi ketan yang
. termakan. kalebok, kahakan. dikeringkan,
. makanan. kalebokan, kahakanan. , lalu digoreng. raginang.
makan (berasal dari bahasa Indonesia) makan. . sambal oncom didalam parutan singkong di
. mja makan. mja makan. bentuk bulat,
. lemari makan. lomari makan. , atau lonjong biasanya di goreng. comro.
. rumah makan. rumah makan. . ubi cilembu. hui Cilembu.
- -
makan (bahasa sedang) teda, neda. makanan di dalam kuah atau sirop. bukur.
makan ambil masing-masing. parasmanan. makanan binatang parab.
makan banyak. rewog. jamak2 rarewog. maki carkan, seuseul (bahasa halus).
makan diluar jam makan. ngawadang. makmur ma'mur.
makan nikmat karena lapar. ponyo. maksud maksud, maksad (bahasa halus).
makan pagi-pagi. sasarap. . maksudnya. maksudna, maksadna.
makan sesudah sembuh dari sakit. mamayu, -
mamajeng (bahasa halus). maksud niat, karep.
- maksudnya maksudna, maksadna (bahasa halus).
makan siang. ngawadang. malah malah, malih (bahasa halus). = bahkan
makan sirih. seupah. malaka [Phyllanthus Emblica] malaka.
. memakan sirih. nyeupah . Cimalaka di Sumedang.
makan sore. madang. -
makan sedikit. ancin. jamak2 arancin. malam (bahasa kasar) peuting, malem. jamak2
makan umpan (ikan) sanggut. jamak2 saranggut. pareuting.
. dimakan umpan (ikan) disanggut. jamak2 . bermalam. meuting.
. malam minggu. malem minggu. manten ? (bahasa halus)
. kemalaman. kapeutingan. jamak2 kapareutingan . kemana. kamana. jamak2 kamarana.
. lawan kata beurang. mana-mana mana-mana.
. malam minggu. peuting ahad, malem minggu. . kemana-mana. kamana-mana.
. malam nanti. peuting engk. mancung (hidung) mancung, bangir.
. sehari-semalam. sapo-sapeuting. mancur muncrat.
. semalam. sapeuting. -
. semalaman. sepeupeuting, sapeuting jeput. mandala (berasal dari bahasa sangsakerta) daerah,
- wilayah.
. siang-malam, 24 jam. beurang-peuting. . Nama Dsa di Kecamatan Sukaraja Kabupaten
. tadi malam. peuting tadi. Bogor. Dsa Cimanadala.
. tengah malam. tengah peuting. mandek magol.
. tiap malam. sapeuting-peutingna. mandi (bahasa anak-anak) ibak. jamak2 aribak.
. tidur lagi bertamu. meuting, ngendong. mandi (bahasa halus) siram.
. waktu malam. ti peuting. mandi (bahasa kasar) mandi. jamak2 marandi.
- - dimandikan. dimandian.
malam (bahasa halus dan bahasa sedang) wengi. - mandi besar. adus.
jamak2 warengi. - mandi darah. boboran getih.
. bermalam. ngawengi. - memandikan.ngamandian.
. kemalaman. kawengian. jamak2 kawarengian. - pemandian. pamandian.
. lawan kata siang = siang. mandi besar adus. jamak2 aradus.
. malam minggu. wengi ahad. mandi dalam air kotor, lumpur. guyang.
. malam nanti. wengi engk. -
. sehari-semalam. sadinten-sawengi. mangap calangap.
. semalam. sawengi. mangga [Mangifera indica] buah.
- manggis [Garcinia mangostana] manggis, manggu.
. semalaman. sawewengi, sawengi jeput. . Nama Dsa di Kecamatan Bojonggede Kabupatn
. siang-malam, 24 jam. siang-wengi. Bogor. Cimanggis.
. tadi malam. wengi tadi. . Nama Dsa di Kecamatan Cibeber abupaten
. tengah malam. tengah wengi. Cianjur. Cimanggu.
. tiap malam. sawengi-wengina. . Nama Dsa di Kecamatan Langkap Lancar
. tidur lagi bertamu. ngawengi. Kabupatn Ciamis. Cimanggu.
. waktu malam, dari malam. ti wengi. . Nama Dsa di Kecamatan Ngamprah Kabupatn
- Bandung Barat. Cimanggu.
malas horam, kedul, males, kalkd. . Nama Kecamatan di Jakarta Barat, sukabumi dan
. jamak2 haroream, karedul, marales. sumedang. Cimanggis.
malu ra (bahasa kasar), isin (bahasa sedang), -
lingsem (bahasa halus). manfaat mangpaat.
. memalukan. ngrakeun. mangkuk mangkok.
. pemalu. eraan manggut unggeut.
mamah1 indung, biang. manis manis, amis. jamak2 aramis.
mamah2 gayem. kata kerja. . amis dalam bahasa indonesia =anyir.
. memamah. ngagayem. . manis didalam (nama makanan khas Sunda).
mampir mampir, simpang, sindang (bahasa halus). misro (amis dijero).
= singgah . Nama Kabupatn di Provinsi Jawa Barat. Ciamis
- (12 JUNI 1642).
mana ? mana ? manten ? (bahasa halus). .. www.ciamiskab.go.id
. asalnya dari mana ? asalna ti mana ? kawitna ti . Nama Kelurahan dan Kecamatan di Kabupatn
Ciamis -
manis sekali legit, kareueut. masuk (bahasa halus dan bahasa sedang) lebet.
- ~ Mau masuk ke kelas. Bade lebet ka kelas.
manja ogo. jamak2 arogon. . dimasuki. dilebetan.
manja wowoy. kata kerja. ~ Kelas ini dimasuki olh guru lain. Kelas ieu
manjur matih. dilebetan ku guru sans.
mantera jamp, asihan. =mantra. . dimasukkan. dilebetkeun.
. Nama Dsa di Kecamatan Pamijahan Kabupatn . jamak2 lalebet.
Bobor ~ anak-anak sudak masuk ke kelas. Barudak tos
- lalebet ka kelas.
mantra jamp, asihan. =mantera. . kemasukan. kalebetan.
manusia manusa, jelema, jalma, jalmi (bahasa -
halus). . masukkan. lebetkeun.
marah ambek. . masuki. lebetan.
. dimarahi. dicarekan. . memasuki. ngalebetan.
. marah (aktif). ngambek. . memasukkan. ngalebetkeun.
. marahnya. ambekna. . menolong memasukkan. manglebetkeun
.. babasan : ambekna sakulit bawang. marahnya . termasuk. kalebet.
sekulit bawang. . tolong masukkan. panglebetkeun.masuk (bahasa
~ ~ gampang marah. kasar) asup, abus.
. memarahi. nyarekan. ~ saya mau masuk ka kelas sekarang.
marah (bahasa halus) bendu, wra. ~ ~ kuring rk asup ka kelas ayeuna.
~ Jangan marah ke saya ya. Ulah bendu ka abdi . dimasuki. diasupan, diabusan.
nya. ~ Kelas ini dimasuki olh guru lain. Kelas ieu
- dilebetan ku guru sans.
mari hayu. = ayo. jamak2 harayu. . dimasukkan. diasupkeun, diabuskeun.
martabat harkat. ~ Cincin dimasukkan ke jari manis. Ali diabuskeun
martil palu. ke jariji.
- . jamak2 arasup, arabus.
mas emas. ~ Anak-anak mau masuk ke kelas sekarang.
masa1 (kata benda) waktu. ~ ~ Barudak rk arasup ka kelas ayeuna.
. masa yang akan datang. jaga. . masukkan. asupkeun, abuskeun.
masa2 maenya, piraku. ~ Masukkan bola ke gawang.
masak asak. jamak2 arasak. ~ ~ asupkeun bal ka gawang.
masak air taheur. -
masak dengan debu panas. bubuy. . kemasukan. kaasupan, kaabusan.
. Judul lagu sunda. Bubuy Bulan. ~ Telinganya kemasukan air. Ceulina kaasupan cai.
.. http://www.index-of-mp3.com/get-download- . memasukkan. ngasupkeun, ngabuskeun.
bubuy_bulan.html . menolong memasukkan. mangasupkeun
masakan asakan. jamak2 arasakan. . masuknya. asupna, abusna.
masalah perkawis, masalah. . termasuk. kaasup, kaabus.
masam haseum. . tolong masukkan. pangasupkeun, pangabuskeun.
- -
mashur kawntar, sohor. masuk (bahasa kasar) asup, abus.
masih masih. ~ saya mau masuk ka kelas sekarang.
masing sewang. ~ ~ kuring rk asup ka kelas ayeuna.
masing-masing pada-pada, swang-swangan, . dimasukkan. diasupkeun, diabuskeun.
, pahar-har, napsi-napsi. . jamak2 arasup, arabus.
~ Anak-anak mau masuk ke kelas sekarang. Kecamatan Mandalajati,
~ ~ Barudak rk arasup ka kelas ayeuna. , Kota Bandung. Sk Kondang.
. kemasukkan. kaasupan, kaabusan. .. kondang=++
. masuk angin. asup angin, abus angin. . Nama Kampung diKelurahan SindangJaya
. masukkan. asupkeun, abuskeun. Kecamatan Mandalajati,
~ Masukkan bola ke gawang. , Kota Bandung.Sk Pr.
~ ~ asupkeun bal ka gawang. .. Pr=++
- mata besar. bolotot.
. dimasukkan. diasupkeun, diabuskeun. mata yang hitamnya kelihatan semua. cureuleuk.
~ Cincin dimasukkan ke jari manis. Ali diabuskeun mata yang hitamnya kelihatan sedikit. sipit.
ke jariji. -
. kemasukan. kaasupan, kaabusan. mata kaki mumuncangan.
~ Telinganya kemasukan air. Ceulina kaasupan cai. mata kecil (seperti setengah terbuka) pett.
. memasukkan. ngasupkeun, ngabuskeun. mata sebelah pcak. jamak2 parcak.
. menolong memasukkan. mangasupkeun mata terbuka. beunta, buncelik.
. masuknya. asupna, abusna. matang asak. jamak2 arasak.
. termasuk. kaasup. matang sekali (buah-buahan) aduy.
. tolong masukkan. pangasupkeun -
- matahari panonpo, sarangng.
masuk ke dalam air. anclom. . baris ke tiga lagu bubuy bulan. panonpo,
masuk ke dalam lumpur. bebes. panonpo disasat.
- . artinya : matahari, matahari disat.
masuk seluruhnya ambles. matang asak. jamak2 arasak.
masukan asupkeun, abuskeun, lebetkeun, matang sekali aduy.
bebeskeun. -
masukan tangan kedalam tempat berisi air. kobok. mati (bahasa halus) pupus. jamak2 parupus.
. masukan tangan. ngobok. mati (bahasa sedang) tilar atau nilar dunya,
masukan tangan kedalam saku atau lubang. kodok. ngantunkeun.
. jamak1 kokodok. . jamak2 ngarantunkeun.
. memasukkan tangan. ngodok. mati (bahasa kasar) maot, pah. jamak2 maraot,
masyarakat masarakat. parah.
- . membunuh mahan.
mata (bahasa halus) soca. . bunuh diri. mahan maneh.
. air mata. cisoca. . pura-pura mati. papahan.
. matanya. socana. . pingsan. kapahan, kapidara (bahasa halus).
. permata. sosoca. -
- mati (bahasa kasar pisan) modar, kojor (kasar
mata (bahasa kasar dan bahasa sedang) panon. sekali). jamak2 karojor.
. air mata. cipanon. mati di medan perang. palastra.
. kacamata. kacapanon. mati semua tumpur.
. mata kaki. mumuncangan. mau (bahasa halus) palay.
. mata pencaharian. pacabakan. . Mau membeli sapatu. Palay ngagaleuh sapatu.
. matahari. panonpo. mau (bahasa halus sekali) kersa, keresa.
. matanya. panonna. . Mau membeli sepatu. Kersa ngagaleuh sapatu.
mata (berasal dari bahasa sansakerta atau kawi) . Mau makan dengan saya. Kersa tuang sareng
ntra. abdi.
mata air. cinyusu, sk (bahasa bandung). -
. Nama Kampung di Kelurahan Pasir Impun mau (bahasa kasar) hayang.
~ Mau membeli sepatu. Hayang meuli sapatu. . memaksa maksa. dari kata dasar paksa = paksa.
. jamak2 hayang. harayang. . memasang masang. dari kata dasar pasang =
.. Anak-anak mau sepatu baru. Barudak harayang pasang.
sapatu anyar. . memps mais. dari kata dasar pais = pps.
. Kemauan, keinginan. kahayang. . memijat menct. dari kata dasar pijit = pijat.
.. Sepatu yang itu, keinginan saya. sapatu eta th, . memikul manggul. dari kata dasar pangggul =
kahayang kuring. pikul.
. kemauannya. kahayangna. . meminta mundut. dari kata dasar pundut
~ Kemauannya itu sepatu dari kulit. (bahahasa halus) = minta.
~ ~ kahayangna mah sapatu tina kulit. -
- . memuja munjung. dari kata dasar punjung = puja.
. ada kemauan. mikahayang. . memungut mulung. dari kata dasar pulung =
. menjadi mau. hayangeun. pungut.
. tidak mau. emung, alim. . menarik metot. dari kata dasar betot = tarik.
mau (bahasa sedang) hoyong. . menanam melak. dari kata dasar pelak = tanam.
~ Mau membeli sepatu. Hoyong msr sapatu. . menawar mundut. dari kata dasar pundut (bahasa
mau (untuk berbuat sesuatu) purun. halus) = tawar.
mawar [Actinaria] eros. = ros. . menilai meunteun. dari kata dasar peunteun =
mayat mayit, layon (bahasa halus). =jenazah. nilai.
- . menitip mihap. dari kata dasar pihap = titip.
me1- (awalan) nga-. awalan membentuk kata kerja . menyebrang meuntas. dari kata kerja peuntas =
menjadi kata kerja aktif yang artinya mengerjakan seberang.
tersebut. -
.. meminum. ngaleueut. dari kata dasar leueut me4- (awalan) n-. untuk kata kerja/dasar yang
(bahasa halus) = minum. hurup pertamanya,
.. memaafkan. ngahampura. dari kata dasar , hurup t di ganti dengan hurup n.
hampura = maaf. . memahat natah. dari kata dasar tatah = pahat.
.. merasa. ngarasa. dari kata dasar rasa = rasa. . memukul neunggeul. dari kata dasar teungeul =
- pukul.
me2- (awalan) ng-. untuk kata kerja/dasar yang . menabuh nabeuh. dari kata dasar tabeuh = tabuh.
hurup pertamanya, . menaik. nak. dari kata dasar tak = naik.
, hurup hidup. . menambah nambah. dari kata dasar tambah =
. memakai. nganggo. dari kata dasar anggo, tambah.
, (bahasa halus dan bahasa sedang) = pakai. . menambah nambih. dari kata dasar tambih
. meminum. nginum. dari kata dasar inum, (bahasa halus) = tambah.
, (bahasa kasar dan bahasa sedang) = minum. . menampar nampiling. dari kata dasar tampiling =
. menari. ngibing. dari kata dasar ibing, tampar.
, (bahasa halus dan sedang) = tari. -
. menari. ngigel. dari kata dasar igel (bahasa kasar) . menancap nanceb. dari kata dasar tanceb =
= tari. tancap.
. mengacak. ngacak. dari kata dasar acak = acak. . menangkap nwak. dari kata dasar twak =
- tangkap.
me3- (awalan) m-. untuk kata kerja/dasar yang . menawar nawar. dari kata dasar tawar (bahasa
hurup pertamanya hurup b & p di ganti dengan kasar) = tawar.
hurup m. . menawar nawis. dari kata dasar tawis (bahasa
. melempar maldog. dari kata dasar baldog. sedang) = tawar,
. memakai mak. dari kata dasar pak (bahasa , tandatangan.
kasar) = pakai. . menebang. nuar. dari kata dasar tuar = tebang
. menendang najong. dari kata dasar tajong = melengkung. bngkok.
tendang. melengkung (suara ayam pelung) melung,
. menerima narima. dari kata dasar tarima = mawelung.
terima. meletus bitu.
- melk beunta. jamak2 bareunta.
. menandatangan. neken. dari kata dasar teken melk sedikit. mltt.
(bahasa kasar) = tandatangan. -
. menandatangan. nandatangan. dari kata dasar melihat ningal, neuleu, nelh, nnjo, nempo,
tandatangan (bahasa kasar) = tandatangan. ningali.
. menandatangan. nawis. dari kata dasar tawis melinjo [Gnetum gnemon] tangkil. =belinjo.
(bahasa halus dan sedang) = tandatangan. melilit murilit.
. menaruh neunden. dari kata dasar teundeun = melintang malang.
taruh, simpan. melirik ngarrt.
- -
. menimpa ninggang. dari kata dasar tinggang = melompat ngajleng.
timpa. meloncat ngaclog.
. meninju nonjok. dari kata dasar tonjok = tinju. melongo olohok.
. menindas nindes. dari kata dasar tindes = tindas. melotot molotot.
. menolong nulung. dari kata dasar tulung = tolong. melukut beunyeur. = menir.
. menonjol nonjol. dari kata dasar tonjol = tonjol. melulu wungkul.
. menusuk nojos. dari kata dasar tojos = tusuk. -
. menyimpan neundeun. dari kata dasar teundeun mem1- awalan. m-. untuk kata kerja/dasar yang
= simpan, taruh. hurup pertamanya,
- , hurup b & p di ganti dengan hurup m. awalan
me5- awalan. ny- untuk kata kerja/dasar yang membentuk kata kerja, , menjadi kata kerja aktif
hurup pertamanya hurup c, s di ganti dengan yang artinya mengerjakan tersebut.
hurup ny. . membaca. maca dari kata dasar baca = baca.
. menampar nyabok. dari kata dasar cabok = . membawa. mawa dari kata dasar bawa = bawa.
tampar. . membayar. mayar dari kata dasar bayar bayar
. menangkap nyerek. dari kata dasar cerek = . membeli. meuli dari kata dasar beuli = beli.
tangkap . memberi. mr dari kata dasar br = beri.
. menaruh nyimpen. dari kata dasar simpen . memberi. mikeun dari kata dasar bikeun = beri.
(bahasa halus dan sedang). = simpan. . membuang. miceun dari kata dasar piceun =
. menulis nyerat. dari kata dasar serat (bahasa buang.
halus) = tulis, surat. -
. menyimpan nyimpen. dari kata dasar simpen = . membeli. msr (kata dasar psr).
simpan. (bahasa halus dan sedang). = taruh. . memberi. maparin (kata dasar paparin, bahasa
- halus).
megah agrng. memakai mak, nganggo. 1. pakai pak, anggo.
mekar beukah. memaksa keukeuh.
melahirkan ngajuru, ngalahirkeun ( bahasa memancar ngacer.
sedang), babar (bahasa halus). memanggil1 ngageroan, nyalukan.
melalui ngaliwatan. lihat lwat. . panggil. gero, caluk.
melamun ngalamun, ngimpleng. memanggil2 (tak kelihatan yang di panggilnya)
melarang nyaram, nyark. 1. larang. caram, cark. nyambat.
melarat balangsak. memar eumeur.
- -
meledak bitu. membakar ngaduruk. jamak2 ngadaruruk. dari kata
dasar duruk = bakar. kerja aktif,
membangun ngawangun. , untuk kata kerja/dasar yang hurup pertamanya
membangun rumah kuriak. hurup c, s
. bahasa kirata : awak kuru duit beak = kuriak. , di ganti dengan hurup ny.
~ ~ artinya: badan kurus uang habis (karena . mencakar. nyakar (kata dasar cakar).
membangun rumah). . mencium. nyium (kata dasar cium).
membangunkan dari tidur. ngageuingkeun. . mencoba. nyoba (kata dasar coba).
membayangkan ngimpleng. . mencubit. nyiwit (kata dasar ciwit).
membayar mayar. jamak2 malayar. -
. dari kata dasar bayar. bayar. menaiki numpak.
membawa barang banyak angkaribung. menakut-nakuti. nyingsieunan.
- menampilkan midangkeun. 1. tampil. pidang.
membeku (minyak) hs. menanam melak. berasal dari kata dasar pelak =
membeli meuli, meser, ngagaleuh (bahasa halus). tanam.
. dari kata dasar beuli, peser, galeuh. menanam padi tanur.
memberi air. nyaian. -
. dari kata dasar cai=air menanda tangan nawis. 1. tanda tangan. tawis.
memberi garam (ke masakan). ngauyahan. menang meunang, knging (bahasa halus).
. dari kata dasar uyah=garam. . dimenangkan. dimeunangkeun, dikngingken.
memberi gula (ke makanan). ngagulaan. lihat dapat.
. dari kata dasar gula=gula. menang terus. garung. lawan kata. jebol.
memblok mngkol (dari kata dasar pngkol). menangis ceurik. jamak2 careurik.
membengkak melendung (dari kata dasar menangisi nyengcreurikan.
pelendung) jamak2 marelendung. menantu minantu, mantu (bahasa Halus).
- menanyakan naroskkeun, tumaros.
memberi mikeun, mr, masihan, maparin. jamak2 -
marikeun, marere, marasihan. menara munara.
~ Pak Guru Memberi satu pelajaran yang lebih baik menari ngibing, ngigel.
sekali. -
~ ~ Pa Guru maparin hiji atikan kacida pisan saena. mencair lh, leyur. jamak3 lalh.
membesar ngagedan, ngaageungan (bahasa mencakar nyakar (dari kata dasar cakar).
halus). mencangkul macul (dari kata dasar cangkul).
membuang miceun. jamak2 mariceun Jamak2 maracul.
membuka rahasia ngabolekerkeun. mencium nyium (dari kata dasar cium). jamak2
membunuh maehan. nyarium.
- . jamak1 nyiuman.
memetik ngundeur. mencium (bau) ngambeu, ngangseu (dari kata
meminum nginum. jamak2 ngarinum. dasar ambeu, angseu).
. minum, kata dasar. inum. . jamak1 ngambeuan. ngangseuan.
memperhatikan ngaregepkeun. mencoba nyoba (dari kata dasar coba). jamak2
memperingati mieling. nyaroba.
mempermainkan co'o. aktif nyo'o. mencubit nyiwit (dari kata dasar ciwit). jamak2
mempunyai ngabogaan, ngagaduhan, kagungan. nyariwit.
lihat punya . jamak1. nyiwitan.
mempunyai bayi orokan. jamak2 arorokan. mencuci ngumbah, ngawasuh. jamak2 ngarumbah,
memutuskan mutuskeun, megatkeun. ngawarasuh.
- . mencuci piring. ngumbah piring.
men- ny-. membentuk kata kerja menjadi kata mencuci baju nyeseuh.
mencuri maok. maling. mengenang mieling.
. curi paok, paling. mengentuti ngabekok
- mengeras ngabagel, neuasan.
mendahulukan. mihilakeun. mengerjakan ngagawkeun, ngadamelkeun
mendengar ngadng, ngarengeu, ngadangu. (bahasa halus).
mendengarkan (bahasa halus) ngadangukeun. mengerti ngarti, ngartos (bahasa halus).
. dari kata dasar dangu=dengar. -
mendengarkan (bahasa kasar) ngadngkeun, menggaruk ngagaro.
ngarengeukeun. menggenang nyangkrung, nguyumbang.
. dari kata dasar. denge, reungeu, dangu. = dengar menggigil ngadgdg, ngahodhod.
mendengarkan (bahasa sedang) ngupingkeun. menghabiskan makkeun, nypkeun.
. dari kata dasar kuping=dengar mengikuti nuturkeun.
mendidih ngagolak. menginap ngendong.
mendidihkan ngagolakkeun. -
mendung mendung, angkeub, ceudeum, mengingat ngmut.
haleungheum, medem (bahasa Ciamis). mengingatkan ngingetkeun.
- mengkal mengkel.
meneliti nalungtik. mengkudu cangkudu.
menemukan manggihan, menakan. menguap (tanda ngantuk) heuay, angob (bahasa
menerbangkan ngapungkeun, ngahiberkeun. Halus).
. dari kata dasar apung, hiber =terbang. menguap beberapa kali. merelek.
menetes nyaclak. mengukur ngukur.
- -
meng- (awalan) m-. untuk kata kerja/dasar yang meninggal dunia. kojor, pah, maot, nilar, pupus,
hurup pertamanya hurup b & p di ganti dengan tilar dunya.
hurup m. menir beunyeur. = melukut.
. mengadu man. berasal dari kata dasar pan. = menit menit.
adu. menjaga ngajaga, ngajagi (bahasa Halus).
. mengupas mesk. berasal dari kata dasar pesk. = menjawab ngajawab, ngawaler.
kupas menjerit ngajerit. jamak2 ngajarerit.
mengairi (kata kerja) . nyaian. dari kata dasar cai. = menolong nulung.
air. -
mengabaikan ngabakeun. menonjol munjukul
mengadu man. berasal dari kata dasar pan. = menonjol banyak nongtot.
adu. menonjol sedikit nngtt.
mengaduk nasi (supaya tak padat). ngakeul. mentah atah, can asak. jamak2 aratah.
- . mentahnya. atahna.
mengajar ngajar, ngawulang (bahasa halus). ~ mentahnya empuk, matangnya keras ? Genting.
mengajukan ngajukeun, ngajengkeun (bahasa ~ ~ atahna hipu, asakna teuas ? Kentng.
halus). mentga mantga.
mengakibatkan matak. mntng [Baccaurea racemosa] mntng.
mengalami ngalaman. . Nama Dsa di Kecamatan campaka Kabupaten
mengantuk tunduh. Cianjur. Dsa Cimntng.
mengapa ku naon, naha. mentok mentog.
- mentrng agrng, mnterng. = mewah.
mengecil ngaleutikan, ngaalitan (bahasa Halus). -
mengembala ngangon. mentimun [Cucumis sativus] bonteng, timun.
mengenai ngenaan. menulis nyerat.
menunggu ngadagoan, ngantosan. karedah. =harus
menurun nurun, mudun. mestika mustika.
menutup mata peureum. -
menyaksian nyakseni, nyiksnan. mja mja. jamak2 marja.
menyanyi ngahariring, ngawih, ngalanggam. . mja tulis. mja tulis.
- . mja makan. mja makan.
menyerupai mangrupakeun. mmang mmang.
menyebutkan nyebutkeun. mncret murus, muncrut.
menyemarakan ngareuah-reuahkeun. mntng [Baccaurea racemosa] mentng.
menyengat. nyeureud. mpt mpd.
. dari kata dasar sengat. seureud. -
menyerap nyuub. jamak2 nyaruub. mrah {red} beureum, abang. jamak2 bareureum.
menyesal kaduhung, hanjakal, handeueul, kuciwa. . bawang mrah. bawang beureum.
menyetujui nyatujuan. . kuning telur {the yolk of an egg}. beubeureum
- endog.
merak [Pavo muticus] merak. . memrahi. ngabeureuman. jamak2
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Ciamis. ngabareureuman
Cimerak. . memrahkan. ngabeureumkeun. jamak2
merangkak ngorondang. ngabareureumkeum.
merasa1 (bahasa kasar) ngarasa, rumasa. . Nama air terjun di Cipanas Cianjur. Curug
merasa1 (bahasa halus) ngaraos, rumaos. Cubeureum.
merasa2 (yang telah/pernah dilakukan) rarasaeun. -
merasakan ngarasakeun, ngaraoskeun. . Nama Dsa di Kecamatan Cimalaka Kabupatn
merayakan ngareuah-reuah. Sumedang.
- .. Desa Cibeureum kulon.
mercon kembang api. .. Desa Cibeureum wtan.
merdka (berasal dari bahasa sangsakerta) . Nama Dsa di kecamatan Cisarua Kabupatn
merdka, merdika. Bogor.
merdu halimpu. . Nama Dsa di Kecamatan Cugenang Kabupatn
merka maranhna. Merka tidak sadar-sadar. Cianjur. Cibeureum.
Maranhna henteu saladar. . Nama Dsa di Kecamatan Kertasari Kabupatn
merem peureum. jamak2 pareureum. Bandung. Cibeureum.
meriam mariem. . Nama sungai di Kota Bandung. Cibereum.
meriang (bahasa halus) nyenyepan. =demam. . Nama Kecamatan di Kuningan, Sukabumi dan
meriang (bahasa kasar dan sedang) muriang. Tasikmalaya. Cibeureum.
=demam. -
merinding muriding, muringkak mrah campur dengan putih (biasanya pada beras
- atau bulu ayam) borontok.
merokok ngaroko, udud, sesep (bahasa halus). mrah muda kayas. jamak2 karayas.
meronta-ronta abrug-abrugan. mrah sekali. beureum euceuy, beureum pisan.
merpati japati. mrah tua beureum kolot.
. anak merpati piyik. mwah agrng, mnterng. = mentereng.
mertua mitoha, mertua (bahasa halus). -
. bakal jadi mertua. pimitohaeun. mi (tangga nada ke tiga) na.
- mimpi impi, impn (bahasa halus).
mesjid masjid, masigit. . bermimpi. ngimpi.
mesjid kecil di kampung. tajug. mimpi yang menakutkan. eureup-eureup.
mesti kudu, kedah (bahasa halus). jamak2 karudu, minat karep.
~ Minat membaca bangsa kita dibawah bangsa lain. . membuat minyak kelapa. ngeletik.
Karep maca bangsa urang sahandapaeun bangsa minyak diatas air hinyay.
sanes. minyak kelapa. keletik.
minggat kabur. . membuat minyak kelapa. ngeletik.
- -
minggu1 (nama hari) minggu, ahad. miring condong, doyong, dngdk, smpong.
minggu2 (7 hari) minggu. seminggu. saminggu mirip siga.
minta (bahasa kasar) pnta. misai kumis.
. meminta mnta. misal upama, upami (bahasa halus).
. apa-apa yang diminta. pamnta. miskin miskin, malarat. jamak2 mariskin.
. sering meminta. mntaan. mistar jidar, garisan. =penggaris
- -
minta (bahasa sedang) suhun, teda. mobil mobil.
. meminta. nyuhunkeun. monyt kunyuk, wanara.
minta (bahasa halus) pundut. motor motor.
. meminta. mundut. -
. permintaan. pamundut mual mules, sebel.
. diminta. dipundut. muda (bahasa halusdan bahasa sedang) anom.
- jamak2 aranom.
minta dengan sungguh-sungguh. peredih. . Kera putih (dalam cerita Ramayana) Anoman.
minum (bahasa kasar) inum. jamak2 arinum . lebih muda daripada yang lain. anoman
. meminum. nginum. . pemuda. nonoman pameget, pamuda.
. minuman, beri minum. inuman. . pemudi. nonoman istri, pamudi.
. terminum. kainum. . pemuda-pemudi. Jamak1 nonoman. jamak para
- nonoman.
. rupa-rupa minuman. inum-inuman. . Raja muda, Calon Raja. Raja Anom.
. apa-apa yang akan di minum. inumeun. . tempat atau kediaman raja muda. Kanoman.
. diminum. diinum. . yang muda-muda. aranom (jamak2), nonoman
. kata antar untuk nginum. rot. rot nginum. (jamak1).
.. rot. singkatan/robahan dari regot. muda (bahasa kasar) ngora. jamak2 ngarora.
- mudah babari, gampang, ntng, gampil (bahasa
minum (bahasa sedang) leueut. jamak2 laleueut halus).
. meminum ngaleueut. . jamak2 garampang, garampil.
. minuman, beri minum. leueutan. mudah disuruh hampang birit.
. terminum. kaleueut. mudah marah. panasbaran.
. apa-apa yang akan di minum. leueuteun. -
. diminum. dileueut. mudah-mudahan mudah-mudahan, susuganan.
. ke tamu-tamu : silakan minum. mangga mujarab matih.
dilaleueut. muka {face} (bahasa halus) raray, pemeunteu.
- muka (bahasa kasar dan bahasa sedang) beungeut.
minum (bahasa halus) arot. . membuang muka. miceun beungeut.
. minuman arotan. . bermuka. beungeutan.
minum (bahasa anak-anak) eueut. muka (bahasa kasar sekali) bebengok
minum langsung dari teko. totor. -
minuman inuman. mukena mukena.
- mulai kakara, mimiti, kawit (bahasa halus). 1.
minyak minyak, lisah (bahasa halus). mulainya. mimitina.
minyak kelapa. keletik. ~ Sudah ketemu mulai abad ka 16. Geus katimu
kakara abad ka 16. Kabupaten Garut.
. memulai. ngamimitian, ngawitan. murid murid.
~ Ada yang memulai/mulai pada hari Rabu. Aya nu murka amek, ambek, carkan, seuseulan, bendu
ngawitan dina dinten Rebo. (bahasa halus).
. mulainya. mimitina. murung alum, kuluwut.
~ Mulainya itu terasa ada yang sakit. Mimitina mah musang [paradoxurus herniaphroditus] careuh.
karasa aya nu nyeri. -
mulai puasa (ramadhan) munggah. musim usum.
mulas mules, nyalinyit. ~ musim yang berkenaan dengan keadaan alam.
- usum anu patali jeung kaayaan alam.
mulia mulia, mulya. . musim antara musim hujan dan kemarau. usum
. nama Dsa di Kecamatan Banjaran Kabupatn dangdarat. (ketiga/3).
Bandung. Pasir Mulya. . musim barat (angin barat). usum barat.
mulut sungut, baham (bahasa halus). . musim hujan. usum ngijih. (kedua/2)
mulut (bahasa kasar sekali) bacot. . musim kemarau. usum halodo, usum katiga.
mulut ditutup. balem. (keempat/4)
mulut penuh dengan makanan. sambutut . musim mulai musim hujan. usum mamarng.
mulut terbuka lebar. calawak. (pertama/1)
- -
munafik munapk. . musim selatan (angin selatan). usum selatan.
muncul pecenghul. ~ musim yang berkenaan dengan keadaan
mundur pundur. jamak2 palundur. masyarakat. usum anu patali jeung kayaan
mungkin meureum, panginten, boa. masarakat.
mungkin tidak. biheung. . musim kurang makanan (terutama beras). usum
- paceklik, usum tigerat.
mungkir pungkir, angles atau ingles (bahasa halus). . musim menikah. usum patepok.
. lawan kata. aku, angken (bahasa halus) . musim penyaki menular. usum sasalad.
. tidak diakui. dipungkir. -
. memungkiri. mungkir, ngangles. . musim sakit. usum pegebug.
muntah utah, luga (bahasa halus). ~ musim yang berkenaan dengan sawah. usum anu
muntah karena terlalu banyak menyusu (bayi). patali jeung sawah.
olab. . musim buang rumput diantara tanaman padi.
- usum ngarambt. (ketiga/3).
murah murah, mirah (bahasa halus). jamak2 . musim cangkul sawah. usum nyambut.
marurah, marirah. (pertama/1).
. dimurahkan. dimurahkeun. . musim keluar biji padi. usum beukah. (kelima/5).
.. jamak2 dimarurahkeun. . musim merata keluar biji padi. usum rampak.
.. jamak1 dimumurah, dimimirah. (keenam/6).
. agak murah. rada murah. -
. harga murah. harga murah. jamak2 harga . musim mulai keluar biji padi. usum celetu.
marurah. (keempat/4).
. jamak1 mumurah, mimirah. . musim petik padi. usum panen. (ketujuh/7).
. lebih murah. leuwih murah. jamak2 leuwih . musim sesudah petik padi. rumpak jarami.
marurah. (kedelapan/8).
. memurahkan. ngamurahkeun, ngamirahkeun. . musim tanam padi. usum tandur. (kedua/2).
. paling murah, termurah. pangmurahna. jamak2 -
pangmarurahna. mustahil pamohalan.
. Nama Desa di Kecamatan Karangpawitan musuh satru.
murung jamedud. . ganas dalam bahasa Indonesia = kejam
mutiara mutiara. nangis mewk, ceurik.
nangka [artocarpus integrifolia] nangka.
N . Nama Dsa di Kecamatan Ciampa Kabupatn
naas sial apes, naas, su. Bogor..
nanti ngk, mangk, k (singkatannya), enkin.
nah tah.
nanti dulu. k heula.
naik1 tak, undak, unggah. jamak2 tarak.
-
. berhasil mendapatkan ilmu. katakan
napas amekan, ambekan, renghap.
. dinaikan. ditakkeun.
. bernapas amekan, ambekan, ngarenghap.
. dinaiki. ditakan. jamak2 ditarakan.
napas tersengal-sengal. hegak.
. menaikkan. nakkeun.
. bernapas tersengal-sengal. ngahegak.
. menaiki, nakan.
narapidana sakitan.
. jamak1. tatakan
nasi sangu.
. jamak4. tuak-tak.
. membuat nasi. nyangu.
. lawan kata. turun.
. tolong buatkan nasi. pangnyangukeun.
-
nasihat nashat, papatah, piwuruk (bahasa halus),
naik (jalan) tanjak.
pituah.
. lawan kata. pudun.
. menasihati mapatahan
. menaik. nanjak.
nasihat (bahasa halus sekali) piwejang.
. bagian yang naik. tanjakan atau tatanjakan.
-
. jamak2. taranjak.
nasi (bahasa halus) sangu. jamak2 sarangu.
-
. membuat nasi. nyangu. jamak2 nyarangu.
naik2 tumpak, tunggang (bahasa halus). 1. menaiki.
. sangu dalam bahasa indonsia = bekal.
numpak.
nasi (bahasa kasar) kjo.
nakal badeur, baong, buraong, bengal, bangor.
. membuat nasi. ngjo. jamak2 ngarjo.
. jamak2 baradeur, baraong, barengal, balangor.
. nasi kebanyakan air waktu membuatnya. kjo
nama (bahasa kasar). aran (barasal dari bahasa
bey.
Jawa), ngaran, asma.
. nasi air lebih banyak lagi airnya dari kjo bey
~ Nama Bandung mulai di pakai olh Bupati
waktu membuatnya. kjo ganyah.
Wiranatakusumah II.
. tempat membuat nasi. pangjoan.
~ Ngaran Bandung mimiti dipake olh Bupati
-
Wiranatakusumah II.
nasi (butir nasi sisa makan) rmh.
. dinamakan. diaranan.
nasi belum matang gigih.
. memberi nama. aranan, ngaranan.
nasi kering aron.
. menyebutkan. ngangarankeun.
nasib nasib.
. namanya. ngaranna.
nasihat papatah, ppling.
. yang disebut nama. kangaranan.
-
-
negri nagri.
nama (bahasa halus) jenengan, wasta.
negara nagara.
nama (bahasa halus sekali) kakasih.
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupaten Ciamis.
nama (bahasa sedang) wasta, nami.
.. Dsa Jatinagara dan Kacamatan Jatinagara.
nama orang sunda. ngaran urang Sunda.
. Nama Desa di Kecamatan Malambong Kabupaten
. pencipta lagu Manuk Dadali. Sambas
Garut.
Mangundikarta
.. Desa Cinagara.
nama-nama ngaran-ngaran, nami-nami.
. Nama Dsa di Kecamatan Soreang Kabupatn
-
Bandung.
nanas ganas. =nenas.
.. Dsa Sukanagara.
. Nama Dsa di Kecamatan Caringin Kabupatn -
Bogor. .. Jepang {Japan} Jepang.
.. Dsa Cinagara. .. Jerman {Germany} Jerman.
- .. Kanada {Canada} Kanada.
. nama-nama negara. ngaran-ngaran nagara. .. Kenya {Kenya} Kenya.
(negara yang telah berkunjung di Kamus ini) .. Kolombia {colombia} Kolombia.
.. Afrika Selatan {South Africa} Aprika Kidul. .. Kora Selatan {South Korea} Kora Kidul
.. Albania {Albania} Albania .. Krosia {Croatia} kroasia.
.. Algria {Algeria} Algria .. Kuwait {Kuwait} Kuwait 8-42
.. Amerika {America} Amerika. -
.. Andora {Andorra} Andora. .. Makow {Macao} Makow.
- .. Malaysia {Malaysia} Malaysia.
.. Arab Saudi {Saudi Arabia} Arab Saudi. .. Maroko {Morocco} Maroko.
.. Argentina {Argentina} Argentina. .. Mesir {Egypt} Mesir
.. Armenia {Armenia} Armenia. .. Mksiko {Mexico} Mksiko.
.. Australia {Australia} Ustrali. .. Moldova {Moldova) Moldopa.
.. Austria {Austria} Austria. .. Montngro {Montenegro} Montngro. 7-49
.. Azerbaijan {azerbaijan} Ajerbaijan 11 -
- .. Npal {Nepal} Npal.
.. Bahrain {Bahrain} Bahrain. .. Norwgia {Norway} Norwgia.
.. Belanda {Netherland} Walanda. .. Oman {oman} Oman 3-52.
.. Blgia {Belgium} Blgia. -
.. Bosnia {Bosnia and Herzegovina} Bosnia. .. Pakistan {Pakistan} Pakistan.
.. Brazil {Brazil}} Brazil .. Pantai Gading {Ivory Coast} Pantai Gading.
.. Brunei {Brunei Darussalam} Brunei. .. Paraguay {Paraguay} Paraguay.
.. Bulgaria {Bulgaria} Bulgaria. 7-17 .. Pru {Peru} Pru
- .. Pilipina {Philippines} Pilipina
.. Cko {Czech Republic} Cko. .. Polandia {Poland} Polandia.
.. Cili {Chile} Cili .. Portugal {portugal} Portugal
.. El Savador {El Savador} El Savador. .. Purto Riko {Puerto Riko} Purto Riko.
.. Emirat Arab {United Arab Emirates} Emirat Arab .. Prancis {France} Prancis. 9-61
4-21 -
- .. Qatar {Qatar} Katar.
.. Finlandia {Finland} Pinlandia. .. Rumania {Romania} Rumania.
.. Honduras {Honduras} Honduras. .. Rusia {Russia) Rusia.
.. Hongaria {Hungary} Hongaria. .. Selandia baru {New Zealand} Selandia Baru.
.. Hongkong {Hong Kong} Hongkong. 4-25 .. Senegal {Senegal} Sinegal.
- .. Srbia {Serbia} Srbia. 6-67
.. Islandia {Iceland} Islandia. -
.. Isral {Israel} Isral .. Singapur {Singapore} Singapur.
.. Indonsia {Indonesia} Indonsia. .. Siprus {Cyprus} Siprus.
.. India {India} India. .. Slovnia {Slovenia} Slovnia.
.. Inggris {United Kingdom} Inggris. .. Slowakia {slovakia) Slowakia
- .. Spanyol {Spain} Sepanyol 5-72
.. Irak {Iraq} Irak -
.. Iran {Iran} Iran. .. sudan {Sudan} Sudan.
.. Irlandia {Ireland} Irlandia. .. Suriname {Suriname} Suriname.
.. Italia {Italy} Itali. 9-34 .. Swedia {Sweden} Swedia
.. Swiss {Switzerland} Swis. 4-76 -nya1 -ana.
- . keperluannya. kaperluanana.
.. Taiwan {Taiwan} Taiwan. . ratusannya. ratusanana.
.. Thailand {Thailand} Thailand . tulisannya. tulisanana.
.. Tajikistan {Tajikistan} Tajikistan. -nya2 -anna .
.. Timur Lst (Timur Leste} Timor Lst. . semuanya. kabhanana. dari kata dasar kabh.
.. Tunisia {Tunisia} Tunisia -nya3 -na. Akhiran membentuk kata benda menjadi
.. Turki {Turkey} Turki. 6-82 kata benda yang artinya kepunyaan atau milik.
- . perlunya. perluna.
.. Ukrania {Ukraine} Ukrania . rumahnya. imahna, bumina (bahasa halus).
.. Uruguay {Uruguay} Uruguay. . mobilnya. mobilna.
.. Uzbekistan {Uzbekistan} Usbekistan. . motornya. motorna.
.. Venezula {Venezuela} Venezula . seharusnya. kuduna.
.. Vitnam {Vietnam} Vitnam. . suratnya. suratna, seratna (bahasa halus).
.. Yordania {Jordan} Yordania. . suaminya. salakina, carogena (bahasa halus).
.. Yunani {Greece} Yunani. 7-89 -
- nyala hurung.
nelayan pamayang. nyalakan seungeut.
neraka naraka. . menyalakan. nyeungeut.
nenas ganas. =nanas. nyambar nyamer.
. ganas dalam bahasa Indonesia = kejam. nyamuk reungit. anak nyamuk utek-utek.
nnk nn, nini, ni (singkatan dari nini), yang istri nyanyi kawih, hariring, haleuang tembang.
(bahasa halus). . menyanyi. ngawih, ngahariring, ngahaleuang,
nngok lieuk. nembang.
- -
nganga calangap. = mangap. nyaring (suara) harus.
. menganga. nyalangap. nyaris ampir.
ngantuk tunduh. nyata nyata.
ngembara ngumbara. . kenyataan. kanyataan.
ngeri paur. nyawa nyawa.
- . bernyawa. nyawaan.
ngiang (kata kerja)hiung. nyenyak tibra, pules (bahasa halus).
. mengiang (kata kerja) ngahiung. nyiru nyiru. =niru
ngilu linu. nyiur kalapa. =kelapa.
ngigau gundam, gunam. nyusup sulusup. 1. menyusup. nyulusup. ???
ngobrol ngobrol.
ngomong nyarios. O
nguap (ngantuk) heuay, angob (bahasa halus). obat obat, ubar, landong (bahasa halus).
- . berobat. lalandong.
niat karep. . diobati. diubaran, dilandongan. jamak2
nilai peunteun. jamak2 pareunteun. diarubaran.
. menilai. meunteun. . mengobati. ngubaran, ngalandongan. jamak2
niru nyiru. ngarubaran.
niru besar. tampir. . obat ambeien oleskan dengan minyak kelapa yang
nisan tetengger kuburan. dibekukan di kulkas.
- .. obat ambeyen oleskeun ku minyak kalapa nu
nol (0) enol. digiblegkeun di kulkas.
nonton lalajo, nongton (bahasa halus). obat penghilang. tamba, tambi (bahasa halus).
. berobat. tatamba. pacaran bobogohan. jamak2 barobogohan.
. Obat penghilang kantuk. Tamba tunduh. pada dina, kana.
. obat penghilang kesal. Tamba kesel. ~ Pada suatu hari. Dina hiji poe.
. mengobati. nambaan. pada saat itu. harita.
- pada saat ini. kiwari, ayeuna.
obor obor, oncor. padahal padahal.
obrol obrol,wangkong. jamak2 warangkong. padam pareum. jamak2 parareum.
. mengobrol. ngobrol, ngawangkong. . mareuman. memadamkan.
ojk ojg. padat padet, renteut.
olh ku. ~ Olh karena itu. Ku margi kitu. . dipadatkan. dipadetkeun, direunteutkeun.
olh apa kunaon. padi [Oryza] par.
olh-olh (bahasa halus) kagegelan, kamutan . -
olh-olh (bahasa kasar) olh-olh. pagar pager. jamak2 parager.
- . dipagar. dipager.
omong omong, saur (bahasa halus). . memagari. mageran.
. mengomong. ngomong, sasaur (bahasa halus). . pakai pager. pageran.
omong (bahasa kasar sekali) bacot. . nama Dsa Di Kecamatan Cimahi Utara
. mengomong. ngabacot. Kabupatn Bandung. Cipageran.
ompong ompong. jamak2 arompong. . Nama Dsa di Kecamatan Batujajar Kabupatn
ompong gigi depan tengah. pongah. Bandung Barat. Cipageran.
- . nama tempat di lembang. Pagerwangi.
oncom oncom. -
. oncom didalam (makanan). comro atau oncom pagi subuh, isuk, rebun, enjing (bahasa halus).
dijero. jamak2 arisuk, rarebun, arenjing.
ongkos ongkos. pagi-pagi isuk-isuk, rebun-rebun, enjing-enjing.
orang (katabenda) jelema, jalma, jalmi (bahasa pagi buta janari.
halus), paha pingping, paha (bahasa halus).
orang urang. paha atas ccotan, puhu pingping.
. orang Cianjur. urang Cianjur. -
. orang sebrang. urang peuntas. pahala ganjar, ganjaran.
. dua puluh orang. dua puluh urang. paham paham.
. orang Sunda. urang Sunda. pahat pahat, tatah.
. kita semua. urang sarra. . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn
- Bandung Barat. Citatah.
orang lain batur, deungeun. pahit pait, peuheur. jamak2 parait.
orang perancis. prasman. pajak pajeg.
orang tua kolot, sepuh (bahasa halus). -
orang tua dari kakek atau nenek. buyut. pakai (kata kerja) pak, anggo atau angg (bahasa
orang tua dari menantu. besan. halus). jamak2 parak, aranggo atau arangg.
orang-tua indung-bapa. . dipakai. dipak, dianggo atau diangg jamak2
orong-orong gaang diparake, diaranggo atau diarangg.
otak uteuk, polo, otak. = benak. . dipakaikan. dipakkeun, dianggokeun atau
dianggkeun..
P .. Bandung dipakai nama IboKota Kabupatn mulai
pacar kabogoh. tanggal 18 Maret 1811.
.. berpacaran. bobogohan. .. Bandung dipak ngaran IbuKota Kabupatn
pacar laki-laki. bebeureuh. mimiti ping 18 Maret 1811.
pacar perempuan. bbn. -
. memakai. mak, nganggo atau ngangg. jamak2 . memanasi. manasan.
marake, ngaranggo atau ngarangg. . memanaskan. manaskeun.
.. Banyak yang memakai baju seperti tentara. Loba . Nama Daerah di Garut. Cipanas.
nu marak baju siga tentara. . Nama Dsa di Kecamatan Pacet Kabupatn
.. memakaikan. makkeun, nganggokeun atau Cianjur. Cipanas.
ngaranggkeun. . Nama Kecamatan di Cianjur. Cipanas.
. pakaian (kata benda). pakan, anggoan atau . panasnya. panasna.
anggean. jamak2 papakan . wawangsalan isinya panas :
. pemakai pamak. ~ Rasa seuneu mun kacabak. Artinya, rasa api kalau
.. jimat. pamak, jimat yang di pake. keraba.
.. mantra. jampe, mantra yang di pake, ~ hate abdi panas peurih. Artinya, hati saya panas
- pedih.
. pemakaian++ -
. sinonim. ku. panas (suhu badan) harng.
.. Menulis memakai pinsil. Nulis make patlot. atau pancar, air keluar dari bawah keatas. pancer, cai
Nulis ku patlot. kaluar ti handap ka luhur.
. terpakai. ( kata kerja) kapak, dipak teu kahaja.. . memancar. mancer.
.. yang masih bisa di pakai. kapak. . lawan kata pancur. = pancur.
- pancing useup, pancing (bahasa halus).
pakaian acuk, raksukkan, anggoan (bahasa halus). . memancing. ngusep.
1. dipakaikan/diberi baju. bajuan, acukan. -
pakaian (membuka) cucul. pancur, air keluar dari atas kebawah. pancur, cai
paksa paksa. jamak2 paraksa kaluar ti luhur ka handap.
. dipaksa. dipaksa. jamak2 diparaksa. . memancur. mancur.
. memaksa. maksa. jamak2 maraksa pandai pinter, calakan. =pintar.
. memaksakan. maksakeun. jamak2 maraksakeun. . bakal jadi pintar. pipintereun.
. terpaksa. kapaksa. pandai (tukang tempa) panday. lihat akhli.
paku paku. ~ Golok dibuat olh pandai. Bedog dijieun ku
. Nama Dsa di Kecamatan Pash Kabupatn panday.
Bandung. Cipaku. pandai bicara. pertentang.
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Ciamis. -
Cipaku. pandan [Pandanus] pandan.
- . daun pandan yang sudah kering. harashas.
paling1 paling, anu leuwih. .. Nama Dsa di Kecamatan Cipeundeuy Kabupatn
paling2 pang-na. Konfiks membentuk kata sifat Bandung Barat. Ciharashas.
yang artinya mempunyai sifat yang paling tersebut. pandang pelong.
= ter2-. pandang lama pencrong.
palu palu. panggang panggang. jamak2 paranggang.
paman amang, emang, mamang, paman. panggang ayam bakakak.
pamili baraya. panggung panggung. kata benda.
pamit pamit. . di panggung. di panggung.
pamitan pamitan. . Kegiatan pertunjukan di panggung. manggung.
pamrih palar, pambrih (bahasa halus). Kata kerja.
- . Cimanggung Kabupatn Sumedang.
panas {hot} panas. jamak2 paranas. -
. dipanaskan. dipanaskeun. panggil gero, caluk.
. Kepanasan. kapanasan. . jamak1. gegeroan.
. memanas-manasi. mapanas. . jamak4. gura-gero.
. memanggil. ngagero, nyalukan. , di Kabupatn Indramayu.
panggil (bahasa halus dan bahasa sedang) saur, . 3. Pantai Cipatujah di Kabupatn Tasikmalaya.
gentra. Basisir Cipatujahm,
panggil kucing mng. , di Kabupatn Tasikmalaya.
panggilan kepada anak laki-laki. encp. . 4. Pantai Palabuhanratu di Kabupatn Sukabumi.
panggilan kepada gadis. nng. Basisir Palabuhanratu,
panggilan kepada perempuan yang sudah tua. , di Kabupatn Sukabumi.
ema, ma (singkatannya) . 5. Pantai Pangandaran di Kabupatn Ciamis.
- Basisir Pangandaran,
panggilan kepada kakak perempuan. ceuceu, ceu. , di Kabupatn Ciamis.
panggilan kepada paman mang. . 6. Pantai Pondok Bali di Kabupatn Subang.
panggung panggung. Basisir Pondok Bali,
. panggung sederhana, panggung mainan. , di Kabupatn Subang.
papanggungan. . 7. Pantai Rancabuaya di Kabupatn Garut. Basisir
.. nama Jalan di Kelurahan Sukapura Kecamatan Rancabuaya,
Kiaracondong, , di Kabupatn Garut.
, Kota Bandung. Papanggungan. . 8. Pantai Santolo di Kabupatn Garut. Basisir
pangkat pangkat. Santolo di Kabupatn Garut.
. sebagai hasil dari angkat. . 9. Pantai Ujung Gentng di Kabupatn Sukabumi.
pangku lahun, pangku, pangkon (bahasa halus). Basisir Ijung gentng,
. dipangku. dilahun, dipangkon. , di Kabupatn Sukabumi.
. jamak2 parangku, parangkon. -
. jamak1 lalahun. pantang (kata sifat) pantrang, pantang.
. memangku. mangku, mangkon. pantas pantes. jamak2 parantes.
. menolong memangkukan. manglahunkeun . membuat supaya pantas. mapantes.
. tempat untuk memangku. lahunan. . apa-apa yang menjadi pantas. pamantas.
. tolong pakukan. panglahunkeun. . bakal pantas. pipanteseun.
- pantat bujur, birit, imbit (bahasa halus).
panjar (kata benda)panjer. pantun pantun. aktif mantun.
. memberi panjar (kata kerja) manjer. ~ Diceritakan olh juru pantun. Dicaritakeun ku
panjang panjang. jamak2 paranjang. tukang mantun.
. babasan. panjang leungeun. panjang tangan. panu hapur.
artinya : suka mencuri. papan papan.
. memajang, terus menerus. manjang. papan tulis bor.
~ Hujan terus menerus mulai tengah malam sampai -
pagi. Hujan teh manjang mimiti tengah peuting para para.
tepi ka subuh. parah parna.
. paling panjang, terpanjang. pangpanjangna. . sakit parah. gering parana.
panjar panjer. paras beungeut.
panji panji, bandra segitiga. parau peura, peuyeuh, serak.
. Nama Kampung di Dsa Cihampelas Kecamatan par [momordica charantia] paria. = peria.
Cihampelas Kabupaten Bandung Barat. .. Cipanji. -
- parit solokan, susukan,
pantai basisir. paru-paru {lungs} bayah.
. 1. Pantai Batukaras di Kabupatn Ciamis. Basisir paruh pamatuk, bacot.
Batukaras di Kabupatn Ciamis. parut (kata benda) parud.
. 2. Pantai Blanakan di Kabupatn Indramayu. . diparut. diparud.
Basisir Blanakan, . memarut. marud.
- .. Dsa Cipayung datar dan Dsa Cipayung Girang.
pas jejeg, meujeuh, jangkep. . Nama Kelurahan Di Jakarta Barat. Cipayung.
. pasnya. meujeuhna. . Nama tempat di Jakarta Timur. Cipayung
pasak paseuk. . terpayungi. kapayungan.
- pawang malim.
pasang pasang. jamak2 parasang. pawang gajah sarati.
. dipasang. dipasang. jamak2 diparasang. -
. memasang. masang. jamak2 marasang. pe- (awalan) pa-. awalan membentuk kata kerja
. pasangan. pasangan. menjadi kata benda yang berarti alat untuk
. pasangannya. pasanganna. mengerjakan tersebut :
. sepasang. sapasang. . pekerja. pagaw, padamel.
. terpasang. kapasang. . pemukul. panakol.
. Cipasang, Dsa di Kecamatan Cibogel Kabupatn . penengah. panengah.
Sumedang. . penutup. panutup.
. berpasangan. . petunjuk. panunjuk.
. berpasang-pasang. pecah peupeus, beulah.
- . memecahkan. meupeuskeun.
pasar pasar. jamak2 palasar. pecah dan berair. bucat.
pasir1 {sand} keusik. pecahan kaca. beling.
. Nama daerah di Propinsi Banten. Cikeusik. pecat pocot.
pasir2 pasir. . dipecat. dipocot.
. gula pasir. gula pasir. -
- pedang pedang, gobang.
pasti1 pas, puguh. pedas lada. jamak2 lalda. lihat lada.
pasti2 pasti, tangtu, tanwand, tangtos (bahasa pedati padati.
halus). pedih peurih.
patah potong, pites, pingges. . jamak2 pareurih.
. jamak2 parotong, parites. . sama-sama pedih. sakapeurih.
. mematahkan motongkeun, miteskeun pedoman. padoman
patah (tentang ranting pohon karana bebuah pegal cangkeul, pegel (bahasa halus).
banyak) peungas. pegang (bahasa halus dan sedang ) cepeng. jamak2
patuk (oleh ayam) pacok. carepeng.
. mematuk. macok. . dipegang. dicepeng.
. lagi makan (jamak). macokan. . dipegangnya. dicepengna.
patuk (oleh bebek atau angsa) lodok. . memegang. nyepeng. jamak2 nyarekel,
. mematuk. ngalodok. nyarepeng.
. lagi makan (jamak1). lolodok. pegang (bahasa kasar) cekel. jamak2 carekel.
patungan papatungan, rrongan. . dipegang. dicekel.
- . dipegangnya. dicekelna.
payudara susu, pinareup (bahasa halus). . memegang. nyekel. jamak2 nyarekel.
payung payung, pajeng (bahasa halus). (Kata pegang sesuatu supaya tak jatuh. puntang.
benda). . memegang sesuatu supaya tak jatuh. muntang.
. laku. laku, pajeng (bahasa halus,homonim). . = meminta tolong (arti kiasan).
. maju. paju, pajeng (bahasa halus, homonim). pegang kemana-mana. ngoppang.
. memayungi, memegang payung untuk orang lain. -
mayungan. Kata kerja pegawai pagaw.
. Nama Dsa di Kecamatan Megabendung pegawai pamong Dsa. punduh.
Kabupatn bogor. pejam peureum. jamak2 pareureum.
. pejamkan. peureumkeun. . memeluk. ngalng.
. memejamkan. meureumkeun. . saling peluk (diatas bahu). pakalng-kalng.
pekerja pagaw. . tempat terbuat dari kalng. kalng. jamak2
pekerjaan pagawan, padamelan, pacabakan. karalng
pekuburan astana, pajaratan. pelupa pohoan, hilapan, limpeuran.
- peluru plor.
pelabuhan palabuhan -
pelacur ungkluk. pem- pang. Awalan yang membentuk kata kerja
pelajar palajar, budak sakola. menjadi kata kerja yang artinya mengerjakan
pelajaran. ajaran, warahan, wurukan, atikan. tersebut.
pelampung kukumpul. . pembagi. pangbagi.
pelan laun, anca, alon (bahasa halus). jamak2 pematang (sawah) galengan.
lalaun, aranca. pembantu (rumah tangga) babu
. pelan-pelan, perlahan-lahan. jamak1 lalaunan. pemberian pamr, paparin (bahasa halus).
. lama-kelamaan. laun-laun. . memberi. maparin.
- -
pelangi katumbiri. pembesar, orang No. 1, paling besar. pangagungna.
pelayan palayan, badga, ladn, lados (bahasa ~ Pembesar sekabupatn adalah Bupati.
halus), rncang (bahasa halus). ~ ~ Pangagungna saKabupatn nyaeta Bupati.
. melayani. ngaladnan, ngaladosan. pemerintah pamarentah.
pelawak bodor, badut, badud. pemiarsa pamiarsa, anu ngadangukeun. lihat
. melawak. ngabodor. dengar (bahasa halus).
. sedang melawak. bobodoran. pemimpin pamingpin, pupuhu, sesepuh.
- -
pelihara ingu, kukut. pembantu babu.
. memelihara. ngingu, ngukut. pemuda jajaka, nonoman, nonoman pameget,
~ memelihara ayam. ngingu hayam. ngukut hayam. pamuda. jamak2 jarajaka.
pelit kort . nonoman berasal dari kata anom (bahasa halus) =
pelepah (kata benda) palapah. muda.
pelst koswad, soldat. pemudi mojang, nonoman, nonoman istri, pamudi,
. kepelest. tikoswad. wanoja. jamak2 marojang, waranoja.
. terpelst. tikoswad. pemuda-pemudi nonoman.
- pemukul paneungeul, gegendir.
pelihara piara, kukut. -
. memelihara. miara. penabuh gamelan. nayaga, panayagan.
pelit kort, pedit. penakut sieunan, borangan, kecing.
pelita palita, ajug, cempor. lihat lampu. penasaran panasaran.
peluit piriwit. pencak mmpo.
peluit pada kapal dan sebagainya. hatong. pencopt copt.
peluk kekeup, tangkeup, rangkul. dipeluk pencuri garong, bangsat.
dikeukeupan. -
. dipeluk. ditangkeup. pandang pelong.
. memeluk. nangkeup. pendekar jawara.
. saling peluk, berpelukan. patangkeup-tangkeup. pendiam lungguh. jamak2 lalungguh.
- pendita pandita.
peluk diatas bahu. kalng. pendirian pamadegan.
. Kalng biskuit. kalng buskuit. penduduk penduduk, rahayat.
. dipeluk (diatas bahu). dikalng. . Kartu Tanda Penduduk (KTP). Kartu Tanda
Penduduk (KTP). penutup pungkas, panutup, panganggeusan.
pendukung bobotoh. . yang penutup. pamungkas, nu panutup, nu
penengah panengah. panganggeusan.
. Bahasa penengan. Bahasa panengah. -
penelitian panalungtikan. penyakit panyakit, panyawat (bahasa halus),
- kasakit, kasawat (bahasa halus).
peng1- (awalan) ka-. pengetahuan. kanyaho. lihat penyakit anus menonjol keluar terasa sakit. wasir
ke-, ter-. atau bawasir.
peng2- (awalan) pa-. yang berarti alat untuk : penyakit badan panas dingin karena malaria atau
. pengaduk. pangaduk. influenza dll. muriang.
. penggaris. panggaris. penyakit bisul bermata tujuh. tibar.
pengacara pangacara. penyakit bisul kecil karena gatal dan infeksi.
pengalaman pangalaman. cnang.
. mengalami. ngalaman. penyakit bisul keras. bungkul.
~ Mengalami terkenal ke mana-mana. Ngalaman -
sohor ka mana-mana. penyakit gigi terasa sakit karena berlubang.
- koropok, nyeri huntu.
pengantin pangantn. penyakit hidung berlendir karena kedinginan.
pengarang pangarang. salesma.
pengaruh pangaruh. penyakit hidung keluar darah. mimiseun.
pengasuh pangasuh. penyakit jiwa. glo, palung.
pengetahuan kanyaho, katerang. -
. sepengetahuan. sakaterang. penyakit kaki pada jari belah-belah oleh kuman air
penggal penggel. terasa gatal. leuncangeun.
- penyakit kaki pada tumit belah-belah.
penggaris jidar. rorombheun.
penghapus panghapus. penyakit kelamin kalau kencing sakit karena ada
. hapus. hapus, pupus. batu. geregesan.
penghargaan panghargaan. penyakit kelamin kalau kencing sakit karena terlalu
penghulu panghulu. banyak makan jngkol. Jngkoleun.
pengirim panakawan. penyakit kelamin laki-laki tak bisa tegang (ereksi).
penguasa panguasa. peluh.
pengumuman bwara. penyakit kepala terasa sakit. rieut.
- -
pening rieut, puyeng (bahasa halus) penyakit kulit muka atau jerawat. kuhkul.
peniti panitih. penyakit kulit pada muka menjadi agak hitam
penjara panjara, kerem. karena panas matahari atau bedak. kokoloteun.
~ Dipenjara gara-gara mencuri. Dipanjara gara-gara penyakit kulit gatal dan badan agak panas biasanya
maok. pada anak. tampek.
pensil patlot. penyakit kulit putih-putih terasa gatal kalau
pensiun pangsiun. berkeringat (panas). hapur.
penting penting, peryogi (bahasa halus). penyakit kulit sejenis eksim kering. ksrk.
penuh pinuh. jamak2 parinuh. -
. memenuhi. minuhan. penyakit lhr bengkak. gondok.
. sepenuhnya. sapinuhna penyakit mata apabila melihat samar-samar jika
penuh sekali. metet. malam hari. kotokeun.
penuhi janji. tedun. penyakit mata pada bibirnya karena bisul kecil.
. memenuhi janji. nedunan. turuwisen.
penyakit napas kalau kedinginan susah bernapas. perbaiki (bahasa halus dan sedang) lereskeun,
mengi. saan.
- .. memperbaiki. ngalereskeun, nyaan.
penyakit perut karena ada cacing (biasanya anak- perbaiki (bahasa kasar) oman, hadan. jamak2
anak). cacingeun. aroman, haradan.
penyakit tangan bergetar juga kepala karena sudah .. memperbaiki. ngoman, ngahadan.
tua biasanya kakek atau nenek. lilinieun. percaya percaya, andel, percanten (bahasa Halus).
penyakit sakit kepala. jangar. perekat pangrapet, elm.
penyakit sarap, tidak bisa jalan kaki. lumpuh. perempatan parapatan.
penyakit telapak kaki berlubang. botoleun. perempuan aww. mojang, wanoja, istri (bahasa
penyakit telinga dari dalam keluar nanah. cong. halus).
penyakit tenggorokan terasa sakit apabila perempuan agak tua ambu, ema.
menelan. uuseupeun. perempuan belum menikah. lajang, parawan,
- cawena.
penyakit ayam. ttlo, cekak, kakabueun. perempuan kelakuannya seperti lelaki. wandu
penyanyi sindn. -
penyelam palika. pergi (bahasa halus) angkat.
pepatah papatah, piwuruk (bahasa halus) pergi (bahasa kasar) indit. jamak2 arindit.
pepatah (bahasa halus sekali) piwejang. . kata antar untuk indit. jung. Jung indit.
pepaya [Carica papaya] gedang. pergi (bahasa kasar sekali) mantog.
pepohonan tatangkalan. pergi (bahasa sedang) mios.
- perguruan paguron.
perabotan parabot. . Perguruan Tinggi. Paguron Luhur.
perahu parahu. perhatian perhatosan (bahasa halus).
. Perahu terbalik, perahu tengkurap. tangkuban perhitungan balitungan.
parahu -
perahu (terbuat dari bambu berjejer) rakit. peria [momordica charantia] paria. = pare.
peralatan parabot. peribahasa paribasa, paripaos (bahasa halus).
perampok begal, rampog. perigi parigi, sumur.
- perih peurih.
perang perang, yuda, bitotama. perihal perkara, perkawis (bahasa halus).
. memerangi. merangan. periksa pariksa, parios (bahasa halus). lihat tanya
~ Susah sekali memerangi korupsi. Hese kacida (bahasa halus)
merangan korupsi. . diperiksa. dipariksa, diparios.
perangko parangko. . memeriksa. mariksa, marios (bahasa halus).
. memakai perangko. diparangkoan. -
peranjat gebeg. terperanjat. ngagebeg. perinci ttk, wincik (bahasa halus)
- peringatan seratus hari yang meninggal natus.
peras peres. perintah parntah.
. diperas. diperes. perisai tamng.
~ tenaga saya itu benar-benar diperas. Tanaga peristiwa kajadian.
kuring teh bener-bener diperes. periuk kecil. pendil.
. memeras. meres. -
peras (biasanya untuk cucian) peureut. perjaka bujangan, jajaka, nonoman (bahasa halus).
peras peuret, peres. jamak2 barujangan
perasaan rarasaan, raraosan. perkakas pakakas, parabot.
perawan parawan, cawn. perkara perkara atau prakara, perkawis atau
- prakawis (bahasa halus).
perkembangan bayi (biasanya mencrt). indah. . nama Dsa, Kecamatan dan ibokota di Kabupatn
perkenalkan nepangkeun, ngenalkeun. Bandung Barat. ngamprah.
perkutut [Geopelia striata] purkutut. pesanggrahan pasangrahan.
- pesantre pasantren.
perlahan-lahan lalaunan. pesiar pelesir.
perlu perlu, parelu, perelu, butuh, peryogi (bahasa pesing hangseur, bau hangseur. = bau air kencing.
halus). pesisir basisir, kikisik.
~ Ini perlu sekali jadi perhatian. Ieu peryogi pisan petai peuteuy.
janten perhatosan. petang sor, pasosor, pepetasan.
~ Perlu keadaan aman. Perlu ku kaayaan aman. petani patani.
. diperlukan. diperlukeun, diperyogikeun petasan mercon, merecon.
. keperluan. kaperluan, kaperyogian. pet pet, peuteuy.
. keperluannya. kaperluanana, kaperyogianana. . Nama Kelurahan di Jakarta Barat. Cipet.
. memerlukan. merlukeun, meryogikeun. . Nama Kampung di Dsa Mekarjaya Kecamatan
. perlunya. perluna, peryogina. Cikalong wetan Kababupaten Bandung Barat.
- Cipeuteuy
permata permata, sosoca. -
permisi (bahasa halus dan sedang) permios. peti mayat tambela, tamela.
permisi (bahasa kasar) amitan, permisi. petik petik, undeur, ala, pipit. jamak2 arala.
permulaan munggaran. . memetik. metik. jamak2 maretik.
pernah pernah, kungsi, kantos (bahasa halus). petik buah atau barang dengan galah. ajul.
jamak2 karungsi, karantos. petik semua buah yang ada. pupu.
~ yang pernah ada. nu pernah aya, nu kungsi aya, -
nu kantos aya. petir (kata benda) gelap, guludug.
perobahan parobihan. pnyok pnyon.
. robah. robih. pndk bk, pendk, penk, pondok.
- . jamak2 parondok, parendk, bark.
persegi pasagi. . tidur (bahasa sedang). mondok.
persiapan dangdan-dangdan. pnis kontol, sirit, mamas.
pertama munggaran, kahiji. pot peot. jamak2 pareot.
pertemuan pasamoan. -
perunggu parunggu. pps pais. jamak2 parais.
perut (bahasa halus) {belly} patuangan, lambut. . memps mais. jamak2 marais.
perut (bahasa kasar) beuteung. . ppsan. paisan.
. Nama Dsa di Kecamatan Ciseeng Kabupatn . pps ikan. pais lauk.
Bogor. psk pegk, dems. jamak2 paregk, darems.
.. Cibeuteung Muara dan Cibeuteung Udik. . jamak2 paregk.
- . lawan kata psk. bangir, mancung.
perut (bahasa kasar sekali) gegembung. pesta kariaan, psta.
perut (bahasa sedang) beuteung, padaharan. -
perut besar, gendut. bureuteu, bucitreuk. piagam piagem.
perut lebih besar. budayut. piatu pahatu.
perut lebih besar lagi. burayut. . yatim piatu. pahatu lalis.
. Nama Dsa di Kecamatan Cigombong Kabupatn pidato pidato, biantara (bahasa halus).
Bogor. Ciburayut. pijat pijet, penct, urut, peuseul (bahasa halus),
- leles (bahasa halus). lihat bekas.
pesan pesen, amanat, amprah. . memijat. mijet, mencet.
. memesan. mesen, ngamprah. -
pijit penct. pindah pindah, alih atau ngalih (bahasa halus).
pikir pikir. jamak2 parikir. 1. berpikir. mikir. 2. . dipindahkan. dipindahkeun. jamak2
terus-terusan berpikir. mikiran. diparindahkeun.
pikiran tak menentu. malaweung. . memindahkan. mindahkeun. jamak2
piknik piknik, pelesir. marindahkeun.
- . tolong pindahkan. pangmindahkeun
pikul panggul. jamak2 paranggul. pindah dari air ke darat. hanjat.
. dipikul. dipanggul. -
. dipikulkan. dipanggulkeun pinjam injeum, tambut (bahasa halus).
. memikul. manggul. jamak2 maranggul. . dipinjam. diinjeum, ditambut. jamak2 diarinjeum,
. memikulkan. manggulkeun. maranggulkeun. ditarambut.
. terpikul. kapanggul. . dipinjamkan. dinjeumkeum, ditambutkeum.
. tukang pikul. tukang manggul. . pinjamkan. injeumkeun, tambutkeun.
- . meminjam. nganjuk, nginjeum, nambut (bahasa
pil pl. halus).
pilar tihang. pinjam uang. clok. 1. meminjam uang. ngclok.
pilek pileg, salsma. pinjaman anjukan, injeuman, tambutan (bahasa
pilih pilih. jamak2 parilih halus).
. dipilih. dipilih. jamak2 diparilih. -
. dipilihkan. dipilihkeun. jamak2 diparilihkeun. pinggang cangkng, angkng (bahasa halus).
. memilih. milih. jamak2 marilih. . bertolak pinggang. melak cangkng.
- . sepinggang. sacangkng.
. pilihan. pilihan. jamak2 parilihan pinggir sisi. =sisi.
. pilihannya. pilihanna. . kepinggir. kasisi, nyisi.
. pilihkan. pilihkeun. jamak2 parilihkeun. . pinggiran. pasisian.
. terpilih. kapilih. jamak2 kaparilih. ~ Dia kepinggir, menghentikan motornya.
. yang akan dipilih. piliheun. Manehna nyisi, ngereunkeun motorna.
- -
pilin rara. = pintal. pinggir rumah. pipir.
. memilin. ngarara. pingsan kalenger, kapahan, kapiuhan, kapidara
pilin (untuk yang keras) parieus. (bahasa halus).
pilot pilot. pingit (tidak keluar dari rumah) pingit.
pimpin pingpin. pinsil patlot.
. dipimpin. dipingpin. pintal pintel, rara.
. memimpin. mingpin. . memintal. ngarara.
pimpinan pupuhu. pintar pinter, calakan. = pandai.
- pintar dan tangkas. perceka.
pinang (berasal dari bahasa Sangsakerta)[Areca pintu panto.
catecku] pinang, jamb. pintu keluar masuk. lawang.
. Nama Dsa di Kecamatan Cimaung Kabupatn -
Bandung. Cipinang. pipa pipah.
. Nama Dsa di Kecamatan Rumpin Kabupatn pipi pipi, damis (bahasa halus).
Bogor. Cipinang. pipih cpr.
. nama Kelurahan di Jakarta Barat. Cipinang. pipit piit.
. Nama Kecamatan di Subang. Cijambe. piring piring.
- . sepiring. sapiring.
pinang (yang sudah tua) jebug.
pincang cingked, pngkor, ingkud.
pirang prang. carandung.
pisah pisah, paturay. polisi pulisi.
. berpisah. papisah. pompa kompa.
. memisahkan. misahkeun. . memompa. ngompa.
pisah sementara (suami-istridengan persetujuan) porno jorang. jamak2 jarorang.
segah. -
- potong keureut, teukteuk, sempal.
pisang cau. potong rumput babad.
. Nama Dsa di kecamatan Cikarang Pusat prsiden persidn.
Kabupatn Bekasi. Cicau. pria lalaki, pameget (bahasa halus).
. pisang besar, warna kulitnya merah tua. cau pribahasa paribasa.
kidang. . badan sebelah. awak sabeulah.
. pisang besar, panjangnya kurang lebih satu siku. .. pribahasa sunda artinya tidak punya pasangan.
cau bagja pribadi pribadi, pribados (bahasa halus).
. pisang besar sekali, kalau matang rasanya asam. prihatin prihatin, prihatos (bahasa halus).
cau ustrali. primbon paririmbon.
- -
. pisang didalamnya terdapat biji. cau batu provinsi propinsi. = propinsi.
. pisang hutan tak bisa dimakan, tak ada isinya. cau propinsi propinsi.
kol. . Propinsi di Kepulauan Maluku
.. Nama Dsa di Kecamatan Lembang Kabupatn .. 1. Maluku.
Bandung Barat. Cikol. .. 2. Maluku Utara. Maluku Kalr.
. pisang kalau sudah matang kulitnya tetap hijau. -
cau ambon lumut. . Propinsi di Kepulauan Sunda Kecil. Propinsi di
. pisang kecil. cau swu. Kapuloan Sunda Kecil.
- .. 3. Bali. Bali
pisau pso, abir. .. 4. Nusa Tenggara Barat. Nusa Tenggara Kulon.
pispot pispot, wadah cikiih. .. 5. Nusa Tenggara Timur. Nusa Tenggara Wetan.
pistol pstol. -
plasnta bali. . Propinsi di Jawa.
plastik palastik. .. 6. Banten. Banten.
- .. 7. Daerah Istimewa Yogyakarta.
pohon tangkal. jamak2 tarangkal. .. 8. Daerah Khusus Ibukota Jakarta Jakarta.
. pohon pisang. tangkal cau. Propinsi DKI Jakarta.
pohon berdaun lebat. royom. .. 9. Jawa Barat {West Java} Jawa kulon.
. Nama Dsa di Kecamatan Cipeundeuy Kabupatn http://www.jabarprov.go.id
Bandung Barat. Ciroyom. .. 10. Jawa Tengah. Jawa Tengah.
. Nama Dsa Di Kecamatan Andir Kota Bandung. .. 11. Jawa Timur. Propinsi Jawa Wtan.
Ciroyom. -
pohon besar yang mati karena sudah tua. rumbak. . Propinsi di Kalimantan
lihat beringin. .. 12. Kalimantan Barat. kalimantan kulon.
pohon yang sudah tergeletak karena tumbang atau .. 13. Kalimantan Selatan. Kalimantan Kidul
ditebang. catang. .. 14. Kalimantan Tengah. Kalimantan Tengah.
- .. 15. Kalimantan Timur. Kalimantan Wtan.
pojok juru, pojok. -
pokok (tentang dagang) jinis, poko. . Propinsi di Papua Bagian Barat.
. modal poko. modal asal. .. 16. Papua. Papua.
poligami candung, wayuh (bahasa halus). jamak2 .. 17. Papua Barat. Papua Kulon.
- . 11. bertemakan lawak, banyolan. Balakbak.
. Propinsi di Sulawesi. . 12. bertemakan penantian. Kinanti.
.. 18. Gorontalo. Gorontalo. . 13. bertemakan penyesalan. Lambang
.. 19. Sulawesi Barat. Sulawesi kulon. . 14. bertemakan perasaan sebelum mengemban
.. 20. Sulawesi Selatan. Sulawesi Kidul sebuah tugas berat. Pangkur.
.. 21. Sulawesi Tengah. Sulawesi Tengah. . 15. bertemakan rasa malu akan tingkah laku
.. 22. Sulawesi Tenggara. Selawesi Kidul-Wetan. sendiri. Wirangrong.
.. 23 Sulawesi Utara. Sulawesi Kalr. . 16. bertemakan rasa marah pada diri sendiri.
- Pangkur.
. Propinsi di Sumatra . 17. bertemakan sindiran. Ladrang.
.. 24. Nanggroe Aceh Darussalam. puja punjung. jamak2 parunjung.
.. 25. Bengkulu. Bengkulu . memuja munjung. jamak2 marunjung.
.. 26. Jambi. Jambi . bersalaman dengan yang lebih tua. munjungan.
.. 27. Kepulauan Bangka Belitung. pukul teungeul, peupeuh, gebug. jamak2
.. 28. Lampung. Lampung tareunggeul, taringgang, mareupeuh, garebug.
.. 29. Riau. Riau. . memukul. neungeul, ninggang, meupeuh,
.. 30. Sumatera Utara. Sumatra Kalr ngagebuk.
.. 31 Sumatera Barat. Sumatra Kulon . pemukul. paneugeul.
.. 32 Kepulauan Riau. Kepulauan Riau pukul (waktu) pukul, tabuh (bahasa halus).
.. 33.Sumatera Selatan. Sumatra Kidul. pukul kepala takol, teke.
- -
puas sugema. pulai [Alstonia scholaris] lam.
puasa puasa, saum (bahasa halus), saom. jamak2 .. Nama Dsa di Kecamatan Kutawaringin
paruasa, saraum. Kabupatn Bandung. Desa Cilam.
puber begr. .. nama Dsa di Kecamatan Ngamprah Kabupatn
. puber kedua kalinya di hari tua. beger mindo. Bandung Barat. Desa Cilam.
pucat pias, pucet (bahasa halus), sepa. jamak2 pulang (bahasa anak-anak) uih.
sarepa, parias. pulang (bahasa halus) pulih. aktif mulih.
pudar pang. jamak2 parang. pulang (bahasa kasar) pulang, mantog, balik. aktif
puder puder, puyer. mulang.
- pulang (bahasa sedang) wangsul.
puisi. pupuh. pulang pergi (ke tempat kerja atau ke sekolah)
. 1. bertemakan cinta kasih, birahi. Asmarandana dugdag.
. 2. bertemakan keagungan, kegembiraanm, . tiap hari pulang pergi (ke tempat kerja atau ke
ketenteraman. Dangdanggula. sekolah). didugdag.
. 3. bertemakan kebingungan. Jurudemung. pulas (tidur) pules.
. 4. bertemakan kegembiraan. Sinom. pulau pulo.
. 5. bertemakan kemarahan, kesombongan, puluh puluh.
semangat. Durma. . sepuluh (10). sapuluh. moldova
. 6. bertemakan kesakitan, kesedihan, kesusahan. -
Gambuh. puncak poncot.
. 7. bertemakan kesedihan yang mendalam. pundak taktak.
Maskumambang. punggung tonggong, pungkur (bahasa halus).
. 8. bertemakan kesedihan yang menimbulkan punggung gunung geger.
harapan. Mijil. punggung ikan geger.
. 9. bertemakan khayalan. Gurisa. -
. 10. bertemakan lawak dengan aspek renungan. pungut pulung.
Lambang. . memungut. mulung.
. berkumpul sekeluarga. riung mungpulung. . Nama Dsa di Kecamatan Kertasari Kabupatn
puntung (kata benda) kuntung. Bandung. Cibodas.
- . Nama Dsa di Kecamatan Lembang Kabupatn
punya (bahasa halus) kagungan. Bandung Barat. Cibodas.
punya (bahasa kasar) boga. jamak2 baroga. . Nama Dsa di Kecamatan Rumpin Kabupatn
. mempunyai. ngabogaan. Bogor. Cibodas
punya (bahasa kasar sekali) gableg. jamak2 -
garablek. . Nama Dsa di Kecamatan Pasirjambu Kabupatn
punya (bahasa sedang) gaduh. jamak2 garaduh. Bandung. Cibodas.
. mempunyai. ngagaduhan. . Nama Dsa di Kecamatan Pacet Kabupatn
. gaduh dalam bahasa indonesia =berisik Cianjur. Cibodas.
punya adik adian. . Nama Dsa di Kecamatan Rumpin Kabupatn
punya akar akaran. jamak2 arakaran. Bogor. Cibodas.
- . Nama Dsa di Kecamatan Solokan Jeruk
pupuk gemuk. Kabupatn Bandung. Cibodas.
pura pura. . putih sekali. bodas ngeplak, bodas nyacas, bodas
. Nama Dsa di Kecamatan Dayeuhkolot Kabupatn pisan.
Bandung. Sukapura. -
. Nama Dsa di kecamatan Kertasari Kabupatn putih (pada isi) telor. bobodos endog.
Bandung. Sukapura. . putihnya telor. bobodasna endog.
pura-pura api-api. putih (pada bagian biji) mata. bobodas panon.
pusar bujal, udel (bahasa halus). . putihnya mata.bobodasna panon.
pusar yang agak menonjol. dosol. -
pusaran rambut kepala. kulincir. putih campur dengan mrah (biasanya pada beras
- atau bulu ayam) borontok.
pusat puseur. puting susu. pentil susu.
. pusat Kota, tengah kota. puseur dayeuh. putus pegat, putus, buntung, sapat, potong.
pusing lieur, jangar, rieut, puyeng (bahasa halus). jamak2 paregat, parutus.
. jamak2 lalieur, jalangar, rarieut. . diputuskan. dipegatkeun, diputuskeun.
putar puter, puntir, gong. . memutuskan. megatkeunm, mutuskeun.
. memutar. muter. . putuskan. pegatkeun, putuskeun.
putar (tentang uang) golang. putus (tentang tali ata benang) rampung.
. berputar. ngagolang. puyuh (burung) puyuh.
. memutarkan uang. ngagolankan duit. puyuh jantan bebenc.
putat [Barringtonia spp.] putat.
http://ms.wikipedia.org/wiki/Pokok_Putat R
- raba cabak, cagap, rampa, cepeng (bahasa halus).
putih {white} bodas. jamak2 barodas. jamak2 carabak.
. bawang putih. bawang bodas. . diraba. dicabak.
. lawan kata bodas. hideung. . diraba-raba. dicabakan.
. memputihkan. ngabodaskeun. jamak2 . meraba. nyabak.
ngabarodaskeun. . teraba. kacabak.
. menjadi/memberi putih. ngabodasan. raba di tempat gelap. capa.
- rabu rebo. jamak2 rarebo.
. Nama Dsa di Kecamatan Cijati Kabupatn rabun paor.
Cianjur. Cibodas. -
. Nama Dsa di Kecamatan Jonggol Kabupatn ragi ragi.
Bogor. Cibodas. ragu-ragu asa-asa, cangcaya, hamham, bimbang,
agag-agagan. jamak2 carangcaya. .. 11. Prabu Wisnu Murti
rahasiah rasiah atau rusiah, sidem. jamak2 .. 12. Prabu Tunggal Nagara
rarusiah. .. 13. Prabu Padma Hariwangsa
raja raja. .. 14. Prabu Wiratara
. kerajaan. Karajaan. -
. meraja. ngaraja. (Karajaan Galuh)
. merajai. ngarajaan. .. 1. Tarusbawa. 669 - 723
. nama raja-raja Sunda. .. 2. Harisdarma. 723 - 732
(dari Facebook Mang Yadi, DPP GEMA SUNDA Jawa .. 3. Tamperan Barmawijaya. 732 - 739
Barat) .. 4. Rakeyan Banga. 739 - 766
(Karajaan Salaka Nagara) .. 5. Rakeyan Medang Prabu Hulukujang. 766 - 783
.. 1. Dewawarman I (Sang Prabu Darmalokapala .. 6. Prabu Gilingwesi. 783 - 795
Haji Raksa Gapura Sagara ) .. 7. Pucukbumi Darmeswara (795 - 819)
.. 2. Digwijaya Kalasa Dewawarman .. 8. Rakeyan Wuwus Prabu Gajah Kulon (819 - 891)
.. 3. Singa Sagara .. 9. Prabu Darmaraksa. (891 - 895)
.. 4. Tirta Lengkara .. 10. Windusakti Prabu Dwageng (895 - 913)
.. 5. Mahisa Suramardini .. 11. Rakeyan Kamuning Gading Prabu Pucukwesi
.. 6. Ganayana Dewa Lingga Bumi (913 - 916)
.. 7. Bima Digwijaya Satyaganapati .. 12. Rakeyan Jayagiri. (916 - 942)
.. 8. Rani Spatikarnawawarman Dewi .. 13. Atmayadarma Hariwangsa (942 - 954)
- .. 14. Limbur Kancana. (954 - 964)
(Karajaan Taruma Nagara) .. 15. Munding Ganawirya (964 - 973)
.. 1. Jayasingawarman 358-382 .. 16. Rakeyan Wulung Gadung (973 - 989)
.. 2. Dharmayawarman 382-395 .. 17. Brajawissa (989 - 1012)
.. 3. Purnawarman 395-434 .. 18. Dwa Sanghyang (1012 - 1019)
.. 4. Wisnuwarman 434-455 .. 19. Sanghyang Ageng (1019 - 1030)
.. 5. Indrawarman 455-515 .. 20. Sri Jayabupati (Detya Maharaja, 1030 - 1042)
.. 6. Candrawarman 515-535 .. 21. Darmaraja (Sang Moktng Winduraja). 1042-
.. 7. Suryawarman 535-561 1065
.. 8. Kertawarman 561-628 .. 22. Langlangbumi (Sang Moktng Kerta, 1065 -
.. 9. Sudhawarman 628-639 1155)
.. 10. Hariwangsawarman. 639-640 .. 23. Rakeyan Jayagiri Prabu Mnakluhur.1155-
.. 11. Nagajayawarman 640-666 1157.
.. 12. Linggawarman 666-669 .. 24. Darmakusuma/Sang Moktng
(dari http://id.wikipedia.org/wiki/Tarumanagara) Winduraja.1157-1175.
- .. 25. Darmasiksa Prabu Sanghyang Wisnu. 1175-
(Karajaan Indra Prahasta) 1297.
.. 1. Prabu Resi Santanu Indra Swara Sakala .. 26. Ragasuci/Sang Moktng Taman. 1297-1303.
Kertabuana .. 27. Citraganda (Sang Moktng Tanjung, 1303 -
.. 2. Prabu Jaya Satyanagara 1311)
.. 3. Prabu Wirya Banyu .. 28. Prabu Linggadwata (1311-1333)
.. 4. Prabu Warna Dewaji .. 29. Prabu Ajiguna Linggawissa (1333-1340)
.. 5. Prabu Warna Hariwangsa .. 30. Prabu Ragamulya Luhurprabawa (1340-1350)
.. 6. Prabu Tirta Manggala Darma Giriswara .. 31. Prabu Maharaja Linggabuanawissa. (1350-
.. 7. Prabu Asta Dewa 1357)
.. 8. Prabu Senapati jayagra nagara .. 32. Prabu Bunisora (1357-1371)
.. 9. Prabu Padmayasa .. 33. Prabu Niskalawastukancana (1371-1475)
.. 10. Prabu Anda Buana .. 34. Prabu Susuktunggal (1475-1482)
.. 35. Jayadwata (Sri Baduga Maharaja, 1482- ~ rambut panjang yang terurai. rambut panjang nu
1521) ngarumbay.
.. 36. Prabu Surawissa (1521-1535) . berambut. buluan, buukan.
.. 37. Prabu Dwatabuanawissa (1535-1543) rambut kemaluan baok.
.. 38. Prabu Sakti (1543-1551) rambut kusut jembet.
.. 39. Prabu Nilakndra (1551-1567) rambut lebat gomplok.
.. 40. Prabu Ragamulya/Prabu Suryakancana. 1567- -
1579 rambutan [Nephelium lappaceum] rambutan.
(dari http://id.wikipedia.org/wiki/Kerajaan_Sunda) rampok rampog, begal. jamak2 baregal.
- rangka rangkay.
(Karajaan Pajajaran) rangkak korondang, karandang.
.. 1. Prabu Siliwangi/Jaya Dewata/Sri Baduga . merangkak. ngorondang, ngarandang.
Maharaja. (1482 - 1521) -
.. 2. Sura Wisesa. 1521 - 1535 rangkap rangkep.
.. 3. Ratu Dewata Buana. 1535 - 1534. . menjadikan rangkap. ngarangkep.
.. 4. Ratu Sakti Sang MAngabatan. 1543 - 1551 rangkul rangkul.
.. 5. Prabu Nila Kendra. 1551 - 1567 . merangkul. ngarangkul.
.. 6. Prabu Raga Mulya Surya Kancana. 1567 - 1579 rangkum ragum.
(dari http://id.wikipedia.org/wiki/Pajajaran) . merangkum. ngaragum.
- -
rajawali dadali. rangrang kararang. = semut mrah besar.
http://id.wikipedia.org/wiki/Manuk_Dadali rantai rant, rantay.
- ranting pohon rgang, rangrang.
rajin getol, rajin, suhud, kersaan (bahasa halus). . Nama Dsa Kecamatan Babakan Ciparay Kota
. kerajinan. karajinan. Bandung. Cirangrang.
. jamak2 rarajin, garetol. ranting pohon kering pangpung.
rajin cari ilmu. gentur. -
. Nama Dsa di Kecamatan Pash Kabupatn rapat (jarak) rkp.
Bandung. Cigentur. rapih rapih. jamak2 rarapih.
. Nama Kelurahan di Jakarta Barat. rapih dan bersih. luis.
rajin mengerjakan puasa, ibadah. leket. rapuh regas, bobo, uduh. jamak2 araruduh.
- -
rak erak, pago. rasa (bahasa halus) raos.
rakt rkt. . apa-apa yang terasa. raraosan.
raksasa buta, yaksa. . cicipi. raosan.
. buta dalam bahasa indonesia = tidak bisa melihat. . merasa. ngaraos.
rakyat rahayat. . merasa. rumaos.
rakus hawek. . merasakan. ngaraoskeun.
- . rasakan. raoskeun.
ramah darhdh, somah (bahasa halus). . rasanya. raosna.
ramai ram. jamak2 raram. . terasa. karaos.
ramal tujum. . terasanya. karaosna.
. meramal. nujum. -
- rasa (bahasa kasar) rasa.
rambu pelang, plang. . apa-apa yang terasa. rarasaan.
. Nama Dsa di Kecamatan Cijeruk Kabupatn . cicipi. rasaan.
Bogor. Cipelang. . merasa. ngarasa, rumasa.
rambut bulu, buuk, rambut (bahasa halus). . merasakan. ngarasakeun.
. rasakan. rasakeun. . merayap. ngarayap.
. rasanya. rasana. -
. terasa. karasa. re (tangga nada ke dua) mi.
. terasanya. karasana. rebana genjring.
. terbebani kebaikan. rasa rumasa. rebung iwung.
- rebus kulub, godog.
rasa air sumur. anta. . merebus. ngulub, ngagodog
rasa cabe. lada rebut rebut.
rasa cuka. kecut. . merebut ngarebut
rasa diri abong-abong. remaja rumaja.
rasa garam. asin remas rames.
rasa gatal. renyem. remuk pejrt.
rasa getah. keutar. -
rasa gorengan karena minyaknya jelek. keurang renang ojay. jamak2 arojay.
rasa gula. manis. .berenang. ngojay.
rasa jengkol mentah. pahang. rendah handap. jamak2 harandap. lihat bawah.
rasa kina. pait. rendam keueum, rendem.
rasa masakan kebanyakan garam. pangset. . direndem. dikeueum, direndem.
rasa minuman manis asam. gahar. . merendam. ngeueum, ngarendem.
rasa sakit. nyeri. . merendamkan. ngeueumkeun.
rasa sakit seperti di cambuk lidi. peureus. . perendaman. ngeueuman.
rasa salak. kesed . terendam. kakeueum, karendem.
rasa terung. peuheur. rendam baku untuk membuang kotoran beras.
rasa (cinta) srdt. lmbang.
. merasa (cinta) nyrdt. . merendamkan. ngalembangkeun.
. baris ke sembilan lagu bubuy bulan. -
.. Nyrdt hat ningali ngeplak caina. rengas [Gluta renghas] rengas.
. baris ke duabelas lagu bubuy bulan. Nyrdt . Cirengas, di Kabupatn Cirebon.
hat renggang renggang, anggang. jamak2 rarenggang,
, ningali sorot socana. aranggang.
.. artinya : hati merasa (cinta) melihat sorot renggut (rambut) jenggut.
matanya. . merenggut. ngajenggut.
- rentang ranteng, panteng.
rata rata. . merentang. manteng.
rata (semua dapat bagian) walatra renyah rangu. jamak2 rarangu.
rata-rata rata-rata. -
ratus ratus. reot reyod. jamak2 rareyod.
. seratus. saratus. resah galisah, guligah. = gelisah
raup rawu. resmi resmi.
. meraup. ngarawu. reumatik incok
- -
rawa ranca. rl erl.
rawat rawat. rm erm.
. merawat. ngarawat. rngk renghik.
rawit (cab) cengk . merengek. ngarenghik.
rayu olo. rntt rntt.
rayap (binatang) rinyuh. . berntt. ngarntt.
rayap (kata kerja) rayap. rpot ripuh, rpot, riweuh.
rwl rungsing roda gilinding, kikiping.
- rok anerok, erok.
rias dandan, dangdos (bahasa halus), hias. jamak2 rokok (kata benda) roko, udud, sesep (bahasa
darangdan, darangdos halus).
. dirias. didandanan, didangdosan. . merokok (kata kerja) ngaroko, nyesep (bahasa
. merias. ngahias, ngadandanan, ngadangdosan. halus), udud.
ribet bangga. -
ribu rbu. 1. seribu. sarbu. rombongan rombongan.
ribut riceuw. ronda ronda.
rindang hieum. jamak2 harieum. . meronda. ngaronda. jamak2 ngararonda.
rindu kangen, sono. jamak2 sarono. ros [Actinaria] eros. = mawar.
ringan hampang, entng. jamak2 harampang, rotan ho.
arenteng. . Nama Dsa di Kecamatan Cisng Kabupatn
. menjadi ringan. ngahampangan. Bogor. Ciho.
. babasan : hampang birit. ringan pantat. artinya : -
gampang disuruh. ruang rohang.
- ruangan rohangan.
ringan sekali. ngolang. ruangan tempat tidur enggon.
ringkas ringkes. rubuh rugrug. banyak sekolah yang rubuh. Seueur
- sakola anu rugrug.
ringkasan ringkesan. = singkatan. rugi rugi, rugel (bahasa halus). jamak2 rarugi,
. kata bahasa sunda yang diringkas. kecap basa rarugel.
sunda nu diringkes : . dirugikan. dirugikeun. jamak2 dirarugikeun.
.. adik (bahasa halus). yi. berasal dari kata rayi. . merugikan. ngarugikeun. jamak2 ngararugikeun.
.. akan. rk. berasal dari kata ark. -
.. belum can. berasal dari kata acan atau encan. rumah (bahasa halus) bumi.
.. bila. mun. berasal dari kecap lamun. . Nama Kota dan Kabupatn di Propinsi Jawa Barat.
.. cucu. cu. beralal dari kata incu. Sukabumi.
.. jangan. tong. berasal dari kata entong.
- rumah imah (bahasa kasar).
.. kakek. ki. berasal dari kata aki. . Nama bagian-bagian dari rumah. Ngaran babagian
.. nenek. ni. berasal dari kata nini. imah.
.. nanti. k. berasal dari kata engk. .. atap. hateup.
.. sedang. keur. berasal dari kata eukeur. .. dapur. dapaur, pawon (bahasa halus).
.. sudah (bahasa halus). tos. berasal dari kata .. diding dari anyaman bambu. bilik.
parantos atau atos. -
.. sudah (bahasa kasar). geus. berasal dari kata .. halaman. pakarangan.
anggeus atau enggeus. .. halaman depan. buruan.
.. tidak. teu. berasal dari kata henteu. .. halaman belakang. pipir.
.. yang. nu. berasal dari kata anu. -
- .. jendla. jandla.
ringkus ringkus. .. kamar tempat menyimpan beras atau makanan.
. meringkus. ngaringkus. goah.
risi risi, rempan. .. kolong (rumah panggung). kolong.
rizki rejeki. -
- .. langit-langit. lalangit.
robek sok. .. pintu. panto.
roboh rubuh, rungkad, runtag, runtuh. .. ruangan diatas rumah, antara langit-langit dan
atap. para. sabuk beubeur, beulitan (bahasa halus).
.. tangga. golodog. sabuk dari kain tenun untuk laki-laki. ales.
- sabuk dari kain tenun untuk perempuan. pk,
rumah (bahasa kasar sekali) gogobrog. setagn (dari bahasa Jawa).
- sabuk dari logam di sambung-sambung. bentn.
rumah (bahasa sedang) rorompok. sabuk kuda amben.
rumah (dari bahasa Indonnesia) rumah -
. rumah sakit. rumah sakit. sabut tapas.
. rumah makan. rumah makan. sadar sadar. jamak2 saradar.
rumah kecil dan jelk. gubug, saung, gowok. sado kahar.
. lihat bawa (bahasa kasar sekali). sadis telenges. jamak2 tarelenges.
rumah kecil di ranting pohon besar. ranggon. -
rumah kecil ditengah sawah. ranggon. saga [abrus precatorius folia] saga.
- . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Ciamis.
rumpun rungkun. Cisaga.
rumput jukut. sagu belanda [maranta arundinancea l.] garut. =
. rerumputan, . jujukutan. sagu betawi.
. rumput imitasi. jukut-jukutan . Nama Kabupaten di Propinsi Jawa Barat. Garut.
- sagu betawi [maranta arundinancea l.] garut.
runcing pncos, tros. sahabat sobat.
. meruncing. mncos, nros. sahabat dekat sobat dalit.
runding badami, badanten (bahasa halus). sahur sahur.
. merundingkan. ngabadamikeun, -
ngabadantenkeun. saja ba, wa, wungkul, knh.
rungkun rungkun. rumpun. sakit1 sakit, gering, udur (bahasa sedang). lihat
runtuh runtuh, runtag. jamak2 raruntuh. penyakit.
- sakit1 (bahasa halus) teu damang, prihatos.
rupa rupa, rupi (bahasa halus). sakit1 (bahasa halus sekali) angluh.
. berupa. mangrupa, mangrupi. sakit2 nyeri. jamak2 nyareri.
. merupakan. ngarupakeun. . bakal sakit. pinyerieun
. serupa. sarupa, sarupi. . disakiti. dinyenyeri.
rupa-rupa rupa-rupa, rupi-rupi (bahasa halus). . mengakibatkan sakit. pikanyeurieun.
rupiah (Rp.) rupia. . menyakiti. nganyenyeri.
. serupiah. sarupia. . sama-sama sakit. sakanyeri.
- . tersakiti. kanyenyerian.
rusa uncal. sakit kepala rieut, puyeng (bahasa halus)
rusak rusak, resak atau reksat (bahasa halus), -
amburadul, amburasut. sakit keras (bahasa halus) teu damang wales.
rusak sekali. rajt. sakit keras (bahasa kasar) gering parna.
rusuk iga. sakit keras (bahasa sedang) udur rpot.
ruwet ruwed. sakit-sakitan tiktikbrek.
sakti digjaya.
S saku saku, pesak.
saat1 basa, wanci, waktu, waktos (bahasa halus), -
danget(bahasa halus), mangsa. selada [lactuca sativa] salada.
sabit arit. . Nama Dsa di Kecamatan Cigombong Kabupatn
sabtu saptu. jamak2 saraptu. Bogor. Cilasada.
- salah salah, luput, lepat (bahasa halus). jamak2
saralah, lalepat. sama-sama (bahasa kasar) bareng. jamak2
. menyalahkan. nyalahkeun, ngalepatkeun. barareng.
salah dengar. saliwang. . bersama-sama. barareng (jamak2)
salah hitung. krok. sama-sama (tentang nyanyi atau tari) rampak.
salah satu. salah sahiji. samar-samar kelemeng. tampak samar-samar.
- ngelemeng.
salak [salakka edulis] salak. sambal (kata benda) sambel.
. Nama Dsa di Kecamatan Cibeber Kabupatn . bahan untuk mwmbuat sambel. sambeleun.
Cianjur. Cisalak. . menyambal, membuat sambal (kata kerja)
. Nama Dsa di Kecamatan Cidaun Kabupatn nyambel.
Cianjur. Cisalak. sambar samber, bntar.
. Nama Dsa/Kelurahan di Jakarta Barat. Cisalak. -
. Nama Kecamatan di Subang. Cisalak sambat sambat. jamak2 sarambat.
saling silih. . disambat. jamak2 disarambat.
. saling tolong. silih tulung. . menyambat. nyambat. jamak2 nyarambat.
saling (awalan) pa-. sambil bari.
. saling tanya. patanya. ~ sambil bawa tanda terima yang sudah
salto juralit, jumpalit. ditandatangan.
saluran air. talang ~ ~ bari bawa tanda tarima nu geus diteken.
- sambilan sambi
sama1 sarua, sami (bahasa halus). jamak2 sararua, -
sarami. sambit sabet.jamak2 sarabet.
. disamakan. disaruakeun, disamikeun. sambung tumbu. jamak2 tarumbu.
. menyamai. nyaruaan, nyamian. . disambung. ditumbu. jamak2 ditarumbu.
. menyamakan. nyaruakeun, nyamikeun. . disambungkeun. ditumbukeun. jamak2
. Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Bogor. ditarumbukeun
.. Dsa Cisarua dan Kacamatan Cisarua. . menyambungkan. numbukeun. jamak2
. Nama Dsa di Kecamatan Sukajaya Kabupatn narumbukeun.
Bogor. Dsa Cisarua. -
. Nama Dsa di Kecamatan Nangung Kabupatn sampah runtah.
Bogor. Dsa Cisarua. sampai tepi, dugi (bahasa halus), anjog. jamak2
. Nama Kecamatan di Kabupatn Bandung Barat. tarepi, darugi.
Kacamatan Cisarua. . disampaikan. ditepikeun, didugikeun.
. Nama Kecamatan di Kabupatn Sumedang. . menyampaikan. nepikeun, ngadugikeun.
Kacamatan Cisarua. . sampaikan. tepikeun, dugikeun.
. samakan. saruakeun, samikeun. ~ Untuk menyampaikan berita. pikeun nepikeun
- beja.
sama2 pada-. awal yang menunjukan kata yang sampai hati. tga.
artinya sama. lihat awalan. samping1 (pakaian) samping. = sarung.
~ Padahal sudah sama tau. Padahal geus samping2 sisi, gigir, gedeng (bahasa halus).
padaterang. . disamping. di sisi, di gigir.
. Nama Dsa di Kecamatan Cisarua Kabupatn . menyamping. nyangigir.
Bandung Barat. Cipada. samping3 rumah pipir.
. Nama Dsa di Kecamatan Ckalong wetan samudra samudra, jaladri.
Kabupatn Bandung Barat. Cipada. -
- sana ditu. jamak2 daritu
sama-sama {together} sareng (bahasa halus). . disana di ditu. jamak2 di daritu.
. bersama-sama. sarareng (jamak2) . kesana kaditu. jamak2 kadaritu.
sandal sendal, senal, tarumpah. sarang burung di pohon. gowok.
. sandal/senal jepit. sendal jepit. -
- sarapan mumuluk.
sandar sarand. sariawan barusuh.
. bersandar. nyarande. saring ayak. jamak2 arayak.
sandung kojot. saringan ayakan. jamak2 arayakan.
. tersandung. tikojot. sarung (kain) sarung, samping, sinjang (bahasa
sangat pisan, naker, kacida, pohara, kalintang halus).
(bahasa halus). sarung (golok,keris) sarangka.
sangga gayor. sastra sastra.
sanggul gelung, sanggul (bahasa halus). =gelung. -
. jamak2 garelung, saranggul. sate, satai. sat.
. disanggul. digelung, disanggul. jamak2 digarelung, . makan satai, mengolah sat. nyat.
disaranggul. -
- satu (1) hiji.
sanggup (bahasa halus) kersa, sanggem. . bersatu, menjadi satu. ngahiji. jamak2 ngarahiji.
sanggup (bahasa kasar) dak, kersa, sanggup. . disatukan. dihijikeun. diharijikeun.
. kesanggupan. kasanggupan. . kelapa satu kepala. kelapa sahulu.
sanggup (bahasa sedang) sanggem.sanghyang . kesatu. kahiji. kahariji.
dwa. . satu, dua, tiga {one, two, three}. hiji, dua, tilu.
sangka sangka, sangki (bahasa halus), duga. = duga. -
. menyangka. nyangka. . menyatu. ngahiji.
sangkar kurung. . menyatukan. ngahijikeun. ngarahijikeun.
. sangkar burung. kurung manuk. . persatuan++
sangu bekel. =bekal. . satu juta. sajuta
. sangu dalam bahasa sunda=nasi. . satu-satunya. hiji-hijina.
- . satuan. hijian.
saninten (Castanopsis argentea, C. javanica, C. -
tungurrut) Saninten. . satukan. hijikeun. jamak2 harijikeun.
sankut sangsang. . satu-satu. hiji-hiji.
. mennyangkut. nyangsang . suatu saat. hiji po.
santai sals, rinh. . yang akan jadi satu. hijieun.
santan santen, cipati. . ++sahiji
santri santri. . ++hiji-hijieun
- -
sapi sapi, lembu. anak sapi pedet. satu warna tanpa gambar. polos.
. ubi Cilembu. hui Cilembu. satuan1 hijian.
sapu (kata benda) sapu. jamak2 sarapu. satuan2++
. disapukan. disapukeun. . air setetes. cai sakeclak.
. jamak1 sasapu. . ayam sepasang. hayam sajodo (jantan dan
. menyapu (kata kerja). nyapu. jamak nyarapu. betina).
. menyapukan. nyapukeun. . bambu. saleunjeur (sebatang), sadapur
. sapukan. sapukeun. (sekumpulan tanaman bambu).
. tersapukan. kasapukeun. . beras segenggam. beas sacanggeum (segenggam).
saputangan ccrt, saputangan, salempay (bahasa . daun pisang satu daun. saponggol.
halus). . jahe. sarempang.
sarang sayang. -
. bersarang. nyayang. . kertas selembar. kertas salembar.
. kayu bakar seikat. suluh sahurun, suluh .. sekilo. sakilo.
sabeungkeut. .. semter. samter.
. nasi sepiring. sangu sapiring. .. sepotong. sapotong
. nasi sebakul. sangu sabakul (sebakul untuk .. satu bulan. sabulan
beberapa piring). .. satu hari. sapo.
. sawah. sakotak. .. satu jam. sajam.
satwa sato. .. satu kali. sakali.
- .. satu menit. samenit.
saudagar sudagar. -
saudara (bahasa halus dan bahasa sedang) . awalan yang menunjukan waktu :
saderk, wargi. .. sebelum. saacan, saencan, sammh.
saudara (bahasa kasar) baraya, dulur. .. sebentar. sekeudeung, sakedap (bahasa halus)
sawah sawah, srang (bahasa halus). .. sebulan. sabulan.
. mengolah sawah. nyawah .. sehari. sapo.
. yang mengerjakan sawah. panyawah. .. sejam. sajam.
. kumpulan sawah. pasawahan. .. semenit. samenit.
sawo [Manilkara kauki] sawo. .. seminggu. saminggu.
- .. setahun, satu tahun. sataun.
saya urang, dwk, uing, kuring, pribados, kaula, -
kami. . awalan kata sipat yang artinya sama.
. giliran saya. dwkeun, kuringeun. .. secara. sacara.
. kakak saya, kakak. pun lanceuk. .. sejalan. sajalan.
saya (bahasa halus dan bahasa sedang) abdi, sim .. semodel. samodel.
kuring, jisim abdi. .. sesama. sasama
. giliran saya. abdieun. -
- seadanya saayana, saaya-aya.
saya (bahasa kasar sekali) aing. seandainya saumpamana.
. giliran saya. aingeun. sebab sabab, wirh (bahasa halus), karana, alatan,
sayang nyaah, asih, deudeuh, geugeut, lebar, lantaran, marga, margi (bahasa halus), pedah.
welas, tresna. sebagian sabagean, sapalih (bahasa halus),
. menyayangi. mikadeudeuh sawarh. jamak2 saparalih, sawararh. lihat
. kerjakan sayang. pikanyaah, pikaasih. sebelah.
sayap jangjang. -
. bersayap jangjangan sebal sebel.
- . menyebalkan. nyebelkeun.
se- (awalan) sa-. . menjadi sebal. pikasebeleun
. awalan yang membentuk kata sifat yang artinya sebaliknya sabalikna, sawangsulna (bahasa halus).
ukuran. sebar pencar.
.. sejengkal. sajeungkal. sebaya pantar.
.. selutut. satuur. -
.. sepinggang. sacangkng. sebelah1 beulah (singkatan dari sabeulah), palih
. awalan yang membentuk kata sifat yang artinya (bahasa halus).
sebesar tersebut. ~ Dipangku dibawa ke sebelah timur. Dipangku
.. sebesar keliking. sacingir. dibawa ka beulah wetan.
.. sebesar badan. saawak. . menyebelah. nyabeulah.
- . sebelah sana. palih ditu.
. awalan yang menunjukkan bilangan artinya satu. . nama gunung. gunung sabeulah.
.. sekuintal. sakintal -
sebelah2 gigir. sedekah sedekah, sidekah.
sebelah3 sabeulah, sapalih. sederhana saderhana.
. badan sebelah. awak sabeulah. sedia sadia, nyampak, sayagi (bahasa halus dan
.. pribahasa sunda artinya tidak punya pasangan. bahasa sedang).
sebelas sabelas, sawelas. . disediakan. disadiakeun, disayagikeun.
sebelum sammh, saacan, sateuacan (bahasa . menyediakan. nyadiakeun, nyayagikeun
halus), sabada. . sediakan. sadiakeunm sayagi.
. belum. acan, tacan, encan, sateuacanna -
. sebelumnya. samemehna, saacanna, sate sedih sedih, tunggara, nalangsa.
- sedikit saeutik, sakedik (bahasa halus), saalit
sebenarnya sabenerna, saenyana. (bahasa halus).
sebentar sakeudeung, sakedap (bahasa halus). sedikit demi sedikit. tungtut.
sebentar lagi terh sedikit sekali. samnl.
seberang peuntas, seberang. sedot sedot, serot.
. diseberang dipeuntas. jamak2 dipareuntas. . menyedot. nyedot, nyerot.
. diseberangkan dipeuntaskeun. jamak2 di seduh tinyuh.
pareuntaskeun. . menyeduh. ninyuh.
. menyebrang meuntas. jamak2 mareuntas. ~ menyeduh kopi. ninyuh kopi.
. menyebrangkan meuntaskeun. jamak2 -
mareuntaskeun. segala sagala, saniskara, saniskanten (bahasa
. penyebrangan pameuntasan. halus).
- ~ Segala bidang Usaha. Sagala widang usaha.
seberapa sabaraha. lihat berapa, beberapa. . segalanya. sagalana, saniskarana, saniskantenna.
. tidak seberapa. teu sabaraha, teu pira. segala ditanyakan tetelepk.
sebesar sagede. segan sungkan, seunggah.
sebut (bahasa halus) sebat. segar seger, cenghar. jamak2 sereger, carenghar.
. menyebut. nyebat. segenap sakabeh, sakumna.
. menyebutkan. nyebatkeun segera gancang ayeuna, geura, geuwat.
. disebutkan. disebatkeun. -
. penyebut. panyebat. sehari sapo.
. sebutan. sebatan. sehari-hari sapopo.
. kesebut. kasebat. seharusnya sakuduna, sawadina, sakedahna
- (bahasa halus).
sebut (bahasa kasar) sebut. sehat cageur, damang (bahasa halus), jagjag,
. menyebut. nyebut. walagri, waluya. jamak2 jaragjag.
. menyebutkan. nyebutkeun sehat (bahasa halus) damang, pangsto.
. disebutkan. disebutkeun. sejak saprak, ti mimiti.
. penyebut. panyebut. sejarah sajarah, babad.
. sebutan. sebutan. sejati sajati.
. kesebut. kasebut. sejuta (1.000.000). sajuta, sayuta.
- -
secara sacara. sekali1 pisan, naker, kacida.
sedang1 eukeur, keur (singkatan dari eukeur), nuju ~ Bahasa halus sekali. Basa lemes pisan.
(bahasa halus). ~ Bahasa kasar sekali. Basa kasar pisan.
sedang2 meujeuhna, pas, sedeng. sekali2 sakali.
. Bahasa sedang. Bahasa sedeng. sekali3 pisan (panganteb).
sedang terjadi lumangsung. . menunjukkan warna. panganteb warna,
sedap ngeunah, raos (bahasa halus). = nak. nuduhkeun warna :
.. hijau sekali. hejo ngagedod. sekitar sakuriling, sabudeureun, sakuliah, palebah,
.. hitam sekali. hideung cakeutreuk, hideung meles, leresan (bahasa halus).
hideung lestreng. sekolah sakola. jamak2 sarakola.
.. kuning sekali. koneng enay, koneng umyang . menyekolahkan. nyakolakeun.
(untuk kulit orang). ~ Biaya untuk menyekolahkan. Waragad pikeun
.. mrah sekali. beureum euceuy. nyakolakeun.
.. putih sekali. bodas nyacas, bodas ngeplak. sekutu sakutu.
- -
. menunjukkan rasa. panganteb rasa, nuduhkeun seladah saladah.
rasa : selaku salaku.
.. asam sekali. haseum ngadengil. selai sal
.. bau sekali. bau meledos, bau meledek. selain salian, sajaba, sajabi (bahasa halus).
.. dingin sekali. tiis camwk. selainnya sajabana, sajabina.
.. manis sekali. amis kareueut. selalu bersama layeut.
- -
.. pahit sekali. pait molll. selam teuleum.
.. panas sekali. panas nrtp. . menyelami. neuleuman.
.. pedas sekali. lada nwwt. selama salila, salami (bahasa halus)
.. pesing sekali. hangseur meleding. selamanya salilana, salamina (bahasa halus).
.. wangi sekali. seungit melenghir, seungit meleber, selamat salamet, waluya, wilujeng (bahasa halus),
seungit ngadalingding. rahayu.
- . selamat datang {welcome} wilujeng sumping.
. menunjukkan sifat/keadaan. nududuhkeun selamat malam wilujeng wengi.
sipat/kaayaan. selamat pagi wilujeng njing.
.. bening sekali. herang ngagennclang, herang selamat siang wilujeng siang.
ngagenyas. selamat sor wilujeng sonten.
.. besar sekali. gede ngajegir. -
.. gelap sekali. pok mongklng, poek meredong. selak tulak.
.. kecil sekali. leutik camperenik. selalu salawasna.
- selalu salawasna.
.. panjang sekali. panjang ngagebay.. selangkangan palangkakan.
.. pndk sekali. pendk peckrk, pendek selanjutnya salajengna.
pedeklk. selaras saluyu.
.. tebal sekali. kandel ngedeplik. selasa salasa.
.. terang sekali. caang mabra, caang ngebrak. . Hari selasa. Poe Salasa.
.. tipis sekali. ipis nyempring. selasih surawung.
- -
sekali lwat saliwat, salangkung (bahasa halus). selat selat.
sekalian sakalian, sakantenan. . Selat Madura.
sekarang kiwari, ayeuna. = kini . Selat Malaka.
~ Pada waktu sekarang. Dina mangsa kiwari. . Selat Sunda.
~ Sekarang dengan dulu sama saja. Ayeuna jeung -
baheula sami wa. selatan kidul. jamak2 karidul.
sekat piding. . menuju selatan, menuju ke selatan. ngidul.
- jamak2 ngaridul
sekedar sakadar. . lawan kata. kalr
sekeliling sabundereun. . tempat yang ada di selatan. pakidulan.
sekian sakitu. . kutub selatan. kutub kidul.
. orang yang ada di selatan. urang kidul. -
. berada di selatan. kiduleun. sembunyi sumput, kumpet (dari bahasa jawa). =
. laut di selatan pulau Jawa. laut kidul. umpet
- . disembunyikan. disumputkeun.
selesai anggeus, cacap, rngs, rampung. . bersembunyi. nyumput, ngumpet.
selesai (bahasa halus) parantos, atos. . menyembunyikan. nyumputkeun.
selo jalikeuh. . persembunyian, tempat untuk bersembunyi.
. keseleo. tijalikeuh. panyumputan.
selderi [apium graveolens] saledri. . persembunyiannya. panyumputanna.
seldri [apium graveolens] saledri. -
selmpang solmpang. . sembunyi rapih sukar ditemukan. buni.
selndang karembong, kekemben, solndang . sembunyi-sembunyi++
(bahasa halus). . sembunyinya. nyumputna.
- . tersembunyikan. kasumputkeun.
selimut simbut, kampuh (bahasa halus). jamak2 sembur pancer.
sarimbut. . menyembur. mancer.
selingkuh salingkuh. sembur (dari mulut) bura.
selip selap. jamak2 sarelap. . menyembur. ngabura.
selokan solokan. -
selonjoran nyanghunyar. semenjak saprak, ti mimiti, ti ngawitan (bahasa
seluruh sakabh, sakum. =segenap halus).
- sementara sawatara, saheulaanan.
semacam sarupaning. sementara (bahasa halus) samentawis, sawatawis.
semai ipuk. seminggu saminggu. jamak2 samaringgu.
. menyemai. ngipuk. ~ Kursus itu diadakan seminggu sekali.
. menyemaikan. ngipukkeun. ~ ~ Kursus th diayakeun saminggu sakali.
semak rungkun. semoga muga, mugi (bahasa sedang), mugia
semalam sapeuting, sawengi. (bahasa halus).
semampai lenjang. sempat sempet.
semangat sumanget, segut. jamak2 sarumanget, . kesempatan. kasempetan.
saregut. sempit sereug (untuk pakaian), heurin (untuk
semangka [Citrullus vulgaris] samangka. ruangan/isi), hereut (untuk luas).
semat biting, seumat.. -
- sempurna sampurna, purna.
sembarang sambarang, acak. semua kabh, sadaya (bahasa halus).
sembelih peuncit. jamak2 pareuncit. ~ ini untuk saya semua. ieu th keur kuring kabh
sembilan (9) {nine} salapan. (bahasa kasar).
. sembilan hari. sembila po. semuanya sarra, sadayana (bahasa halus).
sembilu hinis. semut sireum. jamak2 sarireum.
sembuh cageur, damang (bahasa halus) . jamak2 . kesemutan. singsireumeun.
carageur, daramang. semut mrah besar. kararang. = rangrang.
. disembuhkan. dicageurkeun. -
. menyembuhkan. nyageurkeun. senam senam, olah raga.
- senandung hariring.
sembul tongtot. senang senang, gumbira, bungah, bingah, atoh.
. menyembul nongtot. . jamak2 serenang, galumbira, barungah, baringah,
sembul sedikit. tngtt. aratoh.
. menyembul sedikit. nengtet. sendawa teurab.
sendiri sorangan, nyalira (bahasa halus). sentuh cabak, toel.
sendiri-sendiri papahar, har-har, pahahar. senyum imut, msem (bahasa halus).
sengaja haja, ngahaja. senyum dikulum keom. jamak2 kareom
. disengaja. dihaja, dihajakeun. -
- seorang saurang.
sengat seureud. separuh saparo, satengah. =setengah.
. disengat. diseureud. sepatu sapatu.
. menyengat. nyeureud. sepakbola manbal.
sengau ngirung, bindeng. jamak2 ngarirung. sepanjang sapaparat. = jamak5
senggama sanggama, sapatemon. . sepanjang hari. sapopoe, sadidinten (bahasa
sengsara balangsak. halus).
- . sepanjang jalan. sapaparat jalan, sajajalan.
seni seni. . sepanjang malam. sapeupeuting,
. seni pertunjukan wayang yang terbuat dari sawewengi(bahasa halus)
boneka kayu. wayang golek. seperempat saparapat,
.. seperti saperti, sapertos (bahasa halus), asa,
senin senn. jamak2 sarenn. kawas, siga, jiga, lir.
. hari senin. poe senn. sepertinya. asana, kawasna, sigana, jigana.
senja burit. sepet kesed.
senjata pakarang. sepda sepdah atau sapdah.
. babasan : pakarang malik ka sorangan. senjata -
berbalik ke sendiri. sepi sepi, tiiseun, simp, suwung, teu ram. jamak2
..atinya : senjata makan tuan. sarimp.
- ~ Waktu keadaan kantor sedang sepi. Basa kaayaan
senjata binatang. pakarang sasatoan. kantor keur simp.
. Senjata Ayam Jago, taji. Pakarang Hayam Jago, sepi jempling, simp. jamak2 jarempling
siih. sepi (awalnya ramai) jemp.
. Senjata Babi hUtan, taring. Pakarang Bagong, sepotong sapotong.
sihung. sepotong kayu kecil. rokrak.
. senjata Badak, cula. Pakarang Badak, Cula. sepuluh (10) sapuluh
. Senjata Banteng, tanduk. Pakarang Banteng, sepuluh ribu (10.000) salaksa, sapuluh rbu.
tanduk. -
. Senjata Buaya, buntut. Pakarang Buhaya, buntut. serabi surabi.
. Senjata Harimau, Kuku dan Taring. Pakarang seragam saragam.
Maung, kuku dan sihung. serah serah, sern.
. Senjata Landak, duri. Pakarang Landak, cucuk. . serahkan. serahkeun. = ceraikan
. Senjata Lebah, penyengat. Pakarang Nyiruan, . menyerahkeun. nyerahkeun, nyrnkeun.
penyereud. . dalam keadaan menyerah. sumrah.
- serai srh.
senjata (laras panjang) bedil. serah (nasib) pasrah.
senjata tajam bergerigi karena kena logam. (kata . menyerahkan (nasib). masrahkeunn.
sifat) rompang. -
. Tempat/daerah di Kabupatn Garut. Cirompang. serak1 (kata kerja) layah.
senjata tradisi sunda. kujang. . berserakan. ngalayah.
- serak2 (kata sifat) peura. jamak2 pareura.
sensus cacah. serak sekali peuyeuh.
sentausa santosa. serakah sarakah, hawek. jamak2 sararakah, jamak2
sentil sintreuk, centang. harawek.
serambi tepas. sesal kaduhung, hanjelu.
serang tarajang. . menyesal. ngahanjelu.
. menyerang narajang sesama sasama, papada.
- sesak (napas) eungap, sesek, ampeg (bahasa
serang (penyaki) tarajang. halus).
. terserang katarajang. sesak (padat) heurin.
serap serep, suub. -
. diserap. diserep. sesat sasar, sasab.
. Menyerap. nyerep, nyuub. . tersesat. kasasar, kasasab.
serasi selaras. sesuai saluyu.
serat serat. bahasa ingris, fiber. lihat surat, tulis. sesudah saenggeus, saatos, rns.
- ~ Sesudah makan terus solat duhur. Rngs dahar
seratus (100) saratus. tuluy solat lohor.
seratus are. sahektar. sesungguhnya satemenna.
seratus empat puluh empat (144), segros. sagros. -
seratus meter persegi. saare, saratus meter pasagi. setahun sataun.
seratus ribu (100.000) saketi. saratus rbu. setahun lebih. sataun landung.
seratus tahun. saabad. = abad. setelah saenggeus, sanggeus, saatos, sabada,
serbt elap. = lap. sarngsna.
sendawa teurab. = serdawa. setengah satengah, saparo, sapalih (bahasa halus).
. bersendawa. teurab setengah kering (jemuran) eumeul-eumeul.
- seterusnya saterusna, saterasna (bahasa halus).
serdawa teurab. = sendawa. -
. berserdawa. teurab. setia satia, tuhu.
seriawan sariawan, barusuh. jamak2 bararusuh. setiap sakur, sugri (bahasa halus), sadaya (bahasa
seribu (1000) saribu. halus).
serigala [Canis lupus] ajag. setrika leot, licin.
sering mindeng, remen, sering (bahasa halus). . menyetrika. ngalicin, ngaleot.
Sering mendapat rupa-rupa penghargaan. Remen setuju satuju, panuju, akur, saluyu, jadi.
meunang rupa-rupa penghargaan. . menyetujui. nyatujuan.
sering kencing. bsr. sndok sndok.
. Nama Gunung di Cicalngka. Gunung bsr. snggol snggol, dupak. jamak2 darupak.
. Nama Hutan di Cicalengka. Hutan Bsr. . menynggol. nyenggol.
- srt srd.
serta sarta. -
seruling suling. si si, pun (bahasa halus).
seruling sepanjang bambu ditancapkan di tanah, sial apes, naas, su.
bersuara apabila ada angin. sondari. siang beurang, siang (bahasa halus dan bahasa
. Nama daerah Dsa di Kecamatan Pasirjambu sedang).
Kabupatn Bandung. Cisondari. . kata antar untuk beurang. bray. bray beurang.
serupa sarupa, sarupi (bahasa halus), mangrupa, siap siap.
siga atau jiga. . menyiapkan. nyiapkeun.
serupiah (Rp.1,-) sarupia. siap (tentang hidangan) jagrag.
- siapa ? saha ?
serut sugu. ~ Siapa yang memakai baju mrah th ? Saha nu
. diserut. disugu. mak baju beureum itu ?
. menyerut. nyugu. -
. tempat untuk menyerut. panyuguan. sibuk paciweuh, riweuh.
sibuk dan terburu-buru. pahibut. singkong [Manihot esculenta Crantz] sampeu.
sibur gayung. jamak2 sarampeu.
sikap sikep. singsing singsat. menyingsingkan. nyingsatkeun.
siksa kakaya. -
sikut siku. sini dieu.
- . di sini. di dieu.
silahkan pk, jig, mangga (bahasa halus). . ke sini ka dieu. jamak2 ka darieu.
. Silahkan lebih dulu. Mangga ti payun. . ke sini ke sana. ka dieu ka ditu, wara-wiri
. silahkan bayar. pk mayar. . kesinikan. kadieukeun. jamak2 kadarieukeun.
silau serab, silo. jamak2 sarerab. . sebelah sini. palih dieu.
simpan teundeun (bahasa kasar), simpen (bahasa -
halus dan sedang). = taruh. sifat sifat.
. disimpan diteundeun, disimpen. jamak2 sifatnya sifatna.
ditareundeun, disarimpen. sipit sipit, ptt.
- siput keong.
. menyimpan neundeun, nyimpen. jamak2 siput sawah tutut.
nareundeun, nyarimpen. -
. menyimpankan neundeunkeun, nyimpenkeun. siram siram, cbor, sbor (bahasa halus). simbeuh,
nareundeunkeun, nyarimpenkeun. banjur.
. tersimpan kateundeun, kasimpen. katareundeun, . jamak2 sarimbeuh, balanjur.
kasarimpen . menyiram. nyiram.
simpan rapi. parimpen. sirih [piper betle] seureuh.
simpang-siur pabaliut. . Nama Dsa di Kecamatan Regol Kota Bandung.
- Ciseureuh.
sinar abar. sirip ccpt.
sinar matahari di pagi hari. poyan. sirsak manalika.
. menjemur di pagi hari. moyan. -
. waktu kurang lebih pukul 7.00-8.30 pagi hari. sisa ssa, kari, kantun (bahasa halus).
wanci haneut moyan. . disisakan. dissakeun.
sindir sindir. . kebagian sisa. panysaan.
. pantun sunda. sisindiran. . menyisakan. nysakeun.
singa (felis leo) singa. . sisanya. ssana.
. Kebudayaan sunda, mainan berbentuk singa. sisa kain lamak.
sisingaan. sisa makanan pada gigi. ceuhil.
. Nama Raja di Karajaan Salaka Nagara. Raja Singa -
Sagara. sisakan (untuk orang lain) agh.
singgah mampir, simpang, sindang (bahasa halus). . menyisakan (untuk orang lain). ngaghan.
singgung sigeung. sisi sisi, gigir, ppd. = pinggir.
singlt kaos sangsang. . berbuat ke sisi. nyisi, mpd.
singkap singkab. . di sisi. di sisi.
singkat ringkes. = ringkas. sisik sisit.
. singkatan. ringkesan. sisip selap.
singkir singkir, ingkah, incah. menolong . menyisipkan nyelapkeun. jamak2 nyarelapkeun.
menyingkirkeun. mangnyingkirkeun. -
. menyingkir. nyingkir. menyingkirkan. sisipan rarangkn tengah.
nyingkirkeun. . -al1-. sisipan membentuk kata benda menjadi
. singkirkan. singkirkeun. tolong singkirkeun. kata benda jamak (jamak3),
pangnyingkirkeun. , artinya benda tersebut banyak.
- .. banyak yang pulang. baralik (jamak2).
. -al2-. sisipan membentuk kata kerja menjadi kata .. banyak yang kerja. garaw (jamak2). dari kata
kerja jamak (jamak3) dasar gawe = kerja.
, artinya yang mengerjakan tersebut oleh lebih dari .. banyak yang mencangkul. maracul (jamak2).
satu orang. ... dari kata dasar pacul = cangkul.
.. bayar. balayar . dari kata dasar bayar. .. banyak yang membakar. ngadaruruk (jamak2).
.. jalan kaki. laleumpang. dari kata dasar leumpang. ... dari kata dasar duruk = bakar.
.. laku. lalaku. dari kata dasar laku. .. banyak yang membeli. mareuli (jamak2).
.. masuk. lalebet (bahasa halus). dari kata dasar ... dari kata dasar beuli = beli.
lebet. .. banyak yang ketawa. sareuri (jamak2). dari kata
.. makan. dalahar (jamak3) atau darahar (jamak2). dasar seuri.
dari kata dasar dahar. -
.. tebang. taluar (jamak3) atau taruar (jamak2). dari . -ar3-. sisipan membentuk kata sifat menjadi kata
kata dasar tuar. sifat jamak (jamak2),
- , artinya banyak yang mempunyai sifat tersebut.
. -al3-. sisipan membentuk kata sifat menjadi kata .. bagus-bagus. aralus, sara (bahasa halus,
sifat jamak(jamak3) jamak2)
, artinya banyak yang mempunyai sifat tersebut. ... dari kata dasar alus, sa.
.. atas-atas. laluhur. dari kata dasar luhur = atas. .. basah-basah. baraseuh (jamak2). dari kata dasar
.. banyak-banyak. laloba. dari kata dasar loba = baseuh.
banyak. .. besar-besar. baradag, gared, arageung (bahasa
.. banyak-banyak (bahasa halus) saleueur. Halus, jamak2).
... dari kata dasar seueur = banyak. ... dari kata dasar badag, gd.
.. belakang (bahasa halus) palengker. dari kata .. busuk-busuk. baruruk (jamak2). dari kata dasar
dasar pengker = belakang buruk = busuk.
.. cair lalh. .. sedikit-sedikit. sakaredik (jamak2).
- -
.. hilang. laleungit . fari kata dasar leungit. .. cantik-cantik. gareulis. dari kata dasar geulis.
.. kecil-kecil. laleutik . dari kata dasar leutik = kecil. .. dekat-dekat. dareukeut, caraket (bahasa halus) .
.. lama-lama. lalila. dari kata dasar lila = lama. ... dari kata dasar deukeut, caket.
.. lama-lama. lalami (bahasa halus, jamak3). .. dingin-dingin. tariis. dari kata dasar tiis = dingin.
.. luas-luas. lalega. dari kata dasar lega= luas. .. galak-galak. garalak. dari kata dasar galak = galak.
.. lupa-lupa. lalali. dari kata dasar lali= lupa. .. genit-genit. carentil. dari kata dasar centil.
.. layat. lalongok. dari katadasar longok = layat. -
(kata kerja) .. hidup-hidup. harirup, jareneng (bahasa halus).
.. nyenyak-nyenyak. talibra. dari kata dasar tibra = ... dari kata dasar hirup, jeneng.
nyenyak. .. hijau-hijau. harjo. dari kata dasar hjo.
- .. hitam-hitam. harideung. dari kata dasar hideung.
. -ar1-. sisipan membentuk kata benda menjadi .. jauh-jauh. jarauh.
kata benda jamak2, .. jelek-jelek. garoreng, arawon (bahasa alus).
, yang artinya benda tersebut lebih dari satu. -
.. anak-anak. barudak, marurangkalih (bahasa .. kalah-kalah. arlh. kawawon (bahasa halus)
halus). .. kering-kering. gararing. dari kata dasar garing.
- .. kecil-kecil. aralit (bahasa halus).
. -ar2-. sisipan membentuk kata kerja menjadi kata .. keras-keras (suara). tararik.
kerja jamak (jamak2), .. kosong-kosong. karosong.
, artinya yang melakukan pekerjaan tersebut lebih .. kuning-kuning. karonng. dari kata dasar koneng
dari satu orang. -
.. mati-mati. paraeh, maraot, parupus siswa siswa.
.. matang-matang. arasak. dari kata dasar asak. sita jabel.
.. menang-menang. mareunang, karenging (bahasa siter (kacapi sunda) siter.
halus). situ situ. =danau=telaga.
.. mentah-mentah. aratah. dari kata dasar atah = -
mentah. siul hot. jamak2 harot
.. merah-merah. bareureum. dari kata dasar . bersiul. ngahot. jamak2 ngaharot.
beureum = merah. . bersiul-siul. heheotan.
.. muda-muda. ngarora, aranom (bahasa halus) . menyiulkan. ngaheotkeun.
- -
.. panas-panas. paranas. dari kata dasar panas. so (tangga nada ke lima) la.
.. penuh-penuh. parinuh. dari kata dasar pinuh. sobk soh, sok.
.. putih-putih. barodas. dari kata dasar bodas. . menyobkkan. nyohkeun, nyokkeun. jamak2
- nyarohkeun, nyarokkeun.
.. sakit-sakit. garering. dari kata dasar gering. sobk besar awk-awkan.
.. senang-senang. sarenang. dari kata dasar senang. sobk pinggirnya. rawing.
.. tampan-tampan. karasp. dari kata dasar kasep. -
.. tua-tua. karolot, sarepuh (bahasa halus). sodok sodok.
... dari kata dasar kolot, sepuh. . menyodok. nyodok.
- sodor asong.
. -ar4-. sisipan membentuk kata sifat menjadi kata . menyodorkeun. ngasongkeun.
sifat jamak2, solat solat, netepan (bahasa halus), sambang.
, artinya mempunyai sifat tersebutdengan terus- soldr patri.
terusan. sombong balaga,agul, adigung. jamak2 aragul,
.. sakit kepala terus-terusan. rarieut. aradigung.
.. sakit terus-terusan. nyareri. -
- sorak surak. jamak2 sarurak.
. -um1-. sisipan membentuk kata sifat menjadi kata sorban (kain panjang). sorban.
sipat yang artinya seperti sipat tersebut. . judul lagu sunda. Sorban palid. artinya sorban
.. seperti ingus atau lendir hidung. lumeho. hanyut.
- .. sorban Palid.
. -um2-. sisipan membentuk kata kerja yang artinya sor sor, burit, sonten (bahasa halus). jamak2
mengerjakan tersebut. saror, barurit, saronten.
.. melakukan sujud. sumujud. sorga sawarga.
- sorot sorot.
. -um3-. sisipan membentuk kata kerja berarti -
dalam keadaan tersebut. sosial sosial.
.. dalam keadaan menyerah. sumrah. sosiologi sosiologi, lmu ngeunaan kahirupan
. -um4-. sisipan membentuk kata sifat yang berarti manusa di masarakat.
mempunyai sifat, sperma mani.
, perasaan dan berkelakuan tersebut. srigunting [Dicrurus longicaudatus intermidius]
.. mempunyai perasaan cantik. gumeulis. saran
.. mempunyai perasaan tampan. gumasp. stoples keler.
- sua panggih, pendak (bahasa halus), amprok.
sisipkan selapkeun. . ketemu. kapanggih, kapendak.
sisir (kata benda) sisir, pameres (bahasa halus). -
. disisir. disisir. suami (bahasa halus) carog, raka, pameget.
. menyisir rambut (kata kerja). nyisir. . bersuami. carogan.
suami (bahasa kasar) salaki, lanceuk. suatu hiji.
. bersuami. salakian, lakian. ~ Pada suatu hari. Dina hiji po.
suami (bahasa sedang) punlanceuk . -
suami istri laki rabi. subur subur. jamak2 sarubur.
suami atau istri anak kita. mantu. . menyuburkan. nyuburkeun.
- ~ Langit turunkan hujan yang menyuburkan bumi.
suap huap, sogok. ~ ~ Langit nurunkeun hujan nu nyuburkeun bumi.
. menyuap. ngahuap, nyogok. jamak2 nyarogok. sudah (bahasa kasar) anggeus, enggeus, geus
. menyuapi. ngahuapan. (singkatan dari anggeus), rengs, tas. jamak2
. disuapi. dihuapan. aranggeus.
suap (uang atau barang) sogok. ~ sudah dikerjakan. engeus didigawkeun
. disuapi. dihuapan. . sesudah. saenggeus.
. menyuap. nyogok. sudah (bahasa halus) parantos.
. menyuapi. ngahuapan . sesudah. saparantos
- sudah (bahasa anak-anak) atos, tos (singkatan dari
suara sora, soanten (bahasa halus). jamak2 sarora. atos). jamak2 aratos.
suara air mulai mendidih. sahng sudah ada. sampak.
suara anak ayam. ciak. jamak2 ciak-ciakan, sudah tidak punya ibu. pahatu.
ciciakan. -
suara ayam jago. kongkorongok. sudut juru.
- . disudut. dijuru.
suara bayi. a. jamak2 a-aan. . melahirkan. ngajuru.
suara ++ beletok. sujud (berasal dari bahasa arab) sujud, nyuuh.
suara burung (yang kecil-kecil) recet, ricit. . melakukan sujud. sumujud.
suara deham. hm. lihat deham. -
suara dug (suara beduk). dug. suka (bahasa kasar) resep, suka, beuki, osok, sok
. jamak 1. dugdugan. (singkatan dari osok). jamak2 bareuki, raresep.
. jamak 6. dag dig dug. suka (bahasa halus) seneng , sedep (bahasa halus).
suara duk. duk. . disukai. dipikaresep.
. jamak6. dak dik duk. . yang disukai. karesep.
- suka (awalan) nama tempat, daerah. Yang berarti
suara gagak. ngelak. Suka.
suara gendang. dungdung. . Sukabumi. lihat rumah.
suara gong gung. . Sukanagara. lihat negara.
- . Sukapura. lihat pura.
suara kuda hiem. jamak2 hihieman. . Sukawening. lihat bening.
suara kujing jantan (sedang fuber). aor, gaor. -
. jamak aor-aoran, gaor-gaoran. suka mecelakakan orang lain. doroi, julig,
suara kaleng jatuh. gombrang. suka minta makanan (anak-anak) cilimit.
suara ledakan. beledug. sukar hs, gampil (bahasa halus). =sulit
- sukar ditangkap (biasana ayam). lingas, giras.
suara napas yang cap. hahehoh. . lawan kata. lindeuk.
suara orang banyak. rcok, rang (atau binatang). . menjadi sukar ditangkap. ngalinghasan.
suara orang menyanyi. haleuang. -
suara perut lapar. kurubuk. jamak2 kukurubukan. suku (golongan bangsa) suku.
. perut bersuara. ngurubuk. suku kata engang.
suara pintu. rekt. sulit hs, gampil (bahasa halus). =sukar
suara sapi. emoh. sulung cikal.
sulut seungeut. menyulut. nyeungeut. surat (bahasa halus) serat.
- . mensurati. nyeratan
sumbat cocok. surat (bahasa halus sekali) ttsan. surat (bahasa
sumbing suwing. kasar) {letter} surat. lihat tulis.
sumpah supata. mensurati. nyuratan
sumur sumur, parigi. surat keputusan bisluit.
sunda sunda. suratnya seratna.
- suruh (bahasa halus) piwarang.
sungai solokan, walungan, susukan, wahangan. suruh (bahasa kasar) titah. jamak2 taritah.
. ciandong. lihat andong. . menyuruh. nitah. jamak2 naritah.
. Cibaduyut. -
. Cibedug. Lihat beduk. suruh (bahasa sedang) jurung. jarurung.
. Cibeureum. lihat mrah. . menyuruh. ngajurung. jamak2 ngajarurung.
. Cibuntu. lihat buntu. suruh sina.
. Cidurian. lihat durian. . suruh kerja. sina gaw.
. Cicadas. lihat Cadas. . suruh pulang. sina balik.
. Cigondewah. surut surud, saat.
- . semakin surut. nyaatan.
. Cikahiyangan. -
. Cikapundung. surya panonpo.
. ciliwung. lihat bingung. susah pelik, hs, bangga, susah, sesah (bahasa
. Cinambo. halus), abot (bahasa halus), seuseut-seuat.
. Cinanjur. . jamak2 hararese, barangga.
. cipamakolan . menyusahkan. ngahskeun, nyusahkeun,
. Citepus. lihat tepus. nyesahkeun (bahasa halus). jamak2
. Ciwastra. ngahararskeun, nyarusahkeun, nyaresahkeun.
. Curugdogdog. susu (bahasa kasar) susu.
- . disusui. disusuan.
sungai dangkal babantar. . menyusui. nyusuan.
sungai dalam leuwi. susu (bahasa halus dan bahasa sedang) pinareup.
sungai (ujungnya) muara. -
sungguh soson. susun susun, ntp.
sungguh-sungguh soson-soson, temen, nemen. . disusun. disusun, dintp
lihat sesungguhnya. . menyusun. nyusun, ngntp.
~ Perlu sungguh-sungguh belajar itu. Parelu soson- . menyusunkan. nyusunkeun.
soson diajar th. . susunan. susunan.
. sesungguhnya. satemenna. susur (tembakau) sisig.
- syarat sarat.
sunyi jempling, simp. jamak2 jarempling, sarimpe. syariat sarat.
supaya supaya, ambh, supados (bahasa halus),
supanten, ngarah, sina, sangkan, sing. T
Supaya kamu semua bisa tamat kuliah. Sangkan tabah teger.
hidep kabeh bisa tamat kuliah. tabiat adat.
suporter bobotoh. tabrak tubruk, teungar, dupak.
supir supir. . menabrak. nubruk, neungar.
- tabu pamali, cadu.
suram surem. jamak2 sarurem. tabuh tabeuh.
surau tajug. . menabuh. nabeuh.
- . melihat. nguninga.
tabung celengan. tahu (makanan) tahu.
. menabung nyengcelengan tahun taun, warsih (bahasa halus).
tabur awur. . setahun. satahun.
. menabur. ngawur. . menahun. nahun.
. menabur-nabur. ngawur-ngawur. . tahun baru. taun baru.
tadi tadi, tatadi. -
. dari tadi. ti tatadi. tajam seukeut. jamak2 sareukeut.
- taji siih.
tadinya tadina. tak = tidak.
tahan tahan. tak ada = tidak ada.
tahan bola supaya berhenti. tengkp. tak akan moal, embung, alim (bahasa halus), teu
tahap panta. hayang, teu hoyong (bahasa halus).
tahi tai, waduk (dari bahasa jawa). tak bergigi lemong.
. tahi ayam. tai hayam tak bicara (karena malu atau takut) bigeug.
. tahi kerbau. tai munding . menjadi tak bicara (karena malu atau takut)
. tahi kuping. tai ceuli. ngabigeug.
. tahi kuku. tai kuku, kotoran kuku. -
. tahi lalat. karang. = andeng-andeng. tak pernah tara.
. tahi mata. cileuh tak seberapa. teu pira.
- takabur ujub.
tahi lalat karang. lihat karang. takar taker.
. Nama Dsa di Kecamatan Cikarang Utara taksir irong.
Kabupatn Bekasi. Cikarang Kota. takut sieun, paur. menakut-nakuti. nyingsieunan.
. Nama Dsa di Kecamatan Karang Bahagia takut kalah gimir.
Kabupatn Bekasi. -
.. Karang (Anyar, Bahagia, Mukti, Rahayu, Satu, talas [Colocasia esculenta] taleus. jamak2 taraleus.
Sentosa, dan Setra) tali tali. lihat ikat.
. Nama Dsa di Kecamatan Kedung Waringin . mengikat. nalian.
Kabupatn Bekasi. . diikatan. ditalian, dibeungkeutan.
.. Karang (Harum, Mekar, dan Sambung). . berkaitan, berhubung. patali.
. Nama Dsa di Kecamatan Pebayuran Kabupatn tali (berasal dari bahasa kawi) apus.
Bekasi. . Bambu tali (gigantoehloa apus). awi apus.
.. Karang (Harja, Haur, Jaya, Patri, Reja, dan Segar) . Nama Dsa di Kecamatan Banjaran Kabupatn
. Nama Kecamatan Di Kabupatn Bekasi. Bandung. Ciapus.
.. Cikarang (Barat, Pusat, Selatan, Timur dan Utara). . Nama Dsa di Kecamatan Ciomas Kabupatn
. Nama IbuKota Bekasi. Cikarang. Bogor. Ciapus
- -
tahu (bahasa kasar) nyaho. jamak2 nyaraho. tali untuk memikul. salang.
. Ketahuan. kanyahoan, katangn. tali besar dadung.
. pengetahuan. kanyaho. tali pancing. kenur.
. merasa tau. nyanyahoanan. takluk taluk.
tahu (bahasa sedang) terang. lihat terang. . menaklukkan. nalukkeun.
. ketahuan. katangn. . taklukan. patalukan, tatalukan.
- -
tahu (bahasa halus) uninga. tamak sarakah.
~ Ibunya belum tahu. Ibuna teu acan uninga. taman taman.
. ketahuan. kauninga. . Nama Dsa di Kecamatan Nagrek Kabupatn
Bandung. Citaman. tanah luas dan rata kebanyakan tumbuh rumput.
. 1. Taman Buah Mekarsari di kabupaten Bogor. tegalan.
. 2. Taman Bunga Nusantara di kabupaten Cianjur. -
. 3. Taman Safari Indonesia di kabupaten Bogor. tanah rata di tengah sawah yang tak terjangkau air.
. 4. Taman Gunung Gede Pangrango di Cipanas, tatelar.
Cianjur. tanam pelak. jamak2 parelak.
tamat tamat, cacap. . menanam. melak. jamak2 marelak.
tamat (tentang baca Al-Quran) hatam. . menanamnya. melakna. jamak2 marelakna.
tambah mboh, tambah, tambih (bahasa halus), . tanami. pelakan. jamak2 parelakan.
jeung, sareng, mboh. . tanaman. pepelakan jamak2.
. menambah. nambah, nambih (bahasa halus). ~ Di halaman rumah penuh olh tanaman. Di
. berduaan atau lebih. sasarengan. lihat dan. buruan imah pinuh ku pepelakan
tambat cangcang, cangked. tanam padi tanur. jamak2 talanur.
- -
tampak tembong, katara, katawis (bahasa halus). tancap tanceb.
. menampak. nembong, nembongan. . ditancapkan. ditancebkeun. jamak2 di
. menampakkan. nembongkeun. tarancebkeun.
tampak sebentar elol. . kata antar. ceb. ceb tanceb, ceb nanceb.
. ditampakkan sebentar. dielolkeun . menancap. nanceb. jamak2 naranceb
. menampak sebentar. ngelol. . menancapkan. nancebkeun. jamak2
. menampakkan sebentar. ngelolkeun. narancebkeun.
- tanda tanda, ciri, tawis (bahasa halus), ciciren.
tampan kasep. jamak2 karasep. = ganteng. . diberi tanda. dicirian. jamak2 dicaririan.
. mempunyai perasaan tampan. gumasp. . menandai. nyirian. jamak2 nyaririan.
. bakal jadi tampan. pikaspeun . menandakan. nandakeun. nyirikeun.
tampar cabok, tampiling, gampleng. . kelihatan. kaciri.
. menampar. nyabok, nampiling. -
tampil pidang. tanda-tanda kila-kila.
. menampilkan. midangkeun. tanda terima tanda tarima.
tamu smah, tamu (bahasa halus), tatamu (bahasa tandan turuy.
halus). . setandan. saturuy.
. bertamu. nyemah. . Pisang setandan. Cau saturuy.
. Kirata smah : ngahskeun nu boga imah. tandatangan tandatangan, teken, tawis (bahasa
.. artinya : menyusahkan yang punya Rumah. halus).
. kirata tamu : ditata dan dijamu. . menandatangan. nandatangan, nawis, neken.
- ~ Kepala sekolah harus menanandatangan
tanah tanah, taneuh, lemah, lahan. Perjangjian.
. tanah air. lemah cai. ~ ~ Kapala sakola kudu neken Perjangjian.
tanah air lemah cai. . tandatangankan. tandatangankeun, tekenkeun,
~ Supaya cinta ke tanah air. supaya cinta ka lemah tawiskeun.
cai. -
tanah darat bekas huma. reuma. tanduk kerbau lengkungannya ke bawah. dongkol.
tanah darat yang ditanami bermacam-macam tanduk kerbau lengkungannya ke atas.
tanaman. kebon. = kebun. sanggadulang.
tanah darat yang hanya ditanami padi. huma. tanduk kerbau lengkungannya ke atas dan lebih
tanah liat lempung. besar. japlang,
tanah luas (di depan kecamatan atau Kabupatn). , atau daplang
alun-alun. tanduk kerbau lenkungannya ke atas dan pendek.
cacad. . bertanya. nanya. jamak2 naranya.
tanduk kerbau lengkunganya keatas dan kebawah. ~ guru bertanya ke murid. guru nanya ka murid.
daringanti . sering tanya. tatanya jamak2.
tanduk kerbau ujung lengkungannya ke atas, . dilamar. ditanyaan. jamak2 ditaranyaan.
, seperti mau nyambung. leker. . menanyakan nanyakeun. jamak2 naranyakan.
- -
tang ggp. . apa-apa yang dipakai tanya, tanda tanya.
tangan leungeun (bahasa kasar), panangan (bahasa pananya.
halus). . paranormal, dukun, tempat untuk bertanya.
tangan (bahasa kasar sekali) kokod. pananyaan.
tangga taraj, ttcan. . saling tanya. patanya.
tangga (terbuat dari bambu) taraj. . tanyakan. tanyakeun. jamak2 taranyakeun.
tangga (rumah) golodog. . tidak saling tanya, telah bertengkar. teu patanya.
- . titipan pertanyaan. katanyaan.
tanggal1 tanggal, ping (bahasa halus), kaping . dilamar. ditanyaan, dilamar (bahasa halus).
(bahasa halus). -
~ Dari mulai tanggal 13 sampai ke tanggal 15 tanya (bahasa sedang) taros, tumaros. jamak2
Agustus 2007. tararos.
~ ~ Ti ngawitan ping 13 dugi ka ping 15 Agustus . bertanya. naros. jamak2 nararos.
2007. . tanyakan. taroskeun.
tanggal2 (gigil) punglak. . sering tanya. tataros.
tanggung1 tanggung, tanggel (bahasa halus). . dilamar. ditarosan.
jamak2 taranggung. -
. menanggung. nanggung, nanggel. . menanyakan naroskeun, tumaros.
. tanggung jawab. tanggung jawab, tanggel waler . paranormal, dukun. panarosan.
(bahasa halus) . apa-apa yang dipakai nanya, tanda tanya (?).
tanggung2 kapalang, pameng (bahasa halus). panaros.
tanggung jawab. tanggung jawab, tangel waler . pertanyaan. patarosan
(bahasa halus). tanya (bahasa halus) pariksa. lihat periksa.
- . bertanya. mariksa.
tangis (bahasa kasar) ceurik. jamak2 careurik. -
. ditangisi. diceungceurikan. taog kacambah, tog (dari bahasa Cina).
. menangisi. nyeungceurikan. =tog=taug.
. kata antar untuk ceurik. segruk. segruk cerik. tap (singkong) peuyeum.
. tangisnya. ceurikna. . nama kampung dan di Dsa Kecamatan
tangis (bahasa kasar sekali) lwh, mwk. Haurwangi Cianjur.
tangis (bahasa halus) nangis. .. Cipeuyeum, Dsa Cipeuyem.
tangis terus menerus. rungsing. . ... Sekitar 12,800 hasil (0.15 detik)
- . membuat tap. meuyeum.
tangkap cerk, twak. tapi tapi, nanging (bahasa halus).
. menangkap. nyerek, newak. -
tangkap (yang dilemparkan) sanggap. tarawih tarawh.
. menangkap (yang dilemparkan) nyanggap. tari igel, ibing (bahasa halus).
tangkis takis. . ditarikan. diigelkeun, diibingkeun.
tanpa disuruh. hideng. . jamak2 irigel, aribing.
- . menari ngigel, ngibing.
tante bibi. .. jamak2 ngarigel, ngaribing.
tanya (bahasa kasar) tanya. jamak2 taranya . nama tarian sunda.
.. Jaipong. . jamak4 sura-seuri.
.. Ketuk Tilu. . ditertawakan. diseungseurikeun.
.. dari kata dasar seri. di-seung-seuri-keun
.. ronggng
.. jamak7 disaleungseurikeun. di-s-al-eung-seuri-
tarip harga, pangaos (bahasa halus).
keun
-
. menertawai. = menertawakan.
tarik tarik, betot, bedol (dari bahasa Cirebon).
. menertawakan. nyeungseurikeun. jamak7
. menarik. narik, metot.
nyaleungserikeun.
. ditarik. ditarik, dibetot.
. mengakibatkan menjadi tertawa. pikaseurieun.
. tolong ditarik. pangbedolkeun. pangnarikkeun
. tertawa. jamak1 seuseurian. jamak2 saleuserian.
tarik (kepinggir) kenyang.
tawa (bahasa halus) gumujeng. jamak2
tarik (makanan) bita.
garumujeng.
. tertarik. kabita.
. ditertawakan. digumujengkeun. jamak2
tarik (satu persatu) dudut.
digarumujengkeun.
tarik (yang kenyal) benyng.
. menertawakan. ngagumejengkeun. jamak2
taring sihung.
ngagarumejengkeun.
. bawang satu buah. bawang sasihung.
-
-
tawa keras bersamaan. ager-ageran.
taruh teundeun (bahasa kasar), simpen (bahasa
tawar1 (rasa) hambar. jamak2 harambar.
halus dan sedang).
tawar2 tawar, pundut (bahasa halus), tawis
, = simpan.
(bahasa halus).
. disimpan diteundeun, disimpen. jamak2
. menawar nawar, nawis, mundut.
ditareundeun, disarimpen.
tawas toas.
. menyimpan neundeun, nyimpen. jamak2
tawekal tawakal.
nareundeun, nyarimpen.
tawon nyiruan.
. menyimpankan neundeunkeun, nyimpenkeun.
tayang pinton.
nareundeunkeun,
-
, nyarimpenkeun.
tebak-tebakan tatarucingan.
. tersimpan kateundeun, kasimpen. katareundeun,
tebal kandel. jamak2 karandel.
kasarimpen
. babasan : kandel kulit beunget. tebal kulit muka.
taruhan tarohan.
~ ~ tidak punya malu.
tarum [Indigofera arrecta] tarum.
tebang tuar. jamak2 talua.
. Nama Kelurahan di Kecamatan Bandung Wetan
. ditebang. dituar. jamak2 ditaluar
Kota Bandung.
. menebang. nuar. jamak2 naluar.
.. Kelurahan Citarum.
-
. nama Sungai di Bandung. Sungai Citarum.
tebas kadk. jamak2 karadk.
tas tas.
tebar awur.
tasbih tasb.
tebing gawir. jamak2 galawir.
-
tebu tiwu.
tatap teuteup, pelong.
teduh iuh. jamak2 ariuh.
. menatap. neuteup, melong.
. berteduh. ngiuhan.
tatap dan marah. puncereng.
teduh dan rimbun. hieum.
taug kacambah, tog (dari bahasa Cina).
-
=tog=taog.
tegak ajeg. jamak2 arajek.
tawa (bahasa kasar dan sedang) {to laugh, to smile}
tegap tegep.
seuri.
tegel tehel.
. jamak2 sareuri.
teguh panjeg. jamak2 paranjek.
. jamak3 saleuri.
tegur tegor.
. menegur. negor. -
teka-teki tarucing. jamak tatarucingan. teman batur, rncang (bahasa halus), kanca, mitra,
. tatarucingan sunda. sobat.
.. atahna hipu, asakna teuas ? Kentng. . temani. baruran, rencangan.
tekan teken, penct, teueul. . temannya. baturan, rencangna.
tekun leukeun. . teman-teman. babaturan.
- . teman-temannya. babaturanna.
teladan tuladan. . menemani. maturan, ngarencangan.
telan teureuy, legleg, teleg, telen (bahasa halus) -
telaga talaga, situ. = danau=situ. teman (tentang permainan, kumpulan) balad.
telah enggeus, geus. tembaga tambaga.
- tembakau [Nicotiana tabacum] bako.
telan teureuy, telen (bahasa halus), legleg, teleg. tembem (tentang pipi) kebi, kembu.
. ditelan. diteureuy. tembolok burih.
. ditelan bulat-bulat. diteureuy buleud. tembus parat.
. menelan. neureuy, nelen, ngalegleg, neleg. -
telanjang taranjang, wuwuda (bahasa halus) tempat tempat, wadah.
. ditelanjangi. ditaranjangan. . ditempati. ditempatan. jamak2 ditarempatan.'
. menelanjangi. naranjangan. ~ Kamar-kamar yang kosong sudah ditempati
. tertelanjangi. katarajangan. tamu-tamu.
telajang (bahasa anak-anak) bulucun. ~ ~ kamar-kamar anu karosong geus ditarempatan
- para tamu.
telanjang (kebiasaan) ulutud. . menempati. nempatan. jamak2 narempatan.
telanjang (mulai dari kepala sampai pusar) buligir, . menempatkan. nempatkeun. jamak2
lugay (bahasa halus). narempatkeun.
. jamak2 baluligir. . ketempati. katempatan.
telapak dampal. jamak2 darampal. . penempatan.
teledor taldor. . setempat. satempat.
telentang tangkarak. . tempat untuk ditempati. patempatan.
- . tempatnya. tempatna.
telih tembolok. -
telinga (bahasa halus) cepil. tempat cuci tangan. kobokan.
telinga (bahasa kasar dan bahasa sedang) ceuli. tempat khusus. paranti.
telinga (bahasa kasar sekali) jejebir, gegeber. tempat kurung ikan di sungai. keramba.
teliti taliti. tempat ludah tampolong, pangludahan, tempat
- ludah.
telungkup tangkub, dapang. jamak2 narangkub. tempat membakar kemenyan. parukuyan.
. nama gunung di Badung. Tangkuban perahu. tempat tidur. ranjang, pangsaran, dipan, katil
.. (bahasa halus).
http://id.wikipedia.org/wiki/Berkas:Tangkuban_Pa . Nama Dsa dan Kecamatan di Kabupatn Cianjur.
rahu.jpg Dsa Ciranjang, , Kecamatan Ciranjang.
. menelungkup. nangkub. tempayan gentong, buyung. = gentong.
telunjuk curuk. -
telur endog. tempeleng tampiling, cabok.
. bertelur. ngendog. . menempelng. nampiling, nyabok..
telur busuk. kacingcalang. . kata antar untuk cabok. bok. bok nyabok.
telur kutu rambut. lisa, endog kutu. tempolong tampolong.
telusur papay. jamak2 parapay. tempurung {the shell of a cocoanut} batok.
. Nama Dsa Di Kecamatan Cibungbulang .. sebelum meletus seperti perahu terbalik atau
Kabupatn Bogor. tengkurap.
.. Cibatok 1 dan Cibatok 2. ... tangkuban parahu.
- .. Nama Gunung di Bandung. Tangkuban Perahu.
temu timu, panggih, amprok, tepung. . menengkurap. nangkub.
. ketemu. katimu, kapanggih, kapendak. . menengkurapkan. nangkuban.
. menemukan nimu, mangih, mendak. . tengkurapkan. tangkubkeun.
. bertemu papanggih. -
temu (bahasa halus) tepang, pendak (bahasa tenis meja pingpong.
halus). tentang ngeunaan.
. Menemui. nepangan, mendakan. tentara tentara.
- tentram tengtrem.
tenaga tanaga, tanagi (bahasa halus). tentu pasti, tangtu, tangtos (bahasa halus), puguh.
tenaga besar bedas. . ditentukan. ditangtukeun, di tangtoskeun.
tenang reugreug, ayem. . ketentuan. katangtuan, katangtosan.
tenar kasohor, kawentar, kaceluk. . menentukan. nantukeun, nangtoskeun.
- . Nama Desa di Kecamatan Pangantikan Kabupaten
tendang spak, tajong, tjh. Bandung.
. di .. Desa Citangtu.
. menendang. nypak, najong. jamak2 nyarepak, ~ Untuk menentukan awal bulan. Pikeun
narajong. nangtukeun awal bulan.
tendang ke atas. talapung. . ketentuan. katangtuan, katangtosan.
. menendang ke atas. nalapung. ~ Ketentuan awal hari puasa suka beda-beda.
tendang ke samping atau ke belakang. tjh. Katangtosan awal dinten saum sok benten-benten.
. menendang ke samping atau ke belakang. njh. tenun tinun.
- -
tengadah tanggah. tepat jangkep.
tengadah (sedikit). dangah. tepi sisi.
tengah tengah, puseur. aktif nengah. tepung tipung, aci.
~ tengah malam sedang sepi. Tengah peuting keur . ci- singkatan dari aci yang berarti tepung.
jeplang-jempling. .. cilok. aci dicolok.
. penengah. panengah. .. cimol. aci digemol.
- .. cireng. aci digoreng.
tenggelam teuleum, lelep. jamak2 tareuleum. tepuk tepak.
. menenggelamkan. neuleumkeun, ngalelepkeun. . menepuk. nepak.
. tenggelamnya. teuleumna, ngalelepna. tepuk tangan keprok, mprak. jamak2 kareprok.
. ditenggelamkan. diteleumkeun, dilelepkeum. ~ Bertepuk tangan. ngeprokan.
tenggiling = trenggiling. tepus [Achasma megalocheilos] tepus.
tenggorokan tikoro. . Nama Sungai Di Kota Bandung. Citepus.
- -
tengik tengi. ter1- ka-. awalan membentuk kata kerja menjadi
tengkar (mulut) ckcok, pasa, cogrk, gtrng. kata kerja pasif yang berarti tidak disengaja
jamak2 parasa. mengerjakan tersebut.
tengkorak tangkorak, babatok. . terbakar. kaduruk, kabeuleum.
tengkuk punduk. = kuduk. . tertulis. katulis, kaserat (bahasa halus).
- . termasuk. kaasup, kalebet (bahasa halus).
tengkurap tangkub. jamak2 tarangkub. . terkait. kakait.
. benda yang sudah tengkurap. tangkuban. . terpaksa. kapaksa.
. terasa. karasa. terampil binangkit.
. tertendang. katajong. terang caang, mabra, mencrang. jamak2 caraang.
- . kata antar untuk caang. bray. Bray caang.
ter2- pang+na. Konfiks yang membentuk kata sifat . terang bulan empat belas. Caang bulan opat
yang artinya mempunyai sifat yang paling tersebut. belas.
(ter- + kata sifat = pang + kata sifat + na.) terang benderang. mabra.
. teratas. pangluhurna, paling luhur, anu leuwih teras tepas, mpr. jamak2 tarepas.
luhur. terasa karasa.
. terawt. pangawtna, paling awt, anu leuwih terasi tarasi.
awt. terasi campuran. dlan.
. terbagus. pangalusna, panghadna, pangsana teratai tarat.
(bahasa halus). terawih tarawh.
. terbau. pangbauna. -
. terbawah. panghandapna. terbahak-bahak. nyakakak, ngabarakatak.
- terbalik tibalik, porat.
. terbesar. pangagungna. . Nama Dsa di Kecamatan Cilngkrang Kabupatn
.. Yang terbesar sepropinsi adalah Gubernur. Bandung. Ciporat.
.. artinya: Anu pangagungna sapropinsi nyaeta terbang apung, hiber. jamak2 ngarapung, haliber
Gupernur. (beterbangan).
. terbodoh. pangbodona. terbodoh sekali. . menerbangkan. ngapungkeun, ngahiberkeun.
pangbodo-bodona. . kata antar untuk hiber. ber. ber hiber.
. terdekat. pangdeukeutna, pangcaketna (bahasa . kata antar untuk ngapung. pung. Pung ngapung.
halus dan bahasa sedang). lihat dekat -
. terdulu. pangbaheulana. terbawa kabawa, kacandak.
. ternak. panggeunahna. terbeli kabeuli.
- terbilang kawilang.
. terhina. panghinana. terbit buku. medal.
. terkaya. pangbeungharna. ~ Bukunya sudah terbit ada opat judul. Bukuna
. terkeras. pangteuana. geus medal opat judul.
. terlama. panglilana, panglamina (bahasa halus). -
. terlucu. panglucuna. terbit matahari. bijil, meletk.
- ~ Matahari mulai terbit. Panonpoe mimiti bijil.
. termrah. pangbeureumna. terburu-buru rusuh.
. termiskin. pangmiskinna. tergantung gumantung.
. termuda. pangngorana, panganomna (bahasa tergerai ngarumbay. =terurai
halus). tergoda kagoda.
. terpandai. pangpinterna -
. terpintar. pangpinterna. teri [Stolephorus] teri.
. terputih. pangbodasna. teriak gorowok, corowok. jamak2 gararowok
- . berteriak. ngagorowok. jamak2 ngagarorok.
. tersisi. pangsisina. terigu tarigu.
. tertajam. pangseukeutna. terik matahari moncorong.
. tertinggi. pangluhurna. -
. tertua. pangkolotna, pangsepuhna (bahasa halus). terima tarima, tampa, tampi (bahasa halus) .
. terujung. pangtungtungna. . menerima. narima.
. terwangi. pangseungitna. . keterima. katarima.
- terimakasih nuhun.
terakhir boct, pamungkas. jamak2 baroct. teringat-ingat kasuat-suat.
terjadi lumangsung. tertawa kemalu-maluan alangah-lngh.
terjemah tarjamah. tertib tartib.
terjemahan tarjamahan. tertipu kabelejog.
- tertinggal katinggaleun, kakantun.
terka teguh. -
terkait kakait. terung [Solanum torvum] trong.
terkam kerekeb. terurai ngarumbay. =tergerai.
terkejut reuwas. jamak2 rareuwas. . rambut panjang yang terurai. rambut panjang nu
terkenal kawntar, kasohor, kakoncara, katelah, ngarumbay.
kaceluk. terus terus, teras (bahasa halus), tuluy, lajeng
~ Terkenalnya jadi pengarang dan wartawan. (bahasa halus).
sohorna jadi pangarang jeun wartawan. . meneruskan. neruskeun, neraskeun, nuluykeun.
- . Nama desa di Kecamatan Malambong Kabupaten
terkulai (badan) sangsaya. Garut.
. aktif nyangsaya. terus terang balaka, wakca.
terlalu teuing. terus menerus haben, terus-terusan, teras-terasan
~ Jangan pulang terlalu malam. Tong balik peuting (bahasa halus).
teuing. terus-terusan haben, terus-terusan, teras-terasan
terlentang nangkarak. jamak2 narangkarak. (bahasa halus).
terlentang kaki dibuka lebar. dangkak. -
terlihat katara (bahasa kasar), katawis (bahasa tetangga tatangga, tatanggi (bahasa halus).
halus dan sedang). . bertamu ke tetangga. natangga.
- tetap angger, tetep, maneuh, mayeng.
termasuk kaasup (bahasa kasar), kalebet (bahasa . menetap. netep.
halus dan sedang)). tetas pegar.
termasur kawntar, kasohor, kakoncara, katelah, tetapi tapi, nanging (bahasa halus).
kaceluk. tga (kata sifat) tega, luas.
ternak ingon. . luas dalam bahasa indonesia =ukurannya besar.
terobos torobos. th enth.
. menerobos. norobos. -
teropong kkeran. tko (untuk tempat air minum) tko.
terowongan torowongan. . Nama Dsa di Kecamatan Cisarua Kabupatn
- Bogor. Citko
terpakai kapak, kagaleuh (bahasa halus). tmpo tmpo, sarantos (bahasa halus).
terpaksa kapaksa. tngok lieuk. jamak2 lalieuk.
terpelest tikosewad. . menngok. ngalieuk. jamak2 ngalalieuk.
terpikat kapincut. . tngok kiri kanan lebih dari satu kali jamak4 luak-
- lieuk.
tersambar kabentar. tts keclak, tts, curucud.
tersambung kasambung. . menetes. nts, ngeclak, nyurucud.
tersandung titajong. . setts. sakeclak, satts.
tersangkut nyangsang. tts mata. peureuh.
tersedu-sedu. sesegruk. . obat tetes mata. ubar peureuh.
- -
tersiar geunjleung. tiada eweuh, teu aya (bahasa halus). =tidak ada.
tertarik kabita. . ditiadakan. dieuweuhkeun, diteu ayakeun.
tertawa seuseurian. . meniadakan. ngeuweuhkeun.
tertawa kecil blngh. tiap unggal, saban.
tiang tihang. tidak jadi. batal.
- tidak jelas menyebut huruf R. cadl. jamak2
tiap unggal, saban. caradl.
. baris ke empat lagu bubuy bulan. unggal bulan. -
. baris ke lima lagu bubuy bulan. unggal bulan abdi tidak kenal. bireuk.
teang. ~ Tidak akan ada yang tidak kenal. Moal aya nu
.. artinya : tiap bulan saya cari. bireuk.
. Masyarakat tiap tahun harus (saja) membeli buku. tidak licin. pered.
.. Masarakat saban taun kudu wae meulian buku. tidak mau. mumul, embung, alim (bahasa sedang),
- teu kersa (bahasa halus), sangeuk.
tiarap dapang. tidak mau bayar utang. jeblug.
. bertiarap. ngadapang. tidak menarik (tentang tontonan) camplang.
tiba nepi, dugi, dongkap, sumping. tidak pernah. tara.
tiba (tentang waktu) cunduk. -
tiba-tiba ujug-ujug, dumadakan. tidak seberapa. teu pati, teu patos (bahasa halus)
Tiba-tiba saya ingat ke buku. Dumadakan kuring tidak sopan. cologog. jamak2 carologog.
inget kana buku. tidak suka. cua, ijid, ngwa. jamak2 carua, arijid,
- ngarwa.
tidak henteu, teu (singkatan dari henteu). tidak tahu. teuing, duka (bahasa halus).
tidak ada. euweuh, teu aya (bahasa halus), saar . . duka dalam bahasa indonesia = sedih.
. jamak2 areuweuh. lihat tiada. tidak tahu sopan santun. belegug.
. tidak ada lawan kata ada (bahasa kasar) euweuh tidak tidur. nyaring, teu acan kulem (bahasa halus).
sabalikna aya. tidak tidur (bahasa kasar sekali) can hs, can
. tidak ada lawan kata ada (bahasa halus) teu aya molor.
sabalikna nyondong. tidak umum mahiwal.
. menghilangkan. ngeuweuhkeun, nyaarkeun. -
. sudah meningggal dunia. geus euweuh dikieuna. tidur (bahasa anak-anak) bobo. jamak2 barobo.
. tak percaya karena dibilang tidak ada. teu . lapuk. bobo (homonim).
beunang dieuweuh-euweuh. tidur (bahasa halus) kulem. jamak2 karulem.
. Nama kampung di Dsa Cipeuyeum Kecamatan tidur (bahasa kasar dan bahasa penengah) sar.
Haurwangi Kabupatn Cianjur. .. Kampung Cisaar. . jamak2 sarar.
. Babasan : Euweuh lmu panungtungan. tidak ada . meniduri. nyaran.
ilmu terakhir. . menidurkan. nyarkeun.
- . makam, kuburan. pasaran.
tidak ada (bahasa halus) teu aya, taya (singkatan . tempat untuk tidur. pangsaran.
dari teu aya), seweng. . tidak tidur benar, istirahat. sasarean.
tidak ada (bahasa kasar) suwung. -
tidak ada ekornya. tukung. tidur (bahasa kasar sekali) molor, hs.
tidak ada giginya. lmong. tidur (bahasa sedang) bog, mondok.
tidak akan. moal. jamak2 maroal. tidur di tempat waktu bertamu. ngendong,
- ngarereb, meuting, kulem (bahasa halus).
tidak bawa apa-apa. lngoh. jamak2 lalngoh. tidur nyenyak. pules, tibra, geubra, ngageubra,
tidak berkedip karena hran. olohok. jamak2 guher, ngaguher.
arolohok. . lawan kata. guligah.
. bunga durian. olohok. tidur-tiduran gglhan, kekedengan,
tidak bersih (dari sampah). bala. leleson(bahasa halus)
tidak boleh. ulah, teu knging. = jangan. -
tidak gesit. talangk. tiga (3) tilu.
. bertiga {in a group of three}. tiluan. -
. duapuluh tiga. tilu likur tinggi (tentang tempat) luhur.
. ketiga {third} katilu. . paling tinggi. pangluhurna.
. ketiga-tiganya. tiluannana. tinggi (tentang ukuran tubuh) jangkung.
. nama tarian sunda. Ketuk Tilu. . tambah tinggi. ngajangkungan.
. satu, dua, tiga {one, two, three}. hiji, dua, tilu. tinggi derajat luhung.
. sapertiga. sapertilu. tinggi kurus. jangkorang.
. tiga puluh {thirty}. tilu puluh. tingkah-laku lampah, talajak, rngkak, polah. =
. untuk tiga orang. tiluanun. ulah.
tiga bulan setengah (kurang lebih). saumur jagung. tingkat tingkat
tiga puluh senti meter (30 cm). sakaki. . setingkat. satingkat.
tikam tubles. -
. menikam. nubles. tinja tai, waduk, caduk.
- tinju boksen, tonjok.
tikar samak, amparan (bahasa halus). jamak2 . ditinju. ditonjok.
saramak. . meninju. nonjok.
. pakai tikar. disamakan. tinta mangsi. jamak2 marangsi. =dawat.
tikus { mouse, Rat} beurit. -
tilam ampar. tipis ipis. jamak2 aripis.
timbangan dacin. . babasan : ipis biwir=tipis bibir. artinya : gampang
timpa tinggang. menangis.
. ditimpa. ditinggang. . menipis. ngipisan.
. menimpa. ninggang tipu tipu, belejog.
. tertimpa. katinggang . menipu. nipu.
- . tertipu. katipu, kabelejog.
timpang ingkud, cingked. ~ Sudah dua kali tertipu. Geus dua kali katipu.
timun [Cucumis sativus] bonteng, timun. -
=mentimun tiri ter, kawalon (bahasa halus).
timur wetan. jamak2 waretan. . anak tiri. anak tr.
. menghadap timur, menuju timur. ngtan. tiru tiron. meniru. niron.
. lawan kata kulon. = barat. titik titik, peun.
. orang yang ada di timur. urang wtan. titip titip, pihap, wiat (bahasa halus).
. berada di timur. wtaneun. . menitip. nitip, mihap, ngawiat.
- titip pesan talatah.
tindas tindes. -
. ditindas. ditindes. tiup tiup.
. menindas. nindes. . meniup. niup.
. suka menindas. ninDsan. ~ Sedang meniupi supaya dingin. Eukeur niupan
. tertindas. katindes. sina tiis.
- . tiupi. tiupan.
tindih tindih. ~ Tiupi supaya dingin.Tiupan sina tiis.
. menindih. nindih -
tinggal1 linggih. tog kacambah, tog. =taog=taug.
. tinggalnya dimana. linggihna dimana. tokoh inohong.
tinggal2 tinggal, kari, kantun (bahasa halus dan tolak tampik. jamak2 tarampik.
sedang). tolak-belakang palingpang.
. meninggal. ninggal, ngantun. . bertolak-belakang. papalimpang.
. meninggalkan. ninggalkeun, ngantunkeun tolh lieuk. menolh. ngalieuk.
- . bertugas. mancn.
tolol bodo, belegug, boloho, belet. jamak2 barodo, tuhan gusti.
bareleguk, baroloho, barelet. tuju tuju, jugjug.
tolong tulung, bantos (bahasa halus). . menuju. nuju.
. ditolong. ditulung. ~ Di jakan menuju ke Kantor. Di jalan nuju ka
. menolong. nulung, nulungan, ngabantos, kantor
ngabantosan. . menyetujui. nyatujuan.
. pertolongan. bantosan, pitulung. . sedang. eukeur, nuju (bahasa halus).
. saling tolong. silih tulung. . semua setuju. panuju.
. tertolong. katulung, katulungan. . setuju. satuju.
- . tujuan. tujuan
tombak tumbak. -
tongkat iteuk, teteken (bahasa halus). tujuh (7) {seven} tujuh.
tongkol (jagung) jagang. = bagal. . tujuh belas. tujuh welas.
tonggak patok. . ketujuh. katujuh.
tonggos tonggar. . tujuh orang. tujuhan.
tonjol tonjol. = jendul. . hari ketujuh. tujuhna.
. ditonjolkan. ditonjolkeun. -
. menonjol. nonjol. tukar tukeur, hili, liron (bahasa halus), gentos
. menonjolkan. nonjolkeun. (bahasa halus).
- . tertukar. patukeur, pahili, paliron, pagentos.
tonton tonton, lalajo, pinton (bahasa halus). . saling tukar. tutukeuran.
. menonton. nonton, lalajo. tukang juru.
. tontonan. tontonan. tukik tutug.
topeng kedok. .menukik. nutug.
topi kopah, kerepus. peci, laken. tulang balung (berasal dari bahasa Jawa).
topi (anyaman) dudukuy, tudung (bahasa halus). . Nama Dsa Di Kecamatan Cijeruk Kabupatn
torh turih. Bogor. Cibalung.
totok totog. -
trengiling [manis javanica] peusing. = tenggiling tulang kering bincurang.
- tulang lunak. tulang rangu, jajando.
tua kolot, sepuh (bahasa halus). tukang tukang, juru.
tuan juragan, agan (singkatan dari Juragan), gan . tukang adan atau azan. modin.
(singkatan dari Juragan) . tukang ambil ikan di laut. pamayang.
tuan rumah pribumi. . tukang berburu. pamatang, paninggaran.
tuang ( bahasa kasar) cici. . tukang keluar masuk hutan. pangalasan.
. dituangkan. dicicikeun. . tukang keramik. anjun.
. menuangkan. nyicikeun. -
. tuangkan. cicikeun. . tukang masak. koki.
. tuang dalam bahasa sunda halus = makan. . tukang membantu melakhirkan. paraji.
tuang (bahasa halus dan bahasa sedang) pair. . tukang membuat barang dari tembaga, kalng.
- paledang.
tuang air mendidih kepada sesuatu. lob. . tukang membuat barang dari besi. panday. =
. menuang air mendidih kepada sesuatu. ngalob. pandai.
tubuh awak, waragad. jamak2 arawak. . tukang membuat gula atau nyadap. paneresan,
tuduh tuduh. panderesan, panyadapan.
. menuduh. nuduh . tukang membuat perhiasan dari emas. kamasan.
tugas pancn. -
. tukang memukul beduk. merebot. . tertuliskan. katuliskeun. jamak2 kataruliskeun.
. tukang menaklukkan binatang buas. malim. . tertulisnya. katulisna. jamak2 katarulisna.
. tukang mencuci pakaian. minatu. . yang akan ditulis. tuliseun. jamak2 taruliseun.
. tukang mengusir gajah. Sarati. -
. tukang selam. palika, tukang teuleum. tulis (bahasa halus dan bahasa sedang) serat.
. tukang sembelih binatang peliharaan. jagal. jamak2 sarerat. lihat surat
. tukang sunat. paraji sunat, tukang nyunatan. . ditolong menuliskan. dipangnyeratkeun. jamak2
- dipangnyareratkeun.
tular tpa. jamak2 tarpa. . ditulis. diserat. jamak2 disarerat.
. menular. npa. . ditulisi. diseratan. jamak2 disareratan.
tuln tuln. . ditulisinya. diseratanna. jamak2 didisaretanna.
tuli (bahasa kasar) tork, teu ngadng. jamak2 . dituliskan. diseratkeun. jamak2 disareratkeun.
tarork. . ditulisnya. diseratna. jamak2 disareratna
. pura-pura tuli. totorkan. -
. menjadi tuli. katorkan. . jamak4 surat-serat.
. tak mau dengar nasihat. nork. . menolong menuliskan. mangnyeratkeun. jamak2
- mangnyareratkeun.
tuli (bahasa sedang) teu nguping. . ++ mangnyeratankeun.
tuli (bahasa halus) teu ngadangu. . menulis. nyerat. jamak2 nyarerat.
tulis (bahasa kasar) {write} tulis. lihat surat. . menulisi.nyeratan. jamak2 nyareratan.
. ditolong menuliskan. dipangnuliskeun. jamak2 . menulisinya. nyeratanna. jamak2 nyareratanna.
dipangnaruliskeun. -
. ditulis. ditulis. jamak2 ditarulis. . menuliskan. nyeratkeun. jamak2 nyareratkeun.
. ditulisi. ditulisan. jamak2 disareratan. . menulisnya. nyeratna. jamak2 nyanyeratna.
- . saling tulis. silihserat. jamak2 silihsarerat.
. ditulisinya. ditulisanna. jamak2 ditarulisanna. . tolong menuliskan. pangnyeratkeun. jamak2
. ditulisnya. ditulisna. jamak2 ditarulisna. pangnyareratkeun.
. dituliskan. dituliskeun. jamak2 ditaruliskeun. -
. jamak4 tulas-tulis. . tulisan (kata benda). seratan. jamak2 sareratan.
. Mja tulis. Mja tulis. . tulisannya. seratanna. jamak2 sareratanna.
- . tulisi (kata kerja). seratan. jamak2 sareratan
. menulis. nulis. . tuliskan. seratkeun. jamak2 sareratkeun.
. menulisi. nulisan. jamak2 nyareratan. . tertulis. kaserat. jamak2 kasarerat
. menulisinya. nulisanna. jamak2 narulisanna. . tertuliskan. kaseratkeun. jamak2 kasareratkeun.
. menuliskan. nuliskeun. jamak2 naruliskeun. . tertulisnya. kaseratna. jamak2 kaseratna.
. menulisnya. nulisna. jamak2 narulisna. . yang akan ditulis. serateun. jamak2 sarerateun.
~ Menulisnya pakai huruf kecil. Nulisna make -
aksara leutik. tulisan tulisan, seratan (bahasa halus).
- ~ Tulisan bapak saya bagus sekali. Seratan pun
. saling tulis. silihtulis. jamak2 silihtarulis. bapa sa pisan.
. tolong tuliskan. pangnuliskeun. jamak2 -
pangnaruliskeun. tumbuh jadi.
. tulisan (kata benda). tulisan. jamak2 tarulisan. tumbuk (memakai alu) tutu.
. tulisannya. tulisanna. jamak2 tarulisanna. . menumbuk. nutu.
. tulisi (kata kerja). tulisan. jamak2 tarulisan. . ditumbuki. ditutuan.
- tumbuk (memakai ulekan). rendos. jamak2
. tuliskan. tuliskeun. jamak2 sareratkeun. rarndos
. tertulis. katulis. jamak2 katarulis . Menumbuk. ngarendos. jamak2 rarndos.
tumit keuneung. . menuntun. nungtun.
tumpah bah. tupai [sciurus notatus] bajing.
tunai kontan. turun (bahasa halus) lungsur.
tunas sirung. ~ Mau turun dimana ? Bad lungsur dimana ?
tunda tunda. jamak2 tarunda. -
. menunda. nunda. jamak2 narunda. turun (bahasa kasar) turun. jamak2. tarurun.
tunduk tungkul. ~ Bapak turun disini saja. Bapa turun didieu wa.
- . berurutan. nungturun.
tumbang rungkad. . mencontk, menyalin. nurun.
tumbuh jadi. . keturunan. katurunan.
tumbuh-tumbuhan tutuwuhan. -
tumbuk tutu, bebek, rieus. . turunan. turunan.
. menumbuk. nutu, ngabebek, ngarieus. . turunkan. turunkeun
.. menumbuk padi. nutu par . tempat untuk turun. tungturunan.
- . lawan kata. tak, unggah.
tumit keuneung. . kata antar untuk turun. jrut. jrut turun.
tumpah bah. jamak2 barah. -
. kata antar untuk bah. blok. Blok bah. turun (tentang jalan) pudun.
. menumpahkan. mahkeun. . menurun. mudun.
tumpas tumpes. . bagian jalan yang turun. pudunan atau
tumpul mintul, medu. jamak2 marintul. pupudunan.
- . lawan kata. nanjak.
tunai kontan. turun dari gndongan. cag.
tunangan papacangan, tunangan (bahasa halus). . menurunkan dari gndongan. ngcagkeun
. tunangannya. papacanganna, tunanganna. turun ke air. anclub.
tunas sirung. jamak2 sarirung. turun-naik. turun-unggah.
tunda tunda. turun sambil loncat. ajrut.
. menunda. nunda. turut turut, tumut (bahasa halus).
tunduk manut. jamak2 maranut. -
tunduk (kepala) tungkul. jamak2 tarungkul. tusuk tojos, colok.
- . menusuk. nojos, nyolok. jamak2 narojos, nyarolok
tungging tonggng. . tertusuk. katojos, kacolok. jamak2 katarojos,
. menungging. nonggng. kacarolok
tunggu tunggu, dago, anti, antos (bahasa halus). . ditusuk. ditojos, dicolok. jamak2 ditarojos, di
jamak2 narunggu, daragoan, arantos. carolok.
. menunggu. nunggu, ngadago, nganti, ngantos. tusuk (untuk yang kecil) colok. = coblos.
. menunggui. nungguan, ngadagoan, ngantosan -
tungku hawu. tusuk (biasanya yang besar seperti pisau) tubles.
- . menusuk. nubles. jamak2 narubles.
tunjuk tuduh, tunjuk. . tertusuk. katubles. jamak2 katarubles
. ditunjuk. dituduh, ditunjuk. . ditusuk. ditubles. jamak2 ditarubles
. ditunjukkan. dituduhkeun, ditunjukkeun. tusuk (biasanya untuk kaki) cugak.
. menunjuk. nuduh, nunjuk. . tertusuk. kacugak. jamak2 kacarugak
. menunjukkan. nuduhkeun, nunjukkeun. -
. tunjukkan. tunjukeun, tuduhkeun. tusuk (biasa yang lebih kecil) sura.
. petunjuk. pituduh. . tertusuk kasura. kasarura.
- tutup turub, tutup, peungpeuk, kekeb.
tuntun tungtun. . menutupi. nuruban, nutupan, meungpeukan.
. menutup. nutup, meungpeukan. udel (bahasa kasar dan bahasa sedang) budjal.
. tutupi. turuban, tutupan. udel (bahasa halus) udel, puseur.
tutup mata dengan dua belah tangan. peungpeun. -
. menutup mata dengan dua belah tangan. uir-uir tonggrt.
meungpeun. ujar saur (bahasa halus).Kabupatn
- ujung tungtung, congo, boct (biasanya nilai).
tutup (tentang pintu) peundeut. Ujung rambut. Tungtung buuk.
. menutup meundeut. . ujungnya. tungtungna, congona.
tutup mulut balem. -
turut milu. ukur ukur. jamak2 arukur.
tusuk tojos, tubles. . mengukur. ngukur.
ukuran ukuran.
U ukuran dua tangan (lurus bahu) sadeupa.
ua ua, toa. ukuran satu tangan (lurus bahu) setengah deupa.
. ua laki-laki. ua pameget. ukuran tangan di tekuk sikunya sasiku.
. ua perempuan. ua istri. -
uap sa'ab ulah lampah, talajak, rngkak, polah. = tingkah
uang duit, artos (bahasa halus), arta. laku.
. bakal jadi uang. piduiteun, piartoseun. ular oray.
. diuangkan. diduitkeun, diartoskeun. ulat {maggot} bilatung, hileud.
. menguangkan. ngaduitkeun. ulat bambu cangkilung.
. pakai uang, ada uangnya. duitan, artosan. ulek uleg.
. uang kembalian. pamulangan. ulekan mutu.
. uang muka. panjer. uli uln
. uang-uangan. duduitan, aartosan. -
- umbi hui, beuti.
uang (bahasa untuk anak-anak) cicis. umbi-umbian beubeutian.
uang kecil receh, artos alit (bahasa halus). umbut humbut.
uang logam rech, kencring. umpama upama, upami (bahasa halus).
ubah obah. umpan eupan.
uban huis, salalatu (bahasa halus). umpet kumpet. bersembunyi. ngumpet.
- -
ubah robah, robih (bahasa halus dan sedang). umur umur, yuswa (bahasa halus). = usia.
ubi hui. umumkeun salabarkeun.
. ubi cilembu. hui cilembu. undang ondang, angkir.
ubi jalar hui bold. . mengundang. ngondang, ngangkir.
ubun-ubun embun-embunan. undang (bahasa halus) ulem, haturanan calik.
udang [Crustacea] hurang. . mengundang. ngulem.
udang kecil. rarong. undangan ondangan, angkiran, uleman.
- -
udang laut kecil. rebon. undur undur.
. Nama Kabupatn di Provinsi Jawa Barat. . mengundurkan. ngundurkeun.
.. Kabupatn Cirebon (2 April 1482). . unggul unggul. jamak2 arunggul.
. Nama Kecamatan di Cirebon. ~ yang unggul pada lomba. Nu arunggul dina
.. Kecamatan Cirebon (Barat, utara dan Selatan). . lomba.
Nama kota di di Provinsi Jawa Barat. Kota Cirebon. ungkap ungkab.
.. www.cirebonkota.go.id unta onta.
udara hawa. untaian bunga. mangl.
- usir usir, tundung.
untuk (bahasa kasar) eukeur, keur, ajang, jang, . mengusir. nundung.
pikeun. usus peujit, tamusu, tambusu.
~ Sungguh-sungguh untuk mengejar cita-cita. utama utama, utami (bahasa halus dan bahasa
~ ~ Soson-soson keur ngudag cita-cita. sedang).
~ Biaya untuk sekolah itu keterlaluan mahalnya. -
~ ~ Waragad pikeun sakola teh kacida mahalna. utara kalr. jamak2 kalaler.
~ Perjalanan untuk pulang. perjalanan geusan balik. . menghadap utara, menuju ke utara. ngaler.
untuk (bahasa halus) haturan. . lawan kata (selatan). kidul.
untuk (bahasa sedang) kanggo, kangg. . orang yang ada di utara. urang kalr.
untuk (kegunaan) paranti. . berada di utara. kalreun.
- utuh beleger.
untuk di-. -eun (akhiran). kata dasar + eun. = yang
akan di- V
. yang akan dibawa. bawaeun. vitamin pitamin.
. yang akan dibayar. bayareun.
W
. yang akan dibakar. durukeun, beuleumeun.
wadas =cadas.
. yang akan dibeli. beulieun, pesreun (bahasa
waduk bendungan.
halus).
. waduk dalam bahasa sunda = tahi.
. yang akan dibuat. jieuneun.
wajah beungeut, raray, pameunteu, astra.
-
wajan katel. jamak2 karatel
. yang akan dijilid. jilideun.
wajib kudu, kedah (bahasa halus), wajib (berasal
. yang akan dipikir. pikireun.
dari bahasa arab). jamak2 karudu, karedah.
. yang akan dipilih. piliheun.
. kewajiban. kawajiban.
. yang akan disembelih. peunciteun.
. mewajibkan. ngawajibkeun.
. yang akan ditampar. tampilingeun.
.. Mewajibkan masyarakatna menanam kopi.
-
Ngawajibkeun masarakatna marelak kopi.
untung untung, bati (dagang). jamak2 araruntung
waktu waktu, danget (bahasa halus), basa, wanci,
. diuntungkan. diuntungkeun
waktos (bahasa halus), mangsa, nalika (bahasa
. keuntungan. kauntungan.
halus), saat, mangsa.
. menguntungkan. ngauntungkeun
-
-
waktu kurang lebih pukul 01.00 - 03.00 pagi hari.
upah gajih, buruhan.
wanci janari gede.
. lemak. gajih (homonim)
waktu kurang lebih pukul 03.30 - 04.30 pagi hari.
. upah dalam bahasa sunda= buat gembira orang
wanci janari leutik.
yang sedang bersedih.
waktu kurang lebih pukul 04.30 pagi hari. wanci
.. ngupahan. membuat gembira orang yang sedang
balebat.
bersedih.
waktu kurang lebih pukul 04.30 - 05.00 pagi hari.
upil korong.
wanci carancang tihang.
urap urab.
waktu kurang lebih pukul 07.00 - 08.30 pagi hari.
urut urut, leles (bahasa halus).
wanci haneut moyan.
. diurut. diurut, dileles.
Waktu kurang lebih pukul 08.00 - 09.00 pagi hari.
.mengurut. ngurut, ngaleles.
duha.
urus urus, leres (bahasa halus)
-
. menguruskan. nguruskeun, ngalereskeun.
waktu kurang lebih pukul 09.00 siang hari. wanci
-
rumangsang.
usaha usaha, ihtiar, tarekah.
waktu kurang lebih pukul 10.00 siang hari. wanci
usia umur, yuswa (bahasa halus). = umur.
pecat sawed. -
waktu kurang lebih pukul 12.00 siang hari. wanci waspada waspada, waspaos (bahasa halus).
manceran, wanci lohor. waswas mangmang.
waktu kurang lebih pukul 13.00 siang hari. wanci watak watek.
lingsir ngulon. wayang (boneka) wayang.
waktu kurang lebih pukul 15.00 sore. wanci . memainkan wayang. ngawayang.
panonpoe satangtung. . wayang terbuat dari kayu. wayang Golek (Khas
- Sunda).
waktu kurang lebih pukul 16.00 - 17.00 sore. wanci . nama-nama Wayang dalam cerita Mahabrata :
tunggang gunung. .. Arimbi.
waktu kurang lebih pukul 17.00 - 18.00 sore. wanci .. Arjuna.
sariak layung. .. Abimanyu.
waktu kurang lebih pukul 18.30 malam. Wanci .. Anterja.
sareupna. .. Astrajingga. = Cepot
waktu kurang lebih pukul 20.00 malam. Wanci .. Aswatama.
sareureuh budak. .. Baladewa.
waktu kurang lebih pukul 24.00 malam. wanci .. Batara Guru.
tengah peuting. .. Bima.
- .. Cepot. = Astrajingga
waktu itu harita, waktos ta. .. Dawala. = petruk.
~ Waktu itu sedang bekerja. Harita teh keur .. Dursasana.
digawe. .. Gareng.
waktu nanti. jaga. .. Gatotkaca.
waktu antara tengah malam dengan subuh. janari. .. Kresna.
waktu yang tak tentu lamanya. watara, sawatara, .. Nakula.
watawis atau sawatawis (bahasa halus) .. Petruk. = Dawala.
walau sanajan, najan. .. sadewa.
walaupun sanajan, najan, sanaos (bahasa halus). .. semar. = Kyai Lurah Semar Badranaya.
- .. Srikandi.
wangi wangi, seungit. jamak2 warangi, sareungit. .. subadra.
=harum ... Suaminya. Arjuna.
. nama tempat di Lembang Bandung. Pager Wangi. .. Yudistira.
. wangi-wangian. wawangian,seuseungitan. . nama-nama Wayang dalam cerita Ramayana :
wanita aww. mojang, wanoja, istri (bahasa , ramayana berasal dari bahasa sangsakerta.
halus). .. Dasarata.
. jamak2 marojang, waranoja. .. Hanoman.
wandu wandu. = banci. .. Janaka.
warga warga, wargi (bahasa halus). .. Jatayu.
warna kelir, pulas. jamak2 parulas. .. Kumbakarna.
. mewarnai. mulas. .. Laksmana.
- .. Rahwana. = Dasamuka.
warna warna, warni (bahasa halus). .. Rama.
warta beja, warta, wartos (bahasa halus), warti .. Sinta.
(bahasa halus). .. Subali.
wartawan wartawan. .. Sugriwa.
Waru atau baru [Hibiscus tiliaceus] waru. .. Wibisana.
warung warung, jongko. . Wayang terbuat dari kulit. wayang Kulit (khas
. berwarung. ngawarung. Jawa)
. wayang tiruan. wawayangan. zikir dikir.
- ziarah jarah.
wejangan wejangan, papatah.
wibawa wibawa, komara.
wilayah tatar, wewengkon, darah.
. Tatar sunda. Wilayah sunda.
wisata saba, piknik. aktif nyaba. jamak2 nyaraba.
wortel (dancus carota) wortel.
wudu wudu, wulu, abdas (bahasa halus). jamak2
arabdas.

Y
ya (bahasa kasar) heu'euh, enya, nya.
ya (bahasa halus dan bahasa sedang) leres, yaktos,
sumuhun, muhun.
yaitu nya ta.
yakni nya eta
yang anu, nu.
. yang dipakai. anu dipak, anu dianggo (bahasa
halus).
. yang satu. nusa
.. yang satu agama. nu saagama.
.. yang satu bangsa. nu sabangsa.
.. yang satu rasa. nu sarasa
-
yang akan di-. -eun (akhiran). kata dasar + eun. =
untuk di-
. yang akan dibawa. bawaeun.
. yang akan dibayar. bayareun.
. yang akan dibakar. durukeun, beuleumeun.
. yang akan dibeli. beulieun, pesreun (bahasa
halus).
. yang akan dibuat. jieuneun.
-
. yang akan dijilid. jilideun.
. yang akan dipikir. pikireun.
. yang akan dipilih. piliheun.
. yang akan disembelih. peunciteun.
. yang akan ditampar. tampilingeun.
-
yatim yatim.
yuyu keuyeup.

z
zakar apn, kontol, sirit, mamas (bahasa halus).
zaman jaman.
. Zaman sekarang. Jaman kiwari.

Anda mungkin juga menyukai