Tembung Dasanama
NO DASANAMA
Abang abrit, rekta, jingga, jenar, mbranang, mbrining,
dhadhu.
Abang enom dadu.
Aku ulun, amba, ingong, ingwang, ingsun, kawula,
manira.
Allah Hyang Widhi, Hyang Manon, Hyang Maha
Kawasa, Hyang Maha Asih, Hyang
Maha Agung, Hyang Murbeng Jagad, Hyang
2a. Araning
MahaWit Adil, Hyang Akarya Jagad, lsp.
Alus mardu, mardawa, tanu.
No Wit
Ambegan Araneswasa, huswasa.
napas, huswa,
1. Jagung
Anggone Tebon
olehe, denya, dera, denira.
Anak putra, weka, suta, sunu, atmaja, tanaya, yoga,
2. Aren Ruyung
sunu, siwi.
Angin barat, samirana, bayu, bajra, lesus, aliwawar,
3. Pari Damen
pawana, maruta, sindhung, tatagata, pracandha,
anila, riwut.
4. Jambe
Anom Pucang
mudha, taruna, taruni, timur
Alas wana, wanadri, jenggal.
Arep
5. Gedhang ayun, apti, arsi, arsa, septa.
Debog
Asor dana, sudra, ina, nistha, papa.
Asu
6. Pohong sona, srenggala, anjing, cemera.
Bonggol
Ati tyas, driya, prana, kalbu, nala, galih, wardaya.
Awak
7. Siwalan angga, lingga, dhiri, badan, raga, jasmani tubuh,
Bogor/Tal
salira.
Bagus
8. Kapuk sigit, pekik, respati, jenthara.
Randhu
Banget dhahat, luwih, asru, mandra, sakamantyan, tan
9. Kacang sipi, arda.
Rendheng
Bangke parasu, kunarpa, wangke, sawa, kuwanda, mayit.
Banyu sindu, we, toya, tirta, udaka, warih, jala, jahni,
10. Pring Tuwo Bungkilan
11. Pring Enom Bung her, tuban, jahnawi.
Bapa
12. Mlinjo rama, yayah, sudarma, bapak.
Bego/So
Bangke
13. Krambil mayit, jisim, bathang, kunarpa, kuwandha,
Glugu
14. Kolang- wangke, sawa.
Aren
Bantheng
kaling andaka, angun-angun, jawi, nandaka.
Becik
15. Jati enom tarma, adi, luhung, yogya, endah, edi, peni.
Janggelan
Beda
16. Tebu beneh, liya, pae, seje, waneh.
Gleges
Bengi ratri, dalu, wengi.
Biru nila, bintulu.
Bodho2b. Araninggoblog, koplo, kepleg, blilu, dama, jugul, mudha,
Godhong
kumprung, pengung.
No Godhong Arane
1. Bledheg
Aren bajra,Dliring
earwati, gelap, gludhug, grah, guntur,
2. Asem gumita, peter.
Sinom
Bojo
3. Cocor bebek garwa,Tiba urip semah, kucumbi, kalulut.
somah,
4. Biyen
Dhadhap dhingin,
Tawadihin, riyin, nguni, duk ing kuna.
Buta raseksa, wil, diyu, denawa, ditya, asura, danuja,
yaksa, kelana.
Bumi bantala, pratala, kisma, pratiwi, buwana,
mandhala.
Bungah gembira, wijah, enggar, girang, lalita, trustha,
harsaya, seneng.
5. Gebang Kajang
6. Gedhang enom Pupus
7. Gedhang tua Ujungan
8. Gedhang garing Klaras
9. Jambe Procot, dedel
10. Jarak Bledheg
11. Jarak kebo lomah lamah
12. Jati Jompong
13. Kates Gampleng
14. Kacang brol Rending
15. Kacang lanjaran Lembayung
16. Kecipir Cethethet
17. Kemladheyan Kumuda
18. Kelor sewu ( limaran )
19. Kluwi Kleyang
20. Krambil enom Janur
21. Krambil tuwa Blarak
22. Lempuyang Lirih
23. Lombok Sabrang
24. Mlinjo Eso
25. Pari Damen
26. Pring Elarmanyura
27. Randu Baladewa
28. Semangka Gudha
29. Siwalan Lontar
30. Teles (kimpul) Lumbu
31. Tebu garing Rapak
32. Tebu teles Momol
33. Tela Jlegor
34. Turi pethuk, sampar angin
35. Waluh lomah lamah
36. Widara putih Trawas
37. Wuni Major
No Kembang Arane
1. Aren Dangu
2. Asem Mengos
3. Alang-alang Mublak
4. Anggrung Dumeh
5. Apukat Kenes
6. Apel Rantas
7. Bawang Jelanthir
8. Blimbing Maya
9. Bakung Gapyuk
10. Bayem Rintip
11. Bentul Gandhen
12. Brambang Blalo
13. Bengle Layu
14. Blutru Montro
15. Erut sundel utawa
greneng/gremeng
16. Cabe Suguh
17. Cangkring Rongeh
18. Cengkih Polong
19. Cempaka Gadhing
20. Duren Dlongop
21. Dringo Sendrang
22. Dhadhap Kecelung
23. Dlima Aku
24. Gambas Mausari
25. Gadhung Cengonglong
26. Ganjong Glelong
27. Ganyong Puspanyidra
28. Gembili Seneng
29. Glagah Glonggong
30. Gadhung Cengonglong
31. Gedhang Tuntut
32. Jae Lirik
33. Jarak Ajeg
34. Jeruk alon/ngrenthel
35. Jati Janggleng
36. Jambe Mayang
37. Jambu Lancing
38. Kara calak utawa kepek
39. Kelor Bekethek
40. Kemangi Gribis
41. Kemiri Tratab
42. Kenthang Kapiran
43. Klengkeng Ambek
44. Kluwih Onthel
45. Jengkol Kecuwis
46. Kobis Idhep
47. Kunir Galih
48. Kacang besengut/bundhel
49. Kedhondhong Liyer
50. Jagung sinuwun utawa jembut
51. Krokot Nonik
52. Kedhawung Riyip
53. Kapas kadi utawa kapi
54. Kacang Besengut
55. Kara Kepek
56. Kopi Blanggreng
57. Kimpul pancal utawa pacal
58. Kecubung arane corong/torong
59. Kangkung Klengser
60. Kencur Sedhet
61. Kates Jenthit
62. Krambil Manggar
63. Kelor limaran (godhonge
uga limaran)
64. Kecipir Cethethet
65. Kluwih Ontel
66. Lampes Ninggil
67. Laos Jethot
68. Lamtara Jemu
69. Lombok Pelik
70. Luntas Trapus
71. Mlandhing Jedhindhit
72. Mundhu kocok utawa meped
73. Maja Jejer
74. Manggis Kenthet
75. Mlathi Peni
76. Mlinjo Uceng
77. Nangka angkup utawa babal
78. Nipah Dongong
79. Nanas Katur
80. Kanthil Gadhing
81. Pandhan Pudhak
82. Pohung Ingklik
83. Pring Krosak
84. Pace Sarweteh
85. Pete Pendhul
86. Lempuyang Greng
87. Pala Bablas
88. Pari Jepun
89. Pandhan Pundhak
90. Pohung Ingklik
91. Randhu karuk (padha karo
kembang jambu)
92. Sawo Rikuh
93. Suruh Drenges
94. Salak Ketheker
95. Tales Puncak
96. Turi Tronggong
97. Terong duga-duga
98. Tebu Gleges
99. Timun Montro
100. Temu Purek
101. Widuri Brondong
102. Waluh Doblog
103. widara putih Rejeso
No Woh Arane
1. Uwi Katak
2. Turi Klentang
3. So Mlinjo
4. Kelor Klenthang
5. Kanthil Gandhek
6. Kesambi Kecacil
7. Jati Janggleng
8. Gebang Krandhing
9. Cengkeh Polong
10. Bengkowan Besusu
g
11. Aren Kolang kaling
12. gembili Katak
13. Gebang Krandhing
14. Kluwek Pocung
15. Pandhan eri Pandhaga
16. Ental Siwalan
17. Widara Anyang
putih
18. Pucung Kluwak
19. Dhadhap Blendhung
20. Tal Siwalan
No Wiji Arane
1. Asem Klungsu
2. Cipir Botor
3. Durn Pongg
4. Jamb Jebug
5. Kapas Wuku
6. Kats Trmpos
7. Kluwek Pocung
8. Kluwih Bethem
9. Kesambi Kecacil
No Isi Arane
1. Asem Klungsu
2. Kecipir Botor
3. Durn Pongg
4. Kluwih Bethem
5. Nangka Beton
6. Sawo Kecik
7. Bendha Gundhu
8. Pelem pelok
9. Kapas Wuku
3. Araning Pagawean
No Istilah Jenenge Pagawean
1. Algojo Tukang ngukum pati
2. Babu Wong wadon sing gaweane momong sak
panunggalane.
3. Bajag Wong sing gawene begal ing segara
4. Bakul Wong sing gaweane dodol barang (cilik-
cilikan)
5. Batur Wong sing gaweane ngrewangi pagawean.
6. Begal Durjana (maling) ing dalan sepi
7. Bendung Wong sing gawene mbendung
8. Blandong Tukang negor kayu (ing alas lan
sakpanunggale)
9. Blantik Bakul kewan (rajakaya, manuk, lan
sakpanunggale)
10. Buruh Wong sing nyambut gawe ngalap opah.
11. Cantrik Abdine pandhita ngiras dadi muride
12. Carik Juru tulis ing kelurahan
13. Dhalang Wong sing gaweane nglakokake lan
nyritakake wayang.
14. Dokter Wong sing gaweane ngobati wong lara.
15. Emban Wong sing gaweane momong bocah.
16. Empu Wong kang pinunjul/ boten wani di lawan
(pujangga, ahli, lan sakpanunggale); pandhe
17. Gamel Tukang ngopeni jaran
18. Gandhek Utusan ratu (gaweane nglantarake dhawuh)
19. Gemblak Tukang gawe barang kuningan
20. Gerji Tukang ndondomi klambi
21. Germa Tukang mberburu kewan (ing alas)
22. Guru Wong sing gaweane mulang muruk ing
pamulangan
23. Jagal Tukang nyembeleh rajakaya
24. Jlagra Tukang natah watu
25. Juragan Sudagar gedhe; lurahe pakaryan
26. Juru basa Wong sing pinter negesi basa ngamanca/
jobo negoro
27. Juru dang Tukang adang
28. Juru kunci Wong sing gaweane ngrumat pasarean
(papan kramat)
29. Juru tambang Tukang nglakokake prau gethek ing kali
30. Juru silem Wong sing gaweane nyilem ing segoro.
31. Juru sungging Wong sing pinter nyungging (nggambar)
32. Juru terbang Wong sing gaweane nglakokake motor
mabur
33. Juru tulis Wong sing gaweane nulis ing kantor
34. Kemasan Tukang gawe dandannan mas inten
35. Koki Tukang olah-olah
36. Kondektur Tukang nariki lan mriksa karcis ing bis
(sepur)
37. Kundhi Tukang gawe grabah
38. Kusir Tukang nglakokake dhokar (kreta)
39. Kyai Wong sing pinter bab agama Islam; sebutane
pusaka
40. Madhaharan Juru olah-olah
41. Malang Pulisi desa
42. Mandhor Wong sing dadi pangarepe kuli
43. Masinis Tukang nglakokake sepur
44. Merbot Punggawa mesjid
45. Molang Bakul rajakaya
46. Montir Tukang ndandani mesin
47. Mranggi Tukang gawe wrangka/ wadhah keris utowo
pusoko
48. Niyaga, wiyaga Tukang nabuh gamelan
49. Pacalang Prajurit kang gaweane nglutakae utowo
nametake lakune musuh
50. Pakathik Tukang nuntun jaran
51. Palara-lara Para nyai cilik (enom)
52. Palayang Tukang ngeterake layang
53. Pandhe Tukang gawe barang wesi
54. Panegar Tukang ngajari jaran
55. Panjak Tukang ngladeni pande; niyaga
56. Pangobeng Wong kang buruh ngobeng (mbathik)
57. Para Bakul mas inten
58. Parekan Para nyai kang katengen utowo dimanja (ing
kraton)
59. Pasindhen Wong kang nyindheni (mbarengi nembang)
gamelan
60. Pawongan Batur wadon
61. Prajurit Wong sing pagaweane bela Negara
62. Pramugari Wong sing gaweane ngladeni ing montor
mabur, sepur, bis lan sakpanunggale.
63. Pramuwisma Wong sing gaweane ngrewangi pagawean
bale omah
64. Pujangga Ahli sastra, tukang ngarang
65. Sarawedi Tukang adol utowo nggosok inten berleyan.
66. Sayang Tukang gawe barang tembaga
67. Sekater Tukang naksir (nawarake) ing pagadhean
68. Sinoman Wong (nom-noman) sing gaweane laden
69. Srati Tukang ngrumat (ngupakara) gajah
70. Sudagar Wong dagang (gedhe)
71. Supir Tukang nglakokake montor
72. Tuwa buru Abdine germa
73. Undhagi Tukang gawe bekakas kayu
4. Arane Panggonan
5. Kawruh Wayang
No Jinis wayang Ketrangan
10. Wayang wong Wayang sing ditindakake dening wong. Critane mahabarata
lan Ramayana.
11. Wayang purwa Wayang sing kagawe saka kulit (lulang).critane mahabarata
lan Ramayana.
Kelir
Kothak
3.
Dhodhog kotak.
Cempala
4.
Wujud wesi blebekan kanggo ngeprak
Keprak
5.
Lampu clupak gedhe.
Blancong
Glakokke wayang
Dhalang
10.
No Pandhita Pratapane