Modul Pendekatan Inkuiri Sains THN 5 PDF

KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
Kurikulum Standard Sekolah Rendah
MODUL
PENDEKATAN INKUIRI
MELALUI
KEMAHIRAN PROSES
SAINS
TAHUN 5
2014
Cetakan Pertama 2014
Kementerian Pelajaran Malaysia
Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian

artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa-apa juga bentuk dan dengan
cara apa-apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara
lain sebelum mendapat kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian
Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pelajaran Malaysia, Aras 4-8, Blok E9,
Parcel E, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.
KANDUNGAN
Muka Surat
Rukun Negara v
Falsafah Pendidikan Kebangsaan vi
Falsafah Pendidikan Sains Negara vii
Prakata viii
Latar Belakang 1
Matlamat 2
Objektif 2
Kemahiran Proses Sains
Memerhati 7
Mengelas 23
Mengukur dan Menggunakan Nombor 29
Meramal 35
Membuat Inferens 43
Berkomunikasi 53
Menggunakan Perhubungan Ruang

dan masa 65
Mentafsir data 75
Mendefinisi secara operasi 85
Mengawal pemboleh ubah 95
Membuat hipotesis 103
Mengeksperimen 111
RUKUN NEGARA
BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung
cita-cita untuk mencapai perpaduan yang lebih
erat dalam kalangan seluruh masyarakatnya;
memelihara satu cara hidup demokratik; mencipta
masyarakat yang adil bagi kemakmuran negara
yang akan dapat dinikmati bersama secara adil
dan saksama; menjamin satu cara yang liberal
terhadap tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya
dan berbagai-bagai corak; membina satu
masyarakat progresif yang akan menggunakan
sains dan teknologi moden;
MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan

menumpukan seluruh tenaga dan usaha kami untuk
mencapai cita-cita tersebut berdasarkan atas prinsip-
prinsip yang berikut:
KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN

KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA
KELUHURAN PERLEMBAGAAN
KEDAULATAN UNDANG-UNDANG
KESOPANAN DAN KESUSILAAN
Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha
berterusan ke arah lebih
memperkembangkan potensi individu
secara menyeluruh dan bersepadu untuk
melahirkan insan yang seimbang dan
harmonis dari segi intelek, rohani, emosi
dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan
kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah
bertujuan untuk melahirkan warganegara
Malaysia yang berilmu pengetahuan,
berketerampilan, berakhlak mulia,
bertanggungjawab dan berkeupayaan
mencapai kesejahteraan diri serta
memberikan sumbangan terhadap
keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara.

Selaras dengan Falsafah
Pendidikan Kebangsaan,
pendidikan sains di Malaysia
memupuk budaya Sains dan
Teknologi dengan memberi
tumpuan kepada perkembangan
individu yang kompetitif, dinamik,
tangkas dan berdaya tahan serta
dapat menguasai ilmu sains dan
keterampilan teknologi.

PRAKATA
3HODNVDQDDQ.665GDODPWUDQVIRUPDVLNXULNXOXPPHPEHULSHQHNDQDQNHSDGDSHQJHWDKXDQ
GDQNH PDKLUDQ6 HODLQGDU LL WXVW UDWHJLSH QJDMDUDQGD QSH PEHODMDUDQ\ DQJEHU NHVDQGDQ
VHVXDLGH QJDQNHK HQGDNSH QGLGLNDQP DVD NLQL GDQP DVDGH SDQM XJDWXU XWGL EHULSHU KDWLDQ
GDODPPHQJKDVLONDQ LQVDQ\DQJEHUSHPLNLUDQNULWLVDQDOLWLVNUHDWLIGDQLQRYDWLIVHVXDLGHQJDQ
KDVUDW.665
.XULNXOXP6DL QV.6 65PH PEHULSHQ HNDQDQNH SDGDS HQJXDVDDQNH PDKLUDQVDL QWLILNL DLWX
NHPDKLUDQPDQLSXODWLIGDQ NHPDKLUDQSURVHVVDLQV3HQHUDSDQNHWLJDWLJDNRPSRQHQLQLWLGDN
GLMDODQNDQVHFDU DEHU DVLQJDQWH WDSLL DQ\DKDU XVODK GLMDODQNDQV HFDUDE HULULQJDQ6H EDJDL
XVDKDG DODPP HPEDQWXJ XUX PHPDKDPLG DQP HQHUDSNDQNH PDKLUDQSU RVHVVDL QVVH PDVD
SHQJDMDUDQGDQSHPEHODMDUDQ%DKDJLDQ3HPEDQJXQDQ.XULNXOXPWHODKPHQJKDVLONDQPRGXO
LQLGDODPPHQGHGDKNDQJXUXVWUDWHJL\DQJEROHKGLJXQDNDQ
0RGXOL QL EROHK PHPEDQWXJ XUX GDODP PHPSHOEDJDLNDQND HGDKSH QJDMDUDQGD Q

SHPEHODMDUDQ\ DQJEHU NHVDQG DQP HQ\HURQRNNDQGDO DP PHQHUDSNDQNH PDKLUDQSU RVHV
VDLQVNHSDGDPXULGPHUHND
%DKDJLDQ3 HPEDQJXQDQ. XULNXOXP PHUDNDPNDQVHWL QJJLWLQJJLSHQJ KDUJDDQ GDQW HULPD

NDVLKNHSDGDVHPXD\DQJWHUOLEDWGHQJDQSHQ\HGLDDQPRGXOGDQMXJDPHUHND\DQJPHQJXML
ULQWLVPRGXOLQL6HPRJDPRGXO\DQJGLKDVLONDQLQLGDSDWGLPDQIDDWNDQROHKVHPXDSLKDN\DQJ
EHUNHSHQWLQJDQ
3HQJDUDK
%DKDJLDQ3HPEDQJXQDQ.XULNXOXP
.HPHQWHULDQ3HODMDUDQ0DOD\VLD
YLLL

LATAR BELAKANG

Matlamat kurikulum Sains sekolah rendah adalah untuk melengkapkan murid dengan ilmu
pengetahuan sains, kemahiran saintifik serta sikap saintifik dan nilai murni. Adalah
diharapkan murid ini akan menjadi individu yang akan menyumbang ke arah
pwembentukan masyarakat berbudaya sains dan teknologi, bersifat ikram, dinamik,
progresif, bertanggungjawab terhadap alam sekeliling dan mengagumi penciptaan alam.
Sains di peringkat sekolah rendah menekankan pendekatan inkuiri melalui pelbagai aktiviti
bagi membolehkan murid memperoleh pengetahuan tentang sesuatu konsep. Sekiranya
murid dilibatkan dalam aktiviti ini secara aktif, ia akan menimbulkan minat dan
keseronokan dalam mempelajari sains. Ia juga menjuruskan murid ke arah pemikiran yang
kritis, analitis, kreatif dan inovatif sesuai dengan hasrat KSSR.
Guru yang mengamalkan pendekatan yang berorientasikan memberitahu akan

menghasilkan murid yang hanya berkemahiran mengikut arahan tanpa memahami apa
yang mereka lakukan. Jika keadaan ini berlaku, hasrat kurikulum yang menghasilkan
murid yang menguasai kemahiran proses sains dan kemahiran berfikir akan gagal, kerana
murid yang dihasilkan hanya murid hanya tahu mengikut arahan tanpa boleh berfikir
secara kritis, kreatif dan inovatif.
Cabaran utama yang perlu ditangani dalam merealisasikan hasrat untuk meningkatkan
penguasaan kemahiran saintifik adalah kefahaman guru itu sendiri tentang kemahiran
proses sains serta keupayaan mereka mengaplikasikannya dalam pengajaran dan
pembelajaran. Guru-guru sains yang terlatih faham dan tahu tentang kemahiran proses
sains tetapi mereka menghadapi masalah dalam menerapkan kemahiran ini kepada murid
mereka.
Penguasaan murid dalam kemahiran proses sains boleh diterapkan melalui pelbagai
pendekatan mengikut kesesuaian dan dirancang dengan teliti oleh guru. Salah satu
pendekatan yang baik dalam menerapkan kemahiran proses sains ini adalah pendekatan
berorientasikan proses yang mana murid itu sendiri mendapatkan pengetahuan sains
melalui proses yang mereka lalui. Murid seharusnya sedar apa yang mereka lakukan
(metakognisi) supaya mereka berupaya menggunakan kemahiran ini dalam situasi yang
lain juga.
Dokumen Standard Kurikulum Sains Tahap 2 KSSR dalam transformasi kurikulum,

mengandungi tema Pengenalan kepada Sains dalam kurikulum sains yang menjadikan
setiap kemahiran proses sains sebagai standard pembelajaran yang perlu dikuasai oleh
murid secara eksplisit. Modul ini merupakan satu usaha Bahagian Pembangunan
Kurikulum dalam merealisasikan hasrat yang tersurat dalam Dokumen Standard
Kurikulum dan Pentaksiran Sains Tahun 5. Modul ini memberi penjelasan tentang
kemahiran proses sains untuk dijadikan panduan kepada guru dalam merangka dan
melaksanakan pengajaran dan pembelajaran sains yang berorientasikan penguasaan
kemahiran proses sains dan lembaran kerja untuk murid.
1

Modul Pendekatan Inkuiri melalui Penguasaan Kemahiran Proses Sains bagi Tahun 5 ini
merangkumi semua kemahiran proses sains seperti yang tersurat di dalam Dokumen
Standard Kurikulum dan Pentaksiran Sains Tahun 5 iaitu memerhati, mengelas, mengukur
menggunakan nombor, membuat inferens, meramal, berkomunikasi, menggunakan
perhubungan ruang dan masa, mentafsir maklumat, mendefinisi secara operasi,
mengawal pembolehubah, membuat hipotesis dan mengeksperimen.
MATLAMAT
Modul ini digubal dengan tujuan untuk memberi penjelasan tentang kemahiran proses
sains bagi membantu guru dalam menerapkan kemahiran proses sains dengan lebih
berkesan supaya murid boleh menguasainya.
OBJEKTIF
Selepas menggunakan modul ini:
Guru dapat:
x Memahami pengertian setiap kemahiran proses sains.
x Mengetahui ciri-ciri bagi setiap kemahiran proses sains
x Merangka strategi pengajaran dan pembelajaran yang berorientasikan penguasaan
kemahiran proses sains supaya murid sedar kemahiran yang sedang dipelajari.
Selepas menjalankan aktiviti yang terdapat dalam modul ini:

Murid dapat
x Menguasai kemahiran proses sains.
x Meyedari proses yang berlaku semasa mereka menjalankan kemahiran proses
sains.
x Membuat penilaian kendiri tentang pemahaman mereka kemahiran proses sains
yang mereka jalankan.

PENERANGAN MODUL

Kandungan modul ini telah direkabentuk mengikut setiap kemahiran proses sains. Di
dalam setiap kemahiran proses sains, penulisan modul ini disusun mengikut format
berikut:
CADANGAN PENGAJARAN
PETUNJUK: DAN PEMBELAJARAN:
Dalam bahagian ini, Dalam bahagian ini, dikemukakan
dinyatakan ciri-ciri yang contoh rancangan pengajaran
merupakan petunjuk kepada sebagai panduan untuk guru
kemahiran proses sains yang melaksanakan pengajaran dan
pembelajaran bagi mencapai
sedang dikuasai oleh murid.
sesuatu kemahiran proses sains.
Ia juga menjadi panduan Rancangan pengajaran harian ini
kepada guru untuk melihat ditulis dalam format seperti mana
sama ada mereka yang telah dicadangkan dalam
menerapkan kemahiran KSSR. Penggunaan format ini
proses sains yang akan memudahkan guru menulis
rancangan pengajaran harian
dihasratkan dengan betul.
mereka di dalam buku rekod
Petunjuk ini jugak boleh mengajar. Ia juga sebagai
digunakan oleh murid untuk panduan untuk guru merangka
membuat penilaian kendiri starategi pengajaran dan
tentang penguasaan mereka. pembelajaran yang lain yang
berorientasikan penguasaan
kemahiran proses sains.
tentang penguasaan mereka.
2

Kandungan modul ini telah direkabentuk mengikut setiap kemahiran proses sains. Di
dalam
LEMBARAN:
Dalam bahagian ini, disediakan Lembaran Penyiasatan dan Lembaran Kerja.
Lembaran Penyiasatan digunakan oleh murid dalam menjalankan
eksperimen atau aktiviti. Manakala Lembaran Kerja disediakan untuk murid
menguji tahap kefahaman mereka sendiri terhadap kemahiran proses sains.
Kedua-dua jenis lembaran ini boleh digunakan sebagai instrumen untuk
menjalankan pentaksiran berasaskan sekolah kerana ianya dibina
berdasarkan standard pembelajaran yang terdapat di dalam dokumen
standard kurikulum.
PENILAIAN KENDIRI:
Dalam bahagian ini, satu pernyataan dikemukakan bagi membuat rumusan tentang apa yang
telah murid pelajari. Ia juga merupakan refleksi kepada murid berkaitan kefahaman mereka
tentang kemahiran proses sains yang mereka jalankan pada hari itu. Di akhir aktiviti yang
dijalankan, murid boleh membuat penilaian kendiri tentang pembelajaran mereka pada hari itu.
PENILAIAN KERJA AMALI:

Dalam bahagian ini, konstruk penilaian PEKA disediakan untuk tujuan penilaian PEKA secara
serentak selepas satu-satu kemahiran proses sains itu diajar. Ini dapat membantu guru dalam
menjalankan PEKA.
3

%$%

0(0(5+$7,

KEMAHIRAN PROSES
SAINS MEMERHATI
Menggunakan deria penglihatan, pendengaran, sentuhan, rasa atau bau untuk

mengumpulkan maklumat tentang objek atau fenomena.
PETUNJUK
x Menggunakan deria dengan berkesan.
x Mengenal pasti ciri umum sekumpulan item.
x mengenal ciri yang ganjil atau yang mempunyai kelainan
x Memperihal perbezaan dan persamaan yang dikesan.
x Memperihal perubahan yang berlaku.
x Mengenal pasti pola atau tertiban fenomena yang berlaku.
x Menggunakan alat bagi membantu deria untuk membuat kajian terperinci.
CADANGAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

CONTOH 1
Tema/Tajuk : Proses hidup haiwan Standard Kandungan
3.3 Kemandirian spesies
haiwan.
Masa : 60 minit
Standard Pembelajaran
3.3.1 Menyatakan
Standard kemandirian spesies ialah
Pembelajaran : 3.3.1 dan 3.3.2 keupayaan haiwan untuk
mengekalkan spesiesnya
bagi mengelakkan
Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat: kepupusan.
Pembelajaran : 1. Menggunakan deria dengan berkesan
3.3.2 Mengenal pasti cara
cara haiwan memastikan kemandirian haiwan yang bertelur
memastikan kemandirian
spesiesnya. spesiesnya melalui
pemerhatian menerusi
2. Mengenal pasti ciri umum sekumpulan pelbagai media. Cara
kemandirian seperti:
item bagi memastikan kemandirian x menyembunyikan telur
contoh penyu;
spesiesnya.
x bertelur banyak contoh
Aktiviti : ikan, nyamuk, penyu;
x telur diselaputi lendir
1. Guru mengemukakan dua keping gambar. contoh katak;
x mengeram telur contoh
a) Gambar 1 penyu sedang menimbus telurnya. ayam, penguin,burung;
x menjaga telur contoh ular,
b) Gambar 2 ayam sedang mengeram telurnya. burung, buaya.
2. Murid menjana idea tentang gambar yang mereka
lihat.
7
3. Guru bersoal jawab bersama murid tentang keperluan haiwan memastikan
kemandirian spesiesnya.
i) Mengapakah penyu menimbuskan telurnya?
ii) Mengapakah ayam mengeramkan telurnya?
iii) Apakah yang akan berlaku jika penyu tidak menimbuskan telurnya?
4. Murid dibimbing untuk menjelaskan keperluan haiwan memastikan kemandirian
spesiesnya.
5. Murid dibahagikan kepada lima kumpulan, setiap kumpulan akan menjalankan
aktiviti berdasarkan arahan yang diberikan oleh guru.
6. Setiap kumpulan diberikan 3 jenis haiwan. Selepas itu murid diarahkan untuk
mengakses cara haiwan tersebut memastikan kemandirian spesiesnya melalui
internet.
7. Selepas itu setiap kumpulan dikehendaki membentangkan cara-cara haiwan
tersebut memastikan kemandirian spesiesnya.
Contoh haiwan memyembunyikan telur ialah seperti penyu, buaya dan belalang.
8. Murid dibimbing untuk membuat kesimpulan terhadap keupayaan haiwan untuk
mengekalkan spesiesnya supaya sentiasa terus hidup.
9. Guru bersoal jawab dengan murid bagaimana cara mereka mengumpulkan
maklumat.
i) Apakah deria yang dugnakan untuk mengumpul maklumat tadi?
ii) Bagaimana kamu gunakan deria tersebut?
10. Murid menjawab lembaran kerja yang diberikan.
EMK : kreativiti dan inovasi

Bahan Bantu Belajar : gambar, media elektronik
Penilaian PdP : lembaran kerja
8
LEMBARAN KERJA
Tajuk : Memahami kemandirian spesies haiwan
Arahan 1 : Nyatakan contoh haiwan berdasarkan cara

haiwan memastikan kemandirian spesies.
Cara haiwan memastikan Saya dapat membuat

Haiwan pemerhatian dengan:
kemandirian WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
1. Menyembunyikan telur
menggunakan
2. Bertelur banyak pelbagai deria dengan
berkesan.
3. Telur berselaputi lendir
mengenal pasti ciri
umum sekumpulan item.
4. Mengeram telur
mengenal ciri yang
5. Menjaga telur ganjil atau yang
mempunyai kelainan.
memperihalkan
perbezaan dan
Arahan 2 :Lakarkan cara haiwan bertelur memastikan persamaan yang dikesan.
kemandirian spesiesnya.
memperihalkan
perubahan yang berlaku
secara kuantitatif dan
kualitatif
mengenal pasti
pola atau tertiban
fenomena yang berlaku
menggunakan alat
bagi membantu deria
untuk membuat kajian
terperinci.
9
LAMPIRAN
Gambar 1
Gambar 2
10
Gambar 3
Gambar 4
11
Gambar 5
Gambar 6
12
Gambar 7
Gambar 8
13
CONTOH 2
Standard Kandungan Tema/Tajuk : Proses hidup haiwan
3.3 Kemandirian spesies
haiwan.
Masa : 60 minit
3.3.3 Mengenal pasti cara Standard
haiwan menjaga anak untuk Pembelajaran : 3.3.3, 3.3.4 dan 3.3.5
memastikan kemandirian
spesiesnya melalui
pemerhatian menerusi Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat:
pelbagai media. Cara Pembelajaran : 1. Menamakan haiwan dan cara haiwan
kemandirian seperti:
x menyusukan anak contoh menjaga anaknya.
kucing, harimau, lembu;
2. Mengitlak kepentingan kemandirian
x memberi naka makan
contoh burung, singa; spesies haiwan.
x membawa anak dalam Aktiviti :

kantung contoh kanggaru;
1. Guru menunjukkan tayangan video ibu kucing
x bergerak dalam kumpulan menyelamatkan anaknya
contoh gajah, burng
layang-layang; ( guru boleh menggunakan video lain yang berkaitan)
2. Murid menjana idea tentang gambar yang mereka lihat.
x membawa anak dalam
mulut contoh buaya, ikan 3. Guru bersoal jawab bersama murid tentang situasi
talapia;
dalam video.
x menyerang apabila i) Namakan haiwan yang dapat kamu perhatikan.
anaknya diganggu contoh
ayam, kucing. ii) Apakah masalah yang sedang dihadapi oleh anak
kucing tersebut?
3.3.4 Mengitlak
kepentingan kemandirian iii) Siapakah yang membantu anak kucing tersebut?
spesies haiwan. iv) Apakah tujuan ibu kucing mengangkat anaknya?
3.3.5 Menjelaskan 4. Guru menyatakan terdapat pelbagai cara haiwan
pemerhatian melalui memastikan kemandirian spesiesnya.
lakaran, TMK, penulisan
atau lisan 5. Murid dibahagikan kepada lima atau enam kumpulan,
setiap kumpulan akan diberikan beberapa keping
gambar haiwan dengan anaknya.
6. Murid dikehendaki membuat pemerhatian dan
membincangkan bagaimana cara haiwan tersebut
menjaga anaknya.
7. Murid menampal gambar haiwan tersebut pada kad
manila dan menuliskan cara haiwan tersebut menjaga
anaknya.
8. Wakil setiap kumpulan dikehendaki melaporkan hasil
perbincangan mereka dan menampal kad manila di papan
hitam.
14
9. Guru bersoal jawab dengan murid tentang aktiviti yang telah dijalankan.
i) Namakan haiwan yang terdapat dalam gambar.
ii) Apakah yang sedang dilakukan oleh ibu pada anaknya
ii) Apakah yang akan berlaku jika haiwan tidak menjaga anaknya?
iii) Apakah yang akan terjadi apabila semua anak kucing mati?
10.Guru membimbing murid untuk membuat kesimpulan bahawa

setiap haiwan mempunyai cara menjaga anaknya untuk
memastikan kemandirian spesis.
11. Guru bersoal jawab dengan murid bagaimana cara mereka mengumpulkan
maklumat.
i) Apakah deria yang dugnakan untuk mengumpul maklumat tadi?
ii) Bagaimana kamu gunakan deria tersebut?
120XULGPHQ\DQ\LNDQODJXLEXD\DPGLNHMDUPXVDQJGDQ
melengkapkan lembaran kerja.
EMK : TMK, kreativiti dan inovasi
Bahan Bantu Belajar : gambar, muzik, video, kad manila dan radio
15
LEMBARAN KERJA
Tajuk : Mengenal pasti cara haiwan menjaga

anak untuk memastikan kemandirian
spesiesnya.
Arahan : Suaikan haiwan dengan cara menjaga

Saya dapat membuat anak.
pemerhatian dengan:
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
menggunakan
pelbagai deria dengan meletakkan anak di
berkesan. dalam mulut
mengenal pasti ciri
umum sekumpulan item.
mengenal ciri yang

ganjil atau yang
mempunyai kelainan.
bergerak dalam
memperihalkan
perbezaan dan kumpulan
persamaan yang dikesan.
memperihalkan
perubahan yang berlaku
secara kuantitatif dan
kualitatif
mengenal pasti pola membawa anak dalam

atau tertiban fenomena
yang berlaku
kantung
menggunakan alat
bagi membantu deria
untuk membuat kajian
terperinci.
memberi anaknya
makan
16
LAMPIRAN
Gambar 1
Gambar 2
17
Gambar 3
Gambar 4
18
Gambar 5
Gambar 6
19
PENILAIAN KERJA AMALI
PENCAPAIAN
KONSTRUK MARKAH KRITERIA
(/) atau (x)
K1- Menyatakan ciriciri objek
dan situasi dengan tepat
menggunakan kelima lima
deria.
K2- Menyatakan ciri ciri objek
dan situasi dengan tepat
Memerhati 4 menggunakan alat yang betul
untuk membantu deria.
dan situasi dengan jujur.
dan situasi berdasarkan urutan
yang betul.
3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
1 K1 dengan bimbingan
SKOR
20

%$%

0(1*(/$6

KEMAHIRAN PROSES
SAINS MENGELAS
Menggunakan pemerhatian untuk mengasing dan mengumpulkan objek atau

fenomena berdasarkan ciri yang sama.
PETUNJUK
x Mengumpul berdasarkan ciri sepunya.
x Menerangkan ciri sepunya yang digunakan untuk pengelasan.
x Menggunakan ciri lain untuk mengumpul objek.
x Mengumpulkan objek-objek dalam pelbagai cara sehingga peringkat terakhir.
Tema/Tajuk : Tenaga Standard Kandungan

5.2 Tenaga boleh dibaharui
dan tidak boleh dibaharui.
Masa : 60 minit
5.2.3 Menyenaraikan
Standard sumber tenaga boleh
Pembelajaran : 5.2.3 dan 5.2.4 dibaharui seperti angin,
cahaya matahari, hujan,
biojisim dan ombak.
Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat:
Pembelajaran : 1. Menyenaraikan sumber tenaga yang 5.2.4 Menyenaraikan
sumber tenaga tidak boleh
boleh diperbaharui. dibaharui seperti
petroleum, arang batu dan
2. Menyenaraikan sumber tenaga yang bahan nuklear.
tidak boleh diperbaharui.
3. Mengumpul sumber tenaga
berdasarkan ciri sepunya.
4. Menyatakan ciri sepunya bagi sumber
tenaga.
Aktiviti :
1. Guru menayangkan video perlumbaan kereta yang
menggunakan petrol dan sel solar .
2. Berdasarkan pemerhatian, kereta yang
menggunakan petrol berhenti manakala kereta yang
menggunakan sel solar masih bergerak.
23
3.Guru bersoal jawab dengan murid.
i) Mengapakah kereta yang menggunakan petroleum berhenti bergerak?
ii) Mengapakah kereta yang menggunakan sel solar masih bergerak?
4.Murid dibimbing untuk menyatakan ada tenaga yang boleh habis apabila
digunakan dan ada yang tidak akan habis.
5.Guru membuat penjelasan terdapat tenaga yang boleh dibaharui dan tenaga yang
tidak boleh dibaharui.
6.Murid dibahagikan kepada kumpulan dan setiap kumpulan dikehendaki
menyenaraikan sumber tenaga yang telah dipelajari.
7.Berdasarkan hasil aktiviti yang dijalankan, murid dikehendaki mengumpulkannya
sumber tenaga berdasarkan ciri sepunya.
8.Murid membentangkan hasil aktiviti yang dijalankan.
9.Guru bersoal jawab dengan murid tentang pengelasan yang mereka lakukan.
i) Bagaimanakah kamu mengumpulkan sumber tenaga?
ii) Mengapakah kamu kumpulkan sumber-sumber tenaga dalam kumpulan
tersebut?
iii) Nyatakan ciri sepunya yang kamu gunakan?
10. Murid menjawab lembaran kerja yang diberikan.
EMK : kreativiti dan inovasi, TMK

Bahan Bantu Belajar : video
24
LEMBARAN KERJA
Tajuk : Sumber tenaga
Arahan : Lengkapkan carta pengelasan di bawah.
SUMBER
TENAGA Saya dapat membuat
pengelasan dengan:
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
menyatakan ciri

sepunya.
mengumpul
berdasarkan sifat sepunya.
Petroleum Matahari
menggunakan ciri
lain untuk megumpul
objek.
mengumpulkan
objek-objek dalam
pelbagai cara sehingga
peringkat terakhir.
25
PENCAPAIAN
(/) atau (x)
K1- mengasingkan objek atau
peristiwa berdasarkan sifat atau
ciri sepunya pada satu peringkat.
K2- Menyatakan persamaan dan
perbezaan sifat fizikal objek yang
dikelaskan. .
Mengelas 4 K3- Menyatakan sifat atau ciri
sepunya yang digunakan dalam
setiap peringkat.
K4-Mengasingkan objek atau
peristiwa berdasarkan sifat atau
ciri sepunya sehingga peringkat
akhir.
3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
SKOR
26

%$%

0(1*8.85'$1
0(1**81$.$1120%25

KEMAHIRAN PROSES
SAINS MENGUKUR DAN MENGGUNAKAN NOMBOR
Membuat pemerhatian secara kuantitatif dengan menggunakan nombor serta alat

berunit piawai atau yang diseragamkan sebagai unit rujukan.
PETUNJUK
x Mengira dengan mudah.
x Mengira dan membandingkan bilangan item di dalam kumpulan yang berlainan.
x Mengenali pola di dalam jadual-jadual nombor.
x Menggunakan nombor untuk merekod fenomena.
x Membandingkan objek-objek menggunakan nombor.
x Mencatat bacaan dengan tepat.
x Menggunakan alat dengan betul.
x Mencatat unik dengan betul
x Memilih dan menggunakan unit piawai
x Membanding masa, jarak, luas dan isipadu menggunakan unit yang berkaitan.
x Menentukan kejituan ukuran tertentu.
x Menggunakan skala dan menerangkan nisbah.

Standard Kandungan
Tema/Tajuk : Elektrik 7.2 Litar elektrik lengkap .
Masa : 60 minit Standard Pembelajaran

7.2.4 Melakarkan
gambarajah litar elektrik
Standard menggunakan simbol.
Pembelajaran : 7.2.4 dan 7.2.5
3.3.2 Mengeksperimen
untuk membezakan
Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat: kecerahan mentol dalam
Pembelajaran : 1. Melakar gambarajah litar elektrik litar lengkap dengan
mengubah bilangan mentol
menggunakan symbol. atau bilangan sel kering.
2. Menghubungkait bilangan sel kering

dan mentol dengan kecerahan mentol
dalam litar lengkap.
29
Aktiviti :
1. Guru menyediakan peralatan seperti wayar, sebiji mentol, 3 biji sel kering, suis,
pemegang mentol, pemegang bateri
2. Murid dibahagikan kepada 6 kumpulan dan diminta membina litar lengkap
menggunakan peralatan yang telah disediakan.
3. Guru mengarahkan murid merancang eksperimen untuk menguji kecerahan
mentol.
i) Apa yang perlu kamu lakukan untuk mengubah kecerahan mentol?
4. Guru membantu murid membina hiptesis berdasarkan jawapan yang diberikan
oleh murid.
5. Murid menjalankan penyiasatan untuk menguji hipotesis yang dibina.
6. Murid merekod hasil penyiasatan dalam jadual seperti di lembaran penyiasatan
7. Murid mendemonstrasi hasil dapatan mereka di hadapan kelas.
8. Murid membuat lembaran kerja secara individu.
EMK : kreatif dan kritis

Bahan Bantu Belajar : mentol, wayar, sel kering, pemegang bateri, pemegang
mentol
Penilaian P&P : lembaran penyiasatan
30
LEMBARAN PENYIASATAN 1
Tajuk :Siapa lebih terang
Arahan :
1. Bina satu litar lengkap.
2. Gunakan satu sel kering. Perhatikan kecerahan mentol.
Catakan pemerhatian. Saya telah boleh:
WDQGDNDQ pada yang
3. Ulang langkah 2 menggunakan 2 sel kering. bahagian yang
4. Ulang langkah 2 menggunakan 3 sel kering berkenaan)
5. Rekodkan hasil penyiasatan di dalam jadual di bawah.
mengenali pola di
dalam jadual.
Bilangan sel kering Kecerahan mentol menggunakan

nombor untuk merekod
keputusan penyiasatan.
mengira dan
membandingkan bilangan
item di dalam kumpulan
yang berlainan.
mencatat bacaan
dengan tepat.
6. Lukis menggunakan simbol litar lengkap yang anda bina.
7. Jawab soalan di bawah.

a. Nyatakan corak perubahan kecerahan mentol apabila
bilangan sel kering ditambah. .........................
b. Mentol paling cerah apabila ............ sel kering digunakan.

c. Tuliskan kesimpulan kamu berdasarkan penyiasatan yang
telah kamu buat.
Kesimpulan:
i) Semakin .......................... bilangan sel
kering,semakin ....................... kecerahan mentol.
ii) Jika sel kering ........................ maka kecerahan
mentol juga bertambah.
31
PENCAPAIAN
(/) atau (x)
K1- Menggunakan radas yang
betul untuk mengukur kuantiti.
Contoh: panjang, isipadu, jisim,
masa, suhu dan kelajuan.
Mengukur dan K2- Catat bacaan
4
menggunakan menggunakan nombor dan unit
nombor piawai yang betul.
K3- Catat bacaan secara tepat
K4- Menyatakan kenaikan dan
penurunan dalam bacaan.
3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
SKOR
32

%$%

0(0%8$7,1)(5(16

KEMAHIRAN PROSES
SAINS MEMBUAT INFERENS
Membuat kesimpulan awal yang munasabah, yang mungkin benar atau tidak benar
untuk menerangkan sesuatu perisitwa atau pemerhatian.
PETUNJUK
x Menggunakan maklumat daripada pemerhatian untuk membuat kesimpulan
awal yang munasabah.
x Membuat pelbagai tafsiran yang mungkin daripada satu pemerhatian.
Standard Kandungan
Tema/Tajuk : Proses hidup haiwan 3.4 Hubungan makanan
antara hidupan
Masa : 60 minit
3.4.6 Membina siratan
Standard makanan di pelbagai
Pembelajaran : 3.4.6 habitat seperti kolam,
hutan, padang rumput,
sawah padi dan ladang.
Pembelajaran : 1. Membina rantai makanan di sawah
padi
2. Mengenal pasti pengeluar dalam
siratan makanan.
Aktiviti :
1. Guru menunjukkan gambar pemandangan sawah padi.
Soalan guru
i) Apakah yang kamu perhatikan dalam gambar ini?
Jawapan murid
Kawasan sawah padi
Burung berterbangan
Pokok
ii) Senaraikan hidupan yang terdapat di kawasan
sawah padi.
x tikus, burung pipit, padi, ular, belalang,
sesumpah, ulat beluncas, helang
35
2. Murid membina siratan makanan berdasarkan hidupan yang telah dikenalpasti di
kawasan sawah padi pada kertas mahjong yang disediakan.
3. Guru bersoal jawab dengan murid.
i) Berikan inferens kenapa pengeluar terdiri daripada tumbuhan?
ii)Berikan inferens lain yang boleh menyokong inferens kamu tadi?
iii)Adakah setiap siratan makanan mesti bermula dengan tumbuhan?
iv) Apakah kesimpulan awal yang dapat kamu katakan berdasarkan inferens
yang telah dinyatakan?
v) Apakah maklumat yang kamu gunakan sebelum membuat inferens?
4. Murid menyelesaikan persoalan di lembaran kerja1.
5. Murid menyelesaikan lembaran kerja 2 dan lembaran kerja 3.

Bahan Bantu Belajar : kertas mahjong, gambar
36
LEMBARAN KERJA 1
Tajuk :Hubungan makanan antara hidupan
Arahan 1 :
1. Bina siratan makanan berdasarkan senarai hidupan di
sawah padi.
Saya dapat membuat
2. Jawab soalan di bawah berdasarkan siratan makanan inferens:
yang dibina. WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
berdasarkan
maklumat daripada
pemerhatian untuk
membuat kesimpulan awal
yang munasabah.
dengan membuat
pelbagai tafsiran yang
mungkin daripada satu
pemerhatian.
memberi penjelasan
yang munasabah dari
pemerhatian saya.
a) Nyatakan pengeluar dalam siratan makanan yang di bina.

____________
b) Berikan inferens tentang kepentingan ular dalam siratan

makanan yang dibina.
_______________________________________________________
_______________________________________________________
37
LEMBARAN KERJA 2
Tajuk :Membina Siratan makanan
Arahan 1 :
1. Bina siratan makanan berdasarkan gambar
3. Jawab soalan di bawah berdasarkan siratan
Saya dapat membuat makanan yang dibina.
inferens:
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
berdasarkan
maklumat daripada
pemerhatian untuk
membuat kesimpulan awal
yang munasabah.
dengan membuat
pelbagai tafsiran yang
pemerhatian.
memberi penjelasan
yang munasabah dari
pemerhatian saya.
a) Nyatakan pengeluar dalam siratan makanan yang

telah dibina.
____________________
b) Apakah pemerhatian kamu sekiranya kolam

tersebut dipenuhi dengan sampah sarap?
______________________________
c) Berikan inferens berdasarkan soalan (b)

_________________________________________________
38
LEMBARAN KERJA 3
Tajuk :Membuat inferens

Arahan 1 :
1. Perhatikan jadual di bawah dan jawab soalan yang
diberikan.
Minggu 1 2 3 4 5 6 7 8
Saya dapat membuat
Bilangan inferens:
2 2 2 2 2 2 1 1 WDQGDNDQ pada yang
ular
bahagian yang
Bilangan berkenaan)
40 36 32 28 24 20 18 16
tikus
berdasarkan
maklumat daripada
a) Apakah corak perubahan bilangan tikus? pemerhatian untuk
__________________________________________ membuat kesimpulan awal
yang munasabah.
b) Berikan inferens bagi perubahan bilangan tikus pada dengan membuat

minggu ke-8. pelbagai tafsiran yang
__________________________________________ pemerhatian.
c) Berikan inferens tentang bilangan ular pada minggu 7. memberi penjelasan

yang munasabah dari
__________________________________________ pemerhatian saya.
2. Graf di bawah menunjukkan keputusan penyiasatan

yang dijalankan di sebuah padang rumput.
a) Nyatakan pemerhatian penyiasatan ini.

_____________________________________________
b) Berikan inferens perubahan bilangan beluncas

berdasarkan graf di atas.
_____________________________________________
c) Apakah kesan perubahan bilangan beluncas pada

minggu pertama hingga minggu ke-6 terhadap
populasi lain?
_____________________________________________
39
PENCAPAIAN
(/) atau (x)
K1- Menyatakan penjelasan
tentang pemerhatian.
K2- Menyatakan penjelasan lain
tentang pemerhatian.
4
Membuat K3- Mencadangkan satu
inferens pemerhatian lain berdasarkan
inferens.
3 K1 dan K2
2 K1
SKOR
40

%$%

0(5$0$/

KEMAHIRAN PROSES
SAINS MERAMAL
Membuat jangkaan awal tentang sesuatu peristiwa berdasarkan pemerhatian dan

pengalaman lalu atau berdasarkan data
PETUNJUK
x Menggunakan maklumat yang lalu atau ketika itu untuk menyatakan apa yang
mungkin akan berlaku.
x Menentukan hasil yang mungkin diperolehi daripada sesuatu tindakan.
x Menggunakan pola sebagai bukti bagi membuat unjuran secara eksplicit.
x Mengesahkan satu kenyataan mengenai apa yang akan berlaku atau ditemui
berdasarkan data atau pengalaman yang lalu.
x Mengekstrapolasi atau menyisipkan data untuk membuat ramalan.
CONTOH 1
Standard Kandungan
Tema/Tajuk : Tenaga 5.2 Sumber tenaga boleh
dibaharui dan sumber
Masa : 60 minit tenaga tidak boleh
dibaharui.
Standard Standard Pembelajaran

Pembelajaran : 5.2.5 5.2.5 Menaakul kepentingan
penggunaan secara
berhemah untuk sumber
Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat: tenaga tidak boleh
Pembelajaran : 1. Mengenal pasti tenaga yang boleh dibaharui
dibaharui dan tenaga yang tidak

boleh dibaharui.
2. Murid dapat meramal apa yang
akan berlaku jika tenaga tidak
digunakan secara berhemah .
Aktiviti :
1. Murid ditunjukkan gambar/video tentang jenis-jenis
tenaga yang boleh diperbaharu dan jenis-jenis
tenaga yang tidak boleh diperbaharu
43
2. Murid dikehendaki mengenal pasti jenis-jenis tenaga yang boleh dibaharui
dan jenis-jenis tenaga yang tidak boleh dibaharui.
i) Apakah jenis-jenis tenaga yang ditunjukkan di dalam gambar/video
yang ditunjukkan?
ii) Nyatakan maksud tenaga yang tidak boleh diperbaharu.(imbas
kembali)
iii) Cadangkan satu langkah untuk mengawal penggunaan tenaga tidak
boleh diperbaharu daripada kehabisan sumber.
iv) Ramalkan apakah yang akan berlaku jika tenaga yang tidak boleh
diperbaharu diguna tanpa kawalan?
4. Guru mengedarkan kad bergambar kepada murid mengikut kumpulan.Setiap
kumpulan diminta untuk mengelaskan gambar kepada dua jenis tenaga.
(Lembaran Kerja 1).
5. Guru menerangkan satu contoh bagi setiap jenis berikut:
Jenis 1 : Minyak petroleum
Jenis 2 : Cahaya Matahari
6. Murid membaca pernyataan yang terdapat di dalam Lembaran Kerja 2
Soalan Guru :
i) Apakah jenis Tenaga 1 dan Jenis tenaga 2.
ii) Berikan contoh Tenaga 1 dan Tenaga 2 yang digunakan dalam
kehidupan seharian
7. Guru menjana idea murid daripada jawapan yang telah diberikan.
Soalan Guru :
i) Berapa lamakah minyak petrol dalam kereta boleh digunakan?
ii) Berapa lamakah bekalan elektrik boleh digunakan?
8. Guru membimbing murid mengumpul maklumat dari hasil perbincangan
dalam bentuk jadual.
Sumber Masa Digunakan Baki Kuantiti

1. Petroleum
2. Air
44
9. Rumusan: Cadangkan satu langkah untuk mengawal penggunaan tenaga
tidak boleh diperbaharu daripada kehabisan sumber.
i) Bagaimanakah cara kamu membuat ramalan?
ii) Apakah ramalan lain yang boleh kamu nyatakan jika tenaga yang tidak
boleh diperbaharu digunakan tanpa kawalan?
iii) Wajarkan ramalan yang telah kamu nyatakan.

Bahan Bantu Belajar : kad bergambar/ video
45
LEMBARAN KERJA 1
Tajuk : Jenis Tenaga
Arahan 1 : Gunting kad gambar dan lekatkan

gambar mengikut jenis tenaga yang
telah dipelajari.
Tenaga boleh dibaharui

Panel solar
Kincir angin
Arang batu
Tenaga boleh dibaharui
Stesen janakuasa
hidro
Reaktor nuklear
Pelantar minyak
46
LEMBARAN KERJA 2
Tajuk :Jenis tenaga
Arahan :Baca pernyataan berikut kemudian

lengkapkan
jadual di bawah.
Saya telah membuat
ramalan berdasarkan:
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
Penggunaan jenis tenaga dalam satu hari
berkenaan)
Minyak petrol di dalam kereta boleh digunakan selama 10 maklumat yang lalu
atau ketika itu untuk
jam
menyatakan apa yang
Tenaga elektrik yang digunakan di rumah boleh digunakan mungkin akan berlaku
secara berterusan.
pemerhatian
jangkaan apa yang

Sumber Masa Digunakan Baki Kuantiti akan berlaku berdasarkan
pemerhatian.
Petroleum
Air
1. Cadangkan satu langkah untuk mengawal

penggunaan tenaga yang tidak boleh diperbaharu
daripada kehabisan sumber.
_____________________________________________________
2. Ramalkan apakah akan berlaku jika tenaga yang tidak

dapat diperbaharu digunakan tanpa kawalan.
___________________________________________________
47
CONTOH 2
Standard Kandungan Tema/Tajuk : Asid dan Alkali
10.1 Sifat kimia bahan.
Masa : 60 minit
10.1.1 Mendefinisi secara
operasi bahan berasid, Standard
beralkali dan neutral dari Pembelajaran : 10.1.1 dan 10.1.2
segi perubahan warna
kertas litmus.
10.1.2 Mengitlak sifat bahan Pembelajaran : 1. Mengenal pasti bahan berasid,
berasid, beralkali dan
neutral dari aspek beralkali dan neutral.
perubahan warna kertas
litmus, rasa, dan sentuhan 2. Murid dapat meramal sifat kimia
dengan menguji beberapa
contoh bahan. bahan berdasarkan bukti yang
diperolehi daripada ujikaji.
Aktiviti :
1. Guru menunjukkan 3 bahan yang berlainan sifat
kimianya seperti jus limau, shampoo dan air garam.
2. Guru menerangkan sifat kimia bahan tersebut
dengan menggunakan kertas litmus biru dan merah,
rasa menggunakan lidah dan rasa menggunakan
sentuhan kepada murid.
x asid : biru ke merah, masam
x alkali : merah ke biru, pahit dan licin
x neutral : tiada perubahan
3. Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
4. Setiap kumpulan diberikan 9 tabung uji yang
mengandungi pelbagai bahan yang berlainan sifat
kimianya
Contoh : Air kopi, serbuk penaik, ubat gigi, air asam
jawa, yogurt, jus nenas, minyak masak, air sirap, air
mineral
5. Murid diminta untuk merasa dengan lidah dan
merasa dengan sentuhan setiap bahan yang
diberikan. Murid mencatatkan hasil penyiasatan yang
dijalankan dalam lembaran penyiasatan yang
disediakan.
48
6. Ketua kumpulan diminta mencatat hasil penyiasatan di kertas mah-jong yang
disediakan.
7. Guru meminta murid meramal sifat kimia bahan berdasarkan penyiasatan yang
dibuat dan mencatat dalam lembaran penyiasatan.
8. Murid diberikan kertas litmus merah dan biru untuk mengesahkan sifat kimia
bahan yang telah diramal. Murid mencatat dalam lembaran penyiasatan.
i) Bagaimanakah cara kamu membuat ramalan?
ii) Apakah ramalan lain yang boleh kamu nyatakan jika tenaga yang tidak boleh
diperbaharu digunakan tanpa kawalan?
iii) Wajarkan ramalan yang telah kamu nyatakan.

Bahan Bantu Belajar : Air kopi, serbuk penaik, ubat gigi, air asam jawa,
yogurt, jus.
Penilaian PdP : lembaran penyiasatan
49
LEMBARAN PENYIASATAN
Tajuk :Asid, alkali dan neutral
Arahan :
1. Rasa dengan lidah atau dengan sentuhan
setiap bahan yang diberikan.
Saya telah membuat 2. Catatkan hasil kajian di dalam jadual di
ramalan berdasarkan:
WDQGDNDQ pada yang
bawah.
bahagian yang 3. Ramalkan sifat kimia setiap bahan dan
berkenaan) catatkan ramalan di dalam jadual.
maklumat yang lalu
4. Uji setiap bahan dengan menggunakan
atau ketika itu untuk kertas litmus merah dan biru untuk
menyatakan apa yang mengesahkan ramalan anda.
mungkin akan berlaku
5. Catakan sifat kimia sebenar dalam ruangan
pemerhatian keputusan di bawah.
jangkaan apa yang

akan berlaku berdasarkan
pemerhatian.
Bahan Rasa Sentuhan Ramalan sifat Perubahan Sifat kimia

kimia bahan warna kertas bahan
litmus
Bahan A
Bahan B
Bahan C
Bahan D
Bahan E
Bahan F
Bahan G
Bahan H
Bahan I
Hasil dari aktiviti ini saya dapati :
(a) Bahan berasid menukarkan warna kertas litmus ___________ ke
_________.
(b) Bahan beralkali menukarkan warna kertas litmus ________________ ke
______________.
(c) Bahan neutral _________________________.
50

%$%

%(5.2081,.$6,

KEMAHIRAN PROSES
SAINS BERKOMUNIKASI
Menerima, memilih, menyusun dan mempersembahkan maklumat atau idea dalam

bentuk tulisan, lisan, jadual, graf, rajah atau model
PETUNJUK
x Bercakap, menulis, melukis, melakar atau menggunakan TMK untuk
menjelaskan idea.
x Merekod maklumat daripada kajian.
x Melukis, melabel dan membuat nota.
x Menggunakan simbol-simbol dan boleh menerangkan makna simbol-simbol
berkenaan.
x Menggunakan data daripada carta, graf dan jadual bagi menyampaikan
maklumat.
x Mengemukakan soalan-soalan dengan jelas dan boleh memberi maklum
balas.
x Menggunakan bahan rujukan daripada pelbagai sumber untuk mendapatkan
maklumat.
x Menulis laporan eksperimen yang jelas, tepat dan lengkap supaya orang lain
boleh mengulangi eksperimen berkenaan.
CONTOH 1
Tema/Tajuk : Jirim Standard Kandungan
9.1 Keadaan jirim

9.1.1 Menyatakan jirim wujud
dalam keadaal pepejal,
Standard cecair dan gas.
Pembelajaran : 9.1.1, 9.1.3 dan 9.1.4
9.1.3 Mencirikan sifat
Objektif pepejal, cecair dan gas
Di akhir pembelajaran murid dapat: dengan menjalankan
Pembelajaran : 1. Menyatakan ciri-ciri sifat bahan secara aktiviti dari segi:
x jisim
lisan. x memenuhi ruang
x isipadu
2. Merekod maklumat daripada kajian ciri-
x bentuk
ciri sifat bahan dari segi jisim,
9.1.4 Mengitlak bahawa air
memenuhi ruang, isipadu dan bentuk. boleh wujud dalam tiga
keadaan jirim dengan
3. Menggunakan data bagi menjalankan aktiviti.
menyampaikan maklumat.
53
1. Guru bersoal jawab bersama murid dengan menyatakan jirim wujud dalam
keadaan pepejal, cecair dan gas.
i) Apakah jirim?
ii) Apakah contoh bahan pepejal?
iii) Apakah contoh bahan cecair?
iv) Apakah contoh bahan gas?
2. Guru menunjukkan tiga jenis bahan iaitu pepejal, cecair dan gas dihadapan
kelas.
3. Guru meminta tiga orang murid tampil ke hadapan kelas untuk memilih kategori
bahan-bahan tersebut.
4. Guru meminta murid menjelaskan ciri-ciri bahan yang bersifat pepejal, cecair
dan gas.
5. Murid dibahagikan kepada 5 kumpulan.
6. Setiap kumpulan diarahkan merekod tentang ciri-ciri bahan pepejal,cecair dan
gas didalam jadual yang disediakan. (Lembaran penyiasatan 1)
i) Pada fikiran kamu adakah ketiga-tiga bahan tersebut mempunyai jisim?
ii) Antara tiga bahan tersebut yang manakah mempunyai isipadu tetap?
7. Murid membuat penyiasatan tentang perubahan keadaan air bermula daripada
ketulan ais. Murid melapor hasil penyiasatan. (Lembaran penyiasatan 2)
8. Guru membimbing murid membuat kesimpulan tentang ciri bahan dan
perubahan bahan.
9. Guru bersoal jawab dengan murid berdasarkan penyiasatan yang telah
dijalankan.
i) Bagaimanakah cara kamu menyusun dan merekod maklumat yang telah
diperolehi?
ii) Apakah cara lain yang boleh digunakan untuk merekod maklumat yang
diperolehi?

Bahan Bantu Belajar : bikar, ais, penunu bunsen, tungku kaki tiga, kasa dawai
54
Tajuk :Jadual ciri sifat pepejal, cecair dan gas
Arahan 1 :Lengkapkan jadual ciri bahan berdasarkan

aktiviti yang dijalankan.
Saya menerima dan

mempersembahkan
Ciri sifat bahan Pepejal Cecair Gas maklumat dalam bentuk:
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
Jisim
Ada/tidak lisan dengan
bantuan bahan
bergambar, poster dan
media digital.
Memenuhi
tulisan
ruang
Ya/tidak teknologi maklumat
dan komunikasi
menggunakan data
Isipadu daripada carta, graf dan
Tetap/ mengikut jadual bagi
bekas
merekod maklumat
daripada kajian.
Bentuk mengemukakan
Tetap/tidak soalan-soalan dengan jelas
tetap dan boleh memberi
maklum balas.
55
Tajuk :Memahami keadaan jirim
Arahan 1 :Lakarkan dan lengkapkan perubahan

ketulan ais berdasarkan daripada aktiviti yang telah
dijalankan.
Saya menerima dan
mempersembahkan
maklumat dalam bentuk:
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
lisan dengan
bantuan bahan
media digital.
tulisan
teknologi maklumat
dan komunikasi
menggunakan data
daripada carta, graf dan
jadual bagi
merekod maklumat
daripada kajian.
mengemukakan
soalan-soalan dengan jelas
dan boleh memberi
maklum balas.
56
CONTOH 2
Standard Kandungan
Tema/Tajuk : Proses hidup tumbuhan 4.2 Kemandirian spesies
tumbuhan
Masa : 60 minit
4.2.1 Menyatakan cara
Standard tumbuhan memencarkan biji
Pembelajaran : 4.2.1 benih atau buah melalui
pemerhatian tumbuhan
sebenar atau menerusi
Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat: pelbagai media iaitu:
Pembelajaran : 1. Menyatakan tumbuhan memencarkan x melalui air contoh
teratai, kelapa;
biji benih atau buah. x melalui angin
contoh lalang,
2. Merekod maklumat menggunakan angsana;
x melalui manusia
jadual bagi menyampaikan maklumat. dan haiwan contoh
kemuncup, betik;
x mekanisma letupan
Aktiviti : contoh buah getah,
1. Guru menunjukkan sebatang pokok keembong yang buah saga,
keembung.
berbuah.
2. Guru meminta seorang murid menyentuh buah
keembung tersebut dan guru bersoal jawab dengan
murid :
a. Nyatakan apakah yang dapat kamu perhatikan
apabila kawan kamu menyentuh buah keembung
tersebut.
(meletup dan biji benih tercampak)
3. Guru membimbing murid menyatakan tumbuhan
mempunyai cara untuk memancarkan biji benih atau
buah.
4. Murid dibahagikan kepada 5-6 kumpulan dan setiap
kumpulan diberikan biji benih dan buah tumbuhan
sebenar.
(Kelapa, lalang, kemuncup, buah saga, buah
mangga, angsana)
5. Setiap kumpulan diminta mengenal pasti biji benih
dan cara pencarannya.
57
6. Guru menyediakan jadual bagi setiap kumpulan dan setiap kumpulan merekod
hasil dapatan mereka dalam jadual tersebut.
(Lembaran penyiasatan)
7. Murid membentangkan hasil penyiasatan di hadapan kelas.
8. Guru membimbing murid membuat kesimpulan bahawa tumbuhan mempunyai
cara tersendiri bagi memancarkan biji benih dan buahnya.
9. Murid melengkapkan lembaran kerja yang disediakan.
10. Guru menerangkan aktiviti projek mengenai cara tumbuhan memancarkan biji
benih dan tumbuhannya.
11. Guru bersoal jawab dengan murid berdasarkan penyiasatan yang telah
dijalankan.
i) Bagaimanakah cara kamu menyusun dan merekod maklumat yang telah
diperolehi?
ii) Apakah cara lain yang boleh digunakan untuk merekod maklumat yang
diperolehi?
iii) Kelas dibahagikan kepada 5 kumpulan dan setiap kumpulan menyiapkan projek
yang ditetapkan oleh guru mengikut cara yang telah ditetapkan.
i. Kumpulan 1 : Carta
ii. Kumpulan 2 : Poster
iii. Kumpulan 3 : Buku skrap
iv. Kumpulan 4 : Peta minda
v. Kumpulan 5 : Power point

Bahan Bantu Belajar : buah dan biji tumbuhan (seperti kelapa, kemuncup,
lalang, buah saga, manga, cempedak dan betik)
Penilaian PdP : lembaran penyiasatan dan lembaran kerja.
58
Tajuk :Cara tumbuhan memencarkan biji benih atau

buah
Arahan 1 :Lengkapkan jadual yang diberi berdasarkan

aktiviti yang dijalankan
Saya menerima dan
mempersembahkan
Biji benih atau buah Cara pencaran WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
lisan dengan
bantuan bahan
media digital.
tulisan
teknologi maklumat
dan komunikasi
menggunakan data
jadual bagi
merekod maklumat
daripada kajian.
mengemukakan
dan boleh memberi
maklum balas.
1. Namakan 1 buah atau biji benih lain yang dipencarkan

melalui air.
______________________________________________________
melalui angin.
______________________________________________________
melalui mekanisma letupan.
______________________________________________________
melalui haiwan.
______________________________________________________
59
LEMBARAN KERJA
Tajuk :Cara tumbuhan memencarkan biji benih atau

buah
Arahan 1 :Kelaskan biji benih dan buah di bawah

berdasarkan cara pencaran.
Saya menerima dan
mempersembahkan
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
lisan dengan
bantuan bahan
media digital.
tulisan
teknologi maklumat
dan komunikasi
menggunakan data
jadual bagi
merekod maklumat
daripada kajian.
mengemukakan
dan boleh memberi
maklum balas.
60
PENCAPAIAN
(/) atau (x)
K1- Merekod maklumat
daripada kajian.
K2- Mempersembahkan data
atau maklumat dalam bentuk
lukisan, jadual dan carta
4
Berkomunikasi palang.
K3- Menulis laporan
eksperimen
K4- Menghuraikan idea dengan
sistematik.
3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
SKOR
61

%$%7

0(1*GUNAKAN
PERHUBUNGAN RUANG & MASA

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MENGGUNAKAN PERHUBUNGAN RUANG DAN
MASA
Memerihalkan perubahan parameter seperti lokasi, arah, bentuk, saiz, isipadu,
berat dan jisim dengan masa.
PETUNJUK
x Memperihalkan lokasi dengan masa.
x Memperihalkan perubahan arah dengan masa
x Memperihalkan perubahan bentuk dengan masa
x Memperihalkan perubahan saiz dengan masa
x Memperihalkan perubahan isupadu dengan masa
x Memperihalkan perubahan berat dengan masa
x Memperihalkan perubahan jisim dengan masa
x Menyusun peristiwa kejadian mengikut kornologi
x Menentukan magnitud perubahan yang berlaku berdasarkan kadar
perubahan masa
x Menentukan kedudukan objek dan menghuraikan kedudukannya di dalam
ruang
x Menghuraikan rupa bentuk objek apabila dilihat dari kedudukan yang

CONTOH 1
Tema/Tajuk : Bumi, Bulan dan Matahari Standard Kandungan
11.1 Pergerakan Bumi
Masa : 60 minit
11.1.4 Memerihalkan putaran
Standard Bumi pada paksinya
Pembelajaran : 11.1.4 menyebabkan kesan
seperti:
x kejadian siang dan
Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat: malam.
Pembelajaran : 1. Memerihalkan putaran Bumi pada x Kedudukan
Matahari kelihatan
paksinya menyebabkan kesan seperti: seperti berubah-
ubah.
x Kejadian siang dan malam x Perubahan panjang
dan arah bayang-
x Kedudukan Matahari kelihatan bayang
seperti berubah-ubah.
x Perubahan panjang dan arah
baying-bayang
65
Aktiviti :
1. Aktiviti dijalankan di luar bilik darjah
3. Guru memberikan penerangan tentang aktiviti yang akan dijalankan dengan
merujuk Lembaran Penyiasatan serta langkah-langkah keselamatan ketika
berada di luar bilik darjah.
4. Murid merekodkan pemerhatian di dalam jadual
5. Perbincangan dibuat selepas data dikumpulkan.
i) Apakah yang akan berubah bagi setiap perubahan masa?
ii)Susunkan panjang bayang-bayang mengikut kronologi berdasarkan masa?
iii) Tunjukkan dalam bentuk grafik perubahan yang kamu katakan tadi?

Bahan Bantu Belajar : kayu, pita ukur, kertas graf, jam
Penilaian PdP : lembaran penyiasatan dan lembaran kerja
66
Tajuk :Panjang dan arah bayang-bayang
Arahan 1 :
1. Setiap kumpulan dikehendaki memastikan radas dan
bahan yang diperlukan iaitu kayu, pita ukur, kertas graf,
jam.
2. Pacakkan kayu di kawasan lapang. Saya dapat membuat
3. Ukur panjang bayang-bayang dengan menggunakan pemerhatian dengan:
WDQGDNDQ pada yang
pita ukur setiap jam dan direkodkan di dalam jadual di bahagian yang
bawah. berkenaan)
memperihalkan
Panjang bayang- Arah Bayang-
Masa perubahan arah dengan
bayang (cm) bayang masa.
8.00 pagi
memperihalkan
9.00 pagi perubahan bentuk dengan
10.00 pagi masa.
11.00 pagi
memperihalkan
12.00 pagi perubahan isipadu
dengan masa.
4. Gunakan kertas graf untuk memindahkan maklumat memperihalkan
yang diperolehi dalam bentuk graf. perubahan saiz dengan
masa.
Perbincangan :
menentukan
a) Nyatakan panjang bayang-bayang yang diperolehi magnitud perubahan yang
dalam penyiasatan ini dari jam 8.00 pagi hingga 12.00 berlaku berdasarkan kadar
tengahari. perubahan.
___________________________________________________________
b) Nyatakan hubungan antara masa dengan panjang

bayang-bayang.
c) Nyatakan corak perubahan panjang bayang-bayang dari

jam 8.00 pagi hingga 12.00 tengahari.
___________________________________________________________
d) Berdasarkan keputusan di dalam graf, apakah

perhubungan di antara saiz bayang bayang dengan masa?
___________________________________________________________
e) Berikan sebab perubahan panjang dan arah bayang-

bayang.
___________________________________________________________
67
CONTOH 2
Standard Kandungan Tema/Tajuk : Bumi, Bulan dan Matahari
11.2 Fasa-fasa Bulan
Masa : 60 minit
11.2.3 Menggunakan
perhubungan ruang dan Standard
masa untuk Pembelajaran : 11.2.3
menggambarkan fasa Bulan
seperti anak bulan, bulan
sabit, bulan separa dan Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat:
bulan purnama dalam satu Pembelajaran : 1. Mengenal pasti fasa Bulan.
edaran lengkap dengan
mengikut takwim Qamari. 2. Menyusun fasa-fasa Bulan dalam
satu edaran lengkap mengikut
urutan yang betul.
Aktiviti :
1. Guru bersoal jawab dengan murid tentang bentuk
bulan.
i) Pernahkah kamu melihat bulan di waktu
malam?
ii) Murid diminta melakarkan bentuk bulan yang
mereka lihat di papan tulis.
2. Guru menyoal murid berdasarkan lakaran yang dibuat.
i) Antara berikut, yang manakah bentuk bulan
sebenarnya?
(Nota: Guru mesti menegaskan bahawa bentuk
bulan adalah sfera)
ii) Mengapakah anda melihat bentuk bulan yang
berbeza-beza?
3. Guru merumus bentuk bulan yang dilakar oleh murid
serta menjelaskan bentuk bulan adalah sfera seperti bola.
Nota guru:
i) Bentuk bulan yang diperhati dari kelihatan berbeza
dinamakan sebagai fasa-fasa bulan.
ii)Perubahan bentuk bahagian bulan yang kelihatan
bercahaya menyebabkan kejadian fasa-fasa bulan.
68
4. Guru menayangkan slide yang memaparkan fasa-fasa bulan yang berbeza
berdasarkan kalendar Qamari. Guru berbincang bersama murid berkenaan ;
x kalendar qamari secara ringkas.
x fasa-fasa bulan, kedudukan bulan , tempoh dan tarikh yang memberi kesan
terhadap bentuk bulan yang berbeza yang diperhati dari bumi.
5. Murid menyatakan nama-nama fasa bulan yang berbeza berdasarkan tayangan
slide tersebut,
i) Apakah yang akan berubah bagi setiap perubahan masa?
ii)Susunkan fasa-fasa bulan mengikut kronologi berdasarkan masa?
iii) Tunjukkan dalam bentuk grafik perubahan yang kamu katakan tadi?
7. Murid melengkap lembaran kerja yang disediakan

Bahan Bantu Belajar : carta fasa-fasa bulan / Computer (Slide)
69
LEMBARAN KERJA
Tajuk : Fasa-fasa Bulan
Arahan : Namakan fasa-fasa bulan berdasarkan gambarajah yang

diberikan.
7 Cahaya Matahari
6 8
5 Bumi Matah
1 ari
2
4
1. ___________________________
2. ___________________________
3. ___________________________
Saya dapat membuat
pemerhatian dengan:
WDQGDNDQ pada yang 4. ___________________________
bahagian yang
berkenaan) 5. ___________________________
memperihalkan 6. ___________________________
perubahan arah dengan
masa. 7. ___________________________
memperihalkan
perubahan bentuk dengan 8. ___________________________
masa.
memperihalkan
perubahan isipadu
dengan masa.
memperihalkan
perubahan saiz dengan
masa.
menentukan
magnitud perubahan yang
berlaku berdasarkan kadar
perubahan.
70
PENCAPAIAN
(/) atau (x)
K1- Menjelaskan perubahan
lokasi, saiz, bentuk dan arah
dengan masa
K2- Menyatakan hubungan di
Antara jarak yang dilalui
Menggunakan dengan masa yang diambil.
4
perhubungan K3- Menyatakan kuantiti
ruang masa perubahan berdasarkan kadar
perubahan.
K4- Menyusun kejadian suatu
fenomena atau peristiwa
mengikut kronologi.
3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
SKOR
71

%$%8

MENTAFSIR DATA

KEMAHIRAN PROSES
SAINS MENTAFSIR DATA
Memberi penerangan yang rasional tentang objek, perisitiwa atau pola daripada
data yang dikumpulkan
PETUNJUK
x Mengumpul pelbagai data melalui pemerhatian untuk membuat pernyataan
tentang maksudnya.
x Mengesan pola atau corak yang terdapat berdasarkan maklumat yang
diperoleh.
x Menyatakan hubungan di antara maklumat.
x Membuat kesimpulan berdasarkan data yang dikumpulkan.
x Membuat ekstrapolasi berdasarkan data yang dikumpulkan.
CONTOH 1
Tema/Tajuk : Teknologi Standard Kandungan

12.1 Kestabilan dan
kekuatan sesuatu objek
Masa : 60 minit dan binaan
Standard 12.1.2 Mengeksperimen
Pembelajaran : 12.1.2 untuk menentukan faktor
yang mempengaruhi
kestabilan objek iaitu luas
Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat: tapak dan ketinggian.
Pembelajaran : 1. Menyatakan objek yang
mempunyai tapak yang lebih luas
adalah lebih stabil.
2. Menyatakan objek yang lebih
rendah adalah lebih stabil.
Aktiviti :
1. Guru menunjukkan tayangan video tentang kestabilan.
(Guru boleh menggunakan video yang berkaitan
dengan kestabilan)
3. Setiap kumpulan diberikan manila kad / Kertas A4, pita
pelekat dan Lembaran Penyiasatan 1.
75
4. Murid diminta membina 3 model berbentuk silinder yang berlainan ketinggian.
5. Ketiga-tiga model diletakkan di atas meja murid. Murid diminta meniup model-
model tersebut dengan jarak yang sama.
6. Murid mencatatkan masa yang diambil oleh model untuk tumbang.
7. Murid dibimbing untuk mentafsir data yang diperolehi dengan menjawab soalan-
soalan di dalam lembaran penyiasatan 1.
8. Setiap kumpulan diberikan manila kad / Kertas A4, pita pelekat dan Lembaran
Penyiasatan 2.
9. Murid diminta membina 3 model berbentuk silinder yang mempunyai luas tapak
yang berbeza.
10. Ketiga-tiga model diletakkan di atas meja murid. Murid diminta meniup model-
model tersebut dengan jarak yang sama.
11. Murid mencatatkan masa yang diambil oleh model untuk tumbang.
12. Murid dibimbing untuk mentafsir data yang diperolehi dengan menjawab soalan-
soalan di dalam lembaran penyiasatan 2.
13. Murid dibimbing untuk membuat kesimpulan tentang kestabilan.
( Nota : Semakin besar luas tapak objek, semakin bertambah kestabilannya.
Semakin rendah sesuatu objek, semakin bertambah kestabilannya.)
i) daripada data yang kamu kumpulkan, apakah yang boleh kamu katakan?
EMK : kreativiti
Bahan Bantu Belajar : manila kad/kertas A4, pita pelekat
76
Tajuk :Kestabilan objek
Arahan 1 :
1. Bina 3 model yang berbeza ketinggian dengan
menggunakan manila kad/kertas A4 seperti rajah di
bawah. Saya menerima dan
mempersembahkan
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
mengumpul
pelbagai data melalui
pemerhatian untuk
Model A Model B Model C membuat pernyataan
tentang maksudnya.
2. Tegakkan 3 model tersebut di atas meja dan tiup model
mengesan pola atau
tersebut serentak. corak yang terdapat
3. Perhatikan model yang manakah tumbang dahulu dan berdasarkan maklumat
catatkan dalam jadual di bawah. yang diperoleh.
menyatakan
Model A B C hubungan di antara
maklumat
Masa yang diambil
membuat
oleh model untuk kesimpulan berdasarkan
data yang dikumpulkan.
tumbang
membuat
ekstrapolasi berdasarkan
Perbincangan: data yang dikumpulkan.
a) Apakah tujuan penyiasatan ini dijalankan?

___________________________________________________
___________________________________________________
b) Apakah corak perubahan masa yang diambil oleh

model untuk tumbang?
___________________________________________________
___________________________________________________
c) Nyatakan hubungan antara ketinggian objek dengan

masa yang diambil oleh model untuk tumbang?
___________________________________________________
___________________________________________________
d) Apakah kesimpulan daripada penyiasatan ini?

___________________________________________________
___________________________________________________
77
- LEMBARAN PENYIASATAN 2
Tajuk :Kestabilan objek
Arahan 1 :
1. Bina 3 model yang mempunyai luas tapak yang
berbeza dengan menggunakan manila kad/kertas A4
Saya menerima dan seperti rajah di bawah.
mempersembahkan
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
mengumpul
pemerhatian untuk
membuat pernyataan
Model A Model B Model C
tentang maksudnya.
2. Tegakkan 3 model tersebut di atas meja dan tiup model
mengesan pola atau
corak yang terdapat
tersebut serentak.
berdasarkan maklumat 3. Perhatikan model yang manakah tumbang dahulu dan
yang diperoleh. catatkan dalam jadual di bawah.
menyatakan
hubungan di antara Model A B C
maklumat
Masa yang diambil
membuat
kesimpulan berdasarkan oleh model untuk
tumbang
membuat
ekstrapolasi berdasarkan
data yang dikumpulkan. Perbincangan:
e) Apakah tujuan penyiasatan ini dijalankan?

___________________________________________________
___________________________________________________
f) Apakah corak perubahan masa yang diambil oleh

model untuk tumbang?
___________________________________________________
___________________________________________________
g) Nyatakan hubungan antara ketinggian objek dengan

masa yang diambil oleh model untuk tumbang?
___________________________________________________
___________________________________________________
h) Apakah kesimpulan daripada penyiasatan ini?

___________________________________________________
___________________________________________________
78
CONTOH 2
Elektrik Standard Kandungan
Tema/Tajuk : 7.2 Litar elektrik lengkap

7.2.8 Membandingkan dan
membezakan kecerahan
Standard mentol dalam litar bersiri
Pembelajaran : 7.2.8 dan litar selari

Pembelajaran : 1. Menyatakan perbezaan kecerahan mentol dalam
litar bersiri dan litar selari.
2. Menyatakan pernyataan berdasarkan maklumat
yang dikumpulkan.
Aktiviti :
1. Guru menunjukkan contoh litar elektrik (bersiri dan selari)
3. Setiap kumpulan diberikan bahan iaitu 6 biji mentol, 6 pemegang
mentol, 6 biji sel kering, wayar dan 6 suis
(Nota : Guru menyatakan kepada murid tentang litar lengkap.)
4. Murid dikehendaki melakar litar yang akan dibina.
5. Setiap kumpulan dikehendaki membina litar bersiri dan litar selari
berpandukan lakaran yang mereka bina .
Contoh lakaran
Litar selari Litar bersiri
79
5. Murid merekod hasil penyiasatan yang telah dijalankan .
Jenis litar Kecerahan Mentol

Litar Bersiri
Litar Selari
6. Murid membandingkan kecerahan mentol kedua-dua litar.

7. Murid membuat kesimpulan berdasarkan hasil penyiasatan mereka.
8 Murid melengkapkan lembaran penyiasatan dan lembaran Kerja yang diberikan.
i) daripada data yang kamu kumpulkan, apakah yang boleh kamu katakan?

Bahan Bantu Belajar : sel kering, suis, mentol, wayar, pemegang mentol
Penilaian PdP : lembaran penyiasatan dan lembaran kerja.
80
Tajuk :Litar Bersiri dan Litar Selari
Arahan 1 :
1. Lakarkan litar bersiri dan litar selari dengan
menggunakan simbol.
Saya menerima dan
Litar Bersiri Litar Selari mempersembahkan
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
mengumpul
pemerhatian untuk
membuat pernyataan
tentang maksudnya.
mengesan pola atau

corak yang terdapat
berdasarkan maklumat
yang diperoleh.
menyatakan
hubungan di antara
maklumat
2. Bina litar bersiri dan litar selari berdasarkan lakaran di membuat

atas. kesimpulan berdasarkan
3. Uji setiap litar yang telah dibina untuk memastikan
semua mentol menyala. membuat
4. Rekodkan hasil penyiasatan yang telah dijalankan di ekstrapolasi berdasarkan
dalam jadual di bawah.
Jenis litar Kecerahan Mentol

Litar Bersiri
Litar Selari
Perbincangan:
5. Litar manakah yang menghasilkan nyalaan yang

terang?
__________________________________________________
6. Apakah kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan

hasil penyiasatan?
__________________________________________________
81

%$%9

0(1DEFINISI SECARA
OPERASI

KEMAHIRAN PROSES
SAINS MENDEFINISI SECARA OPERASI
Memberi taksiran tentang sesuatu konsep dengan menyatakan perkara yang

dilakukan dan diperhatikan.
PETUNJUK
x Mentakrif istilah dalam konteks pengalaman sendiri
x Membuat pernyataan apa yang dilakukandanapa yang diperhatikan
CONTOH 1
Standard Kandungan
Tema/Tajuk : Teknologi 12.1
Kestabilandankekuatanses
Masa : 60 minit uatuobjekdanbinaan
Standard 12.1.2 Mengeksperimen
Pembelajaran : 12.1.2 untuk menentukan faktor
yang mempengaruhi
kestabilan objek iaitu luas
Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat: tapak dan ketinggian
Pembelajaran : 1. Mengenal pasti faktor yang
mempengaruhi kestabilan objek.
2. Mendefinisi secara operasi tentang
kestabilan.
Aktiviti1 :
1. Murid menyediakan peralatan eksperimen seperti
rajah di bawah.
model daripada
polisterina
x kadbod
2. Guru meminta murid mencondongkan kadbod

dengan perlahan-lahan dan membuat pemerhatian.
85
3. Guru membimbing murid untuk mendefinisi secara operasi.
i) Mengapakah model Z tumbang dahulu, kemudian diikuti dengan model
Y?
ii) Mengapakah model X paling lambat tumbang?
iii) Apakah kesimpulan dari penyiasatan ini?
Aktiviti 2:
1. Murid menyediakan peralatan eksperimen sperti rajah di bawah.
X Y Z
2. Guru meminta murd mencondongkan kadbod dengan perlahan-lahan dan

membuat pemerhatian.
3. Guru membimbing murid untuk mendefinisi secara operasi.
i) Mengapakah model Y tumbang dahulu, diikuti dengan model Z?
ii) Mengapakah model X paling akhir tumbang?
iii) Apakah kesimpulan dari penyiasatan ini?
4. Guru membimbing murid untuk mendefinisi secara operasi tentang kestabilan.

i) Apakah yang kamu lakukan pada model tersebut?
ii) Apakah yang kamu perhatikan selepas kamu condongkan kadbod?
EMK : kreatif dan inovasi, keusahawanan

Bahan Bantu Belajar : kadbod, model
Penilaian P&P : lembaran kerja
86
CONTOH 2
Standard Kandungan
Tema/Tajuk : Sifat Cahaya 6.1 Cahayabergeraklurus

6.1.1 Menyatakan cahaya
bergerak lurus dengan
Standard menjalankan aktiviti
Pembelajaran : 6.1.1

Pembelajaran : 1. Menyatakan cahaya bergerak lurus
2.Mendefinisi secara operasi cahaya
bergerak lurus
Aktiviti :
1. Bilik sains/kelas disediakan dalam keadaan gelap.
2. Guru menghidupkan lampu suluh dan menghalakan

ke dinding.
i) Apa yang kamu perhatikan?
3. Guru menghalang cahaya lampu suluh tersebut
menggunakan kadbod.
i) Sekarang apa yang kamu perhatikan?
ii) Kenapa cahaya tidak kelihatan?
4. Murid dibahagikan kepada kumpulan kecil . Setiap
kumpulan diberikan bahan.
5. Murid menjalankan penyiasatan untuk
memerhatikan sifat cahaya bergerak lurus dalam
kumpulan masing-masing mengikut arahan
lembaran penyiasatan.
6. Selepas penyiasatan guru mengemukakan soalan
untuk membimbing murid mendefinisi secara
operasi.
i)Pada aktiviti 1 kenapa cahaya kelihatan?
Contoh jawapan murid: Sebab cahaya melalui
lubang kadbod yang disusun dalam garisan lurus.
87
ii) Pada aktiviti 2 kenapa cahaya tidak kelihatan?
Contoh jawapan murid: Sebab cahaya tidak dapat melalui
lubang kadbod yang tidak disusun dalam garisan lurus.
iii) Apakah sifat cahaya yang ditunjukkan dalam penyiasatan
itu?
Contoh jawapan murid: cahaya bergerak lurus
iv) Apakah yang kamu lakukan?
v) Alah yang kamu perhatikan pada cahaya selepas lampu suluh dihidupkan?
vi) Berikan definisi secara operasi tentang sifat cahaya yang disiasat?
Contoh jawapan murid:.
Definisi secara operasi bagi cahaya bergerak lurus adalah apabila
cahaya dilalukan pada lubang kadbod yang disusun pada satu garisan
lurus, cahaya akan kelihatan pada skrin manakala bagi cahaya yang
tidak dilalukan pada lubang kadbod yang tidak disusun pada satu garisan
lurus, cahaya tidak akan kelihatan pada skrin.

Bahan Bantu Belajar : kadbod, lampu suluh
Penilaian P&P : lembaran kerja, lembaran penyiasatan
88
Tajuk :Cahaya bergerak lurus
Radas/bahan :Kadbod berlubang, lampu suluh, plastisin

dan skrin
Arahan :
1. Susun kadbod dengan selari dan mengadap skrin Saya dapat mendefinisi
secara operasi dengan:
seperti di dalam gambarajah di bawah. WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
mentakrif istilah
dalam konteks
pengalaman sendiri.
membuat
pernyataan apa yang
dilakukan dan apa yang
diperhatikan.
2. Lampu dihidupkan dan perhatikan skrin.

3. Ulang langkah 1 dan 2 dengan mengalihkan salah satu
kadbod ke sebelah kiri atau kanan seperti gambarajah
di bawah.
89
LEMBARAN KERJA
Tajuk :Cahaya bergerak lurus
Arahan : Jawab semua soalan berikut.
Muthu telah menjalankan satu penyiasatan tentang sifat

Saya dapat mendefinisi cahaya dengan menggunakan tiub lurus dan tiub bengkok
secara operasi dengan:
WDQGDNDQ pada yang seperti dalam gambar rajah di bawah.
bahagian yang
berkenaan)
mentakrif istilah
dalam konteks
pengalaman sendiri.
membuat
pernyataan apa yang
dilakukan dan apa yang
diperhatikan.
Hasil penyiasatan adalah seperti berikut;

Situasi A: Muthu tidak dapat melihat cahaya lilin melalui tiub.
Situasi B : Muthu dapat melihat cahaya lilin melalui tiub.
1. Berikan satu sebab berdasarkan hasil penyiasatan di atas ?

_______________________________________________________
2. Berikan definisi secara operasi bagi sifat cahaya yang dikaji.
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
90
PENCAPAIAN
(/) atau (x)
K1- Menyatakan konsep dengan
menghuraikan apa yang
diperhatikan.
K2-Menyatakan konsep dengan
menghuraikan apa yang perlu
Mendefinisi dilakukan.
4
secara K3- Menyatakan pemboleh ubah
operasi dengan menghuraikan apa yang
diperhatikan.
K4- Menyatakan pembolehubah
dengan menghuraikan apa yang
perlu dilakukan
K1, K2 dan sama ada K3 atau
3
K4
2 K1 dan K2
SKOR
91

%$%

0(1*$:$/
3(0%2/(+8%$+

KEMAHIRAN PROSES
SAINS MENGAWAL PEMBOLEH UBAH
Mengenal pasti pemboleh ubah dimanipulasikan, pemboleh ubah bergerakbalas

dan pemboleh ubah yang dimalarkan. Dalam sesuatu penyiasatan, satu pemboleh
ubah dimanipulasikan untuk memerhatikan hubungannya dengan pemboleh ubah
bergerak balas. Pada masa yang sama pemboleh ubah yang lain dimalarkan.
PETUNJUK
x Menentukan pemboleh ubah yang relevan dalam penyiasatan.
x Menentukan pemboleh ubah yang dimanipulasi, pemboleh ubah bergerakbalas

dan pemboleh ubah dimalarkan.
x Menyatakan perubahan pada pemboleh ubah manipulasi memberi kesan kepada
pemboleh ubah bergerakbalas.
x Mengenal pasti parameter pemboleh ubah yang terlibat dalam penyiasatan.
CONTOH 1
Standard Kandungan
Tema/Tajuk : Proses hidup tumbuhan 4.1 Ciri khas tumbuhan
untuk melindungi diri
Masa : 60 minit
4.1.1 Menjelaskan dengan
Standard contoh melalui pemerhatian
Pembelajaran : 4.1.1 tumbuhan sebenar atau
menerusi pelbagai media,
ciri khas tumbuhan untuk
Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat: menyesuaikan diri dengan
Pembelajaran : 1.Mengenal pasti ciri khas tumbuhan iklim dan perubahan musim
untuk menyesuaikan diri dengan iklim seperti:
x akar panjang
dan perubahan musim melalui contoh kaktus;
pemerhatian tumbuhan sebenar atau x batang menyimpan
menerusi pelbagai media. air contoh kaktus,
pokok pisang;
x mengulungkan daun
2.Menentukan pemboleh ubah yang contoh pokok
dimanipulasi, pemboleh ubah yang keladi.
bergerakbalas dan pemboleh ubah yang
dimalarkan.
3.Membuat hubungan antara

pembolehubah dimanipulasi dan
pembolehubah bergerakbalas.
Membuat penilaian kendiri tentang
pemahaman kemahiran pemboleh ubah.
95
Aktiviti:
1. Guru menyediakan 4 stesyen dengan 4 jenis tumbuhan yang berlainan iaitu
kaktus, sawi, anak pokok jagung dan cili.
2. Murid dibahagikan kepada 4 kumpulan dan setiap kumpulan akan bergerak dari
satu stesyen ke stesyen yang lain untuk membuat pemerhatian awal.
3. Setiap kumpulan diminta merekodkan dan membentangkan pemerhatian mereka
dalam lembaran penyiasatan 1.
4. Guru menerangkan hasil dapatan penyiasatan yang telah dibuat.
5. Guru bersoal jawab dengan murid mengenai hasil penyiasatan itu.
6. Guru meminta murid membuat hipotesis yang sesuai untuk menguji ketahanan
tumbuhan menghadapi iklim melampau berdasarkan persoalan di bawah.
Anda diberi dua jenis tumbuhan iaitu kaktus dan sawi. Anda dikehendaki
membuat hipotesis untuk melihat ciri khas tumbuhan menghadapi cuaca
melampau (kawasan kering).
i) Dalam penyiasatan tersebut, tentukan pembolehubah berikut:
a) Apa yang diubah (dimanipulasi)?
b) Apa yang diukur (bergerakbalas)
c) Apa yang dimalarkan (ditetapkan)
ii) Apakah hubungan antara pemboleh ubah tersebut?
8. Murid diminta merekodkan hasil penyiasatan mereka.

Bahan Bantu Belajar : anak sawi, kaktus, anak pokok jagung dan cili
Penilaian PdP : lembaran kerja dan lembaran penyiasatan
96
Tajuk :Siapa paling hebat.
Arahan 1 :Tuliskan pemerhatian kamu dalam jadual di

bawah.
Saya dapat menentukan:
Pemerhatian WDQGDNDQ pada yang
Tumbuhan bahagian yang
Bentuk daun Duri Saiz batang berkenaan)
pemboleh ubah
yang relevan dalam
penyiasatan.
menentukan
pemboleh ubah yang di
manipulasi, pemboleh
ubah bergerak balas dan
pembeloeh ubah
dimalarkan.
Arahan 2 : Lakarkan satu tumbuhan berciri khas untuk
melindungi diri daripada cuaca panas yang kamu perhatikan. menyatakan
perubahan pada
pemboleh ubah
manipulasi memberi kesan
kepada pemboleh ubah
bergerak balas.
mengenal pasti
parameter pemboleh
ubah yang terlibat dalam
penyiasatan.
97
LEMBARAN KERJA 1
Tajuk : Menentukan pemboleh ubah
Arahan 1 :Jawab soalan di bawah berdasarkan

situasi yang diberikan.
(tandakDQ pada yang Anda diberi dua jenis tumbuhan iaitu pokok jagung
bahagian yang
berkenaan) dan keembung . Menggunakan tumbuhan yang
pemboleh ubah diberi anda dikehendaki membuat hipotesis tentang

yang relevan dalam
penyiasatan. kepentingan ciri khas tumbuhan menghadapi cuaca
menentukan melampau (kawasan kering).

pembeloeh ubah
dimalarkan.
menyatakan
perubahan pada
pemboleh ubah
kepada pemboleh ubah
bergerak balas.
mengenal pasti
parameter pemboleh
penyiasatan. i. Dalam penyiasatan tersebut, tentukan
pembolehubah berikut:
____________________________________________
b) Apa yang diukur (bergerakbalas) ?
____________________________________________
c) Apa yang dimalarkan (ditetapkan) ?)
____________________________________________
ii. Nyatakan hipotesis kamu berpandukan
jawapan di atas.
_______________________________________________
_______________________________________________
98
LEMBARAN KERJA 2
Tajuk : Menentukan pemboleh ubah
Arahan 1 :Jawab soalan di bawah.

WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
pemboleh ubah
yang relevan dalam
penyiasatan.
1. Namakan tumbuhan di atas.
menentukan
A: ________________ B: ___________________
2. Nyatakan ciri khas bagi tumbuhan A dan B untuk
pembeloeh ubah
dimalarkan.
melindungi diri dari cuaca panas.
A:________________ B:___________________ menyatakan
perubahan pada
3. Tumbuhan B dan C ditempatkan di kawasan lapang pemboleh ubah
yang kering. Setelah seminggu tumbuhan C mati kepada pemboleh ubah
manakala tumbuhan B masih hidup. bergerak balas.
mengenal pasti
parameter pemboleh
penyiasatan.
i. Dalam penyiasatan tersebut, tentukan pembolehubah

berikut:
_____________________________
b) Apa yang diukur (bergerakbalas) ?
_____________________________
c) Apa yang dimalarkan (ditetapkan) ?
_____________________________
ii. Nyatakan hipotesis kamu berpandukan jawapan di
atas.
______________________________________________________
______________________________________________________
99

%$%11

MEMBUAT HIPOTESIS

KEMAHIRAN PROSES
SAINS MEMBUAT HIPOTESIS
Membuat sesuatu penyataan umum tentang hubungan antara pemboleh ubah yang
di fikirkan benar bagi menerangkan sesuatu perkara atau peristiwa. Penyataan ini
boleh diuji untuk menentukan kesahihannya.
PETUNJUK
x Membuat kesimpulan awal yang boleh diuji.
x Mencadangkan pernyataan umum yang difikirkan benar
x Menggunakan pengetahuan sedia ada bagi membuat sesuatu penerangan.
x Mengenal pasti pemboleh ubah
x Membuat inferens yang munasabah.
x Menentukan hubungan di antara dua pemboleh ubah berdasarkan inferens
CONTOH 1
Tema/Tajuk : Cahaya Standard Kandungan
6.1 Cahaya bergerak lurus

6.1.2 Mengeksperimen untuk
menentukan faktor yang
Standard mempengaruhi saiz
Pembelajaran : 6.1.2 bayang-bayang.

Pembelajaran :
1. Membuat hipotesis bahawa saiz
bayang-bayang dipengaruhi oleh jarak
objek dari sumber cahaya atau jarak
skrin dari objek
2. Menyatakan hubungan antara dua

maklumat yang dikumpul
103
Aktiviti :
1. *XUXPHQD\DQJNDQYLGHRWHQWDQJPDJLFRIVKDGRZ
2. Guru bersoal jawab dengan murid tentang tayangan video yang
ditunjukkan.
Guru bertanya soalan.
i. Apakah yang dapat kamu perhatikan?
ii. Nyatakan bentuk bayang-bayang yang dapat kamu perhatikan.
iii. Bolehkah saiz bayang-bayang diubah?
3. Murid berada dalam dua kumpulan.
4. Murid membina beberapa soalan berpandukan tayangan video tadi
5. Guru memilih soalan yang paling sesuai untuk diuji dalam membuat hipotesis.
i) Bagaimana cara kita mengubah saiz bayang-bayang?
ii) Apakah yang perlu kamu lakukan untuk mengubah saiz bayang-bayang?
iii) Ramalkan apa yang terjadi pada saiz bayang-bayang jika objek didekatkan
dengan lampu suluh.
6. Murid-murid menjalankan aktiviti dalam kumpulan berdasarkan soalan-soalan
yang guru pilih.
7. Murid merekod hasil dapatan dalam jadual yang disediakan.
i) Apakah pemboleh ubah yang terlibat untuk membentuk hipotes kamu?
ii)Apakah hubungan di antara pemboleh ubah yang dimanipulasikan dengan
pemboleh ubah bergerak balas?

Bahan Bantu Belajar : lampu suluh, kertas A4, pembaris
104
Tajuk :Bayang-bayang
Arahan 1 :
1. Letakkan lampu suluh 50 cm daripada skrin.
2. Letak objek 10 cm dari lampu suluh. Tampalkan kertas Saya dapat membuat
putih bersaiz A3 (yang bersesuaian) pada skrin. hipotesis dengan:
3. Nyalakan lampu suluh pada objek tersebut membentuk WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
bayang-bayang pada skrin. berkenaan)
4. Lakarkan bayang-bayang yang terhasil pada skrin.
5. Ulang langkah 2 hingga 4 dengan mengubah jarak membuat
kesimpulan awal yang
objek dari lampu suluh mengikut jadual di bawah. boleh diuji.
6. Catatkan pemerhatian kamu dalam jadual yang
disediakan dengan mengukur saiz bayang-bayang mencadangkan
pernyataan unum yang
yang telah kamu lakarkan pada kertas putih. difikirkan benar.
Jarak objek dari sumber menggunakan

Bil saiz bayang-bayang (cm) pengetahuan sedia ada
cahaya (cm)
bagi membuat sesuatu
1 10 penerangan.
2. 20 mengenal pasti
pemboleh ubah.
3. 30
4. 40 membuat inferens
yang munasabah.
a. Nyatakan pemboleh ubah dalam penyiasatan di atas. menentukan

hubungan di antara dua
pemboleh ubah
i. Pemboleh ubah manipulasi. berdasarkan inferens.
_________________________________________________
ii.Pemboleh ubah bergerak balas.
__________________________________________________
iii. Pemboleh ubah dimalarkan.
__________________________________________________
b. Nyatakan corak saiz bayang-bayang terbentuk.

__________________________________________________
c. Nyatakan hipotesis bagi penyiasatan ini.
__________________________________________________
__________________________________________________
105
Arahan 1 :
1. Letakkan lampu suluh 20 cm daripada objek.
2. Letak objek 10 cm dari skrin. Tampalkan kertas putih
Saya dapat membuat bersaiz A3 (yang bersesuaian) pada skrin.
hipotesis dengan:
WDQGDNDQ pada yang 3. Nyatakan lampu suluh pada objek tersebut
bahagian yang membentuk bayang-bayang pada skrin.
berkenaan) 4. Lakarkan bayang-bayang yang terhasil pada skrin.
membuat 5. Ulang langkah 2 hingga 4 dengan mengubah jarak
kesimpulan awal yang skrin dari objek mengikut jadual di bawah.
boleh diuji. 6. Catatkan pemerhatian kamu dalam jadual yang
mencadangkan disediakan dengan mengukur saiz bayang-bayang
pernyataan unum yang yang telah kamu lakarkan pada kertas putih.
difikirkan benar.
menggunakan Bil Jarak skrin dari objek (cm) saiz bayang-bayang (cm)
pengetahuan sedia ada
bagi membuat sesuatu 1 10
penerangan.
2. 20
mengenal pasti
pemboleh ubah. 3. 30
4. 40
membuat inferens
yang munasabah.
a. Nyatakan pemboleh ubah dalam penyiasatan di atas.
menentukan
pemboleh ubah i. Pemboleh ubah manipulasi.
berdasarkan inferens. _________________________________________________
ii.Pemboleh ubah bergerak balas.
__________________________________________________
iii. Pemboleh ubah dimalarkan.
__________________________________________________
b. Nyatakan corak saiz bayang-bayang terbentuk.

__________________________________________________
c. Nyatakan corak saiz bayang-bayang terbentuk
__________________________________________________
d. Nyatakan hipotesis bagi penyiasatan ini.

__________________________________________________
106
LEMBARAN KERJA
Arahan 1 : Jawab soalan di bawah

1. Rajah i menunjukkan satu penyiasatan. Jarak objek dari
skrin diubah-ubah dan saiz bayang-bayang pada skrin Saya dapat membuat
direkodkan pada graf di bawah. hipotesis dengan:
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan)
membuat
kesimpulan awal yang
boleh diuji.
mencadangkan
pernyataan unum yang
difikirkan benar.
menggunakan
pengetahuan sedia ada
bagi membuat sesuatu
Graf di bawah menunjukkan keputusan bagi eksperimen. penerangan.
mengenal pasti
pemboleh ubah.
membuat inferens
yang munasabah.
menentukan
pemboleh ubah
berdasarkan inferens.
a. Nyatakan pemboleh ubah yang dimalarkan.

_____________________________________________________
b. Apakah corak perubahan saiz bayang-bayang pada

skrin?
______________________________________________________
c. Nyatakan hipotesis yang boleh didapati daripada

penyiasatan ini.
______________________________________________________
_____________________________________________________
107

%$%12

MENGEKSPERIMEN

KEMAHIRAN PROSES
SAINS MENGEKSPERIMEN
Merancang dan menjalankan penyiasatan untuk menguji sesuatu hipotesis ,

mengumpulkan data,mentafsir data sehingga mendapat rumusan daripada
penyiasatan itu
PETUNJUK
x Mencetus persoalan, memerhati, membuat inferens dan membentuk hipotesis
x Mengawal pembolehubah
x Mendefinisi secara operasi.
x Menentukan peralatan yang diperlukan bagi sesuatu eksperimen.
x Menguji hipotesis dengan menjalankan prosedur yang sistematik
x Merekod,menganalisis dan mentafsir data.
x Melapor keputusan eksperimen yang telah dijalankan.
CONTOH 1
Standard Kandungan
Tema/Tajuk : Asid dan Alkali 10.1 Sifat kimia bahan

110.1.2 Mengitlak sifat
bahan berasid, beralkali
Standard dan neutral dari aspek
Pembelajaran : 10.1.2 perubahan warna kertas
litmus, rasa dan sentuhan
dengan menguji beberapa
Objektif Di akhir pembelajaran murid dapat: contoh bahan.
Pembelajaran : 1. Mengeksperimen bagi menentukan
sifat kimia bahan.
2. Mengitlak sifat bahan berasid,
beralkali dan neutral dari aspek
perubahan warna kertas litmus, rasa
dan sentuhan dengan menguji
beberapa contoh bahan.
111
Aktiviti:
1. Guru meletakkan 4 jenis makanan dalam bekas berbalut dan bertutup.
2. Guru memilih murid secara rawak untuk merasa makanan dalam bekas
tersebut.
Murid menyatakan rasa makanan itu.
3. 0XULGPHPDLQNDQSHUPDLQDQ7HNDVLDSDVD\D" rujuk lampiran A
4. Guru menyediakan tiga stesyen dalam kelas. Setiap stesyen mengandungi
bahan makanan mengikut rasa, sentuhan dan perubahan kertas litmus rujuk
lembaran penyiasatan.
5. Guru membimbing murid untuk membina hipotesis tentang asid dan alkali.
6. Setiap kumpulan akan bergerak dari satu stesyen ke stesyen yang lain dalam
jangka masa yang diberikan
7. Murid merekod hasil dapatan ekpserimen dalam jadual yang disediakan bagi
setiap stesyen.
8. Ketua kumpulan merumus dan membentangkan hasil dapatan mereka di depan
kelas.
i) Dalam merancang eksperimen, apakah yang perlu kamu lakukan?

Bahan Bantu Belajar : cuka, jus peria, air limau kasturi, minyak, air gula, kertas
litmus merah dan biru.
112
STESYEN 1
Bahan-bahan : 4 bekas yang mengandungi cuka, jus peria, air

tongkat air (atau bersesuaian), air limau kasturi,
minyak, air gula. kertas litmus merah dan biru
Arahan : Cuba uji saya dengan kertas litmus
STESYEN 2

tongkat air (atau bersesuaian), air limau kasturi,
minyak, air gula.
Arahan : Cuba rasa saya
STESYEN 3

tongkat air ( atau bersesuaian ), air limau kasturi,
minyak, air gula
Arahan : Cuba sentuh saya
113
Tajuk : Menentukan sifat kimia bahan
Arahan 1 : Lengkapkan ruangan yang disediakan

berdasarkan eksperimen yang dijalankan.
Sebelum eksperimen
Tajuk penyiasatan : _______________________________________

Tujuan : _______________________________________
Apakah yang saya hendak cari ?( Permasalahan)

__________________________________________________________
Apakah pemboleh ubah yang perlu di tentukan.

Malar/tetapkan Ubah-ubah (dimanipulasikan)
Apakah bahan yang diperlukan

____________________________________________________________
____________________________________________________________
Apakah ramalan yang boleh dinyatakan ?

______________________________________________________
Semasa eksperimen
Hasil dapatan.
Bil Bahan makanan Dapatan ekperimen Keputusan

1
Apakah inferens yang dapat dinyatakan?

___________________________________________________________________
_
114
Selepas eksperimen
Apakah keputusan yang diperolehi ?

__________________________________________________________
Apakah hipotesis yang boleh dinyatakan ?.

__________________________________________________________ Saya dapat menjalankan
eksperimen dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
Apakah kesimpulan daripada eksperimen ini berkenaan)
____________________________________________________________ mencetuskan
persoalan, memerhati,
membuat inferens dan
membentuk hipotesis.
Jika hendak mengulangi eksperimen ini, apakah pemboleh
ubah lain yang boleh saya fikirkan ? mengawal
______________________________________________________ pemboleh ubah.
mendefinisi secara
operasi.
menentukan
peralatan yang diperlukan
bagi sesuautu eksperimen.
menguji hipotesis
dengan menjalankan
prosedur yang sistematik.
merekod,
menganalisis dan mentafsir
data.
melapor keputusan
eksperimen yang telah
dijalankan.
115
LEMBARAN KERJA 1
Tajuk : Asid dan Alkali
Arahan : Jawab soalan di bawah.
Jenis bahan Pemerhatian

Saya dapat menjalankan
eksperimen dengan: X Tawar
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang
berkenaan) Y Masam
mencetuskan
Z Pahit
Jadual 1
mengawal
pemboleh ubah. Tiga jenis bahan yang dilabel X, Y dan Z dirasa dengan
lidah. Pemerhatian dicatat dalam jadual 1.
mendefinisi secara (a) Apakah tujuan aktiviti penyiasatan ini ?
operasi.
_____________________________________________
menentukan
peralatan yang diperlukan (b) Namakan pengelasan yang buat dalam jadual 1.
_____________________________________________
menguji hipotesis (c) Kelaskan bahan dalam jadual 1 berdasarkan sifat

dengan menjalankan
prosedur yang sistematik. kimia bahan.
(i) Bahan X: ________________________________
merekod, (ii) Bahan Y: ________________________________
data. (iii) Bahan Z: ________________________________
melapor keputusan (d) Berikan satu contoh bahan X.

dijalankan. _____________________________________________
116
LEMBARAN KERJA 2
Tajuk : Asid dan Alkali
Arahan : Jawab soalan di bawah.
Perubahan warna Perubahan warna

Bahan pada kertas litmus pada kertas litmus
merah biru Saya dapat menjalankan
eksperimen dengan:
WDQGDNDQ pada yang
P Tiada perubahan Tiada perubahan
bahagian yang
berkenaan)
Q Bertukar biru Tiada perubahan
mencetuskan
R Tiada perubahan Bertukar merah membuat inferens dan
Jadual 2 mengawal
pemboleh ubah.
Sekumpulan murid tahun 5 mengkaji sifat bahan P, Q, dan
mendefinisi secara
R menggunakan kertas litmus. Keputusan dicatat dalam operasi.
jadual 2 di atas.
menentukan
(a) Apakah kesimpulan yang dapat dibuat berdasarkan bagi sesuautu eksperimen.
sifat bahan
(i) bahan P? :______________________________________
menguji hipotesis
(ii) bahan Q? :_____________________________________ dengan menjalankan
(iii) bahan R? :_____________________________________ prosedur yang sistematik.
merekod,
(b) Apakah rasa bahan Q and R menganalisis dan mentafsir
(i) Q : _____________________________________________ data.
(ii) R : ______________________________________________
melapor keputusan
(c) Beri satu contoh bahan P, Q, and R. dijalankan.
(i) P: ______________________________________________
(ii) Q:______________________________________________
(iii) R:______________________________________________
117
CONTOH2
Tema/Tajuk : Elektrik
Standard Kandungan
7.2 Litar elektrik lengkap
Masa : 60 minit
7.2.5 Mengeksperimen
untuk membezakan
Standard
kecerahan mentol dalam Pembelajaran : 7.2.5
litar lengkap dengan
mengubah bilangan mentol
atau bilangan sel kering.
Pembelajaran : 1. Mengeksperimen bagi membezakan
kecerahan mentol dalam litar lengkap
dengan mengubah bilangan mentol atau
bilangan sel kering.
Aktiviti :
Guru menyediakan alatan seperti set wayar penyambung,
pemegang mentol, mentol, pemegang sel kering, sel kering dan
suis.
1. Murid diagihkan kepada enam kumpulan.
2. Setiap kumpulan dikehendaki membina satu litar lengkap.
Soalan.
i) Bagaimanakah cara untuk menghasilkan nyalaan mentol
yang lebih cerah?
Jawapan murid : Tambah bilangan sel kering /
kurangkan bilangan mentol.
3. Murid berbincang di dalam kumpulan bagi menentukan cara

untuk membina litar yang boleh menghasilkan kecerahan
mentol berbeza-beza serta lakaran litar lengkap.
4. Murid membina litar yang dibincangkan di dalam kumpulan.
5. Murid memerhati dan merekod hasil dapatan dalam bentuk

jadual.

Bahan Bantu Belajar: mentol, pemegang mentol, sel kering,
pemegang sel kering, suis, set wayar
penyambung.
118
Tajuk : Menentukan sifat kimia bahan
Arahan 1 : Lengkapkan ruangan yang disediakan

berdasarkan eksperimen yang dijalankan.
Sebelum eksperimen
Tajuk penyiasatan : _______________________________________

Tujuan : _______________________________________
Apakah pemboleh ubah yang:
Ditetapkan Berubah Diperhatikan

(dimalarkan) (dimanipulasikan) (bergerak balas)
Apakah bahan yang diperlukan

____________________________________________________________
____________________________________________________________
Bagaimanakah cara menambahkan kecerahan mentol ?

______________________________________________________
Semasa eksperimen
Hasil dapatan.
119
Selepas eksperimen
Apakah cabaran yang dihadapi ketika menjalankan

eksperimen ini ?
___________________________________________________
Saya dapat menjalankan
eksperimen dengan:
WDQGDNDQ pada yang
bahagian yang Apakah kesimpulan daripada eksperimen ini ?.
berkenaan)
___________________________________________________
mencetuskan
Jika hendak mengulangi eksperimen ini, apakah
pemboleh ubah lain yang boleh saya fikirkan ?
mengawal ______________________________________________
pemboleh ubah.
mendefinisi secara
operasi.
menentukan
menguji hipotesis
dengan menjalankan
prosedur yang sistematik.
merekod,
data.
melapor keputusan
dijalankan.
120
PENCAPAIAN
(/) atau (x)
K1- Menyatakan hipotesis
K2- Menyatakan pemboleh
ubah manupulasi, bergerak
balas dan dimalarkan dalam
eksperimen.
Mengeksperimen K3- Menyatakan langkah
menjalankan eskperimen
6 K4- Mengenal pasti
peralatan yang digunakan.
K5- Menjalankan eskperimen
untuk menguji hipotesis
dengan mengawal pemboleh
ubah.
K6- persembahkan
keputusan dalam bentuk
lukisan, jadual, graf dan
sebagainya.
5 K1, K2, K3, K4, dan K5
4 K1, K2, K3 dan K4
3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
1 K1
SKOR
121

Modul Pendekatan Inkuiri Sains THN 5 PDF

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Modul Pendekatan Inkuiri Sains THN 5 PDF

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

Kurikulum Standard Sekolah Rendah

Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian

Falsafah Pendidikan Kebangsaan vi

Falsafah Pendidikan Sains Negara vii

Kemahiran Proses Sains

Mengukur dan Menggunakan Nombor 29

Menggunakan Perhubungan Ruang

Mengawal pemboleh ubah 95

Membuat hipotesis 103

MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan

KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN

0RGXOL QL EROHK PHPEDQWXJ XUX GDODP PHPSHOEDJDLNDQND HGDKSH QJDMDUDQGD Q

%DKDJLDQ3 HPEDQJXQDQ. XULNXOXP PHUDNDPNDQVHWL QJJLWLQJJLSHQJ KDUJDDQ GDQW HULPD

Guru yang mengamalkan pendekatan yang berorientasikan memberitahu akan

Dokumen Standard Kurikulum Sains Tahap 2 KSSR dalam transformasi kurikulum,

Selepas menjalankan aktiviti yang terdapat dalam modul ini:

PENILAIAN KERJA AMALI:

Menggunakan deria penglihatan, pendengaran, sentuhan, rasa atau bau untuk

x Mengenal pasti ciri umum sekumpulan item.

x mengenal ciri yang ganjil atau yang mempunyai kelainan

x Memperihal perbezaan dan persamaan yang dikesan.

x Memperihal perubahan yang berlaku.

x Mengenal pasti pola atau tertiban fenomena yang berlaku.

x Menggunakan alat bagi membantu deria untuk membuat kajian terperinci.

CADANGAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

EMK : kreativiti dan inovasi

Tajuk : Memahami kemandirian spesies haiwan

Arahan 1 : Nyatakan contoh haiwan berdasarkan cara

Cara haiwan memastikan Saya dapat membuat

x membawa anak dalam Aktiviti :

10.Guru membimbing murid untuk membuat kesimpulan bahawa

Tajuk : Mengenal pasti cara haiwan menjaga

Arahan : Suaikan haiwan dengan cara menjaga

mengenal ciri yang

mengenal pasti pola membawa anak dalam

Menggunakan pemerhatian untuk mengasing dan mengumpulkan objek atau

x Menerangkan ciri sepunya yang digunakan untuk pengelasan.

x Menggunakan ciri lain untuk mengumpul objek.

x Mengumpulkan objek-objek dalam pelbagai cara sehingga peringkat terakhir.

CADANGAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

Tema/Tajuk : Tenaga Standard Kandungan

EMK : kreativiti dan inovasi, TMK

Tajuk : Sumber tenaga

Arahan : Lengkapkan carta pengelasan di bawah.

Membuat pemerhatian secara kuantitatif dengan menggunakan nombor serta alat

x Mengira dengan mudah.

x Mengira dan membandingkan bilangan item di dalam kumpulan yang berlainan.

x Mengenali pola di dalam jadual-jadual nombor.

x Menggunakan nombor untuk merekod fenomena.

x Membandingkan objek-objek menggunakan nombor.

x Mencatat bacaan dengan tepat.

x Menggunakan alat dengan betul.

x Mencatat unik dengan betul

x Memilih dan menggunakan unit piawai

x Menentukan kejituan ukuran tertentu.

x Menggunakan skala dan menerangkan nisbah.

CADANGAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

Masa : 60 minit Standard Pembelajaran

2. Menghubungkait bilangan sel kering

EMK : kreatif dan kritis

Tajuk :Siapa lebih terang

Bilangan sel kering Kecerahan mentol menggunakan

%DKDJLDQ3 HPEDQJXQDQ. XULNXOXP PHUDNDPNDQVHWL QJJLWLQJJLSHQJ KDUJDDQ GDQW HULPD