Anda di halaman 1dari 88

SISTEM MUSCULOSKELETAL

Myologi
Topografi

DR.dr. sittirafiah. M.Kes


BAGIAN ANATOMI
UNIVERSITAS HASANUDDIN
Tujuan Instruksional Khusus

Setelah selesai mengikuti kuliah ini mahasiswa diharapkan :


• Mampu menjelaskan nama nama otot sesuai regionya
• Mampu menjelaskan sistema arteriosum pada extremitas
• Mampu menjelaskan sistema venosum pada extremitas
• Mampu menjelaskan Innervasi extremitas superior
• Mampu menjelaskan innervasi extremitas inferior
• Mampu menjelaskan innervasi cutaneus extremitas superior et inferior
DAFTAR PUSTAKA

• Atlas Werner Spalteholz I – II


• Atlas Sobota I-II
• Netter’s Atlas of anatomy
• Brunnstrom's Clinical Kinesiology, Sixth Edition - Houglum,
Peggy A
• Anatomi, buku Ajar Biomedik, Jilid 1, ed.3, 2017
• Gray’s Anatomy 2016
PENDAHULUAN
ventral dorsal
MYOLOGI EXTREMITAS SUPERIOR

dikelompokkan :
• Otot – otot Cingulum Extremitas Superior (CES) = gelang bahu
- Otot – otot Brachium
- Otot – otot Antebrachium
- Otot – otot Manus

5
EXTREMITAS SUPERIOR

• Otot – otot CES, terdiri dari :


- Skeleton Axiale :
- M. Trapezius (pars Desc, Transv, Asc)
Extremitas superior
- Mm. Rhomboidei (Major + Minor)
- M. Levator Scapulae
- M. Serratus Ant
- M. Pectoralis Minor
- M. Subclavius

- Skeleton Axiale :
- M.Pectoralis Major (pars st.cost,clav,abd)
Humerus - M. Latissimus Dorsi
6
EXTREMITAS SUPERIOR

Humerus :
- M. Deltoideus
- M. Supraspinatus
- M. Infraspinatus
scapula - M. Teres Major
- M. Teres Minor
- M. Subscapularis
- M. coracobrachialis

otot-otot rotator cuff :


m. supraspinatus, m.infraspinatus,
m. subscapularis dan m. teres minor

7
REGIO BRACHIUM

1. m. triceps brachii

2. m. biceps brachii
3. m. brachialis
4. m. coracobrachialis
REGIO ANTEBRACHIUM
• gugusan ventral
• Gugusan radialis
• Gugusan dorsal
-Lapisan superficial
-Lapisan profunda
Gugusan ventral (lapisan superficial)

• 1.m.pronator teres
• 2.m.flexor carpi radialis
• 3.m.palmaris longus
• 4.m.flexor carpi ulnaris
• 5.m.flexor digitorum
sublimis (=superficialis)
GUGUSAN VENTRAL (lapisan profunda)

• M.flexor digitorum profundus


• M.flexor pollicis longus
• M.pronator quadratus
GUGUSAN RADIALIS (lap. Superfisial)

• m.brachioradialis
• m.extensor carpi radialis longus
• m.extensor carpi radialis brevis
GUGUSAN RADIALIS (Lap. Profunda)

• m.supinator
GUGUSAN DORSAL (lap. Superficial)

• m. anconeus
• m. extensor digitorum communis
• m.extensor digiti quinti proprius
(=m.extensor digiti minimi)
• m.extensor carpi ulnaris
GUGUSAN DORSAL (lap. Profunda)

• m.abductor pollicis longus


• m.extensor pollicis brevis
• m.extensor pollicis longus
• m.extensor indicis proprius
Otot-otot manus

• Otot-otot thenar
• Otot-otot hypothenar
• Otot-otot lumbricales
• Otot-otot interosseus
EXT.SUP
❑ Otot-otot MANUS, td kelompok :
o Otot-otot THENAR(radial) o Otot-otot HYPOTHENAR(ulnar)
- M.ABD.POLLICIS BREVIS - M.ABD.DIGITI QUINTI
- M.ADDUCTOR POLLICIS - M.PALMARIS BREVIS
- M.FLEXOR POLLICIS BREVIS - M.FLEXOR DIGITI QUINTI BREVIS
- M.OPPONENS POLLICIS (=M.Flexor Digiti Minimi)
- M. OPPONENS DIGITI QUINTI
o Otot-otot INTERMEDIA/PROFUNDUS
- MM. LUMBRICALES (4)
- MM. INTEROSSEI VOLARES (4)
- MM. INTEROSSEI DORSALES (4)

* Otot-otot tsb → Otot Intrinsic Manus

17
Myologi extremitas inferior

A. otot-otot regio glutea


B. otot-otot rotator
C. otot-otot regio femoris
D. otot-otot regio cruralis
E. otot-otot pedis
REGIO GLUTEA

• M. Gluteus maximus
• M. Gluteus medius
• M. Gluteus minimus
• M. Tensor fascia latae
• M. Piriformis
• M. Obturator internus
• M. Gamellus superior
• M. Gamellus inferior
• M. Quadratus femoris
Otot-otot Regio Femoris : bgn ventral

• m. rectus femoris
• m. vastus medialis
• m. vastus lateralis
• m. vastus intermedius
(m. quadriceps femoris)
• m. sartorius
Otot-otot Regio Femoris: bgn medial

• m. gracilis
• m. pectineus
• m. adductor longus
• m. adductor brevis
• m. adductor magnus
Otot-otot Regio Femoris: bgn dorsal

• m. biceps femoris
• m. semi tendinosus
• m. semi membranosus
MUSCULUS HAMSTRING

• M. Biceps femoris caput longum


• M. Semitendinosus
• M. Semimembranosus
• M. Adductor magnus
Otot-otot Regio Cruralis

1. Bagian ventral:
• M. tibialis anterior
• M. extensor digitorum longus
• M. extensor hallucis longus

2. Bagian lateral
• M. peroneus longus
• M. peroneus brevis
Otot-otot Regio Cruralis

3. Bagian dorsal
• M. gastrocnemius
• M. soleus
• M. plantaris
• M. flexor hallucis longus
• M. flexor digitorum longus
• M. tibialis posterior
Otot-otot Regio Pedis

o Terdiri otot-otot EXTRINSIC + INSTRINSIC


Pedis
o Otot Extrinsic yaitu otot-otot Cruris yg
terdpt/insertio pada pedis
o Otot Intrinsic → otot yg berada (origo +
insertio) hanya pada Pedis

26
Otot-otot Regio Pedis
Otot-otot Intrinsic, terbagi :
o Kelompok Medial :
- M. ABDUCTOR HALLUCIS
- M. FLEXOR HALLUCIS BREVIS
- M. ADDUCTOR HALLUCIS
o Kelompok Intermedia :
- M. DIGIT. BREVIS
- Mm. LUMBRICALES (4)
- M. QUADRATUS PLANTAE
- Mm. INTEROSSEI PLANTARIS (3)
- Mm. INTEROSSEI DORSALIS (4)
o Kelompok Lateral :
- M. ABD. DIGITI MINIMI
- M. FL.DIGITI MINIMI BREVIS
27
- M. OPPENENS DIGITI QUINTI
TOPOGRAFI MUSCULOSKELETAL

- Letak
- Perjalanan
Sistem Saraf
Sistem Pembuluh darah
EXTREMITAS SUPERIOR
Vascularisasi
Sistema arteriosum
Sistema venosum
Sistema arteriosum
a.subclavia

a.axillaris
a. radialis
Arcus volaris superf.
a.brachialis
Arcus volaris prof.

a.ulnaris
Dari arteri pokok tsb,keluar cabang-cabang
• a.digitales palmares communes
a.digitales palmares propriae
SISTEMA VENOSUM

Superficialis
profunda
Vena Superficialis

- Terletak subcutan
- Vena superficialis utama:
1. v. cephalica → v.axillaris
2. v.medina cubiti
3. v. bacilica → v.brachialis
PROFUNDA
• Terletak diprofunda, diantara otot-otot
• Mengikuti arteri
• Vena profunda utama:
V. ulnaris
V. radialis
V. brachialis
V. axillaris
EXTREMITAS INFERIOR
Sistema arteriosum
Sistema venosum
Sistema arteriosum
A. ILIACA EXTERNA

a. femoralis

a.poplitea

a.tibialis anterior a.tibialis posterior

a.peronea
a.dorsalis pedis a.Plantaris medialis
a.Plantaris lateralis
Sistema venosum
Superficialis
profundus
SUPERFICIALIS
• Terletak subcutan
• Terbtk banyak anastomose antara vena
superficialis satu sama lainnya
• Vena superficialis utama:
V.SAPHENA MAGNA → v. femoralis
V.SAPHENA PARVA → v. poplitea
PROFUNDA
• Terletak diprofunda, diantara otot-otot
• Mengikuti arteri
• Vena profunda utama:
V.TIBIALIS ANTERIOR
V.TIBIALIS POSTERIOR
V.PERONEA
V.POPLITEA
V.FEMORALIS
C1
n.Spinalis C1 INNERVASI EXTREMITAS
n.Spinalis C8
n.SpinalisT1 Plexus brachialis

Plexus lumbalis

Plexus sacralis
INNERVASI
EXTREMITAS SUPERIOR
ASAL INNERVASI DARI

RAMI ANTERIORES Nn.SPINALES C5-Th1

PLEXUS BRACHIALIS
Letak : regio colli posterior s/d fossa axillaris
KOMPONEN PLEXUS BRACHIALIS
• Plexus brachialis dpt dibagi menjadi bagian:
Rami anteriores
nn.spinales C5-Th.1

1. Superior (C5-6)
truncus 2. Medius (C7)
3. Inferior (C8-Th1)

1.Lateralis (r.ventraltr.sup + medius)


fasciculus
2. Medialis (r.ventralis tr.inf)
3.Posterior (r.dorsalis tr.sup +med +inf)
Percabangan plexus brachialis
• Dpt dikelompokkan menjadi :

1.SUPRACLAVICULARIS,
cab. diatas level clavicula

2.INFRACLAVICULARIS
cab. dibawah level clavicula
Cabang dari A.Pars supraclavicularis
1.Rami anteriores N.Thoracalis posterior
(n.dorsalis scap +n.thoracalis
longus)

2.Truncus superior n.Subclavius


n.Suprascapularis

Truncus medius TIDAK ADA


TIDAK ADA
Truncus inferior
3. Fasciculus lateralis B.Pars infraclavicularis
n.Musculocutaneus
n.Medianus (radix sup)
n.Thoracalis anterior

n.Ulnaris
Fasciculus medialis n.cut.brachii medialis
n.cut.antebrachii med
n.Medianus(radix inf)
n.Throcalis anterior

n.Thoracodorsalis
fasciculus posterior n.subscapularis,n.axillaris &
n.radialis
Cabang terminal plexus brachialis

• N.MUSCULOCUTANEUS
• N.MEDIANUS
• N.ULNARIS
• N.RADIALIS
• N.AXILLARIS
• N.CUTANEUS BRACHII MEDIALIS
• N.CUTANEUS ANTEBRACHII MEDIALIS
Cabang supraclavicularis
• N.THORACALIS POSTERIOR
- N.DORSALIS SCAPULAE
(ke mm.rhomboidei, m.levator scapula)
- N.THORACALIS LONGUS
(ke m.serratus anterior)
• N.SUBCLAVIUS (ke m.subclavius)
• N.SUPRASCAPULARIS (ke m.suprapinatus + m.infraspinatus)
Cabang infraclavicularis
• N.SUBCAPULARIS (ke m.subscapularis+ m.teres major)
• N.THORACODORSALIS (ke m.latissimus dorsi)
• N.THORACALIS ANTERIOR (ke m.pectoralis major+minor)
• N.AXILLARIS (akan dijelaskan selanjutnya)
N.AXILLARIS
• Td : r. supeficialis & r. profundus
• Difossa axillaris (bersama a.circumflexa
humeri posterior) ke m.teres minor +
m.deltoideus (r.superfiicialis)
• R.profundus beri cabang N.CUT.BRACHII
LATERALIS, utk kulit regio deltoideus
• N.CUT.BRACHII MEDIALIS
•Jalan di medial brachium, utk innerv.cut
medial brachium

• N.CUT.ANTEBRACHII MEDIALIS
•ke antebrachium bgn medial unt
innerv.cut. medial antebrachii
N.MUSCULOCUTANEUS
• Innervasi motoris utk
m.coracobrahialis,m.brachialis
& m.biceps brachii
• Tembus fascia brachii,sbg
n.cut.antebrachii lat, kesisi lat
antebrachium
N.ULNARIS
• Pertengahan brachium ke dorsal … ke
sulcus n.ulnaris, lalu ke
antebrachium
• Tidak ada cab & innervasi n.ulnaris
pd brachium
• Innervasi motoris m.flexor carpi
ulnaris & m.flexor digitorum
profunda sisi ulnair.
• Pertengahan antebrahium bercab.:
r.palmaris & r.dorsalis
R. PALMARIS N.ULNARIS
• Beri cab. R.cut.palmaris ke regio
hypothenar
• Kemanus bercab.2 menginnervasi:

1.r.superficialis (sbg 1.nn.digitales palmares


communes, 2 nn.digitales palmares proprii, 1
nn.digitales palmares proprius , ke volar jari V +IV
(sisi medial) s/d phalanx distal)
2.r.profundus (ikut arcus volares profunda, motoris
utk mm.interossei volaris + dorsalis, 2
mm.lumbricales medial, m.adductor Pollicis.
R.DORSALIS N.ULNARIS
• Ke dorsum manus
• Innervasi sisi lateral dorsum manus dan
✓Jari V sd phalanx distalis
✓Jari IV sisi medial sd phalanx distalis
N.RADIALIS

• Dari fossa axillaris ke sulcus


spiralis humeri di brachium
N.RADIALIS
• Pada brachium beri cabang ke:
m.triceps brachii
m.brachioradialis
m.anconeus
m.ext.carpi radialis longus
N.CUT.BRACHII POST
N.CUT.ANTEBRACHII POST
ramus articularis (utk art.cubiti)
• Pada antebrachium, setinggi capitulum
radii bercab → ramus superficialis &
ramus profundus
R.SUPERFICIALIS N.RADIALIS

• Kedorsum manus
--innervasi sisi lat.dorsum manus
--berikan 5 nn.digitales dorsales ke
jari I,II,III (sisi lat) sampai phalanx
prox.
R.PROFUNDUS N.RADIALIS
• Tembus m.supinator ke dorsal antebrachium
• Ke caudal, innervasi semua otot dorsal & lat.
antebrachium
• TIDAK ADA INNERVASI N.RADIALIS PADA VOLAR
MANUS
N.MEDIANUS
• TIDAK ADA cabang innervasi
pd brachium
Cabang N.MEDIANUS
• RR.MUSCULARES,utk semua otot
superf.ventral antebrachium
(kec.m.fl.carpi ulnaris)
• N.INTEROSSEUS ANTERIOR,utk
semua otot profunda ventral
antebrachium
• RAMUS CUTANEUS
PALMARIS,cab.dipergelangan
tangan,utk innervasi regio thenar
• 3 nn.digitales palmares
communes,setelah keluar dari
canalis carpi
NN.DIGITALES PALMARES COMMUNES
• Mempercabangkan n.digitalis palmaris
proprius
• Yang I,mencabangkan:
- rr.musculares,utk otot
thenar(kec.m.add.poll) +
mm.lumbricales I-III
- 3 N.digitalis palmaris proprius, ke jari
I,II,III(sisi med +lat) dan jari IV (sisi
lat)sampai ke dorsal jari I,II,III
phalanx intermedia + distal
Innervasi cutaneus

• N.CUTANEUS BRACHII MEDIALIs


• N.CUTANEUS BRACHII LATERALIS (dari N.axillaris)
• N.CUTANEUS BRACHII POSTERIOR (dari n.radialis)
• N.CUTANEUS ANTEBRACHII MEDIALIS
• N.CUTANEUS BRACHII LATERALIS (dari n.musculocutaneus)
• N.CUTANEUS BRACHII POSTERIOR (dari n. radialis)
INNERVASI
EXTREMITAS INFERIOR
Asal innervasi dari
1. PLEXUS LUMBALIS (L1-4)
2. PLEXUS SACRALIS (L4-S3)

Plexus lumbalis

Plexus sacralis
PLEXUS LUMBALIS

• Dibtk rr.anteriores nn.spinales L1-4


• Terletak :
Didalam cav.abdominis (bgn posterior)

Anterior view
N.Cutaneus femoris
lateralis
N.obturatorius

N.obturatorius

N.saphenus
R.Muscularis
(N.femoralis)
N.OBTURATORIUS
• Masuk ke canalis obturatorius
• Cabang:
1.r. anterior : innervasi motoris m.add.long.
+ brevis, m.pectineus, m.gracilis & innervasi
cut. ½ medio-caudal paha (sbg r.cut.N.obt.)
2.r. posterior : innervasi motoris m. obt.ext.
+ m.add.magnus
N.FEMORALIS
• Cabang terbesar plexus lumbalis
• Cabang-cabang:
1.rm.musculares
(m.pect.,m.iliopsoas.m.quadr.fem)
2.rm.cut. Anteriores (innervasi cut.kulit paha
ventral)
3.N.saphenus
cab.terbesar n.femoralis, sensibel/cut.
Untuk seluruh kulit sisi medial cruris + sisi
medial pedis
PLEXUS SACRALIS

• Dibtk rr.anteriones nn.spinales L4-S3


• Didlm cav.pelvis(bg.post)
• Bgn plg cranial yg berasal dr L4-5
dinamakan PLEXUS LUMBOSACRALIS
• terbentuk N.ISCHIADICUS(=N.SCIATICUS)

Posterior view
Percabangan plexus sacralis
KE VENTRAL KE DORSAL KE VENTRAL &
DORSAL
rr.musculares untuk 1.r.musc.m.piriformis 1.N.cut.fem.pos
m.triceps coxae & 2.N.GLUTEUS SUP.
m.quadratus femoris
2.N.ISCHIADICUS
3.N.GLUTEUS INF.
4.N.clunium inf.med
N.ISCHIADICUS
• cab. terbesar plexus sacralis
• Syaraf terbesar di tubuh kita
• Innervasi sangat luas:
Innerv. sensibel/cut., bgn terbesar kulit
regio cruris + pedis
Innerv.motoris, semua otot dorsal regio
femoris, semua otot regio cruris + pedis
• ke dorsal regio femoris s/d fossa poplitea
Percabangan N.ISCHIADICUS
• Pada regio femoris
1.Ke medial,utk innervasi
m.semitendinosus,m.semimembranosus
, m.biceps femoris cap.longum
&m.add.magnus
2.Ke lat, utk innervasi m.biceps femoris
cap.breve
• Pada fossa poplitea
1.Ke medial = N.TIBIALIS
2.Ke lateral = N.PERONEUS COMMUNIS
N.TIBIALIS

• Percabangan pada
A.FOSSA POPLITEA
B.REGIO CRURIS
C.REGIO PEDIS
A. PADA FOSSA POPLITEA

• Rr.musculares utk :
m.gastrocnemius,m.popliteus,
m.plantaris, m.soleus
• Rr.articulares,utk art.genu
• N.CUT.SURAE MEDIALIS
B.PADA REGIO CRURIS

• Rm.musculares, innerv.motoris utk


semua otot dorsal cruris
• Rm.articulares, utk art.talocruralis
• innerv. cut. pd tumit + bgn post
plantar pedis
C. PADA REGIO PEDIS

• N.TIBIALIS sd pada pedis beri cabang terminal


sebagai :

•N.PLANTARIS MEDIALIS
•N.PLANTARIS LATERALIS
N.PERONEUS COMMUNIS

• Pd fossa poplitea
• Kelateral collum fibulae
• Diprofunda bgn cranial
m.peroneus longus
• Percabangan pd:
A. FOSSA POPLITEA
B. REGIO CRURIS
B.PADA REGIO CRURIS

• Segera setelah melengkungi collum fibulae


bercabang jadi :

•N.PERONEUS SUPERFICIALIS
•N.PERONEUS PROFUNDUS
N.PERONEUS PROFUNDUS

• Didepan membrana interossea


cruris bersama a/v tibialis
anterior
• Dibawah lig.cruciatum cruris
sampai ke dorsum pedis
Percabangan N.peroneus profunda

• Rm.MUSCULARES, utk semua otot


ventral cruris
• Ramus articulares,tuk
art.talocruralis
• Rm.musculares,utk semua otot
dorsum pedis
• Melanjutkan diri pd dorsum pedis
sbg N.DIGITALES DORSALES PEDIS
ke jari I(sisi lat) + jari II (sisi med)
N.PERONEUS SUPERFICIALIS

• Dilateral collum fibulae


• Beri rr.musculares utk
m.peroneus longus et brevis
• bercabang:
M.CUT.DORS.PEDIS INTERMEDIUS
N.CUT.DORS.PEDIS MEDIALIS
N.CUT.DORS.PEDIS INTERMEDIUS

• Innerv.cut.caudo-lat
cruris
• sampai didorsum pedis
menjadi 2 nn.digitales
dorsales pedis utk jari III
(sisi lat) + jari IV + jari V
(sisi medial)
N.CUT.DORS.PEDIS MEDIALIS

• Innerv.cut.med.bg
caudolat.cruris
• sp dorsum pedis kesisi
medial hallux + dorsum
pedis
• Beri cabang 2
nn.digit.dorsales pedis ke
jari II (sisi lat) + jari III (sisi
med)
N.SURALIS
• Dibentuk oleh : Anastomose
n.cut.surae med.
(cab.N.Tibialis) + (N.cut.surae
lat. (cab.N.peroneus comm.)
• Ikut v.saphena parva pd ½
caudal cruris
• Innerv. cut. 1/2 caudal post.
cruris
• Menjadi n.cut.dors.pedis lat.
Utk innerv sisi lat pedis sd sisi
lat jari V
Innervasi
cutaneus
PENUTUP

• Dalam topografi dipelajari letak dan


perjalanan dari serabut saraf dan pembuluh
darah terhadap lingkungan disekitarnya
seperti skeleton, musculus atau sesama saraf
dan pembuluh darah lainnya.
• Daerah innervasi dan vascularisasi perlu
diketahui dengan seksama agar dapat
memberi penangan yg tepat jika mengalami
suatu masalah.

Anda mungkin juga menyukai