METODOLOGI PRAKTIKUM
3.1.1 Alat
a) Timbangan analitis
b) Food processor
c) Kompor
d) Panci
e) Penetrometer
f) Color reader
g) Sendok
h) Baskom
i) Solet
j) Kamera
3.1.2 Bahan
a) Daging giling
b) Putih telur
c) Susu skim bubuk
d) Minyak goreng
e) Tapioka
f) Garam
g) Gula
h) Bawang merah
i) Bawang putih
j) STTP dan Penyedap
k) Lada
l) Air es
3.2 Skema Kerja dan Fungsi Perlakuan
Daging
sampel giling
Susu skim bubuk, putih telur,
minyak goreng, gula, garan,
bawang merah, bawang putih, Pencampuran
lada, STTP, penyedap dan air es sampai homogen
Penambahan
Tapioka
perlahan
Pemasukan dalam
selongsong
Perebusan
(80-90° C, 30
menit)
Pengamatan
SOSIS SAPI
tekstur
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 (𝑔/𝑚𝑚) =
3
a. Susu skim 5 gr
28
Ulangan 1 = = 5,6
5
31
Ulangan 2 = = 6,2
5
24
Ulangan 3 = = 4,8
5
𝑔 5,6 + 6,2 + 4,8
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 ( )= = 5,53
𝑚𝑚 3
b. Susu skim 10 g
14
Ulangan 1 = = 2,8
5
12
Ulangan 2 = = 2,4
5
19
Ulangan 3 = = 3,8
5
𝑔 2,8 + 2,4 + 3,8
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 ( )= =3
𝑚𝑚 3
SOSIS AYAM
tekstur
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 (𝑔/𝑚𝑚) =
3
c. Susu skim 5 gr
363
Ulangan 1 = = 72,6
5
310
Ulangan 2 = = 62
5
270
Ulangan 3 = = 54
5
𝑔 72,6 + 62 + 54
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 ( )= = 62,86
𝑚𝑚 3
d. Susu skim 10 g
138
Ulangan 1 = =27,6
5
145
Ulangan 2 = = 29
5
207
Ulangan 3 = = 41,4
5
𝑔 27,6 + 29 + 41,4
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 ( )= = 32,6
𝑚𝑚 3
SOSIS IKAN
tekstur
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 (𝑔/𝑚𝑚) =
3
e. Susu skim 5 gr
30
Ulangan 1 = =6
5
36
Ulangan 2 = = 7,2
5
35
Ulangan 3 = =7
5
𝑔 6 + 7,2 + 7
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 ( )= = 6,73
𝑚𝑚 3
f. Susu skim 10 g
41
Ulangan 1 = = 8,2
5
48
Ulangan 2 = = 9,6
5
52
Ulangan 3 = = 10,4
5
𝑔 8,2 + 9,6 + 10,4
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 ( )= = 9,4
𝑚𝑚 3
2. Uji Warna Sosis
SOSIS IKAN
𝐿 𝑠𝑡𝑎𝑛𝑑𝑎𝑟 × 𝐿 𝑏𝑎ℎ𝑎𝑛
Rumus =
𝐿 𝑘𝑒𝑟𝑎𝑚𝑖𝑘
a. Susu skim 5 g
9 𝑥 15,2
Ulangan 1 = = 2,11
64,8
9 𝑥 20,1
Ulangan 2 = = 2,79
64,8
9 𝑥 15,9
Ulangan 3 = = 2,20
64,8
2,11 + 2,79 + 2,20
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 = = 7,1
3
b. Susu skim 10 g
9 𝑥16,7
Ulangan 1 = = 2,31
64,8
9 𝑥 16,0
Ulangan 2 = = 2.22
64,8
9 𝑥 17,4
Ulangan 3 = = 2,41
64,8
2,31+2,22+2,41
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 = = 2,31
3
SOSIS AYAM
𝐿 𝑠𝑡𝑎𝑛𝑑𝑎𝑟 × 𝐿 𝑏𝑎ℎ𝑎𝑛
Rumus =
𝐿 𝑘𝑒𝑟𝑎𝑚𝑖𝑘
c. Susu skim 5 g
9 𝑥 14,4
Ulangan 1 = =2
64,8
9 𝑥 14,4
Ulangan 2 = =2
64,8
9 𝑥 13,0
Ulangan 3 = = 1,80
64,8
2 + 2 + 1,80
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 = = 1,93
3
d. Susu skim 10 g
9 𝑥14,1
Ulangan 1 = = 1,95
64,8
9 𝑥 13,2
Ulangan 2 = = 1,83
64,8
9 𝑥 13,9
Ulangan 3 = = 1,93
64,8
1,95+1,83+1,93
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 = = 1,9
3
SOSIS SAPI
𝐿 𝑠𝑡𝑎𝑛𝑑𝑎𝑟 × 𝐿 𝑏𝑎ℎ𝑎𝑛
Rumus =
𝐿 𝑘𝑒𝑟𝑎𝑚𝑖𝑘
e. Susu skim 5 g
9 𝑥 40,2
Ulangan 1 = = 5,58
64,8
9 𝑥 42,4
Ulangan 2 = = 5,88
64,8
9 𝑥 42,4
Ulangan 3 = = 5,88
64,8
5,58 + 5,88 + 5,88
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 = = 5,78
3
f. Susu skim 10 g
9 𝑥43,8
Ulangan 1 = = 6,08
64,8
9 𝑥 42,1
Ulangan 2 = = 5,84
64,8
9 𝑥 42,9
Ulangan 3 = = 5,95
64,8
2,31+2,22+2,41
𝑟𝑎𝑡𝑎 − 𝑟𝑎𝑡𝑎 = = 5,95
3
SOSIS IKAN
(𝑏𝑒𝑟𝑎𝑡 𝑠𝑒𝑠𝑢𝑑𝑎ℎ−𝑏𝑒𝑟𝑎𝑡 𝑠𝑒𝑏𝑒𝑙𝑢𝑚)
Rumus = 100% − ( 𝑏𝑒𝑟𝑎𝑡 𝑠𝑒𝑏𝑒𝑙𝑢𝑚
𝑥 100%)
a. Susu skim 5 g
(25,92−25,77)
Cooking Loss = 100% − ( 25,77
𝑥 100%)
= 100% − 0,58%
= 99,42%
b. Susu skim 10 g
(22,78−22,66)
Cooking Loss = 100% − ( 22,66
𝑥 100%)
= 100% − 0,52%
= 99,48%
SOSIS AYAM
(𝑏𝑒𝑟𝑎𝑡 𝑠𝑒𝑠𝑢𝑑𝑎ℎ−𝑏𝑒𝑟𝑎𝑡 𝑠𝑒𝑏𝑒𝑙𝑢𝑚)
Rumus = 100% − ( 𝑏𝑒𝑟𝑎𝑡 𝑠𝑒𝑏𝑒𝑙𝑢𝑚
𝑥 100%)
c. Susu skim 5 g
(26,58−26,47)
Cooking Loss = 100% − ( 26,47
𝑥 100%)
= 100% − 0,41%
= 99,59%
d. Susu skim 10 g
(28,67−28,21)
Cooking Loss = 100% − ( 28,21
𝑥 100%)
= 100% − 1,6%
= 98,4%
SOSIS SAPI
a. Susu skim 5 g
(20,55−21,61)
Cooking Loss = 100% − ( 21,61
𝑥 100%)
= 100% − 4,9%
= 95,1%
b. Susu skim 5 g
(25,33−24,97)
Cooking Loss = 100% − ( 24,97
𝑥 100%)
= 100% − 1,44%
= 98,56%