Anda di halaman 1dari 9

KHUTBAH IDUL FITRI 2017

“IMPLEMENTASI NILAI IBADAH RITUAL


DALAM KEHIDUPAN SOSIAL”
Ditulis oleh : Maskur Makkasau, S.Fil.I.,M.Fil.I.

Kuru’ sumange’ta maneng, nasaba topada engkana mopa simata


lolongengi tetti pakkamasena Allah Ta’alah gangkanna iyae essoe, kuenna umuru
malampe, adisingeng nennia apaullengeng watakkale, lao pada maddoaroa ri
lebo’na iyae onrong ripakarajata, de’ laing akkatta sangadinna papolei kasiwiang
maccappa’na uleng ramalang, yanaritu aleppereng sunna’ fittara’e.
Engkai’ pada maddeppu-deppungeng, sukku rio rennu ati na penedding,
nasaba pada irullena mopa patabbajoi aleta ri lalenna iyae gau’e. Aga natopada
manganro-anro temmaware’ tona ri De Watae, nasaba’ asukkurukeng temmaka-
maka rajana, makkutoro salawa pappasalama sokku ri ale malebbina suro majettae,
kuenna nabitta Muhammad SAW, nasaba pada irulle manenna mopa warekkengngi
agama ripuriona, makkutoro paimeng siagae egana parenta nennia passuroanna.
Nekia tenriulle massakkareng makkada, rimunrinna assau kininnawatta
maneng, engka mopa siare passaleng tiwiki pada masara ininnawa, siare laleng
papole essibabua. Padapadanna; minasa elo sipuraga-raga sibawa tau ripojitta,
kuenna tau pajajiatta, lakkai nennia baineta, rikkaneng nennia sumpung lolo
rilaenna, nekia tenrirulle pajaji nasaba madduanana onrongnge, saisa ri pottanang
saisato ri laleng calori’ kebburu’, saisa ri laleng kampong saisannato ri saliweng
kampong. Aga nakkasse’na passesse’ kale marajae, nasaba tassamponana laleng
assiruju’-rujukeng watakkale kassara’e.
Rilaenna topa paimeng, topada toppong renge topa sara ati mallebbang,
pole ri egana wettu pada ripassia-sia, egana awatangeng ri palabe, egana
assiwollompollong ri russa’, egana penedding pura rilo’, egana ati pura
ripatassekke’. Makkutoropaimeng puji ale risennae nennia tenrisenna-sennae,
riyaseng alewe pore, rikadoang ale paulle, riyesseri ale macaradde, riajeppui ale
sogi. Aga natenrisedding addibolana tanre akka’e, abangkakengnge, elo riyaseng,
mappakatuna ri pada-padatta, saba’ni natelleng assipakataungnge, tassampo
assiamasengnge, mali assiwollompollongnge, nareppa’ ittello asseddingnge,
naburu’ pinceng pute asalewangenna wanue.

Allahu Akbar-Allahu Akbar, Allahu Akbar.


Naiyyamua makkukkue, tappajai riappangoloang parellunna
appakatunang ale, pole ri siagae egana onrong ri linioe, tepat pada hari ini, topada
mappakaraja ri Puang Allah Ta’alah nasaba tokabbere maega, Allahu Akbar: Idi’mi
puang battoa, Allahu Akbar: Idi’mi puang Maraja, Allahu Akbar: Idi’mi puang
porE. Naripakkasse akkattae ri warekkada la ilaha illallah: degaga battoa, degaga
maraja, degaga pore sangadinna Idi’mi puang. Natomakkengautona pole ri
amalilungeng mappurang lalota, ri atakkabboroketta, ri ameloretta riyaseng,
naripatalle tona warekkada Walillahil Hamdu: degaga mappunai nennia
warekkengngi pappojie sangadinna Idi’ simata E Puang.
Nasaba’ aggalutturenna tokabbere’ro pole ri siagae egana onrong,
nattemme’ tona ri atie, nasaba bettunna pappenedditta ri akkattana, natopada
patto’na minasa, topada warekkeng tona akkatta, lisu paimeng padecengi
yamaneng-manengna anu purae ri solangi, kuenna assimasengnge ri padatta ata
ripancaji, asseddi-seddingnge ri padatta massiwanua, assiwollompollongnge ri
padatta massikampong, naripaggetteng tona tulu assisompungetta sibawa Puang
Marajae, naritang becci assiruju’-rujukengnge ri padatta anu ripancaji.
Parellu matike’e, tola bala manini’e, ripusaju asajurengnge, ripauju
watakkale, rekko kumuaki laleng ripuriona Dewatae, buang samateppa nennia
tassanramuatu cappa’na. Pura ritoddo’ ateka’e makkada degaga elo ulle sangadinna
pappinreng manengmi pole ri Puang Sewwae “la hawla wala quwwata illa billah”.
Tongengngi Adanna Sulessana Ara’e rimakkadanna:

َ ‫ط ِوي ِه ِبالْيَ ْو ِم َوال‬


‫ش ْهر‬ ْ ُ‫سفَ ِري‬
َ ‫لى‬
َ ‫ع‬ َ *** ‫ع ْم ِر ِه‬ َ ‫ب‬
ٌ ‫ظ ْه ِر‬ ُ ‫َو َما اْل َم ْر ُء ِإ ََل َرا ِك‬
‫ع ِن الدُنْيَا قَ ِريْبا ً ِمنَ القَبْر‬
َ ً ‫ض ِحى ٌك َل يَ ْو ِم َولَيْلَ ِة *** بَ ِعيْدا‬ َ ً‫َوي‬
“Naiyyamua idi rupatauwwe, tonangmi riyase’na lekke umuru’e, sao lao
makkacue ri essoe nennia ulengnge. Pada makkuraga nennia mappesauki
ri esso na ri wennie, pede mabela lao lolangetta pole ri linoe, napede
macawe’to pole ri mesa kubburu’e”.
Sidang Jamaah Idul Fitri yang Sama Berbahagia
Labe’ni ramalang, nataro passengereng battoa ri pada idi’ maneng.
Maddupa rupang ampe kedo pada pura ri pogau ri lalenna. Gau’ ri purio toggi
iya’rega nagau’ ri gelli. Pasenna Nabitta Makkada:

ٍ ‫إنَّ َما ْاْل َ ْع َما ُل ِبالنِيَّ ِة َو ِل ُك ِل ا ْم ِر‬


‫ئ َما ن ََوى‬
“Naiyya gau’e / amala’e taggattungngi ri panniakengnge, nennia degaga
pada rilolongengi sangadinna polekumi ripuniakengnge”.

Naiyya nia’e alusu’ naonroi, bateng nasanresi, duami mannessa fahangngi


suke’na, yanaritu idi’ tau mappegau’e sibawa puang marajae. Narimakkuannanaro,
arogingeng tentu nappunnai tau passia-siaengngengi awatangenna, agalakenna,
umuru’na ri uleng malebbi’e, rigau’ engkana mappogau’ nekia tania nakarna Rio
Rennu na Pakkamasena Allah Ta’alah nassimatai. Nennia alabangeng temmaka-
maka, tattepa ri sesena tau paccingiengngi nia’na napassakke’toi kasiwianna ri
uleng ramalang.
Naiyyamua kasiwiang kamiang mannessae ri lalenna uleng ramalangnge
yanaritu; puasae na tarawe, tentu pada nakennaki pakkutana ikkeng tau
pasilennereng-engngi makkada; aga pangaja pada rilolongeng ri tujunna iyaro dua
passaleng? Aga aggurung pada ri runtu’? Ri sesena puasae, engka siare rupanna
pahang napakkasse, kuenna:
1. Atunrukenna atae ri Puanna
Seddi tanra mannessa makkada, naiyya tau mappuasae, nappitangngi tanra
atunrukenna ri Puanna, kuenna natahanna nennia naparennai pangelorenna pole ri
lunra’na anre na nyamenna inungnge. Pada hal pura marissengeng makkada,
yamanennaro mannessa ha’ta, macakka makkada wassele karesota, nekia magi
naritahangi ale lao manynyame’-nyamengiwi? pappebalinna tentu de’ laing
sangadinna atunrukeng simatana atae lao ri Puang Sewwae.
2. Apakkerekeng nennia akasia-singenna atae
Naiyya passaleng mammulangnge denre, napannessai makkada; aga pada
ri bolai, kuenna anre nennia inung, ripakkeasengi mopi appunnatta. Nekia ri sesena
iyae passaleng nomoro’ duae, ri pannessasi lebbi marilaleng makkada, sitongenna
ikkeng maneng ripuasengngi’ tau kasi-kasi ri yolona Puang Allah Ta’alah.
Alerapanna makkada; rekko tomappunnai aga-aga musti riakkelori, saba’ idi’toha
pukangka nennia paddeppungengngi naddibola. Nekia magiro narekko
tomappuasa, nade nelorengngi Puang Allah Ta’alah yakkelo-elori appunnatta,
simata atoro’nami bawang ripajaji nennia ri akkaceccengi. Yanae tanra makkada
sitongenna Puang Allah Taalah maneng mappunnai sewa-sewae, termasuk anu ri
pukangkae. Naseng topanritata makkada, risesena appunna-punnatta idi’
rupatauwwe, tellumi tawangenna, yanaritu; 1) anu ripake makkokkoe, 2) anu laloe
ri cigaro’ta (purae riyanre), sibawa 3) anu riabbereangnge (riassumbangengnge)
3. Accarinna ri tau kasi-asie na tau peddi’e
Seddito passaleng melo napakkasse puasae yanaritu, sarekko ammengngi
naripeneddiningi nennia ripahang anrasa-rasana tau peddi’e na tau kasi-kasi engkae
ri pallawangetta, makkada maganaharo kasi’ anrasa-anrasana. Jangankan anu
melo’e napake, anre esso-wenninna bawang temmaka-maka siladde’na pasirapi’i.
Ritahangi lupu’e nennia dekkae ri wettu mappuasata sarekko ammengngi
narirasakatto sussana sumpunglolota ya bangsanaro, tujuanna kuammengngi
naubba/naompo essi baubata lao bantui, tulungngi, nennia wata’i kasi
akkatuongenna. Aja’ tosi napede ri pakariawa, ricapa, nennia ri pakatuna.

Allahu Akbar, Allahu Akbar, Allahu Akbar, Walillahil Hamdu.


Pole ri tellue passaleng ri yase, engkai talle mannessa ri allabinengenna
Ali bin Abithalib na Fatimah binti Rasulullah SAW. Makkada engka nengka sewwa
wettu, nalolongengngi ya dua ana’na (Hasan sibawa Husain) nakenna lasa
temmaka-maka. Nasaba’ paressibabuana mitai wijanna, nanganro-anrona Ali ri
Puang Allah Ta’alah makkada; rekko lesumui taggiling madising wijakku pada toha
mappurallaloe, mappuasapa tellung esso sitolo-tolo. Riwettu puranana napalettu
parellauna Ali ri Puanna, teppa riyengkalinga muniha ri baienana sibawa ya dua
ana’na, napada maccue tona taro janji melo mappuasa pada-pada Ali (lakkainna
nennia ambo’na).
Nasaba’ pammasena Allah Ta’alah, ritarima tongeng parellaunna
yamaneng, nabboko tona lasae pole ri ale malebbina eppona nabitta Hasan sibawa
Husein, nataggiling paimeng madising turu’ pada toha mabiasae. Aga napada
pasilennereng tona jancinna ri Puanna, kuenna mappuasa tellung esso silacu’-lacu’.
Ri esso pammullanna pada mappuasa, pada moto’na elo’ manre subu’, nekia
de’gaga naoloi sangadinna uwai pute simata, yatonaro nala pangempe’ ale ri
bajanna. Puasa hari pertama berlangsung, nakkasarana Fatimah passadia
pappabuka, napparessa ri pabbaressenna, nekia de laing waramparang nappunnai
wettuero sangadinna labbu’ gandung telluk-kao, wassele’ resona Fatimah tennung
bulu bembala. Nalani sikao’ labbu’na Fatima naebbu’i seddi roti, minasanna
makkada yanae matti ri bage eppa naribukang.
Ri wettu pada maddeppungenna mallewo melo buka, teppa pole manaha
tau kasi-asie getto’i bola addakkarenna, nappuada makkada; tawereng munika kasi
cedde anreta, napoleiyya lupu temmaka-maka. Naiyyamu Ali, de namalampe
pikkiri’na, teppa nabbereang muniha roti sibatu-batunna ri tau peddi’ero, nainappa
lisu mappuada ri baine sibawa ana’na makkada, iyae essoe bukani nasibawai uwai
pute, mamuare’ napabbarakkakengngi Allah Ta’alah.
Ri esso makaduanna mappuasa, mebbusi paimeng seddi roti Fatimah.
Sikomua mellowona elo buka, teppa engkamusi tau pole getto’si bolana millau
timpa tange’. Aga nassusi Ali tingka’i tange’na, natuju matasi seddi tau
mappakeang malusu, nappoada ri Ali makkada; iya’ kasi tau biu-biu, napolei lupu
temmaka-temmaka, ajakkammana engka areta wedding tapasileleangnga. Naiyya
pangulutta Ali, lagi-lagi de namalampe pikkiri, nattarusi tama malai roti sikalice’na,
nainappa nareng tau biu-biuwero denre. Nainappa lisu mappuada ri sumpunglolona
makkada E Wija malebbi na eppo majettana Suro Paccappurengnge, makkukkue
taroni topada bukasi paimeng nasaba uwai pute.
Ri esso makatellunna, paccappurenni labbu gandunna Fatima naibbu roti
seddi untuk nabukangngi sibawa sumpunglolona. Riwettu elonana Ali bage eppa’i
rotie nabukangngi, teppa engkasi tau pole millau timpa’ tange’. Nassusi Ali bukka’i
babanna, nanatuju matasi kasi’ seddie oroane mappakanenneng-nenneng,
mappoada ri Ali makkada; E manittuna Nabikkeng Muhammad SAW, iya’ kasi’
ata pattettengma, makkukkue nakennawa lupu temmaka-maka. Ajakkamannaha
engka maka wedding ripasilele sarekko-ammengngi nalisu paimeng sumange’na
tubukku. Temmalampe pikkiri’, nattarusi Ali lao malai roti tungke’na nainappa
nabbereang ri ata pattettengnge. Nappoadasi kasi ri sumpung lolona makkada ri
esso maka tellunna puasa jancie, to bukasi paimeng nasaba uwai pute.
Rimunrinna kajajiangngero, laoni suro Malebbina Allah Ta’alah sibawa
saisanna sahaba’na, cellengi manittunna, ana’na, nennia eppona, nasaba biasanna
denalabu essoe ko de’ nalao siarai surona Allah Ta’alah ri bolana, nekia magi
nappanna tellung esso sitolo-tolo nadegaga pole takkappo. Ri wettu maddapinana
Nabitta SAW ri bolana Ali, temmaka selenna mitai kasi yamanenna massilise bola,
pada mawia’ tappana, tubu pada tenre nasaba’ de nengka nasita anre lalenna tellung
essoe. Aga nacaritani Ali ri nabitta passaleng naolae sibawa sumpunglolona ri
nabitta, namitti uwai matanna nabitta sibawa sahaba’e mingkalingai.
Naiyyamua kajajiangngewe, naoiki nennia napakkasse’i puang Allah
Ta’alah ri lelanna Akorangnge, ri sure al-Insaan, aya’ 7-9, makkada:

)٧( ‫يُوفُو َن اِبلنَّ ْذ ار َوََيَافُو َن يَ ْوًما َكا َن َشُّرهُ ُم ْستَ اط ًريا‬


)٨( ‫يما َوأ اَس ًريا‬ ‫اا ا ا ا‬
ً ‫َويُطْع ُمو َن الطَّ َع َام َعلَى ُحبِّه م ْسكينًا َويَت‬
‫ا‬
)٩( ‫ورا‬ ‫اَّللا ال نُار ُ ا‬
َّ ‫إاََّّنَا نُطْعا ُم ُك ْم لاَو ْج اه‬
ً ‫يد مْن ُك ْم َجَزاءً َوال ُش ُك‬
Bettuanna :
“(7) Pada napapolei/napasilennerengngi jancinna nennia pada mitau
pole ri esso passessa iya massama’ massanrae. (8) Nennia pada
nabbereangngi anre napojie lao ri tau kasi-asie, ri tau biuwe, nennia ri
ata pattettengnge. (9) Sitongenna ikkeng pada parekko anre simata
maddennuang ri riona Allah Ta’alah. Pada de tomaddennuang pole ri
pamale’mu nenia de to pole ri attarima kasi’mu”.

Sidang Jama’ah Idul Fitri yang Sama Berbahagia.


Passaleng makaduna melo’e ri bettu akkattana yanaritu sempajang tarawe,
makkada naiyyamua sempajang tarawe yanaritu passaleng sunna’ iya pada
riyassamturusie papolengenna ri tungke-tungke wenninna uleng ramalang. Tentu
naola pakkutana makkada, agatosi saba’na iyae passalengnge nariapparelluatto ri
lalenna uleng ramalang? Aga hikmah nennia pangaja battoa aga elo nataneng?
Ritujunna iyae passalengnge, engka dua tellu hikmana elo urampengekki
ritujunna sempajang tarawe, yanaritu:
1. Pakkasse’i asseddi-seddingnge
Uragata pada malai sara, mewai acakkarudduretta iyare’ga ameloretta
matinro, nato masseddi pattujung, pada manguju lao ri masiji’e papolei sempajang
tarawe, tuma’ninai pangaja’e, sellukiwi akkattana baca akorangnge. De laing
riyakkatta sangadinna pada melo’ lolongengngi barakkana ramalangnge. Engkai’
pada maddoa-roa ri wennie, mala jiji majjajareng, makkacue si mata ri parentana
imangnge, topada roko, suju’, tudang, nennia tettong. Telleng baccie, mali sere atie,
gellie, nennia assiboko-bokoreng peneddingnge ri padatta anu ripanjaci. Pada
masseddiwi’ mappesona, maddennuang pole ri pammasena Allah Ta’alah.
2. Rilolongengngi sumange’na assiwollompollongnge
Pole ri addoroasetta ri lebo’na masiji’e, papolei siare rupanna gau
madeceng iya sikira-kira weddingnge riala laleng aggurung, pada-padanna
mappallagu, mappaccarama, nennia rilaenna topa paimeng. Topada mala barisi’
makkatuda’-tudangeng, maccalinge na marengkalinga. Aga nasseddi tona rio
rennue, nasiuru’ peneddingnge, nallibu sumange’e, nasaba ripeneddinginna
sumange’na assiwollompollongnge ri lalenna kasiwiangnge. Siame’ topada siame’,
oroane makkunrai, baiccu battoa, anana’ tomatoa, sitalleang na manguru akkata,
yanaritu madduppa pammase pole Ri Puang Marajae.
3. Pasiame’i atie
Selama seppulo seddi uleng mappurallaloe, wedding jaji engka ati pada
pura rilo’, engka penedding pada pura ri patassekke’, engka tau rigelli nennia ri
bacci. Narilalenna ramalangnge, oncoppasiha essoewe, sitinajai pada riyonroi
takkamenynye, pada bina’-bina’ temmasiri’i aleta makkada, agana kira-kira pada
rilolongeng pole ritujunnaro passalengnge? Aga risaro pole ri baccie, gellie, nennia
assitampu’-tampukeng atie?
Makkokkoe, wettu kaminang malebbi riyonroi siame-ame paimeng,
sipalorongeng jari temmasiri, sibukkareng ati masagena, natomakkengau makkada;
yamanenna rirampe, kuenna bacci, gelli, sere ati, de laing napucappa sangadinna
sara ati, doko penedding, nennia sussa nawa-nawa. Genne’ riala tanra sempajang
tarawe makkada; topada lao-lisu ri masiji’e, mabbuang sara, paompo hajja battoa,
lolongengngi pakkamasena Dewatae. Topada mala barisi’ nennia jiji, tenri rekeng
niga pura riyewa sisala, niga pura riyewa sibacci, niga pura riyewa siabbokoreng,
niga pura ripetenna. Ripatunru’ yamanenna, natosellu riberejama’e, natomassiddi
ri akkattae, naripasiame atie-peneddingnge, simata nakarna Allah Taalah.

Allahu Akbar, Allahu Akbar, Allahu Akbar.


Laonimai natopada mala pangaja pole ri uleng ramalangnge, enrengnge
tomaccarinnato pole riyamanenna kasiwiang pada purae ri pasilennereng, aja
natabbolong pare matti rimunrinna uleng ramalang, saba’i nacappuri pappito manu
puji ale, abangkakeng, nennia assisala-salangeng ripadatta ata ri pancaji. Rilainna
paimeng, riyalitutui baca akoratta, naritang pangajana ri gau’ ampekedota.
Riyalitutui sumbangatta, nariyola mattaru lalenna ri saliwenna ramalang.
Riyalitutui taraweta, nariwinru atinulureng massempajang ri munri labe’na uleng
mapaccingnge. Nariyalitutui pappabukata, nato saro mase mannenungeng ri
saliwenna ramalang.
Naiyyamua akkatta mallebbanna yamanenna kasiwiangta, de laing
sangadinna pada asalewangetta maneng mua idi’ tau pasilennereng engngi, kuenna
salewangeng gau’-gau’ta, aja’naripaddibola sifa’ atempongengnge,
abangkakengnge, enrengnge assicapa’-capakengnge. Salewangeng timu-timutta,
kuenna riabbokori ada makossara’e ri pada-padatta, bicara mappakatunae, nennia
mappasilettung-lettungnge. Salewangeng daccolitta, kuenna riabbokori bicara
temmanessae, warekkada teppatujue, nennia ada-ada russa’e
assiwollompollongeng madeceng. Ponco’na ada makkada, riyalitutui yamaneng-
manengna lanro aleta, aja nancaji bali matti ri esso rimonrinna Allah Ta’alah.
Narimakkuannanaro, delaing nawa-nawa, parengngarang, ate’ka, toddo’,
pattangeng, napaddibola tau makkasiwiangnge sangadinna nia’ elo pakalebbi tana,
purio assiamaseng, purennu assiwollompollongeng.
Paseng pangajana tomatoe makkada, aja’ nasalaiyyo lempu na acca,
nasaba yae duae passaleng temmasarang sibawa dewatae. Aja’to nasalaiyyo
nyameng kininnawa nasaba’ nyameng kininnawae degaga napubua sangadinna
penedding masakka na masagena. Aja’to nasalaiyyo getteng, nasaba iyae agagae
tiwiko paulle makkinetto ri decengnge na massampeang ri ja’e.

Allahu Akbar, Walillahil Hamdu


Pada laoni mai, natopada padecengngi kalawing atitta, pallibui nyameng
kininnawata, nato mellau addampeng temmasiri pole ri yamanenna atassalatta,
immaggi ri padatta ata ripancaji, iyare’ga ri Allah Ta’alah. Atike’ki natopada
matike’, aja nakennaki talippuru harang sibawa anging makaro. Tapadecengi
assiame’-ameketta, sarekko ammengngi nasalewangeng wanutta, nabbarakka
pallaung rumata, nattuju laleng wija palalota. Naduami goncing mannessana,
iyanaritu Rio Rennu Dewata na Paddoangenna tau duae pajajiatta.
Akhir kata, upuminasa paggenne’i katobbaku nasibawai ada pappamaseng
tomota, rimakkadanna:
Warekkada loroseng ada tongeng,
Ampe gau salompe ri pangkaukeng,
Minasa nawa-nawa ri paddennuang,
Toddo puli singkeruang ri tentuang,

Enre’ni muritanreang,
Makkallejja ri awo lagading,
Mutudang ri papeng ulaweng,
Mutimpa’ bitara temmennu ri patotoreng,

Iya mua ri puminasa,


Makkuraga ri akkatta,
Palisu sumange’ ri sitinaja,
Sipatuo sipatokkong, siame siraga-raga.

Lebih dan kurangnya mohon di maafkan


Barakallahu li walakum fil qur’ani adziim.............

Anda mungkin juga menyukai