ISI KANDUNGAN:

SISTEM DAN STRUKTUR BUMI= 3-7

BAHAN BUMI= 8-9
PROSES UTAMA BUMI= 10-11
FENOMENA GEOBENCANA= 12-14
USIA BUMI= 15-16
SUMBER BUMI DAN GEOLOGI GUNAAN
= 17-20
RUJUKAN= 21-22

1
 9.1: SISTEM DAN STRUKTUR BUMI

Sistem Bumi terdiri daripada empat komponen yang utama, iaitu

atmosfera, biosfera, hidrosfera dan geosfera yang saling berhubung
kait.

- Hidrosfera

Zon air yang merangkumi sungai,tasik,lautan dan juga air yang

terperangkap sebagai ais,di bawah tanah dan wap air dalam
atmosfera.

- Atmosfera

Zon udara yang menyeleputi permukaan Bumi.

- Geosfera

Zon batu dan tanah di atas permukaan bumi.

- Biosfera

Zon hidupan yang terdiri daripada beraneka hidupan seperti

manusia,haiwan,tumbuh-tumbuhan dan hidupan seni.

2
STRATIFIKASI ATMOSFERA

-Eksosfera
Lapisan eksosfera (480 km ke atas)
*Mengandungi gas-gas ringan seperti helium dan hydrogen.
*Udara bertambah nipis menghala ke angkasa lepas.
*Satelit komunikasi yang mengorbit Bumi di lapisan eksosfera membolehkan
panggilan telefon dan siaran televisyen dapat diterima oleh manusia.

-Termosfera
Lapisan termosfera (80-480 km)
*Juga dikenali sebagai ionosfera kerana lapisan ini mempunyai ion-ion yang
dapat memantulkan gelombang-gelombang radio.
*Aurora,iaitu jalur-jalur cahaya yang berwarna-warni hasil daripada tindakan
zarah-zarah bercas dengan medan magnet Bumi dan gas-gas atmosfera
berlaku di sini.

-Mesofera
Lapisan mesosfera (50-80 km)
*Pembakaran dan penghancuran meteorit berlaku di lapisan ini.

-Stratosfera
Lapisan stratosfera (13-50 km)
*Lapisan ini adalah sesuai dan stabil untuk penerbangan kapal terbang.
*Terdapat lapisan ozon yang mengandungi gas ozon yang dapat menyerap
sinaran ultraungu matahari.

-Troposfera
Lapisan troposfera (0-13 km)
*Lapisan tempat benda hidup bernafas,angin bertiup,serta awan,hujan dan
salji terbentuk.

3
STRATIFIKASI DALAM LAUTAN

ZON PERMUKAAN
Dalam zon ini,air adalah sangat cetek dan cahaya boleh bergerak
menembusinya.Hal ini membolehkan zon ini sesuai untuk habitat
tumbuhan.

ZON TENGAH MALAM

Zon ini mempunyai sedikit cahaya atau tiada cahaya.Tumbuhan sukar
untuk hidup pada kedalaman ini tetapi tahap kedalaman ini menjadi
habitat untuk haiwan laut yang besar,misalnya sotong raksasa dan
pelbagai spesies ikan paus.

ZON GELAP
Zon ini amat dalam dan tiada cahaya yang boleh sampai.Oleh
itu,kebanyakan haiwan dalam zon ini mempunyai badan yang
berkilau atau bersinar dalam gelap.

4
TABURAN AIR DI BUMI

5
LAPISAN BUMI

6
BUMI IALAH SATU-SATUNYA RUMAH BAGI SEMUA HIDUPAN

Imbas kembali topik sistem suria yang telah anda pelajari semasa di
sekolah rendah.Bumi ialah planet ketiga dari Matahari dan
merupakan satu-satunya planet yang sesuai untuk didiami dalam
sistem suria kita.

7
 9.2: BAHAN BUMI

JENIS BATUAN DAN CIRI-CIRINYA

8
PROSES PEMBENTUKAN BATUAN

9
 9.3: PROSES UTAMA BUMI

PROSES EKSOGEN= *Proses yang berlaku di permukaan Bumi.

*Contoh: Luluhawa, hakisan, susutan jisim, susutan darat, angkutan
dan pengenapan.

CONTOH PROSES EKSOGEN

->HAKISAN
Merupakan proses penghausan yang dialami oleh permukaan Bumi
akibat tindakan agen-agen yang bergerak seperti air, angin dan
ombak.

->LULUHAWA
Merupakan satu proses pemecahan dan penguraian atau pereputan
batuan akibat perubahan suhu, air hujan, tindakan fros dan
mikroorganisma.

->SUSUTAN JIRIM DAN SUSUTAN DARAT

Melibatkan pergerakan tanah dari atas cerun ke bahagian bawah
akibat daya tarikan gravity.Misalnya, tanah runtuh.

->ANGKUTAN DAN PENGENAPAN

Bahan-bahan yang telah diluluhawa atau terhakis akan dibawa oleh
agen-agen seperti aliran air, angin, ombak dan glasier.Bahan-bahan
tersebut akan dienapkan apabila halaju agen menjadi perlahan.

10
PROSES ENDOGEN=*Proses yang berpunca daripada bahagian dalam
Bumi.

*Membentuk dan mengubah permukaan Bumi.

*Contoh: Proses olakan mantel, aktiviti magma dan proses

pergerakan kerak Bumi (plat tektonik).

CONTOH PROSES ENDOGEN

->PROSES OLAKAN MANTEL

Suhu yang tinggi dalam bahagian mantel dan teras Bumi
menghasilkan arus-arus perolakan di lapisan astenosfera.Arus-arus
ini berupaya menggerakkan kerak Bumi.

->PROSES PERGERAKAN KERAK BUMI (PLAT TEKTONIK)

Menurut Teori Plat Tektonik, kerak Bumi dibahagikan kepada
beberapa keping plat. Plat-plat ini sentiasa bergerak menyebabkan
proses pertembungan dan pencapahan yang menghasilkan pelbagai
bentuk Bumi serta hanyutan benua.

->AKTIVITI MAGMA
Gunung berapi ialah satu lohong dari dalam kerak Bumi yang
membolehkan magma yang cair dan panas keluar melaluinya dalam
bentuk letusan yang kuat.Bahan-bahan letusan tersebut akan
tertimbun di sekeliling cerun lohong dan membentuk kon gunung
berapi.

11
9.4: FENOMENA GEOBENCANA

-VOLKANISME
-TANAH RUNTUH
-PEMANASAN GLOBAL
-LUBANG BENAM
-GEMPA BUMI
-TSUNAMI
-TANAH JERLUS ialah geobencana yang biasanya berlaku di kawasan paya
manakala HUJAN ASID ialah geobencana yang biasanya berlaku di kawasan
perindustrian.

12
SAINS DAN TEKNOLOGI UNTUK MENGHADAPI GEOBENCANA

Kemajuan dalam sains dan teknolpgi membolehkan ciptaan alat yang

mampu memberikan amaran awal terhadap kejadian tanah runtuh
dan tsunami.

13
KESAN GEOBENCANA

Geobencana seperti tsunami dan gempa bumi boleh menyebabkan

kehilangan nyawa,penyakit,kebuluran serta kerosakan harta
benda.Kita haruslah bersimpati dan membantu mangsa-mangsa
bencana alam.

14
 9.5: USIA BUMI
Usia Bumi dianggarkan sebagai 4.5 billion tahun daripada meteorit
yang diperolehi.Bumi telah melalui pelbagai peringkat masa yang
telah mengubah atau mencorak bentuk muka Bumi dan hidupnnya.
Ahli geologi menetapkan masa yang panjang itu sebagai era.Setiap
era pula dibahagikan kepada beberapa tempoh masa.

15
FOSIL

Fosil merupakan bahan Bumi yang terbenam dan tertimbus seperti

tumbuhan,haiwan dan serangga,untuk jangka masa yang lama.

KEPENTINGAN FOSIL KEPADA PERKEMBANGAN SAINS KINI:

->Rekod fosil memeberikan maklumat tentang cara spesies haiwan
dan tumbuhan di Bumi berubah merentas berbilion tahun.
->Rekod fosil juga memberikan maklumat tentang spesies yang telah
hilang dari Bumi.

16
 9.6: SUMBER BUMI DAN GEOLOGI GUNAAN

AIR PERMUKAAN DAN AIR BAWAH TANAH

APAKAH AIR PERMUKAAN?

Air permukaan dijumpai di atas permukaan Bumi.Contoh air

permukaan termasukalah air laut, kolam dan sungai.

Air permukaan boleh tercemar akibat bahan buangan daripada

kawasan perindustrian dan perumahan.Baja berlebihan dan racun
perosak dari kawasan pertanian juga mencermarkan air sungai.

TAHUKAH ANDA BAHAHWA TERDAPAT AIR DI BAWAH PERMUKAAN

TANAH YANG DIEKENAL SEBAGAI AIR BAWAH TANAH?

Ya,saya tahu.Air bawah tanah atau akuifier meliputi ruang kosong

antara butiran tanah sehingga aras batuan tidak telap air.

Laut resap baja kimia dan racun serangga dalam bidang pertanian
menyebabkan air bawah tanah menghadapi risiko pencemaran.Sisa
bahan kimia atau industri dan domestik di tapak pelupusan sampah
membawa risiko pencemaran air bawah tanah.

17
MINERAL EKONOMI

Mineral ekonomi di Bumi terdiri daripada mineral logam,mineral

bukan logam dan mineral nadir.Contoh mineral logam ialah bijih
besi,bijih timah dan emas manakala mineral bukan logam ialah
arang batu dan petroleum.
Mineral nadir Bumi mengandungi satu atau lebih daripada satu
daripada 17 unsur nadir bumi yang dijumpai di dalam kerak Bumi.

18
PROSES HIDROTEMA

19
KESAN BURUK DARIPADA AKTIVITI MANUSIA

AKTIVITI MANUSIA YANG TIDAK DIRANCANG DENGAN BAIK

PENYAHHUTANHakisan tanah
PENYAHHUTANBanjir kilat
PERTANIANKepupusan flora dan fauna
PERINDUSTRIANPencemaran air,udara,terma dan bunyi
PEMBAKARAN TERBUKAPemanasan global

20
RUJUKAN
BUMI

[SISTEM BUMI]
AtmosferaStratifikasi atmosfera
HidrosferaStratifikasi dalam lautanTaburan air
Biosfera
Geosfera

[STRUKTUR BUMI]
LAPISAN BUMI
Kerak
Mantel
Teras luar
Teras dalam

[BAHAN BUMI]
Jenis dan ciri batuan
Proses pembetukan batuan

21
[PROSES UTAMA BUMI]
PROSES EKSOGEN
Luluhawa
Hakisan
Susutan jisim dan darat
Angkutan
Pengenapan
PROSES ENDOGEN
Proses pergerakan kerak Bumi (Plat Tektonik)
Aktiviti magma
Proses olakan mantel

[USIA BUMI]
Skala masa geologi
Kaedah penentuan usia Bumi
Fosil
Kepentingan fosil

[FENOMENA GEOBENCANA]
Teknologi untuk menghadapi geobencanaKesan
geobencana

[SUMBER BUMI DAN GEOLOGI GUNAAN]

Air permukaan dan risikonya
Air bawah tanah dan risikonya
Mineral
Hidroterma
22