Anda di halaman 1dari 20

LEMBAR KERJA PESERTA DIDIK(LKPD)

PENYETARAAN REAKSI REDOKS DENGAN METODE

KELOMPOK........

ANGGOTA
1...........................................
2...........................................
3...........................................
4...........................................
PENDAHULUAN

Tujuan Pebelajaran

Peserta didik dapat menyetarakan persamaan reaksi redoks dengan metode setengan reaksi dalam suasana asam
Peserta didik dapat menyetarakan persamaan reaksi redoks dengan metode setengan reaksi dalam suasana basa

PETUNJUK

Perhatikan penjelasan dari guru.


Baca bahan ajar dan buku kimia kelas XII, dan sumber lainnya yang berhubungan dengan materi yang d
Kerjakan soal dengan berdiskusi dalam kelompokmu.
Waktu diskusi dalam kelompok selama 30 menit.
Jika ada yang diragukan silahkan langsung tanyakan kepada guru.

erhatikanlahK rEeGaIkAsTi rAeNd o1k s: dSiY bAaRwAaTh RinEiAKSI REDOKS SETARA

Perhatikanlah persamaan reaksi redoks di bawah ini !


Reaksi 1

a. Perbandingan jumlah unsur-unsur di kedua ruas

Unsur Kiri Kanan


Cu S N O

b. Perbandingan jumlah muatan di kedua ruas. Ingat


koefisien!

Kiri Kanan
 Reaksi 2

a. Perbandingan jumlah unsur-unsur di kedua ruas

Unsur Kiri Kanan


Cu S N O

b. Perbandingan jumlah muatan di kedua ruas. Ingat koefisien!

Kiri Kanan

Nah, reaksi manakah yang sudah setara ?

Jadi syarat reaksi redoks yang setara adalah:


1......................................................................................................
2....................................................................................................

KEGIATAN 2 : PENYETARAAN REAKSI REDOKS DENGAN METODE SETENGAH REAKSI

ME METODE SETENGAH REAKSI DALAM SUASANA ASAM

CONTOH

Setarakan reaksi redoks pada suasana asam berikut ini!


Cr2O7 2- (aq) + Cl- (aq) Cr3+(aq) + Cl2(g)

Gunakan literature…

Langkah 1.

Cr O27(2- aq)  Cr →


3+
(aq)s

Cl-  Cl →

(aq)2(g)
Langkah 2.

Cr O27(2- aq)  2Cr 3+(aq)


2Cl-  Cl →

(aq)2(g)

Langkah 3.

Cr O27(2- aq)  2Cr 3+(aq)  + 7H O2(l)


2Cl-  Cl →

(aq)2(g)

Langkah 4.

Cr O27(2- aq) + 14H + (aq)  2Cr →


3+
(aq)  + 7H O2(l)
2Cl-  Cl

(aq)2(g)

Langkah 5.

Cr2O 2-7(aq)+ 14H+   (aq)+ 6e → 2Cr3+ aq) +


( 7H2O (l)
2Cl-→ Cl + 2e
(aq)2(g)

Langkah 6.

Cr2O 2-7(aq) + 14H++ 6e →  2Cr 3+ (aq) + 7H2O (l) ( x1)


 (aq)
2 Cl-  Cl + 2e
→ (x 3)
(aq)2(g)
Langkah 7.

Cr O27(2- aq) + 14H + (aq) + 6e  2Cr 3+(aq)  + 7H O2 (l)


6Cl-  3Cl + 6e

(aq)2(g)
Cr2O 2-7( aq) + 14H+ (aq) +
  6Cl-(aq) 2Cr3+ (aq) + 3Cl2(g) + 7H2O (l)

Hmm.. Apakah reaksi di atas


sudah setara?

Ayo kita buktikan dengan menghitung


 jumlah unsur dan muatannya?

Ruas Kiri
Ruas Kanan
Muatan = …….
Muatan = …….
Jumlah atom Jumlah atom
Cr = ….
Cr = ….
O = …..
O = …..
H = ……
H = ……
Cl = ……
Cl = ……

 Jadi, dalam menyetarakan persamaan reaksi redoks kita harus memenuhi aturan-aturan, yaitu :

oks dengan metode setengah reaksi dalam suasana asam: 1....................................................................................................................


........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
s
MEMETODE SETENGAH REAKSI DALAM SUASANA BASA

CONTOH

Setarakan reaksi redoks pada suasana basa berikut ini!


Cl2(aq) + IO 3- (aq) →Cl-(aq) + IO 4- (aq)

Gunakan literature…

Langkah 1.

Cl2(aq)→Cl- aq)
(

IO3 (- aq) →IO4- aq)(

Langkah 2.

Cl2(aq)→2Cl- aq)
(

IO3 (- aq) →IO4- aq)(

Langkah 3.

Cl2(aq)→2Cl-
(aq)
- -
IO3 (aq) + (aq) →IO4 (aq) + H2O (l)

Langkah 4.

Cl2(aq)→2Cl- aq)
(

IO
3( - aq) + 2OH - (aq) →IO4- aq)(  + H2O (l)

Langkah 5.
Cl2(aq)+ 2e→ 2Cl-
(aq)
IO 3- (aq) + 2OH- →IO -4 (aq)  + H O2 (l) + 2e
 (aq)

Langkah 6.

Cl2(aq)+ 2e→ 2Cl-


(aq)
IO( 3- aq) + 2OH  - (aq) →IO -4aq)
(  + H2O (l) + 2e

Langkah 7.

Cl2(aq)+ 2e→ 2Cl-


(aq)
IO( 3- aq) + 2OH  - (aq) →IO -4aq)
(  + H2O (l) + 2e

Cl2(aq) + 3IO
( - aq) + 2OH - (aq)→ 2Cl- aq) (+ IO4-(aq) + H2O (l)

Ayo buktikan apakah sudah


setara?

Ruas Kiri
Ruas Kanan
Muatan = …….
Muatan = …….
Jumlah atom Jumlah atom
Cl = ….
Cl = ….
I = …..
I = …..
H = ……
H = ……
O = ……
O = ……

 Jadi, dalam menyetarakan persamaan


reaksi redoks kita harus memenuhi
-

Aturan penyetaraan redoks dengan metode setengah reaksi dalam suasana basa:
1............................................................................................................................................................
2...........................................................................................................................................................
3...........................................................................................................................................................
4...........................................................................................................................................................
5............................................................................................................................................................
6.............................................................................................................................................................
7.............................................................................................................................................................
1. Setarakanlah reaksi redoks di bawah ini dalam suasana asam!
Br2 + Zn2+→ BrO 3-(aq) + Zn
Suasana Asam
Langkah 1

Langkah 2

Langkah 3

Langkah 4

Langkah 5

Langkah 6
Langkah 7

2. Setarakanlah reaksi redoks di bawah ini dalam suasana basa!


CrO4- + Fe(OH)2 Cr2O3+ Fe(OH)3
Suasana Basa

Langkah 1

Langkah 2

Langkah 3

Langkah 4

Langkah 5
Langkah 6

Langkah 7

3. Setarakanlah reaksi redoks di bawah ini!


a.KMnO4 + FeCl2 + HCl MnCl2 + FeCl3 + KCl + H2O
Langkah 1

Langkah 2

Langkah 3
Langkah 4

Langkah 5

Langkah 6

Langkah 7

b. KClO4 + Bi2O3 + KOH KCl + KBiO3 + H2O


A.
Langkah 1
Langkah 2

Langkah 3

Langkah 4

Langkah 5

Langkah 6
Langkah 7

4. Setarakanlah persamaan reaksi redoks di bawah ini!

Cl2 (g) + NaOH (aq) NaCl (aq) + NaClO3 (aq) + H2O (l)

Langkah 1

Langkah 2

Langkah 3

Langkah 4

Langkah 5
Langkah 6

Langkah 7

DAFTAR PUSTAKA

Sudarmo, Unggul. 2013. Kimia U tuk SMA/MA Kelas XII . Jakarta: Erlangga
Internet

Komentar :............................................................................................. Nilai


…………………………………………………………………………………………………………………
….......………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

SELAMAT BEKERJA
KUNCI JAWABAN LKPD PERTEMUAN 1

1. Setarakanlah reaksi redoks di bawah ini dalam suasana asam!


a. Br2 + Zn2+→ BrO 3-(aq) + Zn

Suasana Asam
Langkah 1

-
Br2 → BrO3
Zn 2+ → Zn

Langkah 2

-
Br2 → 2BrO3
Zn 2+ → Zn

Langkah 3

Br2 + 6H2O→ 2BrO3-+


Zn 2+ → Zn

Langkah 4

Br2 + 6H2O→ 2BrO3-+ 12 H+


Zn 2+ → Zn

Langkah 5

Br2 + 6H2O→ 2BrO3-+ 12 H+ + 10e


Zn 2+ + 2e → Zn

Langkah 6

Br2 + 6H2O → 2BrO3 -+ 12 H  + +


104e (x 1)
5 Zn 2+ + 10e → 5Zn (x 5)
Langkah 7

→ - +
Br2 + 6H2O 2BrO
3 + 12 H  + 104e (x 1)
5 Zn 2+ + 10e → 5Zn (x 5)

Br2 + 6H2O + 5 Zn 2+→5Zn + 2BrO - +


3 + 12 H

2. Setarakanlah reaksi redoks di bawah ini dalam suasana


basa! CrO42- + Fe(OH)2 Cr2O3 + Fe(OH)3
Suasana Basa
Langkah 1

2-
CrO4 → Cr2O3
Fe 2+ → Fe3+

Langkah 2

2CrO42-→ Cr2O3
Fe 2+ → Fe3+

Langkah 3

2-
2CrO4+5 H2O → Cr2O3
Fe 2+ → Fe3+

Langkah 4

2CrO42- +5 H2O → Cr2O3 + 10 OH-


Fe 2+ → Fe3+

Langkah 5

2CrO42- +5 H2O + 6e → Cr2O3 + 10 OH-


Fe 2+ → Fe3+ + e
Langkah 6

2-
2CrO4 +5 H2O + 6e → Cr2O3 + 10 OH- (x1 )
Fe 2+ → Fe3+ + e ( x 6)

Langkah 7

2-
2CrO4+5 H2O + 6e →
Cr2O3 + 10 OH -
6Fe 2+ → 6Fe3+ + 6e
2- 2+
2CrO4+ 6Fe+ 5 H2O →Cr2O3 + 6Fe+3+10 OH -

3. Setarakanlah reaksi redoks di bawah ini!


KMnO4 + FeCl2 + HCl MnCl2 + FeCl3 + KCl + H2O
Langkah 1

MnO4- → Mn 2+
Fe2+ → Fe3+

Langkah 2

MnO4- → Mn 2+
Fe2+ → Fe3+

Langkah 3

MnO4- → Mn 2+ + 4H2O


Fe2+ → Fe3+

Langkah 4

MnO4-  8H + →Mn 2+


+ 4H2O
Fe2+ → Fe3+

Langkah 5
MnO4- +
+ 8H+ 5e→ Mn 2+
+ 4H2O
Fe2+ → Fe3+ + 1e

Langkah 6

MnO4- +
+ 8H+ 5e→ Mn 2+
+ 4H2O (x 1)
5Fe2+ → 5 Fe3++ 5e (x5)

Langkah 7

MnO4- +
+ 8H+ 5e→ Mn 2+
+ 4H2O (x 1)
5Fe2+ → 5 Fe3++ 5e (x5)

MnO4- + 8H+ + 5Fe2+ → Mn2+ + 5Fe3+ + 4H2O

b. KClO4 + Bi2O3 + KOH KCl + KbiO3 + H2O


A.
Langkah 1

ClO4 - → Cl
-

-
Bi2O3 → BiO3

Langkah 2

- -
ClO4 → Cl

Bi2O3→ 2BiO3-

Langkah 3

ClO4 - + 4 H2O → Cl -

Bi2O3 → 2BiO3-
Langkah 4

ClO4 - + 4 H2O → Cl+- 8OH -

Bi2O3 → 2BiO3-

Langkah 5

ClO4 - + 4 H2O -
+ 8e → Cl+ 8OH -

Bi2O3 + 6OH- → 2BiO3


-
+ 3H2O + 4e

Langkah 6

ClO4 - + 4 H2O -
+ 8e → Cl+ 8OH - (x 1)
2Bi2O3+ 12OH- → 4BiO3+- 6H2O + 8e (x2)

Langkah 7

ClO4 - + 4 H2O -
+ 8e → Cl+ 8OH - (x 1)
2Bi2O3 + 12OH- → 4BiO3+- 6H2O + 8e (x2)

ClO4-  + 2Bi2O3 + 4OH - → Cl+- 4BiO3 - + 2H2O

4. Setarakanlah persamaan reaksi redoks di bawah ini!

Cl2 (g) + NaOH (aq) NaCl (aq) + NaClO3 (aq) + H2O (l)

Langkah 1


Cl2 ClO3-
Cl2 →  Cl-
Langkah 2

Cl2 → 2ClO3-
Cl2 → 2Cl-

Langkah 3

Cl2 → 2ClO3- + 3H2O


Cl2 → 2Cl-

Langkah 4

Cl2 + 6 OH- → 2ClO3- + 3H2O


Cl2 →  2Cl-

Langkah 5

Cl2 + 12 OH- → 2ClO3- + 6H2O + 10e


Cl2 + 2e→2Cl-

Langkah 6

Cl2 + 12 OH- → 2ClO3- + 6H2O + 10e (x1)

5Cl2 + 10e → 10Cl-  (x5)

Langkah 7

Cl2 + 12 OH- → 2ClO3- + 6H2O + 10e (x1)

5Cl2 + 10e → 10Cl-  (x5)

6 Cl2+ 12 OH- → 10Cl-+ 2ClO3- + 6H2O


Disederhanakan :

3 Cl2 + 6 OH- →5Cl-+ ClO3- + 3H2O

3 Cl2 + 6 NaOH →5NaCl + NaClO3 + 3H2O

Anda mungkin juga menyukai