PENGEKOSAN

BERSAMA &
SAMPINGAN
EPPA2033 PERAKAUNAN KOS
Objektif Pembelajaran
1.Memahami konsep asas tentang pengekosan kos bersama.
2.Mengalokasikan kos bersama kepada produk bersama.
3.Menggunakan kaedah maklumat relevan dalam keputusan
sama ada proses lanjut atau jual produk bersama.
4.Menerangkan layanan perakaunan untuk produk sampingan.

2
OBJ 1: Memahami Konsep Asas Tentang
Pengekosan Kos Bersama.

3
 Pengekosan Bersama

◦ Digunakan dalam proses pengeluaran yang menghasilkan

berbagai produk melalui satu proses pengeluaran
◦ Tujuan – menentukan kos keluaran
◦ Contoh: Pemprosesan minyak mentah, daging, susu

4
Jenis Produk

PRODUK SAMPINGAN
PRODUK BERSAMA
Jumlah nilai jualan yang amat sedikit
Nilai jualan yang relatif amat tinggi berbanding dengan produk
Dua atau lebih keluaran utama yang bersama
terhasil daripada keperluan dan Keluaran yang terhasil daripada
proses pengeluaran yang sama. pemprosesan keluaran bersama
Contoh – papan lapis, batang kayu, Contoh – habuk kayu
papan daripada pemprosesan kayu
Terminologi Dlm Pengekosan Bersama
◦ Kos bersama - Kos pemprosesan tunggal yang menghasilkan
pelbagai produk secara serentak. Kos dilibatkan sehingga titik
pemisah
◦ Titik pemisah - Tahap di mana keluaran bersama dapat dikenal
pasti sebagai produk berlainan.
◦ Kos berasingan – Kesemua kos dilibatkan selepas titik pemisahan
dan diperuntukkan secara spesifik kepada setiap produk
bersama

6
Produk Bersama ...(1)
Minyak

Input Proses
Bersama Yang Gasolin
Sama

Bahan
Kimia

Titik Pemisah

7
Produk Bersama .... (2)
Kos-Kos Bersama Pemprosesan Jualan
Minyak
Berasingan Akhir

Input Proses
Jualan
Yang Gasolin
Bersama Akhir
Sama

Bahan Pemprosesan Jualan

Kimia Berasingan Akhir

Titik Pemisah Kos produk

yang berasingan

8
OBJ 2: Mengalokasikan Kos Bersama
Kepada Produk Bersama

9
 Kaedah Agihan Kos Bersama

◦ Ukuran Fizikal – Asas alokasi: atribut produk yang ketara eg. kg , gelen, ton
dan sbg.
◦ Asas pasaran – alokasi menggunakan data pasaran (RM) :
❑ Nilai jualan pada titik pemisah.
❑ Nilai realisasi bersih (NRB) – Nilai Jualan Akhir – Kos Berasingan
❑ Peratusan untung malar – peratusan untung kasar keseluruhan adalah
sama untuk setiap produk bersama

10
Pemilihan Kaedah

01 02 03 04
Jika harga jualan Jika harga jualan Jika mudah Walaupun begitu,
pada titik pemisah pada titik pemisah merupakan perkara terdapat syarikat
sedia ada, gunakan tiada, gunakan utama, gunakan yang tidak
kaedah Nilai Jualan kaedah Nilai Realis kaedah Ukuran mengagihkan kos
pada Titik Pemisah. Bersih. Fizikal atau Kaedah bersama sama
Peratusan Kasar. sekali.
 InOrganic Chemical (IC)

IC memproses garam kepada produk-produk

KES MINI industri. Dalam bulan April, IC melibatkan kos
bersama RM100,000 untuk membeli garam dan
Kes ini digunakan untuk menukarkannya kepada dua produk: soda kaustik
menunjukkan pengiraan dan klorin. Walaupun terdapat pasaran luar yang
kos-kos bersama (bahan aktif untuk klorin, IC memproses kesemua 800 tan
langsung, buruh langsung klorin menjadikan 500 tan polyvinyl klorin (PVC), di
& OH) diagihkan kepada mana kemudiannya ia dijual. Tiada inventori awal
produk bersama
dan akhir garam, soda kaustik, klorin atau PVC
dalam bulan April. Maklumat pengeluaran dan
jualan untuk bulan April adalah seperti berikut:
12
 Kos Bersama PVC
Kos bersama (kos garam dan pemprosesan RM100,000
sehingga titik pemisah )
Kos berasingan untuk memproses 800 tan klorin RM20,000
kepada 500 tan PVC
Soda Klorin PVC
Kaustik
Inventori awal (tan) 0 0 0
Pengeluaran (tan) 1200 800 500
Dipindahkan ke proses lanjut (tan) 800
Jualan (tan) 1200 500
Inventori akhir (tan) 0 0 0
Harga jualan se tan kat pasaran luar RM75
Harga jualan setan untuk produk dijual RM50 RM200
13
Dikehendaki:

Agihkan kos bersama kepada produk bersama dengan

kaedah-kaedah berikut:
1) Unit fizikal
2) Nilai jualan pada titik pemisah
3) Nilai realis bersih
4) Peratusan untung malar

14
Gambaran Produk Bersama di IC
Kos Bersama Kos Berasingan

Garam

15
Kaedah Unit Fizikal

Produk Unit % Unit Alokasi Kos

Bersama pengeluaran Fizikal Bersama
RM
Soda Kaustik 1,200 0.60 60,000
RM
Klorin 800 0.40 40,000
RM
Jumlah 2,000 100,000
 Kaedah Nilai Jualan Pada Titik Pemisah

Nilai Jualan
Produk Unit Jualan Pada Titik % Alokasi Kos
Bersama pengeluaran Seunit Pemisah Jualan Bersama
Soda Kaustik 1,200 RM 50 RM 60,000 0.50 RM 50,000
Klorin 800 RM 75 RM 60,000 0.50 RM 50,000
Jumlah RM 120,000 RM 100,000

17
 Kaedah Nilai Realis Bersih

Unit Jualan Nilai Jualan Kos Nilai Realisasi Alokasi Kos

Produk Bersama pengeluaran Seunit Akhir berasingan Bersih % NRB Bersama

Soda Kaustik 1,200 RM 50 RM 60,000 0 RM 60,000 42.86% RM 42,857.14

PVC 500 RM 200 RM 100,000 RM 20,000 RM 80,000 57.14% RM 57,142.86

Jumlah RM 160,000 RM 140,000 RM 100,000.00

18
 Kaedah Peratusan Untung Kasar ..(1)

Tentukan % Untung Kasar Keseluruhan

RM %
Jumlah Jualan 160,000 100.00%

(-) Kos bersama 100,000 62.50%

Kos berasingan 20,000 12.50%

Untung kasar 40,000 25.00%

19
 Kaedah Peratusan Untung Kasar ..(2)

Aplikasikan % Untung Kasar Ke atas Produk Bersama

Kaustik Soda PVC

Jumlah Jualan RM 60,000 RM 100,000
(-) Untung kasar 25% 15,000 25000
Jumlah kos 75% 45,000 75000
(-) Kos berasingan - 20000
Kos bersama 45,000 55000 20
 OBJ 3: Menggunakan Kaedah Maklumat
Relevan Dalam Keputusan Sama Ada Proses
.
Lanjut Atau Produk Bersama

21
 Keputusan Jualan atau Proses Lanjut

◦ Pendekatan kos relevan iaitu sesuatu kos atau hasil adalah relevan jika
❑Mempunyai nilai masa hadapan
❑Berbeza antara kedua-dua alternatif keputusan yang bersaing
◦ Kos bersama adalah kos tenggelam iaitu telah dilibatkan dan tidak
memberi kesan kepada pembuatan keputusan .
◦ Kos berasingan adalah kos relevan
◦ Format digunakan adalah kaedah perbezaan (incremental analysis)
22
 Kaedah
Perbezaan
Alternatif Alternatif Pendapatan
A B Bersih Alternatif B dibandingkan
dengan Alternatif A.
RM RM -RM
Hasil 125,000 110,000 15,000 ➢Peningkatan hasil
adalah $15,000
Kos 100,000 80,000 20,000 kurang di bawah
Alternatif B.
Pendapatan RM RM RM ➢Penjimatan kos
bersih 25,000 30,000 5,000 $20,000 di peroleh.
➢Alternatif B
menghasilkan lebih
$5,000 pendapatan
bersih.
 InOrganic Chemical (IC)

Life Time SP menawarkan untuk membeli

KES MINI 800 tan klorin dalam bulan Mei pada harga
RM75 setan. Andaikan semua data
Sambungan daripada kes pengeluaran dan jualan adalah sama untuk
sebelum ini dan bulan Mei seperti bulan April. Jualan klorin
menunjukkan penggunaan
kaedah relevan dalam
kepada Life Time bermakna tiada PVC
membuat keputusan jual akan di proses oleh IC dalam bulan Mei.
atau proses lanjut Bagaimanakah penerimaan tawaran ini
memberi kesan kepada keuntungan IC
dalam bulan Mei?
24
Kelebihan Proses Lanjut Kepada PVC
Berbanding Menjual Klorin

Peningkatan hasil jualan berikutan pemprosesan 800 tan klorin kepada 500
klorin (500 tan x RM200) - (800 tan x RM75) RM 40,000

Peningkatan kos berikutan pemprosesan 800 tan klorin kepada 500 tan PVC -RM20,000

Peningkatan/penurunan pendapatan operasi RM 20,000

Proses lanjut ke PVC dan menjual kepada Life Time akan meningkatkan untung sebanyak
RM20,000 berbanding jual klorin. Oleh itu, IC patut proses lanjut Klorin kepada PVC.

25
 Kelebihan Menjual Klorin Berbanding
Proses Lanjut Kepada PVC

Kehilangan hasil jualan berikutan menjual klorin daripada proses lanjut

kepada PVC (800 tan x RM75) - (500 tan x RM200) -RM 40,000

Penjimatan kos kerana menjual 800 tan klorin berbanding proses lanjut 500
tan PVC RM 20,000

Peningkatan/penurunan pendapatan operasi -RM 20,000

Menjual Klorin akan mengurangkan untung sebanyak RM20,000 berbanding proses lanjut
kepada PVC untuk dijual kepada Life Time SP. Oleh itu, IC patut proses lanjut Klorin kepada
PVC
26
 OBJ 4 : Menerangkan Layanan
Perakaunan Untuk Produk Sampingan

27
Perakaunan Untuk Produk Sampingan ..(1)

◦ Kos bersama tidak diagihkan kepada keluaran sampingan.

◦ Hanya kos proses tambahan yang dikenal pasti terus kepada
keluaran sampingan akan dicajkan kepadanya.

28
Perakaunan Untuk Produk Sampingan .. (2)

◦ Penambahan pendapatan
❑Nilai jualan bersih daripada produk sampingan dinyatakan
sebagai salah satu item jualan
◦ Pengurangan kos pengeluaran
❑Nilai jualan bersih daripada produk sampingan ditolak
daripada kos bersama.

29
Contoh: Laglove
Salah satu keluaran bersama yang dihasilkan oleh Laglove ialah
makanan bayi Babylac yang berasaskan jagung.
Semasa memproses Babylac keluaran sampingan (FishDine)
terhasil. FishDine akan dijual sebagai makanan ikan peliharaan.
Bagaimanapun, sebelum boleh dipasarkan FishDine perlu
menjalani proses tambahan.

30
Contoh .... (2)
Kos bersama RM30,000

Kos proses tambahan, Fishdine RM750

Harga jualan seunit: Babylac RM7

Fishdine RM4

Unit pengeluaran: Babylac 7,500 unit

Fishdine 1,000 unit

Unit jual: Babylac 6,000 unit

Fishdine 500 unit

*Tiada stok awal

 Kaedah Penambahan Pendapatan
Jualan Babylac
(6,000 x 7) RM42,000
Tolak : KBDJ
Inventori awal 0
(+) Kos bersama 30,000
- Stok akhir Babylac
(1,500 / 7500) x RM30,000) (6,000) (24,000)

Jualan bersih Babylac 18,000

Jualan bersih FishDine
[RM4- (RM750/1,000)] x 500 unit 1,625
Untung kasar 19,625
Kaedah Pengurangan Kos Pengeluaran

Jualan Babylac
(6,000 x 7) RM42,000
Tolak: KBDJ:
Stok awal 0
+ Kos bersama 30,000
- Nilai Realisasi Bersih FishDine
(1,000 x (RM4 – RM0.75)) (3,250)
- Stok akhir Babylac
(1,500/ 7,500)x RM26,750 (5,350) 21,400

Untung kasar 20,600

TAMAT
KULIAH

34