Anda di halaman 1dari 40

PERHITUNGAN FONDASI FOOTPLAT

BENTUK EMPAT PERSEGI PANJANG

A. DATA FONDASI FOOT PLAT

DATA RIGID PAVEMENT


Kuat tekan beton, fc' = 29.1 MPa
DIMENSI FONDASI
Lebar fondasi arah x, Bx = 1.00 m
Lebar fondasi arah y, By = 1.00 m
Tebal fondasi, h= 0.20 m
Lebar kolom arah x, bx = 0.50 m
Lebar kolom arah y, by = 0.50 m
Posisi kolom (dalam = 40, tepi = 30, sudut = 20) as = 20
BAHAN KONSTRUKSI
Kuat tekan beton, fc' = 29.1 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 240 MPa
Berat beton bertulang, gc = 24 kN/m3
BEBAN RENCANA FONDASI
Gaya aksial akibat beban terfaktor, Pu = 240.000 kN
Momen arah x akibat beban terfaktor, Mux = 0.000 kNm
Momen arah y akibat beban terfaktor, Muy = 0.000 kNm

B. KAPASITAS DUKUNG TANAH

Kapasitas dukung tanah yang dipakai : qa = 29050.00 kN/m2

C. KONTROL TEGANGAN TANAH

Luas dasar foot plat, A = Bx * By = 1.0000 m2


Tahanan momen arah x, Wx = 1/6 * By * Bx2 = 0.1667 m3
Tahanan momen arah y, Wy = 1/6 * Bx * By2 = 0.1667 m3
Tekanan akibat berat foot plat , q = h * gc = 4.800 kN/m2
Eksentrisitas pada fondasi :
ex = Mux / Pu = 0.0000 m < Bx / 6 = 0.1667 m (OK)
ey = Muy / Pu = 0.0000 m < By / 6 = 0.1667 m (OK)
Tegangan tanah maksimum yang terjadi pada dasar fondasi :
qmax = Pu / A + Mux / Wx + Muy / Wy + q = 244.800 kN/m2
qmax < qa ® AMAN (OK)
Tegangan tanah minimum yang terjadi pada dasar fondasi :
qmin = Pu / A - Mux / Wx - Muy / Wy + q = 244.800 kN/m2
qmin > 0 ® tak terjadi teg.tarik (OK)

D. GAYA GESER PADA FOOT PLAT

1. TINJAUAN GESER ARAH X

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0.075 m


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0.125 m
Jarak bid. kritis terhadap sisi luar foot plat, ax = ( Bx - bx - d ) / 2 = 0.188 m
Tegangan tanah pada bidang kritis geser arah x,
qx = qmin + (Bx - ax) / Bx * (qmax - qmin) = 244.800 kN/m2
Gaya geser arah x, Vux = [ qx + ( qmax - qx ) / 2 - q ] * ax * By = 45.000 kN
Lebar bidang geser untuk tinjauan arah x, b = By = 1000 mm
Tebal efektif footplat, d= 125 mm
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, bc = bx / by = 1.0000
Kuat geser foot plat arah x, diambil nilai terkecil dari V c yang diperoleh dari pers.sbb. :
Vc = [ 1 + 2 / bc ] * √ fc' * b * d / 6 * 10-3 = 336.863 kN
Vc = [ as * d / b + 2 ] * √ fc' * b * d / 12 * 10-3 = 252.647 kN
Vc = 1 / 3 * √ fc' * b * d * 10-3 = 224.575 kN
Diambil, kuat geser foot plat, ® Vc = 224.575 kN
Faktor reduksi kekuatan geser, f = 0.75
Kuat geser foot plat, f * Vc = 168.431 kN
Syarat yang harus dipenuhi,
f * Vc ≥ Vux
168.431 > 45.000 ® AMAN (OK)

2. TINJAUAN GESER ARAH Y

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0.085 m


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0.115 m
Jarak bid. kritis terhadap sisi luar foot plat, ay = ( By - by - d ) / 2 = 0.193 m
Tegangan tanah pada bidang kritis geser arah y,
qy = qmin + (By - ay) / By * (qmax - qmin) = 244.800 kN/m2
Gaya geser arah y, Vuy = [ qy + ( qmax - qy ) / 2 - q ] * ay * Bx = 46.200 kN
Lebar bidang geser untuk tinjauan arah y, b = Bx = 1000 mm
Tebal efektif footplat, d= 115 mm
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, bc = bx / by =1.0000
Kuat geser foot plat arah y, diambil nilai terkecil dari V c yang diperoleh dari pers.sbb. :
Vc = [ 1 + 2 / bc ] * √ fc' * b * d / 6 * 10-3 = 309.914 kN
Vc = [ as * d / b + 2 ] * √ fc' * b * d / 12 * 10-3 = 222.105 kN
Vc = 1 / 3 * √ fc' * b * d * 10-3 = 206.609 kN
Diambil, kuat geser foot plat, ® Vc = 206.609 kN
Faktor reduksi kekuatan geser, f = 0.75
Kuat geser foot plat, f * Vc = 154.957 kN
Syarat yang harus dipenuhi,
f * Vc ≥ Vux
154.957 > 46.200 ® AMAN (OK)

3. TINJAUAN GESER DUA ARAH (PONS)

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0.085 m


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0.12 m
Lebar bidang geser pons arah x, cx = bx + d = 0.615 m
Lebar bidang geser pons arah y, cy = by + d = 0.615 m
Gaya geser pons yang terjadi,
Vup = ( Bx * By - cx * cy ) * [ ( qmax + qmin ) / 2 - q ] = 149.226 kN
Luas bidang geser pons, Ap = 2 * ( cx + cy ) * d = 0.283 m2
Lebar bidang geser pons, bp = 2 * ( c x + cy ) = 2.460 m
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, bc = bx / by = 1.0000
Tegangan geser pons, diambil nilai terkecil dari fp yang diperoleh dari pers.sbb. :
fp = [ 1 + 2 / bc ] * √ fc' / 6 = 2.695 MPa
fp = [ as * d / bp + 2 ] * √ fc' / 12 = 1.318 MPa
fp = 1 / 3 * √ fc ' = 1.797 MPa
Tegangan geser pons yang disyaratkan, fp = 1.318 MPa
Faktor reduksi kekuatan geser pons, f = 0.75
Kuat geser pons, f * Vnp = f * Ap * fp * 103 = 279.70 kN
Syarat : f * Vnp ≥ Vup
279.697 > 149.226 ® AMAN (OK)
f * Vnp ≥ Pu
279.697 > 240.000 ® AMAN (OK)

E. PEMBESIAN FOOTPLAT

1. TULANGAN LENTUR ARAH X

Jarak tepi kolom terhadap sisi luar foot plat, ax = ( B x - b x ) / 2 = 0.250 m


Tegangan tanah pada tepi kolom,
qx = qmin + (Bx - ax) / Bx * (qmax - qmin) = 244.800 kN/m2
Momen yang terjadi pada plat fondasi akibat tegangan tanah,
Mux = 1/2 * ax2 * [ qx + 2/3 * ( qmax - qx ) - q ] * By = 7.500 kNm
Lebar plat fondasi yang ditinjau, b = By = 1000 mm
Tebal plat fondasi, h= 200 mm
Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 75 mm
Tebal efektif plat, d = h - d' = 125 mm
Kuat tekan beton, fc ' = 29 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 240 MPa
Modulus elastis baja, Es = 2.00E+05 MPa
Faktor distribusi teg. beton, b1 = 0.85
rb = b1* 0.85 * fc’/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0.06246615
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0.80
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1-½*0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc’ ) ] = 8.684
Mn = Mux / f = 9.375 kNm
Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = 0.60000
Rn < Rmax ® (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan,
r = 0.85 * fc’ / fy * [ 1 - Ö {1 – 2 * Rn / ( 0.85 * fc’ ) } ] = 0.0025
Rasio tulangan minimum, rmin = 0.0025
Rasio tulangan yang digunakan, ® r = 0.0025
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 316.39 mm2
Diameter tulangan yang digunakan, D 22 mm
Jarak tulangan yang diperlukan, s = p / 4 * D * b / As =
2
1201 mm
Jarak tulangan maksimum, smax = 200 mm
Jarak tulangan yang digunakan, ® s= 200 mm
Digunakan tulangan, D 22 - 200
Luas tulangan terpakai, As = p / 4 * D * b / s = 1900.66
2
mm2

2. TULANGAN LENTUR ARAH Y

Jarak tepi kolom terhadap sisi luar foot plat, ay = ( B y - b y ) / 2 = 0.250 m


Tegangan tanah pada tepi kolom,
qy = qmin + (By - ay) / By * (qmax - qmin) = 244.800 kN/m2
Momen yang terjadi pada plat fondasi akibat tegangan tanah,
Muy = 1/2 * ay2 * [ qy + 2/3 * ( qmax - qy ) - q ] * Bx = 7.500 kNm
Lebar plat fondasi yang ditinjau, b = Bx = 1000 mm
Tebal plat fondasi, h= 200 mm
Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 85 mm
Tebal efektif plat, d = h - d' = 115 mm
Kuat tekan beton, fc ' = 29 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 240 MPa
Modulus elastis baja, Es = 2.00E+05 MPa
Faktor distribusi teg. beton, b1 = 0.85
rb = b1* 0.85 * fc’/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0.06246615
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0.80
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1-½*0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc’ ) ] = 8.684
Mn = Muy / f = 9.375 kNm
Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = 0.70888
Rn < Rmax ® (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan,
r = 0.85 * fc’ / fy * [ 1 - Ö {1 – 2 * Rn / ( 0.85 * fc’ ) } ] = 0.0030
Rasio tulangan minimum, rmin = 0.0025
Rasio tulangan yang digunakan, ® r = 0.0030
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 344.69 mm2
Diameter tulangan yang digunakan, D 22 mm
Jarak tulangan yang diperlukan, s = p / 4 * D * b / As =
2
1103 mm
Jarak tulangan maksimum, smax = 200 mm
Jarak tulangan yang digunakan, ® s= 200 mm
Digunakan tulangan, D 22 - 200
Luas tulangan terpakai, As = p / 4 * D * b / s = 1900.66
2
mm2
3. TULANGAN SUSUT

Rasio tulangan susut minimum, rsmin = 0.0014


Luas tulangan susut arah x, Asx = rsmin* d * Bx = 175.000 mm2
Luas tulangan susut arah y, Asy = rsmin* d * By = 161.000 mm2
Diameter tulangan yang digunakan, Æ 22 mm

Jarak tulangan susut arah x, sx = p / 4 * Æ2 * By / Asx = 2172 mm


Jarak tulangan susut maksimum arah x, sx,max = 200 mm
Jarak tulangan susut arah x yang digunakan, ® sx = 200 mm
Jarak tulangan susut arah y, sy = p / 4 * Æ * Bx / Asy =
2
2361 mm
Jarak tulangan susut maksimum arah y, sy,max = 200 mm
Jarak tulangan susut arah y yang digunakan, ® sy = 200 mm
Digunakan tulangan susut arah x, Æ 22 - 200
Digunakan tulangan susut arah y, Æ 22 - 200
PERHITUNGAN FONDASI FOOTPLAT
BENTUK EMPAT PERSEGI PANJANG

A. DATA FONDASI FOOT PLAT

DATA TANAH
Kedalaman fondasi, Df = 1.00 m
Berat volume tanah, g = 17.60 kN/m3
Tahanan konus rata-rata (hasil pengujian sondir), qc = 3.00 kg/cm2

Standar daya dukung tanah menurut Peraturan Pembebanan Indonesia


untuk Gedung tahun 1983 :
Tanah keras = lebih dari 5 kg/cm2
Tanah sedang = 2 - 5 kg/cm2
Tanah lunak = 0,5 - 2 kg/cm2
Tanah amat lunak = 0 - 0,5 kg/cm2

DIMENSI FONDASI
Lebar fondasi arah x, Bx = 1.20 m
Lebar fondasi arah y, By = 1.20 m
Tebal fondasi, h= 0.35 m
Lebar kolom arah x, bx = 0.30 m
Lebar kolom arah y, by = 0.30 m
Posisi kolom (dalam = 40, tepi = 30, sudut = 20) as = 40
BAHAN KONSTRUKSI
Kuat tekan beton, fc ' = 19.5 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 240 MPa
Berat beton bertulang, gc = 24 kN/m3
BEBAN RENCANA FONDASI
Gaya aksial akibat beban terfaktor, Pu = 335.702 kN
Momen arah x akibat beban terfaktor, Mux = -14.070 kNm
Momen arah y akibat beban terfaktor, Muy = -4.729 kNm

B. KAPASITAS DUKUNG TANAH

Kapasitas dukung tanah yang dipakai : qa = 300.00 kN/m2

C. KONTROL TEGANGAN TANAH

Luas dasar foot plat, A = Bx * By = 1.4400 m2


Tahanan momen arah x, Wx = 1/6 * By * Bx2 = 0.2880 m3
Tahanan momen arah y, Wy = 1/6 * Bx * By2 = 0.2880 m3
Tinggi tanah di atas foot plat, z = Df - h = 0.65 m
Tekanan akibat berat foot plat dan tanah, q = h * gc + z * g = 19.840 kN/m2
Eksentrisitas pada fondasi :
ex = Mux / Pu = -0.0419 m < Bx / 6 = 0.2000 m (OK)
ey = Muy / Pu = -0.0141 m < By / 6 = 0.2000 m (OK)
Tegangan tanah maksimum yang terjadi pada dasar fondasi :
qmax = Pu / A + Mux / Wx + Muy / Wy + q = 187.692 kN/m2
qmax < qa ® AMAN (OK)
Tegangan tanah minimum yang terjadi pada dasar fondasi :
qmin = Pu / A - Mux / Wx - Muy / Wy + q = 318.241 kN/m2
qmin > 0 ® tak terjadi teg.tarik (OK)

D. GAYA GESER PADA FOOT PLAT

1. TINJAUAN GESER ARAH X

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0.075 m


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0.275 m
Jarak bid. kritis terhadap sisi luar foot plat, a x = ( Bx - b x - d ) / 2 = 0.313 m
Tegangan tanah pada bidang kritis geser arah x,
qx = qmin + (Bx - ax) / Bx * (qmax - qmin) = 221.689 kN/m2
Gaya geser arah x, Vux = [ qx + ( qmax - qx ) / 2 - q ] * ax * By = 69.319 kN
Lebar bidang geser untuk tinjauan arah x, b = By = 1200 mm
Tebal efektif footplat, d= 275 mm
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, bc = bx / by = 1.0000
Kuat geser foot plat arah x, diambil nilai terkecil dari V c yang diperoleh dari pers.sbb. :
Vc = [ 1 + 2 / bc ] * √ fc' * b * d / 6 * 10-3 = 728.620 kN
Vc = [ as * d / b + 2 ] * √ fc' * b * d / 12 * 10-3 = 1356.043 kN
Vc = 1 / 3 * √ fc' * b * d * 10-3 = 485.747 kN
Diambil, kuat geser foot plat, ® Vc = 485.747 kN
Faktor reduksi kekuatan geser, f = 0.75
Kuat geser foot plat, f * Vc = 364.310 kN
Syarat yang harus dipenuhi,
f * Vc ≥ Vux
364.310 > 69.319 ® AMAN (OK)

2. TINJAUAN GESER ARAH Y

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0.085 m


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0.265 m
Jarak bid. kritis terhadap sisi luar foot plat, a y = ( By - b y - d ) / 2 = 0.318 m
Tegangan tanah pada bidang kritis geser arah y,
qy = qmin + (By - ay) / By * (qmax - qmin) = 222.233 kN/m2
Gaya geser arah y, Vuy = [ qy + ( qmax - qy ) / 2 - q ] * ay * Bx = 70.532 kN
Lebar bidang geser untuk tinjauan arah y, b = Bx = 1200 mm
Tebal efektif footplat, d= 265 mm
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, bc = bx / by =
1.0000
Kuat geser foot plat arah y, diambil nilai terkecil dari V c yang diperoleh dari pers.sbb. :
Vc = [ 1 + 2 / bc ] * √ fc' * b * d / 6 * 10-3 = 702.125 kN
Vc = [ as * d / b + 2 ] * √ fc' * b * d / 12 * 10-3 = 1267.726 kN
Vc = 1 / 3 * √ fc' * b * d * 10-3 = 468.083 kN
Diambil, kuat geser foot plat, ® Vc = 468.083 kN
Faktor reduksi kekuatan geser, f = 0.75
Kuat geser foot plat, f * Vc = 351.062 kN
Syarat yang harus dipenuhi,
f * Vc ≥ Vux
351.062 > 70.532 ® AMAN (OK)

3. TINJAUAN GESER DUA ARAH (PONS)

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0.085 m


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0.27 m
Lebar bidang geser pons arah x, cx = bx + d = 0.565 m
Lebar bidang geser pons arah y, cy = by + d = 0.565 m
Gaya geser pons yang terjadi,
Vup = ( Bx * By - cx * cy ) * [ ( qmax + qmin ) / 2 - q ] = 261.282 kN
Luas bidang geser pons, Ap = 2 * ( cx + cy ) * d = 0.599 m2
Lebar bidang geser pons, b p = 2 * ( c x + cy ) = 2.260 m
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, bc = bx / by = 1.0000
Tegangan geser pons, diambil nilai terkecil dari fp yang diperoleh dari pers.sbb. :
fp = [ 1 + 2 / b c ] * √ f c ' / 6 = 2.208 MPa
fp = [ as * d / bp + 2 ] * √ fc' / 12 = 2.462 MPa
fp = 1 / 3 * √ f c' = 1.472 MPa
Tegangan geser pons yang disyaratkan, fp = 1.472 MPa
Faktor reduksi kekuatan geser pons, f = 0.75
Kuat geser pons, f * Vnp = f * Ap * fp * 103 = 661.17 kN
Syarat : f * Vnp ≥ Vup
661.168 > 261.282 ® AMAN (OK)
f * Vnp ≥ Pu
661.168 > 335.702 ® AMAN (OK)

E. PEMBESIAN FOOTPLAT

1. TULANGAN LENTUR ARAH X

Jarak tepi kolom terhadap sisi luar foot plat, ax = ( B x - b x ) / 2 = 0.450 m


Tegangan tanah pada tepi kolom,
qx = qmin + (Bx - ax) / Bx * (qmax - qmin) = 236.648 kN/m2
Momen yang terjadi pada plat fondasi akibat tegangan tanah,
Mux = 1/2 * ax2 * [ qx + 2/3 * ( qmax - qx ) - q ] * By = 22.377 kNm
Lebar plat fondasi yang ditinjau, b = By = 1200 mm
Tebal plat fondasi, h= 350 mm
Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 75 mm
Tebal efektif plat, d = h - d' = 275 mm
Kuat tekan beton, f c' = 20 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 240 MPa
Modulus elastis baja, Es = 2.00E+05 MPa
Faktor distribusi teg. beton, b1 = 0.85
rb = b1* 0.85 * fc’/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0.0419308
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0.80
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1-½*0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc’ ) ] = 5.829
Mn = Mux / f = 27.971 kNm
Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = 0.30822
Rn < Rmax ® (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan,
r = 0.85 * fc’ / fy * [ 1 - Ö {1 – 2 * Rn / ( 0.85 * fc’ ) } ] = 0.0013
Rasio tulangan minimum, rmin = 0.0025
Rasio tulangan yang digunakan, ® r = 0.0025
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 825.00 mm2
Diameter tulangan yang digunakan, D 13 mm
Jarak tulangan yang diperlukan, s = p / 4 * D * b / As =
2
193 mm
Jarak tulangan maksimum, smax = 200 mm
Jarak tulangan yang digunakan, ® s= 193 mm
Digunakan tulangan, D 13 - 190
Luas tulangan terpakai, As = p / 4 * D * b / s = 838.31
2
mm2

2. TULANGAN LENTUR ARAH Y


Jarak tepi kolom terhadap sisi luar foot plat, ay = ( B y - b y ) / 2 = 0.450 m
Tegangan tanah pada tepi kolom,
qy = qmin + (By - ay) / By * (qmax - qmin) = 236.648 kN/m2
Momen yang terjadi pada plat fondasi akibat tegangan tanah,
Muy = 1/2 * ay2 * [ qy + 2/3 * ( qmax - qy ) - q ] * Bx = 22.377 kNm
Lebar plat fondasi yang ditinjau, b = Bx = 1200 mm
Tebal plat fondasi, h= 350 mm
Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 85 mm
Tebal efektif plat, d = h - d' = 265 mm
Kuat tekan beton, f c' = 20 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 240 MPa
Modulus elastis baja, Es = 2.00E+05 MPa
Faktor distribusi teg. beton, b1 = 0.85
rb = b1* 0.85 * fc’/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0.0419308
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0.80
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1-½*0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc’ ) ] = 5.829
Mn = Muy / f = 27.971 kNm
Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = 0.33192
Rn < Rmax ® (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan,
r = 0.85 * fc’ / fy * [ 1 - Ö {1 – 2 * Rn / ( 0.85 * fc’ ) } ] = 0.0014
Rasio tulangan minimum, rmin = 0.0025
Rasio tulangan yang digunakan, ® r = 0.0025
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 795.00 mm2
Diameter tulangan yang digunakan, D 13 mm
Jarak tulangan yang diperlukan, s = p / 4 * D * b / As =
2
200 mm
Jarak tulangan maksimum, smax = 200 mm
Jarak tulangan yang digunakan, ® s= 200 mm
Digunakan tulangan, D 13 - 200
Luas tulangan terpakai, As = p / 4 * D * b / s = 796.39
2
mm2
3. TULANGAN SUSUT

Rasio tulangan susut minimum, rsmin = 0.0014


Luas tulangan susut arah x, Asx = rsmin* d * Bx = 462.000 mm2
Luas tulangan susut arah y, Asy = rsmin* d * By = 445.200 mm2
Diameter tulangan yang digunakan, Æ 13 mm

Jarak tulangan susut arah x, sx = p / 4 * Æ2 * By / Asx = 345 mm


Jarak tulangan susut maksimum arah x, sx,max = 200 mm
Jarak tulangan susut arah x yang digunakan, ® sx = 200 mm
Jarak tulangan susut arah y, sy = p / 4 * Æ * Bx / Asy =
2
358 mm
Jarak tulangan susut maksimum arah y, sy,max = 200 mm
Jarak tulangan susut arah y yang digunakan, ® sy = 200 mm
Digunakan tulangan susut arah x, Æ 13 - 200
Digunakan tulangan susut arah y, Æ 13 - 200
PERHITUNGAN FONDASI FOOTPLAT
BENTUK EMPAT PERSEGI PANJANG
[C]2010 : M. Noer Ilham

A. DATA FONDASI FOOT PLAT

DATA TANAH
Kedalaman fondasi, Df = 2.50
Berat volume tanah, g = 17.60
Sudut gesek dalam, f = 34.00
Kohesi, c= 0.00
Tahanan konus rata-rata (hasil pengujian sondir), qc = 95.00
Nilai N hasil uji SPT N= 18
DIMENSI FONDASI
Lebar fondasi arah x, Bx = 2.20
Lebar fondasi arah y, By = 1.80
Tebal fondasi, h= 0.40
Lebar kolom arah x, bx = 0.40
Lebar kolom arah y, by = 0.30
Posisi kolom (dalam = 40, tepi = 30, sudut = 20) as = 40
BAHAN KONSTRUKSI
Kuat tekan beton, fc' = 20.0
Kuat leleh baja tulangan, fy = 390
Berat beton bertulang, gc = 24
BEBAN RENCANA FONDASI
Gaya aksial akibat beban terfaktor, Pu = 850.000
Momen arah x akibat beban terfaktor, Mux = 155.000
Momen arah y akibat beban terfaktor, Muy = 136.000

B. KAPASITAS DUKUNG TANAH

1. MENURUT TERZAGHI DAN PECK (1943)

Kapasitas dukung ultimit tanah menurut Terzaghi dan Peck (1943) :


qu = c * Nc * (1 + 0.3 * B / L) + Df * g * Nq + 0.5 * B * Ng * (1 - 0.2 * B / L)

c = kohesi tanah (kN/m2) c= 0.00


Df = Kedalaman fondasi (m) Df = 2.50
g = berat volume tanah (kN/m3) g= 17.60
B = lebar fondasi (m) B = By = 1.80
L = panjang fondasi (m) L = By = 2.20
Sudut gesek dalam, f = 34.00
f = f / 180 * p = 0.59341195
a = e(3*p / 4 - f/2)*tan f = 4.01140898
Kpg = 3 * tan2 [ 45° + 1/2*( f + 33°) ] = 72.4763059
Faktor kapasitas dukung tanah menurut Terzaghi :
Nc = 1/ tan f * [ a2 / (2 * cos2 (45 + f/2) - 1 ] = 52.637
Nq = a2 / [ (2 * cos2 (45 + f/2) ] = Nc * tan f + 1 = 36.504
Ng = 1/2 * tan f * [ Kpg / cos2 f - 1 ] = 35.226
Kapasitas dukung ultimit tanah menurut Terzaghi :
qu = c*Nc*(1+0.3*B/L) + Df*g*Nq + 0.5*B*Ng*(1-0.2*B/L) = 1632.71
Kapasitas dukung tanah, qa = q u / 3 = 544.24
2. MENURUT MEYERHOF (1956)

Kapasitas dukung tanah menurut Meyerhof (1956) :


qa = qc / 33 * [ ( B + 0.3 ) / B ]2 * Kd ( dalam kg/cm2)
dengan, Kd = 1 + 0.33 * Df / B harus £ 1.33

qc = tahanan konus rata-rata hasil sondir pada dasar fondasi ( kg/cm 2 )


B = lebar fondasi (m) B = By = 1.80
Df = Kedalaman fondasi (m) Df = 2.50
Kd = 1 + 0.33 * Df / B = 1.45833333
® diambil, Kd = 1.33
Tahanan konus rata-rata hasil sondir pada dasar fondasi, qc = 95.00
qa = qc / 33 * [ ( B + 0.3 ) / B ] * Kd =
2
5.211
Kapasitas dukung ijin tanah, qa = 521.14

3. MENURUT SKEMPTON (1986)

Kapasitas dukung tanah menurut Skempton (1986) :


qa = 12.5 * N' * [ ( B + 0.3 ) / B ]2 * Kd ( dalam kN/m2 )
dengan, N' = CN * N
CN = 2 / ( 1 + p o / p r )
Kd = 1 + 0.33 * Df / B harus £ 1.33

Df = Kedalaman fondasi (m) Df = 2.50


B = lebar fondasi (m) B = By = 1.80
po = tekanan overburden efektif, po = D f * g = 44
pr = tegangan efektif referensi, pr = 100
CN = faktor koreksi overburden, CN = 2 / ( 1 + p o / pr ) = 1.39
N' = nilai SPT terkoreksi, N' = CN * N = 25.00
Kd = 1 + 0.33 * Df / B = 1.45833333
® Diambil, Kd = 1.33
Kapasitas dukung ijin tanah,
qa = 12.5 * N' * [ ( B + 0.3 ) / B ]2 * Kd = 565.71

4. KAPASITAS DUKUNG TANAH YANG DIPAKAI

Kapasitas dukung tanah menurut Terzaghi dan Peck : qa = 544.24


Kapasitas dukung tanah menurut Meyerhof : qa = 521.14
Kapasitas dukung tanah menurut Skempton : qa = 565.71
Kapasitas dukung tanah yang dipakai : qa = 521.14

C. KONTROL TEGANGAN TANAH

Luas dasar foot plat, A = Bx * By = 3.9600


Tahanan momen arah x, Wx = 1/6 * By * Bx2 = 1.4520
Tahanan momen arah y, Wy = 1/6 * Bx * By2 = 1.1880
Tinggi tanah di atas foot plat, z = Df - h = 2.10
Tekanan akibat berat foot plat dan tanah, q = h * gc + z * g = 46.560
Eksentrisitas pada fondasi :
ex = Mux / Pu = 0.1824 m < Bx / 6 = 0.3667 m
ey = Muy / Pu = 0.1600 m < By / 6 = 0.3000 m
Tegangan tanah maksimum yang terjadi pada dasar fondasi :
qmax = Pu / A + Mux / Wx + Muy / Wy + q = 482.434
qmax < qa ® AMAN (OK)
Tegangan tanah minimum yang terjadi pada dasar fondasi :
qmin = Pu / A - Mux / Wx - Muy / Wy + q = 39.979
qmin > 0 ® tak terjadi teg.tarik (OK)

D. GAYA GESER PADA FOOT PLAT

1. TINJAUAN GESER ARAH X

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0.075


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0.325
Jarak bid. kritis terhadap sisi luar foot plat, a x = ( Bx - b x - d ) / 2 = 0.738
Tegangan tanah pada bidang kritis geser arah x,
qx = qmin + (Bx - ax) / Bx * (qmax - qmin) = 334.111
Gaya geser arah x, Vux = [ qx + ( qmax - qx ) / 2 - q ] * ax * By = 480.173
Lebar bidang geser untuk tinjauan arah x, b = By = 1800
Tebal efektif footplat, d= 325
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, b c = b x / by = 1.3333
Kuat geser foot plat arah x, diambil nilai terkecil dari V c yang diperoleh dari pers.sbb. :
Vc = [ 1 + 2 / bc ] * √ fc' * b * d / 6 * 10-3 = 1090.083
Vc = [ as * d / b + 2 ] * √ fc' * b * d / 12 * 10-3 = 2010.598
Vc = 1 / 3 * √ fc' * b * d * 10-3 = 872.067
Diambil, kuat geser foot plat, ® Vc = 872.067
Faktor reduksi kekuatan geser, f = 0.75
Kuat geser foot plat, f * Vc = 654.050
Syarat yang harus dipenuhi,
f * Vc ≥ Vux
654.050 > 480.173 ® AMAN (OK)

2. TINJAUAN GESER ARAH Y

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0.085


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0.315
Jarak bid. kritis terhadap sisi luar foot plat, a y = ( By - b y - d ) / 2 = 0.593
Tegangan tanah pada bidang kritis geser arah y,
qy = qmin + (By - ay) / By * (qmax - qmin) = 336.793
Gaya geser arah y, Vuy = [ qy + ( qmax - qy ) / 2 - q ] * ay * Bx = 473.240
Lebar bidang geser untuk tinjauan arah y, b = Bx = 2200
Tebal efektif footplat, d= 315
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, b c = b x / by =1.3333
Kuat geser foot plat arah y, diambil nilai terkecil dari V c yang diperoleh dari pers.sbb. :
Vc = [ 1 + 2 / bc ] * √ fc' * b * d / 6 * 10-3 = 1291.329
Vc = [ as * d / b + 2 ] * √ fc' * b * d / 12 * 10-3 = 1995.691
Vc = 1 / 3 * √ fc' * b * d * 10-3 = 1033.063
Diambil, kuat geser foot plat, ® Vc = 1033.063
Faktor reduksi kekuatan geser, f = 0.75
Kuat geser foot plat, f * Vc = 774.798
Syarat yang harus dipenuhi,
f * Vc ≥ Vux
774.798 > 473.240 ® AMAN (OK)

3. TINJAUAN GESER DUA ARAH (PONS)

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0.085


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0.32
Lebar bidang geser pons arah x, cx = b x + d = 0.715
Lebar bidang geser pons arah y, cy = b y + d = 0.615
Gaya geser pons yang terjadi,
Vup = ( Bx * By - cx * cy ) * [ ( qmax + qmin ) / 2 - q ] = 755.615
Luas bidang geser pons, Ap = 2 * ( cx + cy ) * d = 0.838
Lebar bidang geser pons, bp = 2 * ( cx + cy ) = 2.660
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, bc = bx / by = 1.3333
Tegangan geser pons, diambil nilai terkecil dari fp yang diperoleh dari pers.sbb. :
fp = [ 1 + 2 / b c ] * √ fc ' / 6 = 1.863
fp = [ as * d / bp + 2 ] * √ fc' / 12 = 2.511
fp = 1 / 3 * √ fc ' = 1.491
Tegangan geser pons yang disyaratkan, fp = 1.491
Faktor reduksi kekuatan geser pons, f = 0.75
Kuat geser pons, f * Vnp = f * Ap * fp * 103 = 936.80
Syarat : f * Vnp ≥ Vup
936.801 > 755.615 ® AMAN (OK)
f * Vnp ≥ Pu
936.801 > 850.000 ® AMAN (OK)

E. PEMBESIAN FOOTPLAT

1. TULANGAN LENTUR ARAH X

Jarak tepi kolom terhadap sisi luar foot plat, ax = ( B x - b x ) / 2 = 0.900


Tegangan tanah pada tepi kolom,
qx = qmin + (Bx - ax) / Bx * (qmax - qmin) = 301.430
Momen yang terjadi pada plat fondasi akibat tegangan tanah,
Mux = 1/2 * ax2 * [ qx + 2/3 * ( qmax - qx ) - q ] * By = 273.768
Lebar plat fondasi yang ditinjau, b = By = 1800
Tebal plat fondasi, h= 400
Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 75
Tebal efektif plat, d = h - d' = 325
Kuat tekan beton, fc ' = 20
Kuat leleh baja tulangan, fy = 390
Modulus elastis baja, Es = 2.00E+05
Faktor distribusi teg. beton, b1 = 0.85
rb = b1* 0.85 * fc’/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0.02245532
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0.80
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1-½*0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc’ ) ] = 5.299
Mn = Mux / f = 342.210
Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = 1.79992
Rn < Rmax ® (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan,
r = 0.85 * fc’ / fy * [ 1 - Ö {1 – 2 * Rn / ( 0.85 * fc’ ) } ] = 0.0049
Rasio tulangan minimum, rmin = 0.0025
Rasio tulangan yang digunakan, ® r = 0.0049
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 2860.30
Diameter tulangan yang digunakan, D 16
Jarak tulangan yang diperlukan, s = p / 4 * D * b / As =
2
127
Jarak tulangan maksimum, smax = 200
Jarak tulangan yang digunakan, ® s= 127
Digunakan tulangan, D 16 - 120
Luas tulangan terpakai, As = p / 4 * D * b / s = 3015.93
2

2. TULANGAN LENTUR ARAH Y

Jarak tepi kolom terhadap sisi luar foot plat, ay = ( B y - b y ) / 2 = 0.750


Tegangan tanah pada tepi kolom,
qy = qmin + (By - ay) / By * (qmax - qmin) = 298.078
Momen yang terjadi pada plat fondasi akibat tegangan tanah,
Muy = 1/2 * ay2 * [ qy + 2/3 * ( qmax - qy ) - q ] * Bx = 231.674
Lebar plat fondasi yang ditinjau, b = Bx = 2200
Tebal plat fondasi, h= 400
Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 85
Tebal efektif plat, d = h - d' = 315
Kuat tekan beton, fc ' = 20
Kuat leleh baja tulangan, fy = 390
Modulus elastis baja, Es = 2.00E+05
Faktor distribusi teg. beton, b1 = 0.85
rb = b1* 0.85 * fc’/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0.02245532
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0.80
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1-½*0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc’ ) ] = 5.299
Mn = Muy / f = 289.592
Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = 1.32661
Rn < Rmax ® (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan,
r = 0.85 * fc’ / fy * [ 1 - Ö {1 – 2 * Rn / ( 0.85 * fc’ ) } ] = 0.0035
Rasio tulangan minimum, rmin = 0.0025
Rasio tulangan yang digunakan, ® r = 0.0035
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 2457.22
Diameter tulangan yang digunakan, D 16
Jarak tulangan yang diperlukan, s = p / 4 * D * b / As =
2
180
Jarak tulangan maksimum, smax = 200
Jarak tulangan yang digunakan, ® s= 180
Digunakan tulangan, D 16 - 180
Luas tulangan terpakai, As = p / 4 * D * b / s = 2457.42
2
3. TULANGAN SUSUT

Rasio tulangan susut minimum, rsmin = 0.0014


Luas tulangan susut arah x, Asx = rsmin* d * Bx = 819.000
Luas tulangan susut arah y, Asy = rsmin* d * By = 970.200
Diameter tulangan yang digunakan, Æ 12

Jarak tulangan susut arah x, sx = p / 4 * Æ2 * By / Asx = 249


Jarak tulangan susut maksimum arah x, sx,max = 200
Jarak tulangan susut arah x yang digunakan, ® sx = 200
Jarak tulangan susut arah y, sy = p / 4 * Æ * Bx / Asy =
2
256
Jarak tulangan susut maksimum arah y, sy,max = 200
Jarak tulangan susut arah y yang digunakan, ® sy = 200
Digunakan tulangan susut arah x, Æ 12 - 200
Digunakan tulangan susut arah y, Æ 12 - 200
m
kN/m3
°
kPa
kg/cm2

m
m
m
m
m
MPa
MPa
kN/m3

kN
kNm
kNm

.2 * B / L)

°
m
kN/m3
m
m
°
rad

kN/m2
kN/m2
m
m
> 1.33

kg/cm2
kg/cm2
kN/m2

m
m
kN/m2
kN/m2

> 1.33
kN/m2

kN/m2
kN/m2
kN/m2
kN/m2

m2
m3
m3
m
kN/m2

(OK)
(OK)

kN/m2
kN/m2
g.tarik (OK)

m
m
m

kN/m2
kN
mm
mm

kN
kN
kN
kN

kN
m
m
m

kN/m2
kN
mm
mm

kN
kN
kN
kN

kN
m
m
m
m

kN
m2
m

MPa
MPa
MPa
MPa
kN

kN/m2

kNm
mm
mm
mm
mm
MPa
MPa
MPa
kNm

mm2
mm
mm
mm
mm

mm2

m
kN/m2

kNm
mm
mm
mm
mm
MPa
MPa
MPa

kNm

mm2
mm
mm
mm
mm

mm2
mm2
mm2
mm

mm
mm
mm
mm
mm
mm

Anda mungkin juga menyukai